A Algemene doelstelling
De Grondwet en de Comptabiliteitswet vormen het wettelijke kader voor de Algemene Rekenkamer om de ontvangsten en uitgaven van het Rijk en de daarmee verbonden organen te onderzoeken. De Algemene Rekenkamer heeft als doel het rechtmatig, doelmatig, doeltreffend en integer functioneren van het Rijk en de daarmee verbonden organen te toetsen en te verbeteren. Daarbij toetst zij ook de nakoming van verplichtingen die Nederland in internationaal verband is aangegaan.
De Algemene Rekenkamer voorziet de regering, de Staten-Generaal en degenen die verantwoordelijk zijn voor de aan het Rijk verbonden organen van bruikbare en relevante informatie, aan de hand waarvan zij kunnen bepalen of het beleid van een Minister rechtmatig, doelmatig en doeltreffend is uitgevoerd.
De Algemene Rekenkamer keurt de rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk goed. Jaarlijks stelt de Algemene Rekenkamer haar onderzoeksprogramma vast en bepaalt zij zelf wat zij openbaar maakt. Zij voorziet de regering, de Staten-Generaal en degenen die verantwoordelijk zijn voor de gecontroleerde organen van informatie. Deze informatie bestaat uit onderzoeksbevindingen, oordelen en aanbevelingen over organisatie, beheer en beleid en is in beginsel voor het publiek toegankelijk.
De Algemene Rekenkamer doet onderzoek bij de rijksoverheid, bij zelfstandige organisaties die met publiek geld een publieke taak uitvoeren en bij particulieren, bedrijven en overheden die Europese subsidies ontvangen.
Daarnaast rekent zij het tot haar verantwoordelijkheden om een bijdrage te leveren aan goed openbaar bestuur door kennisuitwisseling en samenwerking in binnen- en buitenland.
B Rol en verantwoordelijkheid
In maart 2016 heeft de Algemene Rekenkamer haar strategie «Inzicht als basis voor vertrouwen» voor de periode 2016–2020 vastgesteld. De Algemene Rekenkamer kiest nadrukkelijk voor het scherp volgen van publiek geld. Daarbij ligt de focus op terreinen waar de functie van de Algemene Rekenkamer de meeste toegevoegde waarde heeft. De Algemene Rekenkamer wil meer duiding geven aan het oordeel over rechtmatigheid. Van belang daarbij zijn duidelijke regelgeving, inzicht in de grote uitvoeringsvraagstukken in de publieke sector en in de maatschappelijke resultaten van het beleid voor de samenleving.
De strategie van de Algemene Rekenkamer kent thans de volgende onderzoeksprogramma’s:
-
• Verantwoordingsonderzoek;
-
• Ontvangsten;
-
• Toekomstbestendige Overheidsfinanciën;
-
• Doelmatigheid (methoden en technieken);
-
• Premiesectoren.
Onderzoek op de terreinen Personeel, ICT, Vastgoed en Decentralisatie wordt doorgezet en op termijn onderdeel van het reguliere verantwoordingsonderzoek gemaakt. Nieuwe onderzoekslijnen Veiligheid en Duurzaamheid worden opgebouwd.
Deze strategie heeft consequenties voor de organisatie. Zo zal moeten worden geïnvesteerd in kwaliteit, innovatie en in de samenwerking met externe partners. Meer expertise op het gebied van overheidsfinanciën, fiscaliteit en data-analyse zal worden aangetrokken. Een en ander door omscholing dan wel vervanging van personeel en waar nodig door externe inhuur van deskundigheden.
C Beleidsconclusies
De bezuinigingstaakstellingen van de kabinetten Rutte I en II en de noodzaak te moderniseren om haar strategie 2017–2022 te kunnen verwezenlijken waren voor de Algemene Rekenkamer aanleiding zich in 2017 te reorganiseren. Deze omvangrijke reorganisatie is succesvol afgerond. De personeelsformatie is in belangrijke mate teruggebracht en de bezettingsgraad is gedaald. In de planning voor 2017 is hiermee rekening gehouden.
Deze gegevens in acht nemend is de Algemene Rekenkamer er grotendeels in geslaagd haar beleidsdoelen voor 2017 te realiseren.
In 2017 heeft de Algemene Rekenkamer het werkprogramma op drie momenten geactualiseerd. Zo kan de Algemene Rekenkamer reageren op ontwikkelingen en op verzoeken van Eerste en Tweede Kamer en/of van bewindspersonen.
In 2017 heeft de Algemene Rekenkamer in totaal 56 publicaties opgeleverd:
-
• 36 rapporten, waarvan 23 verantwoordingsonderzoeken en 1 verzoekonderzoek (UWV);
-
• 4 updates van webdossiers;
-
• 16 brieven aan de Tweede Kamer, waarvan 11 brieven aan de Tweede Kamer met aandachtspunten bij de begroting 2017 (begrotingsbrieven) en een set van 18 factsheets (Rijk in uitvoering).
Met de productie van 56 publicaties realiseert de Algemene Rekenkamer haar planning voor 2017 nagenoeg. In 2017 waren er 58 publicaties voorzien.
In 2017 heeft de Algemene Rekenkamer op verzoek van de Tweede Kamer een verzoekonderzoek uitgevoerd naar de balans tussen taken, mensen en middelen bij het UWV. Dit onderzoek werd in januari 2017 gepubliceerd.
Op www.rekenkamer.nl heeft de Algemene Rekenkamer de onderzoeksrapporten, de brieven aan de Tweede Kamer en het Verslag 2016 gepubliceerd. Daar zijn ook de webdossiers te vinden. Bij het Verslag 2016 heeft de Algemene Rekenkamer al de uitgaven (het «grootboek») openbaar gemaakt in de vorm van open data.
Van juni 2014 tot mei 2017 was de Algemene Rekenkamer voorzitter van de European Organisation of Supreme Audit Organisations.
De Algemene Rekenkamer heeft in 2016 voorbereidingen getroffen voor een omvangrijke wijziging van de organisatiestructuur. Deze reorganisatie heeft in 2017 zijn beslag gekregen. Met de beoogde reorganisatie is geïnvesteerd in wendbaarheid, zakelijkheid en kwaliteit. Aan de reorganisatie zijn personele consequenties verbonden. De formatie is gedaald van 325 fte in de jaren 2002 naar 274 fte anno 2016 naar 232 fte medio 2017.
De financiële ruimte die met de laatste personeelsreductie wordt gerealiseerd biedt mogelijkheden om door inhuur van externe capaciteit wendbaar en flexibel in te spelen op behoefte aan tijdelijk noodzakelijke specifieke expertise.
D Budgettaire gevolgen van beleid
| Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2017 | 2017 | ||
| Art.nr | Verplichtingen: | 29.137 | 29.947 | 28.531 | 29.159 | 28.555 | 28.047 | 508 |
| Uitgaven: | 29.051 | 30.028 | 28.714 | 28.868 | 28.576 | 28.047 | 529 | |
| 2.1 | Recht- en doelmatigheidsbevordering | 29.051 | 30.028 | 28.714 | 28.868 | 28.576 | 28.047 | 529 |
| Ontvangsten: | 1.157 | 977 | 1.137 | 802 | 1.153 | 1.217 | – 64 | |
E Toelichting artikelonderdelen
Het begrotingsartikel van de Algemene Rekenkamer bevat alleen apparaatsuitgaven. In onderstaande tabel zijn de apparaatsuitgaven gespecificeerd.
| Apparaat | 2017 |
|---|---|
| Personeel | 24.948 |
| – Eigen personeel | 22.901 |
| – Externe inhuur1 | 1.966 |
| – Overig personeel | 81 |
| Materieel | 3.628 |
| – Overig materieel | 3.601 |
| – Programma | 27 |
| Totaal apparaat | 28.576 |
In het kader van de regeerakkoorden hebben de kabinetten Rutte I en Rutte II aan de Algemene Rekenkamer gevraagd de volgende taakstellingen op zich te nemen:
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 structureel | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Rutte I | 800.000 | 1.100.000 | 1.600.000 | 1.726.000 | 1.821.000 | 1.900.000 |
| Rutte II | 504.000 | 1.008.000 | 1.176.000 | |||
| Totaal | 800.000 | 1.100.000 | 1.600.000 | 2.230.000 | 2.829.000 | 3.076.000 |
Het totaal van de beide taakstellingen loopt daarmee op tot bijna 11% structureel van het oorspronkelijke begrotingsbedrag 2017 van € 28,0 mln. Met het realiseren van de door de Algemene Rekenkamer en parlement geaccordeerde inspanningsverplichting van het kabinet Rutte I is naast een korting op het personeelsbudget van de Algemene Rekenkamer ook het materiële budget sterk versoberd. Met de door de Algemene Rekenkamer bestreden maar door het parlement geaccordeerde inspanningsverplichting van het kabinet Rutte II zijn de mogelijkheden om investeringen in de bedrijfsvoering te realiseren nog verder verkleind. De inspanningsverplichtingen gaf de Algemene Rekenkamer aanleiding tot een verdere reductie van de bezetting.