Gerealiseerde ontvangsten 2006 (€ 933,3 mln) naar artikel (in € 1 mln)

Gerealiseerde Uitgaven 2006 (€ 26 206,6 mln) naar artikel (in € 1 mln)

INHOUDSOPGAVE blz.

A. ALGEMEEN

1. VOORWOORD

Met het departementale jaarverslag van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het jaar 2006 leg ik mede namens staatssecretaris Aboutaleb verantwoording af over de behaalde prestaties in relatie tot de inzet van middelen.

Deze verantwoording betreft prestaties die zijn gerealiseerd en middelen die zijn ingezet door onze ambtvoorgangers en in het kader van de doelstellingen zoals deze geformuleerd zijn door het kabinet Balkenende III. Daarom is onze verantwoording neutraal van toonzetting. In het beleidsverslag wordt volstaan met een bondige en feitelijke beschrijving van de belangrijkste resultaten in 2006.

Het onderdeel «beleidsprioriteiten» geeft de belangrijkste ontwikkelingen op de vijf beleidsprioriteiten van de vorige kabinetsperiode. Dit betreft de prioriteiten WAO, Re-integratie, Arbeidsparticipatie, Arbeid en Zorg en Vermindering administratieve lasten.

Ik stel vast dat de doelstellingen van vier beleidsprioriteiten zijn gehaald (WAO: instroom IVA maximaal 25 000; Re-integratie: 25% hoger uitstroompercentage van re-integratietraject naar werk; Arbeidsparticipatie: toename arbeidsparticipatie ouderen tot 40%; Reductie administratieve lasten: vermindering met 25%).

Bij de vijfde beleidsprioriteit behoort een beleidsdoelstelling die gerealiseerd dient te zijn in 2009. Daar valt nu nog geen oordeel over te geven.

2. DECHARGEVERLENING

Aanbieding van het jaarverslag en verzoek tot dechargeverlening van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoek ik de beide Kamers van de Staten-Generaal de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid decharge te verlenen over het in het jaar 2006 gevoerde financiële beheer met betrekking tot de uitvoering van de begroting van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Dit verzoek heeft betrekking op het financieel beheer dat samenhangt met de uitvoering van de departementale begroting.

Ten behoeve van de oordeelsvorming van de Staten-Generaal over dit verzoek tot dechargeverlening is door de Algemene Rekenkamer als externe controleur op grond van artikel 82 van de Comptabiliteitswet 2001 een rapport opgesteld van haar bevindingen en haar oordeel met betrekking tot:

a. het gevoerde financieel en materieelbeheer;

b. de ten behoeve van dat beheer bijgehouden administraties;

c. de financiële informatie in de jaarverslagen en jaarrekeningen;

d. de departementale saldibalansen;

e. de totstandkoming van de informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

f. de in het jaarverslag opgenomen informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit rapport wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aan de Staten-Generaal aangeboden.

Bij het besluit tot dechargeverlening dienen, naast het onderhavige jaarverslag en het hierboven genoemde rapport van de Algemene Rekenkamer, de volgende, wettelijk voorgeschreven, stukken te worden betrokken:

a. Het Financieel jaarverslag van het Rijk over 2006; dit jaarverslag wordt separaat aangeboden.

b. De slotwet van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het jaar 2006/de slotwet van het Spaarfonds AOW over het jaar 2006; de slotwet is als afzonderlijk kamerstuk gepubliceerd.

  Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de betrokken slotwet is aangenomen;

c. Het rapport van de Algemene Rekenkamer over het jaar 2006 met betrekking tot de onderzoeken, bedoeld in artikel 83 van de Comptabiliteitswet 2001. Dit rapport, dat betrekking heeft op het onderzoek van de centrale administratie van ’s Rijks schatkist en van het Financieel jaarverslag van het Rijk, wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aangeboden.

d. De verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer metbetrekking tot de in het Financieel jaarverslag van het Rijk over 2006 opgenomen rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk over 2006 alsmede met betrekking tot de Saldibalans van het Rijk over 2006 (de verklaring van goedkeuring, bedoeld in artikel 83, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2001);

  Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer is ontvangen.

Dechargeverlening door de Tweede Kamer

Onder verwijzing naar artikel 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verklaart de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal dat de Tweede Kamer aan het hiervoor gedane verzoek tot dechargeverlening tegemoet is gekomen door een daartoe strekkend besluit, genomen in de vergadering van

De Voorzitter van Tweede Kamer,

Handtekening:

Datum:

Op grond van artikel 64, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, ter behandeling doorgezonden aan de voorzitter van de Eerste Kamer.

Dechargeverlening door de Eerste Kamer

Onder verwijzing naar artikel 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verklaart de voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal dat de Eerste Kamer aan het hiervoor gedane verzoek tot dechargeverlening tegemoet is gekomen door een daartoe strekkend besluit, genomen in de vergadering van

De Voorzitter van de Eerste Kamer,

Handtekening:

Datum:

Op grond van artikel 64, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, doorgezonden aan de Minister van Financiën.

3. LEESWIJZER

3.1 Opbouw jaarverslag

Het jaarverslag 2006 van SZW bestaat uit vier onderdelen: «Algemeen», «Beleidsverslag», «Jaarrekening» en «Bijlagen».

Het onderdeel «Algemeen» omvat het voorwoord, het verzoek tot dechargeverlening en de leeswijzer.

Het «Beleidsverslag» is opgebouwd uit vier onderdelen:

1. In de paragraaf beleidsprioriteiten wordt van elk van de beleidsdoelstellingen uit de beleidsagenda in de begroting 2006 de stand van zaken weergegeven. Met het lezen van deze paragraaf kan worden volstaan als de lezer snel een beeld van de prestaties van SZW in 2006 wil hebben.

2. De beleidsartikelen verantwoorden meer in detail in hoeverre de doelstellingen van SZW zijn behaald. Tevens is hier de financiële toelichting te vinden op opmerkelijke verschillen tussen realisatie en begroting.

3. De niet-beleidsartikelen verantwoorden de financiële afwikkeling van afgesloten regelingen, de apparaatsuitgaven die niet aan de beleidsartikelen zijn toe te rekenen, onvoorziene uitgaven en loon- en prijsbijstellingen.

4. De bedrijfsvoeringsparagraaf geeft informatie over de bedrijfsvoering.

De jaarrekening is opgebouwd uit de verantwoordingsstaat van het ministerie van SZW, de saldibalans en de bij deze onderdelen behorende financiële toelichtingen, en de paragraaf inzake baten-lastendiensten: het Agentschap SZW en de Inspectie Werk en Inkomen (IWI). Als laatste bevat de jaarrekening het onderdeel Topinkomens.

Tot slot bevat het jaarverslag vijf bijlagen, te weten de bijlagen «Toezichtrelaties», «Zelfstandige bestuursorganen en rechtpersonen met een wettelijke taak», «Aanbevelingen Algemene Rekenkamer», «Subsidies» en «Toezichthouders in het kader van de pensioenwet».

3.2 Specifieke aandachtspunten

Nieuwe opzet begroting en jaarverslag

Ten opzichte van het jaarverslag 2005 hebben belangrijke aanpassingen plaatsgevonden. In de begroting 2006 zijn voor het eerst nieuwe formats gebruikt waardoor ieder beleidsartikel een uniforme opzet heeft gekregen. Hierdoor wijkt het SZW-jaarverslag 2006 qua presentatie en lengte aanzienlijk af van voorgaande jaarverslagen.

Accountantsverklaring, accountantscontrole

De financiële informatie is opgenomen in de jaarrekening en valt onder de reikwijdte van de accountantsverklaring. Dit geldt ook voor de financiële toelichting bij de budgettaire tabellen die in het beleidsverslag staan.

De niet-financiële informatie valt niet onder de reikwijdte van de accountantsverklaring, maar is wel onderdeel van de accountantscontrole.

De premiegefinancierde sociale zekerheidsuitgaven vallen evenmin onder de reikwijdte van de accountantsverklaring maar vallen wel onder de accountantscontrole. De ZBO’s leggen verantwoording af over de rechtmatigheid van de premiegefinancierde sociale zekerheidsuitgaven. Over de rechtmatigheid van die uitgaven wordt gerapporteerd in bijlage 2 (ZBO’s en RTW’s) van het jaarverslag.

Belastinguitgaven en ESF-middelen

De programma-uitgaven voor ESF-3 en EQUAL afkomstig van de Europese Commissie lopen buiten begrotingsverband en zijn dus niet in de verantwoordingsstaat terug te vinden. De verantwoording over de besteding van deze middelen is terug te vinden in beleidsartikel 23.

Gegevens oude jaren

In de jaarverantwoording worden ook gegevens gepresenteerd over oude jaren. Hierbij wordt uitgegaan van de meest recente informatie. Dit betekent dat deze gegevens kunnen afwijken van gegevens die in vorige jaarverantwoordingen werden gepresenteerd.

Niet opgenomen kengetallen en indicatoren

Enkele prestatie-indicatoren en kengetallen die in de begroting 2006 stonden zijn niet ingevuld in het jaarverslag. De belangrijkste kengetallen zijn de percentages werkende WAO/IVA/WGA-ers, het percentage werkende WAZ-ers, het percentage werkende WAJong-ers en de lopende uitkeringen per 100 verzekerden bij WAO/IVA/WGA en bij WAZ (artikel 31).

Nalevingsniveau Volksverzekeringen

In de beleidsartikelen 32 en 33 is de prestatie-indicator nalevingsniveau voor de AOW, ANW en AKW geoperationaliseerd. Het nalevingsniveau heeft betrekking op het niet-melden van samenwonen en verzwijging van inkomsten. Gebleken is dat de gehanteerde onderzoeksmethode grote onbetrouwbaarheidsmarges kent. Om deze reden zijn voor het jaar 2006 geen gegevens beschikbaar. In 2007 wordt bezien in hoeverre langs andere weg voldoende informatie kan worden verzameld. (brief d.d. 31 augustus 2006, Kamerstukken II, 2006/2007, 17 050, nr. 329).

Nalevingsniveau werknemersverzekeringen

In de beleidsartikelen 23, 30 en 31 worden de prestatie-indicatoren nalevingsniveau voor de werknemersverzekeringen en de WWB gepresenteerd. Hieraan zijn geen beleidsmatige conclusies te verbinden. Door een wijziging van het steekproefkader zijn de resultaten van de meting in 2006 niet direct vergelijkbaar met die van de metingen uit eerdere jaren. Alternatieven voor de meting van nalevingsniveau’s in de komende jaren worden onderzocht.

Bronvermelding

De financiële gegevens in de tabellen budgettaire gevolgen van beleid zijn afkomstig uit de SZW-administratie (begrotingsuitgaven) en de jaarverslagen van de ZBO’s (premiegefinancierde uitgaven) en van de Belastingdienst (fiscale uitgaven). Bij de tabellen met de niet financiële beleidsinformatie (prestatieindicatoren en kengetallen) zijn steeds de specifieke bronnen vermeld.

Toezicht DNB

Bijlage 5 biedt een integraal overzicht van de toezichtstaak, de beleidsdoelen, de geleverde prestaties en de kosten van De Nederlandse Bank. Dit overzicht is opgenomen op verzoek van de Tweede Kamer (motie De Vries c.s., Kamerstukken II, 2006/07, 30 413, nr. 79). De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is verantwoordelijk voor het prudentieel toezicht op pensioenfondsen en het materieel toezicht op pensioenuitvoerders (pensioenfondsen en verzekeraars) door De Nederlandsche Bank. De overige toezichtstaken vallen onder verantwoordelijkheid van de Minister van Financiën. De Nederlandsche Bank maakt in zijn verantwoording geen onderscheid naar zijn activiteiten ten aanzien van verzekeraars. Daarmee is niet aan te geven welk deel van het toezicht op verzekeraars betrekking heeft op pensioenen. Om deze reden is de verantwoording van de activiteiten van De Nederlandsche Bank in dit jaarverslag identiek aan die in het Jaarverslag van de Minister van Financiën. Aan De Nederlandsche Bank is gevraagd de uitoefening van zijn taken ten behoeve van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid apart te verantwoorden.

B. BELEIDSVERSLAG

4. BELEIDSPRIORITEITEN

0. Algemeen

Het jaar 2006 was voor het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het jaar van de uitvoering. De hervormingagenda van het kabinet werd na onder andere de WWB in 2004 en de Wet Kinderopvang in 2005 afgerond, teneinde het stelsel van werk en inkomen meer activerend te maken. In 2006 is de WIA geïntroduceerd, die na een discussie van ruim 15 jaar in 2006 de WAO opvolgde. Een andere belangrijke stelselwijziging betreft de WW, waar de maximale uitkeringsduur per 1 oktober 2006 werd verlaagd van 5 jaar naar 3 jaar en 2 maanden.

Een tweede beleidsprioriteit uit de begroting 2006 is re-integratie. In 2006 heeft 46% van de re-integratietrajecten die in 2004 werden gestart geleid tot werk (voorlopig cijfer). Dit is meer dan in 2004, toen 26% van de instromers in 2002 na 24 maanden een baan had gevonden en 2005 toen dit percentage uit kwam op 38%.

Om de combinatie werk en privé te vergemakkelijken is er ook in 2006 weer extra geld geïnvesteerd in kinderopvang. In 2006 werd structureel € 200 mln. extra uitgetrokken en in 2007 worden nog verdere stappen gezet. De levensloopregeling kende in het eerste jaar van haar bestaan een wat aarzelende start. Eind 2006 deden slechts 5% van alle werknemers mee aan de regeling.

Een belangrijk doel van deze maatregelen is het verhogen van de arbeidsparticipatie. Deze is, mede vanwege de gunstige macro-economische ontwikkeling, in 2006 over de gehele linie toegenomen. De totale participatie steeg in één jaar tijd van 63,2% naar 64,5% en de participatie van vrouwen steeg van 54,1% naar 55,8%. Van de ouderen tussen 55 en 64 jaar had in 2006 41,7% een baan van 12 uur of meer, tegenover 39,7% in 2005.

Naast de bovengenoemde resultaten in de uitvoering werden in 2006 ook een aantal nieuwe wetsvoorstellen aangenomen. De in december aangenomen nieuwe Pensioenwet die ingaat per 2007 zorgt ervoor dat werknemers en gepensioneerden meer zekerheid krijgen dat hun pensioenfonds solide genoeg is om de pensioenen uit te betalen. De nieuwe Arbowet die in november werd aangenomen geeft sociale partners ruimte om het arbobeleid goed aan te laten sluiten op specifieke werksituaties in sectoren of bedrijven. Eveneens in november werd ingestemd met de vereenvoudiging van de arbeidstijdenwet. Er gaan minder regels gelden voor het maximale aantal uren dat iemand mag werken en voor nachtarbeid. Aparte regels voor overwerk worden afgeschaft. De wet gaat in op 1 april 2007.

Op Europees vlak hebben de lidstaten, waaronder Nederland, in 2006 hun eerste Voortgangsrapport van het Nationaal Hervormingsprogramma 2005–2008 (op het terrein van macro-, micro-economie en werkgelegenheid) en het Nationaal Strategisch Rapport Sociale Bescherming en Insluiting 2006–2008 (over armoedebestrijding en bevordering van participatie, pensioenen en gezondheids- en langdurige zorg) ingediend. Verder is een akkoord bereikt over het globaliseringsfonds, waaruit activerende arbeidsmarktmaatregelen kunnen worden gefinancierd voor mensen die hun baan verloren ten gevolge van globalisering.

1. De economische situatie in 2006

Een sterk en breed gedragen herstel van de economische groei...

De economie beleefde in 2006 het meest gunstige jaar sinds het jaar 2000. Een conjunctureel herstel was ook wel voorzien, maar met een groei van 2,7% kwam deze hoger uit dan verwacht. Hoewel de export (+ 7,5%) ook dit jaar het belangrijkste aandeel aan de groei leverde, droegen ook de consumptie (+ 2,4%) en de investeringen (+ 6,1%) boven verwachting bij. De inflatie bleef met 1,1% beperkt en ook de contractlonen ontwikkelden zich gematigd. Tegelijkertijd groeide de arbeidsproductiviteit in 2006 met 1,8%. Dit alles droeg er toe bij dat de concurrentiepositie van Nederland in 2006 (licht) kon verbeteren ten opzichte van de concurrenten in het eurogebied. Dit is echter onvoldoende om de achterstand die de afgelopen jaren is opgelopen volledig goed te maken, waardoor ook voor de komende jaren een gematigde loonontwikkeling van belang blijft. In onderstaande figuur is neerwaartse revisie voor Nederland wel en Europa niet verwerkt, het beeld gaat dus nog schuiven obv CEP.

Figuur 1: Economische groei en arbeidskosten

Economische groei

Arbeidskosten pep in industrie (1998 = 100)

Bron: CBS en CPB.

... met ruimere bestedingsmogelijkheden ...

De koopkracht nam over het algemeen toe met 2,1% in 2006. Wel is er sprake van een grote spreiding als gevolg van de invoering van de Zorgverzekeringswet. Met name ouderen en gezinnen met kinderen gingen er in 2006 op vooruit.

... een aantrekkende arbeidsmarkt ...

Nederland heeft in 2006 weer sterk kunnen profiteren van de opgaande wereldconjunctuur. Na jaren van afname van de werkgelegenheid steeg deze in 2006 eindelijk weer. De werkloosheid is in de loop van het jaar veel sneller gedaald dan bij het opstellen van de begroting werd verwacht. Daarbij viel wel op dat de afname naar het einde van het jaar toe in snelheid verminderde. Het aantal vacatures is fors toegenomen en de uitkeringsafhankelijkheid is over de hele linie gedaald. Inmiddels is ons land hard op weg om op arbeidsmarktterrein weer een van de best presterende landen van de Europese Unie te worden.

Figuur 2: Werkloosheid en werkgelegenheid, 2004–2006

Werkloosheid, seizoensgecorrigeerd (x 1000)

Werkgelegenheid (arbeidsvolume, jaren x 1000)

Bron: CBS en CPB.

en een gunstig toekomstperspectief voor de eerstvolgende jaren.

Het fundament dat in de jaren 2003–2006 is gelegd lijkt ook de komende jaren voor gunstige uitkomsten te zullen zorgen. De economie groeit dit en volgend jaar met 2¾%, de werkloosheid daalt naar verwachting tot 4¼% in 2008 en de werkgelegenheid blijft toenemen. Een wezenlijk risico is dat de toename van de vraag naar arbeid onvoldoende kan worden geaccommodeerd door een evenredige toename van het aanbod, met loonstijgingen als gevolg. Meer en meer uren werken blijft daarom ook een belangrijke opgave voor de komende jaren.

In tabel 4.1 zijn voor de meest relevante kerngegevens de prognoses van de begroting (MEV 2006) vergeleken met de uiteindelijke realisatie, conform CEP 2007.

Bron: CPB.

1. Beleidsprioriteit WAO

Per 29 december 2005 is de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) van kracht. Deze wet vervangt de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WAO). De invoering van de WIA is onderdeel van een serie maatregelen ter herziening van het stelsel van ziekte en arbeidsongeschiktheid. Hierbij moet met name worden gedacht aan de invoering van de Wet verbetering poortwachter (Wvp) per 1-4-2002, de invoering van de Wet verlenging loondoorbetalingsverplichting bij ziekte 2003 (Wet VLZ) per 1 januari 2004 en de aanscherping van de regels die de mate van arbeidsongeschiktheid bepalen per 1 oktober 2004. Deze maatregelen beogen het langdurig ziekteverzuim en de instroom in de arbeidsongeschiktheidsverzekeringen te beperken, de werkhervatting van gedeeltelijk arbeidsgeschikten te bevorderen en volledig en duurzaam arbeidsongeschikten een adequate inkomenswaarborg te bieden.

In 2006 zijn de Wet verbetering poortwachter en de Wet verlenging loondoorbetalingsverplichting bij ziekte 2003 geëvalueerd. De evaluaties laten zien dat de effecten van de verschillende maatregelen elkaar versterken en hebben bijgedragen aan een lager ziekteverzuim en betere re-integratie. Dit heeft geleid tot een daling van het beroep de WAO/WIA. De evaluaties hebben een aantal aanbevelingen opgeleverd ter verbetering van de procesgang in de eerste twee ziektejaren en de informatievoorziening aan werkgevers en werknemers over hun rechten en plichten.

De in 2004 ingezette herbeoordelingsoperatie is in 2006 voortgezet met ruim 100 000 herbeoordelingen. In 2006 heeft UWV verschillende maatregelen getroffen om de zorgvuldigheid van de herbeoordelingen en de aansluiting met o.a. re-integratieondersteuning en de WW te verbeteren. In dit kader heeft UWV extra integratiebegeleiders aangesteld, de procesgang aangepast en de communicatie hierover verbeterd. Ter borging van een zorgvuldige uitvoering van de herbeoordelingen wordt de einddatum van de herbeoordelingen verschoven naar 1 april 2008.

Wat betreft de totale WIA instroom over 2006 valt op dat deze met bijna 20 000 toekenningen éénderde lager uitvalt dan verwacht. Van de personen met een WIA-uitkering ontvangt ongeveer een kwart een uitkering via de Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA) en ongeveer driekwart een uitkering via de regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA).

In oktober 2006 is besloten de in het Najaarsakkoord 2004 gemaakte afspraken ten aanzien van de verhoging van de IVA-uitkering en de afschaffing van Pemba vervroegd uit te voeren. Dit gezien de beperkte instroom in de IVA en de cao-afspraken die de sociale partners op basis van het akkoord hebben gemaakt met betrekking tot de loondoorbetaling in de eerste twee ziektejaren.

In 2006 is met de sociale partners intensief overlegd over het arbeidsomstandighedenbeleid. De in 2006 aanvaarde en op 1 januari 2007 in werking getreden herziening van de Arbeidsomstandighedenwet geeft werkgevers en werknemers meer mogelijkheden en verantwoordelijkheid op dit gebied. Een effectiever arbobeleid met meer draagvlak in de ondernemingen zal leiden tot een verbetering van de veiligheid en gezondheid op de werkvloer. Naast een vermindering van regelgeving betekent deze herziening ook een reductie van administratieve lasten voor werkgevers van 99 mln op jaarbasis.

Een aantal arboconvenanten is in 2006 geëvalueerd; in de helft van de gevallen blijkt de doelstelling op de WAO-reductie te zijn gehaald. Daarnaast laten de eerste tussenresultaten van het programma Versterking Arbeidsveiligheid een vermindering zien van het aantal arbeidsongevallen. Verder zijn in 2006 een groot aantal organisaties gestart met de uitvoering van een actieplan in het kader van het programma Versterking Arbobeleid Stoffen.

2. Re-integratie

25% doelstelling

Het kabinet wil langdurige werkloosheid voorkomen en bestrijden. Het kabinet wil dit doen door het bevorderen van de uitstroom naar werk van uitkeringsgerechtigden en werklozen die dat niet op eigen kracht kunnen door hen ondersteuning te bieden bij het verkleinen van de afstand tot regulier werk.

Doel is dat in 2007 ten opzichte van 2004 een kwart meer mensen werk vindt binnen 24 maanden na de start van een re-integratietraject. Bij de nulmeting in 2004 (start traject in 2002) leidde 26% van de in 2002 gestarte re-integratietrajecten tot werk. In 2005 heeft 38% van de in 2003 gestarte trajecten tot werk geleid. De resultaten van de voorlopige tweemeting laten een stijging zien tot 46% Daarmee is de uitkeringsafhankelijkheid sneller en in grotere mate verminderd dan beoogd.

Re-integratie herbeoordeelden

In 2004 is UWV gestart met de herbeoordeling van arbeidsongeschikten. Eind 2006 zijn 230 000 herbeoordelingen verricht. De gehele herbeoordelingsoperatie zou zijn afgerond op 1 juli 2007, maar inmiddels is dit niet haalbaar gebleken. De einddatum is daarom in overleg met UWV verschoven naar 1 april 2008.

Met de herbeoordelingsoperatie wordt beoogd gedeeltelijk arbeidsgeschikten aan te spreken op de mogelijkheden die zij hebben om weer aan de slag te gaan. Van circa een derde (37%) van alle mensen die zijn herbeoordeeld is de uitkering verlaagd of beëindigd. UWV biedt hen ondersteuning bij re-integratie. Bij herbeoordeelden die al werken richt de re-integratie zich in beginsel op urenuitbreiding of functiewijziging bij de eigen werkgever. Indien gewenst en indien nodig zet UWV voor deze groep gerichte re-integratieondersteuning op maat in. Herbeoordeelden die niet aansluitend aan de herbeoordeelden werkzaam zijn maken aanspraak op een re-integratietraject (regulier ingekocht of IRO). Daarnaast kunnen zij gebruik maken van re-integratie-instrumenten als no riskpolis, premiekorting, proefplaatsing en arbeidsplaatsvoorzieningen.

Om de plaatsingskansen van herbeoordeelden te bevorderen heeft het kabinet met sociale partners tijdens de werktop afspraken gemaakt over de re-integratie van herbeoordeelde gedeeltelijk arbeidsgeschikten. Eén van de afspraken was de oprichting van de Stuurgroep Re-integratie. De Stuurgroep Re-integratie krijgt advies van de overleggroep «re-integratie na herbeoordeling».In deze overleggroep zitten naast het ministerie en de centrale organisaties van werkgevers en werknemers ook UWV, CWI, CWP, RWI en Boaborea. Tot de taken van de Stuurgroep behoren het initiëren van een beeldvormingscampagne, monitoring van de ondersteuning bij re-integratie door UWV en re-integratiebedrijven en het inventariseren – en zo mogelijk oplossen – van knelpunten bij re-integratie. Zo bleken herbeoordeelden vaak onbekend met de re-integratievisie van UWV of de mogelijkheid van een oriënterend arbeidsmarktgesprek voorafgaand aan de herbeoordeling. Om deze twee knelpunten op te lossen is de mogelijkheid gecreëerd om bezwaar aan te tekenen tegen een re-integratievisie en zijn bij UWV 100 fte re-integratiebegeleiders gestart.

Op 29 mei is de beeldvormingscampagne «Geknipt voor de juiste baan»gestart om de beeldvorming over gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers te verbeteren. De campagne bestaat uit een landelijk spoor met aandacht in landelijke media (tv, radio, kranten en tijdschriften) en een regionaal spoor waarbij vooral gewerkt wordt met regionale bijeenkomsten.

Over de arbeidsparticipatie en re-integratie van herbeoordeelden zijn de volgende gegevens beschikbaar. De kwartaalrapportages van UWV geven een beeld over werk en re-integratie op basis van de re-integratievisie die UWV in overleg met de cliënten opstelt als afronding van de herbeoordeling. De cijfers per ultimo het derde kwartaal 2006 bedragen:

• ruim een derde (36%) heeft werk op het moment van herbeoordeling. Van deze mensen benut 80% (bijna) volledig de resterende verdiencapaciteit;

• ongeveer een derde (33%) start na de herbeoordeling een re-integratietraject;

• ongeveer een derde (31%) heeft direct na de herbeoordeling (nog) geen werk of re-integratietraject. Het gaat hierbij om mensen die aangeven zelf in staat te zijn werk te zoeken, zich niet beschikbaar stellen voor werk, bezwaar of beroep aantekenen of om overige redenen.

Astri voert voor UWV het onderzoek «Herbeoordeeld..... en dan?» uit, waarin twee groepen WAO-ers waarvan de uitkering is beëindigd of verlaagd gedurende anderhalf jaar worden gevolgd. Uit dit onderzoek blijkt dat 11% van degenen die geen werk hebben op het moment van herbeoordeling 4 maanden na de herbeoordeling het werk heeft hervat. Na 8 maanden is dit percentage gestegen tot 20% en na 18 maanden tot 32%. De bevindingen van het onderzoek laten zien dat het saldo van werkenden en werkhervatters 8 maanden na herbeoordeling 51% bedraagt. Gelet op de duur van re-integratietrajecten, de meeste re-integratietrajecten zijn 8 maanden na de herbeoordeling nog niet afgerond, is de verwachting dat deze percentages nog verder zullen oplopen.

Re-integratiecoaches

In 2006 heeft UWV een start gemaakt met de implementatie van de re-integratiecoach. Met de re-integratiecoach heeft UWV de mogelijkheid om zijn cliënten te leren kennen, waardoor hij beter in staat is om re-integratie op maat in te zetten. Tevens heeft de cliënt met de re-integratiecoach gedurende zijn uitkeringssituatie één aanspreekpunt binnen het UWV. Een professionele diagnosestelling, gecombineerd met voordurende aandacht voor handhaving en persoonlijke begeleiding moet leiden tot een doelmatigere en effectievere inzet van re-integratiemiddelen.

3. Arbeidsparticipatie

Arbeidsparticipatie ouderen

In 2006 is doorgegaan met het bevorderen van een hogere arbeidsdeelname van ouderen (55–64 jaar). In 2006 is de netto-arbeidsparticipatie van ouderen (55–64 jaar) 41,7%. Dit betekent een versterkte voorzetting van de stijgende trend van 2005. De kabinetsdoelstelling van 40% voor 55 t/m 65-jarigen in 2007 is in 2006 reeds behaald. Maatregelen zijn ingezet om enerzijds vroegtijdig stoppen met werken te ontmoedigen, en anderzijds om de beeldvorming over ouderen te veranderen, inzetbaarheid te vergroten en re-integratiemogelijkheden voor 45-plussers te verbeteren. Recent ingezette maatregelen hebben aan deze verdere stijging bijgedragen:

• Per 1 januari 2006 is de fiscale faciliëring van VUT en prepensioen vervallen. Overgangsrecht 55 jaar en ouder geldt voor VUT/prepensioen. De levensloopregeling is per 1 januari 2006 ingevoerd.

• De maximale duur van de WW is per 1 oktober bekort van 5 tot 3 jaar en 2 maanden.

• De stimuleringsregeling leeftijdsbewust beleid is voor 2006 toegespitst op duurzame inzetbaarheid.

• De «Regiegroep GrijsWerkt» heeft zich als aanjager van een cultuuromslag bij werkgevers en werknemers activiteiten gericht op onder meer bedrijfsleven, ondernemingsraden, regionale bijeenkomsten, campagne Senior Power, uitreiken Senior Power-prijs en nieuwsbrieven.

• In december 2006 is een «Actieplan terugdringen werkloosheid 45-plus» van start gegaan.

4. Arbeid en Zorg

Levensloop

– Gedurende het gehele jaar 2006 is, in samenwerking met het ministerie van Financiën, voorlichting gegeven over de levensloopregeling, via onder andere de brochure «Levensloopregeling, spaar voor uw verlof» en de websites van beide ministeries.

– In het voor- en najaar zijn campagnes gevoerd waarin de voordelen van de levensloopregeling centraal stonden. Hierbij zijn is een breed scala aan media ingezet, waaronder radiospots.

– Bij de doelgroepen ouders met jonge kinderen en jongeren is specifiek aandacht besteed aan de ouderschapsverlofkorting

Kinderopvang

– In 2006 is de parlementaire behandeling afgerond van het – aanvankelijk als een zelfstandig wetsvoorstel vormgegeven en bij indiening van het Belastingplan 2007 daarin opgenomen – voornemen om per 1 januari 2007 de vergoeding van de eerste 1/3e van de kosten van kinderopvang door de Belastingdienst/Toeslagen te laten plaatsvinden en de kosten daarvan door werkgevers te laten dragen in de vorm van een heffing. Hiermee zijn ouders voor de vergoeding van dit deel van de kosten niet langer afhankelijk van in de arbeidsvoorwaardelijke sfeer gemaakte afspraken, terwijl het verkrijgen van een vergoeding aanzienlijk is vereenvoudigd. Vanaf die datum is de kinderopvangtoeslag met name voor middenen hogere inkomen voor in totaal een bedrag van € 125 mln verhoogd om voor deze groepen de marginale druk als gevolg van het gebruik van kinderopvang te verkleinen en daarmee (verruiming van de) arbeidsparticipatie financieel aantrekkelijker te maken.

– Als gevolg van de motie-Van Aartsen/Bos krijgen basisscholen de taak om de aansluiting met de buitenschoolse opvang te regelen. De Eerste Kamer heeft op 7 november 2006 een voorstel voor wijziging van de Wet op het primair onderwijs en de Wet medezeggenschap onderwijs 1992 in verband met buitenschoolse opvang aangenomen. Met dit wetsvoorstel wordt het voor ouders gemakkelijker om een goede aansluiting tussen school en kinderopvang geregeld te krijgen.

Arbeid en zorg

– In 2006 hebben de inspanningen op dit beleidsterrein, waaronder het langdurend zorgverlof, zich geconcentreerd op de voorlichting, deels algemeen via internet (website Toptijd en website van het ministerie van SZW), deels specifiek gericht op werkgevers en (allochtone) werknemers.

5. Reductie administratieve lasten

Het realiseren van de kabinetsdoelstelling van 25% administratieve lastenverlichting (AL) ultimo 2007 voor zowel bedrijven als burgers is op de beleidsterreinen van het ministerie van SZW in 2006 concreet in zicht.

De plannen voor administratieve lastenverlichting voor bedrijven tellen bij SZW op tot € 680 miljoen ultimo 2007. Dit komt neer op een vermindering van bijna 27%. Daarvan is eind 2006 € 534 miljoen, ofwel 21% gerealiseerd. Een belangrijke maatregel in 2006 is het inwerktreden van de tweede fase van de wet administratieve lastenverlichting en de vereenvoudiging in de sociale verzekeringen (WALVIS). Daarnaast leidt de beperking van de verwijtbaarheidstoets in het kader van de modernisering van de WW en het ontslagrecht per 1 oktober 2006 tot minder administratieve lasten.

Eind 2007 bedraagt de administratieve lastenvermindering voor burgers in uren – 24% en in out-of-pocket (uitgedrukt in euro) kosten – 35%. De toepassing van het beginsel van eenmalige uitvraag (digitaal klantdossier) draagt in belangrijke mate bij aan het behalen van deze doelstelling. Ook de polisadministratie speelt, mede als gevolg van het Inkomensbesluit, daarin een cruciale rol. In 2006 is nog slechts een beperkt deel van deze taakstelling gerealiseerd.

6. Overige onderwerpen

Pensioenwet

Per 1 januari 2007 is de Pensioenwet in werking getreden. Belangrijke nieuwe elementen in de Pensioenwet zijn de informatieverplichtingen, de minimum toetredingsleeftijd, het financieel toetsingskader en de wettelijke verankering van afspraken over medezeggenschap en pension fund governance. De informatieverplichtingen dragen bij aan een grotere transparantie en pensioenbewustzijn bij deelnemers, gewezen deelnemers en gepensioneerden. De minimum toetredingsleeftijd en ook de beperking van de wacht- en drempeltijden dragen bij aan het bestrijden van de witte vlek. Het financieel toetsingskader stelt onder meer regels voor de hoogte van de buffers van pensioenfondsen en stelt een kostendekkende premie verplicht. Met de wettelijke verankering van de medezeggenschapsconvenant is de medezeggenschap van ouderen verbeterd en door de verankering van de pension fund governance code zijn verantwoording en intern toezicht versterkt. Pensioenen zijn primair een zaak van sociale partners. De rol van de overheid ligt vooral in het waarborgen van gemaakte afspraken. Met de Pensioenwet is die rol versterkt en dat zal bijdragen in een groter vertrouwen in het Nederlandse pensioenstelsel. Uit de parlementaire behandeling is gebleken dat de wet op een groot politiek en maatschappelijk draagvlak kan rekenen: de wet is met algemene stemmen respectievelijk zonder stemming aangenomen door de Tweede en Eerste Kamer.

5. BELEIDSARTIKELEN

21 INKOMENSBELEID

Zorgdragen voor een evenwichtige en activerende inkomensontwikkeling.

Omschrijving

Om een zo gelijkmatig mogelijk gespreide inkomensontwikkeling over de verschillende inkomensgroepen te bereiken.

Om de financiële prikkels voor werkaanvaarding in stand te houden en te verbeteren (beperken armoedeval)

Doelbereik

• De inkomensontwikkeling is positiever dan oorspronkelijk geraamd in de begroting voor 2006.

• De financiële prikkels om werk te aanvaarden zijn in 2006 licht verbeterd voor alleenstaanden en herintreders en licht verslechterd voor gezinnen met een bijstandsuitkering. De marginale drukcijfers zijn op sommige inkomenstrajecten iets gunstiger en op sommige inkomenstrajecten iets ongunstiger.

• De verschillen ten opzichte van de raming zijn marginaal.

• Er is altijd een spanning tussen de inkomensontwikkeling en de armoedeval. De gunstigere dan geraamde inkomensontwikkeling voor bijstandsgerechtigden leidt tot een beperktere financiële prikkel om werk te aanvaarden vanuit een bijstandsuitkering.

Succesfactoren

Het generieke inkomensbeeld is gunstiger dan geraamd door:

• de volgende beleidswijzigingen: niet verlagen van de zorgtoeslag ondanks de lager dan geraamde nominale premie, tegemoetkoming voor het MEP-tarief per aansluiting en de verhoging van de kinderkorting.

• de volgende externe factoren: een hogere contractloonstijging, een lagere nominale premie voor de Zorgverzekeringswet en lagere pensioenpremies.

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Operationele doelstelling 1: Het bereiken van een zo gelijkmatig mogelijk over de verschillende inkomensgroepen gespreide inkomensontwikkeling.

Doelbereik

De koopkracht is in 2006 over het algemeen met 2,1% toegenomen. De standaardgroepen zijn er in 2006 tussen de ¾% en de 6¼% op vooruitgegaan.

Het standaard koopkrachtbeeld is gunstiger dan oorspronkelijk geraamd door het nieuw ingezette beleid (zie hieronder) en door:

• Een opwaartse bijstelling van de contractloonstijging (2% in plaats van 1½%).

• Een lagere nominale premie voor de Zorgverzekeringswet (gemiddeld € 939 in plaats van € 1015).

• Lagere pensioenpremies.

Het ingezette beleid leidt tot een gunstigere inkomensontwikkeling voor sociale minima, ouderen en gezinnen met lagere tot middeninkomens. Bovenstaande externe factoren leiden juist tot een verbetering van de middeninkomens en hogere inkomens.

Naast de standaardkoopkrachteffecten wordt in bijlage 11 bij de begroting in kaart gebracht welke niet-standaardkoopkrachteffecten verwacht worden. De volgende effecten hebben zich niet voorgedaan:

• Personen met een auto van de zaak, hebben geen negatief koopkrachteffect ondervonden als gevolg van de heffing van premies werknemersverzekeringen over de bijtelling in verband met het privégebruik. Deze bijtelling is uitgezonderd voor de premieheffing werknemersverzekeringen.

• De liberalisering van het huurbeleid is niet in 2006 ingevoerd. Hierdoor treden de geraamde extra inkomenseffecten niet op.

• De Wet maatschappelijke ondersteuning is pas op 1 januari 2007 in werking getreden. Hierdoor had de nieuwe eigen bijdragesystematiek nog geen effect in 2006.

Naar aanleiding van het nieuw ingezette beleid (zie hieronder) doen zich positieve niet-standaardkoopkrachteffecten voor bij bijstandsgerechtigden, nabestaanden en postactieve ambtenaren.

Instrumenten en activiteiten

Na de begroting is besloten tot de volgende nieuwe beleidsmaatregelen in 2006:

• Niet verlagen van zorgtoeslag.

• Tegemoetkoming van € 52 voor het MEP-tarief per aansluiting.

• Verhoging kinderkorting met € 122.

• Verhoging budget gemeentefonds ten behoeve van bijzondere bijstand.

• Introductie tegemoetkoming op de uitkeringen op grond van de Algemene nabestaandenwet.

• Afbouwregeling tegemoetkoming ziektekosten van postactieve ambtenaren kabinetssectoren.

• Intensivering schuldhulpverlening.

Indicatoren

In de tabel met koopkrachtcijfers is geen vergelijking gemaakt inclusief en exclusief het effect van de buitengewone uitgavenregeling voor de ziektekosten (BU/BTU), omdat deze vergelijking in het kader van de evaluatie van het inkomensbeleid niet relevant is. Deze was wel in de begroting opgenomen ter illustratie van het effect van de gewijzigde presentatie.

Bron: berekening SZW.

Operationele doelstelling 2: In stand houden en verbeteren van financiële prikkels voor werkaanvaarding (beperken armoedeval).

Doelbereik

Werkloosheidsval:

• Voor alleenstaanden zijn de financiële prikkels om werk te aanvaarden vanuit een bijstandsuitkering verbeterd in 2006 ten opzichte van 2005. Dit komt door het nieuwe zorgstelsel (tot 2006 betaalden werkende alleenstaanden een hogere ZFW-premie dan alleenstaanden met een bijstandsuitkering), de loonstijging, de lagere pensioenpremies en de hogere arbeidskorting.

• Voor gezinnen zijn de financiële prikkels om werk te aanvaarden vanuit een bijstandsuitkering iets verslechterd in 2006 ten opzichte van 2005. Dit komt door de verhoging van de algemene heffingskorting (uitkeringsgerechtigde alleenstaande ouders profiteren hier meer van dan werkenden) en de verhoging van de inkomensafhankelijke kinderkorting (dit komt doordat bijstandsgerechtigden de korting veelal uitbetaald krijgen, terwijl werkenden met een laag inkomen deze korting niet kunnen verzilveren doordat zij geen belasting betalen).

• De verschillen ten opzichte van de raming zijn marginaal. De financiële prikkels om werk te aanvaarden vanuit een bijstandsuitkering zijn licht verslechterd doordat personen met een bijstandsuitkering er meer op vooruit zijn gegaan dan werkenden. Dit komt door de verhoging van de bijzondere bijstand en de verhoging van de inkomensafhankelijke kinderkorting.

Herintredersval:

• De financiële prikkel om te gaan werken is in 2006 licht verbeterd voor herintreders ten opzichte van 2005. Dit komt door de hogere lonen, het nieuwe zorgstelsel en de verhoging van de inkomensafhankelijke kinderkorting (deze korting kan bij een laag gezinsinkomen niet volledig verzilverd worden, waardoor het financieel aantrekkelijk is als beide partners gaan werken).

• Het verschil ten opzichte van de raming is marginaal.

Marginale druk:

• De marginale drukcijfers zijn in 2006 op sommige inkomenstrajecten iets gunstiger en op sommige inkomenstrajecten iets ongunstiger dan in 2005. De verschuivingen komen met name door de invoering van het nieuwe ziektekostenstelsel waarbij de ziekenfondsgrens is komen te vervallen en door de invoering van de inkomensafhankelijke kinderkorting.

• Ten opzichte van de raming is de marginale druk iets verbeterd. De afwijkingen komen door de lagere pensioenpremies en de verhoging van de inkomensafhankelijke kinderkorting (deze heeft alleen effect voor mensen die belasting betalen en de hoogte wordt geleidelijk afgebouwd bij een hoger inkomen).

Instrumenten en activiteiten

Na de begroting is besloten tot de volgende nieuwe beleidsmaatregelen in 2006:

• Verhoging budget gemeentefonds ten behoeve van bijzondere bijstand.

• Verhoging kinderkorting met € 122.

Indicatoren

¹ De raming voor 2006 is aangepast omdat in de oorspronkelijke raming de invoering van de zorverzekeringswet niet correct was verwerkt.

² De procentuele mutatie in het besteedbaar inkomen bij het aanvaarden van een baan op het minimumloon vanuit een bijstandsuitkering. De cijfers zijn berekend inclusief het gemiddelde effect van gemeentelijke regelingen en huursubsidie.

³ Procentuele toename in het huishoudinkomen van een gezin waarbij één partner werkt tegen het minimumloon en de niet-verdienende partner een baan aanvaard met een inkomen op ½*minimumloon.

⁴ De marginale druk wordt per inkomenstraject geïllustreerd zodat de cijfers minder gevoelig zijn voor schokeffecten als een specifiek inkomensniveau wordt gepasseerd.

⁵ De marginale druk voor tweeverdieners wordt alleen berekend op het inkomenstraject van de minstverdienende partner. Het inkomen van de meestverdienende partner is constant verondersteld.

Bron: SZW.

Overzicht beleidsdoorlichtingen en effectonderzoeken

Jaarlijks vindt een evaluatie plaats van het inkomensbeleid doordat de gerealiseerde inkomensontwikkelingen in het jaarverslag worden samengevat in kengetallen. De resultaten hiervan staan in de tabellen bij operationele doelstelling 1 en 2.

22 ACTIVEREND ARBEIDSMARKTBELEID

Zorgdragen voor een toename van de netto arbeidsparticipatie.

Omschrijving

Bevorderen dat het aandeel werkenden in de leeftijdcategorie 15 tot en met 64 jaar (verder) toeneemt.

Doelbereik

Het kabinet heeft in 2006 verschillende beleidsmaatregelen getroffen om de arbeidsparticipatie verder te stimuleren. Hiervoor kan worden verwezen naar de operationele doelstellingen. Op de bereikte groei in arbeidsparticipatie en de dalende werkloosheid zal naast het kabinetsbeleid (met name de structurele hervormingen) ook de conjunctuur van invloed zijn geweest. Het relatieve belang van beide is echter niet vast te stellen. Ook samenwerking in de keten is van belang voor goede prestaties.

Succesfactoren

De economie heeft zich in 2006 gunstig ontwikkeld. Definitieve cijfers zijn nog niet beschikbaar, maar in de eerste drie kwartalen heeft de economische groei telkens tenminste 2,6% bedragen (ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2005). Daarmee staat nu al vast dat de economische groei in 2006 duidelijk boven die in 2005 zal liggen (was 1,5%).

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting:

Duale trajecten

Dit budget wordt verantwoord op de begroting van OCW.

Stimulering arbeidsparticipatie

In de begroting 2006 was € 19,8 mln. beschikbaar voor stimulering van de arbeidsparticipatie. Uiteindelijk is € 5,9 mln niet tot betaling gekomen. Dit betreft uitgaven voor de stimuleringsregeling leeftijdbewust beleid, no-risk pilots voor jongerenen activiteiten voor breed initiatief maatschappelijke binding. Deze activiteiten zijn in 2006 verplicht en grotendeels bevoorschot. In 2007 en latere jaren worden de verplichtingen uitgefinancierd.

Voorlichting

Uitgaven hebben betrekking op landelijk meerjaren communicatietraject in het kader van de Stimuleringsregeling leeftijdsbewust beleid. Bij 1e suppletore wet is dit budget opgehoogd.

Budget CWI

Het verschil tussen de begroting en realisatie CWI wordt verklaard doordat na het vaststellen van de begroting nog een aantal wijzigingen zijn aangebracht. Het betreft voor een bedrag van € 20,7 mln. een aanvulling op de uitvoering van het jaarplan. (Deze aanvulling wordt voor € 9 mln. gefinancierd uit de onderuitputting CWI 2005. SZW heeft ingestemd met deze aanvulling, mits de begroting CWI 2007 overeenkomt met het kader. Daarnaast is aan CWI voor de uitvoering van het Digitaal Klantdossier (€ 19,0 mln.), jongerenadviseurs (€ 8,0 mln.) en invoering van het GBA & BSN (€ 4,3 mln.) aanvullend budget toegekend. Tot slot is er nog loon- en prijsbijstelling toegekend (€ 6,6 mln.).

Ontvangsten

Het verschil tussen de begroting en de realisatie wordt verklaard door terugstorting van CWI aan SZW met betrekking tot resultaat CWI in 2005 en ESF-CV.

Operationele doelstelling 1: Beheerste ontwikkeling van de arbeidskosten.

Doelbereik

De verbetering van de overheidsfinanciën bood ruimte voor lastenverlichting in 2006. Concrete maatregelen die tot een lagere wig hebben geleid zijn de verhoging van de arbeidskorting, de aanvullende combinatiekorting en de algemene heffingskorting. Verder zijn belastingtarieven voor de eerste en tweede schijf verlaagd. De wig is overigens niet alleen de resultante van overheidsbeleid, maar ook van afspraken van de sociale partners ten aanzien van de pensioenpremies.

Instrumenten en activiteiten

De inzet van het belasting- en premie-instrumentarium

• verhoging van de arbeidskorting met € 70 tot € 1357

• verhoging van de aanvullende combinatiekorting met € 219 tot € 608

• verhoging van de algemene heffingskorting met € 96 tot € 1990.

• Verlaging belastingtarieven voor de eerste (van 34,40 naar 34,15%) en tweede schijf (van 41,95 naar 41,45%).

Indicatoren

De loonkosten per eenheid product in de verwerkende industrie zijn in 2006 met 2,3% gedaald. Dit is een sterkere daling dan de streefwaarde in de begroting 2006 (– 2 %). De ontwikkeling van de loonkosten per eenheid product is de resultante van de ontwikkeling van de loonsom per werknemer en de arbeidsproductiviteit. Vanwege de internationale vergelijkbaarheid worden de loonkosten per eenheid product in de verwerkende industrie gebruikt. De sector industrie is een onderdeel van de marktsector. De contractloonstijging in de marktsector is na de zeer lage stijging in 2005 aangetrokken tot 2% in 2006. De stijging van de loonsom per werknemer in de marktsector kwam daarentegen uit op 1,3%. De arbeidsproductiviteitsgroei in de marksector daalt na het sterke conjuncturele herstel maar blijft hoog (1,8%). Daardoor zijn de arbeidskosten per eenheid product in de marktsector in 2006 per saldo gedaald (0,5%). Dit duidt erop dat in de industrie sprake is van een relatief sterk voortgaande productiviteitsgroei.

Na een oploop van de wig in 2005 (tot 45%) is deze in 2006 gedaald (43,8%). Daarmee beweegt de wig richting de streefwaarde uit de begroting 2006.

Bronnen: CPB Centraal Economisch Plan, Minfin Financieel Jaarverslag van het Rijk.

Operationele doelstelling 2: Stijging van het aandeel werkenden en werklozen in de beroepsbevolking met een startkwalificatie.

Doelbereik

Het aandeel werkenden en werklozen in de beroepsbevolking met een startkwalificatie is het afgelopen jaar licht gestegen met 0,1 procentpunt. Door de projecten in regio’s en sectoren die gesubsidieerd worden door de projectdirectie Leren & Werken zijn 7 223 extra duale trajecten en 4 098 extra EVC trajecten gerealiseerd.

Instrumenten en activiteiten

• Fiscale faciliteiten voor werkgevers (WVA onderwijs waaronder WVA startkwalificatie) als tegemoetkoming in de kosten van opleiden medewerkers

• Subsidies scholingsprojecten via Europees Sociaal Fonds

• Tijdelijke stimuleringsregeling leren en werken

Indicatoren

Het hebben van een startkwalificatie (Havo of MBO-2 niveau afgerond) wordt beschouwd als een belangrijke voorwaarde voor duurzame arbeidsparticipatie. Streven is dat in 2010 tenminste 80% van de beroepsbevolking van 25–64 jaar in het bezit is van een startkwalificatie. Om deze doelstelling te behalen is geraamd dat het aantal startkwalificaties jaarlijks met gemiddeld 50 000 zal moeten toenemen. Deze extra 50 000 is een gemiddelde streefwaarde en kan bereikt worden door enerzijds wijziging in de samenstelling van de beroepsbevolking en anderzijds door (postinitiële) scholing van personen in de beroepsbevolking.

Bronnen: CBS, EBB kernprogramma (bewerking SZW)

Kengetallen

In 2006 zijn er 35 samenwerkingsverbanden tot stand gekomen. In deze netwerken spannen onderwijs, overheid en bedrijfsleven zich samen in om de plannen voor in totaal 20 000 extra EVC-trajecten en 15 000 extra duale trajecten te realiseren in 2007.

Bron: SZW/OCW Jaarverslag Leren & Werken.

Operationele doelstelling 3: Wegnemen van factoren die de arbeidsparticipatie belemmeren.

Doelbereik

Ouderen

De voortgaande stijging in de arbeidsparticipatie van ouderen (55 t/m 64 jaar) heeft zich in 2006 versterkt voortgezet. In 2006 is een netto arbeidsparticipatie gerealiseerd van 41,7%. Ten opzichte van 2005 (39,7%) is dit een verdere stijging met 2%. Het streven van het kabinet naar een netto arbeidsparticipatie van 40% in 2007 is in 2006 behaald.

Jeugdwerkloosheid

Doel is een jeugdwerkloosheid binnen de bandbreedte van 10–15 % en niet meer dan het dubbele van de totale werkloosheid. Met een werkloosheidspercentage van 11,4% blijft de werkloosheid onder de doelgroep jongeren van 15–22 jaar buiten het volledig dagonderwijs ruim binnen het gestelde maximum van 15%. Het ideaal van niet meer dan het dubbele van de totale werkloosheid is nog niet eerder zo dicht genaderd.

Etnische minderheden/vluchtelingen

In 2006 zijn in het kader van het Breed Initiatief Maatschappelijke Binding projecten gesubsidieerd die tot doel hebben de positie van allochtonen op de arbeidsmarkt te verbeteren.

Allochtone vrouwen

Doel is om belemmeringen voor allochtone vrouwen bij arbeidsparticipatie weg te nemen. Daarmee wordt een bijdrage geleverd aan de doelstelling van 65% arbeidsdeelname door vrouwen in 2010.

Instrumenten en activiteiten

Etnische minderheden

• In 2006 is in het kader van het Breed Initiatief maatschappelijke Binding in 12 projecten specifieke aandacht besteed aan de problematiek van allochtone jongeren en vluchtelingen. Ruim 1000 jongeren zijn gecoacht en/of hebben een empowermenttraject doorlopen.

• Door VluchtelingenWerk Nederland zijn in het kader van het project «banenoffensief vluchtelingen» samen met UAF, Emplooi en CWI in 2006 670 vluchtelingen extra aan werk geholpen, onder wie 150 hoger opgeleiden.

Jeugdwerkloosheid

• De Taskforce Jeugdwerkloosheid heeft samen met partners als CWI en MKB-Nederland op 12 december 2006 in totaal 40 039 extra jeugdbanen gerealiseerd. De primaire doelstelling van 40 000 extra jeugdbanen in de kabinetsperiode 2003–2007 is hiermee behaald.

• CWI heeft het budget van drempelslechting toegekend ten behoeve van extra jongerenadviseurs (165 extra fte). De bemiddeling van jongeren naar banen krijgt hiermee een extra impuls.

Ouderen

• Stimuleringsregeling: In 2006 zijn totaal 200 projecten gehonoreerd aan vooral werkgevers gericht op het verbeteren van duurzame inzetbaarheid van werknemers. In november 2006 is een landelijke werkconferentie gehouden om vooral werkgevers in de gelegenheid te stellen kennis te nemen van goede voorbeelden.

• Landelijk meerjaren communicatietraject: In 2006 hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: (regionale) bijeenkomsten, media, bedrijfsleven, ondernemingsraden, uitreiken senior Power-prijs en goede voorbeelden leeftijdsbewust beleid.

• Pilots mobiliteit: in 2006 is voortgegaan met de eind 2005 ingezette experimenten. Tijdens twee tussentijdse conferenties is de voortgang besproken. Begin 2007 vindt afronding van de pilots plaats.

• Re-integratie oudere werklozen: in oktober 2006 is een onderzoeksrapport naar goede voorbeelden van re-integratie van oudere werkzoekenden gepubliceerd.

Allochtone Vrouwen

• De Regiegroep «allochtone vrouwen en arbeid» (RAVA) is ingesteld voor 2 jaar, tot eind 2007 en bestaat uit CWI, UWV, FNV, VNG, SZW, werkgevers en de doelgroep zelf. Er is subsidie verleend aan 10 lokale projecten in het kader van allochtone vrouwen en arbeid.

Overig

• WAV; Tussen de Arbeidsinspectie en de Belastingdienst zijn nieuwe afspraken gemaakt over het tegengaan van illegale arbeid. Verder is vanaf juni 2006 een flink aantal sectoren vrijgesteld van de arbeidsmarkttoets.

• Het Landelijk Netwerk Diversiteitsmanagement (DIV) is in 2006 gesubsidieerd.

Indicatoren

Bronnen: CBS, Statline; CBS, EBB kernprogramma; SZW/AI jaarverslag.

Operationele doelstelling 4: Verhogen van het aandeel ingeschrevenen bij de Centrale Organisatie Werk en Inkomen dat wordt bemiddeld naar werk.

Doelbereik

De meeste prestatie-indicatoren die betrekking hebben op deze doelstelling zijn bereikt. Zo is de preventiequote, die bijdraagt aan het voorkomen van een uitkering voor de WWB ruimschoots behaald. De preventiequote voor de WWB is net niet gehaald. De reden hiervoor is dat door de economische impuls veel minder mensen een beroep hoeven te doen op de diensten van CWI. Daarnaast zijn de mensen die wel een beroep doen op CWI vaak lastiger aan een baan te helpen.

Ook de uitstroomquote, die bijdraagt aan het uitstromen uit een uitkeringssituatie binnen 6 maanden is voor zowel de WW als de WWB ruimschoots gehaald.

In 2006 was de totale instroom bij CWI 505 000 personen. Van deze instroom (WW en WWB) zijn in heel 2006 weer 213 000 personen aan het werk gekomen. Het aandeel dat via CWI is bemiddeld naar werk is uitgekomen op 105 000. Hiervan is 61 000 direct via CWI bemiddeld en 44 000 via uitzendbureau’s met tussenkomst van CWI.

Instrumenten en activiteiten

• Preventiequote WW: in 2006 hebben meer dan 331.000 werkzoekenden zich gemeld voor een aanvraag WW. Door bemiddelingsactiviteiten hebben 65 000 werkzoekenden binnen de overdrachtstermijn van acht dagen na de eerste werkloosheidsdag uiteindelijk geen beroep hoeven te doen op de WW uitkering. Dit resulteert in een preventiequote WW van 19,6%

• Preventiequote WWB: in 2006 hebben ruim 148 000 werkzoekende zich gemeld voor een aanvraag WWB. Door activering hebben bijna 79 000 werkzoekenden geen beroep hoeven doen op de WWB uitkering. Dit resulteert in een preventiequote van 53,1%.

• Uitstroomquote WW: van ongeveer 252 000 aan UWV overgedragen werkzoekenden is bijna 164 000 werkzoekenden de uitkering binnen 6 maanden beëindigd. Dit levert een uitstroomquote van 64,8%.

• Uitstroomquote WWB: Van ruim 23 000 aan gemeenten overgedragen werkzoekenden is bijna 15 000 werkzoekenden de uitkering binnen zes maanden beëindigd. Dit levert een uitstroomquote van 63,4%.

Indicatoren

Bronnen: CWI, Jaarverslag.

Overzicht beleidsdoorlichtingen en effectonderzoeken

23 Re-integratie

Voorkomen van uitval uit arbeid en inschakeling in reguliere arbeid van hen die dat niet op eigen kracht kunnen.

Omschrijving

Om de uitkeringsafhankelijkheid te verminderen en te voorkomen.

Doelbereik

Doel is dat in 2007 ten opzichte van 2004 een kwart meer mensen werk vindt binnen 24 maanden na de start van een re-integratietraject. De stijging is hoger dan een kwart.

Succesfactoren

– Goede samenwerking met en tussen de uitvoerende instanties (gemeenten, CWI en UWV) en goed inspelen op conjuncturele ontwikkelingen door de uitvoerende instanties.

– Realiseren van een sluitende aanpak voor (niet)uitkeringsgerechtigden (zowel volwassenen als jongeren): Belangrijk is dat iedere uitkeringsgerechtigde in beeld is bij de uitvoerders en dat degenen die niet op eigen kracht aan het werk kunnen komen, ondersteuning aangeboden krijgen bij hun weg naar werk.

– Optimale benutting van ESF en EQUAL programma’s: in 2006 zijn ESF-middelen ingezet tbv o.a. activerend arbeidsmarktbeleid voor werkzoekenden en arbeidsgehandicapten, preventie van arbeidsongeschiktheid en verzuim en scholing van werkenden (waarmee uitval uit arbeid voorkomen kan worden). Dankzij het EQUAL programma zijn innovatieve benaderingen in het activerend arbeidsmarkt beleid ontwikkeld, waarvan de resultaten worden verspreid.

– Optimale werking van de re-integratiemarkt: naar aanleiding van het Trendrapport 2006 is een evaluatie re-integratiemarkt naar de Tweede Kamer gezonden. In deze evaluatie wordt geconstateerd dat de re-integratiemarkt op hoofdlijnen werkt. Er is voldoende concurrentie, er zijn nauwelijks toetredingsdrempels en de resultaten zijn redelijk. Het Trendrapport 2006 stelt echter ook als voorlopig inzicht vast, dat er nog nauwelijks sprake kan zijn van een effect van de marktwerking op de effectiviteit van de re-integratiedienstverlening. Op de langere termijn is een optimale marktwerking evenwel een belangrijke voorwaarde voor een effectieve inzet van middelen, door lagere prijzen, meer uitstroom naar werk, meer klanttevredenheid.

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting:

Agenda voor de Toekomst

Het verschil van € 6,6 mln. tussen de vastgestelde begroting van € 21,4 mln en de realisatie van € 14,8 mln. is veroorzaakt door lagere voorschotten dan aanvankelijk geraamd als gevolg van lagere realisaties van projectkosten.

RSP

Het verschil van € 2,5 mln. tussen de vastgestelde begroting van € 7,9 mln. en de realisatie van € 5,4 mln. is een gevolg van lagere declaraties van de RSP-bedrijven. Een aantal bedrijven heeft mogelijk minder gedeclareerd, omdat ze vooruitlopend op het afbouwen van de regeling minder mensen in dienst hadden.

Tijdelijke stimuleringsregeling regulier maken ID-banen.

Het verschil van € 27,2 mln. tussen de realisatie van € 8,6 mln. en de vastgestelde begroting van € 35,8 mln. is veroorzaakt doordat er minder aanvragen voor de tijdelijke stimuleringsregeling leer-/werktrajecten zijn gedaan dan was verwacht. De middelen in 2006 waren bestemd voor de uitfinanciering van reeds toegekende subsidies voor het omzetten van ID-banen in reguliere banen en voor nieuwe leer-/werktrajecten voor zittende werknemers in ID- en WIW-banen met als doel dat laatstgenoemden doorstromen naar ongesubsidieerd werk. Er zijn voor de Tijdelijke stimuleringsregeling leer-/werktrajecten uiteindelijk 1704 aanvragen ingediend. Hiervan zijn 1047 aanvragen door de aanvrager zelf ingetrokken of afgewezen.

SZW cofinanciering Equal

Dit budget wordt ingezet als subsidie voor EQUAL aanvragers buiten SZW die onvoldoende cofinanciering op kunnen brengen om EQUAL-subsidie aan te vragen. Van dit budget is € 2,3 mln. niet uitgegeven, omdat de uiteindelijke realisaties van de projecten geleid hebben tot een lagere subsidievaststelling en een project is doorgeschoven naar 2007.

Praktijkscholing

Het verschil van € 3,1 mln. tussen de realisatie van € 1,9 mln. en de vastgestelde begroting 2006 van € 5,1 mln. is als volgt te verklaren. De hoogte van de subsidie is afhankelijk van het door de ROC’s verkochte aantal scholingsuren. Aangezien de ROC ’s in 2005 minder scholingsuren hebben kunnen verkopen is de HVS subsidie overeenkomstig lager vastgesteld. Voorts waren er in 2006 geen middelen nodig voor nagekomen uitgaven in het kader de afwikkeling Stichting Centrum Vakopleiding. Beide ontwikkelingen hebben geleid tot onderuitputting van dit artikelonderdeel.

RWI/SVWW

Het verschil van € 5 mln. tussen de vastgestelde begroting van € 16,3 mln. en de realisatie van € 11,3 mln. wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere einddeclaraties; er is nl. nagenoeg geen bonus tot uitbetaling gekomen.

De bonus wordt niet uitbetaald als gedurende het project niet het van te voren beoogde aantal deelnemers is ingestroomd.

Re-integratie Wajong/WAO/WIA/WAZ

Begrotingsuitgaven

In 2006 is € 31,3 mln. besteed aan re-integratie Wajong. Dit is vrijwel gelijk aan de uitgaven in de vastgestelde begroting.

Premieuitgaven

De uitgaven aan re-integratie WAO/WIA/WAZ bedroegen in 2006 € 277 mln. Dit is een overschrijding met ca. € 69 mln. van het in de begroting opgenomen budget van € 208 mln. die wordt veroorzaakt door een toename in het gebruik van werknemersvoorzieningen als doventolken, een eenmalige wijziging in de betalingssystematiek van jobcoaches en een langzamere afbouw van de Rea-uitkeringen. De besteding van de middelen worden voor re-integratie Wajong en re-integratie WOA/WIA/WAZ tezamen inhoudelijk toegelicht in tabel 23.3.

Bron: jaarverslag UWV (bewerking SZW).

Toelichting:

Ten behoeve van de re-integratie Wajong/WAO/WIA/WAZ is in 2006 € 308 mln. uitgegeven. Ten opzichte van 2005 is sprake van een afname van € 85 mln.

In de uitvoering is een toename van het gebruik van werknemersvoorzieningen gebleken. UWV noemt in dit verband een groot beroep op doventolken in de onderwijssfeer. Daarnaast is sprake van eenmalige toename in verband met de wijziging van de betalingssystematiek van jobcoaches.

De extra re-integratie Wajong is vooral aangewend om de re-integratie van Wajong-gerechtigden door middel van projecten en experimenten extra te bevorderen.

De uitgaven onder de post Overig vinden vooral plaats voor lopende gevallen no risk polis en de (afbouw van) de REA-uitkeringen.

Re-integratie WW

De middelen voor de re-integratie van WW-gerechtigden werden tot en met 2005 in het jaarverslag verantwoord in artikel 30 (Inkomensbescherming met activering). De re-integratiemiddelen worden vanaf de begroting 2007 in artikel 23 (Re-integratie) opgenomen. In 2006 is € 159 mln. uitgegeven aan re-integratie WW. Dat is een overschrijding met € 69 mln. van het in de begroting 2006 (in artikel 30) opgenomen budget van € 90 mln. Dit verschil wordt veroorzaakt doordat het UWV de doelgroep voor re-integratie steeds beter weet te bereiken. Daarnaast zijn er meer individuele re-integratieovereenkomsten (IRO’s) ingezet dan verwacht. De IRO is in vergelijking met een regulier traject een relatief duur instrument. Tenslotte is gebleken dat trajecten uit voorgaande jaren in 2006 tot meer uitgaven hebben geleid dan eerder werd verwacht.

Uitvoeringskosten re-integratie Wajong/WAO/WIA/WAZ/WW

Begrotingsuitgaven:

De overschrijding met € 3,6 mln. van de uitvoeringskosten re-integratie Wajong is veroorzaakt door een hoger dan verwachte Wajong-instroom in 2006.

Premie-uitgaven:

De uitvoeringskosten voor re-integratie WAO/WIA/WAZ zijn € 83,7 mln. hoger dan was begroot. De stijging heeft een aantal oorzaken. In 2006 is een nieuwe methode gehanteerd voor de verdeling van de uitvoeringskosten over de fondsen. Bij het opstellen van de begroting 2006 was hier nog geen rekening mee gehouden. Daarnaast zijn de uitvoeringskosten voor de re-ïntegratie die gefinancierd worden uit de WAO met ingang van 2006 ten laste gebracht van de REA.

De uitvoeringskosten re-integratie WW bedragen € 81 mln. De begrote uitvoeringskosten maken onderdeel uit van de uitvoeringskosten WW van artikel 30.

Ontvangsten

Het verschil van € 63,7 mln. tussen de realisatie van € 210 mln en de vastgestelde begroting van € 146,6 mln wordt veroorzaakt door ontvangsten als gevolg van afwikkeling van oudere jaren van de Wiw, ontvangsten vanuit gereserveerde middelen voor ESF 1994–1999 die voor de afwikkeling daarvan niet meer nodig zijn, terugontvangsten van het W-deel en van de afwikkeling Agenda voor de Toekomst.

Operationele doelstelling 1: Het voorkomen van uitval uit arbeid en het toeleiden naar reguliere arbeid van hen die dat niet op eigen kracht kunnen door het bieden van re-integratievoorzieningen.

Doelbereik

Het streven is om iedereen in het eerste werkloosheidsjaar sluitend te ondersteunen. Dit streven is nog niet gerealiseerd.

Instrumenten en activiteiten

De volgende instrumenten zijn ingezet:

Instrumenten gericht op:

Uitvoerders

• Flexibel re-integratiebudget WWB (gemeenten)

• Subsidie Agenda voor de Toekomst (gemeenten)

• Bijdrage aan UWV

• Bijdrage aan RWI

• Bijdrage aan Agentschap SZW

• Subsidie voor praktijkscholing (HVS)

• Subsidie cofinanciering EQUAL

Werkgevers/uitkeringsgerechtigden/nuggers/werknemers:

• Subsidie re-integratie WAJONG

• Subsidie i.h.k.v. stimuleringsregeling ID-banen

• Regeling Schoonmaakdiensten Particulieren (RSP)

• Premiekorting/Subsidie aan werkgevers t.b.v. gedeeltelijk arbeidsgeschikten

• Stimuleringsregeling Vacatureregeling door Werklozen en met Werkloosheid bedreigde werknemers (SVWW)

Indicatoren

Sluitende Aanpak

Het doel van de Sluitende Aanpak als onderdeel van het re-integratiebeleid is om door het aanbieden van begeleiding naar werk de uitstroom uit de werkloosheid te bevorderen vóórdat voor volwassenen de grens van 12 maanden en voor jongeren de grens van 6 maanden werkloosheid is bereikt. Indien de uitvoerders verwachten dat een werkloze niet op eigen kracht binnen 12 maanden respectievelijk 6 maanden uit de werkloosheid uitstroomt, gaat de uitvoerder in het kader van dit beleid met de werkloze een bemiddelingsgesprek aan of biedt een re-integratietraject aan.

25%-doelstelling

Het kabinet wil de uitstroom naar werk bevorderen van uitkeringsgerechtigden en werklozen die dat niet op eigen kracht kunnen. Het doel daarbij is dat in 2007 een kwart meer mensen werk vindt binnen 24 maanden na de start van een re-integratietraject dan in 2004. De resultaten van de voorlopige tweemeting laten zien dat reeds in 2006 een stijging tot 46% bereikt is. De doelstelling voor 2007 lijkt ruimschoots gehaald te worden.

In deze cijfers worden plaatsingen met behulp van het re-integratieinstrument loonkostensubsidie (vanaf 2004 invoering WWB) gezien als uitstroom naar regulier werk. Plaatsing op de «oude» vorm van gesubsidieerde arbeid (vóór de invoering van de WWB) telt niet als uitstroom naar regulier werk. Overigens is het percentage plaatsingen met behulp van een loonkostensubsidie ten opzichte van het totaal aantal plaatsingen na het volgen van een traject gering. Als de loonkostensubsidie niet wordt meegeteld met het totaalcijfer in 2004 en 2005 dan dalen de beide totaalcijfers slechts met 1 procentpunt tot 25 respectievelijk 37%.

De doelstelling om in 2007 25% meer uitstroom – na het volgen van een traject – te realiseren, lijkt geen enkel probleem te zullen worden.

Bronnen: Sluitende Aanpak: CBS cijferonderzoek sluitende aanpak; UWV Rapportage Sluitende Aanpak (bewerking SZW). Hiaatpercentage is inclusief de van de arbeidsplicht ontheven bijstandsgerechtigden en inclusief verwijzingen op vacatures door het CWI.

25%-doelstelling: CBS uitstroom naar werk, UWV uitstroom naar werk; SZW uitstroom naar werk (bewerking SZW).

Als gevolg van verschillen in definitie of methode zijn alle percentages opgebouwd uit niet vergelijkbare cijfers over het gemeentelijke en het UWV-domein.

Kengetallen

Indien in de begroting kengetallen zijn opgenomen worden deze ook in het jaarverslag opgenomen en de gerealiseerde ontwikkeling toe voor zover dit niet is meegenomen bij het doelbereik.

¹ Dit is thans nog niet beschikbaar.

² Dit kengetal kan niet meer geleverd worden, want de hieraan ten grondslag liggende gegevens worden niet meer geadministreerd.

³ Voorlopig cijfer.

Bronnen:

25%-doelstelling: CBS Uitstroom naar werk; UWV uitstroom naar werk (bewerking SZW).

Exclusief niet-uitkeringsgerechtigden. Als gevolg van verschillen in definitie of methode zijn alle percentages opgebouwd uit niet vergelijkbare cijfers over het gemeentelijke en het UWV-domein.

UWV: UWV jaarverslag.

¹ Door onvolledige beschikbaarheid van gegevens is aanvullend gebruik gemaakt van ramingen, die uiteraard met onzekerheden zijn omgeven. Financiële gegevens gemeenten zijn niet te splitsen naar uitkeringsgerechtigde en Nug/Anw-populatie.

Bron: CBS uitstroom naar werk; CBS statistiek re-integratie door gemeenten; SZW administratie (bewerking SZW).

Toelichting:

In Tabel 23.4 vindt een presentatie plaats van het aantal plaatsingen en de uitgaven per jaar (exclusief uitvoeringskosten) gerelateerd aan een cohort gestarte trajecten. Uit de tabel volgt dat in totaal door gemeenten € 968 mln. aan re-integratie is uitgegeven aan 105 000 trajecten die in 2003 zijn gestart. De optellingen in de uitgaven per jaar komen niet overeen met de respectievelijke uitgaven aan re-integratie, omdat de uitgaven aan trajecten die eerder zijn gestart dan 2003 hier niet worden gepresenteerd. Door onvolledige beschikbaarheid van gegevens is aanvullend gebruik gemaakt van ramingen, die uiteraard met onzekerheden zijn omgeven.

Overzicht beleidsdoorlichtingen en effectonderzoeken

24 SOCIALE WERKVOORZIENING

Het bevorderen van de arbeidsparticipatie van personen met lichamelijke, verstandelijke of psychische beperkingen, die uitsluitend onder aangepaste omstandigheden tot regelmatige arbeid in staat zijn.

Omschrijving

Het aanbieden van aangepaste arbeid aan personen uit de Wsw-doelgroep om hun arbeidsparticipatie te vergroten, welke tevens een bijdrage levert aan het behouden en bevorderen van hun arbeidsbekwaamheid.

Doelbereik

Het bereiken van de algemene doelstelling in 2006 wordt aan de hand van onderstaande indicatoren weergegeven.

De eerste indicator geeft het jaargemiddelde weer van het aantal personen in het Wsw-werknemersbestand als percentage van de totale doelgroep (werknemersbestand plus wachtlijst).

De tweede indicator toont de realisatie van Wsw-plaatsen in relatie tot het aantal waarvoor subsidie is toegekend. Wsw-plaatsen worden uitgedrukt in standaardeenheden (SE’s). Een SE komt overeen met 1 fte van een Wsw-werknemer ingedeeld in de arbeidshandicapcategorie matig of licht. Voor 1 fte van iemand ingedeeld in de arbeidshandicapcategorie ernstig wordt 1.25 SE gerekend.

De derde indicator drukt de doelmatigheid uit. Om de inzichtelijkheid te vergroten is de vormgeving van deze indicator ten opzichte van die in de begroting aangepast. De aangepaste indicator geeft het aantal Wsw-plaatsen aan (uitgedrukt in SE’s), dat per miljoen euro aan toegekende subsidie is gerealiseerd. Omwille van de vergelijkbaarheid over de jaren is de indicator gecorrigeerd voor inflatie.

Uit tabel 24.1 blijkt dat:

• het aantal Wsw-plaatsen waarvoor subsidie is verstrekt, volledig is gerealiseerd;

• de uitvoering niet doelmatiger is geworden; niet meer Wsw-plaatsen zijn gerealiseerd dan waarvoor subsidie is verstrekt;

• de wachtlijst is toegenomen. De algemene doelstelling wordt derhalve in mindere mate behaald. De groei van de wachtlijst wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de nieuwe instroom in de Wsw groter is dan de uitstroom.

Succesfactoren

Behalen van deze doelstelling hangt af van het met behulp van subsidie:

• aanbieden van aangepaste arbeid aan personen uit de doelgroep

• aangepaste arbeid te laten bijdragen aan het behouden en bevorderen van de arbeidsbekwaamheid van personen uit de doelgroep

Indicatoren

Bronnen: Verslag Over De uitvoering, Voorlopige Volume Opgave, jaarlijkse toekenningen, SZW-administratie, Wsw-Monitor

¹ Voorlopig cijfer.

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting:

Uitgaven Wsw

• In vergelijking met de stand van de ontwerpbegroting zijn de middelen voor de Wsw vanaf 2006 structureel met € 17 miljoen verhoogd als gevolg van de loonbijstelling.

Ontvangsten Wsw

• Terugontvangsten als gevolg van de vaststelling van de Wsw-subsidie over het subsidiejaar 2004 op de gronden «onderrealisatie Wsw-plaatsen» en «overschrijding van de geldigheidsduur van een (her)indicatiebesluit als gevolg van het te laat aanvragen van een herindicatie» (8 miljoen).

• Anticumulatiebaten: Voor Wsw-werknemers met recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering draagt UWV de vrijvallende uitkeringen af aan SZW (€ 465,3 miljoen). Naast de afdracht met betrekking tot 2006 (€ 437,8 miljoen) is in februari 2006 een extra ontvangst verkregen naar aanleiding van de vaststelling anticumulatiebaten WAO/WAZ 2003 (€ 27,5 miljoen).

Operationele doelstelling 1: Het realiseren van aangepaste arbeid voor Wsw-geïndiceerden

Doelbereik

Door een oplopende wachtlijst en een oplopende wachtduur wordt in mindere mate voldaan aan de doelstelling om voor Wsw-geïndiceerden aangepaste arbeid te realiseren.

Instrumenten en activiteiten

Instrumenten:

• Subsidie aan gemeenten/werkvoorzieningschappen voor het realiseren van Wsw-plaatsenWachtlijstaanpak conform motie Verburg c.s. (Kamerstukken II 2003/2004, 29 200 XV, nr. 46)

• Intercollegiale ruil

Activiteiten:

• Voeren van Bestuurlijk Overleg met VNG

• Toekennen van subsidie aan gemeenten/werkvoorzieningschappen

• Toezien op de uitvoering

• Vaststellen van de subsidie

• Toezien op de uitvoering van de indicatiestelling door CWI

• Bijeenkomsten modernisering Wsw, o.a. over verbetering van de sturing en regie door gemeenten/werkvoorzieningschappen

Indicatoren

De gemiddelde wachtduur is in 2006 toegenomen tot 13,5 maanden (zie indicatoren). De toename van de wachtduur wordt voornamelijk veroorzaakt door de groei van de wachtlijst.

Bronnen: Wsw-monitor, Research voor Beleid

¹ Voorlopig cijfer

Kengetallen

Bronnen: Wsw-monitor, Verslag Over De Uitvoering, Voorlopige Volume Opgave, jaarlijkse toekenningen, SZW-administratie.

¹ Voorlopig cijfer

Operationele doelstelling 2: Het bevorderen van de arbeidsbekwaamheid van Wsw-werknemers

Doelbereik

Door een groeiend aantal detacheringen en begeleid werkenplekken wordt in grotere mate voldaan aan de doelstelling om aangepaste arbeid in een zo regulier mogelijke omgeving te realiseren. Dit komt de arbeidsbekwaamheid van Wsw-werknemers ten goede.

Instrumenten en activiteiten

Instrumenten:

• Subsidie aan gemeenten/werkvoorzieningschappen voor Wsw-plaatsen

Activiteiten:

• Voeren van Bestuurlijk Overleg met VNG

• Toekennen van subsidie aan gemeenten/werkvoorzieningschappen

• Toezien op de uitvoering

• Vaststellen van de subsidie

• Toezien op de uitvoering van de indicatiestelling door CWI

• Bijeenkomsten modernisering Wsw

Indicatoren

23,1% van het aantal nieuwe plaatsingen vanaf de wachtlijst of vanuit een dienstbetrekking bestond uit een begeleidwerken plaats. Hiermee wordt de trend van 2005 voortgezet. Van het totale werknemersbestand bestaat 18,5%1 uit detacheringen. De toename wordt mogelijk veroorzaakt door de voorbereiding op de modernisering van de Wsw.

¹ Voorlopig cijfer

Bronnen: WSW-monitor, Research voor Beleid.

Kengetallen

Bronnen: Wsw-monitor, Research voor Beleid.

¹ Voorlopig cijfer

Overzicht beleidsdoorlichtingen en effectonderzoeken

25 ARBEID EN ZORG

Bevorderen dat werknemers arbeid en zorg kunnen combineren.

Omschrijving

Om werknemers die arbeid en zorg willen combineren te faciliteren.

Doelbereik

• Het streven is dat in 2009 ten opzichte van 2005 de effectindicator met 25% is verlaagd tot 16%. Het cijfer voor 2005 (21%) komt uit de CBS-monitor arbeid en zorg 2005; dit betreft een nulmeting. De monitor is tweejaarlijks en vormt onderdeel van de Enquête Beroepsbevolking (EBB). Het volgende cijfer, over 2007,komt derhalve in 2008.

Succesfactoren

• Het bereiken van de doelstelling «bevorderen dat werknemers arbeid en zorg kunnen combineren» is mede afhankelijk van de toepassing van de Wet arbeid en zorg door de werkgevers, de mate waarin in CAO’s bovenwettelijke dan wel afwijkende afspraken gemaakt zijn over verlofregelingen en de levensloopregeling, en het gebruik van kinderopvang.

• Uit onderzoek over 2004 bleek dat van de onderzochte CAO’s 24% een of meerdere van de Wet arbeid en zorg afwijkende regelingen bevatte waarin minder werd geboden dan in de wet. Daarnaast kende 28% van de CAO’s een of meer bovenwettelijke regelingen, waarin meer geboden werd dan in de wet. In 25% van de CAO’s werden zowel bovenwettelijke als afwijkende regelingen aangetroffen.

• Uit de Najaarsrapportage cao-afspraken 2006 blijkt dat er in 81 van de 123 onderzochte CAO’s afspraken zijn gemaakt over een werkgeversbijdrage levensloop. Banken en verzekeraars en dochters van pensioenfondsen bieden een brede diversiteit aan levensloopproducten aan. Zij hebben hun levensloopproducten actief gepromoot.

• Kinderopvang is in 2006 toegankelijker geworden vergeleken met 2005 door een structurele intensivering van € 130 miljoen ten behoeve van met name de midden- en hogere inkomens.

• Voor wat betreft de vrijwillige werkgeversbijdragen aan de kinderopvang was het het streefcijfer dat in 2008 90% van de werkgevers een toereikende werkgeversbijdrage zou geven. In 2006 was dit percentage 60, zodat toen duidelijk was dat het streefcijfer niet zou worden gehaald. Besloten is toen een verplichte werkgeversbijdrage in te voeren. De wetswijziging met betrekking tot de verplichte werkgeversbijdrage is op 1 januari 2007 in werking getreden (Stb. 2006, 682).

• De kwaliteit van kinderopvang heeft een impuls gekregen met diverse projecten gericht op kwaliteitsverbetering op grond van de Subsidieregeling kinderopvang 2006 en door een gezamenlijk project kwaliteitsimpuls van BOinK, Branchevereniging en de MOgroep. Het toezicht op kwaliteit en de handhaving hiervan worden verder versterkt en geüniformeerd met behulp van twee projecten bij GGD Nederland en de VNG. Naar aanleiding van onderzoek door IWI van de stand van zaken eerstelijnstoezicht in 2005 is er een quick scan uitgevoerd naar de stand van zaken in 2006.

Indicatoren

Het aandeel werknemers (m/v) dat arbeid en zorg wil combineren maar dat feitelijk (nog) niet doet, op het totaal aantal werknemers (m/v) dat wil combineren (effectindicator)

Bronnen: CBS, EBB Module – arbeid en zorg.

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Bij de Wet kinderopvang is de realisatie bijna € 10 mln hoger dan de raming. Dit is het saldo van enkele neerwaartse (uitstel van de invoering van de Wet inburgering -/- € 33 mln, overboeking van middelen voor tussenschoolse opvang naar OC&W -/- € 30 mln en een intertemporele verschuiving van middelen voor de motie Van Aartsen/Bos -/- € 35 mln) en opwaartse factoren (o.a. achterblijvende werkgeversbijdragen en prijsniveau voor in totaal € 55 mln, en de intensivering 2007 en invoering verplichte werkgeversbijdrage vanaf 2007 van in totaal € 53 mln).

De onderuitputting op de subsidies kinderopvang is het gevolg van lagere kosten voor enige projecten dan verwacht en enkele projecten die zijn doorgeschoven naar 2007.

De uitgaven bij de afgesloten kinderopvangregelingen KOA en RKB van ruim € 5,5 mln resp. € 1,8 mln houden verband met de afwikkeling van verplichtingen van deze regelingen t/m het jaar 2004. Hiervoor was bij Voorjaarsnota 2006 een bedrag van € 5 mln resp. € 1,3 mln begroot.

De ontvangsten kinderopvang zijn aanzienlijk hoger uitgevallen dan geraamd doordat de afwikkeling van de afgesloten kinderopvangregelingen aanzienlijk hogere terugontvangsten kenden dan verwacht (KOA € 12,6 mln, RUK € 17,7 mln) en doordat op de Wet kinderopvang € 38 mln aan terugontvangsten zijn geboekt waarmee bij de begrotingsraming geen rekening is gehouden.

Toelichting:

De lagere uitgaven voor de WAZO worden verklaard doordat de realisaties voor het volume en de gemiddelde daguitkering lager uitvallen dan geraamd.

Bron: Belastingdienst

Toelichting:

Voor de spaarfaciliteit is geen realisatie beschikbaar omdat de kosten van de spaarfaciliteit onder de primaire heffingsstructuur vallen en derhalve niet afzonderlijk worden onderscheiden in de belastingraming. Realisaties voor de ouderschapsverlofkorting komen eind 2007 beschikbaar na verwerking van de aangiften 2006.

Operationele doelstelling 1: Zorgdragen voor een adequaat stelsel van verlofarrangementen

Doelbereik

• Het streven is dat in 2009 ten opzichte van 2005 de effectindicator met 25% is verlaagd tot 34%. Het cijfer voor 2005 (45%) komt uit de CBS-monitor arbeid en zorg 2005; dit betreft een nulmeting. De monitor is tweejaarlijks en vormt onderdeel van de Enquête Beroepsbevolking (EBB). Het volgende cijfer, over 2007, komt derhalve in 2008.

Instrumenten en activiteiten

• Wet arbeid en zorg: In 2006 is over de verlofregelingen uit de Wet arbeid en zorg voorlichting gegeven via de websites van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en via de site van «Toptijd». Daarnaast was er sprake van een vrij publiciteitstraject gericht op (allochtone) werknemers en werkgevers (via huis-aan-huis-bladen).

• Levensloopregeling: Voorlichten over de levensloopregeling, waaronder ook het gebruik van de ouderschapsverlofkorting.

Indicatoren

Bronnen: CBS, EBB-Module Arbeid en Zorg

Kengetallen

Realisatiegegevens voor ouderschapsverlof over het jaar 2006 komen medio 2007 beschikbaar. Voor de regeling financiering loopbaanonderbreking zijn geen gegevens voor het jaar 2006 opgenomen omdat deze regeling per 2006 is beëindigd. Realisatiegegevens voor het aantal ontvangers van de ouderschapsverlofkorting over het jaar 2006 komen eind 2007 beschikbaar.

Bronnen: UWV, Jaarverslag 2006; CBS, EBB module – arbeid en zorg; CBS, EBB module – levensloop; CBS, Statline.

Operationele doelstelling 2: Zorgdragen voor een stelsel van toegankelijke en verantwoorde kinderopvang

Doelbereik

De prestatieindicatoren zijn geformuleerd voor 2008. Omdat het aantal werknemers met een volwaardige werkgeversbijdrage is achtergebleven bij de doelstelling is besloten tot invoering van een verplichte werkgeversbijdrage in 2007; de prestatieindicator hier is vervallen vanaf 2007. Het aantal huishoudens met formele kinderopvang in 2005 is gelijk of hoger dan in 2004.

Instrumenten en activiteiten

• Instrumenten en activiteiten uit de begroting 2006

  Uitstel van de invoering van de Wet Inburgering van 2006 naar 1 januari 2007. De reikwijdte van de Wet kinderopvang zou met de invoering van de Wet Inburgering zijn uitgebreid, zodat vanaf dat moment ook oudkomers (naast alleen de nieuwkomers) kinderopvangtoeslag zouden krijgen. Doordat de Wet Inburgering pas per 1 januari 2007 in werking is getreden (Stb. 2006, 625), is de reikwijdte van de Wet kinderopvang op dit onderdeel dus niet in 2006 vergroot, maar pas vanaf 1 januari 2007.

• In het kader van de Subsidieregeling kinderopvang 2006 (Stcrt. 2007, 22) is aan 32 projecten subsidie verleend voor een bedrag van in totaal € 6 miljoen. In het kader van de intensivering 2006 is het budget verhoogd. De belangrijkste thema’s voor 2006 waren de bevordering van de kwaliteit van de kinderopvang (11 projecten) en de bevordering van samenwerking van kinderopvangvoorzieningen met andere jeugdvoorzieningen (10 projecten).

• Op 1 januari 2007 is de Verzamelwet arbeidsverhoudingen en arbeidsmarkt (Stb. 2006, 647) in werking getreden die voor grensarbeiders met terugwerkende kracht tot 1 januari 2005 de aanspraken op kinderopvangtoeslag regelt en een wettelijke grondslag geeft voor een vereenvoudiging van de aanvraagprocedure.

• In 2006 is uitgebreide voorlichting gegeven over de Wet kinderopvang, onder andere via brochures, vlugschriften, tijdschriften en websites en via radio, televisie.

• Het Jaarverslag 2005 Wet kinderopvang is aan de Eerste en Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II 2006/2007, 28 447, nr. 137)

• Motie-Van Aartsen/Bos. De wijziging van de Wet op het primair onderwijs en de Wet medezeggenschap onderwijs 1992 in verband met buitenschoolse opvang is op 7 november 2006 door de Eerste Kamer aangenomen (Stb. 2006, 590).

Aanvulling op in begroting genoemde instrumenten/activiteiten:

• Intensivering van de kinderopvangtoeslagen met € 130 mln in 2006 ten behoeve van met name de midden- en hogere inkomens (Stb. 2005, 627).

• Vanaf 2007 is er een verdere intensivering met € 125 mln voor het eerste kind. Als gevolg van de voorschotsystematiek van de AWIR wordt de toeslag voor januari 2007 in december 2006 uitbetaald. (Stb. 2006, 716)

• Op grond van een onderzoek waaruit bleek dat de mate waarin werkgevers een toereikende bijdrage geven in de kosten van kinderopvang achterbleef bij de doelstelling, is een wetsvoorstel ingediend tot invoering van een verplichte werkgeversbijdrage. Vanaf 1 januari 2007 zijn werkende ouders verzekerd van een inkomensonafhankelijke bijdrage in de eerste 1/3e van de kosten van kinderopvang (Stb. 2006, 682).

Indicatoren

Het aandeel werknemers met een werkgeversbijdrage was in 2006 64,7%. Dit is lager dan de realisaties over 2004 en 2005, omdat in deze laatste niet was verdisconteerd of deze bijdrage ook volwaardig was (beschikbaar voor alle vormen van kinderopvang voor kinderen tot en met de basisschoolleeftijd en een vergoeding van ten minste 1/6e van de kosten van kinderopvang).

De metingen van het aantal huishoudens dat gebruik maakt van formele kinderopvang zijn voor 2004 en 2005 als gevolg van verschillende meetmethoden lastig vergelijkbaar. De gegevens over 2004 zijn schattingen afkomstig uit een steekproefonderzoek naar het feitelijke gebruik van kinderopvang, terwijl de gegevens voor 2005 realisatiecijfers zijn, afkomstig uit de administratie van de Belastingdienst en betrekking hebben op het ontvangen van een kinderopvangtoeslag. In het laatste gegeven zijn daardoor onder andere niet de huishoudens opgenomen die vanwege de hoogte van hun inkomen geen kinderopvangtoeslag ontvingen (naar schatting ruim 10 000 huishoudens) en om huishoudens met kinderopvang op sociaal-medische indicatie die hun tegemoetkoming geheel van de gemeente ontvangen (naar schatting circa 6000 tot 7000 huishoudens). Realisaties voor 2006 kunnen pas eind 2007 worden geleverd na verwerking van de fiscale aangiften over 2006.

Bronnen: SZW-administratie; RvB, onderzoek werkgeversbijdragen kinderopvang; Belastingdienst/Toeslagen, bewerking SZW.

Kengetallen

Gegevens over het aantal kinderopvangplaatsen worden met het van kracht worden van de wet kinderopvang niet meer verzameld.

¹ Bron: RvB, onderzoek «Het aanbod van Kinderopvang».

Overzicht beleidsdoorlichtingen en effectonderzoeken

26 OVERLEGSTRUCTUREN, COLLECTIEVE ARBEIDSVOORWAARDENVORMING EN MEDEZEGGENSCHAP

Het bevorderen van stabiele en evenwichtige arbeidsverhoudingen.

Omschrijving

Om een bijdrage te leveren aan evenwichtige arbeidsverhoudingen via zelfregulering door sociale partners op hun domein en via afstemming en coördinatie van overheidsbeleid en het beleid van sociale partners op sociaal en sociaal-economisch terrein.

Doelbereik

De algemene doelstelling is in 2006 behaald.

Succesfactoren

Sociale partners hebben in 2006, net als in voorafgaande jaren, veel belang gehecht aan collectieve arbeidsvoorwaardenvorming en aan medezeggenschap.

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting:

Het voor de voorlichting WMW begrote bedrag is niet besteed i.v.m. intrekking van de WMW.

Operationele doelstelling 1: Het bevorderen van zelfregulering door sociale partners

Doelbereik

In 2006 heeft zelfregulering door sociale partners plaatsgevonden.

Instrumenten en activiteiten

Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie (PBO)

Op 23 mei 2006 heeft het kabinet de Tweede Kamer het kabinetstandpunt Toekomst PBO aangeboden. Het kabinetstandpunt is erop gericht het huidige PBO-stelsel verder te moderniseren en te democratiseren onder andere door het opstellen van een Code goed bestuur voor de schappen en door een aantal wetswijzigingen aan te brengen in de huidige Wet op de bedrijfsorganisatie. Op 7 september 2006 en op 26 september 2006 is over dit standpunt met de TK overleg gevoerd. Het kabinetstandpunt wordt uitgewerkt in een wetsvoorstel tot wijziging van de Wbo, die gepland staat voor 2007.

Medezeggenschap

• Bij intrekking van het wetsvoorstel Wet medezeggenschap werknemers heeft het kabinet toegezegd de Tweede Kamer in de loop van 2006 een discussienota aan te bieden over een toekomstbestendig medezeggenschapsstelsel. Om aan deze toezegging tegemoet te komen is een onderzoek uitgevoerd. Het rapport, «Vier scenario’s voor de toekomst van de medezeggenschap», is op 19 september aan de Tweede Kamer toegezonden (Kamerstukken II 2004/2005, 29 818 en 29 945, nr. 29).

• In het eerste kwartaal van 2006 is het ambassadeursnetwerk ORakel van start gegaan. Het ambassadeursnetwerk bestaat uit tien bestuurders die collega-bestuurders uit verschillende ondernemingen desgewenst van advies voorzien over de omgang met de ondernemingsraad. Het project wordt in 2007 afgesloten met een conferentie.

• Op 1 september 2006 is de wet-Harrewijn in werking getreden. SZW heeft alle bestuurders en alle voorzitters van ondernemingsraden van ondernemingen met meer dan 100 werknemers hierover geïnformeerd.

• Het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet rol werknemers bij de Europese vennootschap in verband met de uitvoering van richtlijn nr. 2003/72/EG van de Raad van de Europese Unie van 22 juli 2003 tot aanvulling van het Statuut van een Europese Coöperatieve vennootschap met betrekking tot de rol van de werknemers wetsvoorstel is op 18 augustus 2006 in werking getreden. Hiermee is richtlijn 2003/72/EG tijdig geïmplementeerd.

CAO en AVV

• In 2006 is uitvoering gegeven aan de wijziging van het dispensatiebeleid. In maart is daartoe een voorstel voorgelegd aan de Stichting van de Arbeid (Niet-dossierstuk 2005–2006, szw0600222, Tweede Kamer). De regels voor dispensatie van avv zijn gewijzigd bij besluiten van 20 november 2006. Het nieuwe dispensatiebeleid treedt vanaf 1 januari 2007 in werking en wordt in 2009 geëvalueerd. Met deze wijziging zijn heldere regels neergelegd voor de aanvraag van dispensatie van avv en de te volgen procedure.

Kengetallen

• De kengetallen geven informatie over de mate van het gebruik van het aangeboden instrumentarium door sociale partners;

• De – tijdelijk – afgenomen aantallen aangemelde CAO’s en CAO-werknemers hangen samen met de noodzaak van verwerking van ingrijpende nieuwe wetgeving (o.a. vut/prepensioen/levensloop, nieuw zorgverzekeringsstelsel, WIA, kinderopvang, loondoorbetaling bij ziekte) in nieuwe CAO-afspraken;

• Meting van de naleving medezeggenschap vindt om de drie jaar plaats.

Bronnen: Cao-gegevens: SZW Najaarsrapportage CAO-afspraken 2006 (Kamerstukken II, 2006/2007, 30 800 XV, nr. 61) en eerdere jaren. Vanwege een correctie wijken enkele deelcijfers af van de gegevens in de begroting 2006. Door afronding kan de totaaltelling afwijken van de som van onderliggende gegevens.

OR-cijfers: Research voor Beleid Onderzoek naleving WOR 2005 (Kamerstukken II, 2005/2006, 27 610, nr. 4).

Operationele doelstelling 2: Afstemmen en onderling coördineren van overheidsbeleid en het beleid van sociale partners.

Doelbereik

Afstemming en onderlinge coördinatie van overheidsbeleid en het beleid van sociale partners heeft in 2006 plaatsgevonden.

Instrumenten en activiteiten

• Ook in 2006 hebben kabinet en sociale partners vele contacten gehad over de hoofdlijnen van beleid.

• In het Voorjaarsoverleg op 9 maart 2006 (Kamerstukken II, 2005/2006, 30 300 XV, nr. 95) is uitgebreid stilgestaan bij met name:

– het concept-kabinetsstandpunt ten behoeve van de Europese Voorjaarstop, in het bijzonder de voortgang van de vernieuwde Lissabonstrategie;

– de koopkrachtontwikkeling in 2006. Als uitvloeisel van de afspraken uit het Voorjaarsoverleg heeft hierover nog herhaaldelijk technisch overleg plaatsgevonden met de Stichting van de Arbeid en ouderenbonden.

• Op 13 december is door kabinet en Stichting van de Arbeid teruggeblikt op de afspraken die zijn gemaakt op de zogenoemde Werktop d.d. 1 december 2005. Geconstateerd is dat de in de Werktop gemaakte afspraken zijn nagekomen. Er is onder andere veel in gang gezet en versneld op het terrein van scholing en praktijkleren (Kamerstukken II, 2006/2007, 29 544, nr. 85).

Overzicht beleidsdoorlichtingen en effectonderzoeken

27 REGULERING VAN INDIVIDUELE ARBEIDSRELATIES

Bescherming van werknemers binnen een arbeidsrelatie onder waarborging van voldoende flexibiliteit voor de werkgever.

Omschrijving

Om werknemers een basisniveau van bescherming te bieden dat in overeenstemming is met de maatschappelijke ontwikkelingen en voldoende ruimte biedt voor eigen verantwoordelijkheid van sociale partners.

Doelbereik

In 2006 zijn diverse wetten en regelgeving opgesteld en ingevoerd. Daarnaast zijn beleidsplannen en onderzoeken aan de Tweede Kamer gestuurd. Dit heeft bijgedragen aan het zorgdragen voor de ontwikkeling en het onderhoud van het beleid en de regelgeving op het gebied van gelijke behandeling bij de arbeid, arbeidsrecht en arbeids- en rusttijden en voor het bevorderen van de naleving hiervan.

Succesfactoren

Behalen van deze doelstelling hangt onder meer af van de mate waarin sociale partners hun eigen verantwoordelijkheid nemen voor zelfregulering. Door wetgeving en regelgeving te beperken tot hoofdlijnen en in overleg met sociale partners op te stellen en ook eigen verantwoordelijkheid te stimuleren wordt draagvlak voor deze nieuwe wet- en regelgeving gewaarborgd.

Daar waar eigen verantwoordelijkheid niet adequaat wordt opgepakt of onvoldoende recht doet aan de doelstelling worden handhavingsinstrumenten om de naleving te bevorderen dan wel af te dwingen ingevoerd, zoals bij de Arbeidstijdenwet en binnenkort bij de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag.

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

De programmauitgaven voor 2006 zijn hoger dan begroot door een subsidie voor het Europees Jaar van de gelijke kansen voor iedereen (2007). Bij 1e suppletore begroting is hiervoor een bedrag toegevoegd. Het begrote bedrag betrof uitsluitend de jaarlijkse subsidie aan het Expertisecentrum LEEFtijd.

Operationele doelstelling 1: Bevordering van gelijke kansen op (toegang tot) de arbeidsmarkt door bescherming te bieden tegen ongelijke behandeling bij arbeid en beroep

Doelbereik

• De ongecorrigeerde beloningsverschillen tussen mannen en vrouwen in het bedrijfsleven zijn licht gedaald van 23% in 2000 en 22% in 2002, naar 21% in 2004. Het gecorrigeerde beloningsverschil is gelijk gebleven op 7%.

• Mede door de inwerkingtreding van de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd in 2004 is het aantal klachten bij de Commissie gelijke behandeling over de grond leeftijd sterk gestegen.

Instrumenten en activiteiten

• De herziene Tweede richtlijn (gelijke behandeling m/v) is geïmplementeerd in de Wgb m/v. Het wetsvoorstel ter implementatie is in november 2006 in werking getreden.

• De door de Minister van SZW ingestelde werkgroep «Gelijke beloning, dat werkt» heeft activiteiten verricht gericht op het tegengaan van ongelijke beloning in strijd met de wet. De zesde voortgangsbrief gelijke beloning is aan de Tweede Kamer gezonden (Kamerstukken II, 2006/2007, 27 099, nr. 16).

• De evaluatie van de Wet op de medische keuringen is eind 2006 afgerond en wordt naar verwachting in het voorjaar van 2007 aan de Tweede Kamer aangeboden.

• Tijdens de werktop tussen kabinet en sociale partners op 1 december 2005 is onder andere afgesproken dat de Stichting van de Arbeid een aanbeveling zal opstellen ten behoeve van CAO-partijen en bedrijven over het in bedrijven te voeren minderhedenbeleid en tot het tegengaan van discriminatie. Deze afspraak is uitgevoerd. Op 20 januari 2006 heeft de Stichting de aanbeveling «Samen werken op de vloer» tot stand gebracht. Tevens heeft de Stichting haar verklaring «gelijke behandeling op de arbeidsmarkt» op 20 januari 2006 geactualiseerd.

• Als vervolg op de werktop in december 2005 wordt in overleg met onder andere sociale partners en Commissie gelijke behandeling een landelijke discriminatiemonitor arbeidsmarkt (gericht op de gronden ras, nationaliteit en godsdienst) tot stand gebracht. Deze is 15 december 2006 van start gegaan.

• In opdracht van SZW heeft het Expertisecentrum Leeftijd activiteiten verricht gericht op het tegengaan van ongerechtvaardigd leeftijdsonderscheid, waaronder het uitvoeren van het project Vacatures voor alle leeftijden (VAL 2).

Indicatoren

Onderzoek naar beloningsverschillen vindt elke twee jaar plaats. Het laatste jaar waarvoor gegevens beschikbaar zijn is 2004. De rapportage over 2006 vindt naar verwachting plaats eind 2008. De presentatie in de tabel wijkt af van eerdere publicaties, de streefwaarden voor 2006 zijn daarop aangepast.

Bronnen: SZW, de Arbeidsmarktpositie van werknemers

Kengetallen

Bronnen: jaarverslag 2004, jaarverslag 2005 en gegevens uit voorlopig jaarverslag 2006 van Commissie gelijke behandeling; jaarverslag 2004, jaarverslag 2005 en gegevens uit voorlopig jaarverslag 2006 van Commissie klachtenbehandeling aanstellingskeuringen.

Operationele doelstelling 2: Zorgdragen voor een goede balans tussen rechten en plichten van werkgevers en werknemers voortvloeiend uit de arbeidsovereenkomst

Doelbereik

Met de maatregelen aangekondigd in het kabinetsstandpunt WW en ontslagrecht wordt een versoepeling bereikt van het ontslagrecht en de ontslagpraktijk.

Instrumenten en activiteiten

• Op 1 maart 2006 is voor de bepaling van de ontslagkeuze het lifo-beginsel vervangen door het afspiegelingsbeginsel. Deze maatregel leidt ertoe dat – bij bedrijfseconomische ontslagen – niet langer steeds de laatst binnengekomen werknemer als eerste weer voor ontslag in aanmerking komt (veelal jongeren en herintreders). Ontslagen zullen meer gelijkmatig worden gespreid over de verschillende leeftijdscategorieën. De maatregel is mede bedoeld als stimulans voor werknemers om te blijven investeren in kennis en vaardigheden. (Staatscourant 2006, nr. 168)

• Eveneens op 1 maart 2006 is met een wijziging van het Ontslagbesluit geregeld dat de bedrijfseconomische noodzaak van een collectief ontslag niet behoeft te worden getoetst als werkgever en vakbonden daarover overeenstemming hebben. Dit voorstel is vooral bedoeld om doublures te voorkomen. Bij een collectief ontslag dienen werknemersverenigingen reeds te worden geraadpleegd. Daarbij zijn uiteraard ook noodzaak en omvang van het aantal te vervallen arbeidsplaatsen aan de orde. (Staatscourant 2006, nr. 169)

• Vanaf 1 maart 2006 wordt extra voorlichting gegeven over ontslag na langdurige arbeidsongeschiktheid en over wijziging van de arbeidsovereenkomst bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid om onnodige (CWI-)procedures tegen te gaan. Als na de periode van twee jaar van loondoorbetaling bij ziekte blijkt dat een werknemer (naar het oordeel van het UWV) arbeidsongeschikt is en niet kan worden verwacht dat deze binnen afzienbare termijn weer bij de werkgever aan de slag kan, ligt het niet in de rede dat voor de werknemer een ontslagvergunning wordt gevraagd. Partijen kunnen immers de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden beëindigen. Als na twee jaar blijkt dat een werknemer gedeeltelijk arbeidsongeschikt is en nog bij de werkgever werkzaam kan blijven voor een minder aantal uren of voor het verrichten van andere dan de oorspronkelijke werkzaamheden, dan kan de arbeidsovereenkomst in onderling overleg worden aangepast en is evenmin een vergunning vereist.

• Vanaf 1 oktober 2006 is door de inwerkingtreding van de Wet wijziging WW-stelsel een beperking van de verwijtbaarheidstoets WW van kracht om pro forma-procedures bij CWI en kantonrechter tegen te gaan. De maatregel leidt ertoe dat arbeidsovereenkomsten vaker met wederzijds goedvinden zullen worden beëindigd (waarvoor geen toestemming nodig is van CWI of kantonrechter) zonder dat er voor de werknemer het gevaar bestaat, dat hij zijn aanspraak op WW-uitkering verliest. (Staatscourant 2006, nr. 243)

• In het kader van het advies over het sociaal-economisch beleid op middellange termijn (MLT) had de SER het voornemen ook advies uit te brengen over de inrichting van het ontslagstelsel en de (hoogte van de) ontslagvergoedingen. Uiteindelijk heeft de SER op 11 december 2006 geconcludeerd dat het niet mogelijk is om tot een gemeenschappelijke opvatting over de inrichting van het ontslagstelsel en de (hoogte van de) ontslagvergoedingen te komen. De SER is wel voornemens om na de totstandkoming van een nieuw kabinet te bezien of en, zo ja, hoe dit dossier kan worden afgerond, al dan niet naar aanleiding van een nieuwe adviesaanvraag. In verband hiermee zijn van de zijde van het kabinet in 2006 op het ontslagdossier geen verdere activiteiten ontplooid.

Kengetallen

Bronnen: CWI, jaarverslag 2006; SZW, WTV-rapportage 2006

Operationele doelstelling 3: Zorgdragen voor een adequaat normstelsel voor arbeids- en rusttijden

Doelbereik

Het normstelsel van arbeids- en rusttijden, vastgelegd in de Arbeidstijdenwet, is verregaand vereenvoudigd.

Instrumenten en activiteiten

• De parlementaire behandeling van de voorstellen tot vereenvoudiging van de Arbeidstijdenwet is afgerond. Door de beperking van de wettelijke regels tot hetgeen nodig is voor de bescherming van de werknemer ontstaan voor de sociale partners grotere mogelijkheden de arbeids- en rusttijden zelf nader in te vullen. De aangepaste wetgeving is op 1 januari 2007 in werking getreden.

• Vereenvoudiging van afgeleide regelgeving (Arbeidstijdenbesluit, Arbeidstijdenbesluit vervoer, Nadere regelgeving kinderarbeid) is in gang gezet.

• Voorlichtingscampagne rondom de nieuwe wetgeving is voorbereid.

• Overeenstemming in de Europese Raad voor Werkgelegenheid en Sociaal Beleid over aanpassing van de Europese arbeidstijdenrichtlijn in verband met aanwezigheidsdiensten is niet bereikt.

Kengetallen

Omdat met het oog op de vereenvoudigde Arbeidstijdenwet geen ATW-onderzoek meer wordt uitgevoerd, zijn geen geactualiseerde kengetallen beschikbaar.

Overzicht beleidsdoorlichtingen en effectonderzoeken

28 PENSIOENBELEID

Bevorderen en beschermen van arbeidspensioenen.

Omschrijving

Om werkgevers en werknemers te stimuleren afspraken te maken over aanvullend pensioen en om een waarborg te scheppen dat een pensioentoezegging van de werkgever aan zijn werknemers na pensionering gestand wordt gedaan.

Doelbereik

Met de inwerkingtreding van de Pensioenwet (Kamerstukken II, 2005/2006, 30 413) op 1 januari 2007 wordt voor werknemers en gepensioneerden meer zekerheid bereikt over de (toekomstige) uitbetaling van hun pensioen. Daartoe worden eisen gesteld aan de omvang van het eigen vermogen van de pensioenfondsen. Ook hebben pensioendeelnemers een wettelijk recht op goede voorlichting over hun pensioen. Verder mogen pensioenregelingen geen toetredingsleeftijd hanteren van hoger dan 21 jaar. Tenslotte is in de wet opgenomen dat pensioenfondsen moeten voldoen aan de principes voor goed pensioenfondsbestuur, zoals die tussen de Stichting van de Arbeid en het Coördinatieorgaan Samenwerkende Ouderenorganisaties is overeengekomen.

Succesfactoren

• De gunstige economische ontwikkelingen droegen bij aan een verdere verbetering van de vermogenspositie van pensioenfondsen. De gemiddelde pensioenpremie in 2006 lag op een lager niveau dan in voorgaande jaren. De indexatie van pensioenopbouw en pensioenuitkeringen kon echter nog niet bij alle pensioenfondsen volledig worden toegekend.

• De overeenstemming tussen de Stichting van de Arbeid en het Coördinatieorgaan Samenwerkende Ouderenorganisaties over de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur is een belangrijke stimulans op weg naar een transparant beheer en bestuur van de uitvoering van aanvullende pensioenregelingen. Op 13 december 2006 werd een intentieverklaring getekend tussen sociale partners en ouderenorganisaties, gericht op verbetering van de deskundigheid van leden van besturen, deelnemersraden en toezichtorganen van pensioenuitvoerders.

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting:

Er is uitvoering gegeven aan een motie van de Tweede Kamer voor het treffen van een regeling voor een groep mensen, die gescheiden is voor 27 november 1981 en geen gebruik kan maken van de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (motie Mosterd en Verbeet van 21 september 2006, Kamerstukken II, 2006/2007, 30 413, nr. 69): de Tijdelijke regeling eenmalige tegemoetkoming pensioenverevening Stscrt. 13 december 2006, nr. 243/pagina 33). Op grond van deze regeling kunnen ongehuwde pensioengerechtigden, die aan de voorwaarden van de regeling voldoen, in aanmerking komen voor een eenmalige tegemoetkoming van 4500 euro. De helft van het geraamde budgettaire beslag van de regeling, € 32,5 mln, is ten laste gebracht van 2006. De tijdelijke regeling wordt uitgevoerd door de SVB.

Operationele doelstelling 1: Vergroten van het bereik van aanvullende pensioenen

Doelbereik

• De huidige statistieken geven geen goed inzicht in het aantal personen dat geen aanvullend pensioen opbouwen. Pas met het opnieuw in kaart brengen van de witte vlek op pensioengebied kunnen meer definitieve uitspraken over het vergroten van het bereik van aanvullende pensioenen worden gedaan. Dit onderzoek zal in 2007 worden uitgevoerd.

Instrumenten en activiteiten

• De mede door SZW gesubsidieerde Pensioenkijker.nl heeft in 2006 een campagne gevoerd over pensioen bij het wisselen van baan. Verder biedt de Pensioenkijker.nl actuele informatie over pensioenen en wat te doen bij belangrijke life-events als overlijden, trouwen, scheiden en arbeidsongeschiktheid. De inspanningen van de Pensioenkijker.nl werden beloond met de Gouden Megafoon voor het bevorderen van de transparantie van de pensioenmarkt

• In de Pensioenwet is een minimumtoetredingsleeftijd van 21 jaar opgenomen. Tevens is het wettelijk mogelijk gemaakt dat zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) tot maximaal 10 jaar kunnen voortgaan met pensioenopbouw bij een pensioenfonds.

• De invoering van de Wet aanpassing fiscale behandeling vut/prepensioen en introductie levensloopregeling heeft geleid tot wijzigingen van pensioenregelingen. Die zullen mogelijk hebben geleid tot enige vergroting van het bereik van aanvullend pensioen daar waar de franchise substantieel is verlaagd.

Indicatoren

Het percentage werknemers tussen de 25 en 65 jaar dat uitgesloten wordt van deelname in een pensioenregeling van de werkgever zal worden gemeten in het onderzoek naar de aard en omvang van de witte vlek op pensioengebeid per eind 2006. Dit onderzoek zal in de loop van 2007 worden uitgevoerd en de resultaten daarvan zullen aan de Kamer worden gemeld.

Kengetallen

In de toetredingsleeftijd van pensioenregelingen is weinig verandering opgetreden. Wel is het aantal deelnemers aan regelingen met een toetredingsleeftijd > 25 jaar gestegen. Dit is een gevolg van de wet VPL. Een aantal fondsen heeft hierdoor bestaande pensioenregelingen gesplitst in een regeling voor werknemers geboren voor 1950 en een regeling voor werknemers die nà deze datum zijn geboren. De regeling voor de eerste groep kent in dat geval een hoge toetredingsleeftijd.

Bron: Pensioenmonitor, DNB.

Operationele doelstelling 2: Verbeteren van de houdbaarheid van het stelsel van aanvullende pensioenen

Doelbereik

• Nagenoeg alle pensioenregelingen zijn aangepast als gevolg van de invoering van de Wet aanpassing fiscale behandeling vut/prepensioen en introductie levensloopregeling. Vervroegd uittreden wordt fiscaal niet langer gefaciliteerd. Door optimaal gebruik te maken van de fiscale arrangementen voor de opbouw van ouderdomspensioen (verlaging franchise en verhoging opbouwpercentage) blijft vervroegd uittreden voor het 65e jaar wel mogelijk, maar op een later moment dan voorheen. De verwachting is dat de gemiddelde uittredeleeftijd in de pensioenregeling met een tot anderhalf jaar zal stijgen. Omdat werknemers langer zullen blijven werken is het draagvlak voor de financiering van het pensioenstelsel vergroot en daarmee de houdbaarheid beter gegarandeerd.

• Ook is in veel regelingen de mogelijkheid tot deeltijdpensioen gerealiseerd. Dat maakt ook dat mensen langer doorwerken en daarmee langer premie blijven bijdragen.

• Een aantal pensioenfondsen heeft in 2006 hun bedrijfsvoering al ingericht volgens de richtlijnen van het Financieel Toetsingskader. Daarmee is het toezicht meer afgestemd op de marktontwikkelingen en konden de risico’s beter worden beheerst.

• De inspanningen in het veld om te voldoen aan de Principes van Goed Pensioenfondsbestuur heeft een positief effect op de kwaliteit van de uitvoering van pensioenregelingen en daarmee op het draagvlak voor het stelsel.

Instrumenten en activiteiten

• De Pensioen- en Spaarfondsenwet 1952 is op 1 januari 2007 vervangen door de Pensioenwet.

• Het materieel en prudentieel toezicht wordt uitgeoefend door De Nederlandsche Bank, die daarover separaat rapporteert.

Kengetallen

De ontwikkeling van eindloonregeling naar middelloonregeling heeft zich licht voortgezet. Het aandeel deelnemers met een beschikbare premieregeling neemt toe (in deelnemers: van 2,3% in 2004 naar 3,6%).

Bron: Pensioenmonitor, DNB.

Operationele doelstelling 3: Verbeteren van de betrokkenheid van deelnemers bij hun pensioenvoorziening

Doelbereik

Uit de evaluatie van het Convenant ter bevordering van de medezeggenschap van gepensioneerden bij de uitvoering van aanvullende pensioenregelingen in 2005 blijkt dat aanzienlijk minder dan 65% van de pensioenfondsen op een juiste wijze uitvoering gaf aan de aanbevelingen van het convenant.

Instrumenten en activiteiten

• In 2006 is de stap gemaakt de discussie over medezeggenschap van gepensioneerden te verbinden met die over de principes voor goed pensioenfondsbestuur. Op verzoek van sociale partners en de ouderenorganisaties zijn de principes voor goed pensioenfondsbestuur en de afspraken over medezeggenschap van gepensioneerden wettelijk verankerd in de Pensioenwet. In 2008 zal opnieuw worden geëvalueerd.

• Door een groot aantal partijen in het veld is op initiatief van het CSO, daartoe ondersteund door een projectsubsidie van SZW, een start gemaakt met een coördinerend overleg gericht op de verbetering van de kwaliteit van het bestuur van pensioenfondsen. Aan de orde is afstemming over het profiel van en daaraan gekoppelde opleidingen voor bestuursleden, toezichthouders en medezeggenschappers bij pensioenfondsen. De coördinatierol wordt thans ingevuld door de SER.

• In de Pensioenwet is de verplichting aan pensioenfondsen opgenomen een pensioenregister op te richten. Zo’n register moet werknemers inzicht bieden in de stand van hun pensioenopbouw. Pensioenuitvoerders en SVB werken aan een pensioenregister. Sinds 1 januari 2007 wordt door pensioenuitvoerders gebruik gemaakt van een uniform pensioenoverzicht, een belangrijke bouwsteen voor het register;

Indicatoren

Het streefgetal is niet gehaald. Minder dan 65% van de pensioenfondsen voldeed aan het vereiste van een evenredige vertegenwoordiging van gepensioneerden in bestuur of deelnemersraad. Deze teleurstellende uitslag heeft een aanjagend effect gehad op de inspanningen van partijen om tot nadere afspraken te komen over de principes voor goed pensioenfondsbestuur.

Bronnen: Tussenevaluatie medezeggenschap gepensioneerden Een onderzoek in opdracht van Pensioencommissie SER, Den Haag, oktober 2005.

Overzicht beleidsdoorlichtingen en effectonderzoeken

29 ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN, ARBOZORG EN VERZUIM

Bevorderen van veilige en gezonde arbeidsomstandigheden en goede ARBO-zorg.

Omschrijving

Om ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid te beperken.

Om bij te dragen aan arbeidsproductiviteit en groei van ondernemingen

Om incidenten met een maatschappelijk ontwrichtend karakter te voorkomen

Doelbereik

Het verzuim en de WAO/WIA-instroom zijn door de inwerkingtreding van de Wet verbetering poortwachter (Wvp) en het flankerend beleid in de periode 2002 – 2005 substantieel verminderd (Kamerstukken II, 2005/2006, 30 150, nr. 1). Het verzuim is volgens het CBS gedaald tot 4% in 2004 en heeft zich gestabiliseerd in 2005. De daling van het ziekteverzuim heeft als effect dat ook de instroom in de WAO/WIA sterk is verminderd. Het evaluatieonderzoek Wvp signaleert als effect ook dalende kosten voor bedrijven.

Het aantal incidenten met een (potentieel) maatschappelijk ontwrichtend karakter is op een vergelijkbaar (laag) niveau met de afgelopen jaren.

Succesfactoren

Uit het evaluatieonderzoek Wvp blijkt dat werkgevers en werknemers in toenemende mate meer verantwoordelijkheid nemen voor een tijdige aanpak van verzuim en vroegtijdige re-integratie. Gesignaleerd wordt dat met name de inspanningen door werkgevers en bedrijfsartsen toegenomen zijn. De in 2006 aanvaarde herziening van de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) geeft de sociale partners meer verantwoordelijkheden op dit gebied.

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting:

De realisatie van de Arboconvenanten is achtergebleven bij de begroting door het lager uitvallen van de gerealiseerde kosten bij afrekeningen waardoor de openstaande verplichting niet (volledig) wordt benut, het verlengen van convenanten en het niet-tijdig indienen van eindafrekeningen.

Operationele doelstelling 1: Beperken van de arbeidsrisico’s waaraan werknemers zijn blootgesteld.

Doelbereik

De indicatoren geven aan dat de arbeidsrisico’s waaraan werknemers worden blootgesteld op onderdelen afnemen.

Instrumenten en activiteiten

• Wet- en regelgeving: De gewijzigde Arbowet en de het eveneens gewijzigde Arbobesluit en de Arboregeling zijn op 1 januari 2007 inwerking getreden. Hiermee wordt de nieuwe verantwoordelijkheidsverdeling tussen overheid, werkgevers en werknemers voor het arbeidsomstandighedenbeleid gerealiseerd. Tevens blijft alleen bij zwaarwegende redenen nationale regelgeving gehandhaafd. Deze wijzigingen houden niet alleen een vermindering van de regelgeving in, maar ook een vermindering van de administratieve lasten voor werkgevers van ca 100 miljoen euro op jaarbasis.

• Door middel van het programma Versterking Arbeidsveiligheid worden goede praktijken ontwikkeld en uitgevoerd voor het versterken van de veiligheidscultuur en het vergroten van het veiligheidsbewustzijn binnen bedrijven. In 21 trajecten is men volop aan de slag, en worden de eerste resultaten zichtbaar, zoals spectaculaire toename in het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen en dalende ongevallencijfers. Tevens wordt gewerkt aan een risicobeheerssysteem dat inzicht geeft in de risico’s en de meest effectieve beschermingsmaatregelen. Een eerste versie van het systeem wordt in de praktijk getest.

• Via het Programma Versterking Arbeidsomstandighedenbeleid Stoffen (VASt) stimuleert en faciliteert SZW het MKB om de blootstelling van werknemers aan stoffen te beheersen. In 2006 is gestart met de uitvoering van 24 actieplannen. Hiermee is de doelstelling van het programma VASt ruimschoots gehaald. De betrokken sectoren tellen meer dan 150 000 bedrijven met gezamenlijk meer dan 1 miljoen werkenden, waarvan meer dan 600 000 worden blootgesteld aan stoffen. In totaal nemen 64 (branche)organisaties aan het programma deel.

• Subsidieregeling SPA: Stimuleren van ontwikkeling van nieuwe of sterk verbeterde arbeidsmiddelen. De doelstelling voor 2006, te weten het subsidiëren van14 projecten, is gehaald. In 2006 zijn in totaal 15 projecten gesubsidieerd. Per project bedraagt het maximale subsidiebedrag € 95 000.

• Subsidieregeling FARBO: Stimuleren van aanschaf en gebruik van innovatieve, arbovriendelijke arbeidsmiddelen. Het subsidiebudget voor 2006 bedraagt € 4,5 miljoen. Gemiddeld is per product een subsidiebedrag van € 5 000 uitgekeerd.

• De Arbeidsinspectie voert in de sectoren met de grootste arbo-risico’s inspectieprojecten uit om de Arbowet daar te handhaven waar de kans op misstanden het hoogst is. Tevens worden klachten van werknemers over hun arbeidsomstandigheden behandeld en worden onderzoeken naar aanleiding van arbeidsongevallen gedaan.

Indicatoren

• In de NEA zijn voor de meting van het percentage werknemers dat wordt blootgesteld aan schadelijk geluid de categorieën «heel vaak» en «regelmatig» samengevoegd. Voorheen werd uitsluitend het percentage aangegeven dat «heel vaak» scoorde. De streefwaarde 2006 is gebaseerd op deze oude categorie-indeling.

• In de arboconvenanten is m.b.t. het deel van de werkenden dat regelmatig kracht moet zetten tijdens het werk als prestatie-indicator een afname van 30% vastgelegd. Het deel van de werkenden dat regelmatig kracht moet zetten tijdens het werk is echter al enige jaren stabiel rond de 22%. Hoewel we op dit moment voor kracht zetten geen neerwaartse tendens zien kan niet geconcludeerd worden dat in praktijk geen vooruitgang is geboekt ten aanzien van blootstelling aan kracht zetten. Maatregelen die de afgelopen jaren genomen zijn, kunnen er toe geleid hebben dat werknemers wel nog kracht moeten zetten, maar dat de hoeveelheid kracht die gezet moet worden is afgenomen. Zo blijkt uit de monitor van het Arboconvenant Gehandicaptenzorg dat de reductie van blootstelling aan fysieke belasting 17% à 20% bedraagt.

• De Arbeidsinspectie heeft in 2006 relatief veel pilot-projecten uitgevoerd voor de brochure-aanpak. In deze aanpak worden branches door middel van brochures van te voren ingelicht over risico’s in de branche en daarop te treffen maatregelen en waar de AI bij controle op zal letten. Vanuit de meer preventieve doelstelling van deze projecten is er relatief weinig noodzaak tot handhaving. Hierdoor is de realisatie van de indicator «Percentage door AI bezochte bedrijven waar wordt gehandhaafd» lager uitgekomen dan de streefwaarde.

Bronnen:

NEA 2006, Rapportage Arboconvenanten, versterking arbeidsveiligheid en versterking arbeidsomstandighedenbeled stoffen (Kamerstukken II, 2005/2006, 25 883, nr. 83); Arbeidsinspectie

¹ Weegegeven is de som van het aantal werknemers dat «heel vaak» en «regelmatig» blootgesteld is aan schadelijk geluid. Tussen haakjes staat het aantal werknemers dat uitsluitend «heel vaak» wordt blootgesteld.

Kengetallen

De risicogroepen blijven door de jaren heen redelijk stabiel. In de periode 2000–2004 is het aantal arbeidsongevallen met letsel en verzuim gedaald met 17%. In dezelfde periode is het aantal arbeidsongevallen met ziekenhuisopname gedaald met 22% en het aantal arbeidsongevallen met dodelijke afloop met 29%. De risicogroepen blijven door de jaren heen redelijk stabiel.

Bron: Enquete beroepsbevolking CBS, Arbeidsinspectie.

¹ Cijfers 2006 komen medio 2007 beschikbaar.

Bron: Arbeidsinspectie.

Operationele doelstelling 2: Beperken ziekteverzuim en instroom in arbeidsongeschiktheidsregelingen ten gevolge van arbeid.

Doelbereik

Naast de Wvp zijn de laatste jaren ook andere instrumenten en activiteiten ingezet ter preventie van verzuim die effect hebben op de daling van het verzuim en de instroom in arbeidsongeschiktheidsregelingen. De effectiviteit van maatregelen wordt vergroot door de inzet van een mix van regelgeving en flankerende instrumenten die gericht zijn op dezelfde doelstelling. Een aantal instrumenten en activiteiten staat hieronder weergegeven.

Instrumenten en activiteiten

• Faciliteren van voortgaande digitalisering van branchespecifieke RI&E’s die via internet vrij toegankelijk zijn:

• De ontwikkeling van digitale rie-instrumenten is gecontinueerd. Van de in ontwikkeling genomen instrumenten zijn er intussen 5 gereed, de overige 4 komen in februari 2007 beschikbaar.

• Het beleid gericht op aanjagen van de erkenning van rie-instrumenten is voortgezet. Inmiddels zijn 93 erkende branche rie-instrumenten beschikbaar op www.rie.nl.

• Ontwikkelen van ARBO informatiepakketten voor het MKB.

• Het afgelopen jaar is de digitale gids «Ketenbenadering preventie en verzuim» ontwikkeld en opwww.arbo.mkb.nlgeplaatst. De informatie op deze website geactualiseerd, onder meer met informatie over de nieuwe Arbowet. Tenslotte is verder gewerkt aan verbetering vanwww.arbo.nl, ook ten behoeve van werknemers.

• In totaal zijn 69 arboconvenanten afgesloten, waarmee 3,7 miljoen werknemers, zo’n 53% van de werkzame beroepsbevolking, onder een arboconvenant vallen. In de arboconvenanten worden maatregelen genomen om het ziekteverzuim en het aantal arbeidsongeschikten te verminderen. De partijen slagen er doorgaans is om de afgesproken reductie van het ziekteverzuim of de WAO-instroom te realiseren. In 2006 hebben 19 arboconvenanten het einde van de looptijd bereikt; in de daaraan voorafgaande jaren liepen 20 trajecten af.

• De Commissie Het Werkend Perspectief (CWP) heeft ook in 2006 activiteiten ondernomen om o.a. de beeldvorming van arbeidsgehandicapten te verbeteren. Eind 2005 is de Stichting Werkgeversforum opgericht dat werkgeversgerichte activiteiten gaat overnemen van de CWP. Bij het Werkgeversforum zijn nu ca. 50 leden aangesloten.

• Voorlichtingsactiviteiten van SZW, UWV, CWP en werkgevers- en werknemersorganisaties zijn in 2006 gecombineerd in een gezamenlijke beeldvormingscampagne gericht op werken van gedeeltelijk arbeidsgeschikten.

Indicatoren

• De risicoinventarisatie&evaluatie (RI&E) betreft een verplichting voor nagenoeg alle werkgevers: een basis voor de systematische aanpak van arbeidsomstandigheden en verzuim. Na wijziging van de steekproef- en waarnemingswijze bleek in 2004 dat bij veel meer bedrijven het RI&E-document ontbrak dan eerder werd waargenomen. Voor de begroting 2007 is daarom een nieuw streefcijfer ontwikkeld (54% in 2007). Hierbij moet worden opgemerkt dat de achterstand vooral zeer kleine bedrijven betreft. In 2006 is vrijwel 90% van de werknemers werkzaam bij een bedrijf dat over een RI&E-document beschikt.

• De effectindicator «aandeel arbeidsgehandicapten dat nog aanpassing in het werk noodzakelijk acht» is in de periode 2004–2005 gestabiliseerd op 16% zoals blijkt uit de monitor Arbeidsgehandicapten 2005 (Kamerstukken II, 2006/2007, 29 461, nr. 23). In de begroting 2006 is geen cijfer voor deze effectindicator opgenomen omdat in de periode 2006–2007 overgestapt wordt op een andere wijze van monitoringsonderzoek.

Bron: AI monitor, NEA 2006

¹ Het exacte cijfer voor 2006 komt naar verwachting beschikbaar medio 2007. Het verschil tussen de streefwaarde 2006 en de realisatiecijfers 2004/2005 komt voort uit een wijziging in de AI monitor waarop deze cijfers zijn gebaseerd. Dit is nader toegelicht in de Arbobalans 2005. Bij het vaststellen van (de streefwaarden voor) de begroting 2006 is met deze wijziging geen rekening gehouden. In de begroting 2007 zijn aangepaste streefwaarden opgenomen.

Overzicht beleidsdoorlichtingen en effectonderzoeken

30 INKOMENSBESCHERMING MET ACTIVERING

Zorgdragen voor adequate bescherming met activerende voorwaarden tegen de financiële risico’s bij inkomensverlies.

Omschrijving

Om personen te beschermen tegen de financiële risico’s bij inkomensverlies en hen in beginsel een inspanningsverplichting om betaalde arbeid te verkrijgen op te leggen.

Doelbereik

Personen slagen er weer meer in zelfstandig in hun levensonderhoud te voorzien. Dit blijkt uit de vermindering van het volume uitkeringsgerechtigden bij zowel WWB als WW. Het aantal WWB uitkeringen daalde van gemiddeld 336 duizend in 2005 naar gemiddeld 317 duizend in 2006. Het volume WW (in aantal uitkeringsjaren) daalde van 277 duizend in 2005 naar 237 duizend in 2006.

Diverse bestaande en nieuwe activiteiten op het gebied van handhaving en naleving hebben bijgedragen aan het voorkomen van onterechte verstrekking van uitkeringen. Het aantal fraudeonderzoeken is toegenomen en daarmee ook het opgespoorde fraudebedrag.

Voor de realisatie van de beleidsprioriteit om de re-integratie te versterken, wordt verwezen naar artikel 23.

Succesfactoren

Het behalen van deze doelstelling is mogelijk gemaakt doordat:

• De kwaliteit en uitvoerbaarheid van wet- en regelgeving is verbeterd door de afspraken met VNG en Tweede Kamer over het vaststellingsmoment van de verdeling van het macrobudget voor het I-deel WWB en vergroting van de transparantie door verbetering van de informatiestructuur.

• De effectiviteit van de uitvoering van de wetten door gemeenten en het UWV is verbeterd door de aanpassingen in 2006 van de budgetteringssystematiek WWB, door sturing op resultaat via prestatieafspraken met UWV en door activiteiten ter versterking van de samenwerking van gemeenten en ketenpartners CWI en UWV in de SUWI-keten.

• De hoogte van het nalevingsniveau van wet- en regelgeving door de uitkeringsgerechtigden is bevorderd door de uitvoering van het SZW-handhavingsprogramma 2003–2006, door meer fraudeonderzoeken, handhaving van grensoverschrijdende bijstandsfraude, additionele projecten ter verbetering van de handhaving, kwaliteitsverbetering van de uitvoering door middel van bestuurlijke afspraken en het toezicht op gemeenten en de Stimuleringsregeling Hoogwaardig Handhaven. Bij de WW vertoont het aantal fraudeconstateringen en overtredingen een daling.

Indicatoren

In de begroting zijn geen indicatoren opgenomen bij de algemene doelstelling.

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting op de tabel budgettaire gevolgen van beleid: financiële informatie

WWB

De onderuitputting van circa € 123 miljoen bij de WWB ten opzichte van de oorspronkelijke begroting is veroorzaakt door een lager beroep op de bijstand. Dit kwam tot uitdrukking in lagere realisatiecijfers over 2005 en een gunstigere ontwikkeling van de werkloosheid dan aanvankelijk door het Centraal Planbureau was geraamd. De ontwikkeling van de WWB uitgaven kan niet los worden gezien van de wet zelf. Voor 2006 bedroeg het geraamde effect van de WWB op de bijstandsuitgaven door gemeenten € 50 miljoen (cumulatief € 250 miljoen).

IOAW/IOAZ

De IOAW en IOAZ laten een onderbesteding van € 44 miljoen zien. Dit is het gevolg van de dalende volumeontwikkeling.

Bijstand zelfstandigen

De realisatie op het BBZ is € 22 miljoen hoger dan begroot. Dit is het gevolg van in 2006 gedane nabetalingen als gevolg van aanvullende uitkeringen en vaststellingen. Op macroniveau sluit de bevoorschotting aan op de werkelijke kosten. Niettemin kregen op microniveau sommige gemeenten te veel of te weinig.

Bijstand overig (waaronder Armoede en «sociale uitsluiting»)

De overschrijding van € 21 miljoen is vooral veroorzaakt door de inwerkingtreding van de Tijdelijke subsidieregeling schuldhulpverlening. Deze regeling vloeit voort uit een amendement van de PvdA om € 25 miljoen beschikbaar te stellen voor schuldhulpverlening. Uit dit budget worden onder meer beleidsactiviteiten op het gebied van armoede en problematische schulden (preventie, budgetbegeleiding, nazorg) voor rijk en gemeenten gefinancierd. Daarnaast spelen de lasten van aanvullende uitkeringen aan gemeenten een rol.

Handhaving

Uit het budget voor handhaving zijn diverse activiteiten gefinancierd die gericht zijn op de ondersteuning en facilitering van gemeenten op het handhavingsdomein. Dit betreft onder meer de uitvoeringskosten van het inlichtingenbureau voor gemeenten. De overschrijding van € 3 miljoen wordt veroorzaakt door het naar voren halen van een aantal voorgenomen activiteiten uit het SZW-handhavingsprogramma 2007–2010.

BIA

Dit is een tijdelijke regeling die vervalt met ingang van 1 december 2016. Tot deze vervaldatum zullen het volume en de uitkeringslasten blijven dalen. Ook de toegerekende uitvoeringskosten aan BIA zullen ieder jaar dalen. De daling van de uitvoeringskosten in 2006 ten opzichte van 2005 komt door volumedaling. Daarnaast hanteert het UWV met ingang van 2006 een nieuwe systematiek voor het toerekenen van uitvoeringskosten die mede de ontwikkeling hiervan verklaart.

TRI

De gerealiseerde uitgaven voor uitkeringslasten en uitvoeringskosten liggen € 1 miljoen hoger dan in de vastgestelde begroting opgenomen. Dit is vooral het gevolg van de uitvoeringskosten TRI die hoger zijn uitgevallen dan begroot. Deze stijging is het gevolg van de vertraging die in 2006 heeft plaatsgevonden bij de herbeoordelingsoperatie. Oorspronkelijk werd er nog vanuit gegaan dat de herbeoordelingsoperatie medio 2006 zou zijn afgerond en dat daardoor in 2006 minder cliënten in aanmerking zouden komen voor een TRI-uitkering.

Ontvangsten

Ontvangsten ontstaan als gevolg van de afrekening tussen Rijk en gemeenten van verstrekte voorschotten op de declaratiedelen en van de vaststellingen. Dit speelt onder andere bij de kleine bijstand (IOAW, IOAZ, BBZ, WWIK).

Toelichting:

WW

Tabel 30.2 laat zien dat de gerealiseerde uitkeringslasten WW € 690 miljoen lager zijn dan de raming uit de begroting 2006. Dit komt door de neerwaartse volumeontwikkeling WW en de terugloop van het aantal nieuwe WW-uitkeringen. Het niveau van de WW-uitvoeringskosten is in 2006 gedaald ten opzichte van 2005, maar is hoger uitgekomen dan voor 2006 begroot. De stijging in de WW-uitvoeringskosten wordt grotendeels verklaard door de toename van het aantal re-integratie coaches WW in 2006.

Operationele doelstelling 1: Zorgdragen dat een aanvulling tot inkomen op minimumniveau wordt verstrekt aan mensen die niet zelf (volledig) kunnen voorzien in hun levensonderhoud.

Doelbereik

WWB

Het bijstandsvolume is de afgelopen jaren gedaald. Dankzij de prikkelwerking die van de wet uitgaat en de aantrekkende conjunctuur bedraagt de daling van het volume (< 65 jaar) in 2006 ongeveer 19 000 uitkeringen. Het macrobudget WWB is voor 2006 naar verwachting meer dan toereikend; volgens de huidige inzichten zullen gemeenten samen per saldo circa € 25 miljoen overhouden. Volgens de procesbeschrijving WWB zal met de VNG in april 2007 aan de hand van de voorlopige verslagen over de uitvoering worden bekeken of het macrobudget inderdaad toereikend is geweest. De verdeelsystematiek WWB is in 2006 in overleg met VNG en Kamer aangepast.

IOAW/IOAZ

Er is in 2006 een daling van het volume opgetreden. De bedragen van de grondslagen voor IOAW/IOAZ zijn in 2006 gewijzigd. In 2006 is de Tijdelijke regeling inkomensgevolgen overgang IOAW naar Toeslagenwet in werking getreden.

Bijstand Buitenland

Het volume is in 2006 gedaald door natuurlijk verloop (overlijden) en door een strikter toezicht op de rechtmatigheid van de verstrekte uitkeringen. Sinds 1996 zijn geen nieuwe gevallen meer toegelaten.

Handhaving

Er vindt nu volledige gegevensuitwisseling plaats tussen Inlichtingenbureau en gemeenten via de Sectorloket-applicatie. Hierdoor is de kwaliteit van de dienstverlening van het Inlichtingenbureau verbeterd. In 2006 is het Handhavingsprogramma 2007–2010 tot stand gekomen.

Instrumenten en activiteiten

Instrumenten:

• Het inkomensdeel van de WWB (v.w.b. het re-integratiebudget wordt verwezen naar art. 23);

• Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW);

• Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ);

• Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (BBZ);

• Inlichtingenbureau gemeenten;

• Subsidies (o.a. ter bevordering van innovatie).

Activiteiten SZW:

• Onderhouden van de wet- en regelgeving;

• Ramen macrobudget WWB inkomensdeel en onderhouden verdelingssystematiek;

• Toezien op een rechtmatige wetsuitvoering;

• Opstellen nationaal actieplan «sociale insluiting» 2006;

• Uitvoeren SZW-actiepunten uit plan van aanpak schuldhulpverlening, onder meer de Tijdelijke subsidieregeling Schuldhulpverlening en de publicatie «Gemeentelijk armoedebeleid»;

• Uitvoeren Plan van aanpak evaluatie WWB: eerste kwantitatieve analyse «WWB in cijfers I».

Activiteiten gemeenten:

• Beoordelen van recht op een uitkering;

• Verstrekken van uitkeringen.

Indicatoren

In het kader van de evaluatie WWB is in februari 2007 de aanbestedingsprocedure gestart voor een onderzoek naar de causale relatie tussen conjunctuur en effecten van Rijksbeleid op de in 2006 te realiseren bijstandslastenreductie van 5%.

Oplevering van de resultaten van dit onderzoek is voorzien in het 3e kwartaal van 2007. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eindrapportage Evaluatie van de WWB eind 2007. De resultaten zijn niet eerder beschikbaar omdat het onderzoek betrekking heeft op de bijstandslasten in het jaar 2006.

Bron: SZW: evaluatie WWB (uit te voeren in 2007).

Kengetallen

Bronnen:

¹ CBS, bijstandsuitkeringenstatistiek

² SZW, financiële administratie

³ SZW, Porosz, tussentijdse rapportage

⁴ CBS, bijstandsdebiteuren- en fraudestatistiek

⁵ Dit gegeven is voor 2006 niet beschikbaar omdat de registratiesystematiek bij de gemeenten nog niet is aangepast aan de organisatorische ontwikkelingen die onder meer verband houden met de invoering van hoogwaardig handhaven.

⁶ Zie leeswijzer bij Nalevingsniveau.

Operationele doelstelling 2: Zorgdragen dat een tijdelijke en activerende inkomensvoorziening wordt verstrekt aan werknemers die werkloos zijn geworden.

Doelbereik

WW

Het gemiddelde WW volume is in 2006 sterk gedaald. Het aantal beëindigde WW-uitkeringen oversteeg in 2006 het aantal nieuwe uitkeringen met 59 duizend. Dit komt voornamelijk door de daling van het aantal nieuwe uitkeringen.

Bij de afschaffing van de vervolguitkering en de herinvoering van de sollicitatieplicht voor werklozen vanaf 57½ is de instroomkans van werknemers vanaf 57½ ten opzichte van de naastjongere groep als effectindicator in de begroting opgenomen. Deze indicator is in 2006 opnieuw gedaald. De instroomkans van 57½-plussers ligt inmiddels onder die van de naastjongere groep (55–57½ jaar). Ook in absolute termen is in 2006 opnieuw sprake van een dalende instroom van 57½-plussers in de WW.

De gemiddelde duur van de WW-uitkering van personen die bij aanvang van de werkloosheid 57½ jaar of ouder waren, is in 2006 opnieuw afgenomen, dit maal van 28 naar 24 maanden. In 2003 was de gemiddelde WW-duur van deze categorie werklozen nog 38 maanden.

Handhaving

Het totale benadelingsbedrag bij geconstateerde fraude is t.o.v. 2005 toegenomen.

Re-integratie

Voor de verantwoording van de re-integratie uitgaven wordt verwezen naar artikel 23 van dit jaarverslag.

Instrumenten en activiteiten

• De Werkloosheidswet is in 2006 ingrijpend gewijzigd. De referte-eis is aangescherpt, de duur van de uitkering is verkort, de hoogte is aangepast en de regeling is aanzienlijk vereenvoudigd. De WW is hierdoor meer gericht op activering, «een brug van werk naar werk».

• Via een wijziging van de WW is de ontslagpraktijk versoepeld waardoor pro forma ontslagprocedures overbodig zijn geworden en de ontslagkosten en administratieve lasten van werkgevers afnemen.

Indicatoren

Bronnen:

¹ UWV jaarverslag.

² SZW POROSZ, tussentijdse rapportage, zie leeswijzer Nalevingsniveau Werknemersverzekeringen.

Kengetallen

Bronnen:

¹ UWV Jaarverslag

² SZW POROSZ, tussentijdse rapportage. Betreft uitsplitsing in aansluiting op de nalevingsniveau’s.

Operationele doelstelling 3: Verstrekken van een tijdelijke financiële ondersteuning aan kunstenaars.

Doelbereik

Kunstenaars worden in de gelegenheid gesteld een renderende beroepspraktijk op te bouwen, al dan niet in combinatie met inkomsten buiten de kunst.

WWIK

Het volume aan uitkeringen WWIK is in 2006 fors gedaald van 2996 naar 2510 uitkeringen.

In de regelgeving WWIK is in 2006 de Regeling financiële en administratieve uitvoeringsvoorschriften WWIK gewijzigd in verband met aanpassing van de vergoedingskosten uitvoeringskosten gemeenten en beroepsmatigheidstoetsen.

Instrumenten en activiteiten

Instrumenten:

• Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK);

• Re-integratiebudget WWB (art. 23).

Activiteiten SZW:

• Onderhouden van wet- en regelgeving;

• Toezien op een rechtmatige wetsuitvoering;

• Nulmeting voor de evaluatie WWIK.

Activiteiten centrumgemeenten:

• Beoordelen van recht op een uitkering;

• Verstrekken van uitkeringen aan kunstenaars.

Kengetallen

Een indicatie voor de doeltreffendheid van de WWIK wordt gegeven door het aandeel van de uitstroom uit de WWIK dat niet binnen een halfjaar een beroep doet op een uitkering op grond van de WWB.

¹ CBS: Bijstandsuitkeringenstatistiek

² SZW financiële administratie

³ Betreft een half jaar

Operationele doelstelling 4: Zorgdragen dat een aanvulling tot inkomen op minimumniveau wordt verstrekt aan oudere herkeurde arbeidsongeschikten.

Doelbereik

Oudere herkeurde arbeidsongeschikten die op grond van de Wet terugdringing beroep op de arbeidsongeschiktheidsregelingen (TBA) hun arbeidsongeschiktheidsuitkering geheel of gedeeltelijk hebben verloren, wordt een inkomen op minimumniveau geboden en worden gemotiveerd (zo snel mogelijk) te gaan werken.

Instrumenten en activiteiten

Instrumenten:

• De tijdelijke Wet beperking inkomensgevolgen arbeidsongeschiktheidscriteria (BIA);

• Bijdrage uitvoeringskosten UWV.

Activiteiten SZW:

• Toezien op een rechtmatige wetsuitvoering;

• Onderhouden van de wet- en regelgeving.

Activiteiten UWV:

• Beoordelen van recht op een uitkering;

• Verstrekken van uitkeringen.

Kengetallen

Geen indicator geformuleerd. De BIA is een overgangsregeling voor een steeds kleiner wordende groep uitkeringsgerechtigden. Per 1 december 2016 zal het uitkeringsrecht op grond van de BIA vervallen.

Bronnen: UWV jaarverslag, SZW financiële administratie

Operationele doelstelling 5: Zorgdragen dat een tijdelijke tegemoetkoming wordt verstrekt aan bepaalde arbeidsongeschikten die herbeoordeeld zijn in de zg. herbeoordelingsoperatie.

Doelbereik

Herbeoordeelde arbeidsongeschikten die een lagere of geen uitkering meer ontvangen, en die nog niet (meer) werk hebben gevonden, ontvangen als zij geen WW krijgen, een tijdelijke tegemoetkoming, om te voorkomen dat zij in financiële problemen komen.

Het aantal nieuwe TRI-uitkeringen in 2006 bedroeg circa 5 300. Ultimo 2006 waren er circa 2 100 lopende TRI-uitkeringen.

De herbeoordelingsoperatie wordt volgens de huidige inzichten medio 2007 afgerond.

Instrumenten en activiteiten

Instrumenten:

• De Tijdelijke Regeling Inkomensgevolgen herbeoordeelde arbeidsongeschikten (TRI);

• Bijdrage uitvoeringskosten UWV.

Activiteiten SZW:

• Toezien op een rechtmatige wetsuitvoering;

• Onderhouden van de wet- en regelgeving.

Activiteiten UWV:

• Beoordelen van recht op een uitkering;

• Verstrekken van uitkeringen.

Kengetallen

Gezien de geringe aantallen gerechtigden, het geringe uitkeringsbedrag en de korte looptijd van de regeling zijn geen indicatoren en kengetallen geformuleerd.

De looptijd van de TRI-regeling is verlengd tot 1 januari 2010.

Overzicht beleidsdoorlichtingen en effectonderzoeken

31 INKOMENSBESCHERMING MET ACTIVERING BIJ ARBEIDSONGESCHIKTHEID

Zorgdragen voor adequate bescherming met activerende voorwaarden tegen de financiële risico’s bij arbeidsongeschiktheid.

Omschrijving

Het wettelijk stelsel beschermt werknemers, personen die met werknemers worden gelijkgesteld en jonggehandicapten tegen het risico van gebrek aan inkomen als gevolg van ziekte en arbeidsongeschiktheid.

Doelbereik

De omschreven doelgroep kan aanspraak maken op een uitkering dan wel het doorbetaald krijgen van loon ter hoogte van 70% van het (minimum)loon. Diverse rechten en plichten stimuleren hen te werken aan een snelle werkhervatting. Het aantal Wajonguitkeringen steeg van 147 duizend ultimo 2005 naar bijna 156 duizend ultimo 2006, het aantal WIA/WAO uitkeringen daalde van 703 duizend ultimo 2005 naar 639,3 duizend WAO, 3,7 duizend IVA en 15,4 duizend WGA ultimo 2006. Het aantal WAZ uitkeringen daalde van 53 duizend ultimo 2005 naar 47 duizend ultimo 2006.

Succesfactoren

De invoering van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) per 29 december 2005 is succesvol verlopen.

De WIA heeft in 2006 bijgedragen aan een lagere instroom in de arbeidsongeschiktheidsregelingen. Daarbij is de instroom in de WIA in 2006 één derde lager dan geraamd en de IVA-instroom driekwart lager dan geraamd.

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting:

In 2005 en 2006 is de Wajonginstroom meer gestegen dan werd verwacht, wat er toe geleid heeft dat de uitkeringslasten bijna € 90 miljoen hoger en de uitvoeringskosten € 10 miljoen hoger zijn dan was begroot. De achtergronden van de gestegen Wajonginstroom worden onderzocht. Naast een toename van het aantal nieuwe aanvragen voor de Wajonguitkeringen is er ook een éénmalige opwaarts effect op de uitkeringslasten als gevolg van de invoering van WALVIS. Met de invoering van WALVIS is de systematiek aangepast, wat er toe heeft geleidt dat er binnen het kalenderjaar een éénmalige extra uitbetaling ten opzichte van 2005 heeft plaatsgevonden.

¹ Uitkeringslasten 2006 en latere jaren exclusief de uitgaven WAZO.

Toelichting:

In de begroting 2006 werd geraamd dat in totaal 30 000 personen zouden instromen in de WIA, waarvan 15 000 in de regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) en 15 000 in de regeling Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA). De feitelijke instroom over 2006 bedraagt 21 000 WIA-uitkeringen, waarvan 17 000 WGA- en 4 000 IVA-uitkeringen. De doelstelling om in 2006 niet meer dan 25 000 personen in de IVA te laten instromen, is ruimschoots gerealiseerd. De totale WIA-instroom is 30% lager uitgevallen dan geraamd, waarbij er sprake is van meer WGA-uitkeringen en veel minder IVA-uitkeringen dan geraamd. Bijde WGA-uitkeringslasten is dan ook sprake van een tegenvaller en bij de IVA-uitkeringslasten van een meevaller.

De uitgaven WAO vallen iets lager uit dan begroot. Oorzaak is dat in de begroting 2006 de gemiddelde WAO-uitkering iets te hoog is ingeschat.

De WAZ is per 1 augustus 2004 afgeschaft voor nieuwe gevallen, waardoor de uitkeringslasten en de uitvoeringskosten elk jaar verder zullen dalen. De realisatie voor 2006 valt marginaal hoger uit dan begroot.

De uitkeringslasten van de Ziektewet vallen ruim € 270 miljoen hoger uit dan was begroot. De belangrijkste oorzaak hiervan is de aangetrokken economische groei waardoor de omvang van de verzekerde populatie is gegroeid. Verder speelt mee dat UWV wijzigingen heeft aangebracht in het administratieve systeem van de ZW. Dit leidt tot een piek in de toekenningen in 2006.

De realisatie van de uitvoeringskosten van de arbeidsongeschiktheidsregelingen wijkt aanzienlijk af van de bedragen in de ontwerpbegroting. Dit houdt verband met wijzigingen in de toerekeningssystematiek van uitvoeringskosten. Deze is in 2006 door UWV voor het eerst gebaseerd op het cost accounting model. Deze toerekening heeft tot gevolg dat een aantal regelingen zwaarder wordt belast dan oorspronkelijk begroot en een aantal andere regelingen minder zwaar. Hierdoor vallen de uitvoeringskosten van WAO (€ 235 miljoen) en WAZ (€ 4 miljoen) lager uit dan begroot en de IVA (€ 40 miljoen), WGA (€ 174 miljoen) en ZW (€ 118 miljoen) hoger uit dan begroot.

Bijlage 1 van dit jaarverslag geeft een totaaloverzicht van de uitvoeringskosten van het UWV. Daaruit blijkt dat er per saldo sprake is van een onderschrijding van de begrote uitvoeringskosten met € 64,4 mln t.o.v een oorspronkelijke raming van € 1 843,9 mln.

Operationele doelstelling 1: Zorgdragen dat een permanente inkomensvoorziening wordt verstrekt aan volledig en duurzaam arbeidsongeschikte werknemers en een in principe tijdelijke inkomensvoorziening aan gedeeltelijk arbeidsgeschikte en tijdelijk volledig arbeidsongeschikte werknemers.

Doelbereik

Beperking van de instroom van volledige en duurzaam arbeidsongeschikten tot 25 000. Deze doelstelling is gerealiseerd, de IVA-instroom is in 2006 beperkt gebleven tot ca. 3 800.

Het beoogde maatschappelijke effect van handhaving is dat onnodig gebruik van uitkeringen wordt tegengegaan en misbruik wordt voorkomen. De nalevingsindicatoren maken inzichtelijk in hoeverre de belangrijkste verplichtingen worden nagekomen.

Instrumenten en activiteiten

Ingezette en gerealiseerde instrumenten:

• Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA), bestaande uit de IVA- en WGA-regelingen (Kamerstukken II, 2004/2005, 30 034);

• Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO);

• Ziektewet (ZW);

• Wet arbeidsongeschiktheidsuitkering zelfstandigen (WAZ) (beëindigd per 1 aug. 2004);

• Loondoorbetaling bij ziekte;

• Schattingsbesluit arbeidsongeschiktheidswetten;

• Bijdrage uitvoeringskosten aan UWV.

Ingezette en gerealiseerde SZW-activiteiten

• Treffen van financiële maatregelen ter stimulering van gedeeltelijk arbeidsgeschikten om arbeid te verrichten;

• Treffen van financiële maatregelen ter stimulering van werkgevers om gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers in dienst te houden of te nemen;

• Handhaving van wet- en regelgeving.

Ingezette en gerealiseerde UWV-activiteiten

• Verstrekken van IVA-, WGA-, WAO-, ZW- en WAZ-uitkeringen;

• Herbeoordelen bestaande uitkeringsgerechtigden;

Indicatoren

De doelstelling t.a.v. de instroom is ruimschoots gehaald.

Bronnen:

¹ SZW Porosz, tussentijdse rapportage. Zie leeswijzer onder «nalevingsniveau».

² UWV jaarverslag.

Kengetallen