Artikel
Algemene doelstelling
De overheid biedt een financiële tegemoetkoming aan ouders of verzorgers voor de kosten van kinderen.
De overheid biedt ouders of verzorgers een financiële tegemoetkoming voor de kosten voor verzorging en opvoeding van kinderen op grond van de Algemene kinderbijslagwet (AKW). Gezinnen met een laag of middeninkomen komen daarnaast in aanmerking voor een tegemoetkoming op grond van de Wet op het kindgebonden budget (WKB).
Rol en verantwoordelijkheid
De Minister financiert de tegemoetkoming met uitkeringsregelingen. Hij is in deze rol verantwoordelijk voor:
-
• De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;
-
• De vaststelling van het niveau van de tegemoetkoming op grond van de AKW en de WKB;
-
• De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de AKW door de SVB.
De Minister van Financiën is verantwoordelijk voor de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de WKB door de Belastingdienst.
Beleidsconclusies
De in de begroting 2016 aangekondigde beleidswijzigingen zijn gerealiseerd. Bij het Belastingplan 2016 is daarnaast besloten het basiskinderbijslagbedrag met € 34 op jaarbasis te verhogen. Tevens is het extra bedrag aan kinderbijslag voor een alleenstaande ouder of een alleenverdienende ouder met een thuiswonend kind dat intensieve zorg behoeft verhoogd (Stb. 2016, nr. 59). Verder is in 2016 de wet kinderbijslagvoorziening BES in werking getreden. De kinderbijslag op de BES is bij de invoering op 1 januari 2016 evenredig aan de Nederlandse verhoogd tot 40 USD per maand. Daarnaast zijn in overeenstemming met de besturen van de openbare lichamen de kinderbijslagbedragen voor St. Eustatius en Saba extra verhoogd tot 42 USD. In het kindgebonden budget is het tweede kindbedrag eenmalig per 1 januari 2016 verhoogd. Het bedrag voor derde kinderen en vierde en volgende kinderen is per 1 januari 2016 structureel verhoogd. Deze maatregelen hebben een positief effect op de inkomenspositie van gezinnen met kinderen.
Budgettaire gevolgen van beleid
| Artikelonderdeel | Realisatie 2012 | Realisatie 2013 | Realisatie 2014 | Realisatie 2015 | Realisatie 2016 | Begroting 2016 | Verschil 2016 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | – | 4.335.531 | 4.441.886 | 5.310.186 | 5.468.559 | 5.433.168 | 35.391 |
| Uitgaven | 4.394.526 | 4.335.531 | 4.441.886 | 5.310.186 | 5.468.559 | 5.429.468 | 39.091 |
| Inkomensoverdrachten | 4.394.526 | 4.335.531 | 4.441.886 | 5.310.186 | 5.468.559 | 5.429.468 | 39.091 |
| AKW | 3.225.000 | 3.236.910 | 3.202.671 | 3.238.238 | 3.323.000 | 3.339.515 | – 16.515 |
| Kinderbijslagvoorziening BES | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.868 | 1.740 | 128 |
| WKB | 1.140.214 | 1.071.121 | 1.213.415 | 2.063.020 | 2.143.517 | 2.088.213 | 55.304 |
| TOG | 24.100 | 23.000 | 21.900 | 5.428 | 0 | 0 | 0 |
| TOG-kopje | 5.212 | 4.500 | 3.900 | 3.500 | 174 | 0 | 174 |
| Ontvangsten | 242.847 | 185.843 | 205.454 | 217.589 | 261.245 | 239.915 | 21.330 |
A. Inkomensoverdrachten
Toelichting financiële instrumenten
A1. Algemene Kinderbijslag Wet (AKW)
De AKW biedt ouders een tegemoetkoming in de kosten die het opvoeden en verzorgen van kinderen onder de 18 jaar met zich mee brengt. De AKW wordt uitgevoerd door de SVB.
Budgettaire ontwikkelingen
De gerealiseerde uitkeringslasten AKW zijn € 17 miljoen lager uitgekomen dan begroot. Dit is ongeveer 0,5% van de begrote uitgaven.
Beleidsrelevante kerncijfers
Het aantal gezinnen met kinderbijslag ligt vrijwel op de stand uit de begroting 2016. Het aantal telkinderen is iets lager uitgekomen dan verwacht.
| Realisatie 2014 | Realisatie 2015 | Realisatie 2016 | Begroting 2016 | Verschil 2016 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Aantal gezinnen AKW (x 1.000, jaargemiddelde) | 1.922 | 1.917 | 1.913 | 1.912 | 1 |
| Aantal telkinderen AKW (x 1.000, jaargemiddelde) | 3.416 | 3.423 | 3.405 | 3.419 | – 14 |
Handhaving
De kerncijfers AKW over fraude en handhaving laten een stabiel beeld zien.
| Realisatie 2014 | Realisatie 2015 | Realisatie 2016 | |
|---|---|---|---|
| Preventie 1 | |||
| Gepercipieerde detectiekans (%) | 71 | 74 | 71 |
| Kennis van de verplichtingen (%) | 78 | 76 | 77 |
| Opsporing 2 | |||
| Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000) | 2,3 | 2,0 | 1,6 |
| Totaal benadelingsbedrag (x € 1 mln) | 1,2 | 1,2 | 1,0 |
| Terugvordering2 | |||
| Incassoratio 2014 (%) | 55 | 69 | 74 |
| Incassoratio 2015 (%) | –3 | 50 | 69 |
| Incassoratio 2016 (%) | –3 | –3 | 54 |
A2. Kinderbijslagvoorziening BES
De kinderbijslagvoorziening BES biedt ouders en verzorgers die op Bonaire, St. Eustatius en Saba wonen een tegemoetkoming voor de kosten van opvoeding en verzorging van kinderen die nog geen 18 jaar zijn. De kinderbijslagvoorziening BES wordt uitgevoerd door de RCN-unit SZW namens de Minister van SZW.
Budgettaire ontwikkelingen
De uitkeringslasten aan de kinderbijslagvoorziening BES zijn € 0,1 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit wordt onder andere verklaard door een verhoging van het uitkeringsniveau die ten tijde van de begroting 2016 niet was voorzien.
Beleidsrelevante kerncijfers
| Realisatie 2014 | Realisatie 2015 | Realisatie 2016 | Begroting 2016 | Verschil 2016 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Aantal kinderen kinderbijslagvoorziening BES (x 1.000, jaargemiddelde) | – | – | 4,6 | 5,0 | – 0,4 |
A3. Wet op het Kindgebonden Budget (WKB)
Het kindgebonden budget is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van de overheid in de kosten van kinderen voor gezinnen tot een bepaald inkomen en vermogen. De WKB wordt uitgevoerd door Belastingdienst/Toeslagen. Indien sprake is van een aanvulling op buitenlandse gezinstoeslagen, is de SVB verantwoordelijk voor de uitbetaling van de WKB.
Budgettaire ontwikkelingen
De uitgaven aan het kindgebonden budget zijn € 55 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Als gevolg van de indexering van de WKB-bedragen per 1-1-2016 stijgen de lasten met ongeveer € 15 miljoen. Het resterende verschil (ongeveer € 40 miljoen) is het saldo van diverse oorzaken. Het gaat daarbij om lagere uitgaven door een iets lager aantal WKB-ontvangers dan verwacht (ondanks de hoger dan verwachte asielmigratie) en hogere uitgaven door diverse mutaties in kasposten, waaronder nabetalingen.
Beleidsrelevante kerncijfers
Het aantal huishoudens en het aantal kinderen met kindgebonden budget is lager uitgekomen dan verwacht. De voornaamste oorzaak is een inkomensontwikkeling die gunstiger is dan verwacht. Hierdoor hadden minder huishoudens recht op WKB.
| Realisatie 2014 | Realisatie 2015 | Realisatie 2016 | Begroting 2016 | Verschil 2016 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Aantal huishoudens WKB (x 1.000, jaargemiddelde) | 778 | 754 | 757 | 770 | – 13 |
| Aantal kinderen WKB (x 1.000, jaargemiddelde) | 1.419 | 1.387 | 1.389 | 1.455 | – 66 |
| Aantal alleenstaande ouders WKB (x 1.000, jaargemiddelde) | – | 309 | 318 | 337 | – 19 |
A4. Tegemoetkoming ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen (TOG)
De TOG gaf extra financiële steun aan ouders met een thuiswonend kind met een lichamelijke of verstandelijke handicap. Het zogenaamde TOG-kopje maakte onderdeel uit van de TOG-regeling. Dit onderdeel was specifiek gericht op alleenverdienerhuishoudens. Vanaf 2015 zijn de TOG en het TOG-kopje geïntegreerd in de kinderbijslag. De TOG werd uitgevoerd door de SVB.
Budgettaire ontwikkelingen
De uitgaven aan het TOG-kopje betreffen een afrekening met de SVB van de bevoorschotting over het jaar 2015.
B. Ontvangsten
De ontvangsten zijn € 21 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit betreft vrijwel geheel een afrekening met de SVB van de bevoorschotting van de AKW over het jaar 2015. De ontvangsten ten gevolge van terugvorderingen van het kindgebonden budget zijn vrijwel op het begrote bedrag uitgekomen.