Wetgeving

In 2015 is het wetsvoorstel ter implementatie van de EU-richtlijn minimumnormen voor slachtoffers bij de Tweede Kamer ingediend23. De wet ter invoering van het Europees beschermingsbevel is op 1 maart 2015 in werking getreden. Het wetsvoorstel ter uitbreiding van het spreekrecht en van de reikwijdte van het Schadefonds Geweldsmisdrijven24, en het wetsvoorstel bijdrage kosten strafvordering en slachtofferzorg zijn in 2015 behandeld door de Tweede Kamer25.

Belangen slachtoffers

In 2015 is het evaluatieonderzoek afgerond naar de in 2013 gestarte vijf pilots herstelbemiddeling in en rond het strafproces. Het onderzoek bevestigde dat een gesprek tussen verdachte en slachtoffer over de gevolgen van het delict voor het slachtoffer en over de ontstane schade, kan helpen bij het te boven komen van een delict. Het evaluatieonderzoek geeft aanbevelingen voor criteria waaraan herstelbemiddeling moet voldoen. Hiermee wordt in 2016 het beleidskader aangescherpt voor een zorgvuldige en efficiënte toepassing van herstelbemiddeling in en rond het strafproces.

Door structureel aanvullend budget beschikbaar te stellen, heeft Slachtofferhulp Nederland in 2015 gerealiseerd dat alle ZSM locaties zeven dagen per week 12 uur bemand zijn. Tevens werden kennisbijeenkomsten tussen de ketenpartners georganiseerd, waar knelpunten in de uitvoering tussen Slachtofferhulp Nederland, Reclassering, OM en DJI werden gesignaleerd en verbeterpunten uitgevoerd. Binnen DJI zijn alle casemanagers geschoold in slachtoffer- en herstelgericht denken middels masterclasses van Restorative Justice en workshops door het Opleidingsinstituut DJI.

De rechtsbijstand aan slachtoffers is in samenwerking met Slachtofferhulp Nederland in 2015 verder versterkt: behalve casemanagers volgen nu ook vrijwilligers van Slachtofferhulp Nederland het doorverwijzingsprotocol. Dit heeft geleid tot een betere doorverwijzing naar advocaten. Het aantal slachtoffers dat is doorverwezen naar een advocaat is in 2015 met 15 procentpunt gestegen, hetgeen leidt tot betere juridische ondersteuning van slachtoffers in zware zaken.

In 2015 is verder een kwaliteitsverhoging van de slachtofferadvocatuur gerealiseerd. Driehonderd advocaten hebben de basisopleiding Slachtofferrecht afgerond, waarmee zij voldoen aan de inschrijvingsvoorwaarden. Daarnaast is er in 2015 een specialisatieopleiding slachtofferrecht van start gegaan, waarmee advocaten zich kunnen specialiseren op de slachtofferadvocatuur. Hiermee is een voldoende grote groep gekwalificeerde advocaten gecreëerd voor slachtofferbijstand.

Affectieschade

Het wetsvoorstel Affectieschade is in juli 2015 aangeleverd bij de Tweede Kamer26. Met dit voorstel wordt een ruimere vergoeding van schade als gevolg van letsel en overlijden voor slachtoffers en nabestaanden beoogd. Zo kunnen slachtoffers een ruimere vergoeding van de kosten voor verzorging, verpleging en begeleiding krijgen als naasten deze zorgtaken op zich nemen.

Implementatieprogramma recht doen aan slachtoffers

Binnen het programma «recht doen aan slachtoffers» is in 2015 per organisatie in beeld gebracht wat de grootste verbeterpunten zijn. In 2015 heeft het programma eraan gewerkt de dienstverlening voor slachtoffers te verbeteren. Daartoe is een groot aantal brieven van politie en OM ten behoeve van het slachtoffer aangepast naar B1 taalniveau. Er is een nieuwe brief «bevestiging van de aangifte» ingevoerd, alsook een nieuw schadeformulier en gegevensblad. In 2015 ging ook de ontwikkeling van een ketenbreed slachtofferportaal van start. Een betere dienstverlening wordt ook bereikt door de start van een ketenbrede e-learning module.

Om meer slachtoffergericht te kunnen werken, zijn in samenwerking met ketenpartners werkprocessen en werkinstructies aangepast en is er een cliëntdossier ingevoerd voor slachtoffers in maatwerkzaken.

Om het slachtoffer «in Hoofd, Hart en Handelen» van professionals te krijgen, zijn regionale ketenbijeenkomsten georganiseerd. In samenwerking met DJI en Slachtoffer in Beeld is binnen penitentiaire inrichtingen, door middel van een estafette van de Dag van Herstel, het gesprek over slachtoffers en het nadenken over de gevolgen van een delict op gang gebracht. Verder zijn er binnen de reclassering ambassadeurs aangewezen.