1. Topstructuur en nieuw besturingsmodel Defensie
Defensie heeft per 1 oktober 2020 een nieuwe topstructuur ingevoerd, op basis van een Definitief Reorganisatie Plan (DRP). Een van de uitgangspunten van de nieuwe topstructuur betreft een duidelijkere scheiding tussen beleid, uitvoering en toezicht. Dit vertaalt zich in een duidelijke belegging van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden en checks & balances in de organisatie. Voorgaande heeft geleid tot een nieuw Algemeen Organisatiebesluit Defensie (AOD) en een nieuw intern besturingsmodel in de aanwijzing besturen bij Defensie (BBD).
2. Digitale dashboards
In 2020 zijn meerdere dashboards verder ontwikkeld, waaronder die voor de Operationele Gereedheid. De indicatoren op deze dashboards worden geautomatiseerd, snel en eenduidig gevoed met gegevens uit de bronsystemen. Met de indicatoren kan er snel gestuurd worden en verantwoording worden afgelegd. Om betekenis te kunnen geven aan de indicatoren blijven appreciaties van leidinggevenden en specialisten nodig. Op deze wijze dragen de digitale dashboards bij aan een meer fact-based bedrijfsvoering bij Defensie.
3. Energietransitie
In het afgelopen jaar is het Plan van aanpak energietransitie Defensie (Kamerstuk 34 919, nr. 74) aangeboden. Dit plan is gevraagd tijdens het overleg over de initiatiefnota van het lid Belhaj (Kamerstuk 34 895, nr. 8) en is toegezegd in de Defensie Energie en Omgevingsstrategie 2019-2022 (DEOS) (Kamerstuk 33 763, nr. 152).
Conform het Plan van aanpak is gestart met het structureel inzetten van biobrandstof voor rijdend materieel. Aansluitend treffen we voorbereidingen om in 2022 structureel biobrandstof te gebruiken bij het varend materieel.
Voor ons vastgoed ontwikkelen we nieuwe energieplannen als onderdeel van het ingezette revitaliseringprogramma vastgoed Defensie. Zoals bij de Bernhardkazerne, waar de energieplannen in samenwerking met de omgeving worden uitgewerkt voor de uitvoering vanaf 2022. Ook zijn pilots opgesteld voor het versneld verduurzamen van ons vastgoed.
Verder is in 2020 het besluit genomen om in de komende jaren een eerste deel dienstvoertuigen te vervangen door elektrische auto's. Tevens worden in 2021 studies uitgevoerd zoals het in kaart brengen van onze CO2-footprint en een roadmap voor verdere verduurzaming van ons operationeel materieel.
In de DEOS is een overzicht van ons energieverbruik toegezegd vanaf rapportagejaar 2019 (nulmeting). Met onderstaande rapportage geven we hieraan invulling. De geïnventariseerde en geanalyseerde energiegegevens betreffen zowel de brandstoffen voor vliegen, varen en rijden van defensiematerieel als elektriciteit en gas voor het vastgoed op de defensieobjecten zoals kazernes, haven- en luchtvaartterreinen en de activiteiten die hierin plaatsvinden.
Meet- en monitorproces
Gelet op de omvang van de defensieorganisatie en diversiteit en geografische spreiding van defensieactiviteiten is het meten, analyseren en rapporteren van energieverbruik een complex vraagstuk. Zo moet voor het verzamelen van de brandstofgegevens geput worden uit verschillende bestanden aangezien brandstof uit verschillende aanvoerlijnen wordt afgenomen. Niet al deze bestanden zijn geschikt voor data-analyse. Waar nodig worden aannames gedaan en met kengetallen gerekend.
Verbruik
Het totale energieverbruik van roerende en onroerende goederen van Defensie in 2020 is gelijk aan 7.736 Terajoule en de totale directe CO2-emissie door het verbruik van brandstoffen en gas is 0,425 Megaton. In onderstaande figuren is de verdeling over roerende (vooral brandstof) en onroerende (vooral elektriciteit en gas) goederen en voor de roerende goederen per brandstofsoort gegeven.
Het totale energieverbruik, bestaande uit brandstof, elektriciteit en gas is met 6% toegenomen ten opzichte van de rapportage in 2019. Deze per saldo stijging wordt voornamelijk veroorzaakt doordat:
– de meetmethode van de brandstofgegevens is verbeterd waardoor het verbruik in 2020 hoger bleek dan volgens de meetmethode in 2019;
– de Zr.Ms. Karel Doorman, die vorig jaar in onderhoud was, dit jaar meer vaardagen heeft gemaakt.
– de behoefte aan kerosine lager bleek omdat als gevolg van COVID-19 oefeningen geannuleerd werden, waaronder Frisian Flag.
Onroerende goederen
Via het vastgoed is het afgelopen jaar 2.791 Terajoule verbruikt aan gas en elektriciteit. Dit staat gelijk aan een CO2-emissie van 0,260 Megaton. Defensie koopt echter 100% groene stroom in van Europese oorsprong, waarmee de uitstoot van de Defensie vastgoed op het conto komt van het aardgasverbruik. Dit is 0,088 Megaton en is daarmee vrijwel gelijk gebleven aan vorig jaar.
In 2020 is met zon en windenergie ongeveer 70 Terajoule in eigen beheer duurzaam opgewekt. Dit is 6% van ons elektriciteitsverbruik. De levering van groen gas in 2020 is helaas vanwege langere contractvoorbereiding door het Rijksvastgoedbedrijf, uitgesteld naar 2021. De CO2-emissie van vastgoed van Defensie gaat met de levering van groen gas in de komende jaren dalen.
Roerende goederen
Defensie heeft in 2020 wereldwijd totaal ca. 132 miljoen liter brandstof verbruikt voor vliegend, varend en rijdend materieel. Dit staat gelijk aan een CO2-emissie van 0,337 Megaton.
Figuur 9 Verbruik 2020 roerend/onroerend goed (%)
Figuur 10 Verbruik 2020 roerend per brandstofsoort (%)
