De saldibalans per 31 december 2017 geeft de financiële posten weer die bij de afsluiting van de begrotingsboekhouding aan het einde van 2017 bestonden en meegenomen worden naar volgende begrotingsjaren.

Hieronder worden de onderdelen van de saldibalans nader toegelicht. De cijfers die tussen haken achter de tabeltitels staan, verwijzen naar de betreffende post op de saldibalans.

Onder de post uitgaven en ontvangsten ten laste van de begroting zijn de gerealiseerde begrotingsuitgaven en -ontvangsten van het jaar 2017 opgenomen waarvoor de Rijksrekening nog niet door de Staten-Generaal is goedgekeurd. De verschillen met de departementale verantwoordingsstaat 2017 betreffen afrondingsverschillen.

De post liquide middelen is opgebouwd uit de contante gelden die aanwezig zijn in de kluizen van de kasbeheerders. De belangrijkste kassen zijn: Griffie (€ 50.000), Openbaar Ministerie (€ 37.000) en Dienst Terugkeer & Vertrek (€ 22.000). De kas bij Griffie wordt vooral gebruikt voor de contante betalingen van cliënten voor rechtszaken. De daling van de kassen is veroorzaakt door digitalisering van betalingen.

Het saldo van deze post geeft de financiële verhouding met het Ministerie van Financiën (MvF) weer. Het saldo sluit aan bij het rekening-courant overzicht van de afdeling Rijkshoofdboekhouding (RHB) van het Ministerie van Financiën.

Voor onderbouwing en nadere toelichting wordt verwezen naar de toelichting op artikel 37, paragraaf asielreserve.

De vorderingen buiten begrotingsverband worden als volgt gespecificeerd:

• • Af te dragen sociale lasten: Dit betreft de afdrachten aan de belastingdienst, UWV en Loyalis over de maand december 2017. Deze zijn voldaan in januari 2018. De stijging bij de afdracht loonheffing is grotendeels door de 1,4% CAO compensatie die in december 2017 met terugwerkende kracht over geheel 2017 is uitgevoerd.

• • EU subsidies: De stijging van de EU subsidies (€ 9,7 mln.) betreft onder andere de verhoging van de subsidies van de Verenigde Autoriteit (VA) voor de fondsen ECF, EBFm AMIF en ISF (€ 8,1 mln.), een daling door de uitgaven voor een NCTV project (€ 3,0mln) en een stijging van de uitgaven voor diverse deelprojecten van DT&V (€ 1,7 mln.)). Tevens is er in 2017een nieuw EU project voor DGRR gestart (€ 2,9 mln.). Tevens zijn er kleinere verschuivingen tussen de twee vergelijkende jaren.

• • Door te belasten agentschappen/Raad voor de rechtspraak (via RHB MvF). Deze financiële rekeningen worden gebruikt om maandelijks de diverse uitgaven met de agentschappen en de Raad voor de rechtspraak af te rekenen met een rijksbetaalstuk door tussenkomst van de RHB.

• • Geïnde bedragen voor bestuursorganen door CJIB: Het saldo betreft voornamelijk ontvangen betalingen op vorderingen die het CJIB voor bestuursorganen onder andere Centraal AdministratieKantoor (CAK) en Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid incasseert en nog moet worden doorgestort. De CAK zaken betreffen ongeveer 95% van de inningen voor bestuursorganen. Ondanks een dalende instroom aan CAK zaken is er nog steeds sprake van een stijging van de post nog af te dragen gelden. Dit komt doordat er veelal sprake is van deelbetalingen bij CAK zaken als gevolg van beslag op zorgtoeslag. De stijging is minder hard dan voorgaand jaar doordat er relatief veel zaken definitief zijn geworden als gevolg van de zogenaamde tweede gang deurwaarder.

• • Af te wikkelen proceskosten Griffie: Deze rekening geeft het saldo weer van de proceskosten die nog met partijen moet worden afgerekend.

• • Strafrechtelijk- en Conservatoir beslag: Het creditsaldo op deze rekeningen wordt gevormd door de gelden waarop beslag is gelegd.

• • Diversen OM: Bedragen die in het kader van het «vrijlaten op borgtocht» van een verdachte zijn ontvangen, worden op deze rekening verantwoord. Daarnaast wordt op deze rekening ondermeer het saldo beheerd van de van het Ministerie van Financiën ontvangen profijtrente. Het betreft de rente over de in beslaggenomen gelden waarover door de rechter in de desbetreffende zaak of door het Openbaar Ministerie nog geen beslissing is genomen.

• • Gedeponeerde geldsommen: Betreft ontvangsten van partijen in rechtszaken waarvan de rechter een deskundigenonderzoek heeft gelast. De kosten van het deskundigenonderzoek worden hiermee gefinancierd.

• • Noodhulp Sint Maarten: Voor de noodhulp in Sint Maarten is in totaal € 5,3 mln. ontvangen vanuit Ministerie van Binnenlandse zaken. In 2017 zijn hier reeds kosten uit betaald voor onder ander het kostenbesluit veiligheidswet BES en kosten die gemaakt zijn door DJI en Dienst Terugkeer & Vertrek in verband opvangen van gedetineerden in Nederland. Het saldo dat nog op deze rekening staat betreft de nog uit te betalen kosten aan Nationale Politie en DJI.

Vanaf 2016 verantwoordt VenJ executeerbare ontnemingsmaatregelen die nog niet zijn overgedragen aan het CJIB als een openstaand recht, zodra de betreffende strafzaak en ontnemingszaak onherroepelijk zijn. In 2017 is onduidelijkheid ontstaan over de verantwoording van geldelijke zaken (waaronder bankbeslag, cryptomunten, buitenlands beslag en effecten), waarbij door de rechter of officier (buitengerechtelijke afdoening) een beslissing tot verbeurdverklaren is genomen en waarbij het beslag nog niet heeft geleid tot een ontvangst. De verslaggevingsvoorschriften voor de rijksoverheid (RBV) bieden op dit moment te weinig houvast. In overleg met het Ministerie van Financiën is besloten om voor dit moment vast te houden aan de huidige beleidslijn. In 2018 zal worden bepaald of deze kortstondige situaties rondom geldelijke zaken als recht moeten worden verantwoord en tegen welke waarde.

Daarnaast is onder openstaande rechten de profijtrente opgenomen over 2017. Deze moet nog gevorderd worden bij het Ministerie van Financiën en bedraagt € 1,5 mln.

Bij ontnemingsmaatregelen(+31%) is er sprake van een hogere instroom, vooral bij de vorderingen vanaf € 1 mln. De stijging komt met name door de grote schikking met Talikant (resterend € 97mln.).

Bij de overige debiteuren gaat het onder meer door dalingen van griffierechtszaken (€ 5 mln), dalingen van overige ontnemingsmaatregelen (€ 5 mln.) en een stijging door een openstaande post aan COA (€ 1 mln.).

In Tabel 11.13 zijn de vorderingen naar aard (tabel 11.12) verder uitgesplitst. Het grootste bedrag betreft de vorderingen uit wettelijke rechten. De andere vorderingen bestaan uit de salarisvorderingen op ex-personeel en overige debiteuren. Alle vorderingen zijn direct opeisbaar.

Dit is het totaal van de «Uitstaande garanties 2017» uit tabel 3.3 en de «Uitstaande leningen 2017» en rekening-courant limieten uit tabel 3.5. Voor de onderbouwing en nadere toelichting op de garantieverplichtingen wordt verwezen naar deze tabellen.

De stand van de openstaande verplichtingen is gedaald met 57 mln. ten opzichte van 2016. Hieronder volgen de verklaring van de verschillen per artikel:

• • Artikel 31: Stijging met € 17 mln. Deze stijging is te relateren aan verplichtingen voor de 5 grote telecomproviders voor de telecommunicatiewet. De verplichting is, in tegenstelling tot voorgaande jaren, meerjarig vastgelegd voor de jaren 2018 t/m 2020.

• • Artikel 33: Daling met € 85,6 mln.: De verplichting voor verkeershandhaving is gedaald met € 76,1 mln. door de overname van de flitspalen in 2017 door het Openbaar Ministerie van het CJIB in 2017. Het restant ad € 8 mln. wordt verklaard door de daling van de verplichtingen voor de automatisering vanwege de overgang naar een andere leverancier in 2018. Tevens is er een daling van de RUPSII regeling met € 2,6 mln.

• • Artikel 34: stijging 30 mln.: Reclassering Nederland (+ € 3,5 mln.), Stichting Slachtofferhulp (– € 1,4 mln.), Verslavingsreclassering (– € 1,5mln.), Stichting Halt (+ € 11,7 mln.). De oorzaak bij Stg. Halt is dat de subsidietoekenning in 2017 in plaats van 2016, zodoende zijn er voor Stg. Halt twee jaarbedragen (2017 en 2018) vastgelegd. Daarnaast is de n aangegane verplichting voor r G4Ss abonnement pas in 2017 volledig vastgelegd voor de jaren 2018 t/m 2022 voor een bedrag van € 7,6 mln. Verder zijn er verplichtingen voor outsourcing en ICT contracten bij Raad voor de Kinderbescherming (€ 4 mln.)

• • Artikel 37: Daling met € 12,8 mln.: De stichting Nidos heeft voor de betalingen in 2018 een verlaging in de verplichtingen ten opzichte van 2016 van € 27,6 mln., te verklaren door de vermindering van instroom van asielzoekers. Datzelfde geldt voor IOM (- € 4,8 mln.) en ICTU (– € 3,6 mln.) Verder is er een stijging van € 8 mln. voor de Nationale Politie vanwege ICT diensten. Voor Vluchtelingenwerk Nederland is er ten opzichte van 2016 een stijging van € 9,4 mln., de ERIN regeling heeft een stijging van € 3,0 mln. en de Stg Barka van € 0,7mln. Verder een aantal stijgingen bij leveranciers die oplopen tot € 2 mln.

• • Artikel 91: Daling met 7 mln. De daling is veroorzaakt door de verplichting aan Fujitsu die in 2017 is afgenomen met 11,6 mln. en een stijging van servicekosten van P- Direkt (€ 2 mln.).

De verplichtingen buiten begrotingsverband betreffen de verplichtingen die gemaakt zijn op de derdenrekeningen van DGVZ/Dienst Terugkeer en Vertrek en NCTV.

Raad voor Rechtsbijstand

De Raad voor Rechtsbijstand heeft ultimo 2016 een vordering van € 244.563.842 op het Ministerie van VenJ die samenhangt met de verplichting in haar balans voor het deel van de afgegeven toevoegingen dat nog niet is vastgesteld. (Bron: Raad voor Rechtsbijstand Jaarrekening 2016). Het cijfer per ultimo 2017 is nog niet beschikbaar.

Raad voor de Rechtspraak

De Raad voor de rechtspraak heeft sinds het boekjaar 2005 een vordering op het Ministerie inzake de financiering van de te betalen vakantiegelden en sociale lasten. Bij het inwerking treden van het baten-lastenstelsel per 1 januari 2005 is overeengekomen dat ter financiering van deze verplichting op de openingsbalans van de RvdR een separate vordering wordt opgenomen en er door het Ministerie van VenJ geen aflossing op deze vordering zal plaatsvinden. Het betreft hier louter een boekhoudkundige vordering. De vordering bedraagt € 21,1 mln.

Schikkingen en transacties OM

Grote schikkingen en transacties van het Openbaar Ministerie worden met ingang van het boekjaar 2014 verantwoord op het moment van ontvangst van het kasbedrag. Mocht in de toekomst blijken dat ofwel in het kader van een artikel 12-procedure het OM over zal moeten gaan tot vervolgen en dat de transactie of schikking terugbetaald moet worden, ofwel naar de mening van het OM voldoende vaststaat dat in rechte afdwingbare rechten van derden voorgaan, dan zal het OM het betreffende bedrag onverwijld terugbetalen. Op 31 december 2017 bedroeg het maximale risico van terugbetalen van schikkingen en transacties een bedrag van € 760.532.

Transactie overeenkomst OM

Het Openbaar Ministerie heeft in 2017 een transactieovereenkomst gesloten met een rechtspersoon, waarin een ontbindende voorwaarde is opgenomen. Deze ontbindende voorwaarde kan resulteren in het terugbetalen van een bedrag van in totaal € 228 mln. (ontvangst OM € 145 mln. & ontvangst CJIB € 83 mln.) aan de advocaat van de rechtspersoon waarmee de transactieovereenkomst is gesloten. Voorgenoemde valt niet onder de niet uit de balans blijkende verplichten a.g.v. de artikel 12-procedure.

Vennootschapsbelasting

Bij JenV heeft onderzoek plaatsgevonden naar activiteiten die al dan niet onder de vennootschapsbelasting (Vpb) vallen. De activiteiten zijn in beeld en besproken met de Belastingdienst. JenV heeft voor 2016 uitstel van aangifte gevraagd, omdat het in afwachting is van beslissing van het Ministerie van Financiën op ingediend verzoek, dat vraagt om hardheidsclausule voor de onderlinge dienstverlening tussen Ministerie en Nationale Politie. Voor 2017 moet proces nog worden doorlopen.

Bezit van aandelen in Besloten Vennootschap

Bij rechterlijke uitspraak van de rechtbank Amsterdam in 2016 zijn 6% aandelen in een Nederlandse vennootschap verbeurd verklaard. Dit vonnis is onherroepelijk geworden en vanaf dat moment zijn de aandelen van rechtswege eigendom van de Staat der Nederlanden. Nu het gaat om een incourant minderheidsbelang zonder beursnotering is thans niet te voorspellen op welke termijn de verkoop geëffectueerd kan worden, noch wat de opbrengst zal zijn. Per 31/12/2017 zijn deze aandelen niet verkocht en is de waardering niet mogelijk.