Naast de toelichting op beleidsartikel 32, waarin de beleidsdoelstelling van de Minister van Justitie en Veiligheid ten aanzien van het rechtsbestel wordt toegelicht, is in de begroting van Justitie en Veiligheid een apart hoofdstuk Raad voor de rechtspraak opgenomen, waarin de feitelijke vertaling van de aan de rechterlijke organisatie ter beschikking gestelde bijdrage in concrete beleidsdoelstellingen en prestaties van de Raad en de gerechten voor het betreffende jaar wordt gegeven.

Bijdrage

Hieronder is de realisatie van deze ter beschikking gestelde bijdrage weergegeven.

In het jaarverslag van de Rechtspraak, separaat uitgebracht door de Raad voor de rechtspraak, dat tevens aan de Staten-Generaal wordt aangeboden, wordt gedetailleerd ingegaan op de ontwikkelingen binnen de rechtspraak in 2023. Tevens bevat het jaarverslag van de Raad informatie over de instroom en productie en de Financiën, inclusief de managementparagraaf, de jaarrekening en de controleverklaring.

De bekostiging van de Rechtspraak wordt sinds 2020 gebaseerd op een productiegerelateerde bijdrage, naast een lumpsum bijdrage voor de vaste kosten.

Er is in 2023 voor de kosten in de aanloop- en opstartfase van het Netherlands Commercial Court (NCC) een vordering op het Ministerie opgenomen op de balans door de Rechtspraak. Het Ministerie zal deze vordering betalen uit de toekomstige ontvangsten van de griffierechten van de NCC-zaken.

Productie

In totaal kwamen er in 2023 ongeveer 1,4 mln. zaken binnen bij de gerechten. Het totaal aantal ingekomen zaken lag ongeveer op hetzelfde niveau als in 2022. Het aantal ingekomen vreemdelingenzaken bij de rechtbanken is gestegen. Ook bij het aantal ingekomen civiele handelszaken, straf-, bestuurs- en belastingzaken bij de gerechten was er een toename. Bij de gerechtshoven was er bij de meeste zaakscategorieën sprake van een daling van het aantal ingekomen zaken.

Het aantal afgehandelde zaken was in 2023 eveneens ongeveer 1,4 mln. Dit was iets hoger dan in 2022. In het bijzonder bij vreemdelingenzaken bij de rechtbanken was er sprake van een toename. Het aantal afgehandelde civiele familiezaken bij de gerechten is gedaald in 2023.

In het jaarverslag van de Rechtspraak, uitgebracht door de Raad voor de rechtspraak, dat tevens aan de Staten-Generaal wordt aangeboden, wordt meer gedetailleerd ingegaan op de diverse ontwikkelingen binnen de Rechtspraak in 2023.

Doorlooptijden

Hieronder is de realisatie van doorlooptijden te zien van door de Rechtspraak afgedane zaken. De doorlooptijd is gedefinieerd als de totale tijd in dagen die verstrijkt tussen het instromen en het uitstromen van een zaak bij een gerechtelijke instantie. De Rechtspraak heeft per zaakstroom (maximum)normen ontwikkeld voor doorlooptijden, dit worden «de standaarden» genoemd. Voor nagenoeg alle zaken is zo’n standaard opgesteld.

Het behalen van de doorlooptijden doet de Rechtspraak niet alleen, hierin werkt de Rechtspraak samen met andere procespartijen. De standaarden zijn op totaalniveau opgesteld, dus inclusief de doorlooptijd van anderen, aangezien dit vanuit het perspectief van de rechtzoekende de werkelijk beleefde doorlooptijd is.

Voor de interne sturing bij de Rechtspraak worden tientallen zaakstromen onderscheiden. Voor de leesbaarheid wordt in onderstaande tabel per rechtsgebied over de doorlooptijden gerapporteerd, met nadere specificatie voor een tweetal zaakstroomgroepen onder bestuur. In tabel 46 wordt het percentage zaken weergegeven dat in 2023 is uitgestroomd binnen de genormeerde doorlooptijd. Uit de tabel blijkt dat de mate waarin de normen worden gerealiseerd sterk verschilt per rechtsgebied.

In het jaarverslag van de Rechtspraak, uitgebracht door de Raad voor de rechtspraak, dat tevens aan de Staten-Generaal wordt aangeboden, wordt ook stilgestaan bij de doorlooptijden binnen de Rechtspraak35.