1. Algemene beleidsdoelstelling
Zorg dragen voor een tegemoetkoming in de kosten van premie van de zorgverzekering en inkomensondersteuning voor mensen die geconfronteerd worden met meerkosten als gevolg van een handicap of chronische ziekte.
2. Rol en verantwoordelijkheid Minister
De Zorgtoeslag is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van het Rijk in de kosten van de premie van de zorgverzekering en valt als zodanig onder de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir). De Minister van VWS is verantwoordelijk voor de vaststelling van de hoogte van de Zorgtoeslag en de vormgeving van het stelsel van wet- en regelgeving. Dit hangt samen met de verantwoordelijkheid van de Minister van VWS voor betaalbare zorg.
De Minister van Financiën is wettelijk verantwoordelijk gesteld om de zorgtoeslag uit te voeren.
De uitvoering van de zorgtoeslag is opgedragen aan de Belastingdienst. Dit is vastgelegd in de Wet op de Zorgtoeslag. In het jaarverslag van het Ministerie van Financiën en het beheersverslag van de Belastingdienst wordt over de uitvoering van de zorgtoeslag verantwoording afgelegd.
De Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) regelt een tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten die geconfronteerd worden met meerkosten als gevolg van hun aandoening. Het gaat om een forfaitaire regeling, die automatisch wordt uitgekeerd. De forfaitaire regeling is idealiter zo vorm gegeven dat de rechthebbenden automatisch geselecteerd en bereikt worden. De automatische selectie wordt nagestreefd door het hanteren van afbakeningscriteria die gebaseerd zijn op het zorggebruik en de zorgvraag op grond van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het zorggebruik wordt gezien als aanwijzing of iemand een bepaalde aandoening en/of handicap heeft die leidt tot meerkosten en daarmee of iemand recht heeft op een forfaitaire tegemoetkoming. De Minister van VWS is verantwoordelijk voor de vaststelling van het niveau van de forfaitaire tegemoetkoming en de vormgeving van het stelsel van wet- en regelgeving. Dit hangt samen met de verantwoordelijkheid van de Minister van VWS voor betaalbare zorg.
In de Wtcg is het Centraal Administratie Kantoor (CAK) belast met de vaststelling van het recht op en de hoogte van de tegemoetkoming. De Minister van VWS is verantwoordelijk voor de sturing en het toezicht op een rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van deze regeling door het CAK.
Met de invoering van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten per 1 januari 2009 is in de Wet inkomstenbelasting 2001 de regeling tegemoetkoming buitengewone uitgaven (TBU-regeling) vervangen door de regeling tegemoetkoming specifieke zorgkosten (TSZ-regeling). De TSZ-regeling is een tegemoetkomingsregeling voor personen die in de inkomstenbelasting hun uitgaven voor specifieke zorgkosten als gevolg van heffingskortingen niet of niet geheel kunnen verzilveren.
De Belastingdienst is belast met de vaststelling van het recht en de hoogte van de tegemoetkoming specifieke zorgkosten. De uitbetaalde tegemoetkomingen op grond van de TSZ-regeling komen ten laste van de begroting van het Ministerie van VWS.
| Beleidsterrein | Financieren |
|---|---|
| 1. Zorgtoeslag | Financieren van de Zorgtoeslag. Vaststellen van de hoogte van de Zorgtoeslag en de vormgeving van het stelsel van wet- en regelgeving. |
| 2. Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten | Financieren van de tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten die geconfronteerd worden met meerkosten als gevolg van hun aandoening. Vaststellen van het niveau van de forfaitaire tegemoetkoming en de vormgeving van het stelsel van wet- en regelgeving. |
| 3. Tegemoetkoming specifieke zorgkosten | Financieren van de tegemoetkoming voor personen die in de inkomstenbelasting hun uitgaven voor specifieke zorgkosten als gevolg van heffingskortingen niet of niet geheel kunnen verzilveren. |
3. Beleidsconclusies
| Jaar | Aantal ontvangers 1 zorgtoeslag |
|---|---|
| 2008 | 5.030.755 |
| 2009 | 5.152.442 |
| 2010 | 5.397.232 |
| 2011 | 5.725.128 |
| 2012 | 5.716.425 |
| 2013 | 5.396.202 |
| 2014 | 5.036.156 |
Bron: Belastingdienst
Dit is de stand van het aantal ontvangers zorgtoeslag voor het betreffende toeslagjaar. De aantallen betreffen de stand per 31 december 2014 (bron Belastingdienst). In deze cijfers zijn zowel definitieve als voorlopige beschikkingen meegenomen.
Het uiteindelijk aantal ontvangers kan hoger of lager uitvallen, omdat de zorgtoeslag met terugwerkende kracht kan worden aangevraagd. Als alle aanvragen definitief beschikt zijn, is pas duidelijk hoeveel rechthebbenden er zijn.
Daarnaast geldt dat zelfs als alle aanvragen definitief beschikt zijn, er nog nieuwe aanvragen bij kunnen komen. Immers, zolang er uitstel inkomstenbelasting is bij de Belastingdienst kan er nog een aanvraag worden gedaan. Dat kan soms nog vijf jaar na afloop van het berekeningsjaar. Verder geldt dat bij een herziening van het inkomen de toeslag eveneens dient te worden herzien. Ook dat kan consequenties hebben voor het aantal zorgtoeslagen.
De Wtcg is met ingang van 2012 inkomensafhankelijk gemaakt. Paren met een inkomen boven € 35.100 en alleenstaanden met een inkomen hoger dan € 24.570 ontvangen geen tegemoetkoming meer. Een uitzondering is gemaakt voor huishoudens met meerdere tegemoetkomingen; zij hebben maximaal één tegemoetkoming verloren. Met ingang van 2014 is de Wtcg afgeschaft. Aangezien de opgebouwde rechten een jaar later worden uitbetaald, zijn in 2014 de opgebouwde rechten over 2013 uitbetaald. Daarnaast zijn in 2014 nabetalingen gedaan over voorgaande jaren die eerder niet uitbetaald konden worden, bijvoorbeeld doordat het bankrekeningnummer van de rechthebbende niet bekend of onjuist was.
In 2014 hebben ruim 1,2 miljoen personen een tegemoetkoming Wtcg 2013 ontvangen en zijn er circa 400.000 tegemoetkomingen Wtcg betaald over de eerdere tegemoetkomingsjaren (Wtcg 2009 t/m 2012).
4. Tabel budgettaire gevolgen van beleid
| Realisatie | Realisatie | Realisatie | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Verschil | |
|---|---|---|---|---|---|
| 2012 | 2013 | 2014 | 2014 | 2014 | |
| Verplichtingen | 6.375.508 | 5.588.214 | 5.296.989 | 4.466.171 | 830.818 |
| Uitgaven | 5.971.354 | 5.992.369 | 5.296.989 | 4.466.171 | 830.818 |
| Inkomensoverdrachten | 5.992.369 | 5.296.989 | 4.466.171 | 830.818 | |
| 1. Zorgtoeslag | 5.618.1601 | 4.842.250 | 4.068.935 | 773.315 | |
| 2. Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) | 326.065 | 408.792 | 354.937 | 53.855 | |
| 3. Tegemoetkoming specifieke zorgkosten | 48.143 | 45.947 | 42.299 | 3.648 | |
| Ontvangsten | 669.003 | 607.111 | 786.389 | 0 | 786.389 |
5. Toelichting op de Instrumenten
1. Zorgtoeslag
De zorgtoeslag is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van het Rijk in de kosten van de premie van de zorgverzekering. Hierdoor betaalt idealiter niemand een groter dan aanvaardbaar deel aan Zvw-premie. De Belastingdienst/Toeslagen betaalt deze zorgtoeslag uit.
De uitgavenraming zorgtoeslag is op basis van ramingen van het Centraal Planbureau bij eerste suppletoire wet met € 504,7 miljoen verlaagd en bij tweede suppletoire wet met € 244,7 miljoen verhoogd. De Belastingdienst heeft in 2014 in totaal € 4.842,3 miljoen betaald aan voorschotten zorgtoeslag en nabetalingen voor de definitieve tegemoetkomingen oude jaren. Dit leidt tot een bijstelling van € 773,3 miljoen. Deze toename volgt uit de economische ontwikkelingen en de ontwikkelingen op het gebied van de kosten van de zorg in Nederland in de afgelopen jaren.
Kengetal: Ontwikkeling aantal ontvangers zorgtoeslag
Bron: Belastingdienst
2. Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg)
Oorspronkelijk is voor de Wtcg een bedrag van € 354,9 miljoen begroot. Op basis van gegevens van het CAK is de raming van de Wtcg-uitgaven bij eerste suppletoire wet opwaarts bijgesteld met € 65,7 miljoen. In december 2014 zijn de tegemoetkomingen over 2013 uitbetaald. Als gevolg van het ontbreken van juiste rekeningnummers is een deel niet tot betaling gekomen en is er sprake van € 11,8 miljoen lagere uitgaven dan de bijgestelde raming.
Kengetal Wtcg
Op basis van rapportages van het CAK kan gemeld worden dat er in 2014 in totaal ruim 1,6 miljoen tegemoetkomingen zijn uitbetaald. Het gaat hierbij om tegemoetkomingen over de tegemoetkomingsjaren 2009 t/m 2013.
3. Tegemoetkoming specifieke zorgkosten/TBU
In 2014 is € 44,1 miljoen aan TSZ-tegemoetkomingen uitbetaald. De uitgaven voor de TBU-regeling bedragen € 1,8 miljoen. Dit is in totaal € 3,6 miljoen hoger dan geraamd. De uitgaven voor de TSZ en TBU zijn lastig te ramen. De Belastingdienst bepaalt per aangifte welk bedrag er mag worden verzilverd.
Ontvangsten
De ontvangsten bestaan uit ontvangsten zorgtoeslag voor een bedrag van € 768,1 miljoen. Het betreft verrekeningen van verstrekte voorschotten en terugvorderingen op definitief vastgestelde tegemoetkomingen. Daarnaast is sprake van € 0,3 miljoen aan terugontvangsten van TSZ-tegemoetkomingen en TBU-uitkeringen.