Gedurende het jaar zijn diverse acties en controles uitgevoerd om onrechtmatigheden te voorkomen. Zo zijn alle verstrekte opdrachten en subsidieverleningen integraal getoetst op ondertekening door de juist gemandateerde. De geconstateerde onrechtmatigheden zijn vervolgens gecorrigeerd.

Ook zijn er gedurende het jaar steekproefsgewijs controles uitgevoerd op de verstrekte en openstaande voorschotten en zijn eventuele onrechtmatigheden gecorrigeerd. Aan een nieuwe procedure voorschotten wordt gewerkt.

Gedurende 2017 is veel aandacht geschonken aan verbetering van de kwaliteit van de afgegeven prestatieverklaringen. Hierin zijn gaandeweg het jaar een aantal verbetermaatregelen genomen, waaronder:

• – In juni 2017 zijn de templates van de inkoopcontracten aangepast, waarmee mogelijke inconsistenties bij het afgeven van de prestatieverklaring «aan de bron» worden voorkomen;

• – In september 2017 is, geformaliseerd in een besluit van de Bestuursraad, voor de Bestuurskern een beperking opgelegd aan het afsluiten van inkoopopdrachten op basis van nacalculatie. Dit om inconsistenties en onbedoelde vermenging van elementen inhuur- (op urenbasis) versus uitbestedings-opdrachten (op resultaatbasis) te beperken;

• – In december 2017 is een door IBI en FMC opgestelde «Handreiking betekenisvol prestatie verklaren», in concept ook met de ADR afgestemd, vastgesteld en deze is vanuit IBI verspreid naar alle directeuren en andere belanghebbenden in hun verzorgingsgebied;

• – Er wordt gerapporteerd over de kwaliteit van de prestatieverklaringen, mede door op steekproefbasis periodiek een inhoudelijk oordeel te vormen.

Het algemene beeld is dat hiermee nu afdoende maatregelen zijn genomen, bewustwording hierop inmiddels fors is gestegen en dat medewerkers steeds meer betekenisvol en kwalitatief beter prestatie verklaren.

In 2017 is het kader voor de contractbeheersing aangepast, waarbij onderscheid is gemaakt naar eisen voor contracten met systeemgerichte contractbeheersing (SCB) en zonder SCB. Met SCB toetst RWS risicogestuurd het kwaliteitssysteem van de opdrachtnemer om na te gaan of de contractuele verplichtingen worden nageleefd. De HRM- en opleidingsinspanningen die voor de werkwijze met SCB nodig zijn, zijn in 2017 onverminderd gecontinueerd. Deze inspanningen zijn mede geborgd in de RKW-cyclus van medewerkers die met SCB werken. Om het behaalde niveau van het functioneren van SCB te monitoren is in 2017 – zowel bij de aanleg- als bij de onderhoudsprojecten – een selfassessment uitgevoerd, waarvan de uitkomsten vervolgens zijn gereviewd. De uitkomsten zijn zowel over de borging van de rechtmatigheid als over het functioneren van de SCB positief. Aandachtspunt is de interne kwaliteitsborging, in lijn met de afspraken die in het kader contractbeheersing zijn gemaakt.

De beheersing van de kleinere (niet SCB) contracten heeft in 2017 extra aandacht gehad. Hierbij is geconstateerd dat de beheersing van deze contracten van voldoende niveau is, maar dat de vastlegging onvoldoende is. Hierdoor kan de rechtmatigheid niet op een doelmatige wijze worden aangetoond (gaat m.n. om de onderbouwing van de prestatieverklaringen). Dit proces is eind november 2017 aangepast waarbij de prestatieverklaringen en de onderbouwing hiervan onderdeel zijn geworden van de workflow van het betalingsproces. Het effect van deze verbetermaatregel is nog niet beoordeeld.

In de begrotingsbijlage Infrastructuurfonds 2018 is aangegeven hoe er besluitvorming zal plaatsvinden ultimo Service Level Agreement (SLA)-periode tussen RWS en beleids-DG’s indien er meer of minder middelen beschikbaar zijn voor nog niet volledig uitgevoerde werkzaamheden.

RWS is in 2017 bezig geweest om haar administratieve organisatie daarop in te richten.

Inmiddels is er een SLA 2018–2021 afgesloten waarin afspraken staan over de omgang met de post Nog uit te voeren werkzaamheden (NUTW) binnen de SLA.

Daarin is aangegeven dat bij een positief saldo het bedrag kan worden toegevoegd aan de investeringsruimte en dat bij een negatief saldo het moet worden opgelost door lagere prestaties af te spreken of door aanvulling vanuit de investeringsruimte.

Met ingang van 1 januari 2016 is de Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen in werking getreden. Ik moet vaststellen of en in hoeverre het Kerndepartement en de bijbehorende uitvoeringsorganisaties als agentschappen en zelfstandige bestuursorganen zonder rechtspersoonlijkheid Vpb-plichtig zijn. Bij de uitvoering steun ik op de ondersteuning en expertise van het Rijksbrede Fiscale Loket en het Fiscale Loket van RWS. Omtrent de uit te voeren werkzaamheden en verantwoordelijkheden zijn afspraken gemaakt die zijn vastgelegd in het IenW Kader Vennootschapsbelasting, die geënt is op de Handreiking vennootschapsbelasting rijksoverheid van het Ministerie van Financiën. Voor de aangifte 2016 is uitstel tot 1 mei 2018 aangevraagd.

• – RWS: De activiteiten van RWS zijn in beeld gebracht en resultaatbepaling heeft voor zover mogelijk plaatsgevonden. Verdere kwantificering van de belastingdruk in de jaarrekening en de effecten op het resultaat is nu nog niet mogelijk in verband met lopend vooroverleg met de Belastingdienst en afhankelijkheid op Rijksbrede dossiers. De clustering van de activiteiten en het proces van afstemming met de Belastingdienst is dermate complex en arbeidsintensief dat resultaten nog effect moeten krijgen in de aangifte 2016 en doorwerken in de aangifte 2017. Als voorlopige aanslag is voor zowel 2016 en 2017 elk circa € 4 miljoen betaald.

• – KNMI: De Belastingdienst heeft op 19 februari 2018 aangegeven akkoord te zijn met de clustering van activiteiten en aangegeven voor de activiteiten KNMI maatwerkprojecten alleen voor de activiteiten data en infrastructuurdiensten Vpb-plichtig is vanaf 2016. Een voorlopige aanslag Vpb van € 25.000 voor het jaar 2016 (en voor 2017) is betaald.

• – ILT: ILT heeft op 8 juli 2016 met de Belastingdienst een pre-filing overleg gevoerd. De Belastingdienst heeft aangegeven dat wanneer de kosten goed worden toegerekend en er geen winsten worden behaald er geen sprake zal zijn van een Vpb-plichtige activiteit. Op basis van het activiteitenoverzicht 2016 is geconcludeerd dat deze activiteiten niet kostendekkend en daarom niet Vpb-plichtig zijn. Aangezien de tarieven ook in 2017 niet kostendekkend zijn en de ILT geen winsten behaalt uit haar activiteiten, is ook in 2017 geen sprake van Vpb-plicht.

• – Bestuurskern: Vpb-plichtige activiteiten vinden in principe niet plaats in de bestuurskern. Jaarlijks worden activiteiten waarbij er sprake is van ontvangsten beoordeeld op Vpb-plicht.

• – NEa: De Belastingdienst heeft bevestigd dat de overheidstakenvrijstelling ex artikel 8e, lid 1, onderdeel b Wet Vpb 1969 van rechtswege van toepassing is op de resultaten behaald met de activiteit «veiling emissierechten».

Het beheer van verbeurd verklaarde dwangsommen stond afgelopen jaar onder druk door onvoldoende beheersing van de overdrachtsmomenten in het proces en onvoldoende personele achtervang.

Dit heeft geleid tot het noodgedwongen buiten invordering stellen van verjaarde dwangsommen door de IG. Naast het instellen van een invorderingsbureau om op korte termijn in control te komen, is tegelijkertijd de opdracht gegeven om tot een verbeterd procesontwerp te komen, zodat het beheer structureel geborgd is.

Het oplossen van de ADR-bevindingen over informatiebeveiliging vraagt meer aandacht.

Het ministerie pakt de bevinding meldplicht datalekken projectmatig op. De ADR ziet resultaten nog niet.

Ook in 2017 werd binnen de ILT gewerkt aan een verdere verbetering van de informatiehuishouding, waarbij de verdere overgang van dienstonderdelen naar het gebruik van de centrale applicatie Holmes de beheersbaarheid van de data bevordert.

De ADR heeft een audit uitgevoerd naar een aantal beveiligingsmaatregelen in de applicatie Holmes. Hierbinnen zijn bevindingen gedaan. Door noodzakelijke beveiligingsmaatregelen te nemen, zijn deze bevindingen grotendeels opgelost. Voor Holmes loopt een volledige PDCA-cyclus. Een aantal jaren geleden is vastgesteld welke systemen in het kader van de informatiebeveiliging kritisch zijn voor de processen van de ILT. In 2017 heeft een herijking plaatsgevonden om te kijken of hier verandering in is gekomen. Daarnaast is op advies van afdeling Integrale Beveiliging de externe ontsluiting van de applicatie Terra uitgezet vanwege een verhoogd risico. Deze software was dusdanig verouderd dat de hostingpartij niet meer in kon staan voor de veiligheid van de in Terra aanwezige gegevens.