A Algemene doelstelling
Via het BES-fonds wordt bewerkstelligd dat de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba middelen krijgen toebedeeld om de tussen het Rijk en de eilanden overeengekomen taakverdeling van de eilanden naar behoren uit te voeren.
B Rol en verantwoordelijkheid
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor de bestuurlijke en financiële verhouding met de eilanden en in die hoedanigheid voor het BES-fonds. Als fondsbeheerder draagt hij zorg voor een adequate omvang van het fonds in relatie tot de overeengekomen taakverdeling tussen Nederland en de openbare lichamen. De openbare lichamen zijn autonoom in de besteding van de vrije uitkering; dat wil zeggen dat de openbare lichamen zelf mogen bepalen welke taken en activiteiten zij bekostigen uit de algemene middelen van de vrije uitkering. Dit uitgangspunt laat onverlet dat de openbare lichamen bepaalde wettelijke taken en activiteiten dienen uit te voeren waarbij zij voor de bekostiging op de algemene middelen zijn aangewezen.
Omdat de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ook een coördinerende taak vervult als schakel tussen de openbare lichamen en de verschillende vakdepartementen wordt twee maal per jaar per eiland een bestuurlijk overleg georganiseerd. Deze bijeenkomsten bieden de mogelijkheid aan de besturen van Bonaire, Saba en Sint Eustatius om te overleggen met de vakdepartementen in Den Haag waarmee een goede relatie en samenwerking tussen de rijksoverheid en de drie eilandbesturen op bestuurlijk en ambtelijk niveau wordt bewerkstelligd.
De wet Financiën BES (de wet FinBES) biedt – indien nodig – instrumenten voor de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de toezichthouder, het College financieel toezicht (Cft) om corrigerend op te treden op het gebied van financiën en financieel beheer. De openbare lichamen mogen in principe alleen uitgaven doen die zijn opgenomen in een door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties goedgekeurde begroting.
C Beleidsconclusies
Het BES-fonds is een beleidsarm fonds waaruit aan de eilanden van Caribisch Nederland een vrije uitkering wordt versterkt. Deze uitkering moet de eilanden in staat stellen hun taken uit te voeren.
D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid
| Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2018 | 2018 | ||
| Art.nr. | Verplichtingen: | 38.786 | 46.939 | 42.124 | 42.552 | 38.619 | 41.386 | – 2.767 |
| Uitgaven: | 38.686 | 46.586 | 42.124 | 40.985 | 39.047 | 41.386 | – 2.339 | |
| 1.1 | BES-fonds | 38.686 | 46.586 | 42.124 | 40.985 | 39.047 | 41.386 | – 2.339 |
| Opdrachten | 0 | 98 | 0 | 0 | 0 | 100 | – 100 | |
| Onderzoek | 0 | 98 | 0 | 0 | 0 | 100 | – 100 | |
| Bijdragen aan medeoverheden | 38.686 | 46.488 | 42.124 | 40.985 | 39.047 | 41.286 | – 2.239 | |
| Vrije uitkering | 38.686 | 46.488 | 42.124 | 40.985 | 39.047 | 41.286 | – 2.239 | |
| Ontvangsten: | 38.686 | 46.586 | 42.124 | 40.985 | 39.047 | 41.386 | – 2.339 | |
E Toelichting op de financiële instrumenten
Uitgaven
Bijdrage aan medeoverheden
Vrije uitkering
De vrije uitkering omvat de vrij besteedbare middelen voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba waarmee zij hun publieke taken uitvoeren. De hoogte van de vrije uitkering wordt vastgesteld in US dollars.
Het verschil tussen begroting en realisatie komt hoofdzakelijk voort uit wisselkoersmeevallers die zijn toegevoegd aan de wisselkoersreserve op artikel 7 van de begroting IV van Koninkrijksrelaties. Daarnaast zijn kleine correcties op uitkeringen uit voorgaande jaren uitbetaald en is het structurele deel van de zogenaamde integrale middelen voor Saba toegevoegd aan de vrije uitkering. De uitkering van de loon- en prijsbijstelling 2018 heeft begin 2019 plaatsgevonden.