Een groot deel van de uitgaven in het SZA-kader loopt via de sociale fondsen. In tabel B5.4 en tabel B5.5 zijn de exploitatiesaldi van de sociale fondsen weergegeven. Het exploitatiesaldo is het verschil tussen de ontvangsten en de uitgaven van een fonds. Naast de premieontvangsten behoren ook de rijksbijdragen en renteontvangsten tot de inkomsten van een fonds. De uitgaven bestaan naast de uitkeringen voornamelijk uit uitvoeringskosten. Daarnaast vinden tussen de fondsen onderlinge betalingen plaats. Het saldo tussen ontvangen en betaalde onderlinge betalingen is voor de sociale fondsen negatief, omdat er uit deze fondsen ook premies worden betaald voor de zorgverzekering van uitkeringsgerechtigden. Tegenover de negatieve saldi bij de sociale fondsen staan dus positieve saldi bij de zorgfondsen.

Het ouderdomsfonds heeft een negatief exploitatiesaldo. De rijksbijdrage AOW, die op basis van de CEP-raming van het CPB wordt vastgesteld, vult de ontvangsten van het fonds aan tot het benodigde exploitatiesaldo is bereikt. Dit exploitatiesaldo is nodig om het fondsvermogen te laten toenemen tot het normvermogen. De premie-inkomsten vielen in 2011 fors lager uit dan ten tijde van de begroting 2011 werd verwacht. Dit leidt tot een exploitatietekort in het ouderdomsfonds van bijna € 1,3 miljard.

Het exploitatiesaldo in het nabestaandenfonds laat als gevolg van de lagere premie-inkomsten een kleiner overschot zien dan verwacht.

Het exploitatiesaldo van de geïntegreerde werkloosheidsfondsen, bestaande uit het Algemeen Werkloosheidsfonds (AWf), de sectorfondsen (Sfn) en het Uitvoeringsfonds voor de Overheid (Ufo) is conform verwachting uitgekomen op een tekort van € 3,1 mld. De ontvangen en betaalde onderlinge betalingen zijn beide hoger dan voorzien. Dit is het gevolg van het verlagen van de lastenplafonds in de sectorfondsen. Werkloosheidslasten boven de lastenplafonds worden vanuit het AWf gecompenseerd aan de sectorfondsen. Deze betalingen leiden dus zowel tot hogere ontvangen onderlinge betalingen (voor de sectorfondsen) als tot hogere betaalde onderlinge betalingen (door het AWf).

De (geïntegreerde) arbeidsongeschiktheidsfondsen laten zoals verwacht een exploitatietekort zien. Zowel de premie-inkomsten als de uitgaven uit de fondsen vielen lager uit dan in de begroting 2011.

In tabel B5.6 staan de vermogensposities van de vier sociale fondsen opgenomen. Hierbij zijn wederom de arbeidsongeschiktheidsfondsen en de werkloosheidsfondsen geïntegreerd weergegeven. Het aanwezige vermogen neemt jaarlijks toe of af met het exploitatiesaldo (zie tabellen B5.4 en B5.5).

De sociale fondsen hebben ultimo 2011 een gezamenlijk vermogen van € 4,4 miljard; dit is ongeveer € 0,5 miljard hoger dan begroot. Dit valt echter uiteen in twee delen. Aan de ene kant is het (totale) gerealiseerde exploitatietekort fors groter dan het verwachte tekort (zie tabellen B5.4 en B5.5), aan de andere kant was het aanwezige vermogen ultimo 2010 fors hoger dan voorzien bij het opstellen van de begroting 2011 (€ 8,5 miljard versus € 6,8 miljard). De voornaamste oorzaak hiervan is een vertraagde nabetaling uit het ouderdomsfonds. Deze nabetaling stond voor eind 2010 gepland, maar is in 2010 niet meer gedaan. Hierdoor viel het vermogen ultimo 2010 ruim € 1,2 miljard hoger uit dan waar in de begroting 2011 vanuit werd gegaan.

UWV en SVB leggen in hun jaarverslag verantwoording af over de vermogenspositie van de sociale fondsen. De informatie in deze bijlage moet als informerend beschouwd worden. De cijfers in deze bijlage zijn gebaseerd op informatie van het CPB (CEP 2012) en sluiten niet aan op de jaarverslagen van UWV en SVB. De reden hiervoor is dat SZW een ander boekhoudstelsel (kas-verplichtingenstelsel) voert dan UWV en SVB (baten-lastenstelsel). Deze toelichting geldt ook voor de genoemde premieontvangsten in tabel B5.4 en B5.5 in deze bijlage.