Decentralisaties naar gemeenten

Met de in het regeerakkoord «Bruggen slaan» voorgenomen decentralisaties krijgen gemeenten meer verantwoordelijkheden op het gebied van participatie naar werk, maatschappelijke ondersteuning en jeugdzaken. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in het sociale domein een stelselverantwoordelijkheid ten opzichte van de andere departementen. In 2013 is de voorbereiding van de voorgenomen decentralisaties ter hand genomen:

• – in opdracht van het kabinet en de VNG heeft het Centraal Planbureau de financiële risico’s en kansen als gevolg van drie voorgenomen decentralisaties geïnventariseerd (Kamerstukken II, 2012–2013, 33 400 B nr. 16, 33 400 B nr. 22 en 33 750 B nr. 5);

• – er is besloten tot het oprichten van een sociaal deelfonds voor de bekostiging van de te decentraliseren verantwoordelijkheden (Kamerstukken II, 2012–2013, 33750 VII, nr. 9);

• – onder voorzitterschap van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, is interdepartementaal gewerkt aan de gewenste juridische borging van gegevensuitwisseling en privacy in het sociaal en justitieel domein;

• – in samenwerking met de VNG is de aansluiting tussen de gemeentelijke informatievoorziening, de sectorale informatievoorziening en de generieke voorzieningen voor e-overheid tot stand gebracht;

• – samen met de betrokken ministeries en de VNG, is tevens een breed aanbod ter ondersteuning van gemeenten ontwikkeld en verspreid. Dit heeft onder meer geleid tot samenwerkingsverbanden met 40 gemeenten.

Effectief Middenbestuur

Op 14 december 2012 startte het kabinet met de procedure tot het samenvoegen van de provincies Flevoland, Noord-Holland en Utrecht (vorming Noordvleugelprovincie). De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft begin 2013 overleg gevoerd met betrokken partijen: provincies (provinciale en gedeputeerde staten), gemeenten, waterschappen, inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Vanaf medio 2013 is het overleg aangegaan met de betrokken provincies over de taken en bevoegdheden waarmee de nieuw te vormen provincie zal kunnen worden uitgerust. De uitkomsten van dit overleg worden verwerkt in het wetsvoorstel Noordvleugelprovincie dat medio 2014 ter behandeling aan de Tweede Kamer wordt aangeboden. Het perspectief voor de vorming van overige provincies nieuwe stijl verwoordde het kabinet in november 2013 als reactie op de motie Vliegenthart (Kamerstukken I, 2013–2014, CII H).

Burgerschap

Het kabinet biedt ruimte en vertrouwen aan maatschappelijke initiatieven en actief bijdragen aan het zelforganiserend vermogen van de samenleving. In 2013 zijn daartoe de volgende activiteiten ontplooid:

• – samen met het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve Bewoners en Platform 31 zijn projecten opgezet, gericht op het wegnemen van belemmeringen in regelgeving, aansprakelijkheid in de openbare ruimte en maatschappelijke aanbestedingen;

• – een tiental leerkringen is ingericht, waarbinnen gemeenteprofessionals ervaringen op het terrein van overheidsparticipatie kunnen delen;

• – door partnerschappen met ondersteuningsorganisaties is kennisuitwisseling en netwerkvorming tussen initiatiefnemers en overheidsprofessionals versterkt;

• – in samenwerking met 15 andere partners is de internationale leerconferentie Borders to Cross, rondom democratische vernieuwing en burgerschap, georganiseerd. Borders to Cross bracht 300 overheidsprofessionals, academici en initiatiefnemers uit heel Europa bijeen rond 40 innovatieve projecten op het gebied van de veranderende relatie overheid, samenleving en markt.

Verkiezingen en politieke partijen

Voor de eerstkomende verkiezing van de leden van het Europees parlement op 22 mei 2014 kunnen Nederlanders die op Aruba, Curaçao of Sint Maarten wonen zich registreren bij de Vertegenwoordiging van Nederland in deze landen. Daarvoor is in 2013 de Kieswet aangepast. Ook wordt bij deze verkiezing een experiment gehouden met een nieuw model stembiljet. Kiezers in het buitenland kunnen bij de registratie opgeven of zij het stembiljet per mail willen ontvangen. Het mailen van het stembiljet heeft het voordeel dat de kiezer snel het stembiljet ontvangt en dan nog voldoende tijd heeft om de stem op tijd per post uit te brengen. Door deze maatregelen wordt het stemmen voor Nederlanders uit het buitenland gemakkelijker.

Met ingang van mei 2013 is de Wet financiering politieke partijen in werking getreden. Deze wet stelt onder andere eisen aan de transparantie van giften aan politieke partijen. Zo moeten landelijke politieke partijen giften boven 4.500 euro met naam en toenaam in hun jaarverslag openbaar maken. Een uitbreiding van de wet om ook transparantieregels te stellen voor lokale politieke partijen en lokale afdelingen van landelijke partijen is eind 2013 in consultatie gegaan.

Verdieping van het constitutioneel bestel

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties staat garant voor de borging van de kernwaarden van de democratie en de rechtsstaat, met de Grondwet als basis. In 2013 zijn hiervoor verschillende voorstellen verder uitgewerkt, zoals:

• – het voorstel tot opneming in de Grondwet van het recht op een eerlijk proces en op toegang tot de rechter;

• – het wetsvoorstel tot modernisering van artikel 13 (onschendbaarheid van het brief-, telefoon- en telegraafgeheim);

• – initiatiefvoorstellen tot wijziging van de Grondwet met betrekking tot invoering van een correctief referendum;

• – het treffen van een wettelijke regeling ter invoering van een raadgevend referendum in het voorjaar van 2014;

• – op 10 december 2013 heeft de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het eerste Nationale Actieplan Mensenrechten aan de Tweede Kamer aangeboden.