De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) beschermt de nationale veiligheid. Dit doet de AIVD door tijdig dreigingen, internationale politieke ontwikkelingen en risico’s te onderkennen, die niet direct zichtbaar zijn en doet daartoe onderzoek in binnen- en buitenland. De AIVD signaleert, adviseert en deelt gericht informatie met zijn samenwerkingspartners zodat deze de dreiging en risico’s kunnen reduceren. Waar nodig reduceert de AIVD zelfstandig risico’s.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor de taakuitvoering van de AIVD. De AIVD verricht onderzoek in binnen- en buitenland met behulp van inlichtingenmiddelen. Op basis van de bevindingen informeert en adviseert de AIVD de samenwerkingspartners met ambtsberichten en analyses (waaronder openbare publicaties). De Minister van BZK legt zo veel als mogelijk in het openbaar verantwoording af aan de Tweede Kamer. Waar dat niet kan, vanwege geheimhoudings-noodzaak, gebeurt dit via de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) van de Tweede Kamer.

(Jihadistisch) terrorisme

De dreiging van terroristische aanslagen in het Westen door mondiaal actieve jihadistische organisaties, lokale jihadistische bewegingen of jihadistische individuen was het afgelopen jaar onverminderd aanwezig. De belangrijkste terroristische dreiging blijft uitgaan van jihadisten die het radicale gedachtegoed aanhangen van internationale terroristische organisaties zoals Islamitische Staat in Irak, al-Sham (ISIS) en Al Qaida, maar kan eveneens afkomstig zijn van lokale netwerken en individuen. Bij de Voorjaarsnota 2019 heeft het kabinet besloten om structureel € 5 mln. toe te kennen aan de AIVD ter bestendiging van de bestrijding van jihadisten.

Begin 2019 heeft de AIVD via het verstrekken van een ambtsbericht aan het Openbaar Ministerie (OM) bijgedragen aan de aanhouding van een man voor het voorbereiden van een terroristisch misdrijf. Op zijn adres zijn een vuurwapen, scherpe munitie en jihadistisch materiaal aangetroffen. Een andere illustratie van de geweldsdreiging die van Nederlandse jihadisten uitgaat, zijn de twee mannen uit Zoetermeer die op 25 november 2019 op grond van een ambtsbericht van de AIVD werden aangehouden. Zij worden verdacht van het voorbereiden van een terroristische aanslag in Nederland. ISIS heeft zich omgevormd tot een decentraal opererende organisatie, maar heeft nog altijd de intentie om aanslagen in westerse landen te (laten) plegen. Ook Al Qaida heeft nog steeds een intentie om aanslagen in het Westen te plegen. Het afgelopen jaar heeft de AIVD de publicatie ‘Doelwitten in beeld. Vijftien jaar jihadistische aanslagen in het Westen’ uitgebracht.

Cybersecurity

Hoogwaardige digitale aanvallen van andere staten, met als inzet spionage, beïnvloeding, sabotage of terrorisme, zijn een omvangrijke en toenemende bedreiging voor de integriteit en vertrouwelijkheid van Nederlandse bedrijven en overheidsorganisaties. De AIVD verstrekt, in nauwe samenwerking met nationale partners zoals de MIVD en het Nationaal Cyber Security Center (NCSC), informatiebeveiligingsadvies op maat aan de Nederlandse overheid en vitale bedrijven. Dit advies is (mede) gebaseerd op inlichtingenmatig (staatgeheim gerubriceerd) verkregen inzicht door de AIVD. Daarnaast ontwikkelt de AIVD zelf middelen om vertrouwelijke en staatsgeheime informatie veilig te houden.

Zo heeft de AIVD het afgelopen jaar vanuit verschillende disciplines een belangrijke bijdrage geleverd aan het formuleren van maatregelen ter bescherming van de telecomnetwerken en 5G, onder meer door de actuele dreiging tegen deze netwerken in kaart te brengen.

Werving

Het afgelopen jaar heeft de AIVD circa 250 fte geworven. Voor het eerst in de geschiedenis werkten meer dan 2.000 medewerkers bij de AIVD. Naast het uitzetten van traditionele vacatures ontplooide de AIVD ook andere wervingsactiviteiten, zoals de organisatie van een Cyber Summerschool (samen met de MIVD). Daarnaast nam de AIVD deel aan het Rijks-I-Traineeprogramma, waarin pas afgestudeerden een leer/werktraject op het gebied van cyber en informatiebeveiliging konden volgen binnen de AIVD.

Co-locatie AIVD en MIVD

De co-locatie voorziet in gezamenlijke huisvesting van de AIVD en de MIVD. In de Kamerbrief van 1 juli 2019 (Kamerstukken II 2018/19, 30977, nr. 155) is het voornemen van gezamenlijke huisvesting door de Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Defensie herbevestigd. Gezamenlijke huisvesting wordt volledig gerealiseerd binnen de begrotingen van de Ministeries van BZK en Defensie. Naar verwachting wordt de gezamenlijk huisvesting voor de AIVD en de MIVD opgeleverd en in gebruik genomen in 2029.

Uitgaven

Vanwege het bijzondere karakter van dit begrotingsartikel en de gedeeltelijke geheime uitgaven zijn de uitgaven niet nader uitgesplitst en zijn de apparaatsuitgaven niet opgenomen in het centraal apparaatsartikel.

Ontvangsten

De Unit Veiligheidsonderzoeken (UVO), het samenwerkingsverband tussen de AIVD en de MIVD, verricht veiligheidsonderzoeken voor andere (overheids-)organisaties en brengt daarvoor een tarief in rekening. De ontvangsten hebben voornamelijk hier betrekking op.