Uitgaven

Mutaties Besluitvorming Voorjaarsnota

Koppeling AOW aan stapsgewijze verhoging WML 7,5 procent

De hoogte van de AOW-uitkering wordt gekoppeld aan de stapsgewijze verhoging van het wettelijk minimumloon (WML) met in totaal 7,5 procent in 2025. De reeks in de tabel geeft de hogere uitgaven weer die horen bij de in het coalitieakkoord beoogde verhoging in 2024 en 2025. De hogere AOW-uitgaven die het gevolg zijn van vervroeging van de WML-verhoging zijn meegenomen in de tabel onder de post ‘vervroeging stapsgewijze verhoging WML’.

Afschaffen IOAOW

De inkomensondersteuning AOW (IOAOW) wordt stapsgewijs verlaagd in 2023 en 2024 en afgeschaft vanaf 2025. Dit dient als gedeeltelijke dekking voor de koppeling van de AOW aan de stapsgewijze verhoging van het wettelijk minimumloon (WML). Hiermee wordt een deel van de uitgaven gedekt van de koppeling van de AOW aan de stapsgewijze verhoging van het wettelijk minimumloon (WML) per 2023.

Vervroeging stapsgewijze verhoging WML

De verhoging van het WML met 7,5 procent wordt een jaar eerder gestart en vindt plaats in drie stappen. Het WML wordt jaarlijks verhoogd met 2,5 procent in zowel 2023 als 2024 en met 2,32 procent in 2025. Dit leidt tot incidenteel hogere uitgaven in 2023 en 2024 aan onder andere de AOW. De verhoging in 2023 vindt plaats door middel van een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Hierdoor stijgen de loongerelateerde uitkeringen en het maximum dagloon automatisch mee. Dit leidt tot structureel hogere uitgaven. De verhoging in 2024 en 2025 vindt plaats door middel van een wetswijziging. Conform coalitieakkoord stijgen de loongerelateerde uitkeringen en maximum dagloon in die jaren niet mee.

Afschaffen schuldig/nalatig verklaren

Burgers kunnen worden gekort op hun AOW-uitkering als zij hun AOW-premie niet (volledig) hebben betaald en de SVB hen schuldig nalatig verklaart. Wegens een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) in 2020 is dit proces gepauzeerd. Deze uitspraak van de CRvB en de uitspraak uit 2016 zijn aanleiding geweest om een verkenning te starten naar het proces van schuldig nalatig verklaren. Uit deze verkenning bleek dat het schuldig nalatig proces uitvoeringstechnisch kwetsbaar is en voor betrokken burgers onredelijk kan uitpakken. In anticipatie op een eventuele afschaffing van dit proces zijn middelen gereserveerd.

Re-integratiebudget UWV

Op basis van de realisatie van de afgelopen jaren is het re-integratiebudget UWV naar beneden bijgesteld. Dit betreft een bijstelling van 7 miljoen euro vanaf 2024 die afloopt naar 5,4 miljoen euro in 2059. De afloop in de dekking is ingebouwd omdat het re-integratiebudget ook iets terugloopt. In de toekomst is de doelgroep van het re-integratiebudget namelijk kleiner aangezien Wajongers met arbeidsvermogen vanaf 2015 onder de participatiewet vallen.

Uitvoeringskosten UWV

Dit betreft een bijstelling van uitvoeringskosten bij UWV (zowel incidenteel als structureel). Het gaat zowel om middelen voor onvoorziene uitvoeringskosten als structurele onderuitputting op de uitvoeringskosten van de Wet Betaald Ouderschapsverlof.

Diversen

Dit is de som van meerdere kleinere bijstellingen op begrotingshoofdstuk 40. Een specifieke bijstelling heeft te maken met een herijking van de kosten voor het data-initiatief AOW. De SVB zet hiermee in op het verbeteren van dienstverlening en is daarvoor een project gestart om de datakwaliteit te verbeteren. Tijdens dat project is gebleken dat bij circa 9.150 AOW-gerechtigden mogelijk sprake is van een te hoge of te lage vastgestelde AOW-uitkering. Naar aanleiding hiervan start de SVB een herzieningsactie. Hierdoor nemen de AOW-uitgaven toe. In de begroting van 2022 is hier reeds rekening mee gehouden. De uitgaven aan de herzieningsactie lijken naar verwachting hoger uit te vallen dan eerder begroot.

Technische mutaties Voorjaarsnota

Overboekingen andere begrotingshoofdstukken

Dit zijn onder andere een budgetneutrale schuif tussen begrotingshoofdstuk 15 en begrotingshoofdstuk 40 en een overboeking van hoofdstuk 15 voor het vermogensonderzoek buitenland. Daarnaast bestaat dit uit overboekingen naar het Ministerie van Financiën voor een herijking van de uitvoeringskosten EESSI, het besluit Wfsv, de herijking en uitstel IKV en de RVU-heffing.

Doorwerking CEP SZW-regelingen

De CEP-cijfers van het CPB zijn de eerste volledige doorrekening van het Coalitieakkoord en een update van de economische vooruitzichten. Door lagere werkloosheidsverwachtingen wordt er een tegenvaller verwacht op de Ziektewet en de uitvoeringskosten Ziektewet. Bij de Werkloosheidswet (WW) worden lagere uitvoeringskosten verwacht door lagere volumeramingen. Per saldo is de bijstelling op de uitvoeringskosten neerwaarts.

Doorwerking nominale ontwikkeling

Doordat het CPB haar raming voor prijsontwikkeling, WKA en de contractloonstijging omhoog heeft bijgesteld ten opzichte van de MEV ligt de toekomstige indexatie van de uitkeringen ook hoger. Deze wordt daarom omhoog bijgesteld.

Bijstelling Werkloosheidswet (WW)

Naar aanleiding van nieuwe uitvoeringsinformatie van het UWV (de januarinota) zijn de verwachte uitgaven aan de Werkloosheidswet (WW) neerwaarts bijgesteld. Dit is vooral het gevolg van een lager aantal uitkeringen in 2021 dan eerder verwacht. Daarnaast valt de werkloosheid in de werkloosheidsraming van het CPB lager uit dan eerder ramingen. Hierdoor dalen de verwachte uitgaven aan de WW.

Plafondcorrectie Ziektewet (ZW)

De uitgaven aan de Ziektewet (ZW) worden verlaagd omdat relatief meer werkgevers eigenrisicodrager voor de ZW zijn geworden. Het uitgavenplafond sociale zekerheid wordt conform gebruikelijke systematiek met hetzelfde bedrag verlaagd

Meer aanvragen werktijdverkorting

Door de oorlog in Oekraïne kunnen mogelijk meer bedrijven aanspraak maken op de regeling werktijdverkorting. Hier wordt alvast rekening mee gehouden door het budget voor 2022 voor deze regeling aan te passen.

Verlofregelingen

Op de verlofregelingen (WAZO bevallings-/zwangerschapsverlof, aanvullend geboorteverlof en betaald ouderschapsverlof) is sprake van een tegenvaller van 101 miljoen euro in 2022 aflopend naar 82 miljoen euro in 2027. Deze tegenvaller wordt voor het grootste deel veroorzaakt door de hogere geboorte-prognose van het CBS. Daarnaast is de gemiddelde uitkeringshoogte toegenomen.

Wet Werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)

De Wet Werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) kent een tegenvaller die oploopt tot ruim 140 miljoen euro in 2027. Het grootste deel van deze tegenvaller (128 miljoen euro) wordt veroorzaakt door de WGA. De voornaamste reden hiervoor is de toegenomen instroom. Voor 2022-2024 wordt onder andere extra instroom als gevolg van corona verwacht. Daarnaast is de doorstroom van mensen uit de WGA naar de IVA lager dan eerder verwacht.

AOW

Op basis van uitvoeringsinformatie van de SVB over 2021 en de CBS-bevolkingsprognoses uit december 2021 worden de verwachte uitkeringslasten van de AOW meerjarig neerwaarts bijgesteld. De belangrijkste oorzaak hiervoor is de oversterfte in de tweede helft van 2021 die samenhangt met COVID-19. Daarnaast is ook de gemiddelde uitkering iets lager uitgekomen vanwege een lager aandeel alleenstaanden (met een hoge 70% uitkering).

Compensatie transitievergoeding bij langdurige arbeidsongeschiktheid (CTVLAO)

De CTVLAO regeling is ingegaan per 2020, met terugwerkende kracht tot 1 juli 2015. De uitgavenraming is neerwaarts bijgesteld. Op basis van uitvoeringsinformatie over 2021 zijn de incidentele uitgaven (terugwerkende kracht) hoger uitgekomen en de structurele uitgaven lager dan eerder was ingeschat. Een deel van de aanvragen met terugwerkende kracht was per abuis als structureel gelabeld, waardoor deze uitgaven te hoog waren ingeschat. Dit is nu naar beneden bijgesteld. De neerwaartse bijstelling op de structurele uitgaven werkt vanaf 2022 meerjarig door. De meevaller op de uitgaven komt in latere jaren hoger uit. De reden hiervoor is dat de volumeontwikkeling naar verwachting een piek kent in 2022, in verband met langdurige ziekte als gevolg van COVID-19, en daarna licht afneemt. In de eerdere raming werd nog uitgegaan van een stijgende volumeontwikkeling tot 2027 (op grond van demografie).

Ziektewet

De verwerking van nieuwe realisatiecijfers leidt tot een meevaller in de uitkeringslasten voor de Ziektewet. Dat komt vooral omdat het aantal uitkeringsjaren lager uitvalt dan eerder werd verwacht. Ook verwachten we een lagere gemiddelde uitkering. De meevaller is in 2022 kleiner dan in latere jaren omdat we er rekening mee houden dat de ZW-instroom vanwege COVID-19 in 2022 incidenteel hoger ligt, maar vanaf 2023 weer normaliseert.

Overige uitvoeringsinformatie SZW

Onder deze post vallen onder andere meevallers op de compensatie tranistievergoeding MKB, Algemene Nabestaandenwet(Anw), uitvoeringskosten UWV en op de inkomensondersteuning AOW (IOAOW).

Ontvangsten

Technische mutaties Voorjaarsnota

Doorwerking nominale ontwikkeling

Doordat de inflatie en de contractloonstijging zijn toegenomen ten opzichte van de MEV-raming van het CPB, worden de ontvangsten voor de nominale ontwikkeling naar boven bijgesteld.

Uitvoeringsinformatie Werkloosheidswet (WW)

Overheidswerkgevers zijn eigenrisicodragers voor de WW. De WW-uitgaven worden door het UWV verhaald op deze werkgevers. De raming van de ontvangsten hieruit is vanaf 2022 structureel naar beneden bijgesteld op grond van uitvoeringsinformatie van het UWV.