Onderstaand wordt voor een aantal zbo’s en rwt’s een overzicht gegeven van de toezichtbevindingen over het jaar 2017. De bijlage wordt afgesloten met een totaaloverzicht van alle zbo’s en rwt’s die onder de Minister van IenM ressorteren. Het overgrote deel van deze organisaties is tariefgefinancierd. Daarom zijn voor deze organisaties geen ramingen en realisaties opgenomen.

CBR

Net als in 2016 zorgde de aantrekkende economie in 2017 voor tienduizenden klanten meer bij het CBR dan vooraf was voorzien. In 2017 werden meer dan anderhalf miljoen examens afgenomen.

De opbrengsten zijn in het verslagjaar met 5,7 miljoen euro (4,0 procent) gestegen ten opzichte van 2016: van 142,6 miljoen euro in 2016 tot 148,3 miljoen euro in 2017. De tarieven in 2017 zijn verhoogd met gemiddeld 2,6 procent, veroorzaakt door exogene factoren en/of door factoren die voor het CBR beperkt beïnvloedbaar zijn zoals de pensioenlasten. Om aan de grote vraag te kunnen voldoen heeft het CBR in 2017, net als in 2016, zestig nieuwe examinatoren aangenomen. Daarnaast hebben de examinatoren overgewerkt. Ondanks deze maatregelen blijft de KPI voor het praktijkexamen onder druk staan.

Ondanks de drukte is er door het CBR in het verslagjaar gewerkt aan modernisering van de dienstverlening. Zo zijn nieuwe vraagvormen in de theorie-examens geïntroduceerd en is een succesvolle social-mediacampagne gelanceerd om de klanten actief voor te lichten. In navolging van de divisies Theorie en CCV behaalde de divisie Rijvaardigheid in 2017 het ISO-certificaat. Dit internationale keurmerk onderstreept de kwaliteit van de dienstverlening van het CBR.

In 2017 is het CBR gestart met de voorbereiding van een reorganisatie bij de divisie Rijgeschiktheid. Hier zullen verschillende arbeidsplaatsen vervallen. Het CBR zal daarbij zoveel mogelijk mensen van werk naar werk begeleiden, zowel intern als extern.

In 2017 vierde het CBR zijn 90 jaar bestaan.

Kadaster

Het Meerjarenbeleidsplan en de tarieven voor 2018 zijn goedgekeurd. Als gevolg van een toename van het werkaanbod konden de tarieven gemiddeld gelijk blijven ten opzichte van vorig jaar. Vanwege de economische opleving is de omvang van het eigen vermogen boven het afgesproken normbedrag gebleven. IenM en het Kadaster zijn een traject gestart om de bestaande normbedragen te herijken.

In 2017 is mevrouw M. van Dongen benoemd tot lid raad van toezicht van het Kadaster na vertrek van mevrouw S. Dekker waarvan de tweede en laatste termijn afliep.

Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL)

In mei 2017 hebben bestuur en vakbond een akkoord gesloten over de arbeidsvoorwaarden van luchtverkeersleiders. Daarmee wordt o.a. langer doorwerken gestimuleerd. Het akkoord is het resultaat van de onderhandelingen die bestuur en vakbond in 2016 met elkaar hebben gevoerd naar aanleiding van de discussie over de mogelijke invoering van de Wet normering topinkomens voor alle medewerkers in de (semi-)publieke sector.

Binnen de raad van toezicht is de heer A. Schnitger benoemd voor een periode van vier jaar. De heer Schnitger is benoemd op voordracht van de Minister van Defensie. Hij is daarmee de heer T. Bakker opgevolgd, die eveneens namens Defensie lid was van de raad van toezicht.

Het Bureau ICT-toetsing heeft in 2017 twee onderzoeken uitgevoerd naar het Voice Communication System en de Electronic Flight Strips en heeft daarover positief geadviseerd. De Tweede Kamer is over beide onderzoeken en de opvolging van de aanbevelingen geïnformeerd.

Het Nederlandse deel van het FABEC performanceplan is op 23 mei 2017 goedgekeurd door de Europese Commissie. De Minister heeft in 2017 het jaarverslag over 2016 goedgekeurd. Eind november 2017 heeft de Minister de begroting 2018–2023 en de tarieven goedgekeurd. T.a.v. de tarieven 2018 geldt dat deze zijn goedgekeurd onder de voorwaarde van instemming van de Europese Commissie met de tarieven. Die goedkeuring is nog niet gegeven. Daarmee blijft LVNL vooralsnog werken met de tarieven uit 2017.

Op 7 december 2017 is na jarenlange voorbereiding de co-locatie van de militaire luchtverkeersleiding bij LVNL gerealiseerd, een grote stap in de civiel-militaire samenwerking en fundament voor de luchtruimherziening. De ingebruikname van de luchthaven Lelystad is in 2017 met een jaar uitgesteld tot 1 april 2019. Inmiddels is bekend dat de luchthaven in 2020 zal opengaan met een lager aantal vluchten. De algehele herziening van het luchtruim is voorzien eind 2023.

IBKI

NIWO

Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Straling (ANVS)

De ANVS is per 1 augustus 2017 officieel een zbo geworden. In 2018 zal veel aandacht uitgaan naar het zoveel mogelijk implementeren van de aanbevelingen uit de IRRS-missie uit 2014. In het najaar (oktober/november) zal namelijk een follow-up van deze missie plaatsvinden en zal de ANVS door het IAEA worden beoordeeld in hoeverre zij de aanbevelingen uit de missie van 2014 heeft opgevolgd. Tevens zal in het najaar van 2018 een start worden gemaakt met de wettelijke evaluatie van de ANVS, met als verwachte einddatum het tweede kwartaal in 2019. Begin 2019 zal de raad van advies definitief van start gaan.

ProRail

De Staat houdt 100% van de aandelen van Railinfratrust BV die op haar beurt 100% van de aandelen ProRail houdt. Het aandeelhouderschap wordt namens de Staat vervuld door de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu. De ondersteuning bij het aandeelhouderschap is belegd bij een separate eenheid binnen de hoofddirectie FMC. De sturing vanuit de aandeelhoudersrol is complementair ten opzichte van de sturing als concessie- en als subsidieverlener.

In 2017 zijn twee aandeelhoudersvergaderingen gehouden. De voorjaarsvergadering stond in het teken van de goedkeuring van de jaarrekening en de verantwoording van de directie en de raad van commissarissen richting de aandeelhouder. Voorts heeft de algemene vergadering conform de statuten van ProRail BV en RIT BV besloten op voordracht van de raad van commissarissen van ProRail en op aanbeveling van de ondernemingsraad van ProRail de heer W.E. Kooijman te herbenoemen als lid van de raad van commissarissen voor een periode van twee jaar. Daarnaast is het «verbeterplan financiële beheersing» aan de orde gekomen. Dit plan bestaat uit acties om de financiële organisatie van ProRail te versterken. Deze acties zijn grotendeels gerealiseerd. Tevens zijn de gewijzigde statuten vastgesteld. De aandeelhoudersvergadering van november 2017 stond onder meer in het teken van strategie en cultuur aan de hand van de nieuwe strategie waar ProRail aan werkt, de inspanningen die ProRail verricht op het terrein van compliance en integriteit en de omvorming van ProRail.

In 2017 is de omvorming van ProRail tot zbo verder ter hand genomen. In het regeerakkoord «Vertrouwen in de toekomst» was daartoe opgenomen: «ProRail wordt omgevormd tot een publiekrechtelijk zbo met eigen rechtspersoonlijkheid. Dit heeft geen gevolgen voor de huidige rechtspositie en arbeidsvoorwaarden van de werknemers.» Hiermee werd het besluit van het vorige kabinet bevestigd. In 2018 wordt dit proces voortgezet.

Stichting VAMEX

Naar aanleiding van een onderzoek n.a.v. de uitkomsten van het rapport «Heroverweging zbo’s» is in 2014 besloten om de VAMEX geleidelijk in te laten groeien in het CBR en het tempo hiervan af te laten hangen van de kwaliteit die het CBR kan leveren, het zogenaamde «Ingroeimodel». Dit is in de voortgangsrapportage van de Minister van Wonen en Rijksdienst in mei 2015 aan de Tweede Kamer gemeld. In 2016 en 2017 is het overleg hierover met de VAMEX en het CBR voortgezet.

RDW

De dienstverlening van de RDW is in 2017 flink toegenomen. Vanwege de blijvende stijging van de parallelle import van voertuigen steeg het aantal kentekenonderzoeken met 11% en steeg ook het aantal afgegeven documenten. De ontheffingsverlening steeg in totaal 6%.

De gemiddelde tariefontwikkeling in 2017 was 0%. De omzet steeg van € 215,4 miljoen in 2016 naar € 230,4 miljoen in 2017 (6,3% hoger dan begroot). Deze stijging werd zoals hierboven vermeld met name veroorzaakt door een toename van het aantal kentekenonderzoeken bij import van voertuigen en het afgeven van documenten, en door meeropbrengsten van opdrachtgevers BZK en VenJ. De kosten daalden iets van € 222,6 miljoen in 2016 naar € 221,3 miljoen. Het netto resultaat kwam daardoor uit op € 9,0 miljoen ten opzichte van de – € 3,7 miljoen begroot.

De RDW heeft ook in 2017 in goede samenwerking met IenM en andere partners in zijn ketens op veel onderwerpen op het gebied van veiligheid, duurzaamheid en rechtszekerheid actief bijgedragen aan (inter)nationaal overleg, beleidsontwikkeling en -implementatie. Voorbeelden zijn de tol voor de Blankenburgverbinding en ViA15, de EU-kaderverordening markttoezicht en typegoedkeuring, ITS en de Experimenteerwet zelfrijdende voertuigen, eID op het rijbewijs, digitale aanvraag rijbewijs, aanpak tellerfraude, reglementering emissies, het via de registers faciliteren van duurzaamheidsmaatregelen zoals milieuzones, en de omzetting van speed-pedelecs tot bromfiets. Daarnaast is veel aandacht uitgegaan naar privacy en (cyber)security. De RDW werkt aan de implementatie van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en in Europees verband werkt zij aan een gedragscode voor gegevensbescherming in de internationale gegevensuitwisseling tussen de Europese registratieautoriteiten. Daarnaast is de RDW (inter)nationaal betrokken bij de invulling van securitybeleid binnen het verkeersveiligheids- en mobiliteitsdomein. Zo heeft de RDW een «learning audit» ontwikkeld waarmee voor een typegoedkeuring van een voertuig in kaart kan worden gebracht in welke mate de software in een voertuig o.a. security borgt. Ook heeft de RDW de kwaliteit van de reguliere dienstverlening verder verbeterd. Zo heeft de dienst initiatieven genomen om de dienstverlening met waarborgen verder te digitaliseren en toezichttaken door te ontwikkelen. Ook is de RDW website vernieuwd, wordt internationale gegevensuitwisseling doorontwikkeld, en neemt de RDW initiatieven op het gebied van maatschappelijk verantwoord handhaven en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Stichting Advisering Bestuursrechtspraak (StAB)

In 2017 zijn de in 2015 gestarte voorbereidende werkzaamheden voortgezet voor het overbrengen van de StAB van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu naar het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Het streven is de overheveling met terugwerkende kracht per 1 januari 2018 te realiseren.

• 1) Organisaties met een (*) zijn met ingang van 1 januari 2013 onder de werking van de Kaderwet zbo's gebracht. Een groot aantal organisaties is deeltijd-zbo/-rwt.

• 2) IenM kent slecht beperkte financiering van zbo’s/rwt’s via haar begroting. IenM kent geen premiegefinancierde rwt’s en zbo’s. Indien er geen getal is ingevuld bij programma- of apparaatsgeld, dan zijn deze gegevens niet bij IenM bekend of is het onderscheid tussen apparaat en programma niet goed te maken. Dit komt mede doordat het hier gaat om bijvoorbeeld APK vergunninghouders of artsen. Datzelfde geldt voor de opbrengsten die deze zbo's/rwt's verkrijgen uit de uitvoering van hun taken. Het toezicht op deze taken wordt uitgevoerd door bijvoorbeeld de ILT. Daar waar het bedragen uit 2016 betreft of een voorlopig cijfer omdat de jaarstukken later worden toegezonden, is dit met (**) aangegeven.

• 3) Dit betreft de inkomsten voor de wettelijk uit te voeren taken. Daar waar het bedragen uit 2016 betreft is dit met (**) aangegeven. Voor commissies en clusters van organisaties kan niet aangegeven worden wat de inkomsten zijn uit de wettelijke taak. Bovendien zijn de opbrengsten zeer beperkt. Voor de Rijkhavenmeester geldt dat dit een onderdeel is van het Havenbedrijf Rotterdam. De functie van Rijkshavenmeester is zbo/rwt.

• 4) De algemene toezichtvisie en de individuele toezichts- en sturingsvisies zijn gepubliceerd via http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ienm/documenten-en-publicaties/rapporten/2013/03/07/toezichtvisie-ienm-2013–2017-verantwoorde-uitvoering.html. Niet voor alle zbo’s/rwt’s is een toezichtsvisie. Deels vanwege het feit dat het toezicht elders wordt uitgevoerd, deels uit redenen van efficiency, omdat de desbetreffende organisatie/taak te beperkt is en er sprake is van deeltijd-zbo’s/rwt’s.

• 5) Op het moment van opstellen van dit overzicht was het nog niet mogelijk om voor alle organisatie aan te geven of een rechtmatigheidsverklaring over het jaar 2017 is verkregen. Daar waar niet is aangegeven dat er een rechtmatigheidsverklaring beschikbaar is, wordt deze veelal niet gevraagd om redenen van efficiency en kostenbesparing of omdat er geen jaarverslag is of de taak door een derde, private organisatie wordt uitgevoerd.

• 6) Het zelfstandig bestuursorgaan zonder rechtspersoonlijkheid ANVS is op 1 augustus 2017 gestart. Het betreft de uitgaven van het bestuur van het zbo over de periode augustus tot en met december 2017.