Algemene doelstelling

Hiermee draagt groen onderwijs bij aan de doelstellingen van de artikelen 6 (Concurrerende, duurzame, veilige agro-, visserij- en voedselketens) en 8 (Natuur en biodiversiteit).

Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van EZ is verantwoordelijk voor:

Voldoende gekwalificeerde beroepsbeoefenaren voor het agrofoodcomplex en de groene ruimte.

Stimuleren

• • Stimuleren van een hoog kwaliteitsniveau van beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderzoek.

• • Stimuleren van voorwaarden om te voldoen aan de vervangingsvraag en de transitie naar een groene economie. Afspraken maken met instellingen over bevorderen doorstroom, verminderen aantal voortijdige schoolverlaters, leven lang leren door om-, her- en bijscholing, versterken doorlopende leerlijnen binnen de groene verticale onderwijskolom, bevorderen van cross-overs met het overig beroepsonderwijs en vakinhoudelijke vernieuwing van het groen onderwijs.

• • Stimuleren, in overleg met de instellingen, van ondernemerschap en internationalisering waardoor leerlingen/studenten na afronding van hun opleiding een basis hebben voor de start van een eigen bedrijf in het groene domein.

Regisseren

• • Met de instellingen en het bedrijfsleven zorgdragen voor het versterken van gekwalificeerde functies binnen het domein voedsel, natuur en leefomgeving door het groen (voorbereidend) beroepsonderwijs en van de kennisverspreiding binnen de groene kennisinfrastructuur.

Financieren

• • De groene onderwijsinstellingen functioneren binnen het wettelijk onderwijsstelsel dat voor het gehele onderwijs geldt.

Kennisverspreiding en -benutting voor het agrofoodcomplex en de groene ruimte (natuur en groene leefomgeving), onder meer door actieve inzet van het groen onderwijs om beleidsdoelen te realiseren.

Stimuleren

• • Stimuleren van vraaggestuurde landelijke Centra voor Innovatief Vakmanschap (CIV) voor het MBO en Centers of Expertise (CoE) voor het HBO op een achttal expertisethema’s: Biobased Economy, Greenports, Agrodier, Food, Open teelten, Natuur en Leefomgeving, Agri&Food en Tuinbouw&Uitgangsmaterialen. De activiteiten van de CIV en CoE zijn gericht op zelfvoorzienendheid. Belangrijke speerpunten zijn het opleiden van talent dat aansluit bij de arbeidsmarktbehoeften, ondersteunen van innovatieopgaven bij ondernemers, zwaartepuntvorming onderwijs en onderzoek, stimuleren van publiek-private samenwerking gericht op excellent onderwijs en praktijkgericht onderzoek samen met bedrijfsleven.

• • Stimuleren van het innovatief vermogen van het MKB door het instrument van groene plus lectoraten in het groene Hoger beroepsonderwijs meer vraaggestuurd in te zetten voor kennisvragen vanuit het MKB.

• • Stimuleren van activiteiten gericht op het verspreiden, doorstromen en benutten van kennis voor doelgroepen die deelnemen aan de Nederlandse samenleving.

Beleidsconclusies

Op basis van de voor de komende jaren verwachte vraag van de arbeidsmarkt (uitbreiding, vervanging en substitutie) en het verwachte aanbod vanuit het onderwijs is het beeld voor wat betreft voldoende beroepsbeoefenaars divers. Voor wat betreft de personeelsvoorziening voor agrarische beroepen worden er geen knelpunten verwacht, hetgeen mede veroorzaakt wordt door de structurele krimp van de werkgelegenheid in de landbouwsector. Voor het bredere groene domein (agrofood, tuinbouw, natuur en leefomgeving inclusief techniek) worden wel knelpunten verwacht (bron: The Research Centre for Education and the Labour Market). Het groen VO en MBO ontwikkelt zich al een aantal jaren achtereen positief op basis van de kwaliteitsindicator van de Onderwijsinspectie.

Toelichting op de verplichtingen

De beschikbare € 50 mln voor verplichtingen schatkistbankieren van groene onderwijsinstellingen hoefde voor € 35 mln niet te worden aangesproken. De bekostigingsverplichtingen vielen € 22 mln hoger uit als gevolg van loon- en prijsbijstelling die voor zowel 2017 als 2018 moest worden vastgelegd. Er werd € 1 mln minder op subsidies verplicht omdat verplichtingen in eerdere jaren meerjarig waren vastgelegd.

Toelichting op de uitgaven

Bekostiging

De hogere uitgaven voor de bekostiging hebben met name betrekking op de toevoeging van de loon- en prijsbijstelling, voor WO-groen € 4 mln, HBO-groen € 1,9 mln, MBO-groen € 3,8 mln en VMBO-groen € 8 mln. Bij HBO-groen was er daarnaast een stijging van € 2 mln en bij VO een daling van € 1 mln vanwege wijzigingen in het aantal onderwijsdeelnemers. De circa € 2,4 mln lagere uitgaven voor Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) zijn het gevolg van de overheveling van een budget van € 1,9 mln naar het Ministerie van OCW voor SBB en van € 0,5 mln naar het begrotingsonderdeel bekostiging HBO-groen om de stijging van het aantal onderwijsdeelnemers te dekken.

Subsidies

Het percentage is een gemiddelde van dat voor niveau 4 van de Beroepsopleidende leerweg (BOL 4) en HBO in het groen onderwijs.

De inspectie voor het onderwijs bepaalt periodiek op basis van meerdere gestandaardiseerde criteria welk percentage groene scholen voldoende kwaliteit heeft. Hoe hoger het percentage, hoe meer groene scholen gemiddeld genomen een voldoende scoren op kwaliteit. De opgenomen waarden zijn het gemiddelde van VMBO en MBO.

Het betreft het percentage leerlingen VMBO leerjaar 3 en 4 plus MBO leerlingen dat zonder startkwalificatie (minimaal MBO-2 niveau) het onderwijs verlaat. Dit gemeten als percentage van het totaalaantal VMBO 3–4 plus MBO leerlingen.

Toelichting op de begrotingsreserve schatkistbankieren