A. Algemene doelstelling

Beleid maken voor een stabiele werking van financiële markten, waarin financiële instellingen betrouwbare diensten verlenen aan burgers en bedrijven.

B. Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Financiën bevordert het goed functioneren van het financiële stelsel en heeft een regisserende rol. De Minister is verantwoordelijk voor de Nederlandse wetten en regels ten aanzien van de financiële markten en de institutionele structuur van het toezicht. Het daadwerkelijke toezicht op de financiële markten wordt uitgevoerd door De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en sinds 4 november 2014 ook in belangrijke mate door de Europese Centrale Bank (ECB) voor het toezicht op grote en grensoverschrijdende Europese banken.

De randvoorwaarden die de Minister stelt voor een integer en stabiel systeem hebben hun basis in de Wet op het financieel toezicht (Wft). Het gaat hierbij om (het toezicht op nakoming van) regelgeving die financiële instellingen stimuleert en verplicht om op integere en transparante wijze te werk te gaan. Met deze regelgeving en dit toezicht wordt eraan bijgedragen dat consumenten en bedrijven met voldoende informatie en vertrouwen financiële producten kunnen afnemen.

De Minister bevordert de educatie van de burger op financieel gebied, streeft naar een integer financieel stelsel met passende regelgeving in de Wet ter voorkoming van witwassen en het financieren van terrorisme (Wwft) en is verantwoordelijk voor de ongestoorde voorziening van voldoende munten in circulatie.

C. Beleidsconclusies

De verantwoordelijkheden op het terrein van de financiële markten zijn onder te verdelen in een aantal onderwerpen. Ten eerste de verantwoordelijk voor het bevorderen van de stabiliteit van de financiële markten in Nederland. De eerste helft van 2016 was Nederland voorzitter van de Raad van de Europese Unie, waardoor voor Nederland en de financiële stabiliteit belangrijke onderwerpen extra aandacht konden krijgen. Hierdoor zijn tijdens het voorzitterschap op het gebied van de bankenunie, kapitaalmarktunie en het actieplan tegen terrorismefinanciering stappen gezet. Voor wat betreft de bankenunie is een roadmap overeengekomen die deze stappen vastlegt om te komen tot de vervolmaking van de bankenunie.

Om wanordelijk falen van een verzekeraar te voorkomen is in overleg met DNB (beoogd afwikkelingsautoriteit) een nieuw wettelijk kader ontworpen voor de afwikkeling van verzekeraars, zodat indien een verzekeraar in de financiële problemen raakt, deze ordentelijk kan worden afgewikkeld, zonder al te grote gevolgen voor de financiële stabiliteit. Het wetsvoorstel daartoe is in de zomer openbaar geconsulteerd en op 23 december door de ministerraad aanvaard. Om ook in de toekomst over adequate regelgeving te beschikken is gestart met de verkenningsfase van het project Herziening van de Wft. Dit heeft ertoe geleid dat voor input voor de herziening van de Wft een document ter openbare consultatie op internet is gezet. Eenieder die zich daartoe geroepen voelt kan op het document reageren.

Ten aanzien van het beleid ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering is in 2016 verder gegaan met het ontwikkelen van een register met informatie over uiteindelijk belanghebbenden (Ultimate Benificial Owner, UBO). In antwoorden op schriftelijke vragen is in detail ingegaan op deze contouren (Kamerstukken II 2015–2016, 31 477, nr. 11). Nadat het UBO-register operationeel is, per 1 januari 2018, is duidelijk welke personen achter bepaalde vennootschappen zitten. Dit zal uiteindelijk bijdragen aan het voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering. We kunnen concluderen dat Financiën op veel verschillende terreinen heeft bijgedragen aan de stabiliteit van de financiële markten.

Tot slot is het aan de Staat om erop toe te zien dat er voldoende munten voor circulatiedoeleinden beschikbaar zijn. Tot eind 2016 is de Koninklijke Nederlandse Munt (KNM) steeds betrokken geweest bij de vervaardiging van nieuwe munten. KNM raakte in financiële problemen door problemen met een buitenlandse order. Aan de onzekerheid rondom het voortbestaan van KNM is een einde gekomen vanwege de verkoop aan Groep Heylen. Om te blijven voldoen aan de verantwoordelijkheid dat er voldoende munten beschikbaar zijn, zijn de munttaken overgedragen aan DNB (Stb. 2016, 508).

D. Budgettaire gevolgen van beleid

E. Toelichting op de instrumenten

Uitgaven (– € 3,5 miljoen)

Muntcirculatie (– € 4,9 miljoen)

Aangezien er minder munten zijn geslagen dan aanvankelijk was verondersteld, zijn de kosten lager uitgevallen.

WIG (+ € 0,6 miljoen)

Voor één van de projecten van Wijzer in geldzaken – te weten de Nationale onderwijs tentoonstelling – is een aantal activiteiten naar voren gehaald, waardoor de uitgaven in 2016 vallen in plaats van in 2017.

Bijdrage BES en FEC (– € 0,4 miljoen)

De AFM en DNB ontvangen jaarlijks een voorschot voor het toezicht op de BES-eilanden (Bonaire, St. Eustatius en Saba) en DNB ontvangt een bijdrage vanwege haar rol als tussenpersoon voor het FEC (Financieel Expertise Centrum). Indien deze voorschotten niet worden uitgeput, worden deze terugbetaald aan Financiën.

CFATF (– € 20.000)

In de begroting is voor de Caribbean Financial Action Task Force (CFATF) – een zusterorganisatie van de FATF (Financial Action Task Force) waar Nederland lid van is – een bijdrage gereserveerd ter hoogte van € 20.000. In 2016 is besloten deze bijdrage te verlagen naar € 10.000 waarbij de CFATF zelf met voorstellen dient te komen van geschikte projecten waarvoor zij financiering wenst. De gerealiseerde bijdrage aan de CFATF kan dus jaarlijks variëren, maar zal niet meer bedragen dan € 10.000. De factuur voor 2016 is in 2017 betaald.

IASB (+ € 0,4 miljoen)

Het International Accounting Standards Board (IASB) ontvangt jaarlijks € 380.000. In 2016 is niet alleen voor 2016 betaald, maar ook voor 2017. Dit leidt tot een overschrijding op deze post van € 380.000.

Ontvangsten (+ € 46,2 miljoen)

Ontvangsten muntwezen (+ € 5,4 miljoen)

Voornamelijk door de verkoop van ontwaarde munten zijn de ontvangsten van het muntwezen hoger uitgevallen dan aanvankelijk was voorzien.

Toename munten in circulatie (+ € 16,4 miljoen)

De toename van de munten in circulatie hangt samen met de conversie van de opgelopen vordering van de Staat op KNM. In juni 2016 is een groot deel van de vordering van het Ministerie van Financiën op de KNM geconverteerd naar eigen vermogen (€ 15,9 miljoen). Mede dankzij het normaliseren van het vermogen kon KNM een noodzakelijke verlenging van de bankgarantie voor de Chili-order bewerkstelligen. Tevens kan KNM daardoor ook weer nieuwe orders financieren. Daarmee was er een betere uitgangspositie gecreëerd voor de verkoop van KNM (Kamerstukken II 2015–2016, 28 165, nr. 255). Deze mutatie van de conversie hangt samen met de mutaties op beleidsartikelen 3 en 10.

Overig (+ € 24,5 miljoen)

Sinds 1 januari 2015 is in de wet neergelegd dat opbrengsten die zijn ontvangen uit verbeurde dwangsommen of opgelegde bestuurlijke boetes, opgelegd door de toezichthouders op de financiële sector (AFM en DNB) – voor zover deze het bedrag van € 2,5 miljoen per toezichthouder overschrijden – toekomen aan de Staat. Deze opbrengsten worden na sluiting van het boekjaar afgedragen.