INHOUDSOPGAVE

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 en 2 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingen die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begroting van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor het jaar 2000 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2000. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2000.

Met de vaststelling van deze wetsartikelen wordt de in de begrotingsstaat opgenomen begroting van de uitgaven en de ontvangsten voor het jaar 2000 vastgesteld. De in die begroting opgenomen begrotingsartikelen worden door middel van een algemene toelichting en een toelichting per begrotingsartikel toegelicht in de onderdelen B en C van deze memorie van toelichting.

Wetsartikel 4 (agentschapbegroting)

Met de vaststelling van dit wetsartikel wordt de in de begrotingsstaat opgenomen begroting van baten en lasten en van kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de agentschappen ITO, BPR, CAS en IVOP voor het jaar 2000 vastgesteld. De in die begroting opgenomen begrotingsartikelen worden door middel van een algemene toelichting en een toelichting per begrotingsartikel toegelicht in onderdeel D van deze memorie van toelichting.

B. ALGEMENE TOELICHTING BIJ DE BEGROTING

1. INLEIDING: «BETROKKEN BESTUUR»

Door tal van maatschappelijke ontwikkelingen – zoals onder meer de informatietechnologische revolutie, de globalisering van economische verhoudingen en de emancipatie van burgers – zijn voor burgers veel zaken binnen handbereik gekomen. Burgers zijn in materieel en immaterieel opzicht op de drempel van de 21e eeuw meer toegerust dan nog maar kort geleden mogelijk leek. Individuele ontplooiing is zonder twijfel een hoofdkenmerk van de hedendaagse West-Europese samenleving.

Tegelijkertijd is er een ongekend hoog tempo in het maatschappelijk leven ontstaan; trends en ontwikkelingen volgen elkaar snel op. In deze situatie is er in de samenleving – bij burgers en bestuur – een toenemende behoefte te zien aan maatschappelijke samenhang en verbinding. Met persoonlijke ontplooiing ontstaat tezelfdertijd de wens om vast te stellen wat de bindende, gemeenschappelijke noemers zijn; uiterste individualisering en atomisering van de samenleving is immers een door niemand gewenst doel. De maatschappelijke snelheid en de sfeer van voortdurende verandering onderstrepen het bewust zijn van gezamenlijkheid ; een zekere mate van lotsverbondenheid wint in een voortdurend dynamische situatie aan belang. Omdat bepaalde samenlevingstrends – sociaal-economisch, sociaal-cultureel, internationaal – diep ingrijpen in de feitelijke leefsituatie en het levensperspectief van grote groepen van burgers, vragen zij om een verantwoordelijke overheid die luistert naar de samenleving en die in staat is maatschappelijke problemen op te lossen dan wel op zijn minst hanteerbaar en leefbaar te maken.

Het is in dit verband van groot belang om de democratische, bestuurlijke waarden en normen waarvoor het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) staat – een effectieve, efficiënte overheid in een veilige, democratische rechtsstaat – bij de tijd houden. De groeiende behoefte aan maatschappelijke samenhang dient daarom goed te worden begrepen en verwerkt in het beleid. De betrokkenheid op de samenleving die voor deze jaren zo kenmerkend is, stelt aldus bijzondere eisen aan het overheidsbeleid en het overheidsbestuur.

Een tweede reden om de betrokkenheid op de samenleving als vertrekpunt van ons beleid te nemen, ligt in het gegeven dat in de maatschappelijke omgeving de verwachtingen ten aanzien van de overheid vaak (te) hooggespannen zijn. Juist de mate waarin de overheid erin slaagt maatschappelijke vraagstukken op een bevredigende wijze tegemoet te treden, bepaalt het vertrouwen van de burger in de overheid. Sociaal-cultureel onderzoek wijst uit dat in ons land het vertrouwen in overheid en politiek min of meer constant blijft (SCP; Sociale en Culturele Verkenningen 1999). Het institutioneel vertrouwen dat internationaal vergeleken overigens hoog scoort evenzeer. Echter, het vertrouwen van de burger in «de overheid» is niet als vanzelf gegeven, het wordt sterk bepaald door de mate waarin de overheid er in slaagt maatschappelijke problemen op te lossen of – beter nog – vóór te zijn.

Kan de overheid aan het hoge ambitieniveau niet voldoen dan slaat dat hard op de overheid terug; de samenleving verliest vertrouwen. Hier staat echter tegenover dat onze hoog-technologische en complexe samenleving haar grenzen stelt aan wat te voorzien is en rationeel en vlekkeloos af te handelen is. Met de complexiteit en daardoor de kwetsbaarheid van de samenleving is immers ook de complexiteit van de overheidsorganisatie toegenomen. Voortdurend moet daarom gezocht worden naar een goede balans tussen het centrale niveau en het decentrale niveau, tussen zelfstandigheid, onafhankelijkheid en directe politieke sturing alsook tussen integrale en specifieke, op maatschappelijke belangen gerichte organisatievormen. Voor welke organisatievorm ook, de verplichting geldt echter dat – in het besef van de «risico-samenleving» waarin wij ons bevinden – de overheid haar zaken goed op orde moet hebben en vooral ook verbindingen aan moet gaan met de samenleving. De antenne voor wat er in de samenleving leeft moet goed zijn afgesteld; signalen moeten helder kunnen doorkomen. Dit vereist bijzonder aandacht van alle betrokkenen bij het publieke domein. De gevoeligheid voor wat zich in de samenleving afspeelt en voor de omgang met maatschappelijke ontwikkelingen en gebeurtenissen – ook rampzalige – kan en moet worden vergroot, zoals de parlementaire behandeling van het rapport van de parlementaire enquêtecommissie Vliegramp Bijlmermeer in dit voorjaar onderstreepte.

Met de typering «betrokken bestuur» beogen de minister en staatssecretaris van BZK en de Minister voor Grote Steden- en Integratiebeleid (GSI) in deze memorie van toelichting aan te geven hoe zij willen reageren op de hierboven aangeduide uitdaging voor het openbaar bestuur. Het begrip «betrokken bestuur» wil de symbolische, algemene invalshoek aanduiden die door ons wordt gekozen: doelgericht, complementair, responsief en op de samenleving gericht.

Om een passende bijdrage te kunnen leveren, moet eerst het perspectief voor goed bestuur worden bepaald. Voorop staat dat de overheid daar waar haar specifieke verantwoordelijkheid in het geding is, moet tonen te beschikken over een sterk handelingsbekwaam en – zo mogelijk – probleemoplossend vermogen. Betrokkenheid op de samenleving betekent immers vóór alles dat maatschappelijke problemen scherp in beeld zijn en tot een oplossing worden gebracht. De oriëntatie van overheid en bestuur moet om die reden extern van karakter zijn: de aspiraties van burgers en de noden van burgers – de maatschappelijke werkelijkheid – behoren het fundament van de beleidsvorming te zijn. Doelgerichtheid is de daaruit rechtstreeks af te leiden eis die aan het beleid kan worden gesteld. Maatschappelijke vraagstukken moeten gecoördineerd en integraal worden behandeld; tegenstrijdige belangen moeten worden overbrugd. Goed voorbeeld van die doelgerichte en integrale benadering is het grotesteden- en integratiebeleid. Concrete doelen en een op resultaten gerichte werkwijze treden daar nadrukkelijk op de voorgrond.

De mate waarin een doelgerichte en open benadering wordt waargemaakt, geeft inhoud en gezicht aan het betrokken bestuur dat wij voorstaan. Resultaatgericht en integraal handelen door een presterende overheid bindt burgers, verbindt overheid en samenleving en geeft de overheid aldus haar plaats in de samenleving. Betrokkenheid die niet wordt waargemaakt, c.q. die vervluchtigt, is daarentegen het begin van ongeloofwaardigheid. De Bijlmerenquête heeft ons scherper op het spoor gezet van – waar nodig – samenhangend, tijdig en doortastend beleid. Mede om die reden is de organisatie en het functioneren van de rijksdienst voor ons de komende jaren een belangrijk aandachtspunt. Over deze materie is aan het parlement gelijktijdig met de begrotingsstukken de nota «vertrouwen in verantwoordelijkheid» gezonden.

De beleidsvorming van de overheid dient daarbij doorzichtig en toegankelijk te zijn. Binnen de gekozen hoofdstructuur van ons bestuur is dat geen eenvoudige opgave. Er zijn immers veel decentrale en functionele «hulpstructuren» gevormd om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Daarmee rekening houdend, moet de aandacht in het bijzonder gericht zijn op transparantie. Omdat transparant beleid de mogelijkheid biedt om te zien wie waarvoor verantwoordelijk is. Het afleggen van verantwoording vraagt om een duidelijke en herkenbare taakverdeling binnen de overheidsorganisaties op de verschillende bestuurlijke niveaus. Dergelijke afrekenbare en inzichtelijke bestuurlijke verhoudingen houden burgers en maatschappelijke organisaties betrokken bij beleid en bestuur. Duidelijkheid en afbakening van verantwoordelijkheid verstevigen derhalve uiteindelijk de band tussen overheid en burgers. Concrete initiatieven in de sfeer van verantwoording en toezicht in de openbare sector zijn in dit licht te begrijpen als belangrijke voorwaarden voor een bestuur dat de band met de samenleving wil aanhalen. Punt van bijzondere aandacht zal voorts, in het kader van de hiervoor genoemde nota «vertrouwen in verantwoordelijkheid», de werking van het beginsel van de ministeriële verantwoordelijkheid zijn.

Algemeen aanvaard is de gedachte dat de overheid niet alles zelf kan doen en dat de overheid niet alles alleen kan (en moet willen!) doen. De overheidsmacht is de afgelopen decennia serieus gerelativeerd. Groeiende complexiteit van maatschappelijke verhoudingen, de emancipatie van burgers en maatschappelijke organisaties en de gegroeide concurrentiekracht van andere maatschappelijke domeinen hebben daaraan bijgedragen. Horizontale sturingsverhoudingen bepalen inmiddels in toenemende mate het beeld. Bestuurlijke partners, maatschappelijke partners en burgers dienen volop in het beleidsproces betrokken te zijn. Bestuurlijke co-productie, zoals bijvoorbeeld in het Bestuursakkoord nieuwe stijl en in de regiocontracten is neergelegd, waar ieder vanuit de eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheden inzet op het overeengekomen beleid, is een leidend begrip. Een maatschappelijke en open oriëntatie van overheid en bestuur ligt ook daaraan ten grondslag. Ook de convenanten in het kader van het grotestedenbeleid en het veiligheidsbeleid dat wij voorstaan, kenmerken zich door een hoge mate van partnerschap en een beroep op gedeelde verantwoordelijkheid met andere overheidsorganisaties en particuliere organisaties.

Er is vanwege tal van maatschappelijke ontwikkelingen een ander beeld ontstaan over communicatie, informatie-uitwisseling en maatschappelijke menings- en besluitvorming. Er zijn duidelijke signalen dat de betrokkenheid van burgers bij het politieke en bestuurlijke besluitvormingsproces op een nieuwe wijze vorm krijgt. De groei naar een «civil society» in dit verband te omschrijven als een samenleving waarin burgers hun maatschappelijke betrokkenheid op tal van manieren daadwerkelijk vormgeven, maar de politieke invulling van hun burgerschap minder prominent lijken te op te pakken – lijkt een gegeven te zijn. De vraag wat daarvan de implicaties zijn voor de democratische spelregels die zich sinds de tijd van Thorbecke hebben ontwikkeld, behoeft urgente en nadere doordenking. Er is reden ons te bezinnen op de wijze waarop wij vorm geven aan de democratische waarden en uitgangspunten die onze rechtsstaat kenmerken. Eigentijdse instrumenten en voorzieningen kunnen immers de betrokkenheid van burgers – en daarmee de vitaliteit van onze democratie – vergroten en op peil houden. Vanuit deze invalshoek kan de herindiening van het Grondwetsherzieningsvoorstel over het correctief referendum worden bezien, alsmede de wetgeving voor een tussentijdse voorziening als het raadplegend referendum. Evenzeer geldt dat voor de overige intensiveringen op het dossier van de staatkundige vernieuwing die het afgelopen voorjaar aan het regeerakkoord zijn toegevoegd. Eveneens mede vanuit dit besef wordt het informatievoorzieningsbeleid in toenemende mate gericht op de relatie tussen burger en bestuur, enerzijds waar het aspecten van dienstverlening betreft en anderzijds waar het gaat om het waarmaken van burgerschap.

Een communicatief, intelligent en creatief ambtelijk corps en een integere, op maat gesneden organisatie zijn het voertuig voor een daadwerkelijk betrokken bestuur. De overheidsorganisatie dient van hoogwaardige kwaliteit te zijn; dat is een voorwaarde voor een overheidsoptreden waaraan hoge eisen worden gesteld. De rijksdienst en de professie van ambtenaar verdienen derhalve de volle aandacht zowel vanuit de kwaliteitseisen die gesteld mogen worden aan de ambtenaar zelf en vanuit het belang van een grensverkenning tussen ambtelijk systeem en «de politiek». Een extra reden daarvoor wordt gevonden in de maatschappelijke complexiteit en het hoge verwachtingspatroon dat op de overheid rust. Het gaat dan om de bevordering van ambtelijk vakmanschap, inspanningen ten aanzien van de ambtelijke integriteit (in de brede betekenis van het woord) – waarbij leidraad is dat ambtenaren zich ten alle tijden ervan bewust moeten zijn dat zij werken onder ministeriële verantwoordelijkheid – en de bezinning op de aard en consequenties van de specificiteit van de ambtelijke status. Ook deze materie krijgt de volle aandacht in de eerder genoemde nota «vertrouwen in verantwoordelijkheid».

Het zijn deze kernbegrippen – doeltreffend beleid, transparante en responsieve beleidsvorming, bestuurlijk partnerschap, democratische vitaliteit en ambtelijke kwaliteit – die in algemene zin onze leidraad zijn . In de navolgende toelichting op de BZK-begroting worden deze begrippen herkenbaar in de concrete beleidsvoornemens die wij voorleggen.

2. BESTUUR

2.1. Democratische rechtsstaat

Staatkundige vernieuwing

De democratische rechtsstaat waarin wij leven, is een belangrijke verworvenheid die wij niet als een gegeven mogen beschouwen. De vitaliteit van onze democratie vraagt om voortdurende aandacht en gestaag onderhoud. Het functioneren van de democratische rechtsstaat wordt beïnvloed, soms ook bedreigd, door velerlei maatschappelijke factoren. Internationalisering en informatisering zijn daarvan niet onbelangrijke voorbeelden. De verworvenheden en waarden van onze rechtsstaat zijn grotendeels in de Grondwet neergelegd. Het kabinet heeft op basis van het regeerakkoord de afgelopen periode in het kader van de staatkundige vernieuwing diverse voorstellen, waarvan sommige leidend tot grondwetsherziening, in procedure gebracht.

Het komende jaar wordt de staatkundige vernieuwing met vernieuwd elan voortgezet. Een belangrijk voorbeeld vormt de vraag of aan burgers de mogelijkheid van een correctief referendum moet worden geboden. De commissie Biesheuvel heeft hiervoor de grondslag gelegd, achtereenvolgende paarse kabinetten hebben het voorstel tot het opnemen van een beslissend correctief referendum in de Grondwet in procedure gebracht. De voorstellen mochten zich ook verheugen in een ruime meerderheid in beide kamers der Staten-Generaal, zowel in de eerste als in de tweede lezing. Deze ruime meerderheid kwam echter in tweede lezing één stem te kort in de Eerste Kamer om daar de vereiste tweederde meerderheid te behalen. Inmiddels is begin juni 1999 een aantal afspraken gemaakt over de wijze van uitvoering van hetgeen in hoofdstuk VII van het regeerakkoord is vastgelegd. De uitvoering van deze afspraken is met kracht en voortvarendheid ter hand genomen.

Het voorstel tot verandering in de Grondwet, strekkende tot opneming van bepalingen inzake het (beslissend) correctief referendum zal ongewijzigd opnieuw worden ingediend. Dit voorstel is inmiddels bij de Raad van State aanhangig gemaakt. Volgens de planning zal het in januari 2000 bij de Tweede Kamer worden ingediend. Gelijktijdig met de indiening wordt middels een proeve inzicht gegeven in de uitvoeringswetgeving die behoort bij dit (beslissend) correctief referendum. In voorbereiding is voorts een tijdelijke referendumwet die, binnen het kader van de Grondwet, de mogelijkheid opent tot een raadgevend referendum. Alle inspanningen zijn erop gericht dit voorstel in oktober voor advies aan de Raad van State voor te leggen, zodat indiening in januari 2000 mogelijk is. Aan de Raad van State is advies gevraagd over de meest wenselijke fase van de wetgevingsprocedure waarin de mogelijkheid van het raadgevend referendum wordt geboden en over het betrekken van de wetgevende organen.

Ook aan de andere punten van hoofdstuk VII van het regeerakkoord wordt intensief gewerkt. Zo ontvangt het parlement dit najaar een notitie met voorstellen over de verkiezing en de positie van de Eerste Kamer. De reactie van de kamers wordt door het kabinet hoopvol gestemd afgewacht. De Staatscommissie dualisme en lokale democratie zal haar werkzaamheden voor 1 januari 2000 afronden. Het kabinet zal hierover zo spoedig mogelijk maar in ieder geval binnen zes maanden na ontvangst van het rapport een standpunt innemen.

Gelijktijdig met deze begrotingsstukken ontvangt het parlement de nota «vertrouwen in verantwoordelijkheid» waarin onder meer aandacht wordt besteed aan het thema van de ministeriële verantwoordelijkheid. Daarbij wordt betrokken de organisatie van het openbaar bestuur en de integriteit en professionaliteit van de ambtelijke organisatie. Een en ander vloeit voort uit de discussies die afgelopen voorjaar zijn gevoerd over het rapport van de parlementaire enquêtecommissie Vliegramp Bijlmermeer.

Constitutionele agenda van de 21ste eeuw

De gedachtevorming over de positie van de Grondwet in een snel verander(en)de samenleving, vormt een belangrijke opdracht voor het Ministerie van BZK. De Grondwet geeft uitdrukking aan de basisbeginselen van onze democratische rechtsstaat. Het is dan ook van belang dat de grondwet stevig verankerd is en blijft in onze samenleving. De Grondwet moet verbonden zijn aan algemeen levende maatschappelijke opvattingen. Wanneer zich in de samenleving ontwikkelingen voordoen die zich in voldoende mate hebben uitgekristalliseerd, ligt het zonder meer voor de hand om ook stil te staan bij de vraag wat de betekenis en de gevolgen daarvan kunnen zijn voor de Grondwet. In dat kader presenteert de Minister van BZK in het jaar 2000 de «constitutionele agenda van de 21ste eeuw». De gedachte daarbij is een impuls geven aan het doordenken van de actualiteit en vitaliteit van de Grondwet. De suggesties die uit de viering van het 150-jarig bestaan van de Grondwet voortkwamen zullen in belangrijke mate voeding geven aan de constitutionele agenda. Het evaluatierapport van het project waarbij deze viering gestalte kreeg, is op 17 mei jl. aan het parlement aangeboden. In dat rapport komen verschillende belangwekkende vragen naar voren als «Welke gevolgen heeft de voortschrijdende Europese integratie voor ons staatsbestel?», «Is er behoefte aan een toetsingsrecht aan de Grondwet?» en «Is het wenselijk om (zoals de winnaars van de Grondwetstrijd hebben voorgesteld) een experimenteerbepaling op te nemen?». Het zijn vragen als deze die de constitutionele agenda kunnen voeden. De per 1 oktober 1999 op te richten Stichting Forum democratische ontwikkeling kan hierbij een initiërende en stimulerende rol spelen.

De gedachte achter de constitutionele agenda is primair een breed debat in verschillende geledingen in onze samenleving over actualiteit en vitaliteit, en over de waarden en normen van onze democratische rechtsstaat teneinde ons te bezinnen op de noodzaak van mogelijke aanpassingen van de grondwet. De constitutionele agenda behelst niet een proeve voor een algehele grondwetsherziening, maar heeft met name betrekking op de langere termijn. Los daarvan heeft de regering op een aantal terreinen reeds stappen gezet die mogelijk tot aanpassing van de Grondwet kunnen leiden. Deze (eerste) stappen bestaan uit het vragen van advies, waarbij soms expliciet gevraagd is zo mogelijk een maatschappelijke discussie over het desbetreffende vraagstuk te entameren.

In de eerste plaats stelt het regeerakkoord dat maatschappelijke discussie en politieke besluitvorming nodig is inzake de grondrechten die samenhangen met – onder meer – de toepassing van internet en de toegankelijkheid van de elektronische snelweg (meningsuiting, privacy en communicatiegeheim). Het kabinet heeft de commissie «Grondrechten in het digitale tijdperk» onder voorzitterschap van prof. Franken ingesteld, die zich thans buigt over de vraag of de genoemde grondrechten aanpassing behoeven. Deze commissie brengt uiterlijk volgend jaar mei advies uit.

In de tweede plaats is op grond van het regeerakkoord aan de Onderwijsraad gevraagd op welke wijze de Grondwet moet worden aangepast om voldoende ruimte voor de oprichting van samenwerkingsscholen te geven.

Tenslotte verdient de ontwikkeling om Nederland vestigingsplaats voor internationale gerechtshoven te laten zijn in deze rij vermelding. Omdat er geen twijfel mag bestaan over de grondwettigheid van dergelijke hoven, is de Raad van State hierover om advies gevraagd.

Verkiezingen en kiesstelsel

De opkomst bij de verkiezingen voor provinciale staten en voor het Europees parlement in 1999 was helaas bedroevend laag. Deze tendens is ook zichtbaar – zij het in veel mindere mate – bij de in 1998 gehouden verkiezingen voor de gemeenteraden en de Tweede Kamer. De teruglopende opkomst bij verkiezingen geeft reden tot zorg. Feit is dat burgers hun betrokkenheid bij politieke en maatschappelijke besluitvormingsprocessen in toenemende mate op andere manieren vormgeven dan door middel van verkiezingen. Hoewel deze betrokkenheid op zichzelf is toe te juichen, dient ervoor te worden gewaakt, dat het belang van verkiezingen navenant afneemt. Verkiezingen zijn immers een bestaansvoorwaarde van elk democratisch staatsbestel. Tegen deze achtergrond werd dan ook onderzocht welke motieven niet-stemmers hadden om niet deel te nemen aan de verkiezingen. Al langer is bekend dat de meest genoemde redenen om niet te gaan stemmen betrekking hebben op een gebrek aan interesse, een negatieve beoordeling van het nut om te gaan stemmen en het niet in staat zijn om een keuze te maken tussen de deelnemende partijen. De resultaten van het NKO-onderzoek bevestigen dit wederom. De mate waarin deze motieven een rol spelen is echter nog niet bekend.

Tevens wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van informatie- en communicatietechnologie voor het stemproces. Daarbij staat voorop het voor de kiezer eenvoudiger te maken om haar of zijn stem uit te brengen. Dit met inachtneming van de vereisten die aan het stemproces verbonden zijn. Gedacht wordt daarbij aan mogelijkheden voor de kiezer om op afstand zijn of haar stem uit te brengen, meerdere plaatsen geschikt te maken als stembureau, na te denken over (langere) openingstijden van stembureaus en het aantal verkiezingsdagen.

Teneinde de opkomst voor de verkiezingen van de provinciale staten te bevorderen heeft het kabinet besloten aan het parlement voor te stellen de gemeenteraadsverkiezingen, die in 2002 voorzien zijn, te bundelen met de verkiezingen van de provinciale staten in 2003. Hiertoe zal een wijziging van de Kieswet worden voorbereid.

De discussie over mogelijke wijzigingen in het kiesstelsel wordt voortgezet tegen de achtergrond van hetgeen in het regeerakkoord daarover is afgesproken. Een aanzet tot mogelijke wijzigingen wordt gegeven in de vorm van vier voorstellen. Deze zijn neergelegd in de in opdracht van het Ministerie van BZK verrichte studie «Proeve van een nieuw kiesstelsel».

In de discussie naar aanleiding van deze studie zijn ook alternatieven aangedragen. Over de voorstellen en de alternatieven hebben de Raad voor het Openbaar Bestuur (Rob) en de Kiesraad geadviseerd. Beide raden hebben hun reserves m.b.t. deze voorstellen en alternatieven. In de loop van dit jaar is voorzien dat het kabinet hierop en op de adviezen een reactie zal geven.

Juridisering

In het regeerakkoord 1998 is aangegeven dat versterking van de democratische besluitvorming essentieel is voor de effectiviteit en de legitimiteit van het bestuur en de duidelijkheid voor de burger. Juridisering is het veelvuldig gebruik van juridische instrumenten en procedures mede als gevolg van politiek gewenste keuzes in wetgeving. Met een toename van het bestuurshandelen is ook de bemoeienis van de rechter toegenomen. Om de democratische besluitvorming te versterken, moet te ver doorgeschoten juridisering worden tegengegaan. Op die manier wordt het evenwicht binnen de trias politica bewaakt. In het kabinetsstandpunt «Juridisering in het openbaar bestuur» (kamerstukken II, 1998/1999, 26 360, nr. 1) heeft het kabinet daartoe ten aanzien van bestuur, rechter en wetgever concrete voornemens aangekondigd. Inmiddels hebben verschillende van deze voornemens het stadium van uitvoering bereikt:

* Bij wet van 24 december 1998 (Stb. 1998, 738) is de mogelijkheid om beroep in te stellen bij de bestuursrechter tegen algemeen verbindende voorschriften en beleidsregels uitgesteld. Alleen bij wet in formele zin kan deze mogelijkheid worden ingevoerd.

* De Commissie Wetgeving algemene regels van bestuursrecht zal naar verwachting dit najaar een advies uitbrengen over het bevorderen van de coördinatie bij complexe besluitvormingssituaties.

* De Raad van State is advies gevraagd over een wetsvoorstel dat voorziet in het samenvoegen van de beide openbare voorbereidingsprocedures van de afdelingen 3.4 en 3.5 van de Algemene wet bestuursrecht. De bezwaarschriftprocedure behoeft in die gevallen niet meer te worden gevolgd.

* Binnen afzienbare tijd ontvangen alle bestuursorganen een handreiking voor de inrichting van de bezwaarschriftprocedure, die bestuursorganen kan helpen de toepassing van deze procedure te verbeteren en meer conflicten «in eigen huis» op te lossen.

* Het onderzoek naar alternatieve vormen van beslechting van interbestuurlijke geschillen is afgerond. Doel van het onderzoek was na te gaan of geschillen tussen overheden op een andere wijze dan door tussenkomst van de rechter kunnen worden opgelost. Het kabinet zal de Tweede Kamer op korte termijn in kennis stellen van de resultaten van het onderzoek en de Kamer haar voornemens naar aanleiding van deze resultaten bekend maken.

* Binnenkort zal in samenspraak met rechters, advocaten en bestuurders de problematiek van de zogenaamde bestuurlijke lus worden bezien. De bestuurlijke lus betekent dat de rechter het bestuur de gelegenheid biedt om tijdens de beroepsprocedure gebreken te herstellen of besluiten te veranderen. Aan de hand van de resultaten van deze bespreking komt het kabinet met nadere voorstellen terzake.

In zijn Jaarverslag 1998 heeft de Raad van State opgemerkt dat in het kader van het tegengaan van te ver doorgeschoten juridisering, ook de kwaliteit van de wetgeving, de wijze waarop deze tot stand komt en de functies van wetgeving aandacht verdienen. Het kabinet onderschrijft deze analyse en zal oog blijven houden voor mogelijke verbeteringen van de wetgeving en de wetgevingsvoorbereiding.

Ondertussen nemen de rechterlijke macht en het bestuur eveneens initiatieven om te ver doorgeschoten juridisering terug te dringen en inzicht te krijgen in elkaars wereld. Met het oog daarop vinden er verschillende bijeenkomsten plaats waarin rechters en bestuurders met elkaar discussiëren over hun taakopvatting en de beperkingen daarbij. Een betere communicatie tussen rechter en bestuur kan veel problemen oplossen en wellicht ook voorkomen. Een ander reeds lopend initiatief betreft het bevorderen van kennis van het functioneren van het openbaar bestuur tijdens de opleiding van rechterlijke ambtenaren. Het is bijvoorbeeld mogelijk om tijdens de raio-opleiding voor een bepaalde periode een stage te vervullen bij een bestuursorgaan.

2.2. Openbaar bestuur

Ons openbaar bestuur functioneert in het algemeen naar behoren en blijkt bij internationale vergelijking van goede kwaliteit te zijn. In het algemeen is er een goed niveau van publieke dienstverlening in ons land. Dat moeten we ook in een zich turbulent ontwikkelende omgeving vasthouden. Toch ligt het gevaar van zelfgenoegzaamheid op de loer. Het regeerakkoord spreekt dan ook niet zonder reden hoge ambities uit als het gaat om de kwaliteit van het openbaar bestuur. Aandacht wordt gegeven aan de dienstverlening aan de burger, de duidelijke visie op maatschappelijke problemen die van de overheid wordt verwacht en het belang van een open en transparante bestuurswijze.

De integrerende functie van het openbaar bestuur, het vermogen tot bindende visievorming en de flexibiliteit van de overheid moeten worden versterkt.

Ten aanzien van het binnenlands bestuur is de inzet van het kabinet in 2000 gericht op drie hoofdonderwerpen. In de eerste plaats op de verbetering van de resultaatgerichte samenwerking tussen de bestuurslagen, in de tweede plaats op aanpassingen in schaal en organisatie van gemeenten en provincies daar waar dat nodig is en in de derde plaats op de staatkundige structuur die ten grondslag ligt aan het goed functioneren van de democratie. In het algemeen is het beleid in deze jaren te typeren als het losmaken van veel verschillende initiatieven en werkvormen en het leggen van nadruk op differentiatie en maatwerk. Vervolgens zal dan bepaald kunnen worden welke het meest bijdragen aan het gewenste betrokken bestuur. Wij refereren hierbij aan de algemene opdracht die we in de inleiding hebben verwoord: de effectiviteit van beleid vraagt in deze tijd om bestuurlijke samenwerking en partnerschap.

Bestuurlijk partnerschap; nieuwe vormen van samenwerking

Vanwege de noodzaak de resultaatgerichtheid van beleid te vergroten is veel inspanning gericht op het afstemmen, dwars door bestuurslagen heen, van ieders bijdrage aan met name de prioriteiten uit het regeerakkoord. Dit komt tot uiting in de goede afspraken die in 1999 zijn gemaakt in het kader van het grotestedenbeleid, het bestuursakkoord-nieuwe-stijl (BANS) en de regiocontracten. Bestuurlijk partnerschap is de leidraad van handelen. Dat houdt in dat verantwoordelijkheden helder worden gesteld, samenwerking wordt geoptimaliseerd en gelijkwaardigheid van de partners vertrekpunt is. In het komende jaar zal in deze sfeer, waar maatwerk dus is vereist, een volgende stap moeten worden gezet, waardoor de resultaten daadwerkelijk zichtbaar worden voor de individuele besturen en voor de burgers.

De afspraken met de grote steden (convenanten) komen in hoofdstuk 3.2 van deze memorie van toelichting aan de orde.

Begin 1999 zijn afspraken tussen rijk, IPO en VNG officieel vastgelegd in het BANS dat de titel «Overheden over toekomst» draagt. In dat bestuursakkoord zijn afspraken gemaakt op het terrein van de sociale infrastructuur en veiligheid, ruimtelijk-economische structuur en de kwaliteit van het openbaar bestuur. De nadere uitwerking en uitvoering van die afspraken wordt bewaakt in het – speciaal daarvoor in het leven geroepen – Overhedenoverleg. Dit overleg vindt twee keer per jaar plaats onder voorzitterschap van de minister-president. Het parlement zal na elk Overhedenoverleg van de vervolgstappen op de hoogte worden gebracht. De vervolgafspraken zullen ook steeds op het niveau van individuele provincies en gemeenten concreet gemaakt moeten worden.

De meest recente opdracht voor het ministerie om interbestuurlijke samenwerking te coördineren richt zich op bovenprovinciaal, landsdelig niveau. In 1999 is een aanzet gegeven voor het opzetten van een stelsel van samenhangende afspraken in regiocontracten. De ruimtelijk-economische dynamiek vormt de actuele behoefte om op dat niveau samenhangende visies te ontwikkelen. Nadat al eerder overleg met Noord-Nederland en de Randstad is gestart, is dat nu met het Oosten en Zuid-Nederland gaande. In het najaar van 1999 zal bestuurlijk overleg per landsdeel worden georganiseerd. De bedoeling is daarbij om verschillende sectorale invalshoeken te overkoepelen. Waarschijnlijk krijgen de afspraken een landsdeelspecifiek karakter. In 2000 is het streven erop gericht om daadwerkelijke beleidsafstemming tussen de inspanningen van ministeries en de landsdelen tot stand te brengen, zodat vastgesteld kan worden of afspraken op dit schaalniveau meerwaarde opleveren. Het parlement wordt in de loop van 2000 geïnformeerd over de bevindingen.

Ook in grensoverschrijdend verband wordt de maatschappelijke behoefte aan samenwerking in bestuurlijke zin tegemoetgekomen. In de praktijk blijkt een toenemende behoefte aan samenwerking over de grens heen, niet enkel op algemeen-bestuurlijk vlak, maar ook bij de rampenbestrijding en bij politiële activiteiten. Om die reden zal in het komende jaar een herzien kabinetsstandpunt over grensoverschrijdende samenwerking worden uitgebracht, dat voortbouwt op het kabinetsstandpunt uit 1994. Het ligt voor de hand dat in het herziene kabinetsstandpunt een accent zal worden gelegd op de belangrijke rol van de euregio's: samenwerkingsverbanden van Nederlandse provincies en gemeenten met hun Belgische of Duitse buren. Het gehele Nederlandse grensgebied valt inmiddels binnen een of meer van deze euregio's. Het voornemen bestaat – in overleg met de euregio's – te bezien hoe de bestaande samenwerking nog kan worden geïntensiveerd. Afzonderlijke vermelding verdient de indringende samenwerking tussen Nederlandse en Duitse buurgemeenten voor de ontwikkeling van grensoverschrijdende bedrijventerreinen. In verband daarmee is het kabinet begin juli akkoord gegaan met het sluiten van een praktisch, toegespitst verdrag inzake grensoverschrijdende bedrijventerreinen met de Bondsrepubliek en de betrokken Länder. Hierover is het parlement onlangs geïnformeerd bij de toezending van het kabinetsstandpunt inzake grensoverschrijdende bedrijventerreinen aan de Nederlands-Duitse grens. In Benelux-verband is het belang van bestuurlijke grensoverschrijdende samenwerking recentelijk nog eens benadrukt door het Comité van Ministers. Nederland zal zich in dat verband, maar ook in bilaterale contacten met Vlaanderen, blijven beijveren voor nieuwe inspanningen. Ook hierbij is de medewerking van de euregio's onontbeerlijk.

Zoals in het regeerakkoord aangekondigd wordt voortgegaan met het vergroten van de armslag van decentrale overheden (decentralisatie). De Raad voor het openbaar bestuur en de Raad voor de financiële verhoudingen zijn op 18 mei 1999 om advies gevraagd over decentralisatie («Adviesaanvraag over decentralisatie vraagstukken»). Ten behoeve van de gedachtewisseling met het parlement wordt in de loop van 2000 een kabinetsstandpunt toegezonden. Afzonderlijke aandacht vergt de differentiatie van verantwoordelijkheden aan grote steden. In het regeerakkoord worden experimenten in het vooruitzicht gesteld. Daarvoor hebben wij inmiddels overleg geopend met de ministeries. Wij verwachten dat de eerste voorstellen in 2000 tot besluitvorming kunnen leiden. Het decentralisatiebeleid is 20 jaar geleden door het Ministerie van Binnenlandse Zaken gestart. Er is veel geoogst en het draagvlak voor decentralisatie binnen de rijksdienst is gegroeid. In deze fase behoeft de wijze waarop wordt gedecentraliseerd onze bijzondere aandacht met het oog op het bereiken van de beoogde effecten voor de kwaliteit en de integraliteit van het bestuur. Evaluatieonderzoek van de Vrije Universiteit in 1997 heeft hiervoor veel nuttige aanbevelingen opgeleverd. Op 11 juni 1997 is hierover een kabinetsstandpunt aan de Tweede Kamer gezonden, dat wij ook als richtsnoer hanteren. Goede decentralisatie is meer dan loslaten van beleid. Het simpelweg overhevelen van taken en middelen naar decentrale overheden maakt steeds meer plaats voor totaalarrangementen op maat, waarbij de gemeenten en provincies beter in staat worden gesteld om eigen, lokaal ingebed en integraal beleid te ontwikkelen. Daarbij moet ook ingespeeld worden op de behoefte om, met de gemeenten en provincies in een regierol, partnerschappen te smeden met maatschappelijke organisaties en bedrijven. Eén van de voorwaarden is hierbij dat de publieke middelen op decentraal niveau ontschot en flexibel kunnen worden ingezet. De inrichting van deze bestuurlijke arrangementen en het bijbehorend flankerend beleid zijn van groot belang voor het vergroten van het probleemoplossend vermogen van het bestuur als geheel. Dat is uiteindelijk de toetssteen voor het slagen van decentralisatie en de bijdrage van ons ministerie is vooral hierop gericht.

Naar verwachting zal omstreeks de jaarwisseling een nieuwe bestuursafspraak Friese taal en cultuur met de provincie Fryslân gesloten kunnen worden. Daarin wordt de gezamenlijke verantwoordelijkheid van Rijk en provincie voor de bevordering van de Friese taal en cultuur vorm gegeven.

Bestuurlijke organisatie

Maatwerk is ook het kenmerk voor de beleidsinzet ten aanzien van de bestuurlijke organisatie.

Tussen de Europese Unie en de individuele burger kunnen verschillende schaalniveaus worden onderscheiden (zoals wijk, stad, regio, provincie, landsdeel, nationale staat, grensoverschrijdende regio etc.) Gegeven de drie volwaardige bestuurslagen die wij in Nederland kennen, heeft elke bestuurslaag de opdracht samen te werken met andere besturen en actief te schakelen naar verschillende aanpalende hogere en lagere schaalniveaus. Regiocontracten zijn hiervan een goed voorbeeld, evenals de vrijwillige gemeentelijke samenwerking en publiek-private samenwerkingsconstructies. Op zichzelf heeft deze ontwikkeling de charme van flexibiliteit en biedt deze de beste kansen op aansluiting op de maatschappelijke dynamiek. Tegelijkertijd is de vraag of het huis van Thorbecke door de toenemende praktijk van samenwerking onder spanning komt te staan en welke consequenties heeft dit voor de bestuurlijke hoofdstructuur. In die zin is dan ook advies gevraagd aan de Rob. Hierbij dient met name aandacht te worden geschonken aan de waarborging van democratische waarden als legitimatie, verantwoording en transparantie, alsmede aan aspecten van doelmatigheid zoals slagvaardigheid, resultaatgerichtheid en conflictoplossing.

Deze democratische waarden moeten bij de vormgeving van de bestuurlijke organisatie worden verenigd met de voordelen van een flexibele(r) bestuursorganisatie. Die voordelen betreffen onder andere het vermogen om adequaat beleid te ontwikkelen en diensten aan de burger te verlenen, hetgeen de legitimatie van bestuur en politiek ten goede komt. Algemeen wordt onderkend, dat met het oog op toekomstige ontwikkelingen vele gemeenten als te klein en te kwetsbaar moeten worden beschouwd.

Het kabinet hecht veel waarde aan een krachtig lokaal bestuur. Dat wil zeggen dat gemeenten in staat moeten zijn zelfstandig een volwaardig pakket aan essentiële taken te behartigen en op het lokale niveau integrale afwegingen te maken. De gemeente mag geen lege huls worden; lokale politiek moet over reële keuzes gaan. Gemeenten dienen daarnaast over een aantal basiskwaliteiten te beschikken. Een bepaalde schaal is daarvoor noodzakelijk, die overigens per regio en mede afhankelijk van de functie van gemeenten verschillend kan worden ingevuld. Daarom is geen eenduidige getalsmatige ondergrens voor gemeenten aan te geven. Deze uitgangspunten betekenen dat een actief herindelingsbeleid nodig blijft. Dat vraagt ook van de medewetgever de nodige ruimte om kabinetsvoorstellen op te beoordelen, met gevoel voor hetgeen tijdens de wettelijke procedure vanuit veelal tegengestelde belangen reeds is ingebracht en gewogen. Daarnaast is de Stuurgroep krachtige gemeenten in verschillende gebieden waar de laatste jaren geen herindeling heeft plaats gevonden, bezig met een analyse, met als doel vooral toekomstige knelpunten in beeld te krijgen en de betrokken gemeenten in dat kader te laten reflecteren op het eigen bestuur. Aan de hand van de verzamelde informatie en de bevindingen tijdens te houden rondetafelgesprekken formuleert de Stuurgroep een advies op grond waarvan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, na informatie aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal, tot een nadere beoordeling over het mogelijke vervolgproces zal komen. De uitkomsten hiervan staan vanzelfsprekend niet vast; differentiatie en maatwerk zijn ook hier geboden. De nota's over gemeentelijke herindeling en over inrichting en functioneren van het binnenlands bestuur, die het kabinet kort na zijn aantreden heeft uitgebracht en waarmee de Tweede Kamer in meerderheid heeft ingestemd, zijn bepalend voor ons handelen op dit punt. Deze nota's sporen met en zijn een nadere uitwerking van het regeerakkoord op het onderdeel «De bestuurlijke organisatie». Aan de aanvaarding van hierop gebaseerde voorstellen hecht het kabinet dan ook grote waarde.

In 2000 hopen wij de wetsvoorstellen tot gemeentelijke herindeling in West-Overijssel en de Over-Betuwe alsmede in een deel van de provincie Utrecht en van enkele centrumgemeenten in Limburg in het parlement aanvaard te zien. Het wetsvoorstel tot gemeentelijke herindeling in Twente is inmiddels in de Tweede Kamer aangenomen. Het kabinet spreekt de verwachting uit dat de behandeling in dit parlementaire jaar positief zal worden afgerond. Alle in procedure zijnde wetsvoorstellen voldoen aan de uitgangspunten zoals neergelegd in de Beleidsnotitie gemeentelijke herindeling.

Naast voortzetting en afronding van de lopende herindelingsprocedures wordt het beleid over versterking van gemeenten voortgezet. In dit kader zijn diverse activiteiten gaande. Op verschillende plaatsen is sprake van initiatieven van gemeenten zelf om te onderzoeken of samengaan op termijn wenselijk is. Los daarvan zijn de rondetafel-gesprekken in gebieden waar lange tijd geen herindeling heeft plaatsgevonden in een aantal regio's van start gegaan. Daarbij is de vraag aan de orde in hoeverre herindeling naast andere oplossingen een rol kan spelen bij de versterking van het gemeentelijk bestuur. Een en ander vloeit voort uit het regeerakkoord.

Voorts heeft inmiddels in een aantal recent heringedeelde gemeenten het eerder aangekondigde onderzoek plaatsgevonden naar een gewenningsbijdrage. Binnenkort zullen mede op basis van de uitkomsten van dit onderzoek conclusies worden getrokken ten aanzien van de hoogte van deze gewenningsbijdrage. Tenslotte zal de Tweede Kamer binnenkort een nadere beschouwing bereiken over de begrippen gemeente, gemeenschap en binnengemeentelijk zelfbeheer in relatie tot gemeentelijke herindeling.

Op 27 april 1999 is met de Tweede Kamer een hoofdlijnendebat gevoerd over de notitie inrichting en functioneren van het binnenlands bestuur. De positie van het middenbestuur is daarbij uitvoerig aan de orde geweest. Voor deze bestuurslaag geldt bij uitstek dat zij zich in een turbulente omgeving bevindt, welke een verscherping van de maatschappelijke plaatsbepaling vraagt. De provincies zijn hier volop mee bezig, omdat hun profiel bij velen niet scherp is. Het is daarom logisch dat ook in het hoofdlijnendebat de positionering van de provincie, soms ook in kritische zin, aan de orde kwam. Een voortgaand debat hierover is op zijn plaats. Meer inzicht in de feitelijke plaats van de provincie in de samenleving is dan ook gewenst. Hiervoor moet een onderzoek plaatsvinden naar de clientèle van deze bestuurslaag. Een dergelijk onderzoek is van groot belang om een goed inzicht te krijgen in de maatschappelijke context waarbinnen de provincie de haar toegedachte regisserende en arbitrerende rol vervult. Ook voor de eventuele verdere ontwikkeling van de provinciale regisserende en arbitrerende rol is dit onderzoek relevant. De provincie maakt op dit moment een transformatieproces door dat van vitaal belang is voor de toekomst van deze bestuurslaag. Binnen de provincies zelf is een discussie gaande over de eigen bestuursstijl, de herkenbaarheid voor burgers en de daarvoor benodigde bevoegdheden en instrumenten. Dezerzijds is meermalen gesteld dat de provincies, inclusief hun nieuwe taken, beschikken over een ruim en vaak nog onbenut arsenaal aan bestuursinstrumenten om actief te interveniëren in de leefomgeving die ook direct voor de burgers van belang is. Het zal voor de provincies een bijzondere opgave zijn deze ambitie in de komende jaren waar te maken. Waar nodig en passend willen wij hierbij de provincies terzijde staan. De overige in dit hoofdlijnendebat aan de orde gekomen actiepunten worden op andere plaatsen in deze memorie behandeld.

Tot slot moet de toekomst van de Kaderwetgebieden zorgvuldig en per gebied onder ogen worden gezien. In het jaar 2000 zal worden begonnen met de evaluatie van de Kaderwetgebieden, zoals in het regeerakkoord is afgesproken. Zodra de nodige informatie hiervoor beschikbaar is – dat zal nog in 2000 het geval zijn – zal deze worden voorzien van een kabinetsreactie en aan de Tweede Kamer ter hand worden gesteld.

Dualisme

De vernieuwing van het lokale bestuur staat hoog op de agenda. Het gaat bij de vernieuwing van het bestuur om wezenlijke zaken. De autonomie van de gemeente en de gemeenschapszin van burgers in hun directe sociale omgeving vertegenwoordigen immers blijvende en fundamentele waarden in ons constitutionele en maatschappelijke bestel. Vernieuwing van het lokaal bestuur is meer dan het ontwerpen van een nieuw bestuursmodel met bijbehorende herziening van de Gemeentewet. Voor de vernieuwing uit gaan een analyse van maatschappelijke ontwikkelingen en een heldere bepaling van de positie van de gemeente en de plaats van de burgers in de lokale democratie.

De reeds in de praktijk zichtbare ontwikkeling naar meer dualisme in het lokaal bestuur zal krachtige impulsen moeten krijgen. Heldere toedeling van verantwoordelijkheden en daarmee inzichtelijkheid voor de burger worden daarmee gediend. De in het vorige parlementaire jaar ingestelde Staatscommissie Dualisme en lokale democratie onder voorzitterschap van prof. mr. D.J. Elzinga zal haar werkzaamheden voor het einde van dit jaar afronden. Zij rapporteert over de vraag op welke wijze de dualisering van het gemeentelijk bestel vorm kan krijgen. Spoedig daarna, maar in ieder geval binnen zes maanden na het verschijnen van het rapport, zal het kabinet ter zake een standpunt bepalen en eventuele wetsvoorstellen voorbereiden. Het kabinetsstandpunt zal tevens op het vraagstuk van dualisering van het provinciaal bestel ingaan. De Minister van BZK heeft de Staatscommissie verzocht bij haar werkzaamheden aandacht te willen geven aan dat laatste vraagstuk.

Met voldoening kan worden vastgesteld dat binnen kringen van gemeenten en provincies men niet afwacht totdat het eindrapport van de Staatscommissie en het kabinetsstandpunt daarop zal zijn verschenen. In kringen van bestuurdersverenigingen, burgemeesters, gemeentesecretarissen, politieke partijen, landelijk en lokaal en ook binnen IPO en VNG wordt in beraadsgroepen, projecten en regiobijeenkomsten de discussie over de vernieuwing van het bestuursstelstel met enthousiasme gevoerd.

2.3. De kwaliteit van de rijksdienst

Het regeerakkoord refereert aan de hoge eisen die zowel aan het beleid van de overheid als aan de dienstverlening in de publieke sector worden gesteld. De overheidsorganisatie, zo stelt het regeerakkoord, neemt in omvang af, maar de betekenis van de overheid in haar sturende, regisserende en communicatieve functies wordt steeds belangrijker. De burger verlangt van de overheid klantgerichtheid, maatwerk en een hoge effectiviteit. Ook wordt een open en interactieve bestuursstijl verwacht. De overheid zet zich in om aan deze eisen van inzichtelijkheid, doelgerichtheid en betrokkenheid op de burger te voldoen.

Daarenboven heeft de gedachtewisseling met het parlement over de parlementaire enquête over de vliegramp in de Bijlmermeer ons een aantal lessen voor de toekomst aangereikt. Wij zullen verder moeten nadenken over thema's als de verhouding tussen politiek en ambtenaren, over de politieke verantwoordelijkheid voor de aansturing van het ambtelijk apparaat, over integriteit en de ambtelijke professie. Het debat over de organisatie en de kwaliteit van de rijksdienst, mede in relatie tot de ministeriële verantwoordelijkheid en de daarmee verbonden vertrouwensregel, zal in de komende periode worden voortgezet. Zoals al eerder is vermeld wordt aan het parlement, gelijktijdig met de begrotingsstukken een nota «vertrouwen in verantwoordelijkheid» en een aantal bijbehorende notities gezonden. Een en ander om de gedachtewisseling met het parlement en met betrokken partijen voeding te geven.

Een aantal reeds lopende activiteiten draagt reeds bij aan een verbetering van de kwaliteit van de rijksdienst. Er wordt gewerkt aan de verbetering van de bedrijfsvoering, van de kwaliteit van de uitvoering en van de ondersteuning van het beleidsproces in het algemeen. Het ontwikkelen van kwaliteitsbeleid en het toepassen van kwaliteitsinstrumenten in de rijksdienst zal worden gestimuleerd; met name in de onderdelen met directe klantcontacten. In aanvulling daarop zijn in het regeerakkoord interdepartementale visitaties als nieuw instrument aangekondigd. Deze beogen de kwaliteit van de rijksdienst een extra impuls te geven. De gedachten over de verdere aanpak zijn inmiddels verder uitgekristalliseerd. In de eerder genoemde nota «vertrouwen in verantwoordelijkheid» wordt hieraan nader aandacht gegeven. Het voornemen is de visitaties te richten op het proces van de beleidsvorming bij een aantal interdepartementale en interbestuurlijke beleidsprocessen. Het is daarbij uitdrukkelijk de bedoeling aandacht te geven aan punten als de transparantie van het proces, de sturing door de politiek, de relatie tussen de ambtelijke en politieke top, de wisselwerking met de maatschappelijke omgeving en de democratische verantwoording van gemaakte keuzes. In het najaar van 1999 zal een start worden gemaakt met een tweetal proefvisitaties. Bij de concrete aanpak zal worden voortgebouwd op de positieve ervaringen met het bij de legal audit gevolgde systeem van zelfevaluatie. Op basis van de opgedane ervaringen kan de aanpak vervolgens worden verbreed tot de gehele rijksoverheid. Uiteindelijk is het streven gericht op het ontwikkelen en vaststellen van kwaliteitsnormen.

Hiervoor is reeds genoemd dat een aantal lopende trajecten bijdraagt aan een betere organisatie en inrichting van de rijksoverheid in lijn met de hoge eisen die daaraan in een moderne samenleving onder meer vanuit het perspectief van de betrokken burger worden gesteld. Optimale democratische sturing van de overheidsorganisatie enerzijds en verantwoording van beleid anderzijds staan ook hier centraal; transparantie en «afrekenbaarheid» zijn sleutelbegrippen.

In de eerste plaats is daar de noodzaak van goede en heldere verbindingen tussen de ministeries en de vele zelfstandige bestuursorganen (ZBO's), die op afstand van de rijksoverheid functioneren. In het verleden zijn reeds initiatieven genomen om hier te komen tot inzichtelijke verhoudingen van aansturing en adequate voorzieningen voor verantwoording en toezicht. De aanwijzingen voor de rijksdienst zijn daartoe aangepast. Vanuit het Ministerie van BZK worden onverminderd inspanningen geleverd om deze aanwijzingen, die het primaat van de politiek hoog in het vaandel voeren, toe te passen. Het regeerakkoord stelt een Kaderwet op de Zelfstandige Bestuursorganen in het vooruitzicht om op dit terrein nog meer helderheid te scheppen. Het kabinet zal vóór het eind van dit kalenderjaar een voorstel van wet bij de Tweede Kamer indienen.

Voorts heeft de Minister van BZK het initiatief genomen de uitwisseling van ervaringen met externe verzelfstandiging te bevorderen. Zo wordt het in maart 1999 in gang gezette programma handreikingen externe verzelfstandiging voortgezet. Hierbij worden onder andere studie- en discussiedagen georganiseerd over onderwerpen, die in de relatie tussen ministeries en ZBO's van belang zijn. De resultaten worden vertaald in een aantal publicaties, die als handreiking dienen voor een goede omgang in de praktijk. Deze publicaties zullen de komende jaren met enige regelmaat verschijnen.

In de tweede plaats is van belang dat in vervolg op het eind 1998 verschenen rapport «De ministeriële verantwoordelijkheid ondersteund» bij een aantal ministeries zelfevaluaties zijn gestart van toezichtsarrangementen. Het is de bedoeling komend jaar na te gaan of daaruit algemenere lessen of leermomenten kunnen worden gedestilleerd die ondersteunen dat arrangementen van toezicht zodanig dienen te zijn ingericht dat de minister op een goede wijze verantwoording kan afleggen aan het parlement. Begin 2000 zal het parlement nader over de voortgang worden geïnformeerd. Daarbij kan ook het door het kabinet aan de Interdepartementale Commissie Europees Recht (ICER) gevraagde advies worden betrokken over de toezichtsarrangementen in Europees perspectief.

In de derde plaats wordt in 2000 de evaluatie van de Kaderwet Adviescolleges in gang gezet, met het oog op de aanbieding van een evaluatieverslag in 2001.

Verder is de verhouding tussen het publiek domein en de markt een belangrijk aandachtspunt voor de Minister van BZK. Een advies van de Raad voor het Openbaar Bestuur (Rob) uit januari 1999 vroeg aandacht voor de bij een overdracht van taken aan de markt in acht te nemen randvoorwaarden. Het advies van de ROB bevat daartoe een afwegingskader en geeft aanbevelingen voor de vormgeving van publieke taken en publieke verantwoordelijkheden.

Het kabinet zal spoedig op dit advies reageren in samenhang met het standpunt over een recent advies van de Sociaal-Economische Raad over wetgeving inzake markt en overheid. De tijdens de algemene en politieke beschouwingen 1998 aanvaarde motie-Van der Vlies (kamerstukken II, 1997/1998, 23 600, nr. 26) wordt eveneens bij dit kabinetsstandpunt betrokken. In dit kader is nog vermeldenswaard dat de WRR een advies in voorbereiding heeft over publieke en private verantwoordelijkheden. Dat wordt rond de eeuwwisseling verwacht.

Tenslotte spreekt het voor zich dat de kwaliteit van de organisatie van de rijksoverheid voor een belangrijk deel wordt gerealiseerd door goed management en personeel en het daarop toegesneden beleid. In hoofdstuk 6 worden de voornemens op dit beleidsterrein uiteengezet.

2.4. Internationale dimensie

Het proces van de Europese integratie leidt tot een steeds sterkere vervlechting van het binnenlands beleid met het Europees beleid. Deze ontwikkeling, die ook een voortgaande verschuiving van bevoegdheden van het nationale naar het Europese niveau inhoudt, noopt ook tot een actieve betrokkenheid van de bewindspersonen van dit ministerie bij de Europese eenwording. In de verschillende onderdelen van deze memorie wordt hieraan aandacht besteed. De ontwikkeling van de Europese bestuurslaag in combinatie met een toenemende invloed van het Europees beleid op het terrein van binnenlandse zaken brengt nieuwe vragen naar voren. De verhouding tussen de bestaande bestuurslagen gemeenten, provincies en rijk onderling en in relatie met de Europese bestuurslaag in opbouw verandert. Er doen zich nieuwe kwesties voor als het gaat om de voorbereiding en uitvoering van beleid; in de kabinetsreactie op het advies van de Raad van het Openbaar Bestuur: «Wijken of herijken: nationaal bestuur en recht onder Europese invloed» is hierop ingegaan. Tegelijkertijd is het nodig om een diepgaander op de veranderende verhouding in het Nederlandse en Europees bestuur in te gaan en, mogelijk aan de hand van scenario's, na te gaan wat deze ontwikkeling betekenen voor de opbouw en inrichting van de Nederlandse bestuurlijke orde. In de loop van het begrotingsjaar wordt aan de Kamer over de eerste bevindingen op dit terrein gerapporteerd.

Bij de verdere ontwikkeling van de Europese integratie is het van belang, vanuit het Ministerie van BZK, actief bij te dragen aan een democratisch, transparant en integer bestuur in de Europese Unie en aan een goede verankering van de grondrechten. Deze onderwerpen zullen de komende tijd in verschillende beleidstrajecten binnen de Europese Unie centraal staan.

Op de Europese Raad van Keulen is afgesproken dat een Handvest van grondrechten zal worden ontwikkeld, zodat de uitzonderlijke betekenis van de grondrechten en hun belang voor de burgers van de Europese Unie zichtbaar gestalte krijgen. Voor het Ministerie van BZK als hoeder van de Grondwet is deze verdere constitutionalisering van de Europese bestuurslaag van groot belang en BZK zal vanuit deze verantwoordelijkheid actief bijdragen aan de Nederlandse inzet op dit terrein.

Bij de vorming van een democratisch, transparant en integer bestuur in de Europese Unie gaat het zowel om de hervorming van de Europese instellingen, al dan niet binnen het kader van de komende wijziging van het EG-verdrag, als om de voorbereiding van de kandidaat-lidstaten op een goede overgang naar het EU-lidmaatschap.

Wat betreft de Europese instellingen dient gekomen te worden tot een afgeslankt en efficiënt opererend bestuur met een duidelijke verdeling van bevoegdheden en verantwoordelijkheden, dat voldoet aan de eisen van maximale transparantie en integriteit.

Het omvormingsproces van de kandidaat-lidstaten naar een modern en democratisch bestuur dat voldoet aan de eisen van de Europese Unie is een ingrijpend proces. Binnen de beperkte mogelijkheden zal het ministerie waar mogelijk bijdragen aan versterking van bestuur en democratie. Uit praktische overwegingen en om te veel versnippering tegen te gaan richt het ministerie zich in de eerste plaats daarbij op Polen, Tsjechië en Hongarije. Speciale aandacht is geboden voor het opzetten van een institutionele infrastructuur («deugdelijk bestuur») in de kandidaat-lidstaten. Een dergelijke infrastructuur is noodzakelijk, willen de EU-lidstaten in de toekomst in staat zijn de EU-regelgeving op een juiste manier toe te passen en te onderhouden. BZK hecht er aan dat bovengenoemde zaken, alsmede het EU-acquis op het terrein van Justitie en Binnenlandse Zaken op een adequate wijze in het uitbreidingsproces een plaats krijgen.

Het vrijwaren van het bestuur van onzuivere beïnvloeding is een noodzakelijke voorwaarde voor het behoud van de democratische rechtsstaat. Aan bedreigingen voor deze bestuurlijke integriteit, zoals de georganiseerde misdaad, dient met kracht het hoofd te worden geboden. BZK zal bij de Nederlandse standpuntbepaling zich inzetten voor een EU-aanpak analoog aan de Nederlandse BIBOB-regeling (Bevordering Integere Besluitvorming Openbaar Bestuur). Voorts zal de Minister van BZK bepleiten om minimumnormen op het terrein van integriteit op te stellen en deze in EU-regelgeving vast te leggen.

Integriteit van het bestuur vormt één van de onderdelen die in het kader van een verbeterde samenwerking op het terrein van Justitie en Binnenlandse Zaken binnen de Europese Unie aan de orde dient te komen. De aftrap daartoe wordt op de Europese Raad van Tampere op 15 en 16 oktober 1999 verricht. De regering heeft hierover reeds een brief aan de Tweede Kamer gezonden (kamerstukken II, 1998/1999, 21 501, nr. 20). In de brief is uiteengezet dat de Nederlandse inzet zich concentreert op Asiel en Migratie, bestrijding van internationale criminaliteit en versterking van de Europese rechtsorde. De verdere verbetering van de samenwerking op het terrein van Justitie en Binnenlandse Zaken zal de komende jaren prominent op de agenda blijven staan.

3. GROTESTEDEN- EN INTEGRATIEBELEID

Het in de vorige kabinetsperiode in gang gezette grotestedenbeleid (GSB) is door Paars II met kracht uitgebouwd. Hier is ook alle reden toe. Slagvaardigheid is gewenst, om daarmee de snelheid van gewenste oplossingen voor alle huidige en toekomstige inwoners van de steden dichterbij te brengen. De gewenste slagvaardigheid kan slechts worden bereikt door vaak overbodige bestuurlijke en ambtelijke bureaucratie op zowel rijks- als stedelijk niveau weg te nemen, om daarmee de snelheid van de gewenste oplossingen voor alle huidige en toekomstige bewoners van de steden dichterbij te brengen.

Hoewel op een aantal terreinen ook in de grote steden wordt geprofiteerd van de toegenomen sociaal-economische welvaart is er nog steeds sprake van een relatieve achterstand ten opzichte van de rest van ons land. Vorig jaar werd het beleid verwoord als: het streven naar «de complete stad». Dit ideaalbeeld wordt mede dichterbij gebracht door het grotestedenbeleid. De zekere tweedeling in het onderwijs, de concentratie van werkloosheid bij achterstandsgroepen en het grote aandeel van huishoudens met de laagste inkomens in de grote steden houdt het beeld van de complete stad nog op een te grote afstand. In de Sociale en Culturele Verkenningen 1999 van het Sociaal Cultureel Planbureau wordt gewezen op de toegenomen zorg van de burger over de (ouderen)zorg, de ordehandhaving (veiligheid) en de leefbaarheid (sociale samenhang, maatschappelijke opvang e.d.) in de grote steden.

Het kabinet heeft met de nieuwe ministerspost Grotesteden- en Integratiebeleid de noodzakelijke aandacht voor deze op meerdere onderdelen samenhangende vraagstukken onderstreept. Het beleid richt zich niet per definitie op departementale aandachtsvelden, maar eerder op het integraal benaderen en oplossen van de vragen die hier spelen. Dat de overheid bij het oplossen van de vraagstukken ook andere maatschappelijke en private partijen nodig heeft is een besef dat meer en meer doordringt. Investeren in de kwaliteit van de samenleving vraagt ieders inzet en betrokkenheid.

Het feit dat in de portefeuille ook het overheidsinformatiebeleid is opgenomen biedt – in de ontwikkeling van de nieuwe digitale samenleving – interessante en noodzakelijke perspectieven (netwerkontwikkeling, toegankelijkheid, versterking/vernieuwing van de participatie-democratie).

Het is niet acceptabel als grote groepen inwoners (in het bijzonder etnische minderheden) van met name de steden langs de kant staan, niet betrokken kunnen of willen zijn bij de verdere ontwikkeling van de kansrijke Nederlandse samenleving. De combinatie van de drie onderdelen van aandachtsvelden – grote steden, integratie én overheidsinformatiebeleid – laat zich het beste vangen in het devies: Meedoen is winnen!

3.1. Grotestedenbeleid

In het afgelopen jaar zijn enkele stevige stappen voorwaarts gezet, op weg naar de complete stad. De trendbreuk die is ingezet door de projectmatige werkwijze te vervangen door een programmabenadering voor een langere reeks van jaren is vernieuwend. De steden gaan gebiedsgewijs werken op basis van een stadsvisie. Hierin wordt weergegeven op welke wijze de stad zich wenst te onderscheiden, wie zijn huidige én bovenal de toekomstige inwoners zijn. Het kabinet biedt uitzicht op investeringen voor 10 jaar en heeft zich in het in december 1998 gesloten doorstartconvenant verplicht om per stad convenanten af te sluiten tot en met 2003, op basis van de op 1 november 1999 in te dienen meerjarige stedelijke ontwikkelingsprogramma's. Ruimte in de stad voor gezinnen met kinderen, voldoende voorzieningen voor de jeugd, voldoende werkgelegenheid in de wijk door ruimte te bieden aan (etnisch) midden- en kleinbedrijf. Dat alles in nauwe samenwerking met partners in de private en (semi-)publieke sfeer.

De extra financiële impuls uit het regeerakkoord voor de vitaliteit van steden bedraagt voor de periode van 1999 tot en met 2002 bijna f 1 mld. De beleidskaders GSB, Investeringsbudget Stedelijke vernieuwing én Stadseconomie zijn met elkaar in samenhang gebracht in de fysieke en economische pijler. Deze middelen worden optimaal ontschot ingezet. Per 1 januari 2001 wordt een begin gemaakt met de totstandkoming van een fonds Werk & Inkomen. Het betreft hier de gelden die gemoeid zijn met de Algemene Bijstandswet (gebudgetteerde deel) en de Wet Inschakeling Werkzoekenden.

In de sociale pijler is een forse stap gezet in de ontkokering van rijksregelgeving. Zo worden de extra middelen voor het bestrijden van voortijdig schoolverlaten, een groot gedeelte van de extra middelen voor taallessen aan oudkomers, de middelen voor leefbaarheid en de Van Montfransgelden voor Jeugd en Veiligheid via de regeling sociale integratie en veiligheid aan de G25 beschikbaar gesteld. Eveneens zal er een intensivering plaatsvinden voor de 24-uurs opvang van dak- en thuislozen in de G25 (o.a. gericht op overlastproblematiek). Deze intensivering van f 15,9 mln structureel wordt ook ondergebracht in deze regeling. Met deze regeling is voor de periode 1999 tot en met 2003 een bedrag gemoeid van f 789,4 mln. Het betreft dus zowel bestaande als nieuwe geldstromen. Samen met het Integraal Veiligheidsprogramma biedt dit de mogelijkheid in samenhang de leefbaarheid en de veiligheid van de stad te vergroten.

Tevens is een extracomptabel overzicht op rijksniveau voor het grotestedenbeleid opgesteld. Hiermee is het inzicht in de diverse geldstromen ten behoeve van de steden aanmerkelijk toegenomen. Veel is dus al gebeurd, maar er moet nog veel meer gebeuren: ook op stedelijk niveau.

G-nieuw

In het regeerakkoord is bepaald dat, onder nader te stellen condities en op deelterreinen of voor specifieke probleemwijken, ook andere steden met een vergelijkbare (deel)problematiek gebruik kunnen maken van instrumenten van het grote stedenbeleid. Op basis van deze passage uit het regeerakkoord bleek in het voorjaar van 1999 een vijftal steden hiervoor in aanmerking te komen, te weten Alkmaar, Amersfoort, Emmen, Lelystad en Zaanstad. Deze steden worden, net als de andere 25 steden van het grotestedenbeleid, rechtstreekse gemeente in het kader van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV). Met de G-nieuw worden in 2000 op hen toegesneden convenanten afgesloten.

Onderzoek en monitoring

Het kabinet acht het van groot belang te weten hoe de steden zich gedurende de uitvoering van het grotestedenbeleid ontwikkelen. Na toetsing vooraf van de ontwikkelingsprogramma's zal die uitvoering dan ook nauwgezet worden gevolgd. Dat gebeurt aan de hand van visitatie en door monitoring. Onmiddellijk na ondertekening van de convenanten wordt daarmee een start gemaakt. Door het Instituut voor Sociologisch-Economisch Onderzoek (ISEO) is daartoe in samenspraak met het Ministerie van BZK, betrokken ministeries en steden een nieuw beleidseffectenonderzoek ontwikkeld. Dit beleidseffectenonderzoek bevat een monitor gericht op indicatoren van het GSB-toetsingskader. Naast kwantitatieve vormen van beleidsevaluatie is in het ontwerp van het beleidseffectenonderzoek ruimte gemaakt voor kwalitatieve onderzoeksvormen. De resultaten van het beleid worden aldus op de voet gevolgd.

Uitwisseling en verrijking van kennis en ervaring zijn belangrijke randvoorwaarden voor een effectief grotestedenbeleid. Nog dit jaar zal daarom worden gestart met een Kenniscentrum grotestedenbeleid. Dit Kenniscentrum is er vooral op gericht informatie over (onderdelen van) het grotestedenbeleid te verzamelen en beschikbaar te maken, relaties te leggen tussen bestaande kenniscentra die er op deelterreinen van het grotestedenbeleid zijn én om daarnaast in (eventuele)lacunes te voorzien. Het is de bedoeling dat het Kenniscentrum een joint-venture wordt van in ieder geval Rijk en steden. De G25, G-nieuw, andere gemeenten, bedrijven, instellingen en bewonersorganisaties kunnen gebruik maken van het Kenniscentrum. Daarnaast zal aan veel van deze gebruikers gevraagd worden zelf input te leveren voor het Kenniscentrum.

Internationale dimensie

Het grotestedenbeleid kent ook zijn internationale component. Sinds het Nederlands EU-voorzitterschap in 1997 is het onderwerp Stedelijk beleid duidelijker op de Europese agenda gepositioneerd. Zo is in november 1998 door de Europese Commissie een Europees Stedelijk Forum georganiseerd waarin het stedelijk actieprogramma van de Commissie (Sustainable Urban Development in the European Union: A Framework For Action) is gepresenteerd. De verdere uitwerking van dit actieplan zal onder meer gecombineerd kunnen worden met het (informele) initiatief van lidstaten inzake informatie uitwisseling over stedelijk beleid (best practices) onder de noemer van het Urban Exchange Initiative.

In oktober 1999 wordt tijdens het Finse Voorzitterschap te Tampere in een informele ministersbijeenkomst stil gestaan bij de lange termijn visie op stedelijk beleid in Europees verband. In toenemende mate wordt door de lidstaten en de Commissie onderkend dat een meer gerichte aandacht voor steden en de daaraan verbonden problematiek én kansen een meer structurele inbedding vraagt.

Ook steden zijn in Europees verband actief. Samen met het stedenverband Eurocities organiseert Finland (stad Helsinki en enkele ministeries) de Millennium Meeting in Helsinki op 21 en 22 oktober 1999. Doel is een follow-up te geven aan het «Framework» van de Europese Commissie en visies te bespreken voor Europese steden en stedelijk beleid in Europa.

In OESO verband is in mei 1999 gestart met een werkgroep die onder andere tot doel heeft stedelijk beleid in de OESO-lidstaten te onderzoeken en te vergelijken. De casuïstiek vertoont veel overeenkomst met de Europese aanpak, waarbij het resultaat (sociale insluiting, revitalisering van stedelijke gebieden) en de instrumenten (integrale aanpak en visie) voor een belangrijk deel parallel lopen.

In het kader van de nieuwe structuurfondsen (periode 2000–2006) komt specifiek voor stedelijke probleemgebieden f 422 mln beschikbaar uit doelstelling 2 (herstructureringsprogramma's). De steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Arnhem, Nijmegen, Enschede, Eindhoven en Maastricht zijn aan de Europese Commissie voorgedragen voor de ontwikkeling van Europese programma's in het kader van doelstelling 2. Er komt daarnaast een nieuw communautair initiatief Urban. De regeling en de verdeling van de middelen over de lidstaten moeten nog door de Europese Commissie worden vastgesteld.

Deze programma's moeten integraal onderdeel gaan uitmaken van de meerjaren-ontwikkelingsprogramma's van de betrokken steden.

Ambities in 2000

In ieder geval worden nog vóór de jaarwisseling de convenanten per stad gesloten. Daarnaast wordt doorgezet op deregulering en ontkokering van regelgeving. In het bijzonder gaat het dan om de verdere versterking van de sociale infrastructuur. In de stadsvisies wordt gevraagd om een sociaal structuurplan, dat in nauwe relatie moet worden gebracht met de fysieke en economische doelstellingen. Zonder voorbij te gaan aan de verantwoordelijkheid van de vakministeries streeft het kabinet hier naar een versterking van de regiefunctie op het centrale niveau, onder een gelijktijdige versterking van de regie op het lokale niveau. Ook de steden moeten laten zien dat zij ontkokerd en integraal gaan werken.

In eerste instantie zal de inzet van het kabinet zich toespitsen op het thema «perspectieven bieden aan de jeugd in de stad». Jongeren uit etnische minderheden hebben hierin een herkenbare plaats. Binnen het thema «jeugd» komen de volgende onderwerpen aan de orde: de zorg voor 0- tot 4-jarigen (jeugdgezondheidszorg, kinderopvang, voorschoolse programma's, opvoedingsondersteuning en ontwikkelingsstimulering), de brede (basis)school, de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt en jeugdzorg. Daarnaast is er een relatie met het verslavingsbeleid, maatschappelijke opvang en vrouwenopvang voor zover het de jeugd betreft, alsmede met het onderwerp jeugd en veiligheid.

Deze onderwerpen bieden een dwarsdoorsnede waarin een aantal kernelementen van de beleidsketens rondom jeugd en jongeren in beeld komt. Voor een deel gaat het daarbij om elementen waarvoor de steden zelf verantwoordelijkheid dragen, voor een deel zijn de steden aangewezen op samenwerking met andere partijen. Het thema «jeugd» staat ook hoog op de agenda van het Overhedenoverleg dat in de context van het Bestuursakkoord-nieuwe-stijl plaatsvindt. In dat kader wordt door de gezamenlijke overheden een «visie op jeugd» voorbereid. Bij de totstandkoming van die visie wordt waar mogelijk ook de jeugd zelf betrokken.

Om de leefbaarheid over de volle breedte, dus van oud én jong, te verbeteren wordt, waar wenselijk en mogelijk, verdere ontschotting en ontkokering nagestreefd, zodat op lokaal niveau de beste oplossingen kunnen worden gevonden. Stedelijk maatwerk om optimale samenwerking te krijgen is de leidraad. Het gaat uiteindelijk om de kwaliteit van de samenleving en die is het beste vorm en inhoud te geven op lokaal niveau. De rijksoverheid wil er in het kader van het grotestedenbeleid enthousiast meewerken om die kwaliteit te verhogen.

Uiteraard blijft de focus ook gericht op verdere vereenvoudiging van de regelgeving en verantwoording. Er wordt nagegaan of op andere beleidsterreinen, zoals Verkeer en Waterstaat en Justitie, nog nadere stappen in het grotestedenbeleid gezet kunnen worden.

3.2. Integratiebeleid minderheden

Nederland is een immigratieland geworden. In de afgelopen jaren is het aantal mensen afkomstig uit een ander land sterk toegenomen vooral door een grote toestroom van honderdduizenden asielzoekers. Volgens de meest recente bevolkingsprognose van het CBS zal het aantal inwoners, behorend tot een etnische minderheid, stijgen van 1,2 mln in 1998 tot ruim 2 mln in 2015; Nieuwe instroom, gezinsvorming, -hereniging en -uitbreiding zijn hiervan de belangrijkste oorzaken. Bemoedigend zijn de signalen uit een recent onderzoek dat ter gelegenheid van het «Racism-Beat-It»-festival op 15 augustus jl. is gepresenteerd. Daaruit blijkt dat de waardering van jongeren voor de multiculturele samenleving toeneemt. Uit het onderzoek bleek dat 70% van de jongeren onder de twintig jaar tevreden is over de contacten met leeftijdgenoten met een andere culturele achtergrond.

Anders dan bij eerdere immigratiegolven vanuit de voormalige koloniën, Zuid-Europa en Noord-Afrika is de recente instroom omvangrijker en gevarieerder geworden. De integratie van minderheden in de Nederlandse samenleving is daarmee complexer geworden. Nieuwe groepen als Somaliërs, Afghanen en Irakezen brengen hun eigen ervaringen en cultuur mee, die de Nederlandse samenleving nog moet leren kennen. De integratie van deze nieuwe groepen vraagt dan ook om een eigen benadering. In deze nieuwe benadering is een op specifieke groepen gericht beleid absoluut noodzakelijk, zoals een aantal gemeenten inmiddels heeft besloten. In situaties met aanwijsbare problemen met bijzondere groepen, zoals met Antilliaanse jongeren, is een op maat gesneden beleid – met name op lokaal niveau – cruciaal.

Niet alleen tussen de groepen neemt de diversiteit toe, ook binnen de groepen ontstaan meer en meer verschillen. Een uitdaging voor het integratiebeleid minderheden is om om te gaan met de verschillen tussen de eerste en tweede generatie. De eerste generatie heeft – veelal uit noodzaak of vanwege werk – niet bewust gekozen voor Nederland en leeft nog steeds met het idee eens terug te keren naar het land van herkomst. Zij houdt – soms krampachtig – vast aan de eigen cultuur. De tweede generatie leeft als het ware in twee werelden. Bij een aantal jongeren leidt dat ertoe dat zij zich aan de ene kant afkeren van het culturele erfgoed van hun ouders en aan de andere kant excessief gebruik maken van de vrijheden die de Nederlandse samenleving biedt. Gevolg daarvan is een verlies aan identiteit en dientengevolge ontsporingen. Het integratiebeleid zal ertoe moeten bijdragen deze jongeren weer een perspectief te bieden waarin zij volwaardig en op positieve wijze kunnen deelnemen aan de Nederlandse samenleving. Aandacht en respect voor het culturele erfgoed van de verschillende minderheidsgroepen zijn daarvoor nodig. In dat verband is het zinvol een discussie te voeren over de rol die bijvoorbeeld levensbeschouwing kan spelen bij de integratie van minderheden.

Leden van minderheidsgroepen zullen van hun kant voor een snelle integratie een duidelijke keuze moeten maken voor Nederland. Actieve deelname in het onderwijs, op de arbeidsmarkt, in het verenigingsleven en dergelijke biedt immers de beste mogelijkheden een plaats te verwerven in de Nederlandse samenleving. Dat kan alleen als door de Nederlandse samenleving ook ruimte wordt geboden aan minderheden. Van beide kanten moet worden geïnvesteerd in de kwaliteit van de samenleving. Veel maatschappelijke instituties zijn nog niet ingericht op of toegankelijk voor minderheden. Deze zullen zich open moeten stellen om de verscheidenheid van culturen, etniciteiten en godsdiensten in de Nederlandse samenleving de gelegenheid te bieden zich te ontplooien. Er moet echter wel begrip voor zijn dat in bepaalde situaties, zoals in de achterstandswijken, dit veel vraagt van autochtone Nederlanders die hun omgeving in een snel tempo zien veranderen. Het voeren van een open debat hierover in de politiek, in de grote steden en in de media kan bijdragen aan een groter draagvlak voor de integratie van en bij nieuwe groepen.

Bij gelegenheid van de presentatie van het boek «Het verleden onder ogen» op 30 juni jl. heeft de Minister voor GSI uitgesproken er voorstander van te zijn, aan te sluiten bij het particulier initiatief om een monument te realiseren ter herdenking van de afschaffing van de slavernij. Een monument dat een symbool moet zijn van waarheidsgetrouwe geschiedschrijving en dat zorgt dat wij ons verleden, in dit geval de slavernij, niet vergeten. Het streven is erop gericht om reeds volgend jaar een dergelijk monument te realiseren.

Kansen krijgen, kansen pakken

De nota «Kansen krijgen, kansen pakken» (kamerstukken II, 1998/1999, 26 333, nr. 1) en de daarna verschenen uitvoeringsnotitie (kamerstukken II, 1998/1999, 26 333, nr. 4) zijn tot stand gekomen vanuit de hierboven geschetste analyse. Het vernieuwende van de aanpak is dat op een groot aantal terreinen concrete, soms ambitieuze doelstellingen zijn geformuleerd die in deze kabinetsperiode gerealiseerd moeten worden. Zo streeft het kabinet ernaar in deze periode het verschil in de werkloosheid tussen minderheden en autochtonen met de helft terug te brengen.

Het kabinet zet stevig in bij het aanpakken van de problemen bij de integratie van minderheden. Daarvoor zijn in de nota vier actieprogramma's uitgewerkt met enkele tientallen actiepunten. Deze actieprogramma's richten zich op Jeugd, Bestrijding werkloosheid, Voorkomen en bestrijden van vooroordelen, discriminatie en racisme en Communicatie. De uitvoering van deze actiepunten zal intensief worden gevolgd en regelmatig zal worden gerapporteerd aan het parlement. In 2002 zal een eerste balans kunnen worden opgemaakt. Integratie is een proces van lange adem en vereist van alle betrokkenen inzet, uithoudings- en inlevingsvermogen.

Relatie met het grotestedenbeleid

Veel van de actiepunten zullen vooral in de grote steden aan de orde komen. Hoewel buiten de grote steden als gevolg van de recente instroom van asielzoekers inmiddels al veel leden van minderheidsgroepen wonen, is het merendeel van hen (1997: 62%) woonachtig in steden met meer dan 100 000 inwoners. Zij hebben daar te maken met alle positieve en negatieve facetten die het leven in een grote stad met zich mee brengt. In dat verband is van belang dat het overgrote deel van hen geconcentreerd is in de sociaal economisch zwakkere wijken, waarop het grotestedenbeleid zich richt. Vanuit deze inhoudelijke samenhang is het van groot belang dat er een goede afstemming is tussen het integratiebeleid, het grotestedenbeleid en het integrale veiligheidsbeleid, zodat zij elkaar versterken.

De resultaten van het grotestedenbeleid zullen, meer dan tot dusver het geval is geweest, zichtbaar ten goede moeten komen aan leden van de etnische minderheidsgroepen. Daarmee kan worden bereikt dat leden van minderheidsgroepen in evenredige mate deel hebben in de vooruitgang die wordt geboekt. Een goed voorbeeld is het onderwijs. In de grote steden is een aanzienlijk deel – in enkele steden reeds meer dan helft – van de leerlingen in het onderwijs afkomstig uit de minderheidsgroepen. Een van de doelstellingen van het grotestedenbeleid is versterken van het onderwijs in de grote steden. Deze doelstelling kan pas succesvol zijn wanneer rekening wordt gehouden met de specifieke samenstelling van de wijk. Dit impliceert een extra inspanning in de meest kwetsbare wijken. Door het intensiveren, of zonodig invoeren van een wijkaanpak zal in nauw overleg met de bewoners en in samenwerking met diverse (overheids)instellingen (politie, welzijns-, zorg- en hulpverleningsinstellingen, zelforganisaties en woningbouwcorporaties) gewerkt worden aan structurele en zichtbare verbetering. Een wijkaanpak is bij uitstek een middel om de integrale wijze van werken van het grotestedenbeleid vorm te geven. Bij de wijkaanpak gaat het in het bijzonder om het leggen en versterken van relaties tussen verschillende bevolkingsgroepen (jongeren, ouderen en in het bijzonder ook etnische groepen). Dat speelt in het bijzonder bij het verbeteren van het onderwijs, de leefbaarheid, het samenleven en de veiligheid in de buurt.

Betrokkenheid minderheidsgroepen

In de stadsconvenanten is veel aandacht voor verbetering van de positie van minderheidsgroepen. Door versterking van de sociale infrastructuur in de grote steden kan de sociale cohesie worden vergroot. Van de steden wordt verwacht dat zij een gerichte inspanning leveren om de minderheden hier bij te betrekken en de toegankelijkheid van instellingen en organisaties voor hen te vergroten. Een belangrijke rol hebben de eigen organisaties van de minderheidsgroepen als aanspreekpunt voor de diverse overheden en maatschappelijke organisaties. Zij zullen meer moeten worden ingeschakeld bij de uitvoering van specifieke maatregelen voor minderheden.

Etnisch ondernemerschap

De reactie op het SER-advies «Etnisch ondernemerschap» brengt de nadruk van het kabinet tot uitdrukking op zelfredzaamheid en op het investeren in potentie en kwaliteit. Dat deze in de minderheidsgroepen in ruime mate aanwezig zijn blijkt uit het feit dat in de afgelopen jaren veel minderheden van start zijn gegaan met een eigen bedrijf. De in de kabinetsreactie aangekondigde maatregelen op het gebied van de startersondersteuning, zoals het aanstellen van mentoren uit eigen kring, worden uitgevoerd als onderdeel van de stadsconvenanten in het kader van het grotestedenbeleid (stadseconomiefonds).

Jongeren

In de nota «Criminaliteit en integratie etnische minderheden» (CRIEM) is voor de integratie van jongeren uit de minderheidsgroepen een meer op hen toegesneden en integrale aanpak uitgewerkt om ongewenste ontwikkelingen als voortijdig schoolverlaten en afglijden naar de criminaliteit te beperken. De inzet is om deze beleidslijn op termijn een structureel karakter te laten krijgen. De in 1999 gestarte CRIEM-pilots zullen aan het einde van dit begrotingsjaar worden afgerond. De tussenrapportage van juni 1999 laat zien dat de beoogde trendbreuken in de samenhang van beleid en de betrokkenheid van de doelgroepen nog slechts in de beginfase verkeren. In het voorjaar van 2001 brengt de externe commissie CRIEM haar bestuurlijk advies over bredere invoering van de CRIEM-aanpak uit.

In het kader van de nota «Migratie Antilliaanse Jongeren» (kamerstukken II, 1998/1999, 26 283, nr. 1) heeft de Minister voor GSI namens de Nederlandse regering een bestuursakkoord gesloten met de Antilliaanse regering inzake de uitwisseling van persoonsgegevens binnen het Koninkrijk, is een samenwerkingsprotocol getekend tussen de Nederlandse Antillen en Nederland inzake Antilliaanse jongeren, en is een protocol overeengekomen inzake de samenwerking op het gebied van voogdijvoorzieningen tussen Nederland en de Nederlandse Antillen. De uitvoering van de nota en deze afspraken is inmiddels ter hand genomen. In het najaar zal in overleg met de Nederlandse Antillen verdere uitwerking worden gegeven aan de zogenaamde «ketenbenadering». Met deze benadering wordt beoogd een zo sluitend mogelijke aanpak te realiseren. Naar aanleiding van de resultaten van de pilots inburgering op de Antillen, die in oktober 1999 van start gaan, wordt in overleg met de Antilliaanse regering besloten over de wijze van voortzetting.

Oudere minderheden

In het bijzonder zijn er inspanningen nodig om de zorgwekkende positie van oudere minderheden te verbeteren. In de kabinetsreactie op de SCP-rapportage over ouderen uit de minderheidsgroepen zijn maatregelen aangekondigd die ertoe moeten leiden dat, rekening houdend met hun wensen en mogelijkheden, de sociaal-economische positie, huisvesting en gezondheidszorg voor hen worden verbeterd. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zal een onderzoek laten verrichten naar de leefsituatie van ouderen uit minderheidsgroepen. Tevens zal de SER advies worden gevraagd over mogelijke specifieke maatregelen voor ouderen uit minderheidsgroepen binnen de bestaande arbeidsmaatregelen.

Anti-discriminatie en Europa

Het beleid gericht op bestrijding en voorkoming van racisme en discriminatie zal onverminderd worden voortgezet uitgaande van de anti-discriminatiebepaling in het Verdrag van Amsterdam. De Nederlandse inzet is er daarbij op gericht de Europese minimumnormen ten aanzien van de bestrijding van rassendiscriminatie zo hoog mogelijk vast te stellen. Op beide terreinen worden voorstellen van de Europese Commissie verwacht.

Nederland zal financiële ondersteuning blijven bieden aan de werkzaamheden van het Nederlands lid van de Raad van Bestuur voor het Waarnemingscentrum in Wenen, zoals het organiseren van netwerkbijeenkomsten en rondetafelgesprekken. In het kader van de Raad van Europa en de Verenigde Naties zal Nederland betrokken zijn bij de voorbereiding van de anti-racismeconferenties in 2000 (Raad van Europa) en 2001 (VN). Het Ministerie van BZK coördineert de Nederlandse inbreng daarbij. Optimale betrokkenheid van NGO's bij beide conferenties is een belangrijk streven.

Tijdens de Europese Raad van Tampere zullen richtsnoeren voor een Europese migratiestrategie worden vastgelegd. Inzet van de kant van Nederland daarbij is dat de rechtspositie van langdurig legaal in de lidstaten van de Unie verblijvende «derde-landers» stapsgewijs zoveel mogelijk gelijk gesteld wordt aan die van EU-burgers.

Nieuwe groepen

De afgelopen jaren is een groot aantal asielzoekers naar Nederland gekomen. Een aanzienlijk deel daarvan is toegelaten en een ander deel zal in de komende jaren worden toegelaten. Het is te verwachten dat op korte termijn ook de gezinshereniging en -vorming van deze groep op gang komt. De druk op het integratiebeleid als gevolg daarvan is evident. Anders dan met de traditionele groepen is de Nederlandse samenleving nog onbekend met de specifieke achtergronden van deze nieuwe groepen die voornamelijk afkomstig zijn uit Azië en Afrika. Het kabinet brengt in de eerstkomende jaren nadrukkelijk de gevolgen van de immigratie voor het integratiebeleid in beeld. Daartoe wordt gefaseerd – vanwege het grote aantal – een inventarisatie gemaakt van deze nieuwe minderheidsgroepen. In dit begrotingsjaar wordt in een reactie op de eerste inventarisatie van de positie van Somaliërs, Iraniërs, Ethiopiërs, Vietnamezen en Afghanen aangegeven in hoeverre aanvullende maatregelen nodig zijn. Vast staat dat op centraal (rijks)niveau de behoefte aan nieuwe inzichten en gegevens voelbaar wordt.

Huisvesting statushouders

De Minister voor Grote Steden- en Integratiebeleid is verantwoordelijk voor de wettelijke geregelde huisvesting van statushouders (toegelaten asielzoekers) in gemeenten. Regelmatig vindt hierover onder voorzitterschap van de Minister voor GSI overleg plaats met de VNG en het IPO.

Vanaf 1993 tot juli 1999 zijn ruim 112 700 statushouders gehuisvest. Eind 1998 zijn verschillende maatregelen getroffen om de uitplaatsingstermijn terug te brengen naar drie maanden: versnelde inschrijving in de GBA, verkorting van de doorlooptijd bij de verzending en uitreiking van de beschikking en bij het aanvragen van de uitkering en het inrichtingskrediet en verbetering van de voortgangsbewaking rond een aantal voor de uitplaatsing vitale activiteiten. Deze maatregelen worden eind 1999/begin 2000 merkbaar.

Inburgering nieuwkomers

In het komende jaar wordt de evaluatie van de Wet inburgering nieuwkomers voortgezet. Een tussenrapportage wordt eind 2000 aangeboden aan de Tweede Kamer. Eind 2001 is de eindrapportage van de evaluatie gereed. Nu reeds is duidelijk dat de flexibiliteit van het onderwijsaanbod van educatie-instellingen aan nieuwkomers moet worden vergroot. Alleen dan kan het in de wet beoogde maatwerk worden geleverd. In het bijzonder gaat het daarbij om het stimuleren van de combinatie van inburgering en werk. Flexibiliteit zal ook worden bevorderd als gemeenten niet meer gebonden zijn aan het systeem van verplichte aanbesteding bij educatieve instellingen.

4. OVERHEIDSINFORMATIEBELEID EN MILLENNIUM

4.1. ICT: de nieuwe samenleving

In zijn trilogie «The information Age: economy, society and culture» beschrijft Castells de ontwikkeling van de huidige samenleving naar een netwerksamenleving. Netwerken zijn onvermijdelijk en ze zijn leuk als je er in zit. Ze zijn minder prettig als je er niet in participeert. Ook hier geldt dat de kwaliteit van de samenleving er bij gebaat is wanneer alle burgers meedoen. Aansluiting op en deelname aan de nieuwe informatiesamenleving is daarom een vereiste.

De overheid heeft in de ICT-revolutie een aantal kerntaken te vervullen. Wellicht de belangrijkste is «the empowerment of the end user». Het is geen buitensporige verwachting om er van uit te gaan dat over tien jaar nagenoeg iedereen op de een of andere wijze actief zal zijn op de digitale snelweg.

De overheid moet hier geen hinderfactor zijn, maar een stimulator die de gebruiker helpt (de weg te vinden en zichzelf te beschermen) en niet alleen beschermt (dat is een te defensieve opstelling). Tevens zal de overheid kunnen bevorderen dat de leverancier goede producten en diensten levert. Dit is de kernfilosofie van de sturing die de overheid wil uitdragen.

Daarnaast moet de overheid de toegankelijkheid voor iedereen tot de nieuwe media bevorderen, om te voorkomen dat (grote) groepen de digitale revolutie niet of onvoldoende (kunnen) meemaken. Hiertoe worden o.a. in bibliotheken internet aansluitingen gerealiseerd en lopen diverse andere initiatieven.

Het al eerder ingezette beleid om de informatie van de overheid zoveel mogelijk in digitale vorm beschikbaar te stellen zal met kracht worden voortgezet. Vanaf begin september 1999 is er één centraal toegangsloket via welke alle overheidsinformatie kan worden bereikt (www.overheid.nl). Ook is een maandelijkse Webwijzer Award ingesteld om overheidsorganisaties te prikkelen hun informatie zo goed mogelijk elektronisch beschikbaar te stellen. Bovendien wordt gestimuleerd dat overheidsorganisaties zoals adviesorganen, ZBO's en samenwerkende (lagere) overheden structureel hun bestuurlijke informatie op het Internet plaatsen.

Het gebruik van het Internet groeit explosief. Rond 1,2 mln huishoudens hebben inmiddels een Internet-aansluiting en naar verwachting zal dat aantal aan het einde van dit jaar zijn opgelopen tot 1,5 mln. In alle lagen en groepen van de bevolking is er sprake van een snelle toename, maar er is nog steeds geen sprake van toegankelijkheid voor iedereen. Om dat te bevorderen worden, zoals gesteld, in hoog tempo de openbare bibliotheken aangesloten op het Internet en worden burgers daar wegwijs gemaakt bij het zoeken naar (overheids-)informatie. In de nota «De Digitale Delta» wordt een aantal aanvullende maatregelen genoemd, zoals het Actieplan Onderwijs On Line en het verbeteren van de digitale toegankelijkheid van het culturele erfgoed. Onderdeel van het Actieplan Onderwijs On Line is de opzet van het Kennisnet en de aansluiting van de scholen daarop. Het kennisnet is een breedbandige, snel bereikbare voorziening waarop scholen, bibliotheken en musea zijn aangesloten.

In paragraaf 4.3 wordt nader ingegaan op de rol van ICT ten aanzien van de overheiddienstverlening door aandacht te besteden aan de voortgang van projecten voortkomend uit het Actieprogramma Elektronische Overheid, waarbij in par 4.4 apart wordt ingegaan op het gebruik door de overheid van chipkaarten in het bijzonder in het kader van de Nieuwe Generatie Reisdocumenten.

Allereerst wordt (in par. 4.2) evenwel aandacht gegeven aan het meest in het oog springende ICT-onderwerp: het millenniumprobleem, waarvan de oplossing de afgelopen periode prioriteit had. Die inzet zet zich in het begin van het jaar 2000 nog door, waarna de balans zal worden opgemaakt van de inspanningen. De ervaringen die in het kader van de millenniumproblematiek zijn opgedaan, zullen worden bijeengebracht in een beleidsrapportage, die in het voorjaar van 2000 zal verschijnen. Hierbij zullen de verkregen inzichten worden benut bij de verdere aanpak van het overheidsinformatiebeleid.

4.2. Millennium

Bij de aanpak van het millenniumprobleem is het afgelopen jaar voortgang geboekt. Voor de rapportage aan de Tweede Kamer van juni 1999 was als doelstelling geformuleerd dat alle maatschappelijk vitale producten en diensten van de ministeries óf millenniumbestendig moesten zijn óf dat middels noodplannen op een andere wijze in hun continuïteit voorzien was. Deze doelstelling is ook daadwerkelijk gehaald, zodat niet langer voor een materiële verstoring van de dienstverlening van de rijksoverheid gevreesd hoeft te worden. De ministeries hebben aangegeven op 1 juli 1999 91% van hun maatschappelijk vitale producten en diensten millenniumbestendig te hebben en verwachten in de rest van het jaar de overige alsnog millenniumbestendig te krijgen. Uit de rapportages blijkt dat door middel van audits zowel de aanpak als het resultaat wordt gecontroleerd. Tevens blijkt dat ook in de niet-vitale systemen aanzienlijke voortgang is geboekt, dat de ketenafhankelijkheden beter in beeld gebracht zijn en dat het toetsen en oefenen van de continuïteitsplannen vordert.

Samen met het Millennium Platform is in juni 1999 huis-aan-huis krant verspreid over het millenniumprobleem, wat de burger daar in zijn directe leefomgeving van kan merken en wat de burger daaraan kan doen. Op basis van de evaluatie hiervan zullen in het najaar de overige publiekscampagnes worden gepland.

Gezien de aard en de complexiteit van het millenniumprobleem mag het bereikte tot nu toe echter geen reden zijn de aandacht en inspanningen te verslappen. Integendeel: de aanpak van het millenniumprobleem heeft ons geleerd hoe afhankelijk onze bedrijfsprocessen, producten en diensten van automatisering afhankelijk geworden zijn. Dat vraagt blijvend aandacht. Allereerst natuurlijk tot en met de feitelijke millenniumwisseling zelf, maar – ook als er tijdens die wisseling weinig problemen ontstaan – in de periode daarna.

In het voorjaar is veel aandacht gegeven aan het actualiseren van de maatregelen rond rampenbestrijding en crisisbeheersing op lokaal, regionaal en nationaal niveau. De Coördinatiecommissie Millennium Openbare Orde en Veiligheid (Commissie Alders) ontplooit hier een groot aantal activiteiten, waaronder het publiceren van referentie-scenario en checklists.

Het parlement zal ook in het najaar door middel van rapportages op de hoogte gehouden worden van de vorderingen in de millenniumaanpak. Nu de eigen ministeries grotendeels op orde zijn, zal daarbij het accent vooral komen te liggen op de stand van zaken in de door de regering eerder aangeduide maatschappelijk vitale sectoren. Waar nodig zullen deze sectoren ook worden gestimuleerd zelf over hun aanpak en de bereikte resultaten te berichten. De rapportage in december zal vooral gericht zijn op nog eventuele restrisico's en een beeld geven van de concrete maatregelen die genomen zijn om de millenniumwisseling zelf voor de burgers zo ongestoord mogelijk te laten verlopen. Uiterlijk 1 mei 2000 zal een afsluitende rapportage aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Deze zal een evaluatie van het gehele proces omvatten, bezien vanuit de coördinerende taak van het ministerie van BZK.

Nooit eerder heeft de overheid zo grondig de eigen organisatie en het ICI-instrumentarium tegen het licht gehouden. In een 2000 te verschijnen beleidsnota «digitale democratie» zal worden ingegaan op de «lessons learned»

4.3. Overheidsinformatiebeleid

Actieprogramma Elektronische Overheid

Met het Actieprogramma Elektronische Overheid (Kamerstukken II, 1998/1999, 26 387, nr. 1) is er voor gekozen om met een gerichte inzet van ICT bij de overheid een impuls te geven aan het verbeteren van de kwaliteit, efficiëntie en effectiviteit van de overheidscommunicatie. Het Actieprogramma richt zich op drie thema's die in de lopende kabinetsperiode tot aanwijsbare resultaten moeten leiden. Deze thema's zijn (1) een goede elektronische toegankelijkheid van de overheid, (2) een betere dienstverlening aan burgers en bedrijven en (3) een verbeterde interne bedrijfsvoering bij de rijksoverheid. Hiermee wordt ook uitvoering gegeven aan belangrijke aanbevelingen van de Raad voor het openbaar bestuur zoals die uit zijn adviezen «Dienen en verdienen met ICT» en «Grenzen aan internet-democratie» naar voren komen.

Toegankelijkheid en dienstverlening

Zoals bij paragraaf 4.1 al werd aangegeven wordt de toegankelijkheid van overheidsinformatie langs elektronische weg voor iedereen gestimuleerd. Omdat nog lang niet iedereen van huis uit op internet kan surfen, wordt in het jaar 2000 de operatie afgerond waarbij in alle bibliotheken van Nederland de pc's met internet-aansluitingen zijn uitgerust zodat ook de digitale overheidsinformatie kan worden geraadpleegd. Met de inmiddels operationele Internet-site www.overheid.nl wordt doorgegaan om de hoeveelheid aangeboden overheidsinformatie verder uit te breiden, waaronder het complete bestand van de Nederlandse wet- en regelgeving.

Om de dienstverlening van de overheid te verbeteren wordt het gebruik van de elektronische snelweg met kracht bevorderd. Hiertoe wordt onder meer het programma Overheidsloket 2000 voortgezet en uitgebreid, waardoor het voor de burger mogelijk wordt om ook door een virtueel loket toegang te krijgen tot overheidsdiensten. Een start is inmiddels gemaakt met de bouw van een Bedrijvenloket en loketten voor Bouwen & Wonen en voor Zorg & Welzijn.

Tevens wil het kabinet ICT inzetten om zoveel mogelijk gebruik te maken van gegevens die al ergens binnen de overheid zijn opgeslagen. Dit zal gebeuren door het opzetten van authentieke registraties, zoals één bedrijvenregister. Voor burgers en bedrijven heeft dit als voordeel dat in de toekomst zo min mogelijk – liefst slechts één keer – dezelfde gegevens aan de overheid behoeven te worden aangeleverd. Voor bedrijven zal dit leiden tot vermindering van administratieve lasten en daarmee tot kostenbesparingen.

Wat betreft de algemene persoonsgegevens is een gelijke authentieke registratie reeds beschikbaar: de Gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA). Daarin worden de persoonsgegevens van de burger een keer vastgelegd ten behoeve van de publieke dienstverlening. In 1999 is een discussie aangevangen over de vraag of ontwikkelingen binnen de overheidsinformatievoorziening moeten leiden tot een bijstellen van het GBA-stelsel. Daarbij staan de (veranderde) behoeften van gebruikers centraal. De voorbereiding van voorstelde organisatorische en technische wijzigingen in het GBA-stelsel zal verder vorm krijgen.

Om de integriteit van het maatschappelijke verkeer te kunnen waarborgen, is een betrouwbare bepaling van de identiteit noodzakelijk. Die identiteit wordt vastgelegd in de GBA en verstrekt in de vorm van identiteitsdocumenten (zie ook paragraaf 4.4 Nieuwe Generatie Reisdocumenten). Bij verschillende publieke, maar ook private instellingen wordt de identiteit vervolgens geverifieerd. Om de vele initiatieven die zijn genomen op het gebied van identiteitsbepaling en fraudebestrijding te stroomlijnen, worden de vereiste afstemming en zorgvuldigheid daarbij gestimuleerd.

Bedrijfsvoering rijksoverheid

De ICT stelt ministeries in staat om de interne bedrijfsvoering bij de rijksoverheid te verbeteren. Om meer als één concern te gaan werken wordt een rijksoverheidsintranet opgezet.

Dit resulteert in 2000 in een operationeel intranet ten behoeve van een betrouwbare en kwalitatief hoogwaardige informatie-uitwisseling tussen de ministeries onderling, bestaand uit onder meer een website, een elektronische adressengids, beveiligd e-mail alsmede de nodige interdepartementale kennis- en informatiebestanden.

De gezamenlijke ontwikkeling en verwerving van communicatie-infrastructuren zullen verder hun beslag krijgen. De aanbesteding van telefoniediensten (OT2000) zal naar verwachting in 2000 resulteren in operationele diensten. Op het terrein van infrastructuur wordt gewerkt aan een samenhangende visie op de ICT-infrastructuur van de openbare sector, waarbij zoveel mogelijk gezamenlijk wordt aangepakt.

Bij de elektronische dienstverlening en het berichtenverkeer is het van belang dat de veiligheid en betrouwbaarheid van de informatie zijn gewaarborgd. Om te komen tot een betrouwbare en integere dienstverlening via ICT zal interdepartementaal, onder coördinatie van de Minister voor GSI, een infrastructurele oplossing voor het probleem van de elektronische identificatie worden ontwikkeld en zullen Trusted Third Party-diensten (TTP's) worden opgezet. De uitwerking van het onderzoek zal medio 2000 zijn afgerond. Gestreefd wordt naar een door de overheid te ontwikkelen digitale handtekening die een standaard in Nederland wordt.

Het Actieprogramma Elektronische Overheid omvat concrete projecten die al op relatief korte termijn de overheid klantvriendelijker, efficiënter en effectiever zullen laten werken. Maar de sterke opkomst van ICT leidt ook tot vragen die op langere termijn tot antwoorden van de overheid zullen moeten leiden. Hierbij wordt gedacht aan thema's als de gevolgen van ICT voor de werkwijze en organisatie van de overheid, voor de (parlementaire) democratie en dergelijke. In dat verband wordt deelgenomen aan verschillende onderzoekprogramma's, waaronder het internationale programma «Governance in the Digital Economy». Ook moet in dit verband de in hoofdstuk 2.1. genoemde instelling van de commissie «Grondrechten in het digitale tijdperk» worden genoemd.

4.4. Nieuwe Generatie Reisdocumenten

Voor de ontwikkeling van de nieuwe generatie reisdocumenten is het jaar 2000 een belangrijk jaar. De introductie van deze documenten vindt volgens planning op 1 januari 2001 plaats. Door de keuze voor centrale personalisatie kan de nieuwe generatie reisdocumenten aan zeer hoge eisen voldoen op het punt van fraudebeveiliging. Uit onderzoek is gebleken dat de burger veel belang stelt in goed beveiligde paspoorten en identiteitsdocumenten. Met deze documenten moet hij zich immers in tal van – gevoelige – situaties in het maatschappelijk verkeer kunnen identificeren.

Omdat het kunnen aanmeten van een andere identiteit in criminele kringen zo lonend is, kan worden verwacht dat de fraude zich zal verplaatsen. Naarmate documenten beter beveiligd zijn tegen vervalsing en namaak dreigt het gebruik van authentieke documenten door andere personen dan de oorspronkelijke houder, aangeduid met look alikes, toe te nemen. Vandaar dat gelijktijdig maatregelen worden getroffen om dergelijke fraudes tegen te gaan. Naast stringentere procedures bij de aanvraag van reisdocumenten en het verzorgen van aanvullende opleiding en instructie wordt de mogelijkheid van het gebruik van aanvullende biometrische kenmerken onderzocht.

In de publieke sector is in toenemende mate behoefte aan een betrouwbaar elektronisch identificatiemiddel in een elektronische omgeving. Een door de overheid uitgegeven identiteitsdocument dat een betrouwbare identiteitsvaststelling op afstand – bijvoorbeeld vanuit huis – met inbegrip van een elektronische handtekening, faciliteert is daarom gewenst. Met de introductie van een identificatiemiddel met een elektronische handtekening wordt beoogd de dienstverlening van de overheid aan de burger op een breed terrein te faciliteren. Politiële en justitiële doeleinden vormen geen drijfveer voor de introductie van de elektronische identiteitskaart. De elektronische handtekening is belangrijk omdat hiermee de houder van de kaart zich niet alleen kan identificeren, maar net als met een geschreven handtekening, ook een wilsuiting kan doen, in dit geval in een elektronische omgeving. Uiteraard zal bij het gebruik van een elektronische handtekening de privacy gewaarborgd moeten blijven. Belangrijke voorwaarden waaraan een dergelijk identiteitsdocument moet voldoen om deze functie betrouwbaar en goed beveiligd te kunnen bieden, zijn biometrie en een bepaalde vorm van encryptie (PKT). Op grond van nadere studies en pilots, met gebruikmaking van biometrie en chipcardtechnologie en de daarbij behorende encryptietechnieken, worden in de loop van 2000 nadere voorstellen met betrekking tot de mogelijkheden en consequenties van de toevoeging van biometrie op de reisdocumenten en de introductie van de elektronische identiteitsfunctie aan de Tweede Kamer voorgelegd.

5. VEILIGHEID

5.1. Veiligheidsbeleid

Veiligheid is een basisvoorwaarde voor het functioneren van de samenleving en één van de belangrijkste toetsstenen voor de kwaliteit van het bestaan. Verschillende factoren hebben ertoe bijgedragen dat onze samenleving op dit punt kwetsbaar is geworden. Daarbij kan gedacht worden aan de voortschrijdende technologische ontwikkelingen, het vrijer en intensiever internationaal personen- en handelsverkeer, de aanhoudende migratiestromen, een intensiever ruimtegebruik en het gegeven dat angstgevoelens worden vergroot door een anoniem publiek domein in bepaalde delen van met name de grote steden.

Van de overheid wordt verwacht dat zij voorziet in de behoefte aan openbare veiligheid, aan ordening en rust en aan de bescherming van leven, gezondheid en goederen tegen acute of dreigende aantastingen. Die verwachting is terecht want het is een kerntaak van de overheid om beleid te maken en uit te voeren dat erop gericht is de maatschappij tegen gevaren te beschermen.

De overheid kan dat echter niet alleen. Daar waar de kwetsbaarheid voor criminaliteit en overlast, branden, ongevallen en natuur- en milieurampen de kwaliteit van de gehele samenleving raken, hebben burgers, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties eveneens een taak. Om die reden is voor een effectieve bestrijding en voorkoming van onveiligheid een integrale aanpak noodzakelijk.

Integraal Veiligheidsprogramma

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ontplooit op dit beleidsterrein de hieronder genoemde initiatieven. Gelet op de vele raakvlakken vindt afstemming en samenwerking plaats met het Ministerie van Justitie. De ambities die het kabinet heeft geformuleerd in het Integraal Veiligheidsprogramma (IVP) worden in de komende jaren verder tot uitvoering gebracht.

Essentieel in het IVP is het besef dat in een kwetsbare samenleving het voorkomen en bestrijden van onveiligheid een brede opgave is voor velen: overheden, maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en burgers.

Het IVP is daarmee het complement van het Beleidsplan Nederlandse Politie 1999–2002 (BNP) en de in december 1999 te verschijnen Beleidsnota Rampenbestrijding. Het BNP schetst de visie en ambities van het kabinet over de gewenste ontwikkelrichting van de politie. Het verwijst op een aantal onderdelen voor een nadere uitwerking en voor de aanpak van veiligheidsvraagstukken in de totale veiligheidsketen naar het IVP. In de Beleidsnota Rampenbestrijding wordt beschreven welke stappen nodig zijn om te komen tot verdere verbetering van de rampenbestrijdingsorganisatie. Beoogd wordt een organisatie te creëren die dusdanig functioneert, dat zij in staat is als één samenhangende organisatie invulling te geven aan het beperken, beheersen en het voorkomen van risico's die kunnen leiden tot rampen en zware ongevallen.

In het IVP is systematisch aangegeven wat op diverse fronten de bijdrage en de rol van de andere partners in de veiligheidsketen, zouden moeten zijn. Dat geldt voor de thema's die in het IVP zijn genoemd: jongeren en veiligheid, overlast in het publieke domein, geweld en horeca, veilige leefomgeving, overvallen en straatroof, voertuigcriminaliteit en verkeersveiligheid.

In het kader van jongeren en veiligheid is integratie van minderheden van belang. De nota «Kansen krijgen, kansen pakken» is daarbij de leidraad evenals de aanpak zoals die in de nota Criminaliteit in relatie tot etnische minderheden (CRIEM) is vastgelegd.

Voorts zal in deze kabinetsperiode, in het kader van de uitwerking van de adviezen van de commissie-Van Montfrans naast een evenwichtige preventieve en repressieve inspanning, vooral ook aandacht worden geschonken aan de toenemende ontwikkeling waarbij de daders steeds jonger worden en er tevens sprake is van verharding en oververtegenwoordiging van jongeren uit etnische minderheden.

Uit de Integrale Veiligheidsrapportage 1998 blijkt dat de onveiligheid in de grote steden in absolute zin nog steeds het grootst is. Integraal veiligheidsbeleid is om die reden bij uitstek – maar niet alléén – in de grote steden noodzakelijk. In de met de grote steden afgesloten doorstartconvenanten wordt aandacht besteed aan jeugd en veiligheid, geweld, overlast, toezicht en wijkveiligheidsplannen. Ook in het IVP komen deze thema's aan bod. Veiligheidsbeleid en grotestedenbeleid ondersteunen en versterken elkaars doelstellingen waardoor er op beide beleidsterreinen synergetische effecten zijn te behalen.

Anderzijds is het van belang de verschillende invalshoeken in het oog te houden. Onveiligheid doet zich niet alléén voor in de grote steden. In de steden met 20 000 tot 50 000 inwoners is er zelfs een lichte stijging van de onveiligheid. Ook tragische incidenten van zinloos geweld laten zien dat het veiligheidsbeleid niet kan worden beperkt tot de grote steden. In het gehele land moet de veiligheid fors verbeteren.

Naast deze beleidsthema's wordt uitvoering gegeven aan de afspraken die in het bestuursakkoord-nieuwe-stijl (BANS) met betrekking tot veiligheid zijn gemaakt. Daarbij komen de thema's versterking gemeentelijk veiligheidsbeleid, versterking lokale politiezorg, veilige leefomgeving, brandweer en rampenbestrijding, bestrijding jeugdcriminaliteit, beheersing overlast, geweld op straat en uitbreiding van toezicht en verkeershandhaving aan bod. In het IVP wordt een aantal afspraken nader uitgewerkt.

Als uitvloeisel van het IVP wordt ook de coördinerende rol van de Minister en Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties met betrekking tot de veiligheidsaspecten bij infrastructurele projecten verder uitgebouwd. Interdepartementaal wordt gewerkt aan beantwoording van de vraag welk veiligheidsniveau maatschappelijk verantwoord is bij deze projecten en ontwikkelingen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om het opstellen van een normatief kader voor veiligheidsvoorzieningen in relatie tot de mogelijkheden van de hulpverleningsdiensten.

Met de totstandkoming van het IVP, het BNP en de einde 1999 te verschijnen Beleidsnota Rampenbestrijding wordt op rijksniveau in belangrijke mate invulling gegeven aan de opdrachten terzake uit het regeerakkoord. In dit begrotingsjaar zal de inzet vooral gericht zijn op de verdere concretisering en uitvoering hiervan.

De afspraken op deze terreinen en de bijdrage van de diverse organisaties stellen hoge eisen aan de regie van de uitvoering daarvan. Het IVP krijgt daarom een vertaling in nadere afspraken die met andere actoren worden gemaakt. Het is de bedoeling dat eind 1999 een convenant wordt gesloten met de veiligheidspartners zoals benoemd in het IVP. De agenda 2000 van het Nationaal Platform Criminaliteitsbeheersing omvat in belangrijke mate de inzet van het bedrijfsleven.

De Tweede Kamer zal periodiek in het kader van de begroting worden geïnformeerd over de uitvoering van het IVP.

Onderzoek en monitoring

Voor de ontwikkeling van een adequaat veiligheidsbeleid is een goed inzicht vereist in aard en omvang van de onveiligheid en de achterliggende oorzaken. In 2000 en daaropvolgend in 2002, verschijnt er opnieuw een Integrale Veiligheidsrapportage waarin zal worden aangegeven hoe de veiligheidssituatie zich ten opzichte van voorgaande jaren heeft ontwikkeld. Naast deze rapportage en de Politiemonitor Bevolking, wordt in 2000 begonnen met een Monitor Bedrijven en Instellingen. Bovendien is in samenwerking met de commissie Politie en Wetenschap een meerjarig onderzoeksprogramma opgesteld.

Deze rapportages moeten enerzijds het openbaar bestuur, politie, brandweer en andere betrokkenen bij het veiligheidsbeleid in staat stellen om beter te anticiperen op nieuwe ontwikkelingen en mogelijke oplossingen en anderzijds zichtbaar maken dat deze brede inzet bijdraagt aan een veiliger Nederland.

Informatievoorziening

Ten aanzien van het informatiebeleid in algemene zin wordt een kwaliteitsimpuls verwacht voor politie, brandweer en andere hulpverleningsdiensten van de investeringen op het terrein van de ICT-infrastructuur.

De huidige ICT-infrastructuur van politie en brandweer sluit niet meer aan bij de toegenomen vraag naar en de gestelde eisen aan dienstverlening. Een fundamentele verbetering van die infrastructuur zal een bijdrage leveren aan een snellere en kwalitatief betere hulpverlening aan de burger die dat behoeft. Breed wordt de opvatting gedeeld dat met investeringen in ICT een van de laatste grote mogelijkheden voorhanden is om een efficiencyslag te maken bij de Nederlandse politie en brandweer. Mede hierom zal in het Convenant Politie 1999 worden afgesproken om een gezamenlijk Masterplan op te stellen. De investeringen in ICT zijn ook noodzakelijk voor een goede informatie-uitwisseling tussen de politieregio's onderling en met het KLPD.

Dat geschiedt op tweeërlei wijze: vanuit het rijk en vanuit het veld.

Vanuit het rijk wordt in de eerste plaats het project C2000 geïnitieerd. Dit project beoogt een einde te maken aan de bestaande eiland-communicatie waarbij elke hulpverleningsorganisatie zelf bepaalt hoe zij haar netwerk voor radiocommunicatie inricht. De regio Amsterdam is proefregio voor het project C2000. Een tweede project is het Geïntegreerd Meldkamer Systeem(GMS). Ook met dit project wordt gepoogd de bestaande situatie van talrijke en in kwaliteit onderling sterk verschillende meldkamersystemen te beëindigen. In samenhang met de vernieuwing van deze infrastructuur worden communicatie- en berichtenstandaards ontwikkeld en geïmplementeerd in bestaande informatiesystemen.

Naast deze door het rijk geïnitieerde aangestuurde projecten, worden het politie- en brandweerveld ondersteund in activiteiten waartoe zij zelf het initiatief hebben genomen. De eerste categorie van applicaties die in aanmerking komt voor vervanging zijn de applicaties ter ondersteuning van de primaire processen. Daartoe is als eerste stap een onderzoek gedaan naar de stand van zaken betreffende de kwaliteit en kwantiteit van de organisatie van de ICT-functie bij de regionale politiekorpsen. Gelijkertijd worden in het kader van het project Versterking Brandweer, informatiemanagers opgeleid en aangesteld bij de brandweerregio's.

5.2. Politie

Het Beleidsplan Nederlandse Politie 1999–2002 (BNP) is een richtinggevende stap om het gestelde doel uit het regeerakkoord, een aantoonbaar veiliger Nederland, dichterbij te brengen.

In de landelijke politiebrief aan de korpsen is aangegeven aan welke landelijke beleidsthema's en beheersmatige randvoorwaarden de korpsen aandacht dienen te besteden in zowel hun meerjarig beleidsplan als in hun jaarverslag. De beleidsthema's zijn afkomstig uit het BNP. Het betreft de thema's: jeugdcriminaliteit, geweld op straat, georganiseerde criminaliteit, verkeersveiligheid en milieu. Het Informatiemodel Nederlandse Politie dat daartoe door de korpsen zal worden gehanteerd moet inzichtelijk maken wat resultaten en effecten van de inzet zijn.

Sturingsmodel

In dit begrotingsjaar wordt het sturingsmodel ten aanzien van de politie verder geconcretiseerd. Dat geldt zowel voor het vergroten van de helderheid van verantwoordelijkheden op centraal als op regionaal niveau.

Een wetsvoorstel tot wijziging van de Politiewet 1993 in verband met de concentratie van beheersbevoegdheden op rijksniveau is inmiddels bij de Tweede Kamer ingediend.

Daarnaast bevat het regeerakkoord concrete voorstellen met betrekking tot de bestuurlijke organisatie van de politieregio: benoeming van de korpsbeheerder en de mogelijke instelling van een commissie van gemeenteraadsleden. Deze twee onderwerpen zijn niet los te zien van de afspraak dat aan het licht getreden gebreken moeten worden hersteld en dat duidelijkheid moet worden geschapen over verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Over de uitwerking van de in het regeerakkoord gedane voorstellen en de vraag welke andere wijzigingen in het regionale bestel wenselijk en noodzakelijk zijn, is 1 juli 1999 de hoofdlijnennotitie «Bestel in balans» aan de Tweede Kamer gezonden. Op basis van de uitkomsten van het overleg met de Tweede Kamer hierover, wordt een wetsvoorstel met betrekking tot het regionale bestel opgesteld.

Financiering

Dit najaar zal gekomen worden tot een convenant met de regionale korpsbeheerders waarin afspraken worden gemaakt over sterkteontwikkeling, informatie en communicatietechnologie, doelmatigheid, normvergoeding en bekostiging. Ten aanzien van de toereikendheid van de (norm-)vergoeding en onder meer het wegwerken van achterstanden in de ICT is in het convenant opgenomen dat de vergoeding gefaseerd zal worden verhoogd, oplopend tot ruim f 300 mln in 2005. Op deze wijze kan de normvergoeding op een thans reëel geacht niveau worden gebracht. De wijze waarop het budget voor de Nederlandse politie wordt verdeeld over de politieregio's wordt herijkt. In het bekostigingssysteem wordt meer accent gelegd op prestaties en effecten. Sturing op output en outcome zal worden gestimuleerd. Het convenant voorziet in de instelling van een stuurgroep die zal adviseren over een wijziging van het bekostigingsstelsel.

De afgelopen jaren is uit diverse onderzoeken gebleken dat er ten aanzien van de vermogenspositie zodanige verschillen bestaan tussen de politieregio's dat er geen sprake is van een financieel gelijkwaardige positie. Het streven van het kabinet is de Politiewet 1993 zodanig te wijzigen dat in toekomst bij of krachtens algemene maatregel van bestuur regels worden gesteld ten aanzien van het vermogensbeheer door de regio's. Hiermee ontstaat tevens een juridische grondslag voor nadere regelgeving om te bereiken dat de politieregio's op termijn in een meer gelijkwaardige financiële positie komen te verkeren en de vermogens van de regio's beperkt blijven tot hetgeen vanuit een oogpunt van goede bedrijfsvoering noodzakelijk is. De kwaliteit van het politiepersoneel vraagt nieuwe investeringen in vernieuwing van het onderwijs en een benoemingenbeleid dat past bij de ambities van een korps en van de Nederlandse politie als geheel. Deze maatregelen passen ook in de ontwikkeling van de Nederlandse politie naar een model dat «politieconcern» wordt genoemd.

Bovenregionale voorzieningen

Veiligheidsontwikkelingen vragen meer eenheid in optreden van de Nederlandse politie. Met name de samenwerking tussen de korpsen vraagt nieuwe initiatieven. In dat verband zal uitwerking worden gegeven aan de bovenregionale aanpak van criminaliteit en de kwaliteit van de recherche, mede in het licht van de bevindingen van de commissie Kalsbeek. Het wetsvoorstel voor de overdracht van het beheer van het KLPD is inmiddels aan de Tweede Kamer aangeboden. Het streven is er opgericht de gedachtewisseling met de Staten-Generaal nog in 1999 af te ronden, zodat de wet op 1 januari 2000 in werking kan treden en de overgang feitelijk kan plaatsvinden.

Onderwijs en opleiding

Het project Toekomstig onderwijs voor de politie (TOP) is gestart met als doel de kwaliteit van het politieonderwijs te verbeteren en het onderwijs beter af te stemmen op de ontwikkelingen in de politieorganisatie.

De kwaliteit van het politieonderwijs is immers een belangrijk instrument voor de verbetering en het onderhouden van de kwaliteit van de politieorganisatie.

Het project voorziet in het vaststellen van de eindtermen van alle opleidingen op basis van beroeps- en functieprofielen. Ook het opleidingsprofiel, de realisatie van een kwalificatiestructuur, en de toetsing (inclusief de externe legitimering) van de opleidingen worden vastgesteld. Daarnaast wordt de financiering – zowel qua rijksbijdrage als systematiek – van het vernieuwde eigenstandige onderwijssysteem vastgelegd en de benodigde wet- en regelgeving opgesteld.

In 2000 zal met name de uitwerking van eindtermen en opleidingsprofielen op basis van vastgestelde beroeps- en functieprofielen ter hand worden genomen.

Als gevolg van de keuze om het centrale beheer van de politie bij de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onder te brengen, zullen over het Landelijk Selectie- en Opleidingsinstituut Politie (LSOP) nadere afspraken worden gemaakt met de Minister van Justitie. Dit in het licht van de vanuit het gezag te stellen eisen aan de inhoud en kwaliteit van de opleidingen.

Het LSOP zal in het jaar 2000 verder gaan met de uitbouw van het instituut tot een professionele opleidings- en kennisorganisatie.

Management Development

Het Landelijk Management Development-politie is erop gericht de juiste persoon op het juiste moment op de juiste positie in de strategische top van de Nederlandse politie te benoemen. Hiertoe is het Landelijk Coördinatiepunt ingericht.

In 2000 zullen de inspanningen gericht zijn op het verder invoeren en bijstellen van de operationele instrumenten om de informatie over de doelgroep meer af te stemmen op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de gewenste profielen. Ook zullen mogelijkheden worden bekeken om centraal professionele coaching en begeleiding aan te bieden aan de strategische top van de politie.

Het regionale loopbaanbeleid wordt beter afgestemd op het Landelijk Management Development, waardoor het aanwezige potentieel voor de top van de Nederlandse politie beter kan worden bepaald. Tevens wordt de komende jaren extra aandacht besteed aan met name vrouwen en allochtonen bij de doorstroom naar hogere leidinggevende posities binnen de top van de Nederlandse politie.

Juridisch instrumentarium

Veiligheidsontwikkelingen maken voor een deel nieuwe bevoegdheden voor politie en bestuur noodzakelijk. Een voorbeeld daarvan is het voorkomen van integriteitsinbreuken. In dit kader is het wetsvoorstel Bevordering integere besluitvorming openbaar bestuur (BIBOB) in voorbereiding. Doel van dit wetvoorstel is te voorkomen dat overheden onbedoeld criminelen faciliteren door het verstrekken van vergunningen, subsidies of het aanbesteden van werken. Gestreefd wordt het wetsvoorstel, waarover de Raad van State reeds een advies heeft uitgebracht, nog in 1999 bij de Tweede Kamer in te dienen. Een belangrijk aanvullend instrument is de bestuurlijke ophouding. Met dit wetsvoorstel, dat inmiddels bij de Tweede Kamer is ingediend, beoogt het kabinet de lokale autoriteiten een extra middel in handen te geven om groepen personen met ongewenste bedoelingen tijdelijk voor een korte tijd in het belang van de openbare orde op een bepaalde locatie op te houden. Het kabinet acht het gewenst dat dit voorstel ruim vóór het begin van het Europees Kampioenschap voetbal voor landenteams in 2000 tot wet wordt verheven.

Een kabinetsstandpunt over een eventuele verplichte bijdrage van organisatoren van grootschalige publieksevenementen met een recreatief karakter in de kosten van politie-inzet, zal in het najaar van 1999 aan de Tweede Kamer worden gezonden.

Internationale samenwerking

Voor veel veiligheidsvraagstukken zijn de landsgrenzen steeds minder van belang, waardoor internationale samenwerking hard nodig is. Dit geldt zowel voor de aanpak van internationale criminaliteit als voor vraagstukken van openbare orde met een internationaal component, zoals voetbaltoernooien en internationale demonstraties. Grensoverschrijdende criminaliteit is steeds meer een kwestie van kleine organisaties die multinationaal georganiseerd zijn. Het wegvallen van de binnengrenscontroles heeft hun optreden vergemakkelijkt. De schaal van de internationale politiële samenwerking moet daar bij aansluiten.

Voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties liggen de prioriteiten bij de verdere ontwikkeling van de operationele politiële samenwerking, zowel in EU-verband als in bilateraal verband en bij het vervullen van de noodzakelijke randvoorwaarden daarvoor. De bestaande samenwerkingsovereenkomsten met België en Luxemburg (1996), de Bondsrepubliek Duitsland (1997) en Frankrijk (1998) vormen hiervoor een goede basis. De komende jaren zullen ook met andere landen afspraken worden gemaakt over (intensievere) politiesamenwerking.

In het verlengde van de kerntaken van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt aandacht besteed aan de integriteit van de Europese politiediensten. Tijdens de Europese Raad van Tampere, die geheel gewijd zal zijn aan het terrein van Justitie en Binnenlandse Zaken, de JBZ-pijler, zal Nederland voorstellen doen om te komen tot een beleid op EU-niveau.

5.3. Brandweer en rampenbestrijding

In de jaren negentig is de aandacht binnen de rampenbestrijding er voornamelijk op gericht geweest de individuele diensten dusdanig op orde te brengen dat zij in staat zijn om aan hun eigen taken binnen de rampenbestrijding goed invulling te kunnen geven, bijvoorbeeld met de projecten Versterking Brandweer en Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen. Met ingang van 1998 heeft reeds een initiële structurele personele versterking van de regionale brandweer plaatsgehad. Met rijksmiddelen zijn ongeveer 100 formatieplaatsen voor de bedrijfsvoering en de beleidsondersteuning bij de regionale brandweren gerealiseerd. De voor 1999 beschikbaar gekomen extra middelen worden aangewend om op projectmatige wijze een aantal knelpunten binnen de brandweerregio's op te lossen. De projecten Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen en Versterking Brandweer worden eind 1999 afgerond. De beleidsvoornemens die in de projecten zijn ontwikkeld worden de komende jaren verder uitgevoerd.

Hoofdlijnennotitie Rampenbestrijding

In de Hoofdlijnennotitie Rampenbestrijding, die eind juni aan de Tweede Kamer is aangeboden, heeft de Staatssecretaris van BZK geschetst op welke wijze de huidige rampenbestrijdingsorganisatie kan worden versterkt. Het verbeteren van de samenwerking van bij de rampenbestrijding betrokken organisaties en diensten staat centraal in de notitie en in het IVP. De regering streeft actief naar het behoud van het vrijwilligerskarakter van de rampenbestrijdingsorganisatie in het algemeen en de brandweer in het bijzonder, door de tijdsbelasting van de vrijwilliger te verminderen en te bevorderen dat het aanbod van vrijwilligers wordt vergroot. Daarnaast wordt in de Hoofdlijnennotitie meer aandacht gevraagd voor pro-actie en preventie. Om te komen tot een afstemming van de operationele rampenbestrijdingsorganisaties op de in een regio aanwezige risico's is het noodzakelijk praktisch toepasbare en meetbare kwaliteitseisen, normen en criteria vast te leggen. Hierbij kan worden aangesloten bij de in het kader van het Project Versterking Brandweer ontwikkelde referentiekaders.

De Hoofdlijnennotitie wordt momenteel besproken met bij de rampenbestrijding betrokken besturen, organisaties en diensten. In vervolg op dit overleg wordt de Beleidsnota Rampenbestrijding opgesteld. De Staatssecretaris zal de Tweede Kamer de Beleidsnota Rampenbestrijding eind 1999 doen toekomen.

Financiering

In 1998 en 1999 was voor de versterking van de rampenbestrijding reeds een bedrag oplopend tot f 36 mln in 2003 vrijgemaakt. Het rijksaandeel in de versterking van de rampenbestrijding zal in 2003 verder zijn toegenomen tot f 85 mln structureel. De voor het begrotingsjaar 2000 voor de versterking van de rampenbestrijdingsorganisatie beschikbare middelen zullen onder meer worden ingezet voor de verdere implementatie van de beleidsvoornemens van de projecten Versterking Brandweer en Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen. Daar waar het de regionale brandweer betreft wordt verder gewerkt aan het investeren in het (projectmatig) oplossen van de grootste knelpunten zoals een tekort aan kennis en menskracht met betrekking tot het voorkomen van zware ongevallen en rampen of een achterstand met betrekking tot het oefenbeleid. Voor het geneeskundige deel worden middelen beschikbaar gesteld voor het per regio creëren van een regionaal geneeskundige functie. Daarnaast wordt een bijdrage verstrekt ten behoeve van paraatheidsgelden voor de bemensing van de Geneeskundige Combinaties. De toedeling van de middelen loopt vooruit op een integrale herziening van het Besluit doeluitkering bestrijding rampen en zware ongevallen (Bdur). Deze herziening heeft tot doel de beschikbare middelen op een meer op resultaat gerichte wijze te verdelen over de regio's. Het herziene Bdur moet op 1 januari 2003 in werking treden. In dat jaar bereiken de rijksmiddelen ter versterking van de rampenbestrijding het nieuwe structurele niveau. In de tweede helft van het jaar 2000 ontvangt de Tweede Kamer een eerste contourschets van het herziene Bdur.

Verbeteren van de samenwerking

Investeren in de brandweerorganisatie en de geneeskundige organisatie afzonderlijk is van groot belang. Het zijn echter de dwarsverbanden tussen de verschillende organisaties die de meeste toegevoegde waarde geven aan het systeem van de rampenbestrijding. Zonder samenwerking ontstaat geen synergie. Gebleken is dat de onderlinge samenwerking tussen brandweer, geneeskundige-ketenpartners en de politie met name in de voorbereiding op de rampenbestrijding nog de nodige aandacht verdient. Vanuit haar coördinerende rol kan de regionale brandweer een belangrijke impuls geven aan samenwerking. Aan deze coördinerende rol wordt nog niet voldoende invulling gegeven. Veelal ligt hieraan een personeel capaciteitstekort en een gerichtheid op de eigen «brandweerrode» taak ten grondslag. De beschikbare rijksmiddelen zullen dan ook deels worden aangewend om die coördinerende rol te versterken teneinde de regionale brandweer in staat te stellen de andere bij de rampenbestrijding betrokken actoren actief te betrekken. Thans worden, in overleg met de verantwoordelijke besturen en diensten, voorstellen ontwikkeld voor de toedeling van de middelen die de komende jaren extra beschikbaar komen.

Territoriale congruentie is een belangrijke voorwaarde voor een betere samenwerking en een meer integrale benadering van veiligheidsvraagstukken in het algemeen. In overleg met gemeenten en provincies wordt het congruentietraject vorm gegeven. In de tweede helft van 2000 wordt het parlement geïnformeerd over de vorderingen op dit punt.

Een ander element is mogelijk het integreren van de diverse regionale besturen van de hulpverleningsdiensten tot één regionaal bestuur. Het kabinet heeft de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) terzake om advies gevraagd: in hoeverre kan een vorm van integratie van de verschillende regionale besturen bijdragen aan een versterking van de samenwerking? Eind 1999 of uiterlijk begin 2000 brengt de Rob advies uit.

Grensoverschrijdende samenwerking

Ook de grensoverschrijdende samenwerking met Duitsland en België in het kader van de rampenbestrijding verdient de aandacht. De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft onderkend dat er knelpunten bestaan die de samenwerking met hulpverleningsdiensten uit de buurlanden bemoeilijken. Deze knelpunten liggen in het bijzonder op het vlak van de geneeskundige hulpverlening en de communicatie.

Er is een plan van aanpak opgesteld om in overleg met de bewindslieden van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en van Verkeer en Waterstaat de gesignaleerde knelpunten weg te nemen. Indien de te houden evaluatie hiertoe aanleiding geeft, zullen aanpassingen van Nederlandse regelgeving en aanvullende overeenkomsten worden geïnitieerd. Voorts zal het veld actief worden benaderd om elkaars ervaringen en kennis meer uit te wisselen en te benutten.

Waterschade

De extreme regenval in september en oktober 1998 heeft in delen van het land waterschade veroorzaakt. Het kabinet heeft de Wet tegemoetkoming schade bij rampen en zware ongevallen (WTS) op deze situatie van toepassing verklaard. Op grond van WTS heeft het rijk aan gedupeerden een tegemoetkoming in de kosten en schade verstrekt. Naast het bedrag van f 78 mln dat hiervoor in 1998 is betaald, wordt voor 1999 een bedrag geraamd van f 525 mln. Het kabinet is van mening dat in toekomstige situaties van extreme regenval de druk op de rijksbegroting minder dient te zijn. Met het oog hierop wordt met de betrokken bedrijfstakken overleg gevoerd. Het uitgangspunt hierbij is dat weergevoelige bedrijfssectoren schade als gevolg van extreme regenval als normaal ondernemersrisico gaan beschouwen en er samen met de verzekeringsbranche toe overgaan een verzekeringsconstructie op te zetten voor dergelijke situaties.

Uit de evaluatie van de wateroverlast (met het kabinetsstandpunt op 25 juni 1999 aangeboden aan de Tweede Kamer) is onder meer gebleken dat er bij de betrokken besturen en diensten onduidelijkheid bestaat over de verhouding tussen verantwoordelijkheden en bevoegdheden op gemeentelijk, provinciaal en rijksniveau, neergelegd in de algemene wet- en regelgeving terzake van rampen en zware ongevallen enerzijds en de bevoegdheden, neergelegd in de specifieke wetgeving met betrekking tot de functionele keten (bestaande uit waterschappen, de provinciale diensten Water en Milieu en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat) anderzijds. Een commissie wordt ingesteld om de relevante wet- en regelgeving met betrekking tot de verantwoordelijkheden en bevoegdheden in het kader van de bestrijding van wateroverlast in kaart te brengen en te bezien hoe de betrokken besturen en diensten op de hoogte kunnen geraken van deze wet- en regelgeving en of aanpassingen nodig zijn.

5.4. Binnenlandse Veiligheidsdienst

Het bevorderen van de veiligheid van de Nederlandse samenleving is een kerntaak van de overheid en een van de prioriteiten van het regeringsbeleid. De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) levert hieraan een essentiële bijdrage door het tijdig onderkennen van potentiële dreigingen van onze nationale veiligheid zodat daartoe bevoegde instanties de noodzakelijke maatregelen kunnen nemen en door het verrichten van veiligheidsonderzoeken en beveiligingsbevorderende activiteiten.

Het dreigingsbeeld voor de nationale veiligheid is sinds de val van de Berlijnse Muur beduidend anders geworden. Het heeft een veel grotere internationale dimensie gekregen en is mede hierdoor veel gevarieerder van karakter. De oorlog in Kosovo, de arrestatie van PKK-leider Öcalan, de voortdurende crisis rond Irak en de crisis op Ambon en in andere delen van Indonesië zijn voorbeelden van internationale gebeurtenissen die risico's opleveren voor de nationale veiligheid. Deze buitenlandse ontwikkelingen leiden onder meer tot grote vluchtelingenstromen, spanningen tussen in Nederland verblijvende, elkaar soms vijandig gezinde groepen en tot al dan niet gewelddadige acties tegen buitenlandse vertegenwoordigingen in Nederland.

De internationale ontwikkelingen op het gebied van veiligheid hebben ook tot gevolg dat internationale organisaties die tot doel hebben om hieruit voortvloeiende conflicten te voorkomen, te beslechten of hierover recht te spreken, in aantal en belang toenemen. Vanuit zijn grondwettelijke doelstelling om de internationale rechtsorde te bevorderen speelt Nederland steeds meer een rol als mediator bij internationale conflicten en facilitator van organisaties die de internationale veiligheid helpen te bevorderen. Uitingen hiervan zijn de huisvesting in ons land van het Joegoslavië-tribunaal, het voor het Lockerbie-proces gevormde Schotse Hof, de Organization for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW) en op termijn het Internationaal Strafhof, die alle nadrukkelijk inspanningen van de BVD vragen. Verwacht mag worden dat als gevolg hiervan ons land meer in de aandacht zal staan van buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Bovendien heeft Nederland een bijzondere verantwoordelijkheid voor de veiligheid van alle betrokkenen en moet ons land rekening houden met de veiligheidsbelangen van alle partijen.

Een ander fenomeen dat zijn oorzaak vindt in ontwikkelingen of omstandigheden in het buitenland is de illegale toestroom van personen naar Nederland via mensensmokkel. De Nederlandse regering maakt zich hier grote zorgen over. De BVD schenkt in het bijzonder aandacht aan de betrokkenheid bij mensensmokkel van criminele organisaties, buitenlandse inlichtingendiensten, politiek- of religieus-extreme organisaties en op de mogelijke instroom van inlichtingenofficieren en personen met extremistische denkbeelden.

Naast de invloed van internationale ontwikkelingen hebben ook veranderingen in de binnenlandse situatie betekenis voor aandachtsgebieden van de BVD. De groeiende verscheidenheid in etnische, religieuze en culturele herkomst van de Nederlandse bevolking is een significante ontwikkeling, die naast veel positieve elementen ook risico's van segregatie en polarisatie oplevert. Concretere uitingsvormen hiervan zijn interetnisch geweld, alsook beïnvloeding en intimidatie vanuit de landen van herkomst. Hierdoor kunnen de sociale cohesie- en integratiedoelstellingen van de regering bemoeilijkt worden. De BVD zal de komende jaren nadrukkelijk aandacht schenken aan het tijdig onderkennen van dergelijke risico's.

Ontwikkelingen op het gebied van informatie-en communicatietechnologie hebben eveneens grote invloed op het werk van de BVD. De toenemende mogelijkheden tot cryptering spelen hierbij een belangrijke rol. In het kader van de Beleidsnotitie Nationaal Trusted Third Parties-project zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop kennis kan worden genomen van versleutelde berichten indien dit noodzakelijk is uit hoofde van opsporing of nationale veiligheid.

Om potentiële dreigingen tijdig en adequaat te kunnen onderkennen dient de BVD te beschikken over toereikende bevoegdheden. Daarbij dient het mogelijk te zijn in specifiek omschreven situaties inbreuk te maken op bepaalde grondrechten van burgers. Waar nodig zal de BVD geheimhouding dienen te betrachten. Gezien deze specifieke bevoegdheden en op grond van democratische en rechtsstatelijke beginselen moet de BVD voldoen aan zware eisen van transparantie, controle en toezicht. Deze eisen vinden nadrukkelijk hun vertaling in het voorstel voor een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten dat begin 1998 aan de Tweede Kamer is aangeboden. De nota naar aanleiding van het verslag en de bijbehorende nota van wijziging zullen naar verwachting in september aan de Tweede Kamer worden aangeboden. De voorbereiding hiervan heeft enige tijd gevergd vanwege de vele indringende vragen en opmerkingen in het verslag. In enkele gevallen vereiste de reactie daarop expliciete ambtelijke en politieke besluitvorming in de daarvoor bestemde gremia (Comité Verenigde Inlichtingendiensten Nederland (CVIN), Ministeriële Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (MICIV) en Ministerraad). Voorts was het kabinet van mening dat de aard van de voorgestelde wijzigingen in de omvangrijke nota van wijziging advisering door de Raad van State wenselijke maakte.

Dit wetsvoorstel behelst niet alleen de normering van diverse bevoegdheden, maar ook van de te nemen procedurele waarborgen bij de inzet van bijzondere inlichtingenmiddelen en voorziet in een hoog niveau van toezicht en controle. Voorts wordt een nieuwe taak aan de dienst toegekend, te weten de inlichtingentaak buitenland. De nota van wijziging voorziet in de introductie van een notificatieverplichting. Ten behoeve van de notificatieverplichting en de opbouw van de nieuwe taak zijn aan de BVD extra middelen toegewezen.

Op het gebied van beveiligings- en integriteitsbevordering verricht de BVD onder meer veiligheidsonderzoeken naar personen die vertrouwensfuncties (gaan) vervullen bij de overheid of het bedrijfsleven. Naar verwachting zullen nieuwe vertrouwensfuncties worden aangemeld in sectoren waar dat tot nu toe niet het geval was.

5.5. Het Europees kampioenschap voetbal voor landenteams (EK 2000)

Om het Europees kampioenschap voetbal voor landenteams, dat in 2000 wordt gehouden, een feestelijk en veilig karakter te geven, worden tussen alle betrokkenen de nodige afspraken gemaakt en zijn van overheidswege kaders gesteld. Deze zijn vastgelegd in een document dat alle betrokkenen bekend is gemaakt. Naast nationale afstemming in de Bestuurlijke Regiegroep (BRG) vindt ook regelmatig overleg plaats tussen vertegenwoordigers van de beide landen, die het toernooi organiseren. De Tweede Kamer wordt van de ontwikkelingen in de voorbereiding van het EK2000 door middel van periodieke rapportages op de hoogte gehouden.

Ter versterking van het feestelijk karakter zoekt het kabinet vooral naar elementen, die het «goed gastheerschap» van Nederland zullen benadrukken. De Staatssecretaris van VWS heeft de Kamer daarover gerapporteerd bij brief van 29 juni 1999, kenmerk S/EK2000 – 991 427.

Op verzoek van de BRG wordt onderzoek verricht welke financieel-economische spin-off van het EK kan worden verwacht en naar de wijze, waarop die spin-off geoptimaliseerd kan worden. Tijdig voor het toernooi zal een evenementenkalender gereed zijn, die de bezoekers een handreiking kan bieden gedurende hun verdere verblijf.

Voor die feestelijkheid vormt het aspect veiligheid een essentiële voorwaarde. Het kabinet zet sterk in op preventieve maatregelen. Op voorhand zullen vermoedelijke relschoppers uit andere landen zoveel mogelijk worden geweerd, vooral door internationale gegevensuitwisseling en door toegangskaarten op naam te verkopen. Het kabinet streeft er naar tijdig op Europees niveau te komen tot een sluitend stelsel van internationale stadionverboden. Voor zover vermoedelijke vandalen toch richting België of ons land afreizen zal getracht worden hen aan de grens te onderscheppen en terug te sturen. Dat geldt evenzeer bezoekers, bij wie van strafbare gedragingen sprake is. Supporters van de verschillende landen zullen – zonodig – gescheiden worden gehouden. Mochten zich binnen de groepen toeschouwers – waaronder de Nederlandse – toch ongeregeldheden manifesteren, dan zullen waar mogelijk snelrechtprocedures worden toegepast, waartoe tevoren de nodige vervolgstappen in regie gezet zullen worden. Het kabinet acht het in dit kader gewenst dat het wetsvoorstel bestuurlijke ophouding ruim vóór het begin van het toernooi tot wet wordt verheven. Ook grootschalig optreden wordt door de politieorganisatie voorbereid. Er is een voorlopige raming gemaakt van de maximaal benodigde bijstand vanuit de verschillende politieregio's, waaruit is gebleken dat steeds voldoende inzet beschikbaar kan worden gesteld. Met België is een verdrag gesloten over grensoverschrijdende politiesamenwerking.

Voor verschillende scenario's wordt geoefend, zowel op operationeel vlak als bestuurlijk-logistiek. Om een goede informatiepositie te realiseren is gestart met de opbouw van een Binationaal Bestuurlijk Informatieplatform (BBIP) en een Binationaal Politieel Informatie Centrum (BPIC). Het kabinet is tevreden over de internationale samenwerking op dit gebied en verwacht ook voor het komende jaar een vruchtbare voortzetting daarvan.

6. PERSONEEL

Het regeerakkoord vraagt bijzondere aandacht voor de kwaliteit van de rijksdienst, als onderdeel van de kwaliteit van het bestuur. Vanuit het openbaar bestuur en vanuit het management van de rijksdienst geredeneerd zijn er noodzaken tot extra impulsen voor de kwaliteit van de rijksdienst.

De rol van de overheid is steeds minder eenduidig, steeds vaker moet de overheid haar rol en positie opnieuw definiëren. Aan het bestuur worden daarbij hoge eisen gesteld. Dat vergroot de behoefte aan een stevige professionele basis van de ambtenaren en versterkt de behoefte aan checks and balances in de verhouding tussen politieke en ambtelijke leiding. Over de spanningen die in dit verband kunnen optreden, de integriteit en kwaliteit van de ambtelijke professie, de organisatie van de rijksdienst en de relatie van deze thema's met het staatsrechtelijke principe van de ministeriële verantwoordelijkheid zal de regering het gesprek aangaan met het parlement. Los daarvan moet de roep om een meer strategisch opererende overheid en het belang van ontschotting ook zijn vertaling krijgen in het gedrag van ambtenaren. Tenslotte vergen de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt van de werkgevers in de sector rijk inspanningen om kwalitatief goed personeel aan te trekken en te behouden.

Verdere professionalisering van het ambtelijk apparaat is een voorwaarde om verantwoord in te kunnen blijven spelen op vraagstukken waar de overheid de komende jaren mee wordt geconfronteerd.

Ambtelijk functioneren vraagt – ook als het goed gaat – voortdurend om onderhoud. Met regelmaat systematisch beoordelen van de kwaliteit van het ambtelijk functioneren moet gestimuleerd worden. Het zoeken naar mogelijkheden voor ontwikkeling van een ambtelijk-professionele ethiek, het verbeteren van informatie-uitwisseling en het verduidelijken van verantwoordelijkheden dragen uiteindelijk bij aan de kwaliteitsverbetering van het toekomstig ambtelijk functioneren.

Aandacht voor de kwaliteit van de rijksdienst leidt tot een toespitsing van de aandacht binnen de rijksdienst op de bijzondere eisen aan personeelsmanagement. Waar eigen verantwoordelijkheid (decentralisatie en individualisering) voorop staat is het tevens van belang nadrukkelijk te formuleren hetgeen de ministeries bindt en wat de eenheid van de rijksdienst inhoudt.

De investering in de personeelskwaliteit dient een startpunt te hebben in de ambtelijke top en de managementniveaus daaronder. Deze hebben de meest zichtbare verantwoordelijkheden, zij zijn de gezags- en cultuurdragers van de rijksdienst. Zij zijn ook bij uitstek van belang voor het uitdragen van een positief imago van de rijksdienst.

Vanuit de topmanagers is uitstraling naar de andere personeelsgeledingen noodzakelijk met uiteindelijk een verhoogde aandacht en het stellen van kwaliteitseisen in het kader van personeelsontwikkeling voor de gehele rijksdienst. Het doel is om daarmee te komen tot een professionaliseringsslag die zodanig is dat deze wezenlijk bijdraagt aan de beoogde kwaliteitsverbetering.

Om bovenstaande te realiseren worden de volgende verschillende sporen gevolgd:

– een onderzoek naar modernisering van de Ambtenarenwet (paragraaf 6.1);

– versterking van de kwaliteit van management- en personeelsontwikkeling ten behoeve van het topmanagement en andere personeelsgeledingen in de rijksdienst (de paragrafen 6.2 en 6.3).

Voor meer informatie wordt voorts verwezen naar de Trendnota Arbeidszaken Overheid 2000, die tegelijk met deze begroting aan het parlement is gezonden.

6.1. Modernisering Ambtenarenwet

In het kader van het streven naar het marktconform maken van de ambtelijke arbeidsverhoudingen, is de vraag gerezen of de publiekrechtelijke aanstelling van de ambtenaar vervangen zou kunnen worden door een privaatrechtelijke arbeidsovereenkomst (motie Zijlstra).

Benadrukt wordt dat dit vraagstuk geheel los staat van de bijzondere positie waar overheidswerknemers nu eenmaal rekening mee hebben te houden, omdat zij binnen de context van de staatsrechtelijke verhoudingen, het publieke ambt vervullen. Hoe de arbeidsrelatie in de publieke sector er in de toekomst ook komt uit te zien – publiekrechtelijk dan wel privaatrechtelijk volgens het Burgerlijk Wetboek – overheidswerknemers zullen te allen tijde aan hoge en bijzondere eisen moeten blijven voldoen. Het uitoefenen van de publieke taak stelt immers bijzondere eisen aan de werknemers die zich met de uitoefening van deze taak bezighouden. Behalve kennis en vaardigheden om de overheidstaak goed te kunnen vervullen, dient de overheidswerknemer uitdrukkelijk rekening te houden met de rechtsstatelijke en politiek-bestuurlijke context en de verantwoordelijkheden die men in dat kader heeft. Dit stelt hoge eisen aan de zorgvuldigheid, betrouwbaarheid en onkreukbaarheid van de ambtenaar. Het ambtelijk apparaat dat een minister ten dienste staat, dient zich er volledig van bewust te zijn wat het betekent om onder ministeriële verantwoordelijkheid te werken. Daaraan zal in de opleiding van ambtenaren meer aandacht worden geschonken. Bij introductiedagen en -cursussen, in het permanente educatietraject van ambtenaren en in het interne voorlichtingsbeleid op ieder ministerie verdient het besef van ambtelijke professie voortdurende aandacht.

In het kader van de te maken kwaliteitsslag is er alle reden om het bijzondere karakter van de overheidsorganisatie en de daaruit voortvloeiende bijzondere normen en waarden voor de overheidswerknemers opnieuw onder de aandacht te brengen en uitdrukkelijk te positioneren.

Het is van groot belang dat die normen en waarden helder, uniform en ook kenbaar zijn. Nagegaan wordt of de Ambtenarenwet – meer dan nu het geval is – daar het voertuig voor zou kunnen zijn. Een nieuwe gemoderniseerde Ambtenarenwet zou daarmee de basis kunnen worden voor een set van grondbeginselen waaraan álle overheidswerknemers in Nederland – ongeacht de sector waarin zij werkzaam zijn – moeten voldoen. Gedragscodes en mandaat- en verantwoordingsverhoudingen zouden dan specifieke aanvullingen kunnen bevatten.

De Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid (ROP) heeft naar aanleiding van de motie Zijlstra advies uitgebracht over de vraag of de ambtelijke arbeidsverhouding privaatrechtelijk vorm zou moeten worden gegeven. Sociale partners in de ROP achten het zinvol om op de ingeslagen weg van normalisatie door te gaan, waarbij de verschillende elementen ieder op hun eigen merites en effecten moeten worden bezien tegen de achtergrond dat de overheid een bijzondere werkgever is en blijft, maar zijn tegelijkertijd van mening dat niet het moment is aangebroken om over de afschaffing van de ambtelijke status een definitieve uitspraak te doen.

Het kabinet deelt dit standpunt. Er wordt nu pas op de plaats gemaakt om vooraleerst de aandacht te richten op het bijzondere karakter van de openbare dienst en te bezien of de daarbij behorende eisen te stellen aan de ambtenaar verankerd kunnen worden in een vernieuwde Ambtenarenwet. Dat betekent geenszins dat hiermee de discussie omtrent verdere normalisering is afgesloten. Het denkproces over dit onderwerp gaat verder. Een eventuele verankering van de wezenlijke elementen voor het ambtenaarschap in een gemoderniseerde Ambtenarenwet vormt daar geen belemmering voor. Bij afronding van het onderzoek naar de verankering van de bijzondere eisen in een gemoderniseerde Ambtenarenwet, eventueel bij presentatie van een daartoe strekkend wetsvoorstel, zal ook over deze arbeidsvoorwaardelijke kant een standpunt worden ingenomen.

6.2. Algemene Bestuursdienst

Met de totstandkoming van de Algemene Bestuursdienst (ABD) in 1995 heeft het topmanagement binnen de rijksdienst bijzondere aandacht gekregen. In de afgelopen periode is de publieke belangstelling voor rol en positie van topambtenaren toegenomen. Voor het functioneren van de rijksdienst heeft de ABD-doelgroep een grote verantwoordelijkheid. Het betreft hier de gezags- en cultuurdragers bij uitstek die veranderingsprocessen dragen. Zij zijn ook verantwoordelijk voor een adequate informatievoorziening aan bewindslieden. In september zal de Minister voor BZK voorstellen doen met betrekking tot hetgeen in het regeerakkoord wordt gesteld ten aanzien van de ABD. Het voornemen is de doelgroep uit te breiden met managers in schaal 16. Ook zullen voorbereidingen worden getroffen voor de jaren daarna, wanneer ook de managers in schaal 15 zullen toetreden. Tevens zal worden gekeken naar mobiliteitsbevordering tussen de ABD en andere overheden (grote gemeenten, provincies), de EU en andere internationale organisaties. Ook met betrekking tot topopleidingen en meer samenhang in de departementale stelsels van Management Development zijn ontwikkelingen in gang gezet.

Daarnaast vindt de uitwerking van het regeerakkoord plaats met betrekking tot de positie van topambtenaren. In het regeerakkoord is gesteld dat topambtenaren in dienst komen bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hierbij wordt gedacht aan de functionarissen in schaal 19, de secretarissen-generaal en de directeuren-generaal.

Binnen het Bureau voor de ABD zal veel aandacht worden gegeven aan de kwaliteit en objectiveerbaarheid van het systeem. Het gaat hier dan vooral om procedure die tot vacaturevervulling leidt, de loopbaanadvisering, het databeheer en de rolverdeling tussen de ministeries en het Bureau.

6.3. Management- en Personeelsontwikkeling

In de nota «vertrouwen in verantwoordelijkheid», die gelijktijdig met deze begroting aan het parlement is aangeboden, wordt aangegeven dat de noodzaak tot een kwaliteitsimpuls zich niet beperkt tot het management binnen de ABD maar ook betrekking heeft op het overige personeel binnen de rijksdienst. Dit leidt tot het benoemen van een aantal gemeenschappelijke ambities voor andere geledingen van het personeel. Het gaat om juist die groepen waarvoor de eisen van ambtelijke professie en brede inzetbaarheid eveneens cruciaal zijn voor het functioneren van de rijksdienst bij voorbeeld starters in beleidsfuncties, gevorderde beleidsfunctionarissen, specialisten en de brede laag van middle-management. Tijdens het debat naar aanleiding van de Bijlmerenquête is reeds gepleit voor het intensiveren van de inspanningen op het terrein van het ambtelijk vakmanschap.

Voor die categorieën personeel moet – gezien de verscheidenheid en omvang van de groep – niet zozeer gedacht worden aan sterk gestuurde loopbaansystemen maar eerder aan de formulering van stevige gemeenschappelijke ambities, kwaliteitseisen en faciliteiten. Daarbij zal in de opleidingen meer aandacht worden besteed aan de gevolgen van de ministeriële verantwoordelijkheid voor het functioneren van ambtelijke medewerkers.

Deze worden toegespitst op drie onderdelen van personeelsontwikkeling, namelijk competentie-management, mobiliteit en opleidingen. Ten eerste zal in samenspraak met de departementen het competentie-management voor het rijkspersoneel verder uitgewerkt worden.

Ten tweede wordt wat betreft de instroom van personeel de gezamenlijke werving van trainees voor de gehele rijksdienst voortgezet. Het rijksbrede karakter van het project komt onder andere tot uiting in een gezamenlijke wervingscampagne, opleidingsprogramma en een interdepartementale detachering van minimaal drie maanden. Het is cruciaal om de mobiliteit van rijksambtenaren tussen de ministeries te bevorderen. Eind 1999 hebben alle rijksambtenaren (incl. lijnmanagers en P-functionarissen) vanaf de werkplek direct toegang tot de mobiliteitsbank en daarmee een loopbaaninstrument ter bevordering van mobiliteit in handen.

Ten derde kunnen wat betreft opleidingen meer gemeenschappelijke eisen en eindtermen worden geformuleerd voor bepaalde functiegroepen in de rijksdienst en zullen interdepartementale deelname aan opleidingen en interdepartementale oriëntatie en/of ervaringsuitwisseling als vaste bestanddelen van deze opleidingen worden bevorderd. Tevens zullen duale leerstromen in relatie met onderwijsinstellingen worden ontwikkeld.

6.4. Internationale aangelegenheden

Er bestaat intensief overleg met de overige lidstaten van de EU om te profiteren van elkaars ervaringen en te streven naar verbeteringen in het functioneren van de openbare diensten. Belangrijke onderwerpen en ontwikkelingen daarbij zijn het tot stand brengen en daarmee bevorderen van een grotere uitwisseling tussen overheidsdiensten, de verhoging van het niveau en de kwaliteit van de openbare diensten in de lidstaten en de uitbreiding van de Europese sociale dialoog, zodat naast de overheidswerknemers ook de overheidswerkgevers in het voorstadium van de Europese besluitvorming betrokken raken bij de beleidsvorming.

Gezien de recente ontwikkelingen binnen de EU is het voorts van belang om aandacht te besteden aan het functioneren van het communautaire overheidsapparaat . BZK is voorstander van modernisering en flexibilisering van het Europees Openbaar Bestuur onder gelijktijdig matiging van de kostenontwikkeling.

Vermeldenswaard is voorts dat de Europese overheidsdiensten vanaf 1999 een bijdrage leveren aan de zgn. twinnings met Midden- en Oost-Europese landen. Hierover is op 17 mei 1999 vanuit BZK een brief naar de ministeries uitgegaan, die is gebaseerd op een door de Nederlandse regering en de Europese Commissie afgesloten overeenkomst.

C. TOELICHTING PER BEGROTINGSARTIKEL

1. Inleiding

In dit algemeen deel van de toelichting per begrotingsartikel worden de beleidsmatig relevante ontwikkelingen en de aansluiting met de ontwerp-begroting 1999 gepresenteerd. Tot slot wordt ingegaan op diverse aspecten van beheer.

2. Beleidsoverzicht vanuit financieel perspectief

In «B. Algemene toelichting bij de begroting» is nader ingegaan op het beleid van BZK. In deze paragraaf wordt vanuit financieel perspectief het beleid nader toegelicht. In onderstaande tabel wordt per onderwerp de majeure beleidsmatige relevante financiële ontwikkeling aangegeven.

Toelichting:

1. Voor het realiseren van de afspraken over de (3000) sterktegroei uit het regeerakkoord is de z.g. normvergoeding op een adequaat niveau gebracht. De verhoging van de normvergoeding maakt onderdeel uit van het «convenant politie 1999».

2. Ten behoeve van de inzet van politiepersoneel bij de uitvoering van vreemdelingenwettaken zijn middelen aan de politiebegroting toegevoegd (artikel 05.23).

3. Na enige vertraging in de aanbesteding heeft in 1999 de gunning van het netwerkgedeelte van het project C2000 plaatsgevonden. Als gevolg van de opgelopen vertraging en de keuze om een onderscheid aan te brengen tussen het traject van de Startregio en de rest, zijn in de beginjaren minder middelen nodig (artikel 05.27).

4. Ten behoeve van verbeteringen op het terrein van de rampenbestrijdingsorganisatie is op rijksniveau na bestuurlijk overleg met de gemeenten een bedrag vrijgemaakt van f 85 mln structureel vanaf 2003 (artikel 05.21).

5. De hier opgenomen middelen worden gebruikt voor de afwikkeling van de schadeclaims die na de wateroverlast van september en oktober 1998 in het kader van de Wet tegemoetkoming schade bij rampen en zware ongevallen worden uitgekeerd (artikel 05.21).

6. Voor vergroting van de leefbaarheid in de grote steden zijn deels regeerakkoordmiddelen voor leefbaarheid en voor inburgering oudkomers en deels bestaande middelen voor actieprogramma's jeugd en veiligheid in een regeling sociale integratie en veiligheid G25 ondergebracht (artikel 02.12).

7. De Ministers voor GSI en van VWS geven een structurele impuls van 35 mln aan 24 uurs voorzieningen voor maatschappelijke opvang, in het bijzonder gericht op verslavingszorg. Van deze impuls slaat f 15,9 mln neer in de Bijdrageregeling sociale integratie en veiligheid G25.

8. Dit betreft een capaciteitsuitbreiding van de ABD, met name in verband met het werkgeverschap van de Minister van BZK voor de topambtenaren binnen de rijksdienst per 1 januari 2000 (artikel 09.01). Dit is exclusief effecten op de kosten voor de doelgroep zelf.

9. De capaciteit van de BVD wordt uitgebreid in verband met de taakuitbreiding die voortvloeit uit de voorgenomen wijziging van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. In het bijzonder betreft dit de invoering van de notificatieplicht voor de BVD alsmede het uitvoering geven aan een nieuwe wettelijke taak, de inlichtingentaak buitenland (artikel 06.01).

Van de beheersmatige ontwikkelingen verdient vermelding dat per 1 januari 1999 de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de zogenaamde Melkert ID-banen (instroom-doorstroom) overgeheveld is van BZK naar SZW. Hiertoe is bij eerste suppletore begroting 1999 f 850 mln overgeboekt.

3. Aansluitingstabellen

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 2.

4. Diverse aspecten van beheer

4.1. Verantwoordelijkheden Ministerie van BZK

De verantwoordelijkheden van de bewindspersonen van het Ministerie van BZK strekken zich tevens over terreinen uit, die niet opgenomen zijn in deze begroting. Zo is de Minister van BZK tevens verantwoordelijk voor de begroting van de Hoge Colleges van Staat en Kabinet der Koningin (II). Tevens is de Minister van BZK als één van de fondsbeheerders verantwoordelijk voor het gemeentefonds en provinciefonds. De Minister van BZK en de Staatssecretaris van BZK zijn verantwoordelijk voor de begroting van Koninkrijksrelaties (IV). De Minister voor GSI heeft een budgettaire medeverantwoordelijkheid voor uitgaven op alle begrotingen voor het grotestedenbeleid, zoals opgenomen in bijlage 14.

4.2. Organisatiewijzigingen

Hieronder worden de recent gerealiseerde en komende organisatie-wijzigingen kort toegelicht:

Integratie KabNA. Het Kabinet voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken (KabNA) is per 1 januari 1998 beheersmatig onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Binnenlandse Zaken gebracht. Met het aantreden van het nieuwe kabinet geldt dit ook voor de politieke verantwoordelijkheid. Per 1 juli 1998 is het voormalige KabNA ondergebracht in het Directoraat-Generaal Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties (DGCZK).

ITO. ITO maakte tot 1 mei 1998 als «divisie IT-organisatie» onderdeel uit van het agentschap Korps Landelijke Politiediensten (KLPD). Per 1 mei 1998 heeft ITO de status van agentschap gekregen, behorend tot BZK.

KLPD. In het regeerakkoord is afgesproken, dat het beheer van het KLPD wordt overgedragen aan de Minister van BZK. Dit om de eenheid en samenwerking binnen de Nederlandse politie te vergroten. Het voornemen is dat het KLPD per 1 januari 2000 overgaat naar BZK. De KLPD wordt begrotingstechnisch bij eerste suppletore begroting 2000 aan de begroting van BZK toegevoegd met terugwerkende kracht tot 1 januari 2000.

4.3. Kwaliteitsverbetering financieel beheer

Eind 1998 is gestart met het kwaliteitsprogramma financiële functie. Dit programma richt zich zowel op de beleidsmatige als op de beheersmatige kant van de financiële functie. De verbetering moet worden geplaatst in het perspectief van de groei van het ministerie – en de daaruit voortvloeiende verzwaring van de beheerslasten – met o.a. ITO, voormalig KabNA, KLPD, GSB. Het belangrijkste beleidsmatige project betreft de vernieuwing van de begroting zoals aangekondigd in de regeringsnota «Van beleidsbegroting tot beleidsverantwoording» (VBTB). De invoering van VBTB betekent een omslag van input begrotingen (sturen op geld) naar outcome begrotingen (sturen op beleidseffecten). Andere onderdelen van het kwaliteitsprogramma betreffen onder andere een inhaalslag op het terrein van de Administratieve Organisatie, het stroomlijnen van de financiële processen en nieuwe ICT (Informatie- en communicatietechnologie)-toepassingen. Met dit programma geeft BZK antwoord op de door de Algemene Rekenkamer in haar «Rechtmatigheidsonderzoek 1998» gesignaleerde knelpunten. In het Algemeen Overleg op 15 september 1999 van de Ministers van BZK en voor GSI met de vaste kamercommissie van BZK is aangegeven dat de geplande aanpak van de verbetering doorloopt tot en met medio 2000 en dat vanaf dat moment de resultaten successievelijk zichtbaar zullen worden.

4.4. Bijzondere projecten

• Millennium

Door BZK is gekozen voor een (bestuurlijke) aanpak die wordt gekenmerkt door eigen verantwoordelijkheid, faciliteren, monitoren en waar nodig auditen. Dit betekent dat de verantwoordelijkheid bij de lijnmanager in het ministerie ligt. Het Departementale Platform Informatievoorziening fungeert als taskforce bij de millenniumaanpak.

Halverwege 1999 is BZK ver gevorderd met de oplossing van het millenniumprobleem en met het waarborgen van de continuïteit van de diensten en functies. Alle maatschappelijk vitale objecten zijn gereed voor wat betreft het BZK-deel, terwijl tevens voorzien is in noodplannen. Van de vitale objecten is 91% gereed en van de niet-vitale objecten is 95% gereed.

In de tweede helft van 1999 zal de aandacht met name gericht worden op het handhaven van de garanties met betrekking tot de continuïteit. Dit betekent dat gewerkt wordt aan de afronding van noodplannen, aan het praktisch oefenen met noodplannen, aan het dynamiseren van de objectenlijst en aan het opzetten van overgangsplannen.

• Euro

Begin 1999 is in vervolg op de inventarisatiefase een overkoepelend BZK-breed kader vastgesteld voor de voorbereiding en uitvoering van alle activiteiten die binnen BZK nodig zijn om tijdig en effectief over te gaan op de Euro. De Tweede Kamer zal periodiek door Financiën geïnformeerd worden over de actuele stand van zaken bij de verschillende ministeries.

In deze begroting is een extra bedrag van f 52,2 mln opgenomen voor de periode 1999 tot en met 2002 voor de invoering van de Euro afkomstig uit de aanvullende post Euro. Dit betreft uitgaven voor projectorganisaties, voorlichting en aanpassen wet- en regelgeving en informatiesystemen. Het betreft de volgende reeks (in mln):

Bij de toewijzing van deze extra middelen uit de aanvullende post Euro is uitgegaan van cofinanciering. Dit betekent dat maximaal 50% van de uitgaven uit de aanvullende post wordt gefinancierd.

Om derden in een vroeg stadium vertrouwd te maken met de Euro wordt voor de overgangsperiode 1999 tot 2002 zoveel mogelijk gestreefd naar het geven van Euro-gewenningsinformatie. In deze begroting is Euro-gewenningsinformatie opgenomen op artikelniveau en in de begrotingsstaat.

4.5. Beheer

• M&O-beleid

Voor het M&O-beleid met betrekking tot de overige uitgaven en regelingen wordt kortheidshalve verwezen naar bijlage 3 bij de toelichting bij de financiële verantwoording 1998, waarin per regeling het gevoerde en te voeren beleid ter voorkoming van misbruik en oneigenlijk gebruik aan de orde wordt gesteld.

4.6. Leeswijzer begroting

In deze ontwerp-begroting is de volgende indeling van de toelichting per artikel gehanteerd:

– Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel. In dit tekstblok wordt aangegeven welk type beleid en uitgaven op het artikel worden geraamd en welke de speerpunten van het beleid zijn en op welke regeling(en) de uitgaven zijn gebaseerd.

– De onderverdeling naar artikelonderdelen. Indien een artikel in meerdere artikelonderdelen is gesplitst wordt in een staatje de meerjarige raming op artikelonderdeelniveau gegeven. In de daarop volgende tekstblokken is per artikelonderdeel nadere informatie opgenomen over het beleid en de uitgaven en zo nodig de regeling(en) waarop de uitgaven zijn gebaseerd.

– De cijfers. In tabelvorm wordt per artikel de realisatie 1998, de vermoedelijke uitkomsten 1999, de raming 2000 en de meerjarencijfers 2001–2004 vermeld. Indien uitsluitend de verplichtingenrealisatie 1998 afwijkt van de uitgavenrealisatie 1998 is in de tabel de verplichtingenrealisatie 1998 tussen haakjes opgenomen. Nieuwe mutaties (= nog niet eerder opgenomen in een begrotingsstuk): per mutatie wordt in een paar woorden de kern van de mutatie weergegeven. Onder de tabel wordt vervolgens nader ingegaan op de voorgestelde mutaties.

De voorgestelde mutaties zijn gespecificeerd in:

* beleidsmatige mutaties: mutaties die het gevolg zijn van beleidswijzigingen (de zogenaamde in- en extensiveringen van beleid);

* autonome mutaties: niet beïnvloedbare van buitenaf gekomen mutaties, zogenaamde mee- en tegenvallers in het beleid;

* beheersmatige (=boekhoudkundige) mutaties:mutaties die niet beleidsmatig van aard zijn, zoals mutaties uit hoofde van loon- en prijsbijstelling, desalderingen, overboekingen tussen artikelen of begrotingen en mineure kasverschuivingen die het gevolg zijn van een ander betalingstempo van lopende verplichtingen dan eerder geraamd.

– De kengetallen. Indien relevant is een zogenaamde p x q onderbouwing in tabelvorm opgenomen. Voor enkele artikelen is op andere wijze ingegaan op relevante informatie over kengetallen.Een lijst van gebruikte afkortingen en vindplaats van regelingen is opgenomen als bijlagen 15 en 16 bij deze begroting.

5. Uitgaven en verplichtingen

01. Algemeen

Op dit hoofdbeleidsterrein worden de uitgaven geraamd die geen betrekking hebben op specifieke onderwerpen van beleid, dan wel niet aan één van de overige beleidsterreinen kunnen worden toegerekend. Het betreft ondermeer de personele en materiële uitgaven van de Centrale Stafdiensten (CS), de kosten van subsidies en de functionele uitgaven van het Koninklijk Huis.

01.01. Personeel en materieel Algemeen

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden zowel de personele als materiële CS-uitgaven van BZK geraamd.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 22. Op dit artikelonderdeel worden de uitgaven voor het ambtelijk CS-personeel geraamd. Deze hebben betrekking op de navolgende organisatieonderdelen en formatieve sterkten:

* De Stafafdeling CZWI is per 1 juli 1998 geïntegreerd in het nieuwe DGCZK.

** De Afdeling DMO, de Afdeling Documentatie en Bibliotheek van de Directies CDB en O&I zijn per 1 april 1999 samengegaan in de Directie I.

De Afdeling Communicatie van de Directie CDB is doorgegaan onder de naam Directie Voorlichting en Communicatie.

De afslanking is als gevolg van reorganisaties ten behoeve van het invullen van de regeerakkoordtaakstelling, alsmede door het «vertrek» van de Stafafdeling CZWI.

De uitgaven die met bovengenoemde formatie gemoeid zijn bedragen voor 2000 f 35,5 mln. Hierin is tevens een bedrag van circa f 0,7 mln opgenomen ter financiering van het in 1996 in gang gezette traineeproject.

*** Binnen CS vindt een centralisatie van de financiële alsmede de documentaire functie plaats in 1999; deze formatie zal mogelijk enigszins afgeslankt toegevoegd worden aan de formatie van het te formeren Stafbureau CS.

Artikelonderdeel 23. Op dit artikelonderdeel worden de overige (niet gedecentraliseerde) personeelsuitgaven voor geheel BZK geraamd. Daarnaast worden de decentrale CS-opleidingskosten geraamd. Het betreft de volgende onderwerpen (in NLG 1 000):

De opleidingsuitgaven centraal houden verband met centrale, vakspecifieke opleidingsactiviteiten die niet in het centrale opleidingsprogramma zijn opgenomen zoals financiën, automatisering, bedrijfshulpverlening en communicatie.

De uitgaven personeelsontwikkeling betreffen de activiteiten in het kader van het centrale BZK-Management Development programma.

De bijdrage exploitatie bedrijfsrestaurant betreft de BZK-bijdrage.

De overige personele uitgaven betreffen de decentrale opleidingsactiviteiten in het kader van de ontwikkeling van de medewerkers. Hierover kunnen de directies en afdelingen zelf beschikken.

Met ingang van 1998 is een budget herplaatsingskosten voor CS gecreëerd. Dit budget wordt gebruikt voor om-, her- en bijscholing, bovenformatieve plaatsing en eventueel outplacement van herplaatsingskandidaten.

Artikelonderdeel 24. Op dit artikelonderdeel worden de centrale uitgaven aan wachtgelden en non-activiteitswedden geraamd. De grondslagen op basis waarvan de uitkeringen worden geraamd zijn het Rijkswachtgeldbesluit 1959, de Uitkeringsregeling 1966, de Wet uitkering wegens vrijwillig vervroegd uittreden en de Regeling wachtgeld en uitkering bij privatisering.

Naast voornoemde uitgaven worden op dit artikel de exploitatielasten van de Stichting Uitvoeringsinstelling Sociale Zekerheid voor Overheid en Onderwijs (USZO) met betrekking tot voornoemde uitkeringsregelingen geraamd.

Artikelonderdeel 25. Ten laste van dit artikelonderdeel worden de materiële BZK-uitgaven geraamd. Het betreft uitgaven voor (in NLG 1 000):

Hieronder worden de speerpunten voor 2000 toegelicht:

– Digitalisering van de documenthuishouding (Digidoc). In het kader van het project Digidoc wordt de komende jaren gewerkt aan de invoering van digitaal documentbeheer binnen BZK. Dit betekent dat een elektronisch archief zal worden opgebouwd waarmee medewerkers vanaf de eigen werkplek informatie elektronisch kunnen zoeken, selecteren en opvragen. Hiertoe wordt een Documentair Informatie Systeem (DIS) aangeschaft dat, indien wenselijk, wordt aangevuld met functionaliteiten die het mogelijk maken werkprocessen te ondersteunen. De benodigde investering voor het gehele traject komt neer op f 4,5 mln over 3 jaar.

– Intranet. In de periode 1999/2000 wordt binnen BZK in projectverband gewerkt aan de opzet van een BZK-Intranet. Doelstellingen die daaraan ten grondslag liggen richten zich vooral op de ondersteuning van:

* primaire en ondersteunende processen,

* werken in projectverband,

* informatievoorziening en communicatie in overlegcircuits,

* kennismanagement.

Afronding van het project is voorzien in mei 2000. De verdere ontwikkeling en uitbouw van het BZK-Intranet worden na afronding van het project in de lijn ondergebracht. De incidentele projectkosten worden geraamd op f 1,150 mln in 1999 en f 0,6 mln in 2000.

– Plan renovatie/herontwikkeling huisvesting. In december 1998 is besloten dat het plan van architect Jo Coenen door de Rijksgebouwendienst in samenwerking met de gemeente Den Haag en de gebruikers van het Schedeldoekshavencomplex nader op haalbaarheid wordt onderzocht. Met name het aandeel van de marktfuncties in de herontwikkeling is essentieel voor het (financieel) haalbaar maken van een grootschalige aanpak. Totaal is voor de vernieuwing van de Rijkshuisvesting een investeringsbedrag van f 200 mln gereserveerd (is het bedrag dat nodig is voor noodzakelijke onderhoudsinvesteringen in huidige gebouw), inclusief de vernieuwing van de Justitie-huisvesting.

De oorspronkelijke renovatieplannen (IBP-Busquets) zijn daarmee in de ijskast geplaatst. Wanneer in de loop van 1999 blijkt dat een grootschalige herontwikkeling niet haalbaar is, worden deze oorspronkelijke renovatieplannen alsnog tot uitvoering gebracht.

Indien gekozen wordt voor een meer grootschalige aanpak zullen – gezien de ouderdom van de huisvesting – tussentijdse maatregelen nodig zijn om de huisvesting op een aanvaardbaar niveau te houden. Daarnaast zullen de komende jaren de nodige planontwikkelings- en voorbereidingskosten moeten worden gemaakt om de vernieuwing te realiseren.

Artikelonderdeel 26. Op dit artikelonderdeel werden de kosten van de BZK-vertegenwoordigers in Brussel geraamd. Met de vorming van het nieuwe DGCZK is het budget met ingang van 1 januari 1999 overgeheveld naar artikel 10.01.

De cijfers

* In 1999 en 2000 geringe verplichtingenafwijking ten opzichte van uitgaven.

De toelichting bij de cijfers

1 t/m 3. een verhoging van de raming, een overboeking naar/van VROM en een reallocatie van/naar diverse artikelen als gevolg van de herberekening van de huisvestingsbudgetten in het kader van het nieuwe stelsel voor de rijkshuisvesting.

4. een verhoging van de raming in verband met de invoering van de Euro.

5. een overboeking naar AZ in verband met het BZK-aandeel in de variabele kosten voor 1999 van de Postbus 51-infolijn.

6. een reallocatie van artikel 01.15 en 02.10 en naar diverse artikelen in het kader van werkdrukvermindering en een desaldering met ontvangstenartikel 01.08 in verband met diverse ontvangsten van verkopen, contante kortingen en de fiscale maatregelen in het kader van de kinderopvang.

De kengetallen

* Nog inclusief CZW en 19 trainees.

** Exclusief de op artikelonderdeel 24 geraamde exploitatielasten USZO.

*** Tussen [ ] staat het aantal interne fte's weergegeven dat aan het budget is gerelateerd.

**** Hierin zijn tevens de fte's voor het pand Schedeldoekshaven van Justitie verwerkt.

***** Kengetal is alleen gebaseerd op pand Schedeldoekshaven. Opleidingskosten en onderdeelspecifieke systemen zijn niet meegenomen.

01.03. Loonbijstelling

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel wordt de loonbijstelling verwerkt in het kader van algemene salarismaatregelen, incidentele loonontwikkeling en overige specifieke maatregelen op het gebied van arbeidsvoorwaarden.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een reallocatie van artikel 07.20 in verband met de meevaller op dit artikel in de Ziektekostenvoorziening Rijkspersoneel (ZVR) ter (gedeeltelijke) dekking van de CAO Rijk 1999–2000.

2. een overboeking naar de HCvS in verband met integratie KabNA.

3. de verdeling van de loonbijstelling 1999.

01.04. Prijsbijstelling

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de uit de aanvullende post prijsbijstelling ontvangen bedragen geboekt tot toekenning plaatsvindt aan prijsgevoelige begrotingsartikelen.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een overboeking van Financiën in verband met de toedeling van de prijsbijstelling 1999.

01.05. Onvoorzien

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Ingevolge artikel 5, zesde lid, van de Comptabiliteitswet 1976 is een artikel voor onvoorziene uitgaven opgenomen.

De cijfers

01.07. Subsidies en onderzoeken

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de uitgaven geraamd met betrekking tot diverse subsidies en strategisch onderzoek.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 03. Bij koninklijk besluit van 15 juli 1980 (Stb. 435) is het Paleis op de Dam ten laste van het Rijk aan de Koningin ter beschikking gesteld. Mede gezien de verantwoordelijkheid van de Minister van BZK voor de functionele kosten van het Koninklijk Huis, wordt aan de Stichting Koninklijk Paleis te Amsterdam subsidie verleend. Op grond van de subsidiebeschikking van 25 mei 1992 is deze subsidie geraamd op f 0,355 mln per jaar.

Artikelonderdeel 12. Sinds 1 januari 1997 vindt de subsidiëring van de Oorlogsgravenstichting (OGS) plaats op grond van de subsidieregeling van 24 juni 1997, nr. BW97/U566 (Stcrt. 1997, nr. 128). Uitgangspunt voor het vaststellen van de hoogte van de subsidie voor 2000 en volgende jaren is het bedrag uit de begroting voor het jaar 1999, dat bestemd is voor personele en materiële uitgaven in Nederland en Indonesië.

De OGS heeft de zorg voor twee erevelden in Nederland (Loenen en Grebbeberg) en zeven erevelden in Indonesië (Menteng Pulo, Ancol, Pandu, Kembang Kuning, Kalibanteng, Leuwigajah en Candi). Daarnaast draagt de OGS bij in de kosten voor het onderhoud van ruim 50 000 oorlogsgraven (veelal Commonwealth-graven) verspreid over de gehele wereld.

Voor haar werkzaamheden heeft de OGS in Nederland 27 personen in dienst en in Indonesië ongeveer 127.

Artikelonderdeel 14. Op dit artikelonderdeel worden met name de subsidies aan de Vereniging voor Administratief recht en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten geraamd.

Artikelonderdeel 15. Voor 2000 worden geen subsidies voorzien aan internationale organisaties. Het artikel wordt gehandhaafd met het oog op eventuele toekomstige subsidieverstrekking.

Artikelonderdeel 16. De aanwending van het budget voor strategievormend onderzoek in het jaar 2000 is onderwerp van bespreking van het begin 1999 ingestelde directeurenoverleg «strategische kennisontwikkeling». Dit overleg is ingesteld met het oog op te ondernemen activiteiten en te ontplooien initiatieven die het strategisch vermogen van BZK een impuls kunnen geven. De besteding van het onderzoeksbudget speelt in het directeurenoverleg nadrukkelijk een rol; concrete onderzoeksvragen voor 2000 worden in de loop van 1999 via het directeurenoverleg geformuleerd. Voorgenomen is dat activiteiten in het kader van het BZK-project strategische kennisontwikkeling die zullen leiden tot de verkenning van strategische vraagstukken die voor BZK van prominent belang zijn hiervan deel zullen uitmaken. En dat geldt ook voor de instelling van voorzieningen die – door middel van het leggen van verbindingen binnen het departement en het organiseren van contact tussen BZK enerzijds en wetenschaps- en onderzoeksinstellingen anderzijds – het strategisch vermogen van BZK daadwerkelijk zullen kunnen versterken. Inmiddels staat daarnaast vast dat activiteiten in het kader van het Forum voor democratische ontwikkeling in de onderzoeksinspanning worden betrokken. Daarmee krijgt het thema van de democratische rechtsstaat via het onderzoeksbudget in elk geval aandacht.

De cijfers

01.09. Functionele kosten Koninklijk Huis

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Deze uitgaven vinden hun grondslag in artikel 1, lid 4, van de Wet financieel statuut Koninklijk Huis en omvatten personele en materiële uitgaven.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming ter financiering van personele uitgaven ten gevolge van de werktijdverkorting en de hiermee gepaard gaande herbezetting.

01.14. Vervreemding aandelen PinkRoccade NV

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De staat had tot voor kort een 100% deelneming in PinkRoccade NV (voorheen Roccade Informatica Groep NV en daarvoor N.V. RCC). In verband met het voornemen het volledige aandelenpakket te vervreemden, zijn eind 1997 met een potentiële koper onderhandelingen gevoerd die uiteindelijk niet tot resultaat hebben geleid. Als resultaat van een in 1998 uitgevoerd onderzoek naar de mogelijkheden van een beursnotering is gestart met een traject om in de loop van 1999 tot een beursgang voor Roccade te komen. Inmiddels heeft op 6 juli 1999 de beursgang van PinkRoccade plaatsgevonden, waarbij de staat 30% van haar aandelenbezit heeft vervreemd.

De in verband met de vervreemding van de aandelen samenhangende uitgaven en ontvangsten zullen op het onderhavige artikel alsmede ontvangstenartikel 01.09 worden geraamd.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een desaldering met ontvangstenartikel 01.09 in verband met betalingen voor de inschakeling van ondermeer financiële, economische en juridische expertise in het kader van het proces van vervreemding van het aandelenpakket casu quo de voorbereiding van de beursgang van PinkRoccade.

01.15. Adviesraden

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de apparaats- en onderzoeksuitgaven en vacatiegelden geraamd met betrekking tot de Raad voor het openbaar bestuur (Rob), de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) en de Kiesraad. Uitgangspunt voor de Rob en de Rfv is de deskundigheid en onafhankelijkheid van de leden. De raden hebben één gemeenschappelijke voorzitter.

In 1999 intensiveren de raden de samenwerking. De werkprogramma's worden meer op elkaar afgestemd, de leden worden over en weer nauwer bij de advieswerkzaamheden betrokken en de secretariaten zijn samengevoegd tot één secretariaat, dat daarmee minder kwetsbaar en kwalitatief sterker kan worden.

De werkprogramma's worden tegelijk met deze begroting aan de beide Kamers der Staten-Generaal aangeboden. Zij vormen de ondergrens omdat, conform de Kaderwet adviescolleges, in de werkprogramma's van de raden rekening moet worden gehouden met niet aangekondigde adviesvragen van andere ministeries en met spontane advisering door de raden zelf.

De Kiesraad adviseert de Minister en de Staatssecretaris van BZK met betrekking tot Kieswetaangelegenheden. Daarnaast fungeert de Kiesraad als centraal stembureau bij verkiezingen.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. verschuiving van personele uitgaven in verband met ondersteuning door CS (Centrale Stafdiensten van het ministerie van BZK).

De kengetallen

02. Openbaar Bestuur

Het Directoraat-Generaal Openbaar Bestuur (DGOB) heeft als algemene taakstelling de zorg voor de inrichting en het functioneren van het openbaar bestuur. Daarbij horen tevens specifieke coördinerende verantwoordelijkheden voor het integratiebeleid minderheden en voor de overheidsinformatievoorziening (zie respectievelijk de hoofdbeleidsterreinen 03 en 08). Op deze manier wordt benadrukt dat de zorg voor de positie van minderheden en een goed gebruik van (bestaande en beschikbaar komende) informatievoorzieningsmogelijkheden van belang zijn voor een zo goed mogelijk functioneren van het openbaar bestuur.

Het openbaar bestuur in Nederland wordt geconfronteerd met omvangrijke en indringende problemen, vooral in de stedelijke gebieden. De vraagstukken van de grootstedelijke problematiek zoals werkloosheid, leefbaarheid, scholing en veiligheid worden op verschillende manieren aangepakt. Door het versterken van de hoofdstructuur, te weten het Rijk, de provincies en de gemeenten, zal het openbaar bestuur effectiever, efficiënter en democratischer kunnen functioneren en derhalve beter in staat zijn problemen op te lossen.

Ook in 2000 blijven de kernactiviteiten: grotestedenbeleid, rol en positie provincies, alsmede stimulering van de kwaliteit van de publieke dienstverlening en verbetering van de relatie overheid/burger. Op het terrein van het grotestedenbeleid gaat het daarbij onder meer om activiteiten met betrekking tot de versterking van de economische structuur in achterstandswijken en bevordering van de leefbaarheid en veiligheid.

Op het hoofdbeleidsterrein Openbaar Bestuur worden naast uitgaven voor bestuurlijke organisatie, grotestedenbeleid, bevordering werking politiek systeem (subsidiëring politieke partijen), tevens uitgaven geraamd die voortvloeien uit de financiële rechtspositie van (actieve en gewezen) gekozen en niet-gekozen bestuurders (leden Europees Parlement, gewezen ministers en burgemeesters). Tenslotte komen nog ten laste van dit hoofdbeleidsterrein bijdragen aan het agentschap BPR ten behoeve van de uitgifte van reisdocumenten.

02.01. Schadeloosstelling, uitkering en pensioen leden Europees Parlement

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op grond van de Wet schadeloosstelling, uitkering en pensioenen leden Europees Parlement ontvangen de leden van het Europees Parlement een schadeloosstelling, die gelijk is aan die van de leden van de Tweede Kamer. Dit geldt alleen voor de schadeloosstelling in enge zin; de verschillende onkostenvergoedingen komen voor rekening van het Europees Parlement. Het aantal Nederlandse leden van het Europees Parlement bedraagt 31. Gewezen leden van het Europees Parlement ontvangen gedurende maximaal zes jaar een wachtgelduitkering.

In 1999 zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement gehouden. Door deze verkiezingen is het aantal personen dat vanaf juni 1999 aanspraak zal maken op een wachtgelduitkering hoger geworden. De wachtgelduitkering bedraagt voor hen het eerste jaar 80%, daarna 70% van het laatstgenoten salaris. Tevens is deze wachtgeldaanspraak gebaseerd op de, per 1 januari 1997 gewijzigde, hogere schadeloosstelling.

De cijfers

De kengetallen

02.02. Uitkering gewezen ministers

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op grond van de Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (APPA) is een regeling van kracht voor politieke ambtsdragers en hun nabestaanden, waarin toekenning van een uitkering en pensioen is neergelegd.

De uitvoering van de APPA-uitkeringen berust bij de Stichting USZO.

De uitvoering van de APPA-pensioenen wordt gedaan door de Stichting Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP).

De cijfers

De kengetallen

Onderstaande gegevens zijn ontleend aan gegevens van de stichtingen USZO en ABP.

02.03. Diverse vergoedingen openbare ambtsdragers en herindelingswachtgelden

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Het artikel heeft met name betrekking op wachtgelduitgaven die (zijn) ontstaan als gevolg van gemeentelijke herindelingen (burgemeesters, wethouders en ambtenaren) en in verband met herschikking gemeenschappelijke regelingen. Tevens komt een aantal kosten die verband houden met de benoemingsprocedure en het algemene personeelsbeleid voor burgemeesters ten laste van dit artikel.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 07. Ten laste van dit artikelonderdeel worden de wachtgelden van ambtenaren en de uitkeringen aan «boventallige wethouders» gebracht, voor zover deze zijn ontstaan ten gevolge van een gemeentelijke herindeling met een datum van herindeling die ligt vóór 1 januari 1988. De bekostiging van deze wachtgelden ten laste van de rijksbegroting berust op de Wet algemene regelingen gemeentelijke indeling.

In de wet van 7 september 1989, houdende wijziging van de wachtgeldbepalingen in de Wet algemene regelen gemeentelijke indeling is vastgelegd dat de wachtgelden die het gevolg zijn van gemeentelijke herindelingen met een datum van herindeling van 1 januari 1988 of later niet langer ten laste komen van de rijksbegroting, maar ten laste van de betrokken gemeenten.

Aan de wijziging van de wachtgeldbepalingen is gekoppeld dat vanuit het onderhavige artikelonderdeel middelen worden overgeheveld naar de gemeentefondsbegroting en wel zodanig dat het verschil tussen wat op de post beschikbaar is en wat benodigd is om aan de «oude» verplichtingen te voldoen jaarlijks wordt overgeheveld.

Artikelonderdeel 08. Ten laste van dit artikelonderdeel worden de wachtgelden gebracht, die zijn ontstaan ten gevolge van het proces van aanpassing aan de eisen die de Wet gemeenschappelijke regelingen stelt. In deze wet is bepaald dat bedoeld proces vóór 1 januari 1990 dient te zijn afgerond.

De bekostiging van de wachtgelden berust op genoemde wet. Het aanpassingsproces is inmiddels afgerond. Het aantal wachtgeldgerechtigden en de desbetreffende bedragen zal dan ook geleidelijk afnemen.

Artikelonderdeel 11. Ten laste van dit artikelonderdeel komen de wachtgelden van burgemeesters, die zijn ontstaan als gevolg van gemeentelijke herindeling of vanwege andere oorzaken.

De bekostiging van de wachtgelden van de burgemeesters berust op artikel 46 van het Rechtspositiebesluit burgemeesters 1994.

Artikelonderdeel 12. In artikel 34 van het Rechtspositiebesluit burgemeesters 1994 is geregeld dat de reis- en verblijfkosten van burgemeesterskandidaten door het Rijk op declaratiebasis worden vergoed voor bezoeken aan de Minister van BZK, de commissarissen der Koningin, dan wel aan de vertrouwenscommissie. Grondslag voor deze vergoeding vormt het Reisbesluit binnenland van 1993.

Voor deze te declareren reizen is een bedrag beschikbaar van f 0,050 mln (ongeveer 1 000 reizen voor een gemiddeld te declareren bedrag van circa f 50). Ook de kosten verbonden aan bedrijfsgeneeskundige begeleiding van burgemeesters komen ten laste van dit artikelonderdeel. Hiermee is in 2000 een bedrag gemoeid van ongeveer f 0,050 mln (ten behoeve van ongeveer 50 keuringen). Onder meer als gevolg van toenemende aandacht voor bijvoorbeeld ziekteverzuimbegeleiding, kan het aantal (her)keuringen in de komende jaren toenemen.

Tevens komen diverse kosten van activiteiten in verband met het functioneren van burgemeesters ten laste van dit artikelonderdeel. Hiertoe behoren onder meer activiteiten in het kader van deskundigheidsbevordering (f 0,1 mln), bijdragen aan het Genootschap van Burgemeesters (f 0,020 mln), bijdragen aan scholing en vorming van (aankomende) burgemeesters (f 0,050 mln), uitgaven in het kader van concrete rechtspositionele maatregelen, dan wel externe (individuele) begeleiding van burgemeesters in bijzondere situaties (f 0,352 mln), alsmede uitgaven ten behoeve van het personeelsbeleid voor burgemeesters. In dat kader zullen instrumenten ter bevordering van professionalisering en mobiliteitsbevordering worden ontwikkeld en vervolgens aangeboden aan de beroepsgroep (ongeveer f 0,5 mln).

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een overboeking van/naar het gemeentefonds, deels wegens nabetaling uit hoofde van AOW/AWW/ANW-compensatie voor een deel van herindelingswachtgeldgerechtigden (die niet in 1998 heeft plaatsgevonden, maar naar verwachting in 1999 zal worden gerealiseerd), en deels wegens de structurele doorwerking (in 2000 en 2001) van het deel van de in 1998 opgetreden onderuitputting bij de herindelingswachtgelden dat niet voortvloeit uit het uitstel van de AOW/AWW/ANW-nabetaling.

De kengetallen

* De stijging van de uitgaven (tegenover een lichte daling in het aantal wachtgeldgerechtigden) wordt veroorzaakt door naar verwachting in 1999 te verrichten nabetalingen uit hoofde van AOW/AWW/ANW-compensatie.

02.04. Diverse bijdragen aan provincies en gemeenten

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel zijn tot 1998 verschillende bijdragen aan gemeenten verantwoord in het kader van het grotestedenbeleid, alsmede ten behoeve van projecten ter stimulering van de economische structuur en/of de werkgelegenheid. Vanaf 1999 betreft het met name uitgaven in het kader van de Werkgelegenheidsimpuls-1994 en voor de Regeling extra werkgelegenheid voor langdurig werklozen. De bijdragen voor de regelingen Leefbaarheid/veiligheid/stadseconomie (inclusief doorvertaling G6) zijn met ingang van 1999 overgeheveld naar het artikel 02.12 Grotestedenbeleid.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 10. Dit artikelonderdeel kan als volgt worden gespecificeerd (in NLG 1 000):

b. Werkgelegenheidsimpuls 1994. In 1994 zijn, voor in totaal 73 investeringsprojecten met een hoog werkgelegenheidseffect, aan 13 stedelijke knooppuntgebieden (32 gemeenten) bijdragen toegezegd tot een (totaal)bedrag van circa f 500 mln op annuïteitenbasis. Uitgaande van de vergoeding door het Rijk van de jaarlijkse gemeentelijke financieringslasten, was hiermee een (verplichtingen) bedrag gemoeid van in totaal ongeveer f 850 mln met een kaseffect van circa f 50 mln per jaar gedurende de periode 1994 tot en met 2010. Omdat de uitvoering van enkele investeringsprojecten niet in 1994 maar pas in 1995 van start is gegaan, zullen de laatste annuïteitenbetalingen (voor een bedrag van in totaal f 3,677 mln) niet in het jaar 2010, maar pas in 2011 plaatsvinden.

c. Regeling Extra werkgelegenheid langdurig werklozen (Ewlw) (zogenaamde Melkert-banen). Ter bestrijding van de langdurige werkloosheid zijn in 1995 de zogenoemde Melkert-banen van start gegaan. Deze werkgelegenheidsimpuls heeft als Ewlw-regeling gewerkt vanaf 1995 tot en met 1998, waarbij op 1 januari 1999 van de toegekende 26 100 plaatsen er daadwerkelijk 24 100 plaatsen zijn gerealiseerd bij de gemeenten, een bezettingspercentage van 92%.

Naast de gemeentelijke sector zijn door de zorgsector van de toegekende 13 900 plaatsen er daadwerkelijk 10 600 plaatsen gerealiseerd, dit geeft een bezettingspercentage van 76%. Totaal geeft hiermee de Ewlw-regeling met 40 000 toegekende plaatsen een realisatie weer van 34 700 plaatsen een bezettingspercentage van 87%.

Gezien de succesvolle uitwerking van deze Ewlw-regeling is in het regeerakkoord 1998 vastgelegd dat het aantal toe te kennen plaatsen voor de komende kabinetsperiode wordt uitgebreid met 20 000 instroom-doorstroombanen (ID-banen) voor de gemeenten en de zorgsector.

De uitbreiding en vernieuwing van de Ewlw-regeling tot een werkgelegenheidsprogramma van ID-banen vereist op een aantal punten een nadere uitwerking, zoals: de financiering en vergoedingssystematiek, de verdeling van de 20 000 ID-banen, het bevorderen van doorstroming, de gemeentelijke beleidsvrijheid bij de realisatie van nieuwe banen en de juridische vormgeving en vereenvoudiging van de regelgeving.

De uitvoeringsstructuur op rijksniveau heeft de volgende wijzigingen ondergaan: per 1 januari 1999 is de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het ID-programma overgeheveld van BZK naar SZW, onder behoud van de verantwoordelijkheid van de Minister van BZK voor de financiële afwikkeling van de Ewlw-regeling tot en met 1998.

Verder zal met ingang van 1 januari 2000 de verantwoordelijkheid voor het beheer van de arbeidsplaatsen die zijn toegewezen aan de zorgsector overgaan naar de gemeenten, hetgeen op rijksniveau betekent dat de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het ID-programma wordt overgeheveld van VWS naar SZW. Als gevolg hiervan wordt dus het gehele ID-programma ondergebracht bij SZW (zie brief aan de Tweede Kamer van SZW, d.d. 18 november 1998).

Ter verdere uitvoering van deze ID-banen is bij eerste suppletore begroting 1999 f 850 mln overgeheveld van de BZK-begroting naar de SZW-begroting. Het restant blijft op de BZK-begroting beschikbaar voor de afwikkeling van de Ewlw-regeling teneinde mede de noodzakelijke nabetalingen te kunnen bekostigen.Voor de onderdelen aardgasbatenfonds-1992, Urban en impuls grotestedenbeleid, hebben de laatste (voorschot)betalingen in 1998 plaatsgevonden. De (vervolg)annuïteiten in het kader van de regelingen leefbaarheid/veiligheid/stadseconomie (inclusief doorvertaling G6) worden vanaf 1999 verantwoord bij artikel 02.12.

Artikelonderdeel 11. De uitvoering van de Werkgelegenheidsimpuls 1994 wordt verzorgd door het agentschap Senter (EZ). De daaraan verbonden kosten worden op dit artikelonderdeel geraamd.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een overboeking naar SZW van de beschikbare budgetten voor de zogenaamde Melkert-banen vanaf 2000.

2. een bijstelling van de raming ten behoeve van nabetalingen in het kader van de afwikkeling van de Melkertregeling tot en met 1998.

02.05. Bevordering doelmatig bestuur

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de uitgaven geraamd in verband met de realisering en ondersteuning van projecten en activiteiten die in meer algemene zin kunnen leiden tot een betere inrichting en kwaliteit van het openbaar bestuur. Op deze wijze zijn en worden activiteiten in gang gezet met een zeer divers karakter. Daarbij is veelal sprake van een stimuleringsfunctie.

Daarbij gaat het in 1999 bijvoorbeeld om activiteiten van de Staatscommissie Dualisme en lokale democratie en om werkzaamheden in het kader van de herindeling Haaglanden. Voor 2000 gaat het hierbij onder meer om activiteiten ter verbetering van de kwaliteit van het openbaar bestuur. Hierbij kan gedacht worden aan onderzoek en projecten naar de versterking van de kwaliteit van de publieke dienstverlening, de verbetering van de kwaliteit van het functioneren van de overheden en de verbetering van de relatie overheid/burger.

Eveneens worden op dit artikel uitgaven geraamd voor het periodiek onderhoud gemeentefonds en provinciefonds. Jaarlijks ontvangt de Tweede Kamer een periodieke onderhoudsrapportage, in de vorm van een bijlage bij de begrotingen van het gemeentefonds en provinciefonds. Het periodiek onderhoud bestaat uit het signaleren en onderzoeken van kostenontwikkelingen en zo nodig bijstellen van het verdeelsysteem van de fondsen. Verder komen ten laste van dit artikel nog uitgaven in verband met bijdragen aan de internationale organisaties, zoals Institut International de Science Administratives en International Union of Local Authorities, het Europees handvest minderheidstalen (inzake de Friese taal), bijdragen voor de instandhouding van enkele informatiesystemen waaraan gegevens kunnen worden ontleend over gemeentelijke herindelingen en over gemeenschappelijke regelingen.

De cijfers

De onderverdeling naar verschillende activiteiten

Bestuurlijke organisatie. Uitgangspunt voor de bestuurlijke organisatie is en blijft het stelsel van de drie volwaardige, democratisch gecontroleerde bestuurslagen van gemeenten, provincies en rijk. Dit uitgangspunt is richtinggevend bij de verdeling van (regionale) taken, gemeentelijke herindeling en de verdere uitvoering van de Kaderwet bestuur in verandering. De Kaderwet bestuur in verandering is voor de desbetreffende gebieden verlengd tot 2003.

Dit begrotingsjaar zal een analyse worden afgerond van de knelpunten in die gebieden waar de laatste jaren geen herindeling heeft plaatsgevonden. Op grond van de resultaten wordt beslist of tot versterking van het lokaal bestuur zal worden overgegaan door middel van gemeentelijke herindeling. In dit kader zal in elk geval met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO) overleg worden gevoerd. Herindelingsvoorstellen waarmee een aanvang is gemaakt, worden verder in procedure gebracht en in principe uitgevoerd conform de provinciale voorstellen. Gestreefd wordt naar parlementaire afhandeling van de meeste voorstellen in 2000.

Samenwerking tussen gemeenten blijft nuttig als aanvulling op de bestuurlijke hoofdstructuur. Het is daarbij in de eerste plaats aan gemeenten zelf om te beslissen of samenwerking in bepaalde situaties een wenselijke oplossing is. Daarom zal nog dit begrotingsjaar een wetsvoorstel worden ingediend om de bundelings- en integratieverplichting uit de Wet gemeenschappelijke regelingen te laten vervallen. Provincies moeten voorkomen dat een ondoorzichtig geheel van samenwerkingsverbanden ontstaat. Met het oog op de democratische verantwoording bij gemeenschappelijke regelingen is een onderzoek gestart naar de rol van de betrokken gemeenteraden bij gemeentelijke samenwerkingsverbanden.

Organisatie en kwaliteit rijksdienst. De taken van de Directie Grotestedenbeleid en Interbestuurlijke Betrekkingen op het vlak van de Organisatie en kwaliteit van de rijksdienst zijn gericht op het tot stand brengen van bestuurlijke kaders voor de inrichting en werkwijze van de gehele rijksdienst. Het regeerakkoord van het tweede paarse kabinet legt daarbij een extra accent op de kwaliteit van de rijksdienst en de bijzondere verantwoordelijkheid van de overheid voor een aantal fundamentele waarden. Daartoe behoort de toegankelijkheid van publieke voorzieningen voor de burger, ook als de uitvoering op afstand wordt gezet bijvoorbeeld door inschakeling van de markt.

Voorbeelden van onderwerpen die worden behandeld zijn de bewaking van de bestuurlijke kaders voor Zelfstandige Bestuursorganen, het beleid rond het toezicht op de uitvoering van publieke taken met het oog op de ministeriële verantwoordelijkheid, aandacht voor de relatie tussen het publiek domein en de markt, alsmede het kwaliteitsbeleid. Over de resultaten wordt de Tweede Kamer regelmatig geïnformeerd.

De geraamde middelen zullen worden ingezet om met behulp van (wetenschappelijk) onderzoek de beleidsontwikkeling te ondersteunen.

Trendrapport Openbaar Bestuur. In jaarlijkse rapportages wordt inzicht gegeven in voor politiek en samenleving belangrijke ontwikkelingen binnen het openbaar bestuur. Een algemene publicatie over het openbaar bestuur kan zich niet alleen concentreren op een onderdeel van het systeem, zoals het rijk of de gemeenten. Er wordt gestreefd ontwikkelingen te signaleren bij de overheid en in de samenleving, die bepalend zijn voor de kwaliteit van het bestuur in de komende jaren.

Het kan gaan om thema's als de ontwikkelingen binnen de lokale democratie, trends binnen de bestuurlijke organisatie, aard van de samenwerkingsverbanden tussen bestuurslagen, bestuurskernen, de aansturing van zelfstandige bestuursorganen, de betrokkenheid van de burger bij het bestuur, de financiële functie van gemeenten, kwaliteitsbeleid en interactief bestuur. Ook vraagstukken als de verhouding tussen overheid en markt en de invloed van informatie- en communicatietechnologie (ICT) op het bestuur kunnen in beeld komen. Ook het aspect van de multiculturele samenleving zal bij verschillende thema's in kaart worden gebracht.

Deze onderwerpen hebben te maken met de structuur, werking en prestaties van het bestuur. De uit te brengen rapportages zullen informatie van kwantitatieve en kwalitatieve aard bevatten. Deze wordt samenhangend gepresenteerd en van probleemstellende beschouwingen voorzien.

De eerste rapportages «Bewegend bestuur 1999», «De gemeente als lokale democratie» en «Voorbij het loket; over de mogelijkheden en onmogelijkheden van pro-actieve dienstverlening voor de Nederlandse overheidsorganisaties» zijn in 1999 verschenen. Voor publicatie in begin 2000 worden rapportages voorbereid over de thema's regionalisering, wijkaanpak en markt en overheid.

Staatscommissie dualisme en lokale democratie. De Staatscommissie Dualisme en lokale democratie zal uiterlijk 1 januari 2000 advies uitbrengen over de wijze waarop de dualisering van het lokale bestuursmodel vormgegeven kan worden, inclusief de juridische aspecten en overige consequenties. Daarbij in elk geval beziend hoe de eventuele invoering van de gekozen burgemeester zich daartoe zou verhouden en welke juridische en andere consequenties daaraan verbonden zouden zijn. Ook zal er in het eindadvies aandacht zijn voor de eventuele combinatie of spreiding van verkiezingen.

02.06. Bevordering werking politiek systeem

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De subsidies geraamd op dit artikel hebben als doel de werking van het politiek systeem in Nederland te bevorderen door middel van bijdragen aan politiek-wetenschappelijke instituten, vormings- en scholingsactiviteiten van politieke partijen en aan politieke jongerenorganisaties alsmede in de landen van Midden- en Oost-Europa.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdelen 01, 02 en 05. Aan de wetenschappelijke instituten en de instituten voor politieke vorming en scholing van in de Eerste en Tweede Kamer vertegenwoordigde politieke groeperingen, alsmede aan politieke jongerenorganisaties kan onder bepaalde voorwaarden subsidie worden verleend. Per 1 juli 1999 vindt de subsidieverstrekking plaats op grond van de per die datum in werking getreden Wet subsidiëring politieke partijen. Op basis van die wet worden de subsidiebedragen vanaf die datum gebundeld uitgekeerd. De raming en verantwoording van die uitgaven vindt plaats onder onderhavig artikelonderdeel.

Artikelonderdeel 03. Ten laste van dit artikelonderdeel worden uitgaven geraamd voor bijvoorbeeld ondersteuning van projecten die worden uitgevoerd door het samenwerkingsverband Vrouwen in politiek en openbaar bestuur, onder meer ter bevordering van de deelname aan de politiek van vrouwen in het algemeen en allochtone vrouwen in het bijzonder, alsmede om het zogenoemde draaideureffect (vrouwen en allochtonen verdwijnen eerder uit de gemeenteraad dan andere raadsleden) tegen te gaan.

Artikelonderdeel 04. Aan de rechtspersoon, die zich uitsluitend of in hoofdzaak bezig houdt met politieke vormings- en scholingsactiviteiten ten behoeve van een in de Tweede Kamer der Staten-Generaal vertegenwoordigde politieke groepering en als zodanig door die groepering is aangewezen, kan een rijkssubsidie worden verleend als bijdrage in de uitgaven, die in verband met activiteiten ten behoeve van algemene Vorming en Scholing van het Politiek Kader van politieke partijen in Midden- en Oost-Europa nodig zijn.

De subsidieregeling Algemene Vorming en Scholing Politiek Kader in Midden- en Oost-Europa 1993–1996, is bij besluit van 13 november 1997 verlengd tot 31 december 1999. Op grond van een evaluatie van het zogenoemde Matra-programma (maatschappelijke transparantie) van BuiZa, is besloten dat de regeling met ingang van 1 januari 2000 als onderdeel van het buitenlands beleid onder het beheer van BuiZa zal vallen. BZK is vanaf die datum nog slechts belast met de vaststelling van de definitieve subsidiebedragen en de afrekening van de verstrekte voorschotten voor de jaren tot en met 1999.

Artikelonderdeel 06. Per 1 juli 1999 is de Wet subsidiëring politieke partijen in werking getreden. Op grond daarvan worden de subsidieverstrekkingen genoemd onder de artikelonderdelen 01, 02 en 05 gebundeld tot een «brede doeluitkering» subsidiëring politieke partijen.

De cijfers

De kengetallen

* Bij de uiteindelijke vaststelling van de definitieve subsidiebedragen zijn – naast het (op grond van de basisbijdrage + bedragen per zetel te berekenen) subsidieplafond – slechts de door de politieke partijen feitelijk verrichte subsidiale uitgaven van belang. Een onderverdeling naar basis- en zetelbedragen is bij de realisatie in 1998 daarom niet relevant. Derhalve is volstaan met het weergeven van de gerealiseerde totaaluitgaven.

** Betreft 9 partijen in de Tweede Kamer + 1 partij in de Eerste Kamer die niet in de Tweede Kamer is vertegenwoordigd.

*** Betreft 150 zetels van de Tweede Kamer + 1 zetel in de Eerste Kamer die niet in de Tweede Kamer is vertegenwoordigd.

02.07. Paspoortbeleid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

BZK is belast met de zorg voor de zogenoemde paspoortketen. De taken op dit terrein worden verricht door het agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR). De middelen die op dit artikel zijn geraamd, zijn bedoeld om de productie en distributie van paspoorten en Europese identiteitskaarten te bekostigen, alsmede voor enkele ondersteunende activiteiten voor onder meer de bestrijding van misbruik en fraude van reisdocumenten. Daarnaast worden op dit artikel uitgaven ten behoeve van het project Nieuwe Generatie Reisdocumenten (NGR) geraamd.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. Naast de reguliere (vaste en variabele) kosten die verbonden zijn aan de productie en distributie van paspoorten en Europese identiteitskaarten, komen bovendien ten laste van dit artikelonderdeel uitgaven ten behoeve van:

– activiteiten voor service en onderhoud van automatiseringssystemen bestemd voor ondersteuning van het distributieproces en voor verdere verbetering van de verantwoordingsprocessen;

– communicatie-activiteiten, zoals folders ten behoeve van publieksvoorlichting, instructiemateriaal voor verstrekkende instanties, (her)druk en verspreiden van handboeken over regelgeving in het kader van de uitvoering van de Paspoortwet;

– activiteiten ten behoeve van voorkoming van fraude en bevordering beveiliging, alsmede voor de veilige verwerking (zoals afvoer en vernietiging) van verschreven documenten;

– activiteiten in het kader van de verbetering van de inrichting van de bevolkingsadministratie op de Nederlandse Antillen en Aruba ter bevordering van een veilige en betrouwbare afgifte van reisdocumenten;

– andere maatregelen ter bevordering van de kwaliteit van de paspoortketen.Bovengenoemde taken op het terrein van de reisdocumentenketen worden uitgevoerd door het agentschap BPR.

Vanaf 2001 zijn extra middelen beschikbaar in verband met nieuw beveiligde reisdocumenten, zoals ontwikkeld in het kader van het project NGR.

Artikelonderdeel 02. Aangezien op 31 december 2000 het contract expireert dat BZK met Enschedé/Sdu heeft gesloten inzake de ontwikkeling, productie en distributie van de huidige reisdocumenten, is begin 1998 een project NGR ingesteld. Dit project heeft ten doel voor 1 januari 2001 nieuwe, zo optimaal mogelijk beveiligde reisdocumenten tot stand te brengen. Het project richt zich, naast de ontwikkeling van nieuwe reisdocumenten, ook op de processen die voor de totstandkoming en de afgifte van reisdocumenten nodig zijn en op de coördinatie en het beheer van deze processen. Tenslotte zal de onderhavige weten regelgeving worden herzien. Bij de uitwerking van deze processen is de invalshoek primair de verbetering van de beveiliging rond deze processen om fraude met en misbruik van reisdocumenten zoveel mogelijk tegen te gaan. Met deze activiteiten in het kader van het project NGR is (tot en met 2001) in totaal een bedrag van ongeveer f 14 mln gemoeid.

Artikelonderdeel 03. Ten laste van dit artikelonderdeel komen de BZK-bijdragen voor personele en materiële exploitatie-uitgaven die verband houden met de activiteiten van het agentschap BPR op het terrein van de reisdocumenten. Overigens wordt voor de begroting van het agentschap BPR met bijbehorende toelichtingen en kengetallen verwezen naar D. TOELICHTING BIJ DE AGENTSCHAPBEGROTINGEN.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een desaldering met ontvangstenartikel 02.04 in verband met te verwachten extra ontvangsten die worden ingezet voor extra uitgaven in het kader van NGR.

2. verhoging van de raming als gevolg van de gewijzigde financiering van het agentschap BPR.

3. een desaldering met ontvangstenartikel 02.04 in verband met extra uitgaven en ontvangsten reisdocumenten.

De kengetallen

02.10. Personeel en materieel Openbaar Bestuur

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden zowel de personele als de materiële DGOB-uitgaven geraamd. De uitgaven hebben betrekking op de hoofdbeleidsterreinen 02 (Openbaar Bestuur), 03 (Integratiebeleid minderheden) en artikel 08.01 (Bevordering informatievoorziening overheid).

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming als gevolg van de invoering van de Euro.

2. verschuiving van personele uitgaven in verband met ondersteuning door CS.

3. een reallocatie van artikel 01.01 voor activiteiten in het kader van werkdrukvermindering.

De kengetallen

* Inclusief ambtelijk personeel met tijdelijke aanstelling (ongeveer 15 tijdelijke – bovenformatieve – plaatsen) ten behoeve van onder andere de projecten Overheidsloket 2000 (OL2000), Overheidsnetwerk 21 (ON21), NGR, alsmede voor het Projectbureau Millennium Overheid (PMO).

02.11. Waarde-overdracht pensioenen politieke ambtsdragers

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de uitgaven geraamd met betrekking tot de regeling pensioenwaarde-overdracht en waarde-overname. Het wetsvoorstel, waarmee de regeling in de APPA zal worden opgenomen, is in behandeling bij de Tweede Kamer (kamerstukken II, 1997/1998, 26 043). Te zijner tijd zullen (gewezen) ministers, staatssecretarissen en leden van het Europees Parlement gebruik kunnen maken van de mogelijkheid tot overdracht of overname.

De cijfers

De kengetallen

02.12. Grotestedenbeleid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

In verband met het belang dat het kabinet hecht aan het grotestedenbeleid is een minister zonder portefeuille in het bijzonder belast met dit beleid. In relatie hiermee zijn de programma-uitgaven op de BZK-begroting die samenhangen met het grotestedenbeleid op dit begrotingsartikel apart zichtbaar gemaakt.

Op basis van het regeerakkoord 1998 wordt een nieuwe impuls gegeven aan het grotestedenbeleid. Deze impuls richt zich op een aantal pijlers die wezenlijk zijn voor de problematiek van de grote steden, de pijlers werk en economie, fysiek en sociale infrastructuur. Deze impuls wordt vertaald in eind 1999 af te sluiten stadsconvenanten gebaseerd op integrale stedelijke ontwikkelingsprogramma's. In verband hiermee is een extra-comptabel overzicht van rijksuitgaven met betrekking tot grotestedenbeleid opgesteld. De in dit extra-comptabel overzicht opgenomen budgetten maken onderdeel uit van de af te sluiten stadsconvenanten. Met dit extra-comptabel overzicht is inzicht zowel in de nieuwe budgetten op basis van het regeerakkoord 1998 als in de reeds bestaande budgetten met betrekking tot het grotestedenbeleid. In bijlage 14 bij deze ontwerp-begroting is dit meerjarige overzicht opgenomen op basis van de stand Miljoenennota 2000 en de ontwerp-begrotingen die daarmee samenhangen. Daarmee is tevens zichtbaar voor welke budgetten van de rijksbegroting de Minister voor Grote Steden- en Integratiebeleid medeverantwoordelijkheid draagt.

Op de BZK-begroting zijn in het kader van deze impuls middelen ter beschikking gesteld gericht op vergroting van de leefbaarheid in de grote steden. Het kabinet heeft ervoor gekozen om deze middelen in een regeling onder te brengen, waarbij ervoor is gekozen om de reikwijdte van deze regeling verder te verbreden met middelen uit het regeerakkoord ten behoeve van de inburgering van oudkomers en voor de bestrijding van voortijdig schoolverlaten. Dit betreft de Bijdrageregeling Sociale integratie en veiligheid (G25). Voorts zullen de middelen die voorheen op basis van de regeling financiering actieprogramma's jeugd en veiligheid 1996–1999 naar de grote steden gingen, in deze regeling worden ondergebracht.

Behoudens de middelen voor voortijdig schoolverlaten, die geraamd staan op de OCW-begroting, worden al deze middelen geraamd op artikelonderdeel 01 van dit artikel.

De regeling is gericht op de volgende doelstellingen:

a. het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid van de leefomgeving;

b. het verminderen en tegengaan van jeugdcriminaliteit;

c. het bestrijden van overlast als gevolg van drugs en alcohol;

d. het tegengaan van racistische en discriminerende tendenzen;

e. een betere matching tussen bewoners en voorzieningen in de wijk;

f. het vergroten van deelname aan en succesvolle afronding van trajecten voor beheersing van de Nederlandse taal door werklozen en opvoeders uit de groep oudkomers;

g. het tegengaan van voortijdig schoolverlaten.Toekenning van middelen uit de regeling vindt plaats op basis van een aantal objectieve criteria, alsmede een positief oordeel van het kabinet over de stedelijke ontwikkelingsprogramma's van de betrokken steden. Het daarbij te hanteren toetsingskader is de Tweede Kamer toegezonden als bijlage bij de voortgangsbrief over het grotestedenbeleid van 7 juni 1999 (kamerstukken II, 1998/1999, 21 062, nr. 77). Het streven is stadsconvenanten af te sluiten in december 1999 en dan de rijksbijdrage vast te stellen. Het gemeentebestuur verschaft uiterlijk 1 oktober 2004 de informatie waaruit blijkt in hoeverre de afgesproken resultaten zijn bereikt.

Met deze wijze van programmafinanciering wordt vormgegeven aan de besturingsfilosofie van het grotestedenbeleid zoals die is verwoord in de doorstartconvenanten met de G25.

Naast deze impuls voor de 25 grote steden heeft het kabinet besloten dat een gedeelte van de nieuwe middelen voor leefbaarheid op basis van het regeerakkoord 1998 beschikbaar zal zijn voor de vormgeving van de partiële betrokkenheid van een vijftal steden buiten de G25 bij het grotestedenbeleid. Ook hiermee wordt uitvoering gegeven aan het regeerakkoord 1998. Over de keuze van de steden is de Kamer geïnformeerd bij brief van 2 februari 1999 (kamerstukken II, 1998/1999, 21 062, nr. 73).

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. De bijdrage aan de grote steden valt uiteen in de volgende componenten (in NLG 1 000):

Naast de hiervoor reeds genoemde budgetten voor sociale integratie en veiligheid voor de G25 en het budget voor leefbaarheid voor de steden die partieel deelnemen aan het grotestedenbeleid, worden op dit artikelonderdeel ook middelen geraamd voor leefbaarheid/veiligheid/stadseconomie voor de G25 uit de vorige kabinetsperiode. Door het vorige kabinet is aan de 25 grote steden een investeringsruimte gedurende de convenantperiode 1996–1999 van f 265 mln toegezegd voor de financiering van wijkplannen ter bevordering van de leefbaarheid/veiligheid/stadseconomie. Dit bedrag, dat door de gemeenten wordt voorgefinancierd, wordt door het Rijk uitgekeerd in 23 annuïteiten van f 23 mln per jaar. Tot en met het jaar 1998 zijn deze uitgaven geraamd bij artikel 02.04.

Artikelonderdeel 02. Ten behoeve van de monitoring van het grotestedenbeleid wordt een nieuwe monitor ontwikkeld. Achtergrond hiervan is dat de oude monitor weliswaar veel gegevens bevatte, maar te weinig toegankelijk was. De nieuwe monitor zal beperkter van opzet zijn, maar meer toegesneden op informatie op basis waarvan beleidsgerichte uitspraken kunnen worden gedaan. Tezamen met de uitvoeringskosten (waaronder communicatie-activiteiten) is hiermee in 2000 in totaal f 6 mln gemoeid.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming. Voor de problemen op het terrein van maatschappelijke opvang en 24 uurs opvang (met name verslavingszorg) is f 35 mln beschikbaar gesteld. Voor f 19,1 mln wordt dit bedrag op de VWS-begroting aangewend voor het zogenaamde herverdelingsvraagstuk en voor f 15,9 mln in de regeling Sociale Integratie en veiligheid G25 van deze begroting.

2. een reallocatie naar artikel 03.01. In vervolg op het amendement Noorman-Den Uyl en Rijpstra (kamerstukken II, 1998/1999, 26 512, nr. 4) is de raming verlaagd teneinde middelen voor taal- en inburgeringsprogramma's oudkomers ook ten goede te laten komen aan gemeenten die 7% of meer minderheden in populatie hebben en niet tot de G25 behoren.

3+4. een overboeking van OCW en een reallocatie van artikel 05.24. De middelen die voorheen op basis van de regeling «Financiering actieprogramma's jeugd en veiligheid 1996–1999» naar de 25 grote steden gingen, worden nu ondergebracht in het fonds leefbaarheid en veiligheid (G25) (de zogenaamde van Montfransgelden).

03. Integratiebeleid minderheden

De Minister voor GSI (Grote Steden- en Integratiebeleid) is verantwoordelijk voor de coördinatie van het integratiebeleid minderheden. Tot deze coördinerende taak behoort de verantwoordelijkheid voor de uitplaatsing van asielgerechtigden (statushouders) naar, en hun verdere inburgering in gemeenten. Daartoe behoort de verantwoordelijkheid voor de verstrekking van uitkeringen aan gemeenten in verband met hun zorg voor houders van een voorwaardelijke vergunning tot verblijf (VVTV-ers), en voor de uitvoering van de Wet inburgering nieuwkomers (WIN). Tevens heeft de Minister voor GSI de verantwoordelijkheid voor het remigratiebeleid en voor de uitvoering van de betreffende regelingen. Deze regelingen bevorderen de mogelijkheid tot remigratie voor personen die naar hun land van herkomst wensen terug te keren.

03.01. Algemeen integratiebeleid minderheden

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De uitgaven geraamd op dit artikel zijn bedoeld om via bijdragen aan wetenschappelijke onderzoeken, inspraak en speerpuntenbeleid achterstanden van etnische minderheden te voorkomen en achterstelling te bestrijden.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. Voor het evalueren van maatregelen die in het kader van het integratiebeleid zijn getroffen, en voor het verwerven van inzicht in de ontwikkeling van de positie van etnische minderheden in Nederland is periodiek onderzoek nodig. Op dit artikelonderdeel worden de uitgaven geraamd voor dit onderzoek.

De volgende activiteiten zijn te vermelden:

* het rapportagesysteem Toegankelijkheid en Evenredigheid is een monitor met betrekking tot de ontwikkelingen in de positie van minderheden en geeft aan of maatregelen nodig zijn om de toegankelijkheid voor minderheden van voorzieningen te verbeteren met het oog op evenredig participeren ten aanzien van wonen, weten en werken;

* de periodieke evaluatie door het Sociaal en Cultureel Planbureau van de effectiviteit van het integratiebeleid minderheden;

* de survey Sociale positie en voorzieningengebruik allochtonen, waarin de positie van de vier grootste minderheidsgroepen – Turken, Marokkanen, Surinamers en Antillianen – periodiek kwantitatief in beeld wordt gebracht, waardoor vergelijking in ontwikkeling mogelijk is en zicht wordt verkregen op de langetermijnontwikkelingen in de sociale positie van deze groepen;

* een jaarlijkse uitgave van kerncijfers met betrekking tot de positie van etnische minderheden, te verzorgen door het Centraal Bureau voor de Statistiek;

* Monitor racisme en extreem rechts;

* verschillende ad hoc onderzoeken voortvloeiend uit de behoefte aan beleidsinformatie.In het verlengde van de brief van 8 juni 1999 van de Minister voor GSI aan de Tweede Kamer zullen deze activiteiten in het bijzonder gericht worden op de uitvoering van de nota «Kansen krijgen, kansen pakken» en zal daarover in de periodieke beleidsrapportage worden bericht.

Artikelonderdeel 02. Ten behoeve van het overleg over de hoofdlijnen van het integratiebeleid minderheden zijn er zeven samenwerkingsverbanden van minderheidsgroepen die op landelijk niveau zijn georganiseerd.

Op dit artikelonderdeel worden uitgaven geraamd voor de subsidiëring van de samenwerkingsverbanden van minderheidsgroepen op grond van de Regeling subsidiëring samenwerkingsverbanden en gezamenlijke rechtspersoon minderheden.

Artikelonderdeel 05. Ter voorkoming van achterstanden en ter bestrijding van achterstelling van minderheden is voor wat betreft het integratiebeleid minderheden in de jaren negentig een aantal speerpunten vastgesteld: werkgelegenheid, onderwijs en beroepseducatie, rechtspositie, antidiscriminatiebeleid en integratiebeleid minderheden in relatie tot Europa.

Op dit artikelonderdeel worden met name de volgende uitgaven geraamd:

Criminaliteit in relatie tot de Integratie van Etnische Minderheden (CRIEM). In de CRIEM-nota is de aard en omvang en oorzaken van de criminaliteit onder etnische minderheden aan de orde gesteld. Tevens is geconstateerd dat het beleid tot nu toe niet tot een trendbreuk heeft kunnen leiden. Voorgesteld is een preventief integratiebeleid langs drie sporen om zo het marginaliseringsproces onder jongeren uit etnische minderheidsgroepen te voorkomen en tegen te gaan. De CRIEM-aanpak maakt gebruik van bestaande, succesvolle initiatieven, maar is vernieuwend in die zin dat het zich richt op een structurele, sluitende, en vooral integrale aanpak. Hierbij is een nadere uitwerking van de regierol van cruciaal belang waarin alle actoren zoals gemeenten, provincies, jeugdzorg, politie en het Openbaar Ministerie (OM) samenwerken. Via een aantal pilots in verschillende gemeenten wordt deze aanpak in praktijk gebracht. Deze pilots zijn in januari 1999 van start gegaan. Op dit artikelonderdeel worden uitgaven geraamd voor de opzet, begeleiding en uitvoering van de pilots. Hiervoor is vanaf 1999 een bedrag beschikbaar van ongeveer f 11,5 mln.

Artikelonderdeel 06.

* Inburgering nieuwkomers. Op 30 september 1998 is de WIN en de onderliggende regelgeving in werking getreden. Op dit artikelonderdeel worden uitgaven geraamd voor de ondersteuning van de gemeenten en andere betrokken instellingen bij de uitvoering van de wet- en regelgeving. Daarbij gaat het om voorlichting, informatie en ondersteuning ten behoeve van de verschillende onderdelen van de weten regelgeving. Daarnaast zal de in de wet aangekondigde evaluatie op dit onderdeel worden geraamd.

* Inburgering oudkomers. Op grond van amendement Noorman-Den Uyl en Rijpstra (kamerstukken II, 1998/1999, 26 512, nr. 4) wordt het voor taal- en inburgeringsprogramma's oudkomers beschikbare bedrag voortaan ook ten goede gebracht aan gemeenten die 7% of meer minderheden in de populatie hebben, niet behorend tot de G25, en op grond daarvan met taalachterstand te maken hebben.

Tevens is ten behoeve van een landelijke ontwikkelstructuur, waarin methodiekontwikkeling, monitoring en evaluatie plaatsvinden 3% van het totaal beschikbare budget ten behoeve van de intensivering inburgering oudkomers afgezonderd.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een reallocatie van artikel 02.12. In vervolg op het amendement Noorman-Den Uyl en Rijpstra (kamerstukken II, 1998/1999, 26 512, nr. 4) is de raming verhoogd teneinde middelen voor taal- en inburgeringsprogramma's oudkomers ook ten goede te laten komen aan gemeenten die 7% of meer minderheden in populatie hebben en niet tot de G25 behoren.

03.03. Wet Rietkerk-uitkering

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De op dit artikel geraamde uitgaven hebben betrekking op de Wet Rietkerk-uitkering. Ter herdenking van het feit dat het in 1986 vijfendertig jaar geleden was dat een groep van ruim 4000 gezinnen en alleenstaanden (van Molukse afkomst) door de zorg van de Nederlandse regering naar Nederland kwamen, heeft de regering besloten aan de in de wet omschreven personen uit deze groep een herdenkingsuitkering en -penning toe te kennen. De uitvoering vindt plaats door de Stichting Administratie Indonesische Pensioenen (SAIP).

De cijfers

De kengetallen

03.04. Zorgwet VVTV

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Aan de Minister voor GSI zijn taken en verantwoordelijkheden toebedeeld op het terrein van de integratie van minderheden, waaronder (de coördinatie van) het inburgeringsbeleid en de uitvoering van de Wet gemeentelijke zorg voor houders van een voorwaardelijke vergunning tot verblijf (Zorgwet VVTV).

Met de invoering van de Zorgwet ontvangen gemeenten, via het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), een vergoeding voor de verlening van zorg aan de statushouders. Het zorgdeel van de wet is inwerking getreden per 1 juli 1995. De verhoging van de raming wordt veroorzaakt door de hogere instroom van asielzoekers, waarvan bij Voorjaarsnota 1999 melding is gemaakt. Dit heeft een meerjarige doorwerking, die nog niet was verwerkt in de ramingen. Bij tweede suppletore begroting zal nader bezien worden hoe de instroom, waaronder ook de Kosovaren, zich ontwikkelt.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. Op dit artikelonderdeel wordt het totaal van de uitkeringen die de gemeenten op grond van de Zorgwet VVTV ontvangen geraamd.

Artikelonderdeel 02. Op dit artikelonderdeel wordt een deel van de uitvoeringskosten geraamd met betrekking tot de Zorgwet VVTV, waaronder de vergoeding aan het COA in verband met het feitelijk verstrekken van de uitkeringen door het COA aan de gemeenten en de vergoeding van onderzoeken, bijeenkomsten en andere activiteiten in het kader van de Zorgwet.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming in verband met aanpassing ramingsmodel en wijziging instroomgegevens. Het betreft een saldo van de extra kosten bij ongewijzigd beleid en de besparing als gevolg van de beleidsmaatregelen van de staatssecretaris van Justitie.

De kengetallen

De uitvoeringskosten per VVTV-er dalen licht vanaf 1998. De uitvoeringskosten van het COA bestaan voor een deel uit kosten die fluctueren met het aantal verleende statussen (variabele kosten) maar ook uit kosten die gelijk blijven, ongeacht het aantal statussen (vaste kosten). Aangezien het aantal VVTV-ers stijgt, dalen de uitvoeringskosten per VVTV-er.

03.05. Remigratiebeleid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Het remigratiebeleid is er op gericht remigratie mogelijk te maken voor personen die wensen terug te keren naar het land van herkomst, en die deze wens niet zelfstandig kunnen verwezenlijken.

Voor het remigratiebeleid is een eerste uitgangspunt dat de beslissing om te remigreren een vrijwillige, persoonlijke en verantwoorde keuze van betrokkene moet zijn. Ondersteuning van regeringszijde is gewenst omdat er geen belang mee is gediend indien personen vanwege allerlei belemmeringen zich genoodzaakt voelen in Nederland te blijven en af te zien van terugkeer naar hun herkomstland.

Een tweede uitgangspunt is dat na terugkeer in het land van herkomst er voor de remigrant een redelijke mate van bestaanszekerheid zal moeten zijn. Ten derde is het van groot belang dat er voor personen die remigratie overwegen, goede mogelijkheden bestaan om zich objectief te laten voorlichten.

De SVB (Sociale verzekeringsbank) is belast met de uitvoering van de remigratieregelingen. De voorlichting over de remigratieregelingen wordt verzorgd door het Nederlands Migratie Instituut (NMI).

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. Op dit artikelonderdeel worden de uitgaven geraamd die gemoeid zijn met de uitkeringen aan belanghebbenden op grond van de remigratieregelingen.

Artikelonderdeel 02. Op dit artikelonderdeel worden de uitvoeringskosten geraamd met betrekking tot de remigratieregelingen, waaronder de vergoeding aan de SVB in verband met het feitelijk verstrekken van de uitkeringen door de SVB aan de belanghebbenden.

Artikelonderdeel 03. Op dit artikelonderdeel worden de uitgaven geraamd met betrekking tot de voorlichting over de remigratieregelingen, waaronder de subsidie aan het NMI in verband met het geven van voorlichting door het NMI over de remigratieregelingen aan de belanghebbenden.

De cijfers

De kengetallen

De verwachte stijging van het aantal uitkeringen drukt de gemiddelde uitvoeringskosten.

05. Openbare Orde en Veiligheid

Orde en veiligheid behoren tot de basisvoorwaarden voor het functioneren van onze samenleving. De zorg voor openbare orde en veiligheid is een van de kerntaken van BZK.

Meer in het bijzonder is de Minister van BZK uit hoofde van deze kerntaak verantwoordelijk voor het voorkomen en beheersen van onveiligheid. De aandacht is daarbij zowel gericht op het terugdringen van bestaande onveiligheid als op het tijdig signaleren en voorkomen van nieuwe vormen van onveiligheid. De politie, alsmede de brandweer en de rampenbestrijdingsorganisatie vervullen hierbij een cruciale rol.

Onderstaand wordt een aantal belangrijke beleidsonderwerpen beknopt uiteengezet. Wat betreft het Integraal Veiligheidsprogramma wordt in dit verband verwezen naar de uitgebreide toelichting daarop in het Algemeen deel van de memorie van toelichting.

In het aan de Tweede Kamer uitgebrachte Beleidsplan Nederlandse Politie (BNP), kamerstukken II, 1998/1999, 26 345, zijn op hoofdlijnen de plannen van de regering neergelegd voor deze kabinetsperiode. Het gaat daarbij met name om:

• de taken van de politie;

• de beleidsthema's die een rol gaan spelen in casu het bestrijden en terugdringen van jeugdcriminaliteit, geweld op straat, zware, georganiseerde criminaliteit, het bevorderen van de verkeersveiligheid en de handhaving van de milieuwetgeving;

• internationale politiesamenwerking;

• verbetering in organisatie en bedrijfsvoering van de korpsen;

• personeel: voor de uitbreiding met 3 000 agenten en surveillanten uit hoofde van het regeerakkoord is het Project Personeelsvoorziening Politie (PPP) van start gegaan.

In het met de regiokorpsen gesloten «Convenant Politie 1999» zijn afspraken gemaakt ten aanzien van de sterktegroei, het oplossen van financiële knelpunten van de regio's, omtrent doelmatigheid van de korpsen (vrijspelen van 2000 arbeidsjaren voor het executieve politiewerk), het inlopen van achterstanden op het ICT-gebied (en een daarbij passend informatiemodel), de financiering van de politie CAO en de werving, selectie en opleiding van het in het regeerakkoord voorziene extra politiepersoneel. Dit convenant heeft een looptijd tot 1 juli 2005.

Ten behoeve van de verhoging van de normvergoeding zijn in deze kabinetsperiode extra middelen aan de politiebegroting toegevoegd. Met ingang van het jaar 2004 zal de normvergoeding met ruim f 300 mln zijn verhoogd.

Het Project Versterking Brandweer (PVB) en het Project Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (PGHOR) bevinden zich in de fase van afronding. De resultaten van de projecten zullen de komende jaren worden geïmplementeerd.

PVB heeft onder meer geresulteerd in een organisatieplan brandweerzorg en rampenbestrijding per regio. De uitvoering hiervan leidt tot een versterkte spilfunctie van de regionale brandweer. Hiertoe heeft onder andere een personele capaciteitsuitbreiding plaatsgevonden bij de regionale brandweren. Daarnaast zal met een extra financiële bijdrage een aantal knelpunten worden aangepakt, zoals de opzet en uitvoering van een opleidings- en oefenprogramma.

PGHOR heeft duidelijkheid geboden in de noodzakelijke bestuurlijke, organisatorische en operationele verbeteringen van de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. Concreet betreft het een verbeterde samenhang binnen de keten van spoedeisende medische hulpverlening, een bestuurlijke en organisatorische structuur voor de geneeskundige hulpverleningsketen en aanvullende voorzieningen. Ten behoeve van de samenwerking wordt aan de geneeskundige hulpverleningsregio's een bijdrage verstrekt voor een regionaal geneeskundig functionaris. Deze treedt op als regisseur ten behoeve van de geneeskundige hulpverleningsketen.

De versterking gaat gepaard met een extra financiële impuls ten behoeve van de regionale brandweer en de organisatie van de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. In deze kabinetsperiode zal het Rijk substantieel investeren in het versterken van de rampenbestrijding, naast het bedrag dat door middel van herschikking binnen de BZK-begroting is vrijgemaakt. Hiertoe is een meerjarenreeks in deze begroting opgenomen. Het structurele bedrag dat vanaf 2003 beschikbaar is ten behoeve van de versterking bedraagt f 85 mln.

De beleidsvoornemens die het kabinet in de periode tot 2003 ten aanzien van de rampenbestrijding heeft zijn opgenomen in de Hoofdlijnennotitie rampenbestrijding. De Beleidsnota Brandweer en Rampenbestrijding zal eind 1999 worden aangeboden aan de Tweede Kamer.

Gelet op de coördinerende taak van BZK op het terrein van crisisbeheersing, zal worden nagegaan hoe de voorbereiding op crisisbeheersing bij andere ministeries en medeoverheden vorm heeft gekregen. Instrumenten zullen worden aangereikt om de benodigde kwaliteit te handhaven en waar nodig te verbeteren. Het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) heeft hierbij een belangrijke coördinerende rol.

Zoals in het BNP is aangegeven is een goede informatievoorziening een randvoorwaarde voor een doelmatige en effectieve uitvoering van de taken van de Nederlandse politie. Mutatis mutandis geldt dit evenzeer voor de Nederlandse brandweer. Het belang van de ICT-inzet voor een adequaat en efficiënt functioneren van de politie en brandweer neemt nog steeds in hoog tempo toe. In samenwerking met de betrokken organisaties worden projecten en activiteiten uitgevoerd die de operationele aanwending van ICT bevorderen.

05.09. Dienst Geneeskundige Verzorging Politie

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

In het Besluit Geneeskundige Verzorging Politie 1994 is de ziektekostenregeling vastgelegd voor de politie. De Dienst Geneeskundige Verzorging Politie (DGVP) voert de ziektekostenregeling uit en fungeert als een verplichte ziektekostenverzekeraar voor alle werknemers bij de politie en voor diegenen die met pensioen zijn of gebruik hebben gemaakt van Vervroegd Uittreden (VUT)/Functioneel leeftijdsontslag (FLO)-Flexibel Pensioen en Uittreden (FPU) of andere dergelijke regelingen. De gezinsleden van de GVP-verzekerden zijn meeverzekerd, voorzover zij geen eigen aanspraken op een ziektekostenregeling hebben of anderszins zijn uitgesloten.

Het Rijk kent volgens de bepalingen van het besluit en volgens nader door de Minister van BZK vast te stellen regels de vergoeding van of tegemoetkomingen in de door de rechthebbende gemaakte ziektekosten toe. De DGVP gaat in beginsel uit van een kostendekkende premieheffing. Deze premieheffing wordt gemeenschappelijk opgebracht door de deelnemers en door de werkgevers.

Voor de met de op dit artikel geraamde uitgaven samenhangende ontvangsten wordt verwezen naar ontvangstenartikel 05.01.

De cijfers

De kengetallen

Als gevolg van de stijging van het aantal politiefunctionarissen zullen ook de uitgaven van de DGVP stijgen.

05.15. Financiële rechtspositie rampenbestrijding

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Artikel 16 van de Intrekkingswet Bescherming Bevolking voorziet in een wachtgeld dan wel een uitkering aan voormalig noodwachtpersoneel. Het aantal uitkeringsgerechtigden per 31 maart 1999 bedroeg 65. Op dit artikel worden tevens de uitgaven betreffende het werkgeversaandeel in de ziektekostenvoorziening voor voormalige noodwachtambtenaren, die een invaliditeits- of ouderdomspensioen genieten, geraamd.

De cijfers

De kengetallen

Het verschil tussen het toegelicht begrotingsbedrag en de stand ontwerp-begroting 2000 betreft het werkgeversaandeel in de ziektekostenvoorziening van voormalige noodwachtambtenaren. Het aantal uitkeringsgerechtigden betreft het (geraamd) gemiddeld aantal uitkeringsgerechtigden in het betreffende jaar.

05.20. Bijdragen LSOP

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De onder de verantwoordelijkheid van de Ministers van Justitie en van BZK vallende politieopleidingen/-instituten zijn met ingang van 1 juli 1992 (Stb. 1992, 320) in het Landelijk Selectie- en Opleidingsinstituut Politie (LSOP) opgegaan. In de LSOP-wet is onder meer de rechtspersoonlijkheid van dit instituut geregeld. Het LSOP heeft tot taak zorg te dragen voor de landelijke werving, de selectie en de verzorging van de aangewezen basis- en vervolgopleidingen van ambtenaren van politie of andere aan te wijzen categorieën van personen. Naast de primaire opleidingen tot surveillant, agent en politieofficier worden onder meer vervolgopleidingen verzorgd op het gebied van management, verkeer, recherche en handhaving van de openbare orde.

Ter bekostiging van de door de Ministers van Justitie en van BZK aan het LSOP opgedragen taken wordt jaarlijks een bijdrage verstrekt. Deze bijdrage is afhankelijk van het aantal geleverde prestaties door het LSOP binnen de grenzen van de beschikbare middelen. Gelet op beider verantwoordelijkheid wordt de bijdrage, op grond van de bepalingen in hoofdstuk II van de Politiewet 1993, door de Ministers van Justitie en van BZK gezamenlijk vastgesteld. Uit praktisch oogpunt vervult BZK de betaalfunctie aan het LSOP. Het Justitie-aandeel wordt tijdens de begrotingsuitvoering naar BZK overgeheveld. Als gevolg van de keuze om het centrale beheer van de politie bij de Minister van BZK onder te brengen zal ook de volledige (in plaats van de met Justitie gedeelde) beheersbevoegdheid van het LSOP bij BZK komen te liggen. In dat kader zal het Justitie-budget voor het LSOP vervolgens structureel worden overgeheveld naar de BZK-begroting. Dit zal mede onderdeel uitmaken van de wijziging van de LSOP-wet.

De jaarlijkse bijdrage aan het LSOP bestaat uit een algemene bijdrage, bestemd voor de financiering van de reguliere kosten van de aan het LSOP opgedragen taken. Ook kan een bijzondere bijdrage worden verstrekt, bestemd voor de financiering van specifieke ontwikkelingen in de LSOP-taakuitvoering.

Een aantal relevante ontwikkelingen is:

• De evaluatie van de LSOP-wet is afgerond. BZK en Justitie beogen de LSOP-wet te wijzigen. De LSOP-wet behoeft wijziging in verband met drie ontwikkelingen. Ten eerste de totstandkoming van de aanwijzingen inzake zelfstandige bestuursorganen. Ten tweede de behoefte aan wijziging van de bestuursstructuur van het LSOP. En ten derde de afspraken die gemaakt zijn over het centraal beheer.

• De in 1996 en 1997 uitgevoerde onderzoeken naar de kostprijs-normering zijn een belangrijk aspect in de verbetering van de financiering en de bedrijfsvoering. De onderzoeken hebben een vervolg gekregen met het onderzoek van de commissie «Koopmans». Over de adviezen van deze commissie zal besluitvorming plaatsvinden gericht op de invoering van een vernieuwd financieringsstelsel voor het LSOP. Hierover zal de Kamer nog nader, separaat, worden geïnformeerd. Verder heeft de commissie «Koopmans» opdracht gekregen een audit uit te voeren naar de financiële knelpunten.

• Het LSOP is een veranderingsproces ingegaan teneinde de organisatie te stroomlijnen en de opleidingen beter af te stemmen op de ontwikkelingen in de maatschappij en bij de politie. In dat kader is onder andere aan de orde een herinrichting van het politieonderwijs op basis van een kwalificatiestructuur, zoveel mogelijk afgestemd op de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB). Daarnaast wordt gewerkt aan de inrichting van een systeem van externe legitimering van de politie-examens van het LSOP. Het veranderingsproces neemt een aantal jaren in beslag en moet aansluiten bij de brief aan de Tweede Kamer van 8 april 1999, «Toekomstig Onderwijs Politie, evaluatie LSOP-wet en financiën LSOP» (kamerstukken II, 1998/1999, 26 345, nr. 12).

• Omdat met het PPP ten doel is gesteld om met ingang van medio 2002 een uitbreiding van 3 000 agenten en surveillanten te realiseren, dient rekening gehouden te worden met een extra capaciteitsbeslag bij het LSOP.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

De regeerakkoordgelden voor de financiering voor de uitbreiding van 3000 extra agenten medio 2002 zijn ingaande het begrotingsjaar 2000 niet aan dit artikel toegevoegd. Dit zal in de loop van 2000 plaatsvinden. Deze bedragen zijn thans nog voorzien op artikel 05.23.

De kengetallen

05.21. Openbare Veiligheid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Het openbare veiligheidsbeleid vindt zijn grondslag in de Brandweerwet 1985, de Wet rampen en zware ongevallen en de Wet geneeskundige hulpverlening bij rampen (Wghr). Het internationale kader van dit beleid vormen de verdragen betreffende de wederzijdse hulpverlening bij rampen met Duitsland en België, het Ondersteuningsverdrag met Hongarije, het groeiende contact met de overige Visegradlanden en de verplichtingen, die voortvloeien uit het NAVO- en het EU-lidmaatschap.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. Crisisbeheersing richt zich op (het optimaliseren van) de maatregelen en voorzieningen die de overheid in samenwerking met andere organisaties treft met het oog op (acute) noodsituaties inclusief een eenduidige besluitvormingsstructuur crisisbeheersing. BZK heeft een coördinerende rol in de totstandkoming van een actief crisisbeheersingsbeleid bij de departementen en medeoverheden. In 2000 wordt nagegaan of de voorbereiding op crisisbeheersing voldoet en met welke producten en activiteiten BZK een bijdrage kan leveren om de benodigde kwaliteit te handhaven.

Artikelonderdelen 02 en 03

• Specifieke uitgaven rampenbestrijding (artikelonderdeel 02):

* Uitkeringen aan partners rampenbestrijding. Deze uitkeringen worden verstrekt aan de regionale brandweren en de gezondheidsdiensten op basis van het Besluit doeluitkering bestrijding rampen en zware ongevallen (BDUR) en de uitkering aan het Nederlandse Rode Kruis op basis van het Besluit bijdrage Rode Kruis.

Vanuit de projecten versterking brandweer (PVB) en geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (PGHOR), beide gericht op de bestuurlijke, organisatorische en operationele versterking van de rampenbestrijding, is bij de brandweerregio's vanaf 1998 en bij de GHOR-regio's in 1999 extra personeel aangesteld (circa 175 functionarissen). Dit personeel is aangetrokken met het oog op activiteiten op het gebied van de risicoanalyse, scenario's, planvorming, opleidings- en oefenbeleid en informatievoorziening in het kader van de rampenbestrijding. Door BZK wordt gericht zorg besteed aan de vergroting van het bestuurlijk draagvlak voor de rampenbestrijding. Tegelijkertijd zijn voor de geneeskundige hulpverlening extra materiële voorzieningen beschikbaar gesteld.

Het kabinet heeft, naast herschikking van middelen binnen de begroting van BZK, structureel extra middelen voor de versterking van de rampenbestrijding ter beschikking gesteld, tezamen f 40 mln in 2000. Deze middelen worden via een bijdrageverhoging ingezet voor specifieke versterkingsactiviteiten in de regio's.

In verband met de extra middelen, de steeds zichtbaar wordende scheefgroei in de BDUR-middelenverdeling én het streven bij de middelenverdeling rekening te houden met bijzondere risico's in regio's is een herziening van de BDUR noodzakelijk. De komende jaren wordt een nieuw BDUR opgesteld dat – volgens planning – per 1 januari 2003 van toepassing is. Voor de overbruggingsperiode wordt een interimregeling gehanteerd. Tevens is het Besluit bijdrage Rode Kruis aangepast aan de nieuwe, meer ondersteunende rol van het Rode Kruis. Daarnaast wordt aan diverse regio's vanaf 2000 een extra bijdrage verstrekt in het kader van de Europese richtlijn Seveso-II.

* Exploitatie rampenbestrijdingsorganisatie. De uitgaven omvatten de exploitatiekosten van de telecommunicatievoorzieningen van de regionale coördinatiecentra en van het waarschuwingsstelsel (WAS), de beheerskosten rampenbestrijdingsmaterieel van het Logistiek Centrum te Zoetermeer (LCZ) en de bijdrage in de kosten van het Nationaal Meetnet Radioactiviteit (NMR).

* Beleidsontwikkeling en voorlichting.

– Strategische omgevingsverkenningen. De (permanente) afstemming van veiligheidsbeleid op ontwikkelingen die van invloed zijn op de openbare veiligheid vereist regelmatige verkenning en nadere analyse van deze ontwikkelingen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen strategisch onderzoek naar 1). ontwikkelingen op de middellange termijn en 2). monitoring. Dit impliceert de extrapolatie van bestaande trends en thematische omgevingsverkenningen van beleidsthema's voor de korte termijn. Tegelijkertijd wordt bestaand beleid geëvalueerd en wordt een netwerk ontwikkeld om het veiligheidsbeleid te effectueren. Hiertoe wordt een programma opgesteld dat, in samenwerking met andere onderdelen van DGOOV, de komende twee jaar wordt uitgevoerd.

– Veilige leefomgeving. De veiligheid van de directe leefomgeving wordt door een groot aantal risico's bedreigd. Voor de risicobeperking is het wezenlijk bij de ontwikkeling van infrastructurele voorzieningen én bij bestaande objecten te anticiperen op de risico's die de veiligheid bedreigen. Het instrument Veiligheidseffectsrapportage (VER) (optimalisatie gepland in 2000) is inzetbaar bij de beoordeling van beleidsvoornemens voor de verkenning van veiligheidsrisico's. Tevens worden beveiligingsconcepten ontwikkeld voor specifieke objecten, zoals ondergrondse parkeergarages en winkelcentra.

– Samenwerking rampenbestrijding. Uit onderzoeken is gebleken dat de samenwerking tussen de bij de rampenbestrijding betrokken partijen moet worden bevorderd. Dit geldt niet alleen voor de samenwerking tussen de direct betrokkenen, zoals brandweer, politie en ambulancediensten, maar ook voor overige instanties zoals waterschappen, natuurbeheerders en het bedrijfsleven. De contacten met deze betrokkenen zullen door de regio's onderhouden moeten worden. BZK bevordert deze contacten onder meer door het houden van workshops en via de Handleiding Rampenbestrijding.

– Voorlichting bij rampen. Ter voorbereiding van het jaarlijkse luide proefalarm van het (vernieuwde) landelijke waarschuwingsstelsel op de eerste woensdag van juni wordt de Nederlandse bevolking geïnformeerd over deze nieuwe wijze van waarschuwen inclusief gedragscode. Een landelijke campagne ondersteunt de lokale voorlichtingsactiviteiten. Met een algemene voorlichting over risico's en (de voorbereiding op de) rampenbestrijding wordt in 2000 gestart.

– Huisstijl brandweer. Gepland is in 1999 te starten met het ontwerp van een nieuwe huisstijl voor de brandweer. De nieuwe huisstijl zal in 2000 worden ingevoerd.

* Opleiding en oefening. Voor een professionele voorbereiding van het brandweerpersoneel zullen ook in 2000 de opleidingseisen en het kwaliteitsbewakingssysteem regelmatig op de actuele kwaliteitswaarde worden beoordeeld en bijgesteld. Vanaf 2000 wordt beoogd het opleidingssysteem functiegericht in plaats van rangsgericht in te delen en het onderwijs te vernieuwen door bij het oefenen en opleiden gebruik te maken van nieuwe technieken op ICT-gebied. BZK levert voor het «oefenen» de kaders aan en bepaalt de oefensystematiek en de eindtermen van oefenresultaten. In 2000 wordt via een evaluatie van de visitatiecommissie bezien of deze commissie, die het multidisciplinair en bestuurlijk oefenen kwalitatief en kwantitatief bevordert, nog nodig blijft. Voor de verhoging van de kwaliteit van het brandweermanagement wordt het Management Development systeem voor brandweerofficieren verder ontwikkeld en wordt de commandeurs-/mastersopleiding voor brandweerofficieren door het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (NIBRA) gegeven.

* Rechtspositionele voorzieningen rampbestrijders. De rampbestrijders ontvangen, op basis van de Wet rechtspositionele voorzieningen rampbestrijders (WRVR) een uitkering. Op 1 januari 1999 waren er 45 uitkeringsgerechtigden.

• Investeringen rampenbestrijding (artikelonderdeel 03):

* Uitrusting. Voor de technische hulpverleningstaak van de brandweercompagnie stelt het Rijk materieel beschikbaar. Naast de vervanging van de technische hulpverleningsuitrusting in 2000 wordt de materiële kwaliteitsverbetering op het gebied van geneeskundig transport (inclusief uitrusting) gecontinueerd.

* Infrastructuur.Vanuit zijn verantwoordelijkheid voor de rampenbestrijding draagt BZK zorg voor het functioneren van de communicatiefaciliteiten voor de brandweer (ook voor de brandweernetten). De netten blijven bestaan totdat het geïntegreerde verbindingsnetwerk (C2000) voor de brandweer, politie en ambulancehulpverlening rond 2004 in gebruik wordt genomen. De gefaseerde invoering van C2000 vanaf 2001 impliceert dalende kosten van de instandhouding van de brandweernetten. Met de aanpassing van de verbindingscommando-unit (VC), die de verbinding vormt tussen de alarmcentrale en het commandorampterrein, als gevolg van de komst van C2000 wordt in 2000 gestart. Het tweede generatie netwerk «landelijk geautomatiseerd meetnet voor nucleaire incidenten» (NMR) is in 2000 gereed; de aanschafkosten worden gedeeld met VROM. Het in 1998 voltooide vernieuwde waarschuwingsstelsel zal in ieder geval worden aangevuld met bijplaatsingen in risicogebieden.

Artikelonderdeel 04. De brandweerzorguitgaven zijn bestemd (1) voor emancipatiebeleid dat zich richt op «vrouwen voor de brandweer». Voor dit doel wordt het vrouwennetwerk in 2000 ondersteund en worden adviesdagen aangeboden; (2) voor het vrijwilligersbeleid. Juist omdat het brandweerpersoneel voor een groot deel uit vrijwilligers bestaat is het van groot sociaal en economisch belang dit aandeel op een dergelijk hoog niveau te houden. In 2000 wordt een nieuw vrijwilligersbeleid ontwikkeld gericht op het in stand houden van het vrijwilligersbestand bij de brandweer; (3) voor de exploitatie van brandweermaterieel.

Artikelonderdeel 05. Gemeenten kunnen, indien er explosieven worden aangetroffen, of indien er een redelijk vermoeden bestaat dat zich in een bepaald gebied explosieven bevinden uit de Tweede Wereldoorlog, een beroep doen op de ontwerp-«Bijdrageregeling kosten ruiming explosieven Tweede Wereldoorlog 1999». Als gevolg van een in 1998 uitgevoerde beleidsevaluatie zal met ingang van 2000 de uitvoering van deze regeling door BZK van Financiën worden overgenomen.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming in verband met de versterking van de rampenbestrijding. Deze verhoging is additioneel aan de middelen die hiervoor eerder zijn vrijgemaakt. Reeds hiervoor beschikbaar op dit artikel was in totaal f 27 mln per jaar in 1999 tot en met 2001, f 33 mln in 2002 en vanaf 2003 f 36 mln. De rijksbijdrage versterking rampenbestrijding bedraagt hiermee f 40 mln in 2000, f 65 mln in 2001, f 75 mln in 2002 en f 85 mln in 2003. Met deze bijdrage heeft het Rijk invulling gegeven aan de motie Wagenaar (kamerstukken II, 1998/1999, 26 200 VII, nr. 15). In deze motie werd er bij de regering op aangedrongen in overleg met andere overheden mogelijkheden te scheppen om f 145 mln voor de versterking van de rampenbestrijding beschikbaar te krijgen. De invulling van de motie Wagenaar vanuit de gemeenten blijkt uit het volgende. De gemeenten hebben in de afgelopen jaren aangetoond dat zij hun verantwoordelijkheid nemen. Zo zijn in de periode 1997–1999 tussen f 55 mln en f 65 mln extra besteed voor brandweerzorg en rampenbestrijding, waarvan een zeer groot deel betrekking heeft op de voorgestane versterking van de rampenbestrijding.

2. een verhoging van de raming met f 10 mln in 1999 in verband met een investeringenversnelling voor de versterking rampenbestrijding. Dit bedrag zal vanaf 2000 tot en met 2004 met – f 2 mln per jaar intertemporeel worden gecompenseerd vanuit artikel 05.24.

3. een overboeking van Financiën in verband met de overkomst van de uitvoering van de bommenregeling vanaf 1 januari 2000.

4. een verlaging van de raming als gevolg van de verwachte meevallende uitgaven in verband met wateroverlast 1998. De meevaller doet zich met name voor bij de categorie agrarische bedrijven. Enerzijds is sprake van een minder aantal agrarische bedrijven dat een tegemoetkoming krijgt dan geraamd, anderzijds van een lagere gemiddelde tegemoetkoming per agrarisch bedrijf dan geraamd.

5. een reallocatie naar artikel 05.28 in verband met de nadere invulling van de taakstelling inkoop.

De kengetallen

* Het verschil tussen het toegelicht begrotingsbedrag en de stand ontwerp-begroting 2000 betreft de bijdrage aan andere partners in de rampenbestrijding (de Reddingsbrigades Nederland en het Nederlandse Rode Kruis). Het budget voor de versterking van de rampenbestrijding van f 40 mln in 2000 is niet in de kengetallen verwerkt, omdat het overleg over de verdeling over Brandweerregio's en de GGD'en nog plaatsvindt. Dit in tegenstelling tot in 1999, in welk jaar het budget voor de versterking wel in de bijdrage aan de Brandweerregio's is begrepen.

05.22. Nationaal Coördinatiecentrum

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De grondslag voor de taak van het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) wordt gevormd door het Besluit Directoraat-Generaal voor Openbare Orde en Veiligheid (20 december 1995/nr. E95/U3992) en de Regeling Nationaal Coördinatiecentrum 1998 (20 januari 1998/nr. LCC97/U372). Het NCC heeft tot taak de Minister van BZK bij te staan in de bevoegdheden en verantwoordelijkheden die betrekking hebben op (de voorbereiding van) de crisisbeheersing en de handhaving van de openbare orde en veiligheid zowel bij kleinschalige gebeurtenissen als grootschalige incidenten en rampen.

De taken van het NCC. Bij een (dreigende) verstoring van de openbare orde en veiligheid en/of in acute noodsituaties coördineert het NCC het overheidsoptreden en verzorgt de (coördinatie van de) informatievoorziening tussen de verschillende bestuurslagen. Wanneer bij calamiteiten of incidenten een intensieve interdepartementale coördinatie is vereist, zorgt het NCC voor de structuren en faciliteiten die tevens dienen voor het functioneren van het Nationaal Voorlichtingscentrum (NVC). Door zijn activiteiten op het gebied van de voorbereiding van het overheidsoptreden in crisisomstandigheden levert het NCC een bijdrage aan het nieuwe, integrale crisisbeheersings- en veiligheidsbeleid van de rijksoverheid.

Geraamde uitgaven. (1) Materiële uitgaven. Een groot deel van de materiële uitgaven is bestemd voor exploitatie en (aanschaf van) de infrastructurele voorzieningen, voor communicatiefaciliteiten, voorzieningen voor het informatiebeheer, het berichtencentrum en de uitwijklocatie. De noodzetel van BZK, ook Regeringsnoodzetel, biedt de waarborg voor een permanent functioneren van het NCC.

Met het oog op het Europees kampioenschap voetbal voor landenteams (EK2000) dat in 2000 in Nederland en België wordt gehouden zal – ter ondersteuning van de interbestuurlijke verantwoordelijkheden – een Binationaal Platform worden opgericht. Voor Nederland zal het Platform bij het NCC worden ondergebracht. De levering van de facilitaire voorzieningen zal extra kosten met zich brengen.

(2) Uitgaven in verband met opleidingen en oefeningen. Bij grote calamiteiten vindt opschaling plaats waarbij de vaste formatie van het NCC wordt uitgebreid. Iedereen binnen de opgeschaalde situatie dient te weten hoe te handelen en dient – in goed overleg – besluiten te nemen. Het is van belang dat de deelnemers vanuit de diverse beleidsvelden en daarmee samenhangende verantwoordelijkheden goed op elkaar zijn ingespeeld. Om dit te kunnen bewerkstelligen is door het NCC een meerjarenopleidings- en oefenplan ontwikkeld en worden er oefeningen gehouden, die deels jaarlijks worden herhaald.

De cijfers

05.23. Bijdragen regionale politie

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

In artikel 44 van de Politiewet 1993 wordt onder meer bepaald dat met het oog op de kosten van de politie door de Minister van BZK aan de politieregio's bijdragen beschikbaar worden gesteld. Artikel 44 is nader uitgewerkt in het Besluit financiën regionale politiekorpsen (BFRP). In het in dit besluit neergelegde bekostigingsstelsel wordt onderscheid gemaakt naar de algemene bijdrage (aangeduid als brede doeluitkering) en de bijzondere bijdrage.

In 1999 is gewerkt aan de wijziging van het BFRP. Op 14 april 1999 is het desbetreffende wijzigingsbesluit inwerking getreden. De kern van de wijziging van het BFRP is de structurering en uniformering van de regionale beleid- en beheerscyclus en het aan de minister(s) toekennen van de mogelijkheid om voorwaarden te stellen aan de algemene bijdrage.

De algemene bijdrage. De algemene bijdrage per regio wordt bepaald op basis van de uitkomsten van het Budgetverdeelsysteem (BVS). Het BVS gaat uit van een componentenmodel met opslagfactoren voor specialisme/ondersteuning en overhead. Het systeem is zodanig gebouwd dat het kan worden geactualiseerd en aangepast. Momenteel wordt het BVS-systeem geëvalueerd en dit wordt in 1999 afgerond.

Het beschikbare budget voor de algemene bijdrage is onderhevig aan periodieke wijzigingen die het gevolg zijn van mutaties in lonen en prijzen en specifieke aanpassingen.

Een stuurgroep wordt ingesteld voor de verdere modernisering van de politiezorg met onder meer als taak het ontwikkelen van normen ten aanzien van de bedrijfsvoering en de financiële positie in relatie tot het terugbrengen van de financiële verschillen tussen regio's, alsmede advisering voor mogelijke aanpassingen van het bekostigingsstelsel vanaf het jaar 2001. Daarbij zal een component prestatiefinanciering, waar het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) zich nadrukkelijk op richt, naar verwachting een rol spelen. Immers, in het Beleidsplan Nederlandse Politie (BNP) staat aangegeven dat het voornemen bestaat om de korpsen in de toekomst aan te sturen op resultaten (kamerstukken II, 1998/1999, 26 345, nr. 1). Op basis van het in 2001 geldende bekostigingsstelsel wordt de verdeling van het op grond van het regeerakkoord beschikbare budget voor extra sterktegroei over de korpsen berekend. De toedeling van extra budget voor sterktegroei in 1999 en 2000 wordt hierbij betrokken.

In het (concept) «convenant politie 1999», zoals dit aan de Kamer is voorgelegd, is onder andere opgenomen de in het regeerakkoord beoogde sterktegroei 1999–2002 (3000 agenten en surveillanten). Deze sterktegroei zal als een bijzondere bijdrage aan de regio's worden toegekend. De regio's verplichten zich per 1 juli 2002 gezamenlijk minimaal 43 622 fte's, waarbij inbegrepen de surveillanten van politie, in dienst te hebben. Om de taak van de politie adequaat te kunnen blijven uitoefenen is een verhoging van de normvergoeding noodzakelijk. In het BNP is de toereikendheid van de normvergoeding gekoppeld aan het realiseren van de veiligheidsdoelstellingen van het kabinet. De meeste regio's hebben op dit moment onvoldoende financiële ruimte om in voldoende mate te investeren in materiële voorzieningen, hetgeen resulteert in een achterstand in het voorzieningsniveau. Tevens heeft dit in enkele gevallen consequenties voor de te realiseren sterkte van de politie (rapport «Blauw in het Rood», april 1998). De financiële verschillen tussen de regio's moeten worden teruggebracht, zoals ook door de Tweede Kamer is uitgesproken in de motie De Graaf. De rapportages over de toereikendheid van de normvergoeding hebben geleid tot additionele middelen om de financiële positie van regio's te verbeteren.

De meerjarig extra beschikbaar gestelde financiële middelen worden aangewend ten behoeve van de volgende componenten:

– algemene component;

– prestatie component;

– Informatie en Communicatie Technologie (ICT) component (ten behoeve van het inlopen van achterstanden op dit gebied).

Het voorlopige normbedrag per Budgetverdeeleenheid (BVE) voor 2000 bedraagt thans f 110 900. In dit normbedrag is tevens begrepen de doorwerking van de Politie-CAO voor het jaar 2000. De hiermee samenhangende loonbijstelling zal in de loop van 2000 door Financiën beschikbaar worden gesteld. De ontwikkeling van het aantal BVE's (regulier) en fte's tot 2002, met als grondslag het (concept) «convenant politie 1999» dat een looptijd kent tot 1 juli 2005, valt in de volgende grafieken af te lezen. Voor 2000 is in het (concept) «convenant politie 1999» een maximaal toe te kennen aantal BVE's (exclusief asieldossier) van 44 757 voorzien.

De bijzondere bijdrage. Voor 1999 en 2000 zijn de navolgende bijzondere bijdragen voorzien (in NLG 1 000):

1. GVP werkgeverspremie post-actieven. Gepensioneerd personeel van de voormalige Rijks- en Gemeentepolitie en de regionale politiekorpsen, het KLPD, de IT-organisatie alsmede het LSOP is verzekerd tegen ziektekosten bij de DGVP. In dit kader treedt BZK op als «werkgever» voor het gepensioneerde personeel. Het aandeel in de premie is gelijk aan de werkgeversbijdrage voor actief personeel. Deze premie wordt jaarlijks bijgesteld. Verwezen wordt naar de Premieregeling Geneeskundige Verzorging Politie 1999, van 18 december 1998 (kenmerk EA98/U61 922).

2. Bijdrage artikel 3 BFRP. De Minister van BZK kan, op grond van artikel 3 van het BFRP, onder daaraan te stellen voorwaarden een bijzondere bijdrage verstrekken. De reden voor een bijzondere bijdrage kan ontstaan als een regio te maken heeft met incidentele extra kosten.

3. Bijdrage artikel 4 BFRP (aanvullende bijdrage). Uitgangspunt van het huidige politiebestel is «beheer op afstand». Niet acceptabel is dat een politieregio bij wijze van spreken «in faillissement» geraakt dan wel dat om financiële redenen een adequaat niveau van politiezorg niet langer gegarandeerd is. In die situatie kan buiten de vergoedingssystematiek van de algemene bijdrage op grond van dit artikel een aanvullende bijdrage worden verstrekt. Van belang voor de toepassing is de wettelijke inkadering van deze bijdrage (artikel 44, derde lid, van de Politiewet 1993): het moet gaan om een aanmerkelijk tekort waardoor niet in de noodzakelijke behoeften kan worden voorzien. In dit verband wordt verwezen naar de moties (kamerstukken II, 1996/1997, 25 016, nrs. 8, 14 en 15) van december 1996.

Een aantal regio's heeft te maken met financiële problemen. In 1997 hebben de regio's IJsselland en Zeeland en in 1998 de regio Groningen een beroep gedaan op artikel 4 van het BFRP. De toekenning aan regio IJsselland loopt af in 1999. De overige twee lopen af in het jaar 2000. Mogelijk vinden er in het jaar 2000 mutaties plaats van de korpsen die een beroep doen op artikel 4 van het BFRP.

4. Unit Synthetische Drugs (USD). Op 1 september 1997 is bij convenant de USD opgericht. Aanleiding voor de oprichting van de USD is de in de nota Het Nederlands Drugsbeleid (kamerstukken II, 1994/1995, 24 077 nrs. 2–3) gedane constatering dat Nederland zich in toenemende mate ontwikkelt tot een belangrijk productieland van synthetische drugs. Op basis van de Voortgangsrapportage Drugsbeleid (kamerstukken II, 1996/1997, 24 077, nr. 39) en het op verzoek van de Minister van Justitie door het OM opgestelde plan van aanpak werd besloten tot het formeren van een landelijk opererende organisatorische eenheid waarin alle diensten, die hiermee te maken hebben, betrokken worden met als doel een intensievere en beter gecoördineerde bestrijding en opsporing van handel in en productie van deze drugs. Eind 1999, begin 2000 wordt de USD geëvalueerd.

5. Resterende Regeerakkoordgelden veiligheid/Overig. De resterende middelen uit het regeerakkoord zijn met name bestemd voor opleiding, werving en selectie. In de uitvoering 2000 (Voorjaarsnota 2000) worden genoemde middelen nader toegedeeld. Overig betreft met name het EK 2000.

Ontwikkelingen op het terrein van kengetallen. Zoals in het BNP wordt aangegeven, dienen de politieprestaties beter meetbaar gemaakt te worden. Daartoe is een aantal instrumenten ontwikkeld of in ontwikkeling. In het politie beleidsinformatiesysteem (POLBIS) worden gegevens opgeslagen met betrekking tot het functioneren van en het beheer over de korpsen alsmede het KLPD en het LSOP. Binnen het POLBIS is het mogelijk de gegevens onderling te koppelen. De modules personeel en financiën alsook een module met de uitkomsten van de politiemonitor bevolking zijn in het POLBIS opgenomen. Met betrekking tot deze gegevens is de aandacht gericht op betrouwbaarheid en onderlinge vergelijking van de aangeleverde informatie (standaardisatie). Grote nadruk wordt daarbij gelegd op kwaliteitscontroles en een toetsingsprotocol.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming verband houdende met de verhoging van de norm.

2. inzetten surveillanten in plaats van agenten op politietaken, waardoor de normkostenvergoeding minder stijgt dan oorspronkelijk voorzien.

3. een verlaging van de raming in verband met de doorberekening van handhavingskosten onder voorbehoud van uitkomsten onderzoek.

4. een verhoging van de raming verband houdende met het asieldossier. Dit is een saldo van de extra kosten bij ongewijzigd beleid en de besparing als gevolg van de beleidsmaatregelen van de Staatssecretaris Justitie.

5. een reallocatie van artikel 05.24 verband houdende met de financiering van de politie-CAO 1999–2000.

6. een reallocatie naar artikel 05.27 in verband met de financiering van diverse informatievoorzieningsprojecten.

7. een overboeking van VWS voor de kosten voor extra politie-inzet in het kader van EK-2000.

9. een technische aanpassing van de verplichtingenraming (deze heeft nauw betrekking op de in 1999 toegezegde uitbreidingen, de normbijstelling en de loonbijstelling voor het jaar 2000 die in 1999 zullen worden verplicht).

De kengetallen

* Vooruitlopend op het advies van de Stuurgroep Implementatie Modernisering Politiezorg (uit hoofde van het Convenant Politie 1999) is het normbedrag in het jaar 2000 vooralsnog verhoogd met f 1 000 per BVE.

05.24. Overige uitgaven regionale politie

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden diverse uitgaven geraamd voor specifiek politiebeleid.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdelen 01 en 02. Deze artikelonderdelen hebben respectievelijk betrekking op Regionaal en Centraal beleid. Het onderscheid tussen de regionale en de centrale uitgaven kenmerkt zich door:

* het aan het regionale beleid gekoppelde budget betreft een rechtstreekse geld- of goederenstroom aan de regionale politiekorpsen;

* het aan het centrale beleid gekoppelde budget betreft een geldstroom aan derden, niet zijnde regionale politiekorpsen.

Gemeenschappelijk hebben beide typen van uitgaven dat zij veelal betrekking hebben op dezelfde beleidsonderwerpen van politiezorg, te weten:

De bovenregionale teams zijn apart inzichtelijk gemaakt, zoals bij VJN-99 is aangekondigd.

Internationale samenwerking. In het kader van de internationale samenwerking inzake openbare orde en veiligheid vindt door tussenkomst van BZK (in samenwerking met het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme te Utrecht) assistentieverlening plaats ten behoeve van politiekorpsen in het buitenland. Het gaat hier met name om supportersbegeleiding en politiële informatie-uitwisseling.

Aan verdere versterking van politiesamenwerking op het terrein van de bestrijding van voetbalvandalisme zal in 2000 ook met het nationaal politieproject euro 2000 invulling worden gegeven mede gelet op het EK in het jaar 2000. De Nederlandse overheidsinspanningen rond het EK 2000 zijn er op gericht zoveel mogelijk (bestuurlijk, ambtelijk en operationeel) gezamenlijk op te trekken en af te stemmen met de Belgische autoriteiten.

De rol die Nederland vervult ten aanzien van internationale samenwerking, niet alleen in het kader van de Europese Unie, maar ook ten aanzien van de landen van Midden- en Oost-Europa, vloeit voort uit het beleid van Nederland en de Europese Unie ten aanzien van deze landen in het algemeen. De samenwerking op het gebied van Justitie en BZK is primair gericht op Polen, Hongarije en Tsjechië.

Europol is inmiddels formeel met de uitvoering van zijn taken begonnen. De JBZ-Raad van de EU heeft inmiddels besloten tot twee uitbreidingen van het mandaat. De eerste uitbreiding betreft de bestrijding van strafbare feiten die in verband staan met terroristische activiteiten, de tweede heeft betrekking op de vervalsing van betaalmiddelen, in het bijzonder de vervalsing van de (chartale) euro.

Veiligheidsbeleid. Het kader voor het veiligheidsbeleid voor de komende jaren is opgenomen in enerzijds het BNP 1999–2002 waar het gaat om de inzet van de politie en anderzijds het Integraal Veiligheidsprogramma waar het gaat om de inzet van andere organisaties in het veiligheidsbeleid.

In de komende jaren zullen de maatregelen en actiepunten die in deze twee beleidsnota's zijn opgenomen worden uitgevoerd. Voor het veiligheidsbeleid is daarbij van belang een integrale aanpak van de veiligheidsthema's (zoals het meten van resultaten op het gebied van de jeugdcriminaliteit, geweld op straat, verkeersveiligheid, zware georganiseerde criminaliteit en milieu) die in beide nota's als prioriteiten zijn benoemd. Het grotestedenbeleid (GSB) (resp. G6 + G4 en G15) is ingaande het jaar 2000 ondergebracht bij artikel 02.12.

De ondersteuning van lokale overheden en politiekorpsen met betrekking tot het veiligheidsbeleid zal verder worden versterkt, onder meer door de organisatie van expertise en informatie-uitwisseling. De kosten zullen worden gedekt door de regeerakkoordgelden (zie ook hoofdstuk 4 van het BNP).

In het kader van het onderzoeksbeleid zal een onderzoeksprogramma ten behoeve van de Nederlandse politie worden uitgevoerd en er zal een Integrale Veiligheidsrapportage 2000 worden voorbereid.

De relatie tussen het gemeentelijk jeugd- en veiligheidsbeleid en de jeugd- en zedenpolitie zal in het kader van de uitvoering van de nota Criminaliteit en integratie van etnische minderheden verder worden verbeterd. Het aantal jongeren dat zich schuldig maakt aan vormen van criminaliteit zal substantieel moeten dalen. De pakkans moet hoger, de herhaling lager en de consequenties van crimineel gedrag moeten voor de jongeren duidelijker zijn. Hiertoe zijn de regio's uitgenodigd om in samenspraak met de gemeenten voorstellen te doen. Inmiddels zijn enkele projectvoorstellen, casu quo plannen, ingediend.

Bovenregionale teams. Ten aanzien van de bovenregionale aanpak van veiligheidsvraagstukken en faciliteiten op het niveau van het «politieconcern» zullen nadere voorstellen worden gedaan. Mede in relatie hiermee staat de overdracht van het KLPD van Justitie aan BZK.

• Bestrijding georganiseerde criminaliteit. Op basis van de nota «De georganiseerde criminaliteit in Nederland: dreigingsbeeld en plan van aanpak», zijn de zes interregionale kernteams werkzaam met als doelstelling bovenregionale bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit onder meer op de terreinen van drugs- en wapenhandel, moneylaundering, fraude en milieucriminaliteit.

• Landelijk Recherche Team (LRT). Daarnaast is bepaald dat de bovenregionale aanpak van de zware en georganiseerde criminaliteit landelijk gecoördineerd moet worden. Hiertoe is het LRT opgericht dat onder beleidsverantwoordelijkheid valt van de Minister van Justitie. De Minister van BZK heeft medeverantwoordelijkheid voor het beheer van het LRT. De tussen de twee ministeries gemaakte afspraken zijn neergelegd in de Regeling Landelijk Rechercheteam. De financiering van het LRT loopt deels via de begroting van BZK.

• Grensoverschrijdende Observatieteams (GROT's). Als uitvloeisel van het verdrag van Schengen zijn in vijf politieregio's observatieteams geformeerd die belast zijn met de overname van observaties die in het buitenland beginnen en die op het Nederlands grondgebied worden voortgezet. Buitenlandse politiekorpsen dienen daartoe een verzoek in bij de Landelijk officier van Justitie voor grensoverschrijdende observaties. Van Justitie wordt jaarlijks een bijdrage ontvangen.

• Mensensmokkel (UMS). Er is een UMS ter bestrijding van de mensensmokkel die twee hoofdtaken heeft. Ten eerste verricht de eenheid (verkennend) opsporingsonderzoek naar mensensmokkel/mensenhandel. De unit is zodanig ingericht dat ten minste twee onderzoeken tegelijk kunnen worden uitgevoerd. Ten tweede evalueert de unit afgeronde onderzoeken en verzorgt de afsluiting en overdracht van relevante documentatie aan het Afstemmingsoverleg Mensensmokkel of andere betrokken organisaties.

• Fraude. De bestrijding van horizontale fraude is geïntensiveerd. Horizontale fraude is de fraude die schade toebrengt aan particulieren/bedrijven (bijvoorbeeld creditcard fraude). Op grond van de «Voortgangsrapportage Fraudebestrijding 1997» (kamerstukken II, 1997/1998 17 050, nr. 202) is een aanvullende notitie opgesteld (kamerstukken II, 1997/1998, 17 050, nr. 203), inhoudende maatregelen welke noodzakelijk worden geacht om de fraude krachtiger te bestrijden. Voor de bestrijding van zowel de horizontale als de verticale fraude (misbruik en oneigenlijk gebruik van wettelijke regelingen) zullen in totaal zeven clusters worden geformeerd bestaande uit politiefunctionarissen en functionarissen van het OM. Inmiddels zijn 4 interregionale fraudeteams (IFT's) operationeel, 2 in oprichting en het 7e team zal in 2000 worden opgericht.

Materiële voorzieningen. De specifieke verantwoordelijkheid van de Minister van BZK houdt in dat op centraal niveau een beheerstaak bestaat ten aanzien van bijzondere materiële voorzieningen, zoals waterwerpers, voertuigen voor verscherpt rijdend toezicht en bewakingscontainers. Daarnaast is er op centraal niveau specifieke betrokkenheid bij de bijstandorganisatie en de bewapening van de regionale politie.

Diversiteitsbeleid. Grondslag voor het diversiteitsbeleid is de Nota Politie en Diversiteit (kamerstukken II, 1996/1997, 25 016, nr. 4). Het uitgangspunt is dat de personele samenstelling van de politiekorpsen een representatieve afspiegeling moet zijn van de beroepsbevolking. Aandacht wordt besteed aan een drietal groepen: vrouwen, allochtonen en homoseksuelen.

De korpsen hebben de opdracht de evenredige vertegenwoordiging en integratie van allochtonen binnen de politie te bevorderen en stellen daartoe, in het verlengde van het beleidsplan Politie en Diversiteit 1996–2000, een beleidsprogramma op. Eén van de concrete activiteiten die voortvloeien uit het beleidsplan Politie en Allochtonen «een Kleurrijk korps» is de ondersteuning van de korpsen bij het opzetten en voeren van een regionaal wervings- en selectiebeleid.

Voor de vormgeving en de uitvoering van het emancipatiebeleid en het onderhouden van het internationale netwerk wordt financiële ondersteuning verleend. In 1999 vindt een evaluatie-onderzoek plaats naar de stand van zaken van het emancipatiebeleid bij de politie. Afhankelijk van de uitkomsten hiervan zal worden bezien of de financiering zal worden gecontinueerd.

Politiële bedrijfsvoering. De Minister van BZK is verantwoordelijk voor (de kwaliteit van) het algemeen niveau van politiezorg in Nederland. Dit impliceert een algemene verantwoordelijkheid voor zowel de bedrijfsvoering in als de taakuitvoering door de korpsen. Teneinde deze verantwoordelijkheid waar te kunnen maken is inzicht in en invloed op het functioneren van de korpsen noodzakelijk. In 1998 is een referentiekader resultaten politiewerk ontwikkeld. In 1999 is in het vervolg hierop het informatiemodel Nederlandse Politie ontwikkeld. Op basis waarvan de resultaten van het politiewerk vergelijkbaar zijn.

In 1999 is het BNP 1999–2002 opgesteld en goedgekeurd door de Tweede Kamer. Het plan schetst de gewenste ontwikkelrichting van de Nederlandse politie en verbindt hier in de inleiding van dit beleidsterrein genoemde concrete doelstellingen en acties aan. In de komende periode (2000 en verder) zullen Rijk en regio nadrukkelijk met elkaar overleggen in hoeverre deze doelstellingen gehaald worden.

Rechtspositie. Artikel 50 van de Politiewet 1993 is nader uitgewerkt in het Besluit algemene rechtspositie politie. Op basis van de ontvangen begrotingen van de regionale politiekorpsen wordt voor de FLO-uitkeringen die zijn ingegaan vóór 1 april 1997 een voorschot verstrekt van de regionaal geraamde FLO-kosten. Na ontvangst van de jaarrekening in het jaar volgend op het desbetreffende begrotingsjaar volgt de definitieve vaststelling van de FLO-bijdrage. Met het inwerking treden van de FPU-regeling per 1 april 1997 is voor nieuwe FLO-rechthebbenden sprake van een gecombineerde FLO/FPU-uitkering. Dit houdt in dat de FPU-uitkering een basisuitkering is en wordt opgehoogd tot FLO-niveau. Deze gecombineerde uitkering wordt door de Stichting ABP verzorgd. Het FPU-deel van de uitkering komt ten laste van het (zogenaamde) VUT-fonds en het FLO-deel komt direct voor rekening van BZK. In het regeerakkoord is ten aanzien van de FLO-regeling een taakstelling/versobering overeengekomen. Met de vervanging van de FLO-regeling per 1 januari 2001 door de Aanvullende Flexibele Uittredingsregeling Politie (AFUP) is aan deze taakstelling voldaan.

Ziektekostenvergoeding. In 1996 is het vergoedingenstelsel van ziektekosten gewijzigd. Die wijziging houdt in dat kosten die voorheen werden vergoed uit het budget voor de uitvoering van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten met ingang van 1996 vergoed moeten worden door de ziektekostenverzekeraar. Voor politie is dit de DGVP.

Onderwijs/loopbaanbeleid. De Ministers van Justitie en van BZK hebben opdracht gegeven voor de uitvoering van het project Toekomstig Onderwijs Politie (kamerstukken II, 1996/1997, 25 016, nrs. 5 en 18).

De belangrijkste doelen zijn het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs, een betere aansluiting tussen het onderwijs en de praktijk alsmede het verbeteren van de aansluiting tussen het reguliere en politie-onderwijs. Achterliggende doelen zijn het vergroten van de flexibiliteit van de politieorganisatie, het bevorderen van de mobiliteit zowel binnen als buiten de organisatie en bredere inzetbaarheid van het politiepersoneel. Voor diverse afzonderlijke taken binnen de politieorganisatie zullen functieprofielen worden beschreven en kwalificaties vastgesteld. Op basis daarvan worden vervolgens onderwijsprofielen en -programma's uitgewerkt. Tevens zal er een systeem van externe legitimering van de politie-examens worden ingevoerd.

• Toezicht eindtermen onderwijs. Op grond van de artikelen 10 en 12 van de LSOP-wet (inhoudende bepalingen inzake de landelijke werving, de selectie en het onderwijs voor de politie), wordt gecontroleerd op deelaspecten of binnen de nader te kiezen opleidingen zodanig onderwijs is gegeven dat de eindtermen zijn gehaald die door de ministers zijn vastgesteld. Als voorwaarde voor het behalen van de eindtermen zullen de werkplannen van het LSOP bekeken worden op de mogelijkheden die het geschetste onderwijsprogramma biedt ter realisering van de eindtermen. Het project is in drie fases opgedeeld. Fase één (inventarisatie) is afgerond in 1998. Fase twee (ontwikkeling functie- en taakprofielen) wordt afgerond op 1 februari 2000. Fase drie (beschrijven eindtermen) vindt plaats van februari 2000 tot en met juli 2001.Ten aanzien van de doorlichting van de werkplannen ligt er een relatie naar de vaststelling van de eindtermen van de aangewezen vervolgopleidingen. De prioriteit wordt in dit project gelegd bij de belangrijkste opleidingen uit de lijst van aangewezen opleidingen. Deze zijn in 1999 vastgesteld. Via de zogenaamde «Actualiseringscommissie aangewezen vervolgopleidingen LSOP» wordt de lijst met aangewezen vervolgopleidingen steeds aangepast. Naar verwachting zal van circa 50% van de aangewezen opleidingen in 1999 de eindtermen zijn beschreven. De eindtermen van de overige aangewezen vervolgopleidingen zullen, na het vaststellen van de betreffende functie- en taakprofielen in 2000 worden vastgesteld.

• Loopbaanbeleid. Zoals in het BNP is aangegeven, zijn de korpsen voor het grootste gedeelte zelf verantwoordelijk voor het loopbaanbeleid. Eén van de doelstellingen is dat de korpsen in de komende jaren dit loopbaanbeleid met kracht verder moeten ontwikkelen. Om dit proces te ondersteunen zullen daartoe vanuit centraal niveau kaders en referentiepunten aangereikt moeten worden. Als fundamenteel onderdeel van dit proces dient het, op basis van de regeling vaststelling functiewaarderingssysteem Nederlandse Politie, systeem van functiewaardering bij de politie (FuWa) aangemerkt te worden. De Minister van BZK is als beheerder van het functiewaarderingssysteem belast met de vernieuwing en het onderhoud van dit systeem, waarbij hij wordt geadvieseerd door de Adviescommissie FuWa.

• Landelijke Management Development (LMD). Het coördinatiepunt LMD is in 1995 ingesteld. Het LMD-beleid bestaat uit afgestemde maatregelen en mogelijkheden om de kwaliteit van de doelgroep op het gewenste niveau te brengen en te behouden.

In dit kader zal uitvoering worden gegeven aan het voornemen om de bevoegdheden op centraal niveau te versterken. Te denken valt aan het beter benutten van het instrumentarium en het stimuleren van interregionale verplaatsingen. Eventueel kunnen middelen ingezet worden zoals een verplaatsingsbevoegdheid, tijdelijke aanstellingen, het afwijken van de voordracht van de korpsbeheerder en een informatieplicht over topfunctionarissen. In 2000 zal een evaluatie plaatsvinden naar de toepassing van het LMD-systeem.

• Project Personeelsvoorziening Politie (PPP). In het regeerakkoord is opgenomen dat in de huidige regeerperiode de politie wordt uitgebreid met 3000 politiemensen (agenten en surveillanten). Voor het regulier vervangen van politiemensen en voor deze extra personeelsuitbreiding is het PPP opgezet. Inmiddels is onder meer een landelijke wervings- en imagocampagne in gang gezet om dit doel te bereiken.

Arbeidsmarkt- en opleidingsprojecten. Als uitvloeisel van de sectoralisatie van het arbeidsvoorwaardenoverleg is door de Commissie voor Georganiseerd Overleg in Politieambtenarenzaken een subsidiecommissie Arbeidsmarkt- en Opleidingsprojecten Politie ingesteld. Deze commissie bestaat uit vertegenwoordigers van de politievakorganisaties, BZK en het Korpsbeheerdersberaad. De commissie kent zelfstandig subsidies toe aan de regionale politiekorpsen voor werkgelegenheids-, vormings- en scholingsprojecten alsmede voor projecten voor personen met een zwakke arbeidsmarktpositie. Het financieel beheer wordt gevoerd door de Stichting CAOP. Deze legt jaarlijks rekening en verantwoording af aan BZK.

Overig. De post overig bestaat uit de volgende elementen:

– bijdragen aan een aantal stichtingen die een sterke relatie hebben met de politie, zoals de Stichting Maatschappij en Politie;

– taken die door het NPI voor het Nationaal Milieubeleidsplan worden uitgevoerd;

– onderzoek dat zal worden verricht op het terrein van de taakontwikkeling van de politie;

– de Ambassaderaad te Parijs alsmede de coördinator politiële ondersteuning voor de Nederlandse Antillen en Aruba.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verlaging van de raming van f 10 mln in 1999 in verband met investeringen ten behoeve van de versterking rampenbestrijding. Dit bedrag zal vanaf 2000 tot en met 2004 met f 2 mln per jaar intertemporeel worden gecompenseerd vanuit artikel 05.21.

2. een reallocatie naar artikel 02.12 in verband met de Van Montfransgelden die (deels) onderdeel van het GSB uitmaken.

3. een reallocatie naar artikel 05.23 verband houdende met de financiering van de politie-CAO 1999–2000.

4. een reallocatie naar artikel 05.27 in verband met de financiering van diverse informatievoorzieningsprojecten.

5. een reallocatie naar artikel 05.28 in verband met de nadere invulling van de taakstelling inkoop.

05.25. Exploitatiegarantie Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Voor de jaren 1995 tot en met 1999 is aan het NIBRA een garantie verstrekt ten bedrag van f 0,5 mln om een eventueel exploitatietekort te dekken. Een voorwaarde voor de toekenning van de garantie is een begroting die door BZK is goedgekeurd. Gezien het feit dat er nog jaarrekeningen uit genoemde jaren moeten worden vastgesteld, is het niet uit te sluiten dat er in 2000 een betaling zal plaatsvinden.

De cijfers

05.26. Bijdragen Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De grondslag van het beleid ligt in de Wet van 6 december 1995, houdende de wijziging van de Brandweerwet 1985 in verband met de oprichting van het NIBRA en het Besluit Nederlands instituut voor brandweer en rampenbestrijding van 10 februari 1996. Het NIBRA is als rechtsopvolger van de Rijksbrandweeracademie en de Stichting Brandweeropleidingen in Nederland (SBOIN) op 1 januari 1996 officieel van start gegaan.

In artikel 18e Brandweerwet 1985 is bepaald dat het ministerie jaarlijks een bijdrage zal verstrekken in verband met de kosten van de in artikel 18a, tweede lid, bedoelde taken.

De taken van het NIBRA. Het verzorgen van de officiersopleidingen voor de brandweer die met een rijksexamen als bedoeld in artikel 15 van de Brandweerwet 1985 worden afgesloten én van de – door de Minister van BZK aan te wijzen – andere opleidingen die met een rijksexamen als bedoeld in artikel 15 worden afgesloten; het werven en selecteren van kandidaten voor de hiervoor genoemde opleidingen en het ontwikkelen van leerstof en instructiemethoden en -middelen voor de genoemde opleidingen.

Werkzaamheden van het NIBRA. Het instituut kan onder andere de volgende werkzaamheden op het gebied van de brandweerzorg en de rampenbestrijding verrichten (1) verzorgen van opleidingen en (2) ontwikkelen, instandhouden en beschikbaar stellen van expertise.

De rijksbijdrage. Zij betreft (1) de opleiding Adjunct-hoofdbrandmeester (AHBM) en Hoofdbrandmeester (HBM), (2) de leerstoel brandweer en rampenbestrijding, (3) de commandeursopleiding en (4) de leergang Master of Fire Crisismanagement.

De cijfers

De kengetallen

Het aantal studenten en de gemiddelde bijdrage per student is redelijk stabiel over de afgelopen jaren.

05.27. Informatiebeleid Openbare Orde en Veiligheid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden diverse uitgaven geraamd op het terrein van het informatiebeleid openbare orde en veiligheid.

Het informatiebeleid voor de openbare orde en veiligheid richt zich op de organisaties betrokken bij de politiezorg, de brandweerzorg en (de voorbereiding op) de rampenbestrijding. Met name het bevorderen van de onderlinge samenhang in het informatiebeleid wordt daarbij nagestreefd.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. Ten laste van dit artikelonderdeel worden de volgende activiteiten gefinancierd:

I. Strategisch en Algemeen beleid. Het informatiebeleid voor de openbare orde en veiligheid richt zich op bevordering van de onderlinge samenhang tussen de organisaties betrokken bij de politiezorg, de brandweerzorg en (de voorbereiding op) de rampenbestrijding. Deze doelstelling wordt nagestreefd met behulp van standaardisatie, regelgeving, bevordering van de samenwerking (tussen en met de betrokken organisaties) en verhoging van het kennisniveau. Ten behoeve van activiteiten op het terrein van strategisch en algemeen beleid is in 2000 een budget van f 0,290 mln geraamd.

II. Uitvoering regeringsstandpunt op basis van het Beleidsadviescollege voor de Politiële Informatievoorziening (BPI).

A. Standaardberichten. In 1996 is door de Ministers van BiZa en van Justitie de Regiecommissie standaardisatie politiële informatievoorziening ingesteld (EIB96/U265). Conform haar instellingsbeschikking zou de regiecommissie in 1999 haar werkzaamheden beëindigen. De werkzaamheden op het terrein van standaardisatie zijn echter nog niet afgerond. Medio 1999 zal een besluit genomen worden over eventuele voortzetting van de werkzaamheden van de regiecommissie. Voor het logisch en technisch beheer van de vastgestelde standaarden en de bijkomende personele kosten van het Standaardisatie instituut politiële informatievoorziening is vanaf 2000 structureel f 0,950 mln in de begroting opgenomen.

B. Beveiliging. In het jaar 2000 ligt de nadruk op het «auditen» van de in 1999 verrichte implementatie van de algemene beveiligingsmaatregelen en het inbedden in de structurele organisatie bij de korpsen en ten behoeve van de bovenregionale systemen. Als onderdeel van de inrichting van een beveiligingsstelsel wordt in 2000 een algemeen beveiligingsplan opgesteld voor de bovenregionale basisinfrastructuur die onder verantwoordelijkheid van BZK functioneert. Voor beveiligingsactiviteiten is in 2000 een budget geraamd van f 2,750 mln.

C. Vernieuwing Landelijke Systemen. Vanuit het Platform ICT wordt in 2000 gewerkt aan de ontwikkeling van strategische visie op de politiële informatievoorziening. Totdat die visie er is zal op onderdelen (op basis van noodzakelijke en gewenste functionaliteiten) aan de vernieuwing van de landelijke systemen worden gewerkt. Daarbij zal zoveel mogelijk aangesloten worden bij de te verwachten ontwikkelingen en zullen aanpassingen zodanig worden vormgegeven, dat op eenvoudige wijze ingespeeld kan worden op nieuwe ontwikkelingen.

Voor de projecten gericht op vernieuwing van de landelijke systemen is in 2000 een budget geraamd van f 6,773 mln.

III. GMS (Geïntegreerd Meldkamersysteem). Het GMS-project is in de eerste ronde pilots beproefd. De ervaringen met GMS leren dat een aantal aanvullingen, correcties en verbeteringen moet worden gerealiseerd voordat een tweede ronde pilots kan worden gehouden. Deze tweede ronde pilots was voorzien in de tweede helft van 1999. In het politieveld is echter het advies van het Expertisecentrum overgenomen om geen implementaties te realiseren vlak voor het millennium. Daardoor is de tweede ronde pilots verschoven naar het jaar 2000. Het geraamde budget voor 2000 bedraagt f 9,425 mln.

IV. Overige projecten.

A. Millennium. In het kabinet is afgesproken dat elk ministerie, naast de zorg voor de millenniumbestendigheid van de eigen systemen, tevens de voortgang faciliteert en monitort van het millenniumbestendig maken van de systemen van de daaronder ressorterende zelfstandige bestuursorganen en publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties. Voor DGOOV betreft dit het politie- en brandweerveld. Er wordt in 2000 een evaluatie-onderzoek gehouden; voor 2000 is voor deze activiteit vooralsnog een budget geraamd van f 0,4 mln.

B. Interceptie. In de Telecommunicatiewet is een specifieke verplichting opgelegd aan telecommunicatie-aanbieders om de aangeboden infrastructuur toegankelijk te maken voor interceptie ten behoeve van inlichtingendiensten en opsporingsdiensten. Voorzien kan worden dat de huidige interceptievoozieningen bij de Nederlandse politie aanzienlijk dienen te worden aangepast aan de nieuwe technieken en de groei van de informatiestromen. In het jaar 2000 zal een onderzoek in gang worden gezet naar de beleidsmatig gewenste situatie op tapkamergebied. Onderzocht zal worden of iedere politieregio een eigen tapcentrum dient te behouden, dan wel dat het efficiënter en effectiever is om te volstaan met een beperkter aantal tapcentra die zijn voorzien van geavanceerde apparatuur.

Het onderzoek dient een lange termijnperspectief te geven voor de investeringen op dit terrein. Het onderzoek zal samen met het veld worden uitgevoerd, teneinde het draagvlak van de conclusies te verkrijgen. Teneinde het proces inzake de mogelijke herziening van de tapkamers te stimuleren is binnen de begroting een budget van f 0,5 mln vrijgemaakt.

C. Landelijk Toegangsnummer. Ter verbetering van de bereikbaarheid van de Nederlandse politie wordt voorzien in de vervanging van de huidige regionale toegangsnummers door één landelijk toegangsnummer waardoor de telefonische bereikbaarheid van de Nederlandse politie wordt verbeterd. Het korpsbeheerdersberaad heeft ingestemd met een landelijke invoering van het landelijk toegangsnummer uiterlijk 31 december 2000.

In april 2000 zal het landelijk toegangsnummer technisch beschikbaar komen. Na een testperiode van een half jaar wordt in september 2000 een publiciteitscampagne gevoerd om het landelijk toegangsnummer onder de aandacht te brengen van het Nederlandse publiek. De deelname van BZK is vooral gericht op de ontwikkeling van de publiciteitscampagne. De publiciteitscampagne zal worden gekoppeld aan een «opfrisser» van de campagne rond de invoering van het alarmnummer 112. De kosten van de publiciteitscampagne worden ingeschat op f 3 mln waarvan een bedrag van f 1 mln uit de regionale bijdragen wordt bekostigd. Op artikel 05.27 is f 0,5 mln in 2000 en f 1,5 mln in 2001 beschikbaar.

V. Beheer Landelijke systemen. Het doel van strategisch beheer van de landelijke systemen is om voor de sector openbare orde en veiligheid een goede informatievoorziening en -uitwisseling op landelijk en internationaal gebied mogelijk te maken. Soms is het daarbij nodig ook op korpsniveau gemeenschappelijke voorzieningen te treffen. Daarbij wordt gedacht aan analyse van de interne omgeving, het vaststellen van budgetten, het formuleren van productiedoelstellingen voor beheer en het stimuleren van standaardisatie. Voor zover nodig is voor de bovengenoemde systemen ontwikkel- en productiecapaciteit ingehuurd bij het rekencentrum van het agentschap ITO. Voor het beheer van de landelijke systemen is in 2000 een budget geraamd van f 36,437 mln.

Artikelonderdeel 02. De primaire doelstelling van het project C2000 is de vervanging van de huidige, veelal technisch gedateerde en economisch afgeschreven radionetten door één digitaal netwerk voor gezamenlijk gebruik door de diensten op het gebied van openbare orde, hulpverlening en veiligheid. Het nieuwe radionetwerk zal de aangemelde knelpunten op het gebied van gesprekscapaciteit en dekking opheffen en nieuwe gebruiksmogelijkheden bieden. Het opent de weg naar nieuwe vormen van operationele samenwerking hetgeen kan leiden tot een effectievere hulpverlening en taakuitoefening. Het radiocommunicatienetwerk wordt eerst bij wijze van proef in de Startregio Amsterdam-Amstelland geïmplementeerd, alvorens tot landelijke implementatie wordt besloten. In 2000 wordt in de Startregio Amsterdam-Amstelland het radiocommunicatienetwerk bedrijfsvaardig opgeleverd met bijbehorende beheerorganisatie.

Voor het project C2000 is in 2000 een taakstellend budget van f 130,301 mln beschikbaar. In dit budget is tevens een bedrag van f 0,4 mln opgenomen ten aanzien van het beheer van de Tetra testomgeving.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. verhoging van de raming als gevolg van de gewijzigde financiering van het agentschap ITO.

2. een reallocatie van artikel 01.01 als gevolg van de herberekening van de huisvestingsbudgetten in het kader van het nieuwe stelsel voor de rijkshuisvesting.

3. een reallocatie van de artikelen 05.23 en 05.24 in verband met de financiering van diverse informatieprojecten.

4. een reallocatie naar artikel 05.28 in verband met de nadere invulling van de taakstelling inkoop.

6. een bijstelling van de verplichtingenraming naar aanleiding van het sluiten op 1 april 1999 van een projectovereenkomst met TetraNed voor het project C2000. Dit is per brief van 9 april 1999, nr. EIB99/U64667, aan de Tweede Kamer medegedeeld. In de verhoging is uitgegaan van de projectprijs en het onderhoudscontract voor de volledige projectperiode.

05.28. Personeel en materieel Openbare Orde en Veiligheid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden zowel de personele als materiële uitgaven geraamd van DGOOV.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming als gevolg van de invoering van de Euro.

2. een overboeking van Financiën in verband met de overkomst bommenregeling vanaf 1 januari 2000.

3. een reallocatie van artikel 01.01 voor activiteiten in het kader van werkdrukvermindering.

4. een reallocatie van de artikelen 05.21, 05.24 en 05.27 in verband met de nadere invulling van de taakstelling inkoop.

De kengetallen

06. Binnenlandse Veiligheidsdienst

De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) heeft tot taak bij te dragen aan de bescherming van de democratische rechtsorde, de veiligheid van de staat en de instandhouding van het maatschappelijk leven. De BVD verzamelt daartoe gegevens over verschijnselen in de samenleving die een aantasting kunnen betekenen van een veiligheidsbelang, stelt onderzoeken in naar personen die een vertrouwensfunctie (gaan) vervullen en verstrekt adviezen omtrent de beveiliging van staatsgeheimen en van vitale voorzieningen in de samenleving.

Het wettelijk kader van de BVD bestaat uit de Wet op de inlichtingenen veiligheidsdiensten (Wiv) en de Wet veiligheidsonderzoeken (Wvo).

Bovengenoemde taken vloeien voort uit de Wiv. Een herziening van de Wiv is bij het parlement in behandeling. In dit voorstel voor een nieuwe Wiv is onder meer voorzien in een nieuwe taak voor de BVD, te weten de inlichtingentaak buitenland. Voorts zal bij nota van wijziging een notificatieverplichting worden ingevoerd. Ten behoeve van de notificatieverplichting en de opbouw van de nieuwe taak zijn aan de BVD extra middelen toegewezen. De regeling voor het aanwijzen van vertrouwensfuncties en het verrichten van veiligheidsonderzoeken is vastgelegd in de Wvo.

Met de uitvoering van zijn taken geeft de BVD mede invulling aan het integrale veiligheidsbeleid van het kabinet. In het beleid wordt nadruk gelegd op samenwerking op nationaal en internationaal niveau tussen overheden, maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven en individuele burgers.

De BVD is doende zijn interne organisatie en bedrijfsvoering verder te verbeteren. Per 1 januari 1999 heeft een reorganisatie plaatsgevonden die er voor moet zorgen dat de uitvoering van de operationele kerntaken van de BVD beter aangepast is aan de eisen van de huidige tijd.

Op dit hoofdbeleidsterrein worden de personele, materiële en geheime uitgaven geraamd die nodig zijn voor de uitvoering van de taken van de BVD binnen de wettelijke kaders.

06.01. Personeel en materieel Binnenlandse Veiligheidsdienst

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden zowel de personele als de materiële uitgaven van de BVD geraamd.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. capaciteitsuitbreiding in verband met herziening van de Wiv.

2. een verhoging van de raming ter dekking van de kosten gemoeid met de invoering van de Euro.

3. een reallocatie naar artikel 01.01 als gevolg van de herberekening van de huisvestingsbudgetten in het kader van het nieuwe stelsel voor de rijkshuisvesting.

De kengetallen

06.03. Geheime uitgaven

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de uitgaven van de BVD met een geheim karakter geraamd. In de meerjarencijfers is een jaarlijkse groei van f 0,1 mln opgenomen, hetgeen voortvloeit uit een afspraak in het verleden om dit artikel loon- en prijsongevoelig te ramen.

De cijfers

07. Management en Personeelsbeleid

Doelstelling en instrumenten van beleid

De Minister van BZK heeft een coördinerende verantwoordelijkheid voor een verantwoord personeelsbeleid bij de overheid in brede zin. Dat wil zeggen in alle acht sectoren. Tevens is de Minister sectorwerkgever voor de sectoren Rijk en Politie.

Vanuit deze verantwoordelijkheid heeft de Minister een specifieke taakstelling met betrekking tot de factor arbeid in brede zin binnen de overheid. Deze verantwoordelijkheid is gebaseerd op:

• Wet- en regelgeving. Deze draagt de Minister onder andere op de rechtspositie van politieke en ambtelijke bestuurders en van delen van het overheidspersoneel te regelen. Dit is onder meer vastgelegd in de Ambtenarenwet, het Besluit Coördinatie Rijkspersoneelsaangelegenheden, het Algemeen Rijksambtenarenreglement en het Bezoldigingsbesluit Burgerlijke Rijksambtenaren.

• Specifieke besluitvorming binnen de ministerraad. Deze kent aan de minister een coördinerende taak toe. Hierbij gaat het met name om het instellingsbesluit van de Raad voor de Rijksdienst en Inkomensaangelegenheden (RRDIA).

Op de eerste plaats worden op dit hoofdbeleidsterrein de uitgaven geraamd die samenhangen enerzijds met besluitvorming gericht op de toedeling van de financiële ruimte aan de verschillende overheidssectoren en anderzijds met besluitvorming gericht op de onderhandelingsinzet van de rijkssectorwerkgevers, waaronder die van de sectorwerkgever Rijk.

Deze algehele doelstelling vertaalt zich voor het Directoraat-Generaal Management en Personeelsbeleid (DGMP) in een tweetal hoofdtaken:

• het door middel van beleidsontwikkeling, advisering en regelgeving ondersteunen van de Minister van BZK als coördinerend minister voor het overheidspersoneelsbeleid, en

• het ervoor zorgdragen dat de ministeries (van de sector Rijk) afzonderlijk en gezamenlijk in staat zijn zo goed mogelijk als werkgever en als efficiënte en effectieve organisatie te functioneren.

Om deze doelstelling te bereiken worden onder andere de volgende activiteiten verricht:

• het beheren van het sectorenmodel;

• het vaststellen van de financiële arbeidsvoorwaardenruimte ten behoeve van de verschillende sectoren;

• het onderhandelen en het voeren van overleg met de ambtenarenbonden in de sector Rijk;

• het toetsen van de onderhandelingsakkoorden in de rijkssectoren;

• het doen van onderzoek naar de werking van de markt voor overheidspersoneel;

• het systematisch verzamelen, analyseren, beoordelen en publiceren van relevante gegevens met betrekking tot de factor arbeid in de collectieve sector;

• de ministeries adviseren over de inrichting van de organisatie en formatie;

• het ondersteunen van organisaties die de belangen behartigen van overheidspersoneel of van organisaties die ondersteuning bieden aan werkgevers- of werknemersorganisaties.

Op de tweede plaats worden op dit hoofdbeleidsterrein uitgaven geraamd die samenhangen met een aantal regelingen en voorzieningen met betrekking tot de financiële rechtspositie van actief en post-actief (gewezen) overheidspersoneel.

Bijzondere voorzieningen ten behoeve van (gewezen) overheidspersoneel zijn onder andere:

• verschillende rechtspositionele regelingen op het gebied van pensioenen, wachtgelden en uitkeringen;

• een regeling voor een tegemoetkoming in de ziektekosten ten behoeve van (gewezen) overheidspersoneel van de sector Rijk;

• faciliteiten voor vorming en opleiding van delen van het overheidspersoneel.

Vanuit de coördinerende taak voor de gehele overheidssector zijn de volgende activiteiten voorzien:

– een verdere ontwikkeling van het arbeidsmarktonderzoek teneinde tijdig op (sectorale) knelpunten in te kunnen spelen;

– aanpassing van de Ambtenarenwet aan de eisen die het integriteitsbeleid met zich meebrengt. Afhankelijk van de in 1999 te starten evaluatie van het sectorenmodel kunnen nadere aanpassingen van de Ambtenarenwet noodzakelijk blijken.

Vanuit de rol van werkgever voor de sector Rijk zijn voorts de volgende activiteiten en beleidsontwikkelingen voorzien.

Een krachtig personeels- en lijnmanagement is essentieel voor het op peil houden en het verbeteren van de kwaliteit van de rijksdienst. Dit vergt de inzet van nieuwe instrumenten en vernieuwing van bestaande instrumenten. Met de volgende initiatieven zal getracht worden een impuls te geven aan de kwaliteitsontwikkeling van personeels- en lijnmanagement:

a) het opzetten en uitvoeren van kwaliteitsprojecten;

b) het uitwisselen van ervaringen tussen ministeries;

c) BZK zal op projectbasis financiële bijdragen beschikbaar stellen voor de uitvoering van kwaliteitsprojecten.

De huidige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt noodzaken meer dan in het verleden tot strategische arbeidsmarktcommunicatie. Dat geldt voor individuele werkgevers, maar ook voor de rijksoverheid als geheel. In de jaren 2000–2004 zal de rijksoverheid zich nadrukkelijker op de arbeidsmarkt presenteren. Voor een belangrijk deel zal de inspanning zich richten op het op positieve wijze beïnvloeden van de negatieve beeldvorming over de rijksoverheid als werkgever. Het voornemen is om de komende jaren de relatie tussen onderwijs en werkgevers te verstevigen. Duaal onderwijs (intensieve combinatie opleiding en stage/werk) biedt de mogelijkheid om in een vroeg stadium contacten te leggen met potentiële werknemers. De aandacht zal vooral uitgaan naar die functiegebieden die op meerdere terreinen binnen de rijksdienst voorkomen en die schaarser worden op de arbeidsmarkt. Het belang van het hebben van voldoende kwalitatief personeel wordt ook door werknemersvertegenwoordigingen onderschreven, getuige de f 10 mln die in de lopende CAO hiervoor is gereserveerd. In interministerieel verband wordt thans gewerkt aan de voorbereiding van een plan van aanpak, dat begin 2000 gereed zal zijn.

De behoefte aan gekwalificeerd personeel vormt ook het uitgangspunt van het diversiteitsbeleid. Bij de uitvoering van dit beleid wordt er naar gestreefd dat het personeelsbestand naar etniciteit, sekse en leeftijd een redelijke afspiegeling is van de samenleving. Hieraan zal het komend jaar op de volgende wijze invulling worden gegeven:

• door de ministeries wordt in overeenstemming met de vereisten van de Wet stimulering arbeidsdeelname minderheden (SAMEN) de instroom en doorstroom van minderheden bevorderd. Hierbij zal een extra accent gelegd worden op de doorstroom naar hogere functies;

• op basis van de resultaten van een onderzoek naar vertrekmotieven van vrouwen bij de rijksdienst zal het beleid gericht op het bevorderen van het plaatsen van vrouwen op gezichtsbepalende functies worden geïntensiveerd;

• een evenwichtige leeftijdsopbouw wordt bevorderd door enerzijds het traineeproject rijksoverheid te verlengen. In 2000 zal de derde tranche van dit project worden gerealiseerd. Er wordt naar gestreefd in dit kader tenminste 50 nieuwe trainees te laten instromen.

Anderzijds zal het beleid gericht op het bevorderen van de arbeidsparticipatie van ouderen worden geïntensiveerd door het voeren van een gericht scholingsbeleid, het bevorderen van de mobiliteit en het verbeteren van personeelsbeoordelings- en begeleidingsinstrumenten. Hierbij zal het accent gelegd worden op het ontwikkelen van een beleid dat gericht is op het vergroten van horizontale doorstroommogelijkheden voor personeelsleden die dreigen vast te lopen in hun functie.

Per 1 augustus 2000 zal de arbeidsvoorwaardenovereenkomst in de sector Rijk aflopen. Ter uitvoering van de afspraken in deze overeenkomst vindt in 2000 nog een aantal werkzaamheden plaats. De meest omvattende is een onderzoek, samen met de centrales van overheidspersoneel, naar de mogelijkheden van een ziektekostenregeling voor de gehele sector Rijk. Voorts vinden ter voorbereiding van de nieuwe cao de nodige activiteiten plaats. Een doorlopende activiteit is het in overleg met de ministeries bezien met welke arbeidsvoorwaardelijke voorstellen betere voorwaarden kunnen worden geschapen voor een meer efficiënte en effectieve bedrijfsvoering bij de ministeries. Een en ander dient te geschieden tegen de achtergrond van de bijzondere werkgever die de overheid is.

07.02. Vormings- en opleidingsbeleid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de uitgaven in het kader van vormings- en opleidingsactiviteiten geraamd.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 07. De verplichtingen en uitgaven, die op dit artikelonderdeel worden geraamd, hebben betrekking op de bijdragen aan de Stichtingen A&O fonds Rijk en Gemeenten. Uit deze fondsen worden in de sectoren Rijk en Gemeenten arbeidsmarkt- en opleidingsactiviteiten gesubsidieerd. Beide fondsen zijn particuliere stichtingen. Zij worden beheerd door een paritair samengesteld bestuur van werkgevers en werknemers. Door middel van een beleidsplan, een beleidsjaarverslag en een jaarrekening leggen de stichtingen verantwoording af aan de Minister van BZK. Op grond van de Bijdragebeschikking Stichting A&O fonds Rijk is BZK gehouden bij opzegging van de regeling een opzegtermijn van drie jaar in acht te nemen.

Artikelonderdeel 09. De bijdrage aan de Stichting EIB wordt gefinancierd uit de begrotingen van OCW (circa f 1,5 mln), van BuiZa (circa f 0,5 mln) en van BZK (circa f 0,5 mln). Deze ministeries zijn tevens vertegenwoordigd in het bestuur van het EIB. De Minister van OCW is namens Nederland eerstverantwoordelijke. Met deze bijdrage wordt beoogd het EIB een basisfinanciering te verschaffen voor het in stand houden van een advies-, onderzoeks- en opleidingscapaciteit ten behoeve van de Europese samenwerking.

Artikelonderdeel 13. Op dit artikelonderdeel worden uitgaven geraamd voor bovendepartementale activiteiten (werving, selectie en opleiding) in het kader van het traineeproject rijksoverheid. Dit project komt voort uit de arbeidsvoorwaardenovereenkomst voor de sector Rijk 1997–1999. Een deel van het beschikbare budget zal voorts worden overgeheveld naar andere ministeries of Hoge Colleges van Staat, ter bekostiging van de loonkosten van de aldaar aangestelde trainees.

De cijfers

07.03. Onderzoek en analyse van de arbeidsmarkt en personeelsmanagement bij de overheid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden uitgaven geraamd voor onderzoek en analyse van de arbeidsmarkt en personeelsmanagement bij de overheid in het algemeen en bij de sector Rijk in het bijzonder. Daarnaast wordt geraamd de voorfinanciering van de invoering van de Ziektewet (ZW) en de Werkloosheidswet (WW) voor overheidspersoneel.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 05. De Minister van BZK is als coördinerend bewindspersoon verantwoordelijk voor het functioneren van het sectorenmodel en de beheersbaarheid en samenhang van de arbeidsvoorwaarden.

In aansluiting daarop wordt beleidsinhoudelijke ondersteuning verleend aan het Verbond Sectorwerkgevers Overheid (VSO).

Ten behoeve van de coördinatie en ondersteuning wordt de noodzakelijke expertise onderhouden, met als doel de ontwikkeling en uitvoering van een adequaat arbeidsmarktbeleid. Hiervoor worden op basis van statistieken, enquêtes, administratieve databestanden etcetera in eigen beheer analyses uitgevoerd. Daarnaast wordt ook onderzoek uitbesteed. Hierbij kan onder andere gedacht worden aan onderzoek naar de beloningsverhoudingen tussen de overheid en de marktsector.

Verder geeft BZK een financiële bijdrage aan de ontwikkeling en uitvoering van het onderzoeksprogramma van de Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek (OSA).

De aldus verkregen inzichten vormen een basis voor de beleidsontwikkeling ten aanzien van de jaarlijkse vaststelling van de arbeidsvoorwaardenruimte voor ambtenaren en van de verdeling ervan over de verschillende overheidssectoren.

De resultaten van het uitbesteed onderzoek en van eigen analyses worden onder andere verwerkt in de jaarlijks te publiceren Arbeidsmarktrapportage Overheid, Kerngegevens Overheidspersoneel en Trendnota Arbeidszaken. De Trendnota wordt als bijlage ingediend bij de begroting en verschaft onder meer inzicht in de arbeidsvoorwaarden, loonkosten, sociale regelingen, premies en arbeidsverhoudingen.

In verband met de voorgenomen sectoralisatie van de overheidspensioenen wordt aandacht besteed aan de gevolgen hiervan. Dit geldt ook voor de beëindiging per 1 januari 2001 van de gedwongen winkelnering, zoals deze is neergelegd in de Wet Privatisering ABP.

Vanaf 1996 wordt een bijdrage verstrekt aan de Raad voor het Overheidspersoneel (ROP). De bijdrage is bestemd voor het (laten) uitvoeren van onderzoek op het gebied waarover in de ROP afstemming plaatsvindt tussen de sociale partners.

BZK onderhoudt internationale contacten op het gebied van management en personeelsbeleid. De hier geraamde uitgaven hebben betrekking op de ontwikkeling van opleidingen voor ambtenaren in Europees verband en het realiseren van stages voor ambtenaren uit Midden- en Oost-Europese landen bij de overheid in Nederland.

Per 1 februari 1997 is de Wet Veiligheidsonderzoeken (Wvo) in werking getreden. Op grond van deze wet adviseert een interministerieel samengestelde commissie over beslissingen naar aanleiding van bezwaarschriften tegen beslissingen die zijn genomen op grond van deze wet.

Uit een nieuw wetsvoorstel leeftijdsdiscriminatie zullen extra werkzaamheden voortvloeien voor de Commissie Gelijke Behandeling. De financiering hiervan vindt plaats door BZK, Justitie en SZW.

Artikelonderdeel 06. De personeelsbrief Mensen en Management in de Rijksdienst (M&M) is de opvolger van de nota M&M. Het is een tweejaarlijkse brief die de Minister van BZK, namens de werkgevers in de sector Rijk, tegelijk met de begroting op Prinsjesdag naar het parlement verstuurt. De eerste versie zal verschijnen in september 1999. In deze brief wordt aangegeven hoe het personeelsbeleid, op hoofdlijnen, de komende periode vorm zal worden gegeven. De brief zal een thematische opbouw kennen, waarbij zowel sectorale als ministeriële thema's zullen worden behandeld.

Kort na aanvang van een nieuwe kabinetsperiode kan de sector Rijk aangeven hoe aan de beleidsvoornemens uit het regeerakkoord en de regeringsverklaring over het personeel in de rijksdienst vorm zal worden gegeven. Na twee jaar zal een nieuwe personeelsbrief naar het parlement worden verstuurd waarin de invloed van recente ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld het afsluiten van een nieuwe arbeidsvoorwaardenovereenkomst, en bijstellingen van het ingezette beleid zullen worden aangegeven.

Om de mobiliteit van rijksambtenaren tussen de ministeries te bevorderen krijgen alle rijksambtenaren in 1999 vanaf de werkplek toegang tot de mobiliteitsbank. De mobiliteitsbank is een instrument voor individuele loopbaanontwikkeling met duizenden vacatures van binnen en buiten de rijksoverheid, informatie over ministeriële loopbaan- en mobiliteitsfaciliteiten, het werken bij een ministerie, informatie en testen op het gebied van loopbaan, arbeidsmarkt, beroepen en opleidingen. De verdere inhoudelijke ontwikkeling van de mobiliteitsbank wordt met inbreng van de gebruikers door alle ministeries gezamenlijk gerealiseerd. De verwachting is dat in 2000 de mobiliteitsbank als een van de eerste toepassingen op het rijksoverheidsintranet te vinden is.

Het ligt in de lijn der verwachting dat in nauw overleg met ministeries en Hoge Colleges van Staat de kennis en ervaring op loopbaan- en mobiliteitsgebied verder wordt gebundeld. Mogelijk groeit deze rijksoverheidsbrede bundeling op enig moment toe naar een «facilitair adviescentrum» met een meer eigen gezicht.

Op het terrein van organisatie en formatie wordt buiten de reguliere topformatieadviezen een aantal initiatieven genomen die voor de rijksdienst in brede zin van belang zijn.

Er verschijnt een nieuwe release van het computerondersteund functiewaarderingssysteem FUWASYS, die het mogelijk maakt om onderdelen van de functiebeschrijving flexibeler in te richten. Met dat systeem wordt het gedecentraliseerde proces van functiewaardering op de ministeries ondersteund.

In een beleidsnotitie over functiewaarderen zal worden aangegeven hoe nieuwe ontwikkelingen in en opvattingen over het functioneren van de overheid kunnen worden verwerkt in het systeem van functiewaarderen en wat deze betekenen voor het werken met zo'n systeem.

Naar een aantal rijksbreed voorkomende functies wordt onderzoek gedaan, waarbij zowel naar de formatieve als de organisatiekant van het werk wordt gekeken. Bij enkele van deze onderzoeken wordt tevens relevante arbeidsmarktinformatie verzameld. Op basis van dit onderzoek zal de hoogambtelijke Formatiecommissie aanbevelingen formuleren die bijdragen aan de verbetering van het functioneren van de rijksdienst.

Artikelonderdeel 07. Op dit artikelonderdeel wordt geraamd de vergoeding aan USZO voor de kosten van de invoering van ZW en WW voor overheidspersoneel. De uiteindelijke financiering van deze invoeringskosten zal plaatsvinden door eenmalig de bestemming van de ingehouden WW-premies over de WAO-uitkeringen van (gewezen) overheidswerknemers te wijzigen. Aangezien hiervoor een wijziging van de Wet overheidspersoneel onder de werknemersverzekeringen (OOW) noodzakelijk is, en deze wijziging naar het zich laat aanzien pas in de loop van 2000 effectief zal zijn, wordt de vergoeding voorlopig vanuit de BZK-begroting voorgefinancierd. Na het daadwerkelijk van kracht worden van de wetswijziging kan het Landelijk Instituut Sociale Verzekeringen (LISV), als beheerder van de ontvangen premies, overgaan tot afdracht van een deel aan BZK. De ontvangsten van het LISV, gespreid over de jaren 2000 en 2001, zijn geraamd op ontvangstenartikel 07.06.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een reallocatie van artikel 07.20 in verband met de financiering van een onderzoek naar de mogelijke deelname aan een collectief ziektekostenverzekeringscontract voor de sector Rijk.

07.05. Beheer rechtspositie

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op grond van het kabinetsstandpunt van eind 1985 blijft BZK betrokken bij de afwikkeling van de vóór 1985 gedane toezeggingen met betrekking tot het spreiden van rijksdiensten, voor zover deze extra personele lasten met zich meebrengen.

De cijfers

De kengetallen

07.10. Financiële rechtspositie actieven en post-actieven

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De uitgaven op dit artikel hebben betrekking op de financiële rechtspositie van post-actieven.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 05. Op dit artikelonderdeel worden de uitgaven geraamd ten behoeve van voormalige werknemers bij de PTT, de Postbank en de N.V. Sdu, die voor de invoering van de WWV-bodem per 1 april 1991 nog rechten konden ontlenen aan de tijdelijke regeling WWV-vervangende uitkering. Gezien de in het verleden gebleken onzekerheidsfactor met betrekking tot de werkelijke uitgaven (onder meer als gevolg van neveninkomsten die van invloed zijn op het gemiddeld uit te keren bedrag) is vooralsnog uitgegaan van het beschikbare budgettaire kader.

Artikelonderdeel 06. De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de financiële rechtspositie van gewezen overheidsdienaren van Suriname.

Artikelonderdeel 07. Op grond van de Garantiewet militairen KNIL, gewijzigd bij beschikking van de Minister van Justitie van 16 september 1958, nr. 438, zijn ten behoeve van de ex-KNIL militairen, die reeds ten tijde van de soevereiniteitsoverdracht daarop recht hebben verkregen, doch in Indonesië zijn achtergebleven, waarborgen vastgesteld op grond waarvan de kosten van overtocht (van Indonesië naar Nederland) kunnen worden gerestitueerd.

Dit geldt evenzeer voor gewezen militairen van de voormalige landmacht in Suriname en de Nederlandse Antillen die in deze beide landen zijn achtergebleven en voor ex-KNIL militairen die zich in één van deze beide landen gevestigd hebben. Aangezien uit ervaringscijfers blijkt dat van deze regeling nagenoeg geen gebruik wordt gemaakt, is geen bedrag in de begroting geraamd.

Artikelonderdeel 08. De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de financiële rechtspositie van gewezen overheidsdienaren uit het voormalig Nederlands Nieuw-Guinea.

Artikelonderdeel 09. De uitgaven in het kader van de Uitkeringswet Indische Geïnterneerden worden vanaf 1999 geraamd op artikel 07.22.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een reallocatie naar artikel 07.22 in verband met de raming van de Uitkeringswet Indische geïnterneerden. Per abuis is bij ontwerp-begroting 1999 verzuimd het budgettair kader over te hevelen naar artikel 07.22. Op dat artikel worden met ingang van 1999 alle door de SAIP uitgevoerde regelingen geraamd.

De kengetallen

* Exclusief de uitkeringen aan ex-KNIL-militairen.

07.16. Garanties

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden diverse garanties geraamd.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. Bij beschikking van 23 augustus 1974 nr. AB74/U1271, van de Minister van Binnenlandse Zaken, is de mogelijkheid geschapen om zonder bepaalde voorwaarden een hypotheekgarantie te verlenen voor tijdige betaling van rente en aflossing op een hypothecaire geldlening, die in verband met de aankoop van een woning is afgesloten. De rijkshypotheekgarantieregeling brengt in principe geen kosten met zich mee. Voor het burgerlijk rijkspersoneel is de rijkshypotheekgarantieregeling met ingang van 8 december 1990 ingetrokken. Dit betekent dat vanaf deze datum geen rijkshypotheekgaranties meer worden verleend aan burgerlijke rijksambtenaren. Reeds toegekende garanties blijven gehandhaafd.

Artikelonderdeel 05. In 1998 is aan het A&O fonds Rijk een garantie verstrekt van maximaal f 1,4 mln voor de terugbetaling van een door de stichting te verstrekken subsidie voor de ontwikkeling van een mobiliteitsbank. Op de garantie kan een beroep worden gedaan op het moment dat het A&O fonds Rijk van mening is, dat BZK een kwalitatief onvoldoende produkt heeft ontwikkeld. De garantie loopt tot eind 1999.

De in het voorjaar van 1999 aan de USZO verstrekte garantie voor financiering van de invoeringskosten ZW/WW is als gevolg van besluitvorming in de ministerraad inmiddels vervallen. De invoering van ZW en WW worden vooralsnog voorgefinancierd vanuit de BZK-begroting. Voor een toelichting wordt verwezen naar het gestelde bij artikel 07.03.

Vermelding verdient verder, dat op grond van de «Bijdragebeschikking Stichting A&O fonds sector Rijk» BZK gehouden is om bij opzegging van de regeling een opzegtermijn van minimaal drie jaar in acht te nemen.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een bijstelling van de verplichtingenraming in verband met het vervallen van de garantie aan de USZO voor de financiering van de invoeringskosten ZW en WW voor overheidspersoneel. Er is geen beroep gedaan op de garantie.

07.17. Bijdragen ten behoeve van werknemersorganisaties in verband met arbeidsverhoudingen in de overheidssector

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Dit artikel heeft betrekking op de bijdrage van werknemersorganisaties aan het overlegstelsel arbeidsvoorwaarden voor overheidspersoneel.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. De op dit artikelonderdeel geraamde uitgaven hebben, conform de circulaire van de Minister van Binnenlandse Zaken van 21 juni 1982, nr. AB82/U1164, Stcrt. 125, betrekking op de financiële bijdrage aan de centrales van overheidspersoneel voor het vakbondswerk.

Artikelonderdeel 02. Op dit artikelonderdeel wordt de werknemersbijdrage in de exploitatiekosten van de stichting geraamd. De bijdrageregeling heeft een looptijd tot 2000. In 1999 zal overleg worden gevoerd met de stichting over voortzetting van de financiering.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

2. een correctie van de verplichtingenraming in verband met verwachte kaseffecten.

07.18. Werkgeversbijdrage aan het overlegstelsel overheidspersoneel

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel wordt de financiële werkgeversbijdrage in de exploitatiekosten van de Stichting CAOP geraamd. De bijdrageregeling heeft een looptijd tot 2000. In 1999 zal overleg worden gevoerd met het CAOP over voortzetting van de financiering.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

2. een correctie van de verplichtingenraming in verband met verwachte kaseffecten.

07.20. Ziektekostenvoorziening Overheidspersoneel sector Rijk

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de uitgaven geraamd die betrekking hebben op de Regeling Ziektekostenvoorziening Rijkspersoneel (ZVR-regeling).

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. Op dit artikelonderdeel worden de programma-uitgaven met betrekking tot de ZVR geraamd. Deze uitgaven betreffen zowel de ZVR-uitkeringen, als de daarover verschuldigde loonbelasting.

Per 1 januari 2000 worden de criteria voor een tegemoetkoming ingevolge de ZVR aangescherpt. Dit is overeengekomen in het arbeidsvoorwaardenoverleg van de sector Rijk en zal naar verwachting leiden tot een geringe verlaging van de uitgaven.

Artikelonderdeel 02. Op dit artikelonderdeel worden de kosten geraamd voor het uitvoeren van de ZVR. De Dienst Ziektekostenvoorziening Overheidspersoneel (DZVO) te Emmen voert de regeling uit.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een overboeking naar AZ (f 0,075 mln), Justitie (f 4,406 mln), OCW (f 0,713 mln), Financiën (f 5,554 mln), VROM (f 0,778 mln), V&W (f 2,666 mln), EZ (f 0,917 mln), LNV (f 1,297 mln), SZW (f 0,487 mln) en VWS ( f 0,7 mln), en de Hoge Colleges van Staat (f 0,283 mln). De overboeking vormt onderdeel van de dekking van de looneffecten van de CAO-afspraken 1999/2000.

2. een reallocatie naar artikel 01.03 ter financiering van de looneffecten van de CAO-afspraken 1999/2000. Bij tweede suppletore begroting 1999 zal nadere verdeling plaatsvinden over de diverse personeelsartikelen.

3. een reallocatie naar artikel 07.03 in verband met de financiering van een onderzoek naar de mogelijke deelname aan een collectief ziektekostencontract voor de sector Rijk.

De kengetallen

07.21. Personeel en materieel Management en Personeelsbeleid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de personele en materiële uitgaven geraamd van DGMP inclusief de door te berekenen apparaatsuitgaven DZVO.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming ter dekking van de kosten gemoeid met de invoering van de Euro (in NLG 1 000):

2. een reallocatie van artikel 01.01 voor activiteiten in het kader van werkdrukvermindering.

3. een reallocatie naar artikel 01.01 als gevolg van de herberekening van de huisvestingsbudgetten in het kader van het nieuwe stelsel voor de rijkshuisvesting.

De kengetallen

07.22. Rechtspositie post-actieven (voormalige) overzeese gebiedsdelen

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De uitgaven op dit artikel hebben betrekking op de financiële rechtspositie van gewezen overheidsdienaren. De uitvoering van de onder dit artikel gebrachte regelingen berust bij de SAIP. Tot 1999 zijn de verplichtingen en uitgaven geraamd op de uitgavenartikelen 07.10 en 07.12 tot en met 07.15.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de financiële rechtspositie van gewezen overheidsdienaren, thans voornamelijk woonachtig in Suriname of de Nederlandse Antillen.

Met betrekking tot pensioenen, onderstanden, enz. aan voormalige leden van de landmacht in Suriname en de Nederlandse Antillen is in de overeenkomst van 14 januari 1960 tussen BZK en de SAIP een tweetal zaken neergelegd, namelijk de uitvoering van de werkzaamheden door de SAIP en de toegankelijkheidsverklaring van een tweetal Indische reglementen voor militairen of voormalige leden van de landmacht in Suriname en de Nederlandse Antillen.

In het besluit van 19 april 1967 (Stb. 1967, 250) is een toeslagregeling opgenomen op pensioenen van gewezen ambtenaren in Surinaamse en Antilliaanse overheidsdienst en hun nagelaten betrekkingen.

Aan in Suriname of de Nederlandse Antillen woonachtige ex-militairen, die voor 1 juli 1923 waren toegetreden tot het voormalig KNIL, wordt op grond van het Reglement voor den militair geneeskundige dienst in Nederlands-Indië het recht toegekend op (tegemoetkoming in) geneeskundige verzorging, evenals aan hun gezinsleden en nagelaten weduwen en wezen.

Als gevolg van een deviezenmaatregel van de Surinaamse overheid, ondervinden Surinaamse gepensioneerden in Nederland sedert 1 mei 1985 problemen met de overmaking van hun pensioen naar Nederland. De Nederlandse regering heeft in 1985 bij wijze van interim-voorziening een voorschotregeling in het leven geroepen. In 1993 is deze tijdelijke regeling vervangen door een definitieve garantieregeling, waarbij de betalingsverplichting van de Surinaamse pensioenen door Nederland wordt overgenomen. Voorts voorziet de regeling erin dat de desbetreffende overdracht aan Suriname wordt gecompenseerd voor wijzigingen in de wisselkoers en de prijsontwikkeling.

Artikelonderdeel 02. De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de financiële rechtspositie van gewezen overheidsdienaren uit het voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. De uitgaven worden gedaan op grond van het Pensioenreglement van Nederlands Nieuw-Guinea.

Artikelonderdeel 03. De uitgaven ten laste van dit artikelonderdeel hebben betrekking op de financiële rechtspositie van post-actieven, voornamelijk gewezen overheidsdienaren uit Indonesië.

Op grond van de Toeslagwet Indonesische pensioenen 1956 worden aan bepaalde categorieën personen Nederlandse toeslagen verleend.

Ingevolge Stb. 1964, 217, wordt door het Rijk aan de SAIP een bijdrage verstrekt ter grootte van het exploitatietekort. Het exploitatietekort wordt vastgesteld door het saldo te berekenen, waarmee de lasten van de SAIP de baten overschrijden. Dit saldo wordt vervolgens verlaagd met de aflossingen en uitlotingen van het belegd vermogen van de SAIP.

Op grond van verschillende Indische pensioenreglementen, Indische Staatsbladen en ordonnanties, worden aan gewezen overheidsdienaren uitkeringen gedaan.

Op grond van de Toeslagwet Indonesische pensioenen 1956 worden door het Rijk aan bepaalde groepen burgerlijke overheidsdienaren en gewezen burgerlijke overheidsdienaren van Indonesië, militairen van het voormalige KNIL, alsmede hun nagelaten betrekkingen verleende garanties en de daarop verleende toe- of bijslagen uitkeringen gedaan.

Artikelonderdeel 04. Op dit artikelonderdeel worden uitgaven geraamd betreffende aanvullende uitkeringen bij wijze van pensioen aan gewezen personeel op arbeidsovereenkomst bij het Hoge Commissariaat der Nederlanden in Indonesië op grond van het koninklijk besluit 1954 (Stb. 56).

Artikelonderdeel 05. De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de Uitkeringswet tegemoetkoming twee- tot vijfjarige diensttijd veteranen. Deze wet is per 30 december 1997 in werking getreden en voorziet onder voorwaarden in een eenmalige uitkering aan gewezen militairen die meer dan twee doch minder dan vijf jaren hebben gediend en daarvoor in de overheidspensioenwetgeving dan wel op andere wijze geen financiële compensatie hebben ontvangen.

Onder de rechthebbenden bevindt zich een aantal ex-KNIL militairen. Daarom is besloten dat de apparaatskosten die verbonden zijn aan de behandeling van aanvragen door deze groep rechthebbenden ten laste van BZK worden gebracht. De programmakosten, zijnde de uitkeringen inclusief belastingafdracht, komen ten laste van Defensie.

De regeling wordt voor de rechthebbende ex-KNIL militairen uitgevoerd door de SAIP. De aanvragen van overige rechthebbenden worden behandeld door Defensie.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een reallocatie van artikel 07.10 in verband met de raming van de Uitkeringswet Indische geïnterneerden. Per abuis is bij ontwerp-begroting 1999 verzuimd het budgettair kader over te hevelen naar het nieuwe artikel 07.22. Op dit artikel worden met ingang van 1999 alle door de SAIP uitgevoerde regelingen geraamd.

De kengetallen

Overeenkomstig de door de Stichting SAIP ingediende begroting is uitgegaan van de gemiddelde aantallen uitkeringsgerechtigden.

* Het gemiddelde bedrag per uitkering is vermeld.

08. Informatievoorziening en Automatiseringsbeleid

In het kader van de algemene zorg voor de bevordering van het functioneren van het openbaar bestuur, heeft BZK een coördinerende en stimulerende rol op het terrein van de informatievoorziening en de inzet van geautomatiseerde hulpmiddelen daarbij. Dit hoofdbeleidsterrein omvat activiteiten met betrekking tot de inzet van informatie en informatietechnologie voor de dienstverlening van de overheid, voor het toegankelijk maken van overheidsinformatie, bij de rol van burgers in de democratische besluitvorming en ter bevordering van een meer doelmatige bedrijfsvoering bij de overheid. Dit omvat tevens aspecten van telematica, privacybescherming en informatiebeveiliging, inclusief de zogenaamde millenniumproblematiek.

08.01. Bevordering informatievoorziening overheid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de uitgaven geraamd ten behoeve van het informatievoorzieningsbeleid, alsmede de bijdragen aan het agentschap BPR. Voor de begroting van het agentschap BPR wordt verwezen naar D. TOELICHTING BIJ DE AGENTSCHAPBEGROTINGEN.

De hoofdlijnen van het te voeren informatiebeleid zijn verwoord in het eind 1998 door de Minister voor GSI naar de Kamer gestuurde Actieprogramma Elektronische Overheid 1999–2002.

Doel van het actieprogramma is om met een gerichte inzet van ICT bij de overheid een impuls te geven aan het verbeteren van de kwaliteit en service (meer klantgerichtheid), efficiëntie (kostenbesparing) en effectiviteit van de dienstverlening aan burgers en bedrijfsleven.

Het actieprogramma richt zich op drie thema's die in de lopende kabinetsperiode tot aanwijsbare resultaten moeten leiden:

– een goede elektronische toegankelijkheid;

– een betere dienstverlening;

– een verbeterde interne bedrijfsvoering bij de rijksoverheid.

In het kader van de verbetering van de elektronische toegankelijkheid van de overheid zijn alle openbare bibliotheken in Nederland voorzien van personal computers met Internetaansluitingen en is de Internet-site www.overheid.nl operationeel geworden, die het met behulp van een gebruiksvriendelijk zoekmechanisme mogelijk maakt snel overheidsinformatie op te zoeken. Het streven is erop gericht zo veel mogelijk overheidsinformatie te digitaliseren en te ontsluiten door het op het Internet te plaatsen, waardoor het gratis raadpleegbaar wordt. De prioriteit ligt daarbij bij de zogenaamde democratische basisinformatie zoals documenten van vertegenwoordigende organen, weten regelgeving en rechterlijke uitspraken.

Naast het ontsluiten van informatie richt het beleid zich ook op het verbeteren van de publieke dienstverlening door loketintegratie en het gebruik van Internet. Het streefdoel hierbij is om in 2002 een kwart van de publieke dienstverlening langs elektronische weg af te handelen. Onder meer het programma OL2000 wordt hiertoe voortgezet. Tevens wordt voortgegaan met het onderzoek naar de mogelijkheden van chipkaarten bij verbetering van de publieke dienstverlening.

Het derde spoor van de «elektronische overheid» is om de interne bedrijfsvoering van de overheid te verbeteren. Bij de rijksoverheid komt er een verbeterde interne bedrijfsvoering door de ministeries meer als onderdeel van één concern te laten werken door middel van onder meer een overheidsintranet. Het project Stoomlijning Basisgegevens heeft tot doel om zoveel mogelijk gebruik te maken van gegevens die al ergens binnen de overheid zijn opgeslagen. Voor burgers en bedrijven heeft dit als voordeel dat in de toekomst zo min mogelijk (liefst slechts één keer) dezelfde gegevens aan de overheid behoeven te worden aangeleverd. Voor bedrijven zal dit onder meer kunnen leiden tot vermindering van hun administratieve lasten en daarmee tot kostenbesparingen.

Naast het realiseren van concrete doelen in deze kabinetsperiode is inzicht nodig in ontwikkelingen op de langere termijn. Aandacht voor de nationale, maar vooral voor de internationale ontwikkelingen is daarbij van groot belang. Bovendien is onderzoek nodig om tot een zo goed mogelijke onderbouwing van het beleid te komen.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. In het jaar 2000 wordt, als uitvloeisel van het Actieprogramma Elektronische Overheid, aandacht besteed aan de volgende onderwerpen en projecten:

* Strategisch beleid. Kennisuitwisseling vindt onder meer plaats in het G8-project Government on Line, waarin Nederland een actieve rol speelt. Daarnaast wordt meegedaan aan het internationale onderzoek «Governance in the digital economy». In OECD-verband zal gewerkt worden aan het definiëren van indicatoren die een adequate beleidsvergelijking mogelijk maken.

* Informatierelaties. Stroomlijning basisgegevens. Dit programma draagt bij aan het tot stand brengen van een stelsel van authentieke gegevensregistratiesbinnen de overheid. Dit is de basis voor een goede, gereguleerde gegevensuitwisseling met als directe baten efficiencyverbetering, vermindering van administratieve lasten en verbetering van de dienstverlening. In 2000 wordt onder meer een concept van rechten en verplichtingen voor authentieke registraties uitgewerkt en een belangrijke bijdrage aan vier voorbeeldprojecten geleverd. Tevens wordt een keuze gemaakt voor acht uiteindelijk te realiseren authentieke registraties.

* Dienstverlening en toegankelijkheid.

• Bevorderen overheidsinformatie op Internet. Onder meer met behulp van een helpdesk wordt bevorderd dat overheidsorganisaties, waaronder ook gemeenten en provincies, bestuurlijke informatie en regelgeving via het Internet publiceren.

• Integrale teksten wet- en regelgeving op Internet. Kort na het jaar 2000 moet een actueel en volledig bestand van de wet- en regelgeving van het Rijk op Internet beschikbaar komen en kosteloos door iedereen geraadpleegd kunnen worden.

• Actieve openbaarmaking. In 2000 zal verdere uitvoering gegeven worden aan de aan de Kamer toegezegde beleidsvoornemens ter vergroting van de kenbaarheid van overheidsinformatie en de actieve openbaarmaking.

• OL2000. Er wordt bijgedragen aan de bouw van landelijk geïntegreerde loketten voor overheidsdiensten op het gebied van bouwen en wonen, zorg en welzijn alsmede een bedrijvenloket. Daarnaast wordt het aanbieden van overheidsdiensten in zijn algemeenheid bevorderd, ondermeer door de ontwikkeling van technische hulpmiddelen hiervoor.

• Kader voor gebruik van elektronische gegevensbestanden. In 2000 zal een verdere operationalisering plaatsvinden van de beleidslijnen die eind 1999 aan de Kamer zijn voorgelegd. Afhankelijk van de discussie met de Kamer zal dat al dan niet resulteren in de ontwikkeling van een publiekrechtelijke regeling voor het commercieel gebruik van overheidsinformatie.

* Infrastructuur en continuïteit.

• Het project ON21. De aanbesteding voor Overheids Telefonie 2000 (OT2000), waarin ruim de helft van de telefoniebestedingen binnen de openbare sector is gebundeld, zal naar verwachting in het voorjaar 2000 resulteren in definitieve gunning en implementatie. Daarnaast is in 2000 de gunning gepland van aanbestedingen voor datatransportdiensten onder de noemer ON2000.

• Overheidsintranet. Dit jaar wordt de architectuur opgezet voor een intranet voor de gehele rijksoverheid en voor een adresgids. Dit zal naar verwachting in 2000 resulteren in een Europese aanbesteding.

• Digitale Duurzaamheid. Er wordt invulling gegeven aan het Digitaal Depot voor permanente opslag van digitale archiefbescheiden en aan het Recordkeeping System voor het beheer van digitale documenten. Speciale aandacht zal worden besteed aan de archivering in geografische informatiesystemen en databases, aan de manier waarop organisaties met e-mail kunnen omgaan en aan de archivering van internet-sites.

* Project bureau Millennium Overheid (PMO). Het PMO is eind 1997 – voor de periode tot medio 2000 ingesteld met als opdracht te bevorderen dat binnen de rijksoverheid en medeoverheden het millenniumvraagstuk tijdig opgelost wordt opdat het maatschappelijk verkeer ongestoord kan blijven functioneren. Deze taak wordt ingevuld door het verrichten van de volgende werkzaamheden:

– ondersteuning en advisering in het millenniumproces aan in de eerste plaats de ministeries van algemeen bestuur, maar ook aan medeoverheden (provincies, gemeenten en waterschappen);

– informatiemakelaar (infodesk) ten opzichte van de betrokken ministeries en medeoverheden;

– evalueren/rapporteren hoe de voortgang van het millenniumproces binnen ministeries verloopt, hoe de voortgang zich verhoudt tot die van de andere ministeries en aangeven in hoeverre de doelstellingen op verschillende data voor en per 1 januari 2000 gerealiseerd zullen worden.

De beschikbare middelen voor het projectbureau worden voornamelijk ingezet voor personele uitgaven (waaronder kosten voor de inhuur van interimmanagement en externe expertise, uitgaven verbonden aan het laten verrichten van contra-expertise, materiële (automatiserings)uitgaven ten behoeve van inrichtingsen exploitatiekosten voor de helpdesk- en informatiedeskfunctie, alsmede voorlichtings- en huisvestingskosten.

Artikelonderdeel 06. Het Samenwerkingsverband Informatiebeveiliging heeft als speerpunten in 2000 het ontwikkelen en invoeren van beveiligde elektronische post binnen de rijksdienst en het verder invullen van een of meerdere TTP's (Trusted Third Party) voor de communicatie tussen overheid en maatschappij. Daarbij speelt de mogelijke invoering van de digitale handtekening voor de communicatie tussen overheid en burger een belangrijke rol.

Voor wat de ondersteuning van de ministeries op het gebied van informatiebeveiliging betreft, wordt in 2000 de «roll-out» van het kennisintensieve instrument ESAKa voor het uitvoeren van afhankelijkheids- en kwetsbaarheidsanalyses grotendeels afgerond. Veel energie zal worden gestoken in de ondersteuning van de ministeries bij het inzetten van ESAKa en de verdere implementatie van het Voorschrift Informatiebeveiliging Rijksdienst.

Artikelonderdeel 07. Op dit artikelonderdeel worden de bijdragen met betrekking tot de GBA geraamd van BZK aan het agentschap BPR.

De begroting van dit agentschap met bijbehorende toelichting is opgenomen onder D. TOELICHTING BIJ DE AGENTSCHAPBEGROTINGEN.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een overboeking naar LNV (f 4 000) en OCW (f 793 000) in verband met de invoering per 1 januari 1999 van een nieuw financieringsmodel voor de GBA.

2. een overboeking van EZ in verband met het project ELO: pilot intranet (onderzoek naar de architectuur van het overheidsintranet) van BZK.

08.04. Personeel en materieel Centrale Archiefselectiedienst

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden bijdragen geraamd van BZK aan het agentschap Centrale Archiefselectiedienst (CAS).

De begroting van het agentschap met bijbehorende toelichting is opgenomen onder D. TOELICHTING BIJ DE AGENTSCHAPBEGROTINGEN.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming als gevolg van de gewijzigde financiering van het agentschap CAS.

2. een reallocatie van artikel 01.01 als gevolg van de herberekening van de huisvestingsbudgetten in het kader van het nieuwe stelsel voor de rijkshuisvesting.

08.06. Integratie van personeels- en salarisadministraties

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De Minister van BZK is in het verlengde van de coördinerende taak voor het overheidspersoneelsbeleid verantwoordelijk voor de coördinatie van de personeelsinformatievoorziening binnen de overheid in het algemeen en voor de rijksoverheid in het bijzonder. In dat kader is de minister tevens verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer van de Interdepartementale Personeelsinformatie Automatiseringssystemen (IPA-systemen).

Het toezicht op het beheer en de ontwikkeling van de IPA-systemen wordt sinds 1994 uitgevoerd door een samenwerkingsverband van deelnemers aan de IPA-systemen. Dit samenwerkingsverband kent een Algemene Vergadering van Deelnemers (AVD) waarin de deelnemers aan het samenwerkingsverband zijn vertegenwoordigd. Het door de AVD gekozen bestuur fungeert tevens als bestuur voor de Dienst Informatievoorziening Overheidspersoneel (IVOP). Deze dienst is belast met de ontwikkeling en het beheer van de IPA-systemen. In financiële zin is dit sinds 1994 mogelijk gemaakt door enerzijds uitdeling van het IVOP-budget aan de deelnemers van het samenwerkingsverband en anderzijds volledige doorberekening van de kosten voor onderhoud, beheer en apparaat (waaronder de huisvestingskosten).

In 1996 is met de deelnemers aan het Samenwerkingsverband IPA-systemen een afspraak gemaakt over de wijze waarop zowel het budget als de bijbehorende kosten voor de onderwerpen, die uit de inventarisatie van het ministerie komen, naar het samenwerkingsverband kunnen worden overgeheveld.

Op dit artikel worden geraamd de bijdragen die in verband met de integrale kostendoorberekening van het agentschap IVOP ten goede komen aan de deelnemers van het samenwerkingsverband, die geen directe relatie hebben met de rijksbegroting.

De uitgaven en ontvangsten van het agentschap IVOP worden nader toegelicht in de agentschapbegroting. Deze is opgenomen onder D. TOELICHTING BIJ DE AGENTSCHAPBEGROTINGEN.

De cijfers

09. Algemene Bestuursdienst

De Algemene Bestuursdienst (ABD) bestaat uit alle rijksambtenaren in de formatieve schaal 17 en hoger. Verenigd in de ABD worden zij in staat gesteld hun eigen kwaliteit, integriteit en professionaliteit voor de rijksdienst te versterken. Het bureau voor de ABD ontwikkelt en coördineert speciaal voor de ABD-leden een loopbaanbeleid waarin persoonlijke en professionele ontwikkeling centraal staat. Het ABD-beleid bestaat uit vijf pijlers: benoemingenbeleid, loopbaanadvisering, individuele ontwikkeling, interministeriële synergie en research en development.

Met ingang van 1 januari 2000 wordt de ABD uitgebreid met de managementfuncties op schaal 16. Tevens komen vanaf deze datum de SG's en DG's in vaste dienst bij BZK en zullen zij voor bepaalde tijd worden benoemd op één van de ministeries.

09.01. Personeel en materieel Algemene Bestuursdienst

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden zowel de personele als de materiële uitgaven geraamd van het bureau voor de ABD.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming ten behoeve van uitbreiding van het bureau ABD in verband met de uitvoering van nieuwe taken zoals geformuleerd in het regeerakkoord. Het betreft hier het in dienst brengen van topambtenaren in schaal 19, zijnde SG's en DG's, bij BZK per 1 januari 2000. In 2001 wordt de bevordering van de mobiliteit tussen rijksdienst, grote gemeenten, provincies en internationale organisaties ter hand genomen.

2. een reallocatie van artikel 01.01 voor activiteiten in het kader van werkdrukvermindering.

De kengetallen

* Op 1 januari 2000 wordt de ABD uitgebreid met de functionarissen op managementfuncties in schaal 16. Dit zijn er ongeveer 300. Dit betekent dat het aantal te vervullen vacatures toeneemt (de mobiliteit in deze groep bedraagt ongeveer 10%).

09.02. Personeelsbeleid Algemene Bestuursdienst

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de kosten geraamd die betrekking hebben op de activiteiten ten behoeve van de vijf pijlers van het bureau voor de ABD.

De cijfers

10. Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties

DGCZK heeft de zorg voor het constitutionele, staatsrechtelijke bestel, de coördinatie van de samenwerkingsrelatie met de Nederlandse Antillen en Aruba en de coördinatie van Europese en internationale aangelegenheden. Tot het werkterrein van de Directie Constitutionele Zaken en Wetgeving behoort naast beleidsadvisering betreffende constitutionele zaken in het algemeen ook juridische advisering en wetgeving ten behoeve van onderwerpen die tot het beleidsterrein van BZK behoren. De Directie Koninkrijksrelaties is belast met de coördinatie van de samenwerkingsrelatie met de Nederlandse Antillen en Aruba. Dit betreft zowel de bestuurlijke verhoudingen tussen Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba als de inhoud van de samenwerking met de Nederlandse Antillen en Aruba. De vertegenwoordigingen op de Nederlandse Antillen en Aruba dragen zorg voor de ambtelijke vertegenwoordiging van de Nederlandse regering bij de regering van de Nederlandse Antillen alsmede bij de Antilliaanse eilandsbesturen, en bij de regering van Aruba. De Afdeling Coördinatie Europese en internationale Zaken verzorgt de coördinatie van de Europese en Internationale aangelegenheden. Beleid en standpunten terzake worden in samenspraak met alle onderdelen van BZK ontwikkeld.

Onder de verantwoordelijkheid van dit hoofdbeleidsterrein valt eveneens de vertegenwoordiging van BZK bij de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Europese Unie.

Op dit hoofdbeleidsterrein worden de kosten van personeel en materieel van DGCZK geraamd. Onder de post materieel zijn tevens uitgaven geraamd voor meer specifieke uitgaven, zoals bijvoorbeeld in het kader van Grondwetsaangelegenheden, Projecthulp Midden Europa en het Indonesië-programma. Daarnaast zijn de personele en materiële uitgaven van de vertegenwoordigingen van Nederland in de Nederlandse Antillen en Aruba opgenomen.

De uitgaven en ontvangsten in het kader van de samenwerking met de Nederlandse Antillen en Aruba worden in een aparte begroting Koninkrijksrelaties (IV) geraamd.

10.01. Personeel en materieel Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties Nederland/EU

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden zowel de personele als de materiële uitgaven geraamd van DGCZK van BZK in Nederland, alsmede de kosten van de permanente vertegenwoordiging van BZK in Brussel.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een verhoging van de raming als gevolg van de invoering van de Euro.

2. een overboeking van BuiZa in verband met de ministeriële initiatieven Pre-accessie.

3. een reallocatie van artikel 01.01 voor activiteiten in het kader van werkdrukvermindering.

De kengetallen

10.02. Personeel en materieel Vertegenwoordigingen Nederlandse Antillen en Aruba

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden zowel de personele als de materiële uitgaven geraamd van de vertegenwoordigingen van Nederland op de Nederlandse Antillen, Sint Maarten en Aruba.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De kengetallen

6. Ontvangsten

01. Algemeen

01.06. Ontvangsten A&O subsidies

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de ontvangsten geraamd die BZK verkrijgt uit subsidies van het A&O fonds.

De cijfers

01.08. Overige ontvangsten

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden diverse ontvangsten van BZK geraamd.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. in verband met de te verwachten dividenduitkeringen van de NV Sdu en van Roccade is een structurele raming van dividendontvangsten opgenomen.

2. een desaldering met uitgavenartikel 01.01 in verband met diverse ontvangsten van verkopen, contante kortingen en de fiscale maatregelen in het kader van de kinderopvang.

01.09. Ontvangsten vervreemding aandelen PinkRoccade NV

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de ontvangsten geraamd samenhangend met de voorgenomen vervreemding van het aandelenpakket van PinkRoccade (voorheen de Roccade Informatica Groep NV en daarvoor N.V. RCC). Aangezien de omvang van de ontvangsten vanaf 2000 nog niet bekend is, is vanaf dat jaar een memorieraming opgenomen.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. de verkoop door de staat van de 1^e tranche (van 25%) van de aandelen van PinkRoccade heeft geleid tot een opbrengst voor de staat.

2. een desaldering met uitgavenartikel 01.14 in verband met uitgaven vervreemding PinkRoccade.

02. Openbaar Bestuur

02.01. Inhoudingen voor pensioenen van de leden van het Europees Parlement of hun betrekkingen

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op grond van de APPA betalen de leden van het Europees Parlement pensioenpremies. Dit premiebijdrageverhaal bedraagt op dit moment 3,125 % van de schadeloosstelling.

De cijfers

02.02. Werking politiek systeem

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op grond van artikel G 1, tweede lid, van de Kieswet moet een waarborgsom van f 1 000 worden betaald aan het Rijk door de politieke partij die haar aanduiding laat registreren bij het centraal stembureau voor de verkiezing van de leden van de Tweede Kamer. De waarborgsom wordt teruggestort, indien de politieke groepering bij de eerstvolgende verkiezing een geldige kandidatenlijst inlevert.

Op grond van artikel H 12 van de Kieswet dient een politieke partij die aan de verkiezing van de Tweede Kamer wil deelnemen en niet reeds een of meer zetels in de Tweede Kamer heeft, voorafgaand aan de inlevering van een kandidatenlijst een waarborgsom van f 25 000 te betalen aan het Rijk. De waarborgsom wordt teruggestort indien de partij niet daadwerkelijk een kandidatenlijst inlevert, en ook indien de partij bij de verkiezing een aantal stemmen behaalt dat meer dan 75% van de kiesdeler bedraagt.

Op grond van artikel Y 2 van de Kieswet zijn beide regelingen van overeenkomstige toepassing op de verkiezing van de leden van het Europees Parlement.

De waarborgsommen die niet worden teruggestort, vervallen aan het Rijk. Gezien de onzekerheid van deze ontvangsten wordt een memorieraming opgenomen.

De cijfers

02.03. Diverse ontvangsten

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden diverse ontvangsten geraamd op het terrein van het openbaar bestuur. Het betreft mogelijke ontvangsten als gevolg van afrekening van in voorgaande jaren verstrekte voorschotten, ontvangsten wegens medefinanciering door derden van door BZK uitgevoerde activiteiten, van derden ontvangen onkostenvergoedingen, alsmede opbrengsten van de verkoop van brochures/publicaties op het gebied van het openbaar bestuur.

De voor 1999/2000 geraamde ontvangsten betreffen voor een belangrijk deel terugontvangsten wegens afrekening van aan gemeenten verstrekte voorschotten in het kader van de Ewlw-regeling (Melkert-banen). Dat deze afrekening leidt tot terugontvangsten wordt voornamelijk veroorzaakt door gemeenten die voor het eerst deelnemen aan de regeling voor Melkert-banen. Door organisatie- en startproblemen (zoals het opzetten van de gemeentelijke uitvoeringsorganisatie, het zoeken naar de juiste kandidaten, het werven van werkgevers, enzovoort) vindt de daadwerkelijke realisatie van de banen eerst vaak in de loop van het jaar plaats.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. incidentele verhoging van de raming als gevolg van de gewijzigde financiering van het agentschap BPR.

2. te verwachten terugontvangsten vanwege onderuitputting door gemeenten van de voorschotten.

02.04. Paspoortleges

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Dit artikel betreft de raming van de ontvangsten in verband met de terzake van de afgifte van reisdocumenten af te dragen rijksleges. Deze afdracht is gebaseerd op artikel 7 van de Paspoortwet en het Besluit Paspoortgelden. De rijksleges-tarieven bedragen momenteel f 55,30 voor het paspoort en f 16 voor de Europese identiteitskaart. Deze tarieven worden jaarlijks aangepast in verband met hogere productiekosten voor kwaliteitsverbetering van de reisdocumenten en wegens prijsindexering. Als indexeringspercentage wordt het indexcijfer voor de overheidsconsumptie gehanteerd.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. een desaldering met uitgavenartikel 02.07 in verband met extra uitgaven en ontvangsten reisdocumenten.

2. een desaldering met uitgavenartikel 02.07 in verband met te verwachten extra ontvangsten die worden ingezet voor extra uitgaven in het kader van NGR.

De kengetallen

02.05. Ontvangsten sociale vernieuwing

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel zijn de afgelopen jaren ontvangsten op het terrein van sociale vernieuwing verantwoord, voornamelijk bestaande uit terugbetalingen van bijdragen (uit het fonds stimulering) sociale vernieuwing.

De cijfers

02.06. Ontvangsten in verband met aansluiting medeoverheden bij de Nationale ombudsman

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Het kabinet streeft naar de totstandkoming van een landelijk dekkend stelsel van externe klachtvoorzieningen. Dit betekent dat de ideale situatie bereikt is wanneer burgers ten aanzien van gedragingen van alle overheidsorganen de mogelijkheid hebben een klacht in te dienen bij een onafhankelijke, externe instantie. Voor klachten over gedragingen van de rijksoverheid kunnen burgers terecht bij de Nationale ombudsman.

Het kabinet is van mening dat het beschikken over een externe klachtvoorziening in beginsel behoort tot de eigen verantwoordelijkheid van decentrale overheden. Decentrale overheden kunnen ervoor kiezen een eigen ombudsman of -commissie in het leven te roepen of zich te doen aansluiten bij de Nationale ombudsman. Door een recente wijziging van de Wet Nationale ombudsman is het mogelijk geworden dat bestuursorganen van provincies, gemeenten, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen bij ministerieel besluit worden aangewezen als bestuursorganen waarop de Wet Nationale ombudsman van toepassing is. De aanwijzing geschiedt op verzoek van het bestuur van de desbetreffende decentrale overheid. Voor de aansluiting bij de Nationale ombudsman zijn de decentrale overheden een vergoeding verschuldigd aan de Minister van BZK. Van een verzoek om aansluiting hebben alle provincies, de waterschappen en 38 gemeenten gebruik gemaakt (Stcrt. 1998, 249).

Op dit artikel worden de ontvangsten van de rijksoverheid in verband met de aansluiting van provincies, waterschappen en gemeenten bij de Nationale ombudsman geraamd.

De uitgaven van de Nationale ombudsman worden geraamd op de begroting van de Hoge Colleges van Staat en Kabinet der Koningin.

De cijfers

03. Integratiebeleid minderheden

03.01. Ontvangsten remigratiebeleid

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op grond van artikel 95 van de Werkloosheidswet is het Algemeen Werkloosheidsfonds verplicht vergoedingen te geven aan het Rijk voor verstrekte remigratiebijdragen aan remigranten voor zover die een WW-uitkering zouden hebben ontvangen als zij niet waren geremigreerd.

Daarnaast worden op dit artikel eventuele terugbetalingen en overige ontvangsten van (r)emigranten en instellingen geraamd.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

05. Openbare Orde en Veiligheid

05.01. Ontvangsten Dienst Geneeskundige Verzorging Politie

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

In het Besluit Geneeskundige Verzorging Politie 1994 is de ziektekostenregeling vastgelegd voor de politie. De DGVP fungeert als een verplichte ziektekostenverzekeraar voor alle werknemers bij de politie en voor diegenen die met pensioen zijn of gebruik gemaakt hebben van VUT/FLO-FPU of andere dergelijke regelingen. De gezinsleden van de GVP-verzekerden zijn meeverzekerd, voorzover zij geen eigen aanspraken op een ziektekostenregeling hebben of anderszins zijn uitgesloten. De DGVP gaat uit van een kostendekkende premieheffing. Deze premieheffing wordt gemeenschappelijk opgebracht door de deelnemers en door de werkgevers. De premie GVP wordt jaarlijks – op voorstel van de DGVP – door de Minister van BZK, na overleg met de Commissie voor Georganiseerd Overleg in Politieambtenarenzaken, vastgesteld. Met de op dit artikel geraamde ontvangsten hangen samen de uitgaven van de DGVP. Hiervoor wordt verwezen naar het uitgavenartikel 05.09.

De cijfers

05.05. Ontvangsten Brandweerzorg

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De ontvangsten op dit artikel betreffen de doorberekende kosten van de door de directie Brandweer en Rampenbestrijding verstrekte publicaties en overige ontvangsten die betrekking hebben op de brandweerzorg. De directe kosten van de publicaties, die de directie in het kader van de serviceverlening verkoopt, worden volledig in rekening gebracht.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

De cijfers

05.07. Ontvangsten Rampenbestrijding en hulpverlening

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

De ontvangsten die kunnen optreden als gevolg van de rampbestrijdingstaak worden op dit artikel geraamd. Het betreffen ontvangsten uit inruil van in onbruik geraakt materieel voor de rampenbestrijding, eventuele huuropbrengsten van medegebruik van infrastructurele voorzieningen en overige ontvangsten die betrekking hebben op de rampenbestrijding en hulpverlening.

De cijfers

05.09. Ontvangsten Politie

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Naast de ontvangst van Justitie voor haar aandeel in de bijdrage van de kosten van het LSOP worden ontvangsten van algemene aard van politie op dit artikel geraamd.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. incidentele verhoging van de raming als gevolg van de gewijzigde financiering van het agentschap ITO.

06. Binnenlandse Veiligheidsdienst

06.01. Diverse ontvangsten

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de diverse ontvangsten van de BVD geraamd.

De cijfers

07. Management en Personeelsbeleid

07.06. Diverse ontvangsten

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden de ontvangsten geraamd van het hoofdbeleidsterrein Management en Personeelsbeleid.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 01. Dit artikelonderdeel betreft met name de ontvangsten van BuiZa, als bijdrage in de uitgaven op grond van de Garantiewet Surinaamse Pensioenen. De uitgaven in het kader van de Garantiewet zijn geraamd op uitgavenartikel 07.22.

Artikelonderdeel 04. Op dit artikelonderdeel worden de ontvangsten geraamd in verband met de doorberekening van de uitvoeringskosten van de DZVO. Sinds de sectoralisatie van de ZV-regelingen worden de uitvoeringskosten hiervan doorberekend aan de diverse opdrachtgevers. De door te berekenen uitvoeringskosten worden geraamd op uitgavenartikel 07.21.

Artikelonderdeel 05. Op dit artikelonderdeel worden de ontvangsten geraamd van de aflossingen op diverse leningen, die in 1998 aan de Arbo Management Groep (AMG) zijn verstrekt.

Artikelonderdeel 06. Op dit artikelonderdeel worden de ontvangsten geraamd van het LISV, ter verrekening van de door BZK voor te financieren uitgaven voor de invoering van ZW en WW voor overheidspersoneel. Bedoelde uitgaven worden geraamd op uitgavenartikel 07.03. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het gestelde bij dat artikel.

De cijfers

08. Informatievoorziening en Automatiseringsbeleid

08.02. Diverse ontvangsten

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden diverse ontvangsten met betrekking tot het hoofdbeleidsterrein Informatievoorziening en Automatiseringsbeleid geraamd. Het betreft voor een belangrijk deel van derden ontvangen bijdragen ter medefinanciering van door BZK uitgevoerde activiteiten op het terrein van de overheidsinformatievoorziening.

De onderverdeling naar artikelonderdelen

Artikelonderdeel 04. Op dit artikelonderdeel worden de overige diverse ontvangsten geraamd op dit hoofdbeleidsterrein. Deze overige ontvangsten kunnen als volgt worden onderverdeeld (in NLG 1 000):

Voor de jaren 2000 en volgende zijn conform de planning van het project ON21 ontvangsten geraamd. Deze ontvangsten komen tot stand middels opcenten op te realiseren individuele contracten onder de OT2000-mantelovereenkomst en is afhankelijk van:

* het moment van gunning en daaraan gerelateerd de start van de exploitatie,

* het uiteindelijke aantal deelnemers,

* de omvang van het dienstenpakket per deelnemer,

* de nog vast te stellen hoogte van de opcenten (1 à 1,5%) en de duur waarover deze wordt geheven (tenzij anders wordt besloten gedurende de gehele contractperiode van 3 jaar met 3 jaar verlenging).

De cijfers

08.05. Ontvangsten Centrale Archiefselectiedienst

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Op dit artikel worden eventuele ontvangsten geraamd uit hoofde van het agentschap CAS.

De cijfers

De toelichting bij de cijfers

1. incidentele verhoging van de raming als gevolg van de gewijzigde financiering van het agentschap CAS.

10. Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties

10.01. Diverse ontvangsten

Het te voeren beleid en de grondslag van het artikel

Dit artikel bevat ramingen voor ontvangsten in Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba. Het betreft huurontvangsten van een aantal woningen van uitgezonden ambtenaren, opbrengst bij een eventuele verkoop van dienstwoningen en diverse overige ontvangsten.

De cijfers

D. TOELICHTING BIJ DE AGENTSCHAPBEGROTINGEN

Agentschap ITO

1. Algemeen

1.1. Doel en taken agentschap ITO

ITO is een agentschap van BZK dat als opdracht heeft het voorzien in de ICT-behoeften en -ondersteuning van de hele sector Openbare Orde en Veiligheid (OOV) (politie, brandweer, ambulance, marechaussee en rampenbestrijdingsorganisaties), de strafrechtelijke keten en andere opsporings- en hulpverleningsorganisaties.

ITO is in 1994 als gevolg van de reorganisatie van de politie ontstaan als divisie van het KLPD. In deze divisie werden de landelijke en bovenregionale ICT-functies voor de Nederlandse politie ondergebracht. Per 1 mei 1998 heeft ITO de status van agentschap gekregen.

ITO onderscheidt de volgende taken:

• ontwikkelen en beheren van netwerk infrastructuren, waaronder de voorbereidings- en realisatie activiteiten. Voorbeelden zijn C2000, PODACS, JustitieNet, medegebruik Netherlands Armed Forces Integrated Network (NAFIN), Radio Frequenties, Alarmnummer 1–1-2, Nationaal Noodnet, ILM, LTNP (Landelijk Telefoonnummer Nederlandse Politie), etcetera;

• ontwikkelen en beheren van landelijke en bovenregionale (concern)informatiesystemen (Applicaties), met versterking van de ondersteuning van implementaties. Voorbeelden zijn GMS, HKS, HKS/CVI, Mobipol, OPS, Vreemdelingen Administratie Systeem (VAS), NSIS, Eurregionaal MultiMediaal Informatiesysteem (EMMI), etcetera;

• uitvoering van de rekencentrumfunctie (centraal en zo nodig decentraal) voor het beschikbaar stellen van rekencentrum faciliteiten voor externe opdrachtgevers (outsourcing) en interne opdrachtgevers (infrastructuren en applicatie ontwikkeling en -beheer);

• opbouwen van kennisfuncties voor innovatie en voor ondersteuning van opdrachtgevers en beleidsmakers met advies en met strategische en conceptuele beleidsontwikkeling;

• (mede) ontwikkelen en beheren van standaards.

1.2. Verbeteren doelmatigheid

Het concentreren van Informatisering en Automatisering(I&A)-functies binnen de OOV-sector bevordert de samenhang en de doelmatigheid. ITO zal een belangrijke partner zijn in de concentratie van I&A-taken (waaronder met name applicatie-ontwikkeltaken en rekencentrumfuncties) van de Politiekorpsen en andere OOV-organisaties, om daarmee synergie te realiseren, de samenhang te bevorderen en hogere doelmatigheid te bereiken. Daardoor zal de verhouding tussen gerealiseerde doelen en kosten (aanzienlijk) kunnen verbeteren.

De doelmatigheid zal tevens worden bevorderd door het bieden van gemeenschappelijke ketensystemen ten behoeve van informatie-uitwisseling binnen de sector. Streven is de schakels binnen de verschillende ketens in beeld te krijgen en te bevorderen dat ICT-voorzieningen zodanig in samenhang worden aangeboden dat keteninformatisering wordt gestimuleerd.

Omdat bij ITO sprake is van een grote diversiteit in het aanbod van producten en diensten en daarnaast de ontwikkelingen in de ICT-technologie zeer snel gaan, is het niet eenvoudig de doelmatigheid per product meetbaar te maken. De prijzen van apparatuur en telecommunicatie dalen, maar de toename in het gebruik van nieuwe ICT-technologieën in de bedrijfsprocessen van de afnemers vereist grotere personele inspanningen en specifieke deskundigheid van ITO. Van de personele bezetting is circa 20% ingehuurd om flexibel te kunnen inspelen op met name de kwaliteitsveranderingen in de vraag.

ITO hanteert voor haar personele dienstverlening integrale uurtarieven. Jaarlijks publiceert de ITO een producten- en dienstenoverzicht waarin voor de verschillende vormen van netwerkdiensten, netwerkbeheer en applicatiegebruik duidelijk wordt aangegeven welke abonnementskosten per maand in rekening worden gebracht en wat de variabele kosten per bevraging of oproep zijn. Dit overzicht geeft de potentiële klanten de mogelijkheid om prijsvergelijkingen te maken met commerciële aanbieders en stimuleert tevens het kostenbewustzijn van de ITO-organisatie.

Met een kostprijsmodel en een administratief systeem volgens het baten- en lastenstelsel worden de integrale kosten en inkomsten per product met de volgende grondslagen berekend en verantwoord:

• bestede tijd x tarief;

• het gebruik van de infrastructuur per transactie of per aansluiting met een bepaalde capaciteit;

• directe materiële kosten en afschrijvingskosten.

In de berekening van de kostprijzen en tarieven wordt rekening gehouden met deskundigheidsniveaus, bijzondere beveiligingseisen en de kwaliteitsborging van de dienstverlening.

De tarieven worden jaarlijks voorgelegd aan de IT-raad1 en goedgekeurd door BZK.

In de planning & controlcyclus van ITO is bepaald dat BZK jaarlijks, nadat de jaarplannen en de omvang van de dienstverlening voor het volgende jaar zijn vastgesteld, de tarieven uiterlijk in november vaststelt. In de begroting 2000 en de meerjarencijfers is voorlopig uitgegaan van de voor 1999 vastgestelde tarieven. Het onderscheid tussen het lage en het hoge tarief hangt samen met het salarisschaalniveau van de werkzaamheden (hoog tarief vanaf BBP schaal 10).

1.3. Financieel beheer

Zoals in de ontwerp-begroting 1999 reeds werd gemeld, heeft Deloitte&Touche, als voorbereiding op de vorming van het agentschap ITO in 1998, aanbevelingen gedaan gericht op de verbeteringen in: de werking van de AO; managementrapportages; (vervanging van) het financieel systeem en het contractenregister.

Inmiddels is een aantal aanbevelingen uitgewerkt en zijn in 1999 belangrijke resultaten geboekt ten aanzien van de werking van de AO, de implementatie van een nieuw financieel systeem per 1 januari 1999 en de verbeteringen in de managementrapportages. Hierdoor is het mogelijk geworden maandelijks per afdeling inzicht te verschaffen over de interne en externe personele inzet, de materiële kosten, de in rekening gebrachte kosten en de opbrengsten.

Een nieuw aandachtspunt vormt de invoering van de Euro. Daartoe is in samenwerking met BZK begin 1999 een inventarisatie van te wijzigen informatiesystemen en processen uitgevoerd. Naar verwachting zal in het jaar 2000 een belangrijke (personele) inspanning op dit terrein moeten worden geleverd. De additionele kosten zullen naar schatting circa f 250 000 bedragen.

1.4. Toegepaste waarderingsgrondslagen

De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, verminderd met afschrijvingen. De verkrijgingsprijs is voor alle materiële vaste activa, de factuurprijs inclusief (niet verrekenbare) BTW.

De afschrijvingen zijn gebaseerd op de geschatte levensduur casu quo economische levensduur, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Aangezien de materiële vaste activa grotendeels zijn verkregen van het KLPD, zijn voor deze activa de door het KLPD gehanteerde afschrijvingstermijnen gehanteerd.

De afschrijvingstermijnen zijn voor de verschillende categorieën:

Meubilair en stoffering 5–10 jaar

Technische installaties 5–10 jaar

Gebouwen/verbouwingen 10 jaar

Voertuigen 5 jaar

Telefoon- e.a., verbindingsapparatuur 5–10 jaar

Automatiseringsapparatuur en software 3–5 jaar

Overige apparatuur, installaties, etc. 5–10 jaar

1.5. Ontwikkelingen

De migratie van de analoge radionetten naar het digitale mobiele communicatienet C2000 (Tetra standaard) wordt vanaf 1999 tot augustus 2001 in de vorm van een pilot in de regio Amsterdam uitgevoerd. Dit project vraagt veel aandacht van de organisatie en de dienstverlening van ITO. Er zal personeel moeten worden omgeschoold van het beheer van analoge netten naar digitale netten. De mogelijkheden die digitale netten bieden zullen aan de bestaande klantenkring van de ITO helder moeten worden gepresenteerd. Daarom is de directie van de ITO in 1999 uitgebreid met een directeur die verantwoordelijk is voor de projectuitvoering en coördinatie van C2000 binnen ITO. Vanwege de complexiteit en de organisatorische consequenties van het project, is begin 1999 tevens besloten de uitvoering van het project in samenwerking met één vaste partner uit te voeren. Hierdoor wordt het mogelijk de kennis en ervaring van de ITO kwalitatief en kwantitatief te versterken.

Op het gebied van huisvesting beoogt ITO in het kader van concentratie en convergentie van I&A functies te komen tot één hoofdvestiging (de bestaande locatie in Driebergen) en één netwerkbeheer- en productie- centrum (netwerkbeheercentrum inclusief C2000, rekencentrum, call centre casu quo customer support desk). Dit beheer- en productiecentrum zal gevestigd worden in een fysiek zwaar beveiligde omgeving in verband met de sterk toenemende noodzaak van garanties voor continuïteit en beveiliging.

2. Begroting van baten en lasten

Meerjarige presentatie van de begroting van baten en lasten van een agentschap (inclusief de economische en functionele codering)

De begroting van baten en lasten (in NLG 1 000) van het agentschap ITO

2.1. Algemeen

ITO was tot 1 mei 1998 onderdeel van het KLPD (Ministerie van Justitie). Vanaf 1 mei 1998 is ITO agentschap van BZK. De realisatiecijfers 1998 betreffen de periode mei tot en met december.

Het relatief hoge positieve resultaat over 1998 was mede het gevolg van exploitatiebijdragen van Justitie en BZK ter dekking van nog te kwantificeren risico's die samenhangen met de afspraken over in de toekomst door ITO uit te voeren onderhoud en wijzigingen in de infrastructuur. Deze bedragen zijn niet als voorzieningen in de eindbalans opgenomen, maar aan de reserves toegevoegd.

Wel is voor het jaar 2000, op basis van het goedgekeurde Ondernemingsplan ITO 1999–2002, een voorziening Reorganisatiekosten opgenomen. In het Ondernemingsplan worden de uitgangspunten geschetst voor een nieuw organisatiemodel. Dit leidt tot wijziging van de directiestructuur van ITO, tot wijziging van de organisatorische positionering van alle bestaande afdelingen van ITO alsmede tot vernieuwing van de taakstelling van die afdelingen. Dit leidt onvermijdelijk tot kosten van om- en bijscholing en reorganisatie.

De belangrijkste wijzigingen in de meerjarencijfers worden veroorzaakt door de activiteiten voor het project C2000. Het project in de regio Amsterdam loopt tot 1 augustus 2001. Dan wordt besloten of het mobiele communicatienetwerk landelijk zal worden ingevoerd. De financiering van dit project vindt plaats op basis van een taakstellende projectfinanciering. Indien wordt besloten tot landelijke voortzetting van dit project zal, rekening houdend met het op het begrotingsartikel 05.27 voor dit project gereserveerd meerjarige budget, een aanpassing plaatsvinden van de meerjarenraming voor dit agentschap.

2.1.1. Toelichting op de begroting van baten en lasten

Ingaande het begrotingsjaar 2000 heeft een wijziging plaatsgevonden in de financiering van agentschappen. Die wijziging bestaat uit twee componenten. Alsnog wordt bij bestaande agentschappen het eigen vermogen geconverteerd naar vreemd vermogen. Voor het agentschap ITO betekent dit dat uit hoofde van deze conversie een bedrag van f 15,760 mln moet worden geleend bij het ministerie van Financiën. Daar bovenop vindt er een afbouw plaats van de reserves gebaseerd op het uitgangspunt, dat deze reserves niet meer mogen bedragen dan 5% van de gemiddelde jaaromzet berekend over drie jaren.

De taakstellende afbouw zal geleidelijk plaatsvinden over een periode van 3 jaar en wordt geëffectueerd met behulp van een in de maand september uit te betalen rabatfactuur aan de afnemers. Hierdoor blijven de tarieven ongewijzigd en zullen de afnemers na de afbouwperiode niet worden geconfronteerd met scherpe tariefstijgingen.

Onder de post rentelasten is opgenomen de rentelast voortvloeiend uit het beroep dat zal worden gedaan op de leenfaciliteit ten behoeve van de vervanging van activa respectievelijk de uitbreiding van activa. Bij definitieve vaststelling in november 1999 van de tarieven voor het jaar 2000, wordt rekening gehouden met de mutaties betreffende de rentebaten en rentelasten.

De bovenstaande mutaties leiden tot een negatief bedrijfsresultaat in de jaren 2000 t/m 2004.

2.1.2. Specificatie baten

In de volgende tabel zijn de baten voor het jaar 2000 per productgroep en per opdrachtgever weergegeven.

BZK is financieel gezien de belangrijkste opdrachtgever, met name als gevolg van het project C2000. Justitie en BZK zijn ook op het terrein van datacommunicatie en applicaties belangrijke opdrachtgevers. Het betreft de landelijke netwerken van Justitie (Justitienet), en politie (PODACS) en de landelijke applicaties. De omzet politieregio's betreffen producten en (netwerk) diensten op contractbasis.

2.1.3. Specificatie lasten

Meerjarenoverzicht personele bezetting en kosten:

In bovenstaand overzicht is de relatief belangrijke bijdrage van inhuur weergegeven. Met name voor het project C2000 worden medewerkers ingehuurd. Daarnaast worden tijdelijk externe medewerkers ingehuurd om werkzaamheden van ITO-personeel, dat ingezet wordt voor C2000, op te vangen. In de cijferopstelling is vanwege de in 2001 te nemen besluiten over landelijke implementatie na 1 augustus 2001 nog geen rekening gehouden met kosten vanaf deze periode.

Specificatie van de materiële kosten:

De post automatiseringskosten heeft betrekking op de apparatuur, die ITO voor rekening van opdrachtgevers aanschaft. ITO komt hiervoor vervolgens een onderhouds- en vervangingsplicht met de opdrachtgever overeen.

Specificatie van de afschrijvingskosten:

3. Meerjarige begroting van kasstromen

Het kasstroomoverzicht van het agentschap ITO (in NLG 1 000):

3.1. Toelichting bij het kasstroomoverzicht

Met ingang van het begrotingsjaar 2000 is dit overzicht ingrijpend veranderd als gevolg van de wijziging in de financiering van agentschappen. De daling van het bedrag bij de RHB per 31 december wordt veroorzaakt door de afbouw van het eigen vermogen als gevolg van de gewijzigde financiering van agentschappen en de mutaties in het debiteurensaldo, de overige vorderingen en overlopende activa, de crediteuren, het saldo projecten vooruit ontvangen en de overige kortlopende schulden en overlopende passiva. Voorts wordt verwacht dat naast de vervanging van de thans in gebruik zijnde activa de komende jaren ook extra investeringen moeten plaatsvinden om de dienstverlening van ITO op een concurrerend kwalitatief niveau te houden.

4. Kengetallen

4.1. Toelichting

• het aantal servicecalls geeft aan hoeveel telefonische meldingen binnenkomen bij het callcenter van ITO. De stijging van het aantal geraamde servicecalls voor 2000 wordt veroorzaakt door de ingebruikname van een afzonderlijk datanetwerk voor Justitie (JustitieNet);

• de beschikbaarheid van de backbone van PODACS wordt nauwkeurig geregistreerd. Als raming wordt opgenomen de gestelde norm van 99%. Uit het overzicht blijkt dat in 1998 een hogere norm is gerealiseerd;

• de omvang van de orderportefeuille van ITO blijft gelijk;

• de stijging van het aantal declarabele uren in 2000 wordt veroorzaakt door de toename van werkzaamheden in het kader van het project C2000.

Agentschap BPR

1. Algemene toelichting

1.1. Doelen en taken van het agentschap BPR

Per 1 januari 1999 zijn de taken van het voormalige agentschap GBA en de taken van de voormalige Afdeling Reisdocumenten en Bevolkingsadministratie, beiden BZK-onderdelen, samengevoegd in het agentschap BPR onder BZK-verantwoordelijkheid.

De doelstellingen van BPR hebben betrekking op de uitvoering van de Wet GBA en de Paspoortwet. De taken van het agentschap BPR worden uitgevoerd namens de Minister van BZK en laten zich als volgt omschrijven:

* de voorbereiding van het beleid en de wet- en regelgeving ten aanzien van de GBA en reisdocumenten;

* de ontwikkeling en uitvoering van het kwaliteitsbeleid inzake de GBA en reisdocumenten;

* het voorbereiden van beleid en het uitoefenen van controle ten aanzien van de ontwikkeling, productie en distributie van reisdocumenten;

* het operationele, tactische en strategische beheer van het GBA-netwerk;

* het geven van voorlichting en ondersteuning ten aanzien van de GBA en reisdocumenten aan burgers en overheden;

* het bijhouden van een signaleringsregister paspoorten;

* de schouwing en toetsing van de aangesloten GBA-systemen;

* het zorg dragen voor de inning van de paspoortleges.

Voor de uitvoering van het bovenstaande takenpakket van de organisatie BPR is vanaf 1 januari 1999 een formatie van 51 fte beschikbaar.

1.2. Verbetering doelmatigheid

Binnen het agentschap BPR wordt een toename van de doelmatigheid in de bedrijfsvoering door resultaatgericht management nagestreefd. Hieronder wordt verstaan:

* het toepassen van integraal management;

* sturing op hoofdlijnen;

* vergroting van de transparantie van de bedrijfsprocessen.

De beheersregels voor een agentschap bieden de organisatie BPR de mogelijkheid om een baten-lasten stelsel te hanteren en geld te reserveren voor uitgaven, die in de toekomst worden verwacht. Door de invoering van nieuwe regels voor de reserves van agentschappen kan dit laatste overigens vanaf het jaar 2000 nog maar in beperkte mate. Voor investeringen moet een beroep worden gedaan op de (rentedragende) leenfaciliteit van Financiën.

Het agentschap wordt aangestuurd door DGOB. DGOB stuurt op basis van vooraf gemaakte afspraken over door het agentschap te leveren producten en diensten. Hiertoe heeft het agentschap haar producten en diensten gedefinieerd en wordt door gebruik te maken van kengetallen zicht verkregen op de doelmatigheid van de organisatie. Het zichtbaar maken van de agentschapskosten en het toerekenen van deze kosten aan de te leveren producten en diensten moet leiden tot een meer transparant bedrijfsproces.

1.3. Financieel beheer

Het agentschap BPR berekent al zijn kosten door aan gebruikers en opdrachtgevers. In dit verband worden vier hoofdproducten onderscheiden:

1. Het beheer van het GBA-stelsel ten behoeve van de gebruikers. Dit hoofdproduct omvat alle activiteiten die worden verricht ten behoeve van de gebruikers van het GBA-stelsel. De kosten, de door BPR te betalen berichtkosten en de beheerskosten van de organisatie ten behoeve van de gebruikers, worden doorberekend aan deze gebruikers, die een kostendekkende prijs per bericht betalen.

2. Beleidsontwikkeling en wet- en regelgeving GBA. Een deel van de activiteiten voor de GBA is niet gericht op het beheer van de GBA in enge zin, zoals dit ten behoeve van de gebruikers wordt verricht. Deze activiteiten vloeien voort uit de verantwoordelijkheid van BZK voor het GBA-stelsel als geheel. Voor deze activiteiten fungeert BPR in feite als een reguliere beleidsafdeling binnen BZK. De bijbehorende kosten worden door BZK betaald aan BPR.

3. De zorg voor de reisdocumentenketen, inclusief beleidsontwikkeling en wet- en regelgeving. Dit betreft de activiteiten en kosten voor de productie en distributie van reisdocumenten, voor het instandhouden en verbeteren van de dienstverlening, voor beleidsontwikkeling en voor het wijzigen en onderhouden van de wet- en regelgeving op het gebied van reisdocumenten. BPR krijgt voor deze kosten een vergoeding van BZK, die afhankelijk is van het aantal afgegeven reisdocumenten. Uitgegaan wordt van een volledige dekking van alle kosten binnen de reisdocumentenketen.

4. Ondersteunende activiteiten ten behoeve van het project NGR. De activiteiten ten behoeve van de ontwikkeling van een nieuwe generatie reisdocumenten zijn ondergebracht in een apart project onder verantwoordelijkheid van BZK, NGR genaamd. Dit project maakt geen deel uit van de BPR-organisatie. Deze organisatie verleent wel personele en materiële ondersteuning aan het project. De kosten hiervan worden doorbelast aan de opdrachtgever voor het project, te weten BZK.

Alle kosten van BPR worden toegerekend aan één van de hoofdproducten of via een daartoe geëigende verdeelsleutel verdeeld over verschillende hoofdproducten.

1.4. Hybride organisatie

BPR is een hybride organisatie. De activiteiten ten behoeve van het beheer van het GBA-stelsel worden uitgevoerd ten behoeve van en betaald door de gebruikers van de GBA. Vanuit BZK gezien is de financiering hiervan volledig kostendekkend. Dit geldt niet voor de activiteiten op het gebied van beleidsontwikkeling en wet- en regelgeving. In dit verband treedt BPR op als beleidsafdeling van BZK, dat ook alle hieruit voortvloeiende kosten betaalt.

Voor de activiteiten op het gebied van reisdocumenten zijn specifieke afspraken gemaakt. BPR ontvangt een bijdrage van BZK ten hoogte van de werkelijk gemaakte kosten van BPR ten behoeve van de reisdocumentenketen. De doorberekening van kosten in verband met de productie en distributie van de reisdocumenten wordt periodiek aan BZK in rekening gebracht. BZK verstrekt maandelijks een voorschot op deze afrekening volgens een kasritme dat de te verwachten uitgaven in de loop van het jaar representeert.

De inkomsten voor reisdocumenten, de rijksleges, worden in een apart traject, los van de kosten, door het agentschap geïncasseerd en via BZK overgedragen aan Financiën. Op het gebied van reisdocumenten is dus geen sprake van een kostendekkend stelsel voor «reisdocumenten», maar van twee in principe gescheiden diensten aan BZK.

De kosten van BPR ten behoeve van het project NGR worden betaald door BZK vanuit het projectbudget NGR.

De wijze van financiële verrekening verschilt derhalve per hoofdproduct. Alleen voor GBA-beheer geldt een sluitend kostendekkend systeem. De andere drie hoofdproducten worden betaald door BZK.

2. Begroting van baten en lasten

Meerjarige presentatie van de begroting van baten en lasten van een agentschap (inclusief de economische en functionele codering)

De begroting van baten en lasten (in NLG 1 000) van het agentschap BPR

* De kosten voor de generieke wijzigingen van het logisch ontwerp GBA worden geraamd op f 10 mln. Ze worden door BPR voorgefinancierd en gespreid over drie jaar verdisconteerd in het berichtentarief. Aangezien over de financiering nog overleg plaatsvindt met Financiën zijn de kosten LO-3 op pm gezet. Hierdoor geeft het verwachte resultaat een vertekend beeld.

2.1. Toelichting bij de begroting van baten en lasten

2.1.1. Baten

De baten voor het begrotingsjaar 2000 zijn als volgt over de vier hoofdproducten verdeeld (in NLG 1 000):

2.1.1.1. Opbrengst moederministerie

De opbrengst BZK is nader uitgesplitst in vier onderdelen, die corresponderen met de vier hoofdproducten van BPR:

– GBA-beheer,

– GBA-beleidsontwikkeling en wet- en regelgeving,

– productie en distributie van reisdocumenten,

– doorberekening aan het project NGR.

Opbrengst GBA-beheer. Per 1 januari 1998 is een nieuw financieringsmodel voor de GBA in werking getreden. Op basis van dit model betalen alle gebruikers van de GBA, ook gemeenten en rijksafnemers, een prijs per bericht. In 1999 heeft voor de rijksafnemers evenwel nog een overgangssituatie gegolden. Op de BZK-begroting was structureel een bedrag ten behoeve van het GBA-stelsel opgenomen voor het berichtenverkeer van de rijksafnemers. Dit begrotingsbedrag werd tot 1999 jaarlijks overgeboekt naar BZK en stond op de GBA-begroting. In 1999 is het nieuwe financieringsmodel ook voor rijksafnemers ingevoerd. Ten gevolge hiervan is een bedrag van in totaal f 4,917 mln structureel overgeboekt naar andere ministeries. Daar staat tegenover dat de inkomsten uit het berichtenverkeer onder «opbrengst derden» toenemen.

Op de begroting is bij «opbrengst BZK» nog een bedrag van f 2,011 mln voor het berichtenverkeer van rijksafnemers opgenomen. Dit is bestemd voor:

* het berichtenverkeer voor het Centraal Bureau voor de Statistiek, dat niet participeert in het nieuwe financieringsmodel omdat in het verleden andere afspraken zijn gemaakt (f 1,304 mln);

* het berichtenverkeer voor het Vestigingsregister. Aangezien het beheer van het Vestigingsregister bij de gemeente Den Haag berust, maar de kosten door BPR worden gefinancierd is overboeking niet zinvol en blijft BPR de berichtkosten betalen (f 0,152 mln);

* het berichtenverkeer voor de RDW, waarvoor de overboeking ten gevolge van verzelfstandiging nog niet kon worden gerealiseerd. In 1999 heeft BPR het bedrag van f 0,555 mln overgemaakt aan de RDW in plaats van de overboeking. De RDW zal in 1999 haar facturen betalen, zodat zij de facto normaal participeert op basis van het nieuwe financieringsmodel. Voor de daaropvolgende jaren zal een structurele oplossing worden gezocht, waarbij de opbrengsten uit het berichtenverkeer van de RDW niet meer via de BZK-begroting lopen.

De vaste bijdrage van f 347 475 van de Stichting ABP is vervallen. De Stichting ABP participeert vanaf 1999 volledig binnen het nieuwe financieringsmodel voor de GBA.

Tevens is onder deze opbrengst de rentecompensatie opgenomen (f 34 000) zoals deze aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt verstrekt in het kader van de conversie van eigen naar vreemd vermogen.

Opbrengst beleidsontwikkeling en wet- en regelgeving GBA.In de opgenomen bedragen zijn de consequenties van de overboeking aan de voormalige rijksafnemers meegenomen. Bovendien is een aanvullend bedrag van f 0,1 mln vanaf 1999 structureel overgeboekt naar het Vestigingsregister ter compensatie van extra personele uitgaven. De opbrengst ten behoeve van beleidsontwikkeling en wet- en regelgeving laat vanaf 1999 kleine fluctuaties zien tengevolge van verschillen in de toekenning van de looncompensatie.

Tevens is onder deze opbrengst de rentecompensatie opgenomen (f 3 000) zoals deze aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt verstrekt in het kader van de conversie van eigen naar vreemd vermogen.

Opbrengst reisdocumenten. Deze opbrengst betreft een volledige vergoeding voor de uitgaven inzake de productie en distributie in enig jaar van paspoorten en Europese identiteitskaarten. De cijfers zijn gebaseerd op nieuwe ramingen, zoals afgesproken in het kader van de meeropbrengstenproblematiek. Door hogere ramingen van de aantallen reisdocumenten zijn zowel de opbrengsten als de uitgaven hoger. Dit resulteert in een positief saldo in vergelijking met de eerder begrote bedragen. Deze meevaller zal vanaf 2001 worden ingezet om de hogere kosten voor de nieuwe generatie reisdocumenten te dekken. In 1999 en 2000 komt een bedrag van f 2,5 mln per jaar, een deel van de meevaller, beschikbaar om een aantal extra kosten op het gebied van reisdocumenten, die verband houden met de nieuwe generatie reisdocumenten, te financieren. De omvang en de besteding van deze meevaller ten gevolge van de meeropbrengsten worden bij de baten nader gespecificeerd. De in deze begroting opgenomen cijfers zijn vanaf 1999 gebaseerd op de nieuwe ramingen en de afspraken over de besteding van de meeropbrengsten zijn in de begroting verwerkt.

Tevens is onder deze opbrengst de rentecompensatie opgenomen (f 15 000) zoals deze aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt verstrekt in het kader van de conversie van eigen naar vreemd vermogen.

Doorberekening. Het project NGR wordt in opdracht van BZK uitgevoerd door een aparte projectorganisatie, die hiervoor ook een budget heeft. Bij het uitvoeren van dit project wordt gebruik gemaakt van de faciliteiten van het agentschap BPR. Voor het gebruik van deze faciliteiten worden kosten doorberekend. De vergoeding van f 0,448 mln is gebaseerd op het doorberekeningsmodel dat bij de kosten wordt beschreven. De kosten in het jaar 2000 zijn eenmalig f 0,095 mln hoger in verband met het doorberekenen van kosten voor extra voorlichtingsmateriaal ten gevolge van de introductie van nieuwe reisdocumenten in 2001.

Na beëindiging van het project NGR, naar verwachting in 2002, zullen de inkomsten uit het NGR-budget voor BPR wegvallen. De personele kosten ten behoeve van NGR, die passen binnen de reguliere formatie van BPR, zullen dan via een andere weg ten laste van BZK worden gebracht. De materiële kosten kunnen mogelijk worden doorbelast aan anderen (bijvoorbeeld door onderverhuur van de ruimte) of komen te vervallen. Aangezien dit nog niet duidelijk is wordt in de meerjarenraming vooralsnog uitgegaan van een doorbelasting die even groot is als de doorbelasting aan NGR in 2000, zonder de extra voorlichtingskosten.

2.1.1.2. Overige opbrengsten

Opbrengst derden. Hieronder wordt de jaarlijkse facturering op basis van over het GBA-netwerk verzonden berichten opgenomen. Het opgenomen bedrag van f 14,295 mln is gebaseerd op:

– 60 mln berichten ten behoeve van gebruikers van de GBA minus 5 mln berichten ten behoeve van het CBS en het Vestigingsregister en minus het bedrag van f 0,555 mln voor de RDW dat immers al onder «opbrengst moederministerie» is geraamd;

– een tarief voor 2000 van f 0,27 per bericht.

Het tarief van f 0,27 in 2000 is gebaseerd op de geraamde kosten voor 2000, die resulteren in een «kaal» tarief van f 0,29, met een correctie van 2 cent voor de saldi uit 1998 en 1999. Door deze correctie zijn de kosten voor deze berichten in 2000 hoger dan de baten. Het verschil wordt als toevoeging aan de exploitatie betaald uit de saldi die als vordering van de gebruikers op de balans van BPR staan.

Aangezien de berichtprijs voor de jaren na 2000 nog niet is vastgesteld en ook de saldi nog onbekend zijn wordt vanaf 2001 uitgegaan van de kale berichtprijs, exclusief saldiverrekening, van f 0,29.

Omdat in 1999 voor de RDW een specifieke regeling is getroffen zijn zowel de opbrengsten van derden als de berichtkosten met f 0,555 mln verhoogd. In feite gaat het hier om een voorfinanciering van de middelen die de RDW nodig heeft om haar berichten te betalen.

Opbrengst Logisch Ontwerp LO-3.0. In het jaar 2000 zal een nieuwe versie van het logisch ontwerp worden geïmplementeerd. De kosten hiervoor worden, voor zover ze van belang voor alle gebruikers van de GBA zijn «generiek», door BPR voorgefinancierd en gespreid over drie jaar verdisconteerd in het berichtentarief. Deze generieke kosten worden geraamd op f 10 mln. Over de wijze van voorfinanciering vindt nog overleg plaats met Financiën.

Exploitatietoevoeging uit vordering gebruikers. Ten gevolge van de verrekening van de saldi uit 1998 en 1999 in de berichtprijs voor 2000 zijn de baten in dit jaar lager dan de geraamde kosten. Het verschil, f 1,1 mln (55 mln x 2 cent), wordt betaald uit de positieve saldi voor 1998 en 1999, die als schuld aan de gebruikers zijn opgenomen in de balans van BPR.

Exploitatietoevoeging uit voorziening materiële kosten.Bij de instelling van het agentschap BPR is structureel te weinig geld beschikbaar gesteld om alle materiële kosten ten behoeve van het hoofdproduct «reisdocumenten» te betalen. Het betreft een bedrag van f 0,43 mln in 1999 en f 0,45 mln in 2000. Tegelijkertijd is in 1998 een bedrag van ruim f 1,4 mln, dat bestemd was voor een wijziging van het logisch ontwerp ten behoeve van de Kieswet, niet uitgegeven. Bij de jaarverantwoording over 1998 is dit bedrag voorlopig toegevoegd aan de algemene reserve. Dit geld zal worden gebruikt om het tekort met betrekking tot de materiële lasten in 1999, 2000 en 2001 aan te vullen. Hiertoe zal een voorziening worden gecreëerd.

2.1.2. Lasten

De lasten voor het begrotingsjaar 2000 zijn als volgt over de vier hoofdproducten verdeeld (in NLG 1 000):

Doorbelasting apparaatskosten. De personele en materiële apparaatskosten voor de organisatie BPR worden doorberekend naar de verschillende hoofdproducten. Hiertoe worden al deze kosten toegerekend aan de afdelingen van BPR. Voor iedere afdeling is op basis van de relatieve inzet van alle personeelsleden binnen die afdeling ten behoeve van de verschillende hoofdproducten, een verdeelsleutel vastgesteld.

De toedeling van de kosten aan een afdeling vindt plaats op basis van de volgende criteria:

* personele kosten worden herleid naar personeelsleden en vervolgens toegerekend aan de afdeling waartoe een personeelslid behoort;

* huur, servicekosten en huisvestingskosten worden toegerekend aan afdelingen naar rato van het gebruik dat deze afdelingen maken van de ruimte die in het gebouw «Lange Vijverberg 11» wordt gehuurd;

* kantoorkosten worden toegerekend aan de afdelingen naar rato van het aantal formatieplaatsen per afdeling.

In de loop van ieder jaar en aan het eind van ieder jaar wordt geëvalueerd in hoeverre de verschillende verdeelsleutels, zoals deze eind 1998 voor het eerst zijn vastgesteld, nog in overeenstemming zijn met de personele inzet en met het ruimtegebruik.

Personele kosten. De personele kosten zijn als volgt samengesteld (in NLG 1 000):

Het relatief grote verschil tussen de geraamde loonkosten in 1999 en in 2000 (zie staat van baten en lasten) is te wijten aan het feit dat een deel van de personele kosten in 1999 niet als zodanig is geraamd. Dit betreft:

– de personele kosten ten behoeve van GBA-beleid, die in 1999 wel zijn geraamd, maar niet op dit onderdeel;

– de personele kosten van BPR ten behoeve van NGR, die vorig jaar niet zijn geraamd, maar uiteindelijk wel zijn doorbelast ten laste van het project NGR.

Voor 2000 is gekozen voor een integrale weergave van alle personele kosten op het hiervoor bestemde onderdeel van de begroting.

De geraamde loonkosten zijn gebaseerd op de vastgestelde formatieve bezetting van 51 fte, waarbij rekening is gehouden met de schaalindeling van de medewerkers. De geraamde kosten zijn over de gehele linie verhoogd met 3% om de verwachte loonstijging te compenseren.

De kosten voor extern personeel zijn gebaseerd op de geraamde noodzakelijke extra inzet gedurende het jaar ten gevolge van onderbezetting door ziekte of vacatures en voor incidentele werkzaamheden.

De kosten voor opleiding/werving en reiskosten voor de hoofdproducten met betrekking tot de GBA zijn gebaseerd op ervaringscijfers. In tegenstelling tot het voorafgaande jaar zijn voor het hoofdproduct «reisdocumenten» hiermee vergelijkbare bedragen geraamd.

Materiële kosten. De materiële kosten zijn over de gehele linie verhoogd met 3% om de kostenstijging te compenseren. Ze kunnen als volgt worden gespecificeerd (in NLG 1 000):

De huurkosten betreffen de huur van kantoorruimte (Lange Vijverberg) en zijn gebaseerd op het huurcontract. Onder servicekosten zijn alle met het huurcontract samenhangende kosten verantwoord, zoals huur parkeerruimte, servicekosten, beveiliging en catering. De huisvestingskosten omvatten de andere kosten die ten laste van de huurder komen zoals gas, water en elektra, klein onderhoud en schoonmaken.

De kantoorkosten omvatten de kosten voor kantoorartikelen, computerbenodigdheden, onderhoud aan hard- en software, onderhoud aan kantoormachines, telefoon, fax, porti en dergelijke.

Berichtkosten. De berichtkosten hebben betrekking op de kosten van berichten die direct aan gebruikers doorbelast worden door middel van doorberekening van de kostprijs van een bericht. De ramingen voor deze berichten zijn gebaseerd op een omvang van 60 mln berichten en een kostprijs van een bericht van f 0,1616 (inclusief BTW en inclusief f 600 000 datatransportkosten). Het aantal berichten voor 2000 is gebaseerd op ervaringscijfers met betrekking tot 1998, exclusief de als incidenteel aan te merken berichten (met name ook afstemmingsberichten).

Kosten GBA-beheer. Dit betreft de volgende kosten (in NLG 1 000):

De kosten voor de audit omvatten de kosten met betrekking tot de bij de gemeenten uit te voeren periodieke audit, waarbij zowel naar de kwaliteit van de GBA-gegevens als naar de organisatie en procedures zal worden gekeken. De audit zal voor iedere gemeente eens in de drie jaar plaatsvinden. Op basis van de totaal geraamde kosten voor de audit bij alle gemeenten zijn normbedragen berekend. De bedoeling van een normbedrag is gemeenten zo volledig mogelijk te vergoeden voor de kosten die zij maken in verband met de (verplichte) audit, maar wel een bovengrens te stellen aan dit bedrag. Doordat de audit eens in de drie jaar plaatsvindt, zullen de normbedragen in een periode van drie jaar vergoed worden aan alle gemeenten. In het voor 2000 geraamde bedrag van f 1 180 000 zijn de voorgeschreven indexering voor 1999 en een raming van ongeveer gelijke omvang van de indexering voor 2000 meegenomen.

De kosten voor voorlichting en documentatie betreffen het GBA-aandeel in de kosten voor:

– productie en onderhoud van diverse documenten (handleidingen en de voorschriften);

– het vervaardigen van een nieuwsbrief (zes edities);

– andere voorlichtingsactiviteiten, onder andere via internet.

Omdat gebleken is dat met name de voorlichtingsactiviteiten meer kosten met zich meebrengen dan in eerdere jaren, is de raming ten opzichte van 1999 structureel verhoogd met f 140 000, waarvan f 80 000 voor het GBA-aandeel in de kosten van de jaarlijkse klantendag BPR.

De onderzoekskosten omvatten de reguliere onderzoekswerkzaamheden en zijn gebaseerd op schattingen.

Beleidsontwikkeling en wet- en regelgeving GBA. Dit betreft de volgende posten (in NLG 1 000):

• Onderzoek toekomstdiscussie GBA. In 1999 heeft BPR een discussie over de toekomst van het GBA-stelsel gestart. Hierbij komt met name de vraag aan de orde in hoeverre de uitgangspunten voor de huidige GBA, die uit de jaren tachtig stammen, ook in de toekomst nog geldig zijn. In dit kader zullen op verschillende deelterreinen onderzoeken moeten worden uitgevoerd. Daarbij wordt gedacht aan studies naar onder meer de mogelijke uitbreiding van de GBA-gegevensset met bijvoorbeeld biometrische gegevens, de inhoud van een eventueel in te richten centraal register binnen het GBA-stelsel en de handhaving van een effectieve privacybescherming bij gegevensverstrekking. De totale kosten worden vooralsnog geraamd op f 650 000.

• Technische innovatie. De discussie over de toekomst van de GBA behelst ook de technische innovatie van het GBA-stelsel. Technologische ontwikkelingen maken een heroriëntatie nodig op de voor de GBA gehanteerde technologie. Dit betreft onder andere het concept van de berichtendienst, de netwerkprotocollen en het gebruik van internettechnologie. In 2000 zullen verschillende onderzoeken worden uitgevoerd om de mogelijkheden te verkennen en te toetsen. Voor studies naar deze technische innovatie is een bedrag van f 300 000 opgenomen.

• Identiteitsvaststelling. Om de integriteit van het maatschappelijke verkeer te kunnen waarborgen, is een betrouwbare bepaling van de identiteit noodzakelijk. Die identiteit wordt vastgelegd in de GBA en verstrekt in de vorm van identiteitsdocumenten. Bij verschillende publieke, maar ook private instellingen wordt de identiteit vervolgens geverifieerd. Om een zo goed mogelijke identiteitsvaststelling te kunnen blijven waarborgen, is op initiatief van BPR een project identiteitsvaststelling in gang gezet. Dit project, waarin wordt samengewerkt met verschillende andere betrokken organisaties, behelst een drietal deelprojecten waaronder bijvoorbeeld de ontwikkeling van een elektronische database ten behoeve van brondocumenten. De kosten die gepaard gaan met het project en de projectleiding ervan worden, voor wat betreft BPR, geraamd op f 300 000. Hiervan komt f 150 000 ten laste van het hoofdproduct «GBA-beleid» en f 150 000 ten laste van het hoofdproduct «reisdocumenten».

• Terugmeldingsverplichting. In 1998 en 1999 is een pilot gehouden met betrekking tot de verplichting van een aantal afnemers om verschillen tussen GBA-gegevens en gegevens die zij langs andere weg verkrijgen terug te melden aan de gemeenten. Deze terugmeldingsverplichting levert een positieve bijdrage aan de kwaliteit van overheidsadministraties in het algemeen en de GBA in het bijzonder. Dit zal leiden tot een aantal maatregelen om het functioneren van de terugmeldingsverplichting te verbeteren. De kosten worden vooralsnog geraamd op f 45 000.

• Persoonsinformatievoorziening Nederlandse Antillen (PIVA). Deze post van f 700 000 omvat de structurele kosten ter ondersteuning van de persoonsinformatievoorziening op de Nederlandse Antillen en Aruba, die begin 1999 een nieuwe impuls heeft gekregen in de vorm van een bestuursakkoord. Daarnaast betreft deze post de investeringskosten die nodig zijn om geautomatiseerde gegevensuitwisseling tussen de Koninkrijksdelen mogelijk te maken: onder andere een uitbreiding van het vestigingsregister, kosten in verband met de (softwarematige) beveiliging van het gegevensverkeer over de elektronische snelweg, het gebruik van internettoepassingen en de kosten van monitoring.

• Vestigingsregister. De hier opgenomen kosten ad f 150 000 hebben betrekking op de financiële consequenties van wijzigingen van het logisch ontwerp GBA voor het vestigingsregister (zie ook het kopje PIVA voor de overige wijzigingen in het vestigingsregister).

• Evaluatie GBA-audit. In 1999 is de verplichte periodieke GBA-audit bij gemeenten ingevoerd. In de tweede helft van 2000 zal de invoering daarvan worden geëvalueerd. Deze evaluatie zal worden uitbesteed en beloopt wat kosten betreft naar verwachting f 95 000.

• Voorlichting aanpassing Europese privacyrichtlijn. Na de inwerkingtreding van de aanpassing van de GBA aan de Europese privacyrichtlijn, zullen burgers moeten worden voorgelicht over de rechten die zij hebben voor wat betreft hun privacybescherming. In samenspraak met de VNG zal onder andere daarvoor een voorlichtingstraject worden ontwikkeld.

• Diversen. Onder deze post zijn onder andere de kosten opgenomen voor het verstrekken van administratienummers ten behoeve van de GBA, van een onderzoek naar de GBA in Europees perspectief en van de aanschaf van een abonnement op «Eurolex».

Productie en distributie van reisdocumenten. De kosten kunnen als volgt worden gespecificeerd (in NLG 1 000):

De vaste kosten betreffen de verplichtingen in het kader van de lopende contracten voor drukwerk (Enschedé/Sdu).

De hogere ramingen zijn gebaseerd op de verwerking van meer recente ervaringscijfers in het model van VB-accountants. Bij de baten (opbrengst reisdocumenten) is al aangegeven dat de meevaller ten gevolge van de meerproductie in 1999 en 2000 deels door BPR zal worden besteed (2,5 mln per jaar) en vanaf 2001 volledig zal worden ingezet om de meerkosten van de nieuwe generatie reisdocumenten te betalen. Deze kosten zijn onder «extra kosten reisdocumenten» nader gespecificeerd.

Overige kosten reisdocumenten. De overige kosten kunnen als volgt worden gespecificeerd (in NLG 1 000):

De kosten voor het kwaliteitssysteem ten behoeve van reisdocumenten hebben betrekking op:

– de bijdrage vanuit «reisdocumenten» aan de activiteiten op het gebied van identiteitsbepaling (f 150 000);

– het ontwerp, de implementatie en de instandhouding van een negatief basisregister voor reisdocumenten;

– het organiseren van het toezicht op de beveiliging van reisdocumenten (de beveiligingsthermometer).

De kosten hiervan zijn vooralsnog voor het jaar 2000 op f 575 000 geraamd. Dit is zeker gezien de ontwikkelingen in het kader van de nieuwe generatie reisdocumenten, een voorlopige raming. De kosten in 2000, die verband houden met deze ontwikkelingen, zijn niet geraamd op deze post maar onder «extra kosten reisdocumenten». De structurele kosten voor het beheer en het onderhoud van het kwaliteitssysteem reisdocumenten zijn in dit stadium nog onzeker.

De kosten voor voorlichting en documentatie betreffen het aandeel voor «reisdocumenten» in de kosten voor:

– de productie en het onderhoud van diverse documenten (handleidingen en voorschriften);

– het vervaardigen van een nieuwsbrief (zes edities);

– aanvullingen op het handboek (jaarlijks twee aanvullingen);

– andere voorlichtingsactiviteiten, onder andere via internet.

Omdat gebleken is dat met name de voorlichtingsactiviteiten meer kosten met zich meebrengen dan in eerdere jaren, is de raming ten opzichte van 1999 structureel verhoogd met f 70 000, waarvan f 40 000 ten behoeve van het aandeel van reisdocumenten in de jaarlijkse klantendag BPR. In verband met de invoering van een nieuwe generatie reisdocumenten in 2001 worden de documentatiekosten in 2000, 2001 en 2002 bovendien f 50 000 hoger geraamd. Tenslotte worden in het jaar 2000 extra kosten voor BPR verwacht omdat documentatie aangepast moet worden aan de introductie van een nieuw reisdocument. Deze laatste kosten, f 95 000, worden doorbelast aan NGR.

De automatiseringskosten hebben betrekking op de kosten van onderhoud van specifieke geautomatiseerde toepassingen ten behoeve van de paspoortketen, alsmede de kosten voor materialen.

De onderzoekskosten omvatten de reguliere onderzoekswerkzaamheden en zijn gebaseerd op schattingen.

Onder diversen zijn met name de kosten voor verschreven reisdocumenten weergegeven.

Extra kosten reisdocumenten. In het kader van de voorjaarsnota 1999 is vastgelegd dat zowel in 1999 als in 2000 een bedrag van f 2,5 mln, afkomstig uit de verwachte meeropbrengsten voor reisdocumenten zal worden besteed aan een aantal extra kosten op het gebied van reisdocumenten, die verband houden met de nieuwe generatie reisdocumenten. Het gaat hierbij om (in NLG 1 000):

• Kwaliteitssysteem reisdocumenten. De verdere ontwikkeling van een kwaliteitssysteem voor reisdocumenten heeft een hoge prioriteit vanwege het belang van een correcte identiteitsbepaling en de beveiliging van documenten en gegevens. In 1999 gaat het vooral om de extra kosten voor de ontwikkeling van een negatief basisregister. Dit is in 1998 toegezegd aan de Tweede Kamer. In 2000 gaat het met name om de uitbouw van de reisdocumentenadministratie met het oog op verwachte invoering van NGR per 1 januari 2001.

• Buitenposten. In verband met de invoering van een nieuwe generatie reisdocumenten is het noodzakelijk dat de consulaire medewerkers van BuiZa op de juiste wijze om kunnen gaan met de nieuwe documenten, procedures en gewijzigde voorschriften. Hiertoe worden voor deze medewerkers, voorafgaand aan de invoering van de nieuwe documenten, aanvullende opleidingen verzorgd. De kosten hiervoor worden geraamd op f 600 000 in het begrotingsjaar 2000.

• Cursussen identiteitsbepaling. In opdracht van de VNG en de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVvB) is een cursus identiteitsbepaling ontwikkeld voor baliemedewerkers die belast zijn met aanvragen van burgers waarbij de identiteit een rol speelt. Gelet op het grote belang dat BZK, met name vanwege de problematiek van de «look alikes» hecht aan een correcte en deugdelijke identiteitsvaststelling draagt BZK in 1999 een bedrag van f 1 mln bij aan de cursus in de vorm van een tegemoetkoming in de cursuskosten. Hiervan komt f 700 000 ten laste van het hoofdproduct «reisdocumenten».

• Biometrie. Voor 1999 en 2000 staan studies en pilots gepland om de mogelijkheden en consequenties van het gebruik van biometrie in kaart te brengen. Op grond hiervan zullen in het kader van de nieuwe generatie reisdocumenten voorstellen worden ontwikkeld voor de eventuele opname van aanvullende biometrische kenmerken aan de reisdocumenten. In 2000 is voor de pilots een bedrag van f 900 000 nodig.

• Controle Nederlandse Antillen en Aruba. Gebleken is dat de controlesituatie op de Nederlandse Antillen en Aruba nadere aandacht behoeft. Om de situatie te verbeteren zullen de accountantsdienst BZK en BPR een plan van aanpak opstellen. Voor het opstellen en uitvoeren van dit plan zal in 1999 f 500 000 en in 2000 f 300 000 nodig zijn.

Kosten LO-3. De kosten voor de generieke wijzigingen van het logisch ontwerp GBA worden geraamd op f 10 mln. Ze worden door BPR voorgefinancierd en gespreid over drie jaar verdisconteerd in het berichtentarief. Over de wijze van voorfinanciering vindt nog overleg plaats met het ministerie van Financiën.

Rentelasten. Vanaf 2000 is opgenomen de rentelast voortvloeiend uit het beroep dat zal worden gedaan op de leenfaciliteit ten behoeve van de vervanging van activa respectievelijk de uitbreiding van activa. Bij de definitieve vaststelling van de tarieven voor het jaar 2000, wordt rekening gehouden met de mutaties betreffende de rentelasten.

Afschrijvingskosten. De afschrijvingskosten hebben betrekking op de materiële vaste activa en op een nieuwe investering in een relatiebeheersysteem. Ze zijn verdeeld over de hoofdproducten «GBA-beheer» en «reisdocumenten» en kunnen als volgt worden gespecificeerd:

De afschrijvingen voor automatisering en inventaris zijn gebaseerd op de activa-administratie, vermeerderd met de afschrijvingen van in 1999 nog te verwachten investeringen. Van het totale bedrag is f 105 000 gerelateerd aan specifieke apparatuur voor de GBA. De overige kosten worden volgens de eerder genoemde verdeelsleutel voor kantoorkosten verdeeld over de verschillende hoofdproducten, exclusief NGR dat immers geen gebruik maakt van de hulpmiddelen van BPR.

Deze materiële activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met lineaire afschrijvingen. De verkrijgingsprijs is voor alle activa de factuurprijs inclusief BTW. De afschrijvingskosten zijn gebaseerd op de geschatte economische levensduur (voor automatiseringsprogrammatuur/apparatuur is dit 3 jaar en voor inventaris/overige is dit 5 jaar) en een restwaarde van ca 5% van de aanschafwaarde.

De huidige klantenbank zal geleidelijk worden uitgebouwd tot een relatiebeheersysteem. De afschrijvingen voor de verwachte investering in 2000 zijn apart in het overzicht opgenomen. Het bedrag van f 600 000 zal uit eigen middelen van BPR worden betaald en wordt over 5 jaar afgeschreven ten laste van de hoofdproducten «GBA-beheer» en «reisdocumenten».

Dotatie innovatiefonds. De dotaties ten behoeve van het innovatiefonds dienen voor de noodzakelijke stabilisatie van het GBA-tarief. Jaarlijks zal bezien worden of de opgebouwde voorziening (geheel of gedeeltelijk) zal worden uitgekeerd aan de gebruikers door middel van verlaging van de berichtprijs. Gezien de ontwikkeling van het tarief voor 2000 ten opzichte van 1999 (een verlaging) is er vooralsnog geen aanleiding om de opgebouwde voorziening in 2000 aan te spreken. De dotatie is in deze begroting gehanteerd als sluitpost om te voorkomen dat de berichtprijs moet worden afgerond. Dit resulteert in een dotatie van f 139 000.

Forfaitaire bijdragen. De forfaitaire bijdragen betreffen de vaste bijdragen van f 175 000 en f 475 000 aan respectievelijk de Belastingdienst en Justitie (VAS) ter compensatie van verzonden berichten in het kader van het sofi-nummer (Belastingdienst) en verblijfstitel (Justitie). Deze bijdrage wordt op grond van het financieringsmodel GBA in rekening gebracht bij de afnemers van de GBA.

2.1.3. Saldo van baten en lasten

Door het op pm zetten van de post «kosten LO-3» geeft het saldo van baten en lasten een vertekend beeld. De totale kosten van de generieke wijzigingen van LO-3 worden geraamd op 10 miljoen gulden. BPR dient deze kosten voor te financieren. Over de wijze waarop deze financiering plaats kan vinden vindt nog overleg plaats met het ministerie van Financiën. De hieruit voortvloeiende kosten (incl. rente) worden door- belast aan de gebruikers van het netwerk gedurende een periode van drie jaar. Tevens zijn nog twee componenten van invloed:

1. De taakstelling op de inkoop van reisdocumenten die in het kader van het regeerakkoord is opgelegd. Deze bedraagt f 462 000 in 1999, f 1 044 000 in 2000, f 1 428 000 in 2001 en f 1 890 000 vanaf 2002. Geconstateerd is dat deze taakstelling, mede gezien de te verwachten hogere kosten voor de nieuwe reisdocumenten, niet op de inkoop van reisdocumenten kan worden gerealiseerd. De taakstelling is desalniettemin voorlopig «geparkeerd» op de BPR-begroting. Met de Directie Financieel-economische Zaken en DGOB is afgesproken dat BPR deze taakstelling voor haar rekening zal nemen als de middelen daartoe beschikbaar komen. Als dit niet mogelijk blijkt zal deze taakstelling op een andere manier moeten worden ingevuld. Na de Europese aanbesteding voor NGR zal worden bezien of de taakstelling vanaf 2001 kan worden ingevuld.

2. Vanaf 2002 is een extra negatief saldo van f 450 000 voorzien ten gevolge van het tekort op de materiële lasten ten behoeve van «reisdocumenten», dat bij de baten (onder exploitatietoevoeging uit voorziening materiële lasten) al is beschreven.

3. Meerjarige begroting van kasstromen

Het kasstroomoverzicht van het agentschap BPR (in NLG 1 000):

* De invulling van de taakstelling op de inkoop van reisdocumenten in het kader van het regeerakkoord is in het kasstroomoverzicht opgenomen. In de begroting 2001 zal de rekening courant RHB maximaal – 1 mln bedragen conform de bestaande regelgeving. Dit wordt gerealiseerd door de taakstelling alsdan definitief in te vullen.

3.1. Toelichting bij het kasstroomoverzicht

Met ingang van het begrotingsjaar 2000 is dit overzicht ingrijpend veranderd als gevolg van de wijziging in de financiering van agentschappen. De eenmalige uitkering aan het moederdepartement is de consequentie van deze wijziging en vormt dat deel van het eigen vermogen (vaste activa) dat wordt omgezet in vreemd vermogen. Dit resulteert in een beroep op de leenfaciliteit bij Financiën voor de waarde van de reeds aanwezige vaste activa en de nieuwe investeringen.

In de loop van de jaren ontstaat ten gevolge van de taakstelling op de reisdocumenten een steeds groter negatief bedrag. Dit betekent dat, als hiervoor geen oplossing gevonden wordt, deze taakstelling de liquiditeitspositie van BPR langzaam aan uitholt. Daarnaast wordt er van uitgegaan dat de schuld aan de gebruikers van het GBA-netwerk ten gevolge van negatieve saldi in de voorafgaande jaren in het jaar 2000 grotendeels zal worden terugbetaald. Dit verklaart de relatief sterke terugloop in het jaar 2000.

4. Kengetallen

Teneinde de transparantie van de organisatie te vergroten en een meer resultaatgerichte wijze van sturing mogelijk te maken, heeft het agentschap BPR kengetallen gedefinieerd. Deze kunnen als volgt worden weergegeven (bedragen in NLG):

Toelichting op de kengetallen

Ten behoeve van de vergelijkbaarheid wordt niet de werkelijk gehanteerde berichtprijs, maar de kale berichtprijs als kengetal gehanteerd. Het gaat daarbij om de kostprijs op basis van de berichtkosten en beheerkosten, zoals die in het desbetreffende begrotingsjaar worden gemaakt, exclusief de verrekening van saldi en specifieke opslagen voor bijvoorbeeld LO-3.

Het berichtentarief is in 1999 uiteindelijk 1 cent lager vastgesteld dan bij het opstellen van de begroting was voorzien. De oorzaak daarvan is dat in de eerste helft van 1999 nog geen audits worden uitgevoerd. De kosten voor de audits zijn daarom bij het vaststellen van de berichtprijs verlaagd met f 500 000. In 2000 zijn de audits wel voor het hele jaar geraamd. Desondanks zal de kale berichtprijs (zonder saldi) naar verwachting ten gevolge van een hoger berichtenvolume met 1 cent kunnen worden verlaagd.

Het berichtenvolume is gebaseerd op de ervaringen uit 1998. Mogelijk zal ook in 1999 het berichtenvolume hoger zijn dan geraamd. Als dit het geval zal blijken te zijn zal het verschil via de berichtprijs voor 2001 worden verrekend met de gebruikers van de GBA.

Om de vergelijkbaarheid te verbeteren zijn de kosten in 1999 exclusief het bedrag van f 555 000 ten gevolge van de verrekening met de RDW. Deze uitgaven zijn immers dubbel geteld door de gekozen eenmalige constructie voor deze verrekening. In 2000 zijn de kosten voor LO-3 om dezelfde reden niet meegenomen. In beide jaren zijn zowel de wijzigingen ten gevolge van de eerste suppletore begroting (de overboeking) als de looncomponent 1999 verwerkt.

Het aantal aansluitingen neemt nog steeds toe. Dit betreft zowel gemeenten die als afnemer aansluiten als nieuwe afnemers. Het aantal vragen aan de infodesk GBA is in 2000 met 500 verhoogd vanwege de te verwachten extra vragen over de periodieke audit en over LO-3.

Ook de grotere aantallen reisdocumenten, die zullen worden geproduceerd en afgegeven, worden weerspiegeld in de desbetreffende kengetallen. Aangenomen wordt dat de introductie van nieuwe reisdocumenten in 2001 zal leiden tot extra vragen aan de infodesk in 2000 (ruim 20%).

Tenslotte zal jaarlijks een klanttevredenheidsonderzoek worden gehouden. Dit levert informatie uit het veld op waarmee de organisatie haar bedrijfsproces kan verbeteren en de door de organisatie geleverde prestaties kunnen worden geëvalueerd.

Agentschap CAS

1. Inleiding

Algemeen

De CAS te Winschoten heeft als taak (zie koninklijk besluit CAS van 12 december 1996) om «in opdracht van een zorgdrager, in casu ministeries en Hoge Colleges van Staat, werkzaamheden te verrichten in verband met archiefbewerking». Archiefbewerking is gedefinieerd als «het geheel van activiteiten gericht op het realiseren van de bij artikel 3 van de Archiefwet aan overheidsorganen gestelde verplichting de onder hen berustende archiefbescheiden in goede, geordende en toegankelijke staat te brengen en te bewaren».

Achter deze formuleringen van het koninklijk besluit gaat een uitgebreid pakket van diensten en producten schuil. Als facilitaire dienst op het terrein van waardering en beheer van overheidsinformatie speelt de CAS een steeds belangrijkere rol bij de realisering van de wettelijke verplichtingen ten aanzien van de door de overheid te betrachten archiefzorg enerzijds en de inrichting van een efficiënt informatiebeheer ter waarborging van rechtmatige en doelmatige bestuurlijke en bedrijfsmatige processen anderzijds.

De kerndeskundigheid van de CAS, «waardering van informatie», is ook in een digitale omgeving van essentieel belang. Juist in een digitale context zijn gegevens kwetsbaar met betrekking tot de voor de overheid vitale vraagstukken van authenticiteit, volledigheid, controleerbaarheid en duurzaamheid van informatie.

In het begrotingsjaar 2000 zal de CAS een ruim en volwaardig pakket van diensten gaan inzetten om een bijdrage te leveren aan de oplossing van het voor de overheid zo essentiële probleem van digitale duurzaamheid. Het jaar 2000 is voor de CAS het sleuteljaar ten aanzien van investeringen en research en development op dit terrein.

Convenantenstelsel

Binnen het convenantenstelsel hebben de ministeries en Hoge Colleges van Staat een trekkingsrecht op een bepaald deel van het budget dat voor de komende jaren op de Rijksbegroting voor de CAS is opgenomen. Per te bewerken archief worden afspraken gemaakt over de te verrichten werkzaamheden en de kosten die daarvoor gemaakt mogen worden. De bedragen in de convenanten zijn hierbij richtinggevend. Hierdoor is bij de klanten een prikkel ontstaan om een zo efficiënt mogelijke werkwijze na te streven.

In de afgelopen jaren is steeds pregnanter naar voren gekomen dat het convenantenstelsel voor verbetering vatbaar is. Kern van de zaak is dat de inrichting van de huidige convenanten gebaseerd is op de eenmalige, niet de gehele Rijksoverheid omvattende inventarisatie van 1993. Niet alleen zijn archiefbestanden «vergeten», ook hield de inventarisatie hoofdzakelijk rekening met de wettelijke achterstanden tot 1975, maar inmiddels is al bijna weer een kwart eeuw achterstand opgebouwd. Wil de CAS zijn rol in een effectieve aanpak van het archiefprobleem bij de Rijksoverheid optimaal vervullen, dan zal de dienst ook op flexibele wijze de archiefbestanden die nog niet in de convenanten zijn opgenomen, maar vanuit het standpunt van de politiek, de ministeries en de Rijksarchiefdienst een hoge prioriteit genieten, moeten kunnen bewerken.

Daartoe is door de CAS, in nauw overleg met BZK, een systeem van «flexibele convenanten» ontwikkeld dat in 1999–2000 wordt ingevoerd. De flexibilisering heeft inmiddels zijn nut al bewezen ten aanzien van archieven van veiligheidsdiensten die een hoge politieke prioriteit hebben.

De tarieven die in het convenantenstelsel worden gehanteerd, zijn gebaseerd op de integrale kostprijs, verhoogd met een risico-opslag. Er zijn tarieven voor eenvoudige archiefbewerking (f 81 per uur), normale archiefbewerking (f 88 per uur) en archiefspecialistische werkzaamheden (f 140 per uur).

Om de werkelijke kosten van het bewerken van archieven inzichtelijk te kunnen maken, heeft de CAS in 1994 het baten/lastenstelsel ingevoerd. De kosten en opbrengsten worden volgens dit stelsel in een jaarrekening gepresenteerd. Deze rekening wordt voorzien van een accountantsverklaring.

Kengetallen en kwaliteitszorg

In 1998 en 1999 is in het kader van de organisatie-ontwikkeling een verbeteringstraject in gang gezet volgens het «total-quality-model». Daarnaast wordt in 1999 een reorganisatie doorgevoerd die de CAS in staat moet stellen om zich, volgens de eisen van diverse omgevingsfactoren, in toenemende mate te ontwikkelen tot een kennisgerichte organisatie.

In de begroting voor het jaar 2000 zijn de investeringen in scholing en opleiding doorgerekend in het aantal productieve uren per medewerker per jaar. Tegenover een daling van het aantal productieve uren per jaar, staat een toename van de effectiviteit van de uren, tot uiting komend in het nieuwe kengetal «productierealisatie». Dit getal geeft de verhouding aan tussen het aantal meters archief dat volgens contract moet worden bewerkt en het aantal uren dat volgens begroting hieraan besteed had mogen worden. Het kengetal «productierealisatie» is van essentieel belang omdat het aangeeft in hoeverre de CAS er in slaagt de «macro-doelstelling» te realiseren: het wegwerken van de archiefvolumes (meters) binnen de budgettaire kaders, uitgedrukt in uren. Tot en met 1998 (het vierde jaar van de lopende convenantsperiode) heeft de CAS in 36% van de beschikbare uren 35% van de contractueel afgesproken meters bewerkt. Dit betekent dat de CAS goed op koers ligt. Voor 2000 (het zesde jaar van de lopende convenantsperiode) mag worden verwacht dat de verhouding 60%:60% bedraagt.

Kostprijsontwikkelingen

In 1999 wordt de nieuwe opslag- en beheerhal van de CAS in gebruik genomen. In de begroting 2000 zijn de consequenties van de nieuwe huisvesting – en dus ook van het opheffen van de diverse dislocaties zowel wat kosten als opbrengsten betreft – doorgerekend. Binnen het kader van de stelselwijziging van de Rijksgebouwendienst is voor de CAS vastgehouden aan de doorberekening in het tarief van een marktconforme huurprijs.

De reorganisatie van de CAS in 1999 kan effecten hebben op het loonkostenniveau. Gebaseerd op de maxima van de in de nieuwe organisatie beschikbare schalen, zal in de nieuwe structuur in «zuivere» vorm de loonsom lager uitvallen dan in de huidige situatie. Hierbij moet natuurlijk wel worden opgemerkt dat naar alle waarschijnlijkheid ook in de nieuwe situatie garantieschalen zullen ontstaan, waardoor de loonsom per saldo hoger zal uitvallen dan in de bestaande situatie. Deze stijging zal evenwel marginaal zijn (circa 1 procent van de totale CAS-kosten).

2. Begroting van baten en lasten

Meerjarige presentatie van de begroting van baten en lasten van een agentschap (inclusief de economische en functionele codering)

N.B. Het verschil tussen de opbrengst moederministerie en het bedrag dat BZK als bijdrage BZK aan agentschap CAS in de Rijksbegroting heeft opgenomen, wordt veroorzaakt door de fictieve posten wachtgeldverplichtingen en verzekeringspremie en een gedeelte van het huurbijdragebudget. Voor de fictieve posten hoeft de CAS geen uitgaven te doen.

Van het bedrag van f 1,856 mln dat BZK als huurbijdrage BZK aan agentschap CAS heeft opgenomen wordt f 0,581 mln verantwoord onder de post opbrengst moederministerie en f 1 mln als zijnde exploitatiebijdrage. Het verschil van f 0,275 mln wordt niet opgenomen als zijnde omzet daar dit bedrag door de CAS aan BZK wordt teruggestort. Het betreft hier huurderslasten die door CAS worden doorbelast aan derden inzake opslag van archieven.

Afschrijvingskosten

3. Meerjarige begroting van kasstromen

Het kasstroomoverzicht van het agentschap CAS (in NLG 1 000):

Het algemene uitgangspunt bij de beleidslijn «overdracht van vermogensbestandendelen» is, dat de te verzelfstandigen dienst moet betalen voor de overdracht van vermogensbestanddelen. Aangezien het agentschap in oprichting zelf geen vermogen heeft, wordt daartoe met behulp van de leenfaciliteit rentedragend vreemd vermogen verschaft. De lijn die voor nieuwe agentschappen wordt ingezet wordt vertaald naar de bestaande agentschappen. De conversie van financiering van eigen vermogen naar financiering met vreemd vermogen resulteert voor het agentschap CAS enerzijds in een beroep op de leenfaciliteit en anderzijds in een eenmalige afstorting van eigen vermogen naar BZK van f 2,86 mln. Daar bovenop vindt er een afbouw plaats van de reserves gebaseerd op het uitgangspunt, dat deze reserves niet meer mogen bedragen dan 5% van de gemiddelde jaaromzet berekend over drie jaren. Voor het agentschap CAS bedraagt dit «overschot» aan reserve f 0,217 mln. Bij de vaststelling van de nieuwe tarieven wordt dit bedrag door het agentschap CAS verdisconteerd.

4. Kengetallen

5. Toelichting bij de begroting van het agentschap CAS over 2000

Het opstellen van een agentschapbegroting betekent het maken van een aantal keuzes. In deze toelichting worden die keuzes inzichtelijk gemaakt. Vervolgens worden de gevolgen voor capaciteit, kostprijs en omzetverdeling uitgewerkt. Het geheel resulteert in een overzicht van baten en lasten zoals dat ook in de agentschapbegroting is opgenomen.

Keuzes

Bij het opstellen van de agentschapbegroting is ervan uitgegaan dat:

1) De formatie van de CAS uit 110 fte. bestaat waarvan 16,2 indirect productief en 93,8 direct productief.

2) De meerjarencijfers uit de Rijksbegroting bepalen hoeveel omzet dient te worden gemaakt voor het moederministerie casu quo de convenanten.

3) Het aantal productieve uren per jaar wordt gesteld op 1 366 voor de medewerkers archiefbewerking, 7 36 voor de cluster managers en op 1 150 voor de archiefspecialisten.

4) Er wordt gewerkt op basis van de integrale kostprijs verhoogd met een risicomarge ter dekking van fouten in de voorcalculatie. Voor deze risicomarge worden 2 339 uur per jaar gereserveerd.

5) Voor ontwikkelingskosten worden er 1000 uur gereserveerd.

6) De structurele salariskosten liggen op het werkelijke niveau van de betreffende functieschaal. Voor de bepaling van de salariskosten voor het jaar 2000 is uitgegaan van de geldende salarissen per 1 augustus 1999, verhoogd met de sociale werkgeverslasten en er zijn extra salariskosten geraamd als gevolg van de nieuwe organisatie ontwikkeling die in 1999 gestalte gaat krijgen. Tevens is in de salariskosten een bedrag opgenomen voor wachtgeldverplichtingen. Dit bedrag zal de CAS jaarlijks aan het moederministerie dienen af te dragen omdat de wachtgeldverplichtingen bij het moederministerie berusten.

Gevolgen

• Capaciteitsinzet

De maximale produktiecapaciteit van de CAS bestaat uit:

N.B. 1 fte van 1 150 uur maakt gebruik van de Regeling Partiële Arbeidsparticipatie Senioren (PAS-regeling), vandaar minder productie-uren.

Bij een volledig gevulde formatie kan de CAS dus maximaal 125 759 uur per jaar in rekening brengen bij klanten. Het ligt in de rede de formatie volledig te vullen omdat dan de indirecte kosten over zoveel mogelijk uren kunnen worden verdeeld waardoor de kostprijs zo laag mogelijk kan zijn.

De klanten kunnen worden verdeeld in convenantsklanten en klanten die betalen voor de werkzaamheden die de CAS voor hen verricht. De convenantsklanten hebben daarbij voorrang op de betalende klanten totdat een convenantsomzet is gerealiseerd ter grootte van het voor de CAS opgenomen bedrag in de Rijksbegroting.

• Lasten

De lasten van de CAS bestaan uit:

1) Loonkosten De directe loonkosten bedragen f 6 468 208 per jaar, bestaande uit f 6 168 069 echte loonkosten en f 300 139 aan fictieve wachtgeldverplichtingen. De indirecte loonkosten bedragen f 1 525 556 per jaar, bestaande uit f 1 473 695 echte loonkosten en f 51 861 aan fictieve wachtgeldverplichtingen. De totale loonkosten komen daarmee op f 7 641 764 aan echte loonkosten en f 352 000 aan fictieve wachtgeldverplichtingen.

De wachtgeldcomponent bedraagt f 3 200 per fte, conform DAR-Tarievenhandleiding 1999 van Financiën.

De gemiddelde loonkosten per fte van het reguliere personeel bedragen ruim f 66 000.

2) Inhuurkrachten

Inhuurkrachten zijn nodig ter vervanging van indirecte medewerkers wegens ziekte e.d. Hiermee is jaarlijks een bedrag van f 45 000 gemoeid.

3) Overige personeelskosten

Hiertoe behoren de reiskosten voor woon-werk verkeer, de reis- en verblijfkosten voor dienstreizen, opleidingskosten, kinderopvang, representatiekosten e.d. De jaarlijkse kosten bedragen f 319 030.

4) Overhead

De overheadkosten bestaan uit (in NLG 1):

5) Afschrijvingen

De afschrijvingskosten voor 2000 bedragen f 897 055.

6) Risicomarge en ontwikkelingskosten

Het opnemen van deze kosten in de kostprijs gebeurt door het aantal beschikbare productie-uren te verlagen met 3 339 uur. Dit betekent dat de totale kosten worden gedeeld door 122 420 uur, in plaats van 125 759 uur, om te komen tot de kostprijs per uur.

De kostprijsberekening luidt dan als volgt (in NLG 1):

N.B. In de post kosten opslaggebouw is f 275 100 opgenomen voor huur gebouw RGD. In de kostprijsberekening inzake uurtarieven wordt per saldo f 580 664 meegenomen voor kosten huur gebouw (namelijk f 1 855 764 – f 1 000 000 – f 275 100 = f 580 664).

De gemiddelde kostprijs bedraagt dan (f 12 290 078 – f 1 727 730) : (125 759 – 3 339) = f 10 562 348 : 122 420 = f 86,28.

De gemiddelde kostprijs voor 2000 is met 0,8% gestegen ten opzichte van 1999. Dit is als volgt te verklaren:

• Kosten. Kostenstijging van 2,8%, die wordt veroorzaakt door:

  – stijging van de loonkosten met 4,9%, voornamelijk als gevolg van CAO-wijzigingen in 1999 en de wijzigingen in de sociale premies per 1 januari 1999;

– daling van de fictieve wachtgeldverplichting met 30,4%; 

– stijging materiële en afschrijvingskosten met 3,3%.

• Capaciteit. Als gevolg van de in 1999 ingezette reorganisatie zal de totale beschikbare productiecapaciteit in 2000 met 1,3% dalen ten opzichte van 1999 (voornamelijk 1 366 in plaats van 1 380 uur per medewerker archiefbewerking).

Bij de begroting van 1999 zijn van de beschikbare productiecapaciteit 11 490 uur gereserveerd voor het IND-contract. Zowel deze 11 490 productie-uren als de hierop betrekking hebbende kosten zijn niet meegenomen in de tariefberekening van 1999.

Aangezien een gedeelte van het IND-contract in 1999 wordt beëindigd en er mede door de nieuwbouw een nieuwe tariefstructuur (4 in plaats van 3 uurtarieven) is vastgesteld worden de bovengenoemde 11 490 uur en de hierop betrekking hebbende kosten meegenomen in de tariefberekening 2000.

Als gevolg van bovenstaande feiten stijgen de totaal beschikbare uren die van belang zijn voor de tariefberekening 2000 met 8,1% ten opzichte van 1999.

Verdeling capaciteit

Het structurele bedrag waarvoor de CAS op de Rijksbegroting staat is f 8 018 000. Dit bedrag is, bij toepassing van de integrale kostprijs waarop het bedrag van f 86,28 is gebaseerd, niet de omzet die de CAS voor de convenantsklanten moet maken. Immers, in de kostprijs is tevens rekening gehouden met de fictieve posten wachtgeldverplichting en verzekeringen.

Tevens wordt er voor het jaar 2000 een budget toegekend van f 1 855 764 voor huurlasten die aan RGD betaald dienen te worden door de CAS. Van dit bedrag wordt f 1 000 000 als exploitatiebijdrage verantwoord en f 275 100 wordt toegerekend aan de nieuwbouw, blijft per saldo f 580 664 dat meegenomen moet worden voor omzet convenantsklanten.

• Totaal opstelling omzet convenantsklanten (in NLG 1):

De tarieven voor de verschillende activiteiten worden dan als volgt (in NLG 1):

De beschikbare capaciteit t.b.v. omzet convenantsklanten is te verdelen als:

• Baten

– omzet archiefbewerking. De omzet archiefbewerking die dan voor convenantsklanten kan worden gemaakt bedraagt (in NLG 1):

1) Specialisten 1 890 uur ad f 140 264 538

2) Analisten 80 000 uur ad f 88 7 039 665

3) Selecteurs 21 067 uur ad f 81 1 706 461

9 010 664

De omzet voor uitlening bedraagt: 10 178 uur ad f 75 763 376

Voor omzet archiefbewerking derden blijven dan nog 122 420 – 102 957 – 10 178 = 9 285 uur beschikbaar, waardoor een omzet archiefbewerking derden wordt gegenereerd van f 817 058.

Hierin zullen nog wijzigingen worden aangebracht, afhankelijk van de aanpassing ontwerp-begroting 2000 als gevolg van wat de loon- en prijsbijstelling over 1999 zal gaan worden. De salariskosten zijn namelijk berekend van de geldende salarissen per 1-8-1999.

– omzet opslag nieuwbouw. Op basis van een beschikbare opslagcapaciteit van 33,5 km en een aantal lopende opslagcontracten wordt een omzet opslag gegenereerd van f 771 072.

– exploitatiebijdrage huur. Voor de huur van beide panden wordt door de RGD f 1 855 764 in rekening gebracht. Van dit bedrag wordt f 1 mln niet meegenomen in de tariefberekening, omdat de CAS bij de bepaling van de integrale kostprijs uitgaat van de huurprijzen die voor Winschoten en omgeving gelden. Het bedrag van f 1 mln wordt verantwoord als zijnde een exploitatiebijdrage van het moederministerie inzake huurlasten.

Overzicht van baten en lasten (2000)

Agentschap IVOP

1. Inleiding

1.1. Algemeen

Sinds 1995 heeft de Dienst IVOP de agentschapstatus. Het agentschap IVOP verzorgt diensten op het gebied van personele en personeel-financiële informatievoorziening ten behoeve van een groep samenwerkende deelnemers uit de kring van de rijksoverheid, de universiteiten en een kleine groep overige gebruikers. Tot deze diensten behoren met name het beschikbaar houden van geautomatiseerde systemen ten behoeve van de salarisverwerking en de begrotings- en verantwoordingscyclus.

IVOP is de uitvoeringsorganisatie van het samenwerkingsverband en berekent de IVOP-kosten sinds 1994 integraal door aan gebruikers van de systemen.

De deelnemers zijn vertegenwoordigd in een AVD. Het agentschap IVOP wordt direct aangestuurd door een bestuur dat verantwoording aflegt aan de AVD. De AVD stelt de begroting (en daarmee expliciet de tarieven) en de jaarrekening vast.

IVOP draagt zorg voor de beschikbaarheid van de systemen door ze zelf te ontwikkelen, onderhouden en exploiteren. Daarbij staat voorop dat steeds de voor de leden van het samenwerkingsverband economisch meest gunstige oplossing wordt gezocht. In 1996 is besloten om het salarissysteem IPA te laten renoveren door Raet Personele Systemen en ook de exploitatie, het onderhoud en het beheer vanaf het moment van ingebruikneming door dit bedrijf te laten verzorgen. Op 13 maart 1998 heeft de AVD, na een intensieve periode van ruim 1,5 jaar, met machtiging van de Minister van Binnenlandse Zaken en de ministerraad besloten tot stopzetting van de renovatie van het IPA-salarissysteem. Op 13 maart 1998 is de Tweede Kamer van dit besluit op de hoogte gebracht (kamerstukken II, 1997/1998, 25 600 VII, nr. 35).

De samenwerking met Roccade is daarna gecontinueerd en het IPA-salarissysteem is in 1998 millenniumbestendig gemaakt. Thans worden voorbereidingen getroffen voor de invoering van de Euro in de verschillende systemen.

1.2. Producten van het agentschap IVOP

De producten van het agentschap kunnen in twee hoofdgroepen worden onderverdeeld:

1. Salarisinformatie

2. Personeels- en personeel/financiële informatie

ad.1. Salarisinformatie. IVOP is volledig verantwoordelijk voor een correcte «inhoud» van de systemen voor de salarisverwerking. De producten op het gebied van salarisverwerking betreffen het onderhoud en beheer van een drietal te onderscheiden subsystemen (salarissysteem kern, decentrale invoer en standaard interface). Er wordt onderscheid gemaakt tussen een aantal verschillende vormen van onderhoud en beheer, te weten:

– basisonderhoud,

– centrale regelgeving,

– sectorale regelgeving,

– individueel onderhoud.De eerste twee categorieën worden doorberekend op basis van een tarief per individuele arbeidsrelatie (= een dienstbetrekking met een werknemer) (IAR) die voor een opdrachtgever in één van de subsystemen wordt geregistreerd. De totale kosten van de onderwerpen in de categorieën basisonderhoud en centrale regelgeving worden per systeem gedeeld door het aantal IAR's van de opdrachtgevers die van het systeem gebruik maken. Zo ontstaat voor die systemen een kostprijs per IAR. Op basis van de berekende kostprijs per IAR wordt – rekening houdend met eventuele tekorten of overschotten uit voorgaande jaren – door de AVD een in meerjarig perspectief kostendekkend tarief per IAR vastgesteld.

De laatste twee categorieën worden doorberekend op basis van een offerte per aan te passen onderwerp. Wanneer hierbij sprake is van meerdere opdrachtgevers per onderwerp wordt het aantal IAR's als verdeelsleutel voor de door te berekenen bedragen gehanteerd.

De kosten van de exploitatie van het salarissysteem worden door Roccade rechtstreeks bij de gebruikers in rekening gebracht. Het agentschap IVOP kan namens de deelnemers afspraken maken over het verrekenen van de exploitatiekosten.

ad. 2. Personeels- en personeel/financiële informatie. De producten van IVOP op het gebied van de personeels- en personeel/financiële informatievoorziening betreffen de bouw, het onderhoud en beheer van diverse personeels- en personeel/financiële systemen. Ten aanzien van deze informatiesystemen worden twee soorten van onderhoud en beheer gevoerd, te weten basisonderhoud en individueel onderhoud.

Het basisonderhoud wordt doorberekend op basis van een tarief per IAR.

Het individuele onderhoud wordt doorberekend op basis van een offerte per aan te passen onderwerp.

De «meetbaarheid» van de producten van IVOP in termen van input en output is afhankelijk van het heterogene karakter van de producten en diensten van het agentschap IVOP. De aard en omvang van de werkzaamheden worden immers enerzijds bepaald door de wensen van de deelnemers en anderzijds door de ontwikkelingen in wet- en regelgeving en arbeidsvoorwaarden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het gestelde bij paragraaf 4 «Kengetallen».

2. Resultatenrekening agentschap IVOP

2.1. Toelichting

Sinds 1997 is de indeling van de begroting van baten en lasten aangepast aan de opzet en indeling zoals die in het Jaarverslag van het agentschap IVOP wordt gehanteerd. Dit Jaarverslag wordt aan de AVD ter goedkeuring voorgelegd. Op deze wijze wordt bewerkstelligd dat in alle vormen van financiële rapportage en verslaglegging, die door het agentschap IVOP wordt vervaardigd, een eenduidige indeling en begripsbepaling wordt gehanteerd.

In deze begroting wordt opnieuw dezelfde systematiek gevolgd. Derhalve wordt in de resultatenrekening voor het jaar 1999 (met inachtneming van – met name – de door te berekenen kosten van de invoering van de Euro) gebruik gemaakt van de cijfers zoals die in het jaarplan 1999 staan vermeld.

2.1.1. Baten

Bij de raming van de omzet 2000 is er van uitgegaan dat de tarieven zodanig zullen worden vastgesteld dat er sprake zal zijn van dekking van de totale kosten. De tarieven voor 2000 zullen eind 1999 door de AVD worden vastgesteld. Hierbij is het uitgangspunt dat de tarieven in meerjarig perspectief gezien kostendekkend zullen zijn.

De baten in de jaren 1999 tot en met 2002 zijn inclusief de door te berekenen kosten van de aanpassingen in verband met de Euro.

Voor 2000 worden geen noemenswaardige rentebaten verwacht.

2.1.2. Lasten

Kostprijs van de omzet

Kosten IVOP. Deze post is de som van de direct aan de opdrachten toe te wijzen kosten van IVOP. De IVOP-kosten zijn opgebouwd uit het aantal uren per type activiteit vermenigvuldigd met de kostprijs per uur. De kosten verbonden aan de invoering van de Euro zijn oorzaak van de afwijking ten opzichte van de eerste suppletore begroting 1999.

Externe kosten. De raming van de externe kosten is in 2000 hoger dan in 1999. Dit wordt veroorzaakt door hoge kosten als gevolg van de invoering van de Euro. De kosten verbonden aan de invoering van de Euro zijn oorzaak van de afwijking ten opzichte van de eerste suppletore begroting 1999.

Personeelskosten. De geraamde personeelskosten zijn gebaseerd op de veronderstelde bezetting voor het jaar 2000 waarbij rekening is gehouden op welke lijn de medewerkers op dit moment in hun schaal zitten.

Materiële kosten. Een substantiële daling van de materiële kosten is achterwege gebleven doordat de verhuizing van IVOP naar één vestigingsplaats voorlopig geen doorgang vindt. Deze verhuizing was oorspronkelijk in 1999 voorzien. Voorlopig blijft er sprake van 2 vestigingen in huurpanden in Apeldoorn en Den Haag.

Afschrijvingskosten IVOP. Onder deze post zijn de afschrijvingen op de bedrijfsmiddelen van IVOP opgenomen.

Nadat in 1998 sprake is geweest van een inhaalafschrijving op de hardware, is er vanaf 1999 sprake van een gelijkmatig vervangingsregime. Hierdoor zijn de schommelingen in de afschrijvingskosten genivelleerd.

Directe kosten voor opdrachten. Hieronder zijn begrepen de bestuurs- en controlekosten. Dit zijn de kosten IVOP ten behoeve van de ondersteuning van het bestuur en de AVD alsmede de kosten van de EDP-auditpool. Ten opzichte van 1999 worden in de jaren 2000 en volgende geen wijzigingen verwacht.

Afschrijvingskosten systemen. De voor 2000 begrote afschrijvingskosten systemen zijn lager dan in voorgaande jaren. Dit wordt veroorzaakt doordat in voorgaande jaren sprake was van afschrijvingen op het (geherwaardeerde) salarissysteem.

Bij het opstellen van de begroting voor de jaren 2000 is in verband met de toekomstige leenfaciliteit geen rekening meer gehouden met het creëren van een herwaarderingsreserve voor het huidige salarissysteem.

De afschrijvingskosten hebben derhalve uitsluitend betrekking op de PF/PI-systemen.

Dotaties aan voorzieningen. Het stopzetten van de renovatie van het IPA-salarissysteem in maart 1998 heeft geresulteerd in een juridisch geschil. Zowel de Staat der Nederlanden als RAET hebben een claim ingediend wegens geleden schade. Een definitieve rechterlijke uitspraak wordt niet voor eind 1999 verwacht. Omdat hier sprake is van een op voorhand te verwachten aanzienlijke kostenpost met een onvoorziene omvang en een onvoorziene doorlooptijd, dient met het oog op de kosten verbonden aan het afwikkelen van de rechtszaak Staat-RAET een voorziening te worden opgenomen. Ten laste van deze voorziening kunnen in de toekomst de kosten worden betaald. De voorziening dient jaarlijks te worden opgebouwd.

Voor de voorzieningen assurantie eigen risico is op basis van ervaringscijfers meerjarig een gelijk bedrag geraamd; uitgangspunt hierbij is dat het beroep op de voorziening gelijk is aan de toevoeging.

De voorziening dubieuze debiteuren en de voorziening ramingsverschillen hebben het voor deze voorzieningen vastgestelde maximum reeds bereikt. Er wordt vooralsnog van uitgegaan dat in 1999 geen beroep op deze voorziening hoeft te worden gedaan, zodat in 2000 aan deze voorziening geen dotatie meer hoeft te worden gedaan.

Netto resultaat. Het geprognostiseerde negatieve resultaat wordt ten laste van de algemene reserve gebracht.

3. Meerjarige begroting van kasstromen

Het kasstroomoverzicht van het agentschap IVOP (in NLG 1 000):

Het algemene uitgangspunt bij de beleidslijn «overdracht van vermogensbestanddelen» is, dat de te verzelfstandigen dienst moet betalen voor de overdracht van vermogensbestanddelen. Aangezien het agentschap in oprichting zelf geen vermogen heeft, wordt daartoe met behulp van de leenfaciliteit rentedragend vreemd vermogen verschaft. De lijn die voor nieuwe agentschappen wordt ingezet wordt vertaald naar de bestaande agentschappen. Gebaseerd op de te verwachten realisatie 1999 heeft de uitwerking voor het agentschap IVOP geen consequenties.

Voorts wil de Ministerraad onnodige reservevorming zo veel mogelijk tegengaan en heeft het wenselijk geacht tot een normering van de exploitatiereserve te komen. Dit resulteert voor het agentschap IVOP gebaseerd op de te verwachten reserve op 31 december 1999 in een «overschot» van circa f 1,45 mln. Dit «overschot» dient te worden afgebouwd zonder dat dit echter gevolgen heeft voor de bedrijfsvoering. Met het ministerie van Financiën is overeengekomen dat het agentschap IVOP het «overschot» volgens de huidige systematiek van meerjarig kostendekkende tarieven mag verminderen.

4. Kengetallen

Met betrekking tot (de meetbaarheid van) de producten IVOP is een aantal indicatoren ontwikkeld. Deze indicatoren richten zich op de kosten per categorie onderhoud en/of beheer van het salarissysteem en van de personeel-financiële systemen. De kosten voor de deelnemers worden uitgedrukt in tarieven per IAR's. Op basis hiervan kan achteraf een beeld worden geschetst van (verbetering van) de doelmatigheid van het agentschap IVOP.

De totale uitgaven aan het onderhoud en beheer van het salarissysteem worden echter beïnvloed door het aantal onderhoudsopdrachten dat in een bepaald jaar moest worden uitgevoerd. Omdat kostenbeheersing voor de deelnemers aan het samenwerkingsverband één van de belangrijkste doelstellingen is, wordt de effectiviteit van het agentschap mede beoordeeld aan de hand van de meerjarige ontwikkeling in de totale kosten per systeem.

In onderstaande overzichten is de ontwikkeling van de tarieven per IAR aangegeven (in NLG 1):

* Exclusief het tarief voor het millenniumbestendig maken (f 49,35).

E. BIJLAGEN BIJ DE BEGROTING

Bijlage 1. Personeelsgegevens

Overzicht A: Samenvattend overzicht personeelssterkte

Overzicht B: Samenvattend overzicht personeelssterkte van de agentschappen ressorterend onder het ministerie

Bijlage 2. Wetgeving

A. Tot stand gekomen wetgeving (periode 01-06-'98 tot 01-06-'99)

B. Bij de Eerste Kamer aanhangige wetsvoorstellen

C. Bij de Tweede Kamer aanhangige wetsvoorstellen

D. In voorbereiding zijnde wetsvoorstellen

Bijlage 3. Moties en toezeggingen in het vergaderjaar 1998–1999

A. Door de Staten-Generaal aanvaarde moties

Onderdeel A.1. Afgedaan

Directoraat-Generaal Openbaar Bestuur

Directoraat-Generaal Openbare Orde en Veiligheid – Directie Politie

Directoraat-Generaal Openbare Orde en Veiligheid – Directie Brandweer en Rampenbestrijding

Directoraat-Generaal Management en Personeelsbeleid

Onderdeel A.2. In behandeling

Directoraat-Generaal Openbaar Bestuur

Directoraat-Generaal Openbare Orde en Veiligheid – Directie Politie

Directoraat-Generaal Management en Personeelsbeleid

Directoraat-Generaal Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties

B. Door bewindslieden gedane toezeggingen

Onderdeel B.1. Afgedaan

Directie Financieel-economische Zaken

Directoraat-Generaal Openbaar Bestuur

Directoraat-Generaal Openbare Orde en Veiligheid – Directie Politie

Directoraat-Generaal Openbare Orde en Veiligheid – directie Brandweer en Rampenbestrijding

Binnenlandse Veiligheidsdienst

Directoraat-Generaal Management en Personeelsbeleid

Directoraat-Generaal Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties

Onderdeel B.2. In behandeling

Directie Financieel-economische Zaken

Directoraat-Generaal Openbaar Bestuur

Directoraat-generaal Openbare Orde en Veiligheid – Directie Politie

Directoraat-generaal Openbare Orde en Veiligheid – Nationaal Coördinatie Centrum

Binnenlandse Veiligheidsdienst

Directoraat-generaal Management en Personeelsbeleid

Directoraat-generaal Algemene Bestuursdienst

Directoraat-Generaal Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties

Bijlage 4. Circulaires

Algemene toelichting

Per 1 juni 1996 telde BZK 358 circulaires van niet vrijblijvende strekking. In de periode van 1 juni 1998 tot 1 juni 1999 zijn er 70 nieuwe circulaires verschenen en zijn er 28 vervallen. Onderstaand staatje illustreert dit:

Toelichting

Het aantal van 467 geldende circulaires per 1 juni 1998 heeft uitsluitend betrekking op niet-vrijblijvende circulaires (de categorieën A t/m C uit de «Aanwijzingen omtrent het gebruik en de inrichting van circulaires», Stcrt. 24 juni 1986, nr. 118)*.

*A. = bekendmaking van beleid c.q. voorschriften

B. = verzoek om medewerking

C. = verzoek om inlichtingen

Nieuwe circulaires Directoraat-Generaal Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties

Vervallen circulaires Directoraat-Generaal Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties

Nieuwe circulaires Directoraat-Generaal Openbaar Bestuur

Vervallen circulaires Directoraat-Generaal Openbaar Bestuur

Vervallen circulaires Directoraat-Generaal Management en Personeelsbeleid

Nieuwe circulaires Directoraat-Generaal Openbare Orde en Veiligheid – Directie Politie

Vervallen circulaires Directoraat-Generaal Openbare Orde en Veiligheid – Directie Politie

Nieuwe circulaires Directoraat-Generaal Openbare Orde en Veiligheid – Directie Brandweer

Vervallen circulaires Directoraat-Generaal Openbare Orde en Veiligheid – Directie Brandweer

Bijlage 5. Aanbevelingen Nationale ombudsman

In de periode van 1 juni 1998 tot 1 juni 1999 heeft de Nationale ombudsman in een zaak die BZK betreft een aanbeveling gedaan.

In de zaak die leidde tot rapport 98/505 werd geklaagd over het optreden van politie en justitie in het kader van de Eurotop die in juni 1997 in Amsterdam is gehouden. Het Autonoom Centrum en Buro Jansen & Janssen verzamelden een groot aantal klachten naar aanleiding van het politieoptreden in verband met de Eurotop. De klachten betroffen onder meer aanhoudingen, omstandigheden waaronder de daarop gevolgde inverzekeringstelling ten uitvoer was gelegd en de uitzetting uit Nederland van uit het buitenland afkomstige demonstranten. Namens betrokkenen werd een klacht ingediend bij de burgemeester van Amsterdam, de Minister van Justitie en de Nationale ombudsman. Op 27 mei 1998 besloot de Nationale ombudsman dat hij zich van een oordeel zou onthouden over de klachtonderdelen die betrekking hadden op gedragingen waarover inmiddels een rechterlijk oordeel was gevraagd (arrestaties op verdenking van lidmaatschap van een criminele organisatie en daarop gevolgde inverzekeringstelling).

De Nationale ombudsman oordeelde uiteindelijk dat aan de hoofddoelstelling van de Amsterdamse driehoek (een ongestoorde Eurotop) is verwezenlijkt, maar dat de inzet van middelen om dat doel te bereiken in een aantal opzichten de toets der kritiek niet kan doorstaan. Het betreft dan met name de te lange ophouding van een groep van 150 Italiaanse treinreizigers, de onterechte ontzegging van de toegang tot Amsterdam en het noodbevel van de burgemeester. De desbetreffende groep is ten onrechte overgebracht naar een penitentiaire inrichting en vervolgens zonder dat aan de daartoe geldende voorwaarden was voldaan uitgezet uit Nederland. Verder is blijkens de rechterlijke uitspraak van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam een grote groep personen ten onrechte aangehouden als verdachte van lidmaatschap van een criminele organisatie en in verzekering gesteld tot het eind van de Eurotop. 85 EU-onder- danen, die tot deze groep behoorden zijn zonder dat daarbij is voldaan aan de voorwaarden uit de vreemdelingenwetgeving uitgezet.

De Nationale ombudsman gaf in dit verband aan dat in een aantal situaties spanning heeft bestaan tussen enerzijds de effectiviteit en anderzijds de rechtmatigheid van het optreden ter handhaving van de openbare orde tijdens de Eurotop. Tevens oordeelde de Nationale ombudsman dat betrokken functionarissen niet in alle gevallen een goed inzicht hebben gehad in het voor hun optreden geldende juridische kader. Ook is tevoren niet op alle punten ten volle overdacht en uitgewerkt welke maatregelen konden worden genomen in het geval zich – voorzienbare – bijzondere moeilijkheden zouden voordoen. Dat had tot gevolg dat op enkele belangrijke momenten moest worden teruggevallen op improvisatie.

De Nationale ombudsman acht het van belang dat lering getrokken dient te worden uit het voorgaand beschrevene. Daarom heeft de Nationale ombudsman de Minister van BZK en de Minister van Justitie aanbevolen om, in onderlinge afstemming, het rapport te betrekken bij de voorbereiding van beleid inzake overheidsoptreden bij grootschalige evenementen, een en ander ook in goede afstemming met de andere autoriteiten die op dat gebied een verantwoordelijkheid (kunnen) hebben, en om te laten weten tot welke conclusie een en ander heeft geleid.

Bij brief van 14 juli 1999 hebben de Minister van BZK en de Minister en Staatssecretaris van Justitie een gezamenlijke reactie gegeven op de aanbeveling van de Nationale ombudsman. Hieronder wordt ingegaan op de voor BZK relevante punten uit deze reactie.

De bewindslieden gaven aan dat de op het optreden van diverse betrokken instanties geuite kritiek onverlet laat dat het voorbereiden en het in goede banen leiden van een veelomvattende gebeurtenis als de Eurotop, waarbij de druk van buitenaf om de veiligheid en orde te garanderen uitermate groot was, een enorme inspanning vergt van alle betrokkenen en dat in dat kader niet mag worden vergeten dat er veel goed is gegaan. Ook de ruimte die de Amsterdamse autoriteiten lieten voor demonstraties verdient alle lof.

Met betrekking tot de gedragingen van het toenmalige Landelijk Coördinatie Centrum (LCC) – inmiddels opgevolgd door het Nationaal Coördinatie Centrum (NCC) – heeft de Nationale ombudsman kritiek op het feit dat het LCC de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) niet heeft betrokken bij devoorbereidingen op de Eurotop. Naar aanleiding van de ervaringen tijdens de Eurotop zijn de procedures van het NCC inmiddels zodanig aangepast dat de IND standaard wordt uitgenodigd voor coördinerende vergaderingen ter voorbereiding van (grootschalige) evenementen, indien niet kan worden uitgesloten dat uit het buitenland afkomstige personen de openbare orde zullen verstoren.

Hoewel de coördinerende vergaderingen van het NCC primair betrekking hebben op het coördineren van maatregelen op het gebied van openbare orde en veiligheid, kunnen zij ook worden gebruikt als platform voor afstemming van wensen buiten dat kader. In die zin kan voor de meeste gevallen worden voorzien in een adequate overlegstructuur tussen rijk, lokale overheden en overige betrokkenen. In bijzondere gevallen kan mogelijk behoefte bestaan aan een speciaal met betrekking tot dat evenement ingestelde overleg- en afstemmingsstructuur. In dit kader werd gewezen op de voorbereiding van de EK2000, waarvoor is voorzien in een bijzondere overlegstructuur waarin diverse betrokken ministeries, provinciale en gemeentelijke overheden, openbaar ministerie, politie en particuliere instanties, zoals de organiserende stichting, vertegenwoordigd zijn. Per geval kan worden bezien of er behoefte is aan een dergelijke bijzondere overleg- en afstemmingsstructuur.

Ten aanzien van het nemen van een noodbevel ex artikel 175 Gemeentewet door ambtenaren in mandaat merkt de Nationale ombudsman in algemene zin op dat dit niet op belemmeringen stuit, mits de beslissingen van ambtenaren vallen binnen de grenzen van tevoren opgestelde en door de driehoek goedgekeurde draaiboeken of eventuele andere kaders.

In Amsterdam zal hieraan vorm worden gegeven door middel van twee besluiten: het mandaatbesluit waarin de randvoorwaarden staan waarbinnen de politie het bevel mag uitvaardigen en het in mandaat genomen bevel zelf. In het mandaatbesluit zullen zaken worden opgenomen over het contact leggen met derden die bij de uitvoering van het bevel betrokken zullen worden, het contact met de burgemeester en een «kritische toets» over de uitvoering van het bevel. Het bevel zal in het beleidscentrum worden ingevuld en aan de burgemeester ter goedkeuring worden voorgelegd.

De bewindslieden hebben aangegeven te kunnen instemmen met de hierboven omschreven procedure voor zover hiermee wordt bedoeld dat de voorbereiding van het noodbevel en het toesnijden ervan op de betreffende situatie, gebeurt door ambtenaren in het beleidscentrum. De «goedkeuring» door de burgemeester waarvan wordt gesproken, moet in dat verband worden beschouwd als het nemen van het besluit op basis van een ambtelijk voorbereide conceptbeslissing. Cruciaal voor de rechtmatigheid van de hier geschetste procedure is wel, dat pas na het besluit van de burgemeester op basis van het noodbevel kan worden opgetreden, en dat het conceptbesluit niet wordt beschouwd als een in mandaat genomen noodbevel dat (alvast) kan worden uitgevoerd.

De Nationale ombudsman acht het ophouden van de groep Italianen in een trein zonder wettelijke grondslag niet onredelijk, mits de duur van de ophouding niet langer is dan strikt noodzakelijk in verband met het onderzoek naar strafbare feiten of naar de toepasselijkheid van het noodbevel. Een ophouding van drie uur zonder dat was gebleken van onderzoekshandelingen, zoals in onderhavig geval, acht de Nationale ombudsman te lang.

De bewindslieden hebben in hun reactie aangegeven in het oordeel van de Nationale ombudsman praktische voordelen te zien. Zij komen evenwel tot de slotsom dat het ophouden als hier aan de orde moet worden aangemerkt als een vrijheidsontnemende maatregel. Het ging immers om een vorm van ophouden die vergelijkbaar is aan het opsluiten van personen «achter slot en grendel». Het aldus vasthouden van personen ten behoeve van onderzoek naar het plaatsvinden van strafbare feiten of naar de toepasselijkheid van een noodbevel, zonder een wettelijke grondslag, voldoet niet aan de daarvoor geldende eisen. Alhoewel de bewindslieden er begrip voor hebben dat het – in snel wijzigende omstandigheden – moeilijk is om vast te kunnen stellen of er sprake is van een situatie waarin via een noodbevel dient te worden opgetreden, kan niet worden ingestemd met de mogelijkheid om personen hun vrijheid te ontnemen zonder wettelijke grondslag.

Tenslotte wijzen de bewindslieden op een aantal lopende wetsvoorstellen die ten doel hebben de aanpak van groepsgeweld te verbeteren. Het betreft ten eerste het wetsvoorstel bestuurlijke ophouding. Voorgesteld wordt om de burgemeester de bevoegdheid te geven om grote groepen ordeverstoorders bestuurlijk op te houden. Dit betekent dat zo'n groep op een bepaalde plaats kan worden vastgehouden. De burgemeester kan besluiten tot het ophouden van groepen als er sprake is van oproerige beweging of van andere ernstige wanordelijkheden, dan wel van ernstige vrees voor het ontstaan daarvan (situaties waarin de burgemeester ook noodbevelen kan geven). Voorstelbaar is dat de bevoegdheid wordt toegepast bij krakersrellen, blokkades en risicowedstrijden in het betaalde voetbal die een ernstige verstoring van de openbare orde te weeg brengen. Tevens kan de bevoegdheid van belang zijn voor het EK2000.

Het tweede voorstel betreft een aanpassing van de regeling van de rechterlijke bevelen tot handhaving van de openbare orde. Deze strekt er toe de procedure meer toe te snijden op grootschalige ordeverstoringen.

Tenslotte is een wijziging voorgesteld van artikel 141 van het Wetboek van Strafvordering. Deze wetswijziging strekt ertoe ook degene die heeft bijgedragen aan de openlijke geweldpleging zonder zelf een gewelddadige handeling te begaan, onder de reikwijdte van deze strafbaarstelling te brengen.

Bijlage 6. Subsidies (in NLG 1 000)

Bijlage 7. Evaluatieonderzoek

A. Voorgenomen onderzoeken

B. Lopende onderzoeken

C. Afgeronde onderzoeken

Bijlage 8. Economische en functionele classificaties

Bijlage 9. Voorlichtingsuitgaven

Bij BZK vormt communicatie een geïntegreerd onderdeel van het beleidsproces. Naast de pers- en de publieksvoorlichting ondersteunt de directie Voorlichting en Communicatie de directoraten-generaal waar mogelijk in alle fases van het beleidsproces.

Het personeelsvolume voor voorlichting in 1999 bedraagt centraal en decentraal 33,9 fte (25,9 fte centraal bij de directie Voorlichting en Communicatie en 8 fte decentraal bij dienstonderdelen).

De voorlichtingsuitgaven centraal in 2000 zien er als volgt uit (in NLG 1):

Tabel A: Totaal budget directie Voorlichting en Communicatie

Tabel B: Totaal voorlichtingsbudget andere departementsonderdelen

Tabel C: Subsidies

Evaluatie communicatieprojecten 1999

• Verkiezingen. In 1999 hebben twee deelcampagnes voor de verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement plaatsgevonden. Door middel van Postbus 51 radio- en tv-spotjes, folders, posters en redactionele artikelen is voorgelicht over (items uit) de Kieswet. Het voorlichtingsmateriaal is via provincies resp. gemeenten verspreid.

Vanwege de gemeentelijke herindeling is in 29 Brabantse gemeenten niet in 1998 de gemeenteraadsverkiezing gehouden, maar viel ze samen met de provinciale statenverkiezing. Deze gecombineerde verkiezing vroeg extra communicatie-aandacht. Om de Europese verkiezing een extra «schwung» te geven – de verwachtingen met betrekking tot opkomst waren dramatisch laag – is een extra tv- en radiospotje ontwikkeld. De evaluatiemeting wordt pas in de loop van juli verwacht.

• Voorlichting bij rampen (VORAMP). Op 2 juni 1999 zijn de landelijke sirenes (waarschuwings- en alarmeringsstelsel) luid getest. De test is middels een RTV campagne bekend gemaakt. Tevens is in deze campagne het wederom het basisscenario gecommuniceerd. Deze campagne wordt jaarlijks herhaald. De resultaten van de campagne (effectmetingen) zijn augustus bekend.

• Millennium. In het kader van het managen van public confidence is in samenwerking met het millenniumplatform in de maand juni een brede publiekscampagne gestart. De campagne heeft tot doel de burger open en eerlijk te informeren over het millenniumprobleem en de mogelijk persoonlijke gevolgen hiervan. In de executie van de campagne is gebruik gemaakt van radio en televisie, teletekstpagina's, free publicity, internet en een landelijk huis aan huis verspreide Nationale Millenniumkrant. De eerste fase van de communicatie is met het verschijnen van de krant afgesloten.

De totale campagne wordt intensief met onderzoek onder de bevolking begeleid. Het onderzoek heeft tot doel om zicht te krijgen op kennis en houding van de burger inzake het millenniumprobleem. Effecten van de campagne zijn op dit moment (1 juli 1999) nog niet te geven.

Communicatieprojecten 2000

• Landelijke wervings- en imagocampagne politie. In de periode 4e kwartaal 1999 – 2001 voert de politie een landelijke wervings- en imagocampagne. Het zwaartepunt – in termen van media-exposure valt in 2000. Het totale budget bedraagt f 15 mln, waarvan naar schatting f 6 mln in 2000 zal worden besteed. De campagne heeft tot doel om het imago van de Nederlandse politie te verbeteren en het aantal aanmeldingen voor de politie-opleidingen in positieve zin te beïnvloeden. De campagne wordt gevoerd in samenwerking met het politieveld. Bij het voeren van de campagne wordt gebruik gemaakt van een breed scala van instrumenten.

• Landelijk toegangsnummer van de Nederlandse Politie. In 2000 zal het landelijk toegangsnummer van de Nederlandse politie (LTP) operationeel worden. Het landelijk toegangsnummer is een servicenummer, voor de burger dat toegang geeft tot de dichtstbijzijnde politievestiging. Het LTP richt zich op niet-spoedeisende zaken en onderscheidt zich daarmee van 1-1-2 voor spoedeisende hulpverlening.

Het LTP zal in samenhang met 1-1-2 landelijk gecommuniceerd worden. Doel van deze campagne is de beide nummers helder ten opzichte van elkaar te positioneren:

– 1-1-2 voor brandweer, politie en ambulance als elke seconde telt;

– LTP voor niet-spoedeisende politiezaken.

Voor de totale voorlichtingscampagne is f 3,2 mln uit getrokken (f 2 mln ten laste van BZK en f 1,2 mln ten laste van het NPI).

• Voorlichting bij Rampen. Op 18 mei 1998 is de landelijke campagne voorlichting bij rampen gestart. Deze campagne wordt jaarlijks herhaald en heeft de volgende doelen:

– de burger informeren over de jaarlijkse luide sirenetest (de sirenes worden maandelijks stil getest en eens per jaar luid);

– de burger wederom kennis laten nemen van het basisscenario (ga naar binnen sluit ramen en deuren en zet radio of tv aan).

Voor de campagne is een bedrag van f 0,750 mln vrijgemaakt.

Bijlage 10. Convenanten

In de periode 1 juni 1998 tot 1 juni 1999 zijn de volgende convenanten gesloten.

Bijlage 11. Burgemeestersbenoemingen periode 16 juli 1998 tot en met 15 juli 1999

Overzicht verhouding burgemeestersbenoeming tot aanbeveling cdK en tot advies vertrouwenscommissie

¹ Tussen haken staan de cijfers vermeld uit de periode voor 3 augustus 1998.

Overzicht benoeming vrouwelijke burgemeesters

Overzicht burgemeestersposten naar politieke kleur per 1 juli 1999:

A. landelijk

¹ Vacature (nog) niet opengesteld.

B. naar provincie

Bijlage 12. Emancipatiebeleid

1. Openbaar bestuur

BZK streeft naar een evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in politiek en openbaar bestuur. Door middel van het ontwikkelen en uitvoeren van concrete projecten en het doen van onderzoek wordt dit streven ondersteund. Een deel van deze projecten wordt uitgevoerd in het kader van de afspraak uit het regeerakkoord, dat namelijk ieder ministerie tenminste drie concrete emancipatietaakstellingen gedurende de huidige kabinetsperiode zal uitvoeren.

Belangrijk zijn de activiteiten om niet alleen de instroom van vrouwen in openbare bestuursfuncties te bevorderen, maar ook aandacht te schenken aan het voorkomen van een te snelle uitstroom, met name op het lokale niveau. Door middel van cursussen en trainingen wordt getracht zowel bij vrouwen als mannen de heersende bestuurscultuur zodanig te wijzigen, dat zij beter aansluit op de wensen en mogelijkheden van vrouwen. Daarnaast worden aparte vierjarige kadercursussen gesubsidieerd om de deelname van zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwen aan de politieke besluitvorming te bevorderen.

Samen met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zullen door BZK activiteiten worden ontwikkeld gericht op de toekomstverwachtingen en mogelijkheden van jonge allochtone vrouwen en mannen.

Deze activiteiten zullen worden georganiseerd in het kader van het grote steden- en integratiebeleid. Eén van de activiteiten is het houden van een serie debatten in de grote steden. Hierbij zal gebruik gemaakt worden van zowel nieuwe als traditionele mediavormen. De resultaten van het onderzoeksrapport naar de arbeidsparticipatie van allochtone vrouwen van het Sociaal en Cultureel Planbureau zal hierbij als achtergrondinformatie gebruikt worden.

2. Openbare orde en veiligheid

In het kader van de uitvoering van de emancipatietaakstellingen voor de politie streeft het ministerie er naar dat het aandeel vrouwelijke personeelsleden in de executieve dienst eind 2002 25% van het totale bestand zal zijn. De komende jaren zal een extra inspanning gepleegd worden om het aantal vrouwen in hogere functies te laten toenemen.

Daarnaast wordt gestreefd naar het opheffen van belemmeringen waarmee homoseksuelen binnen de organisatie worden geconfronteerd. In 1997 is het beleid ten aanzien van homoseksuelen aan het diversiteitsbeleid toegevoegd. Maatregelen in dit kader richten zich met name op een attitudeverandering ten opzichte van homoseksuele collega's. In 1999 wordt het diversiteitsbeleid in een gezamenlijke inspanning met de korpsen verder geconcretiseerd. Tevens wordt financiële ondersteuning verleend aan de Stichting Politie en Emancipatie voor het vormgeven en uitvoeren van emancipatiebeleid alsmede aan de Stichting Europees Netwerk, voor het onderhouden van het internationale netwerk. In 1999 vindt een evaluatieonderzoek plaats naar de stand van zaken van het emancipatiebeleid bij de politie. Afhankelijk van de uitkomsten hiervan zal worden bekeken of de financiering van de stichting op deze wijze zal worden gecontinueerd.

Het aantal vrouwen bij de brandweer bedroeg in 1997 2% van het executieve brandweerpersoneel. Dit geringe aandeel geeft aan dat het noodzakelijk blijft om beleid voor de instroom en het behoud van vrouwen bij de brandweer te blijven ontwikkelen en uit te voeren. Door intensivering van de activiteiten wordt er naar gestreefd eind 2002 het aandeel vrouwen te laten toenemen tot 5%. Dit beleid kan gerealiseerd worden door regelmatig adviesdagen te organiseren ten behoeve van de verschillende brandweerkorpsen. Hiernaast zal het beleid voortgezet worden om op verschillende manieren het netwerk voor brandweervrouwen te ondersteunen. Op dit moment is ruim éénderde van alle brandweervrouwen lid van het netwerk.

3. Personeelsbeleid

In 1998 is het onderzoek naar doorstroom van vrouwen Evenredig? Nog even niet! afgerond. Naar aanleiding hiervan zijn aanbevelingen opgesteld voor de ministeries, waarbij de nadruk wordt gelegd op het intensiveren van het beleid gericht op het combineren van zorg en arbeid, het aanpassen van de bestaande beschikbaarheidscultuur en het bevorderen van de doorstroom van vrouwen naar leidinggevende functies. Eén van de conclusies van het doorstroomonderzoek was dat vrouwen sneller uitstromen dan mannen. Op grond hiervan wordt in 1999 een onderzoek gehouden naar de vertrekmotieven uit de rijksdienst van vrouwen en mannen in schaal 12 en hoger. Het onderzoek zal eind 1999 afgerond zijn.

Daarnaast levert het bureau Algemene Bestuursdienst een bijdrage aan een Europees onderzoek project naar genderonderscheid in de openbare dienst Integration of the equal opportunities dimension into the public sector, dat door de Katholieke Universiteit van Leuven wordt uitgevoerd.

Het aandeel vrouwen in de rijksdienst neemt gestaag toe van 30,8% in 1994 naar 32,9% in 1998. De komende jaren zal door de verschillende ministeries het accent gelegd worden op de doorstroom van vrouwen naar hogere functies en het voorkomen van te snelle uitstroom. In de Personeelsbrief Mensen en Management (M&M) zal over de in-, door-, en uitstroom van vrouwen in de sector Rijk worden gerapporteerd.

Ter ondersteuning van de departementale vertrouwenspersonen seksuele intimidatie wordt jaarlijks een themadag georganiseerd, waarbij deskundigheidsbevordering en het onderhouden van netwerken centraal staan.

In 1998 bedroeg het aandeel vrouwen bij BZK ruim 40% en was het aandeel vrouwen in schaal 10 en hoger gestegen van 25% in 1997 naar 27,1% in 1998. Het interne personeelsbeleid van het ministerie blijft met name gericht op de doorstroom van vrouwen naar hogere en leidinggevende functies.

Bijlage 13. Decentralisatie

Op uitdrukkelijk verzoek van de Tweede Kamer, geuit in het Algemeen Overleg van 24 juni 1996, wordt hierbij een overzicht gepresenteerd van de herschikking van taken bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het betreft dus niet alleen decentralisatie (functionele en territoriale decentralisatie), maar herschikking van taken in brede zin (ook in- en externe verzelfstandigingen). Achtereenvolgens komen de overzichten van voltooide, lopende en voorgenomen herschikkingen van taken aan bod. De overzichten zijn een geactualiseerde versie van de decentralisatiebrieven aan de Tweede Kamer (kamerstukken II, 1995/1996, 22 236, nrs. 33 en 34).

Deel A. Overzicht geëffectueerde herschikking van taken

– meer ruimte voor gemeenten en waterschappen voor het voeren van een eigen kwijtscheldingsbeleid voor lokale belastingschulden (1-1-1995);

– overdracht beheer ME-voertuigen (1-1-1995);

– decentralisatie voorkeursgroepenbeleid naar ministeries (1-1-1995);

– verzelfstandiging Centrum voor Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel (1-1-1995);

– decentrale uitplaatsing van statushouders naar gemeenten, op basis van een wettelijk vastgelegde taakstellingensystematiek (1995);

– bundeling van middelen voor inburgering tot een brede doeluitkering voor gemeenten op basis van een nieuwe bekostigingssystematiek (1-1-1996);

– opheffen districtsinspecties brandweer (20-9-1995);

– bundeling middelen voor inburgering van nieuwkomers tot een brede doeluitkering voor gemeenten (1-1-1996);

– verzelfstandiging Nederlands instituut voor brandweer en rampenbestrijding (NIBRA) (1-1-1996);

– overdracht telecommunicatietaken naar regionale brandweren (1-1-1996);

– privatisering ABP (1-1-1996);

– samenvoeging DUO met andere uitvoeringsinstellingen en verzelfstandiging in de USZO (1-1-1996);

– opheffing RPD Advies (1-1-1996);

– beëindiging toezicht op de gemeentelijke en provinciale belastingverordeningen (besluit Eerste Kamer 6-2-1996);

– de uitvoering van de Wet gemeentelijke zorg voor houders van een voorwaardelijke vergunning tot verblijf (Zorgwet VVTV) is verzelfstandigd: het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA), een zelfstandig bestuursorgaan, voert de wet uit en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties stelt kaders, coördineert en faciliteert;

– privatisering Rijks Bedrijfsgezondheidsdienst- en Bedrijfsveiligheidsdienst (RBB) (1-7-1996);

– remigratiebeleid: de verantwoordelijkheid hiervoor is per 1 januari 1997 overgedragen van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Minister van Binnenlandse Zaken. De uitvoering van het remigratiebeleid, in het bijzonder de gevalsbehandeling en de handhaving, zijn ondergebracht bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB), een zelfstandig bestuursorgaan;

– instelling agentschap Centraal Archief Selectiedienst (1 januari 1997);

– bestekken en eisen voor brandweer- en rampenbestrijdingsvoertuigen. De betrokkenheid van de partners in de rampenbestrijding bij het formuleren van programma-eisen groeit. Vanuit het netwerk dat onder het College van Commandanten van regionale brandweren ressorteert wordt een inhoudelijke bijdrage geleverd. Volledige overdracht van het ontwerpen van bestekken is niet opportuun. Het ministerie blijft een rol houden mede omdat Europese normstelling een steeds grotere rol speelt en de professionaliteit van het brandweerveld nog in ontwikkeling is;

– sectoralisatie van de regeling Ziektekostenvoorziening Overheidspersoneel (ZVO) (1-1-1998);

– overheveling van het Fonds Sociale Vernieuwing naar het Gemeentefonds respectievelijk naar brede doeluitkeringen op de begrotingen van de Ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (1-1-1998);

– instelling agentschap voor de Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens (1-1-1998);

– de divisie informatietechnologie van het Korps Landelijke Politiediensten ondergebracht bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken als agentschap Informatie- en communicatietechnologie organisatie (ITO) (1-5-1998);

– per 1 januari 1998 is het Kabinet voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken (KabNA) onderdeel van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, dat wil zeggen er heeft een overdracht plaatsgevonden van de beheersverantwoordelijkheden. Er is een Directoraat-Generaal Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties ingesteld, waarvan KabNA en de stafafdeling Constitutionele Zaken en Wetgeving onderdeel uitmaken. Het nieuwe directoraat bestaat uit de directie Constitutionele Zaken en Wetgeving, de directie Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken en de afdeling Coördinatie Europese en Internationale Zaken (1-7-1998);

– per 1 januari 1999 zal de gegroeide samenwerking tussen de beheerorganisatie GBA en de afdeling Reisdocumenten en Bevolkingsadministratie (RDB) zijn geformaliseerd in een nieuw geïntegreerd agentschap dat deze beide onderdelen bevat (BPR).

– bundeling van vier budgetten (leefbaarheid, Van Montfransgelden, oudkomers en voortijdig schoolverlaten, alle vier voor zover het betreft de G25) tot de bijdrageregeling sociale integratie en veiligheid (1-9-1999)

Deel B. Overzicht lopende herschikking van taken

– besluit draagbare blustoestellen. Het ministerie is nu belast met het afgeven van een bewijs van typekeuring. Momenteel wordt met de keuringsinstellingen overlegd onder welke voorwaarden het mogelijk is dat zij in de toekomst de bewijzen van typekeuring afgeven;

– informatievoorziening brandbeveiligingsbeleid. Doel is een geactualiseerd computerprogramma voor het opstellen van een preventieactiviteitenplan te laten ontwikkelen door de markt;

– onderbrengen van overheidspersoneel onder de werknemersverzekeringen (OOW). Doel hiervan is de normalisering van het stelsel van sociale zekerheid voor het overheidspersoneel. In aanvulling op wettelijke aanspraken zullen bovenwettelijke regelingen tot stand gebracht worden.

Deel C. Voorgenomen herschikking van taken

– bestuurlijke inbedding regionale brandweer. Aan de hand van de evaluatie van het Project Versterking Brandweer wordt bezien of bovenlokale taken op het terrein van brandweer en rampenbestrijding ingebed kunnen worden in de bestuurlijke hoofdstructuur; met bestuurlijke inbedding regionale politie. Op 23 januari 1997 hebben de Ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken de Tweede Kamer de nota «Politie 1993; een eerste beoordeling» aangeboden. In een algemeen overleg met de vaste commissies voor Binnenlandse Zaken en voor Justitie van de Tweede Kamer, Tweede Kamer, vergaderjaar 1998–1999, 26 200 hoofdstuk VII, nr. 3118, is deze nota besproken. De voornemens van de ministers omvatten geen daadwerkelijke wijzigingen in de verhoudingen tussen centrale en decentrale overheden. Tijdens het overleg op 9 juni 1999 hebben de ministers toegezegd de Tweede Kamer aan te geven op welke wijze zij de nota uit willen voeren en welke regelgeving zij overwegen.

Bijlage 14. Extra-comptabel overzicht, budgetten grote stedenbeleid (ECO-GSB)

Toelichting bij het extra-comptabel overzicht GSB-budgetten (ECO-GSB) stand Miljoenennota 2000

1. Inhoudelijke toelichting

Politiek/bestuurlijke ankerpunten voor de opstelling van dit overzicht zijn gelegd in het Regeerakkoord 1998 (introductie extra-comptabel overzicht) en in de Doortstartconvenanten (opstelling indicatieve verdeling), zoals die medio december 1998 aan rijkszijde door de betrokken politieke en aan de zijde van de steden door de betrokken bestuurlijke vertegenwoordigers van de G25 zijn ondertekend.

Het betreft hier een rijksbreed overzicht van alle GSB-relevante budgetten. Conform toezegging zal de hierop gebaseerde indicatieve verdeling per stad aan de steden ter beschikking worden gesteld.

Zoals bekend zal de uiteindelijke toedeling van rijksbudgetten eind 1999 plaatsvinden op basis van toetsing van genoemde op te stellen integrale ontwikkelingsprogramma's. Na toetsing en toewijzing zullen de afspraken tussen het Rijk en de steden eind 1999 in zogenoemde maatwerkconvenanten worden vastgelegd.

2. Technische toelichting

2a. Algemeen

Dit overzicht volgt de systematiek van de rijksbegroting. Het gaat derhalve om kasbedragen voor de aangegeven jaren. Basis bestaat uit opgaven van GSB-relevante departementen voor GSB-relevante budgetten op hun begroting.

Wat betreft status zijn alle budgetten gebaseerd op de stand Miljoenennota 2000 en de daarmee samenhangende ontwerp-begrotingen. Dynamisch inzicht ontstaat door aanpassing van de overzichten aan en publicatie na elke nieuwe budgettaire nota van de regering.

2b. Hoofdindeling(en)

Conform genoemde bijlage bij de Doorstartconvenanten is de volgende indeling in GSB-pijlers gehanteerd.

– GSB-pijler I. Werk en economie

– GSB-pijler II. Fysiek

– GSB-pijler III. Sociale Infrastructuur

• Wijkaanpak

• Veiligheid

• Jeugd in ontwikkeling

• Kwetsbare groepen

– GSB-pijler IV.EU

Naast vorenstaande indeling is de volgende indeling in GSB-categorieën van budgetten gehanteerd.

– GSB-categorie A, betreffende budgetten, waarvoor de steden zelf rechtstreeks geadresseerden zijn.

– GSB-categorie B, betreffende budgetten, die anders worden verdeeld (provincies, regio's, instellingen).

– GSB-categorie C, betreffende budgetten met een uitsluitend beleidsmatige relatie met het GSB.

2c. Bladindeling

In het verlengde van vorenstaande hoofdindelingen is een vast stramien voor een bladindeling toegepast. Daarbij zijn relevante onderwerpen per departement en per begrotingsartikel benoemd. Per onderwerp zijn vervolgens de volgende bedragen verwerkt:

– het totaalbedrag beleidsterrein. Het gaat daarbij om het bedrag, dat het betrokken departement op de eigen begroting op het betrokken begrotingsartikel voor het betrokken beleidsterrein als totaal heeft uitgetrokken.

– het bedrag dat het betrokken departement binnen het betrokken beleidsterrein aan de G25 als totaal heeft toebedacht.

Extra-comptabel overzicht, budgetten Grote stedenbeleid (ECO-GSB)

Categorie A steden zijn geadresseerden

bedragen x f 1 mln

bedragen x f 1 mln

bedragen x f 1 mln

bedragen x f 1 mln

bedragen x f 1 mln

Categorie B, budgetten naar regio's

bedragen x f 1 mln

bedragen x f 1 mln

Categorie C, beleidsmatige relaties

Bijlage 15. Lijst van afkortingen

Bijlage 16. Lijst van regelingen