Algemeen
Het jaar 2010 is een keerpunt geweest voor Logius, zowel voor de productenportfolio als voor de organisatie zelf. Enerzijds hebben er zich steeds meer beleidmakers van diverse ministeries gemeld die producten en diensten door Logius willen laten beheren en bij klanten implementeren. De portfolio is daardoor sterk uitgebreid. Anderzijds zijn er serieuze stappen gemaakt in het professionaliseren van de eigen organisatie. Door de sterke groei (ook in 2011) is de noodzaak ontstaan de organisatie zo in te richten dat Logius in staat blijft kwaliteit en efficiëntie te bieden bij de uitvoering van haar taken. Daarom is gestart met het ontwerpen van een nieuwe organisatiestructuur.
Taken
Logius heeft vier taken:
– beheer en de exploitatie van bestaande producten;
– inbeheername van nieuwe producten;
– doorontwikkeling van reeds in beheer genomen producten;
– stimulering van gebruik.
Bedrijfsvoering
Instellingsvoorwaarden
Met terugwerkende kracht tot 1 januari 2010 is aan Logius officieel de status van tijdelijke baten-lastendienst in oprichting verleend. Naar verwachting voert het ministerie van Financiën in 2011 een groen-lichtmeting uit op basis waarvan zij bepaalt of Logius de definitieve status van baten-lastendienst krijgt. Om te voldoen aan de instellingsvoorwaarden en specifieke toetspunten voor de groenlicht-meting heeft Logius in 2010 een aantal acties opgestart. Het ministerie van Financiën toetst op het voldoen aan drie instellingsvoorwaarden, te weten: doelmatigheidsverbetering, resultaatgericht besturingsmodel en kostprijsmodel.
Doelmatigheidsverbetering
Het gaat hierbij met name om het ontwikkelen van een aantal indicatoren waarmee inzicht wordt verkregen in de doelmatigheids- en kwaliteitsverbetering zoals de ontwikkeling van de productiviteit, kostenefficiëntie als gevolg van professioneler inkoop-, contract-, en leveranciersmanagement en de ontwikkeling van de klanttevredenheid.
Productiviteitsverbetering: Logius heeft een nulmeting en een tussenmeting laten uitvoeren op kosten en tarieven, productiviteit, bezetting en kwaliteit. Op basis daarvan zijn reeds maatregelen genomen zoals de benchmark DigiD. In 2010 is eveneens een start gemaakt met het formuleren van prestatie-indicatoren die in 2011 in de rapportages worden opgenomen.
Kostenefficiëntie: In 2010 is de kostenefficiëntie op het gebied van contract- en leveranciersmanagement in kaart gebracht. Er wordt een rationalisatie van alle hostingcontracten doorgevoerd en opnieuw aanbesteed. Logius is inmiddels gestart met een (benchmark)onderzoek naar de mogelijke besparingen op de inkoop. Door het verbeteren van de efficiëntie in de organisatie op contractueel- en inkoopgebied en het vervangen van inhuurkrachten door ambtenaren, heeft Logius de kosten reeds kunnen verlagen.
Klanttevredenheid: Evenals in 2009 is er eind 2010 een klanttevredenheidsonderzoek gestart onder de beleidsopdrachtgevers. De uitkomsten worden meegenomen in de verdere verbetering van de organisatie.
Resultaatgericht besturingsmodel en kostprijsmodel
Op het ontwikkelen van een resultaatgericht besturingsmodel heeft Logius slechts beperkt invloed. In de loop van 2011 zal aan de hand van een kwalitatief onderzoek, gesprekken en interviews onderzoek worden gedaan naar de invulling regierol beleidsopdrachtgever, scheiding eigenaarschap en beleidsopdrachtgeverschap en de financiering en sourcing van in beheer te nemen producten. Afspraken met de beleidsopdrachtgever inzake contract- en leveranciersmanagement worden voortaan opgenomen in de opdrachtbrieven. In 2010 is voorts de inkoop- en contractadministratie op orde gebracht.
Voor 2010 is als eerste proeve een kostprijs berekend voor DigiD burger en Digipoort (zie overzicht doelmatigheidsindicatoren). Deze kostprijzen worden echter nog niet in de praktijk toegepast.
Europese aanbesteding
Logius heeft op basis van het door vier ministers op 9 juni 2006 ondertekende convenant («Convenant van samenwerking tussen overheid en markt over gebruik van de Nederlandse XBRL-taxonomie»), eind 2009 een product in beheer genomen. De daarbij behorende onrechtmatige contracten, de niet gevolgde Europese aanbestedingsregels, zijn door Logius overgenomen van het ministerie van Financiën (vastgelegd bij de overdracht).
Wegens grote operationele en politieke druk op de voortgang van het project kon niet per omgaande een aanbesteding gevolgd worden. De aanbesteding staat gepland voor 2011.
Daarnaast zijn binnen deze contracten door Logius eind december 2010 fouten geconstateerd bij de inkoop. Logius heeft daarvoor in januari 2011 de RAD gevraagd om onderzoek in te stellen. Dit onderzoek is inmiddels afgerond en de beheersmaatregelen worden aangescherpt en ingericht.
De totale omvang van de onrechtmatigheid bedraagt € 5,9 mln., waarvan € 2,5 mln. in 2010 en ten hoogste € 3,4 mln. doorwerking naar 2011.
Vermogensontwikkeling
Baten-lastendienst Logius | Realisatie 2009 | Realisatie 2010 |
|---|---|---|
Eigen vermogen t.o.v. gemaximeerde omvang (%) | n.v.t. | 0%. |
Aandeel materiele vaste activa gefinancierd met leningen (%) | n.v.t. | 82% |
Verloop voorzieningen (bedragen x € 1 000) | n.v.t. | 0 |
Eigen vermogen t.o.v. gemaximeerde omvang: [exploitatiereserve + onverdeelde resultaat/5% van de gemiddelde jaaromzet, berekend over de laatste 3 jaar] * 100.
Percentage materiële vaste activa gefinancierd met leningen: [Leningen bij het MVF/boekwaarde MVA] * 100
Liquiditeit
Baten-lastendienst Logius | Realisatie 2009 | Realisatie 2010 |
|---|---|---|
Quick ratio 1 | n.v.t. | 0,97% |
Exploitatie
31-12-2010 | 1-1-2010 | |
|---|---|---|
Activa | ||
Immateriële activa | 0 | 0 |
Materiële activa | 990 | 1 248 |
– grond en gebouwen | 162 | 206 |
– installaties en inventarissen | 248 | 243 |
– overige materiële vaste activa | 580 | 799 |
Voorraden | 0 | 0 |
Debiteuren | 2 672 | 843 |
Nog te ontvangen | 2 527 | 834 |
Liquide middelen | 12 421 | 0 |
Totaal activa | 18 610 | 2 925 |
Passiva | ||
Eigen Vermogen | 0 | 0 |
– exploitatiereserve | 0 | 0 |
– onverdeeld resultaat | 0 | 0 |
Leningen bij het MvF | 467 | 1 248 |
Voorzieningen | 0 | 167 |
Crediteuren | 6 120 | 30 |
Nog te betalen | 12 023 | 1 480 |
Totaal passiva | 18 610 | 2 925 |
Liquide middelen
De stijging van de liquide middelen ten opzichte van de openingsbalans is een gevolg van de start van Logius als baten-lastendienst, waarbij het startsaldo € 0 bedraagt.
Leningen bij het Ministerie van Financiën
De daling ten opzichte van de openingsbalans is te verklaren uit de aflossingen in 2010 en het niet aangaan van een nieuwe lening omdat de investeringen onder de minimumgrens van € 0,5 mln. zijn gebleven.
Nog te betalen
De stijging van deze post ten opzichte van de openingsbalans is het grote aantal facturen over het vierde kwartaal 2010 dat per 31 december 2010 nog betaald moest worden.
Niet in de balans blijkende activa en verplichtingen
Het totaal van de niet uit balans blijkende activa en verplichtingen bedraagt € 29,3 mln.
(1) | (2) | (3)=(2)-(1) | ||
|---|---|---|---|---|
Omschrijving | Oorspronkelijk vastgestelde begroting/1e suppletoire begroting 2010 1 | Realisatie | Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie t-1 |
Baten | n.v.t. | |||
Opbrengst moederdepartement | 46 775 | 45 860 | – 915 | |
Opbrengst overige departementen | 15 031 | 10 801 | – 4 230 | |
Opbrengst derden | 3 949 | 2 192 | – 1 757 | |
Rentebaten | 0 | 0 | 0 | |
Vrijval voorzieningen | 0 | 0 | 0 | |
Bijzondere baten | ||||
Totaal baten | 65 755 | 58 853 | – 6 902 | |
Lasten | n.v.t. | |||
Apparaatskosten | 65 255 | 58 532 | – 6 723 | |
– personele kosten | 18 918 | 22 071 | 3 153 | |
– materiële kosten | 46 337 | 36 461 | – 9 876 | |
Rentelasten | 24 | 63 | 39 | |
Afschrijvingskosten | 476 | 493 | 17 | |
– materieel | 476 | 493 | 17 | |
– immaterieel | ||||
Overige lasten | 0 | 44 | 44 | |
– dotaties voorzieningen | ||||
– bijzondere lasten | 0 | 44 | 44 | |
Totaal lasten | 65 755 | 59 132 | – 6 623 | |
Saldo van baten en lasten | 0 | – 279 | – 279 |
Kosten: betreffen de werkelijk gemaakte kosten.
Omzet:
• Voor de producten Beheer, exploitatie en onderhoud (incl. Govcert) geldt dat de omzet, conform de opdrachtbrief, de dekking van de geplande kosten voor 2010 bevat.
• Voor de projectmatige werkzaamheden zoals de nieuwe ontwikkelingen, in beheer names, werk in opdracht en de overige producten, geldt dat de omzet de in rekening gebrachte (project)kosten zijn. Echter met dien verstande dat waar het gaat om de langlopende en – over de jaargrens van 2010 lopende- projecten (SBR, Dgid_X etc.) de omzet vastgesteld is op de werkelijk gemaakte kosten. Dit betekent dat het resultaat aan het einde van het project vastgesteld wordt.
Opbrengst moederdepartement
De opbrengsten van het moederdepartement hebben betrekking op de omzet van de producten waarvan BZK beleidsopdrachtgever is. Het betreft de omzet voor:
• Beheer en exploitatie van de producten zoals DigiD (voor burgers), Digipoort, Digikoppeling, Digimelding en Govcert. (Een toelichting op de producten is te vinden op de website van Logius).
• Inbeheername van nieuwe producten zoals DigiD Machtigen, MijnOverheid.nl, Digimelding, Digilevering, Stelselcatalogus en Zoekdienst.
• Doorontwikkeling van met name DigiD, Digikoppeling grote berichten, Digilevering en Diginetwerk.
• Stimulering van gebruik en de kosten van NL_Alert.
Opbrengsten overige departementen
De opbrengsten van de overige departementen bestaan uit de omzet voor:
• Beheer, exploitatie en ontwikkeling van DigiD voor het Elektronisch Patiëntendossier (VWS) en beheer en exploitatie van DigiD voor bedrijven (ELI). Forum Standaardisatie (ELI).
• Ondersteuning van het programma Legis (V&J), Electronisch Bestellen en Factureren (ELI & BZK/DGOBR).
• Ontwikkeling en implementatie van het Standard Business Reporting (SBR)-programma (ELI).
Ten opzichte van de begroting is de opbrengst ruim € 4 mln. lager. Dit wordt verklaard uit een lagere opbrengst dan voorzien voor Legis (koerswijziging), SBR (temporisering) en Elektronisch Patiëntendossier (pas op de plaats).
Opbrengst derden
De opbrengst derden bestaat de omzet van de Haagse Ring (€ 1,7 mln.) en de omzet in het kader van diverse inbeheernames van nieuwe producten voor de Inspectieraad.
Het verschil met de begroting betreft met name de Haagse Ring, waar de omzet € 1,1 mln. te hoog was ingeschat. Voorts zijn de kosten voor e-inspecties nu gerangschikt onder overige departementen.
Toelichting resultaat
Het saldo van baten lasten voor Logius over 2010 is negatief voor een bedrag van € 279 000, hetgeen verklaard wordt uit:
Nieuwe ontwikkelingen (€ 160 000 winst)
De kosten van nieuwe ontwikkelingen worden in 2010 in zijn totaliteit gedekt door opdrachtbrieven. In totaal is er een positief verschil tussen omzet en kosten van € 160 000 hetgeen met name veroorzaakt is doordat de kosten van DigiD EPD in zijn geheel gefactureerd zijn in 2010, terwijl een deel van de kosten gemaakt zijn in 2009.
Inbeheernames en werk in opdracht (€ 400 000 verlies)
De kosten hiervan in 2010 zijn € 2,7 mln.; terwijl € 2,3 mln. gedekt is door opdrachtbrieven en aldus aan opdrachtgevers in rekening gebracht. Oorzaken voor het verschil zijn tweeledig en moeten geplaatst worden in de context van inregeling Logius als baten-lastendienst:
• In 2009 zijn er verkooptarieven afgesproken die ook zouden moeten gelden voor 2010. Achteraf gezien, hetgeen bleek uit de latere allocatiemodellen voor baten-lastendienst vorming, zijn de afgesproken tarieven te laag terwijl commitment voor deze tarieven in 2009 was aangegaan.
• Daarnaast zijn er in 2010 uren gemaakt in het voortraject van de in beheer name die niet gefactureerd konden worden. In de planning en de desbetreffende opdrachtbrieven van 2011 is hiermee uiteraard wel rekening gehouden.
BFS (€ 176 000 winst)
In 2010 zijn door BFS de afgesproken werkzaamheden verricht, waarvoor uiteindelijk € 176 000 minder nodig bleek dan gepland.
Haagse Ring (€ 131 000 verlies)
De post Haagse Ring bedraagt € 1,8 mln., waardoor er een verlies ontstaat van ruim € 131 000. De oorzaak hiervan is dat er door Logius meer kosten voor beheer en administratievoering worden gemaakt dan waarin het abonnementstarief mee rekening is gehouden.
Veiligheid (€ 40 000 verlies)
De kosten van alle onderdelen van Veiligheid ( NL-Alert, NCV, Informatieknooppunt & Nieuwe Taakvelden) worden per saldo (nog) niet gedekt voor per saldo € 40 000. Dit is veroorzaakt doordat er werkzaamheden in het kader van nieuwe taakvelden zijn verricht, waarvoor onvoldoende financiële dekking is.
Oninbare debiteur (€ 44 000 verlies)
Tenslotte is er nog een bijzondere last in de zin van het afboeken van een oninbare debiteur ter hoogte van € 44 000.
Gezien het bovenstaande is het niet de verwachting dat dit verlies structureel is.
Kosten
Apparaatskosten
Tot de personele kosten zijn gerekend de lonen en salarissen van eigen personeel en de kosten van inhuur voor de capaciteit die vereist is voor het kunnen uitvoeren van alle geplande activiteiten.
Materiële kosten
De materiële kosten bestaan grotendeels uit contractkosten van de exploitatie en beheer van de producten van Logius (DigiD, Haagse Ring, Digipoort, etc.) en de inkoopkosten voor het kunnen doorontwikkelen van nieuwe producten van Logius. Daarnaast zijn de kosten van huur en facilitaire ondersteuning door stichting ICTU (ICT-Uitvoeringsorganisatie) en BZK tot de materiële kosten gerekend. Het verschil van de totale materiële kosten met de begroting is een rechtstreeks gevolg van het deels niet doorgaan of temporiseren van projecten waardoor de inkoopkosten eveneens lager zijn geworden (inbeheernames en overige programma’s zoals SBR, Legis en EPD).
Rentelasten
Dit betreft de rente die betaald is over de rekening-courant en de leningen Financiën. Het verschil met de begroting betreft met name de rekening-courantrente. Hier was geen rekening mee gehouden.
Afschrijvingen
De afschrijving heeft betrekking op investeringen voor verbouwingen, installaties en inventaris en hard- en software.
(1) vastgestelde begroting | (2) Realisatie | (3)=(2)–(1) Verschil realisatie en vastgestelde begroting | ||
|---|---|---|---|---|
1. | Rekening-courant RHB 1 januari 2010 + stand depositorekeningen | 0 | 0 | 0 |
2. | Totaal operationele kasstroom | 0 | 13 089 | 13 089 |
3a. | Totaal investeringen (–/–) | – 1 248 | – 1 483 | – 235 |
3b. | Totaal boekwaarde desinvesteringen (+) | 0 | 0 | 0 |
3. | Totaal investeringskasstroom | – 1 248 | – 1 483 | – 235 |
4a. | Eenmalige uitkering aan moederdepartement (–/–) | 0 | 0 | 0 |
4b. | Eenmalige storting door het moederdepartement (+) | 0 | 0 | 0 |
4c. | Aflossingen op leningen (–/–) | 0 | – 436 | – 436 |
4d. | Beroep op leenfaciliteit (+) | 1 248 | 1 251 | 3 |
4. | Totaal financieringskasstroom | 1 248 | 815 | – 433 |
5. | Rekening-courant RHB 31 december 2010 + stand depositorekeningen (=1+2+3+4) 1 | 0 | 12 421 | 12 421 |
Generiek deel | 2010 |
|---|---|
Tarieven/uur | 153 |
FTE-totaal (excl. externe inhuur) | 82 |
% FTE primair proces | 84% |
% FTE Overhead | 16% |
Saldo van baten en lasten (%) | – 0,5% |
Klanttevredenheid | 6,9 |
Betrouwbaarheid/TPM | Ja |
Periodieke Benchmark producten Logius | 2009 en 2011 |
Specifiek deel | 2010 |
Omzet per productgroep (in %) | |
• Beheer & exploitatie | 54% |
• In beheer name trajecten | 7% |
• Doorontwikkeling | 4% |
• Stimulering gebruik | 2% |
• Projecten | 33% |
DigiD | |
• Aantal nieuw aangesloten overheidsorganisaties | 17 |
• Aantal burgers met DigiD | 8,1 mln. |
• Aantal DigiD authenticaties | 37,2 mln. |
PKI-Overheid | |
• Aantal nieuwe certificaatverstrekkers | 0 |
Digipoort (OTP) | |
• Aantal aangesloten bedrijven | 480 |
• Aantal berichten via Digipoort | 38,6 mln. |
Govcert | |
• Aantal afnemers Govcert.nl | 64 |
• Aantal uitgebrachte beveiligingsadviezen | 1 144 |
• Aantal leden e-mail alerts Waarschuwingsdienst.nl | 83 075 |
Overige indicatoren 1 | |
Vragen/klachten | |
• Aantal vragen/klachten | 14 |
• Snelheid van eerste reactie | 3 dagen |
• Snelheid van afhandeling | 39 dagen |
Tijd tussen verzoek klant en realisatie • Doorlooptijd1 | |
Contract- en leveranciersmanagement | |
• Prijsbenchmark | nog niet uitgevoerd |
Aantal inhuurkrachten vs. eigen medewerkers | 178 % |
Proces inbeheername nieuwe producten | |
• Tijdigheid van overdracht/conform planning | |
• Operationeel conform klantverwachting | |
DigiD: | |
• Kostprijs per abonnement (naar authenticaties) | |
Klein gebruiker | € 1 028 |
Middel gebruiker | € 11 307 |
Groot gebruiker | € 61 676 |
Zeer groot gebruiker (individuele abonn. prijs) | tussen € 0,1 en € 2,8 mln. |
• Kostprijs per aansluiting (eenmalig) | € 670 |
• Kostprijs per authenticatie | € 0,17 |
Digipoort: | |
• Kostprijs per abonnement (jaarlijks) | |
Klein | € 53 600 |
Middel | € 402 000 |
Groot | € 3 216 000 |