Het basispakket Beheer en Onderhoud waterkeren bevat:
-
1. Kustlijnhandhaving(conform de basiskustlijn zandige kust niveau 1990);
-
2. Beheer en onderhoud rijkswaterkeringen en stormvloedkeringen (conform de Waterwet (voorheen de Wet op de Waterkering).
ad 1. Kustlijnhandhaving
Het Nederlandse kustsysteem kent een continu verlies aan zand dat jaarlijks gecompenseerd moet worden. Om de basiskustlijn en het kustfundament te kunnen handhaven op het afgesproken niveau dient jaarlijks gemiddeld 12 mln. m3 te worden gesuppleerd. Hiertoe wordt jaarlijks een suppletieprogramma vastgesteld. Inhoud en omvang van dit programma kan jaarlijks variëren naargelang specifieke behoefte en budgettaire mogelijkheden. Door de aannemers bij de aanbesteding van de suppletieprogramma’s de vrijheid om de suppletiewerkzaamheden over twee jaar te verspreiden, kunnen deze werkzaamheden goedkoper op de markt worden gezet. Hierdoor kunnen echter wel afwijkingen ontstaan ten opzichte van de jaarlijks geplande werkzaamheden.
Het suppletieprogramma 2011 ging uit van dat er 6,8 mln. m3 zand gesuppleerd zou worden. Van dit suppletieprogramma is 3,3 mln. m3 gerealiseerd (de rest volgt in 2012). Daarnaast is in 2011 het laatste deel van het suppletieprogramma 2010 gerealiseerd (7,4 mln. m3). Tot slot is in 2011 al een begin gemaakt met het suppletieprogramma 2012 (0,7 mln. m3).
Totaal is in 2011 hiermee 11,4 mln. m3 zand gesuppleerd. Hiervan is 6,9 mln. m3 zand op het strand (begroting 2011: 4,1 mln. m3) en 4,5 mln. m3 zand onder water gesuppleerd (begroting 2011: 7,2 mln. m3).
ad 2. Beheer en onderhoud rijkswaterkeringen en stormvloedkeringen
Rijkswaterkeringen
Rijkswaterstaat beheert en onderhoudt ongeveer 250 km primaire waterkeringen. Primaire waterkeringen zijn waterkeringen die onder de Waterwet vallen omdat ze bescherming bieden tegen het buitenwater. Het gaat om enkele zeedijken op de Waddeneilanden, de Afsluitdijk, de Houtribdijk, de dijk van Marken en dammen in Zeeland. Naast deze primaire waterkeringen beheert en onderhoudt Rijkswaterstaat een aantal niet-primaire waterkeringen.
Stormvloedkeringen
Ter beveiliging van ons land tegen de zee is een aantal stormvloedkeringen aangelegd, die bij hoogwater gesloten kunnen worden. Het Rijk heeft vier stormvloedkeringen in beheer: de Stormvloedkering Oosterschelde, de Stormvloedkering Nieuwe Waterweg (de Maeslantkering), de Hartelkering en de Stormvloedkering Hollandsche IJssel. Het onderhoud aan de keringen betreft voornamelijk het conserveren van de schuiven, het onderhoud aan werktuigbouwkundige en elektronische onderdelen, het onderhoud aan het besturingssysteem en periodieke inspecties. Faalkansgericht onderhoud is nodig om de stormvloedkeringen, in combinatie met de achtergelegen keringen die dijkringgebieden beschermen, te laten voldoen aan de wettelijke normen.
| Basispakket | Areaaleenheid | Begrote Omvang | Omvang gerealiseerd | Totaalbudget 2011 | Totaalbudget 2011 na conversie bekostiging* | Gerealiseerd begrotingsbedrag 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| (x € 1 000) | (x € 1 000) | (x € 1 000) | ||||
| Beheer en onderhoud waterkeren | Dijken primaire waterkeringen in km | 267 | 2491 | 37 100 | 12 000 | 12 000 |
| Stormvloedkeringen | 4 | 4 | 49 800 | 24 126 | 38 6002 | |
| Niet primaire waterkeringen in km | 396 | 8293 | 8 100 | 2 400 | 2 400 | |
| Suppleren voor kustlijnzorg in mln.m3 | 11,3 | 11,4 | 35 542 | 24 716 | 55 4634 | |
| Totaal | 130 542 | 63 242 | 108 463 |
Bron: Rijkswaterstaat
Voor een nadere toelichting verwijs ik u naar de leeswijzer bij dit jaarverslag en naar mijn brieven van resp. 8 juni 2010, 10 januari 2011 en 3 maart 2011 (resp. Kamerstukken II, 2009–2010, 30 873, nr.3 , 2010–2011, 30 119, nr.4 en nr. 5 alsmede de Lijst van vragen en antwoorden d.d. 27 april 2011, Kamerstukken II, 2010–2011, 30 119, nr. 6.
Het areaal aan dijken primaire waterkeringen is iets kleiner, dan waarin ten tijde van de opstelling van de begroting 2011 werd uitgegaan, doordat er keringen in Zeeland zijn overgedragen aan de waterschappen.
De hogere realisatie wordt veroorzaakt door het meerjarig aansluiten van het budget voor Beheer en Onderhoud met de meerjarige onderhoudsplanning, zoals in de begroting 2012 is toegelicht.
De in de realisatie opgenomen 829 km voor niet-primaire keringen is gebaseerd op een herdefiniëring van deze niet-primaire waterkeringen. De waarde van 396 km die in de begroting 2011 opgenomen was, had alleen betrekking op de lengte van de dijken langs de vaarwegen die tevens een waterkerende functie hebben. In de in de tabel opgenomen waarde is het volledige areaal niet-primaire waterkeringen opgenomen.
| Basispakket | Indicatoren (Norm) | Streefwaarde 2011 | Realisatie 2011 | |
|---|---|---|---|---|
| Beheer en Onderhoud Waterkeren | Het jaarlijks suppleren van gemiddeld 12 miljoen m3 zand conform een jaarlijks vastgesteld suppletieprogramma om de basiskustlijn te handhaven. | 11 272 000 m3 | 11 437 000 m3 | |
| De primaire rijkswaterkeringen (dijken, duinen, stormvloedkeringen, etc) en andere werken die direct buitenwater keren, voldoen aan de veiligheidsnormen uit de wet op de waterkering, of (indien de kering niet aan de wet voldoet) het in technisch staat houden van de situatie 2006 à 62% (= 100% streefwaarde). | 62% | 52% |
De indicator is gericht op het voldoen van de primaire rijkswaterkeringen aan de Waterwet (voorheen Wet op de Waterkering ) of, indien de kering niet aan die wet voldoet, het technisch in staat houden van de situatie 2006. Uit de «tweede toetsing» (2006) is gebleken dat 62% van de primaire waterkeringen in beheer bij het Rijk voldoet aan de normen uit de Waterwet. Het beheer en onderhoud programma is er op gericht dit percentage vast te houden. In 2011 is van een deel van de in 2006 getoetste primaire rijkswaterkeringen de technische staat achteruit gegaan t.o.v. de situatie in 2006 (Houtribdijk, Westkanaaldijk Amsterdam-Rijnkanaal en sluiseilanden bij IJmuiden). Anderzijds zijn er verbeteringen bereikt door de uitvoering van het Hoogwaterbeschermingsprogramma en herstel zeeweringen Zeeland.
In 2011 is de 3e (vijfjaarlijkse, wordt zesjaarlijkse) toetsing gerapporteerd. Het nieuwe percentage van de primaire waterkeringen dat volgens de inzichten van 2011 voldoet aan de normen uit de Waterwet is door deze 3e toetsing bijgesteld van 62% naar 52%. Dit komt voor een klein deel door achteruitgang van keringen maar grotendeels door enerzijds aangescherpte eisen en anderzijds doordat het deel van de keringen met «geen oordeel» sterk is teruggedrongen. Veel van deze keringen blijken volgens de 3e toetsing niet te voldoen. Van de stormvloedkeringen voldoet alleen de Hollandsche IJsselkering niet.
| Suppleren voor kustlijnzorg in 1000m3 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | Begroot 2011 | Realisatie 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Strand | 3 724 | 1 249 | 600 | 3 793 | 4 050 | 6 893 |
| Onderwater | 8 976 | 6 213 | 14 000 | 4 413 | 7 222 | 4 544 |
In onderstaand figuur is de gerealiseerde zandsuppletie over de periode tussen 2001 en 2011 weergegeven.
Bron: Rijkswaterstaat, 2011