INHOUDSOPGAVE

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 en 2 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingen die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begroting van het ministerie van Defensie voor het jaar 2001 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2001. Een toelichting op de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2001.

Met de vaststelling van deze wetsartikelen wordt de in de begrotingsstaat opgenomen begroting van de uitgaven en de ontvangsten voor het jaar 2001 vastgesteld. De in de begroting opgenomen begrotingsartikelen worden door middel van een algemene toelichting per begrotingsartikel toegelicht in de onderdelen B en C van deze memorie van toelichting.

Wetsartikelen 4 (agentschapbegroting)

Met de vaststelling van dit wetsartikel wordt de in de begrotingsstaat opgenomen begroting van baten en lasten en van kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de agentschappen Defensie Telematica Organisatie (DTO) en Dienst Gebouwen, Werken & Terreinen (DGW&T) voor het jaar 2001 vastgesteld. De in die begroting opgenomen begrotingsartikelen worden door middel van een algemene toelichting en een toelichting per begrotingsartikel toegelicht in onderdeel D van deze memorie van toelichting.

Het advies van de Raad van State wordt niet openbaar gemaakt op grond van het bepaalde in artikel 25a, derde lid, onder b, van de Wet op de Raad van State.

B. BELEIDSAGENDA 2001

Inleiding

De ontwikkeling van Europese militaire capaciteiten bepaalt in toenemende mate de beleidsagenda van Defensie. Dit is niet alleen van belang voor de ontwikkeling van het Europees veiligheids- en defensiebeleid, maar evenzeer voor de bijdrage van de Europese landen aan de Navo. De Defensienota 2000 stelt de krijgsmacht in staat aan deze ontwikkeling mede inhoud te geven. Deze nota schetst een moderne, slagvaardige en toekomstgerichte krijgsmacht die is toegerust voor:

– de bescherming van de integriteit van het eigen en bondgenootschappelijk grondgebied;

– de bevordering van de internationale rechtsorde en stabiliteit en

– de ondersteuning van civiele autoriteiten bij rechtshandhaving, rampenbestrijding en humanitaire hulp binnen het koninkrijk.

Deze taken eisen een parate, flexibele, snel inzetbare krijgsmacht met voldoende voortzettingsvermogen. De vormgeving van de krijgsmacht is een dynamisch proces, dat wordt gevoed door operationele ervaringen, evaluaties en veranderingen in de omgeving, zoals politieke, militaire, defensie-industriële en technologische ontwikkelingen. Defensie blijft bij de uitvoering van de Defensienota 2000 alert op deze veranderingen en zal, waar nodig, de uitvoering van de nota in 2001 bijsturen. De versnelling van de Europese ontwikkelingen en de schaarste van de arbeidsmarkt als gevolg van conjuncturele en demografische ontwikkelingen hebben in dit verband bijzondere betekenis. Dit komt tot uitdrukking in de vier speerpunten van het defensiebeleid in 2001:

– versterking van de Europese militaire capaciteiten;

– versterking van het personeelsbeleid;

– voortzetting van het Veranderingsproces Defensie en

– verbetering van het financieel beheer en de bedrijfsvoering.

De Defensienota 2000 stelt – naast de artikel-5 taken – het Nederlandse ambitieniveau voor deelneming in internationale crisisbeheersingsoperaties als volgt vast:

– deelneming in een vredesafdwingende operatie met een brigade of het equivalent daarvan: een maritieme taakgroep, drie squadrons jachtvliegtuigen of een combinatie van deze eenheden;

– deelneming gedurende langere tijd aan maximaal vier vredesoperaties met bijdragen van bataljonsgrootte of equivalenten daarvan, zoals een squadron jachtvliegtuigen of twee fregatten.

Het toenemende belang van Europese militaire capaciteiten, zowel in Navo-verband als in het kader van de totstandkoming van een Europees veiligheids- en defensiebeleid (EVDB), vereist een versterking van de nationale én Europese militaire capaciteiten. Nederland wil hier een volwaardige bijdrage aan leveren en heeft hierin ook zijn verantwoordelijkheid. Deze komt mede tot uitdrukking in het door Nederland te bekleden Weu-voorzitterschap in de eerste helft van 2001. De versterking van de Europese militaire capaciteiten is in 2001 een eerste speerpunt in het defensiebeleid.

Demografische en conjuncturele ontwikkelingen hebben ingrijpende gevolgen voor de arbeidsmarkt. De concurrentie tussen werkgevers is groot: een krapper aanbod van geschoold personeel dwingt werkgevers tot extra wervingsinspanningen. Tegelijkertijd heeft de vraag naar goed opgeleid personeel een zuigende werking op het aanwezige personeel. Defensie ondervindt de gevolgen van de huidige arbeidsmarktsituatie. Werving en behoud van personeel zijn in dit licht cruciaal voor Defensie. Voor de krijgsmacht is het personeel de onmisbare schakel. Daarom is het personeelsbeleid in 2001 een tweede speerpunt voor Defensie.

Transparantie, betrouwbaarheid, slagvaardigheid en het afleggen van verantwoording zijn kernbegrippen van een moderne overheid. Dit stelt hoge eisen aan de defensie-organisatie. Het in 1999 begonnen Veranderingsproces Defensie geeft hieraan mede gestalte. Dit proces is gericht op een cultuuromslag, onder meer door de versterking van de centrale regie, de verbetering van de interne en externe informatievoorziening en het afleggen van verantwoording door de topfunctionarissen. Het Veranderingsproces Defensie wordt in 2001 met kracht voortgezet en is een derde speerpunt in de beleidsvoornemens voor 2001.

Het financieel beheer en de bedrijfsvoering bij Defensie behoeven verbetering. Hiertoe moeten beleidsvoornemens en budgettaire gevolgen, nog meer dan voorheen, zichtbaar met elkaar worden verbonden. De invoering van de nieuwe begrotingssystematiek (Van beleidsbegroting tot beleidsverantwoording (VBTB)) in 2002 en de versnelling van het afleggen van verantwoording versterken deze noodzaak. In 2001 vormt de verbetering van het financieel beheer en de bedrijfsvoering voor Defensie een vierde speerpunt.

1. Versterking van de Europese militaire capaciteiten in 2001

De Headline Goal en het Defense Capabilities Initiative.

De concretisering van het veiligheids- en defensiebeleid van de Europese Unie (EU) is goed op gang gekomen. De Europese Raden van Helsinki (december '99) en Feira (juni 2000) hebben een belangrijke impuls gegeven aan de ontwikkeling van een Europees veiligheids- en defensiebeleid. Het belang hiervan is ook onderstreept tijdens de Kosovo-crisis. Europa ontbeert voldoende militaire capaciteiten op het gebied van onder meer strategisch lucht- en zeetransport, inlichtingenverzameling, commandovoering en parate, snel inzetbare eenheden. Versterking van deze capaciteiten is nodig. De Europese Raad van Helsinki heeft hiervoor de «Headline Goal» vastgesteld: de EU-lidstaten moeten in 2003 in staat zijn binnen zestig dagen een militaire operatie uit te voeren met een omvang van 60 000 militairen en voldoende voortzettingsvermogen. Ook in de Navo zijn, vooral bij de Europese bondgenoten, tekortkomingen vastgesteld. Om die weg te werken is vorig jaar tijdens de Navo-top in Washington het «Defense Capabilities Initiative» gelanceerd. De EU- en Navo-lidstaten zullen de komende jaren forse inspanningen moeten plegen. Ook Nederland heeft hierin zijn verantwoordelijkheid.

In november 2000 moet een «capabilities commitment conference» (CCC) duidelijkheid scheppen over de nationale bijdrage van de EU-lidstaten aan de «Headline Goal». Ook moet worden vastgesteld welke middelen nodig zijn om de gebleken Europese tekortkomingen ongedaan te maken. De resultaten van deze conferentie zullen in december 2000 worden voorgelegd aan de Europese Raad van Nice. Deze zal zich ook moeten uitspreken over het tempo, de volgorde en de werkwijze voor het oplossen van deze tekortkomingen in 2001 en latere jaren. Nederland heeft in Feira met succes gepleit voor de verbreding van de «Headline Goal» naar maritieme en luchtstrijdkrachten, onder meer door het Frans-Nederlandse voorstel voor een maritieme «Headline Goal». In Feira is ook een doelstelling voor de versterking van de Europese capaciteit voor civiele politiemissies overeengekomen.

De defensie-uitgaven van de Europese landen samen bedragen bijna tweederde van het Amerikaanse defensiebudget. De feitelijke prestaties («output») die de Europese defensie-inspaningen opleveren zijn aanzienlijk kleiner dan de helft van de Amerikaanse. De versterking van de Europese militaire capaciteiten vergt daarom veel aandacht. Nederland zoekt samen met de bondgenoten en partners naar nieuwe oplossingen die militair geloofwaardig zijn. De Europese inspanningen in crisisbeheersingsoperaties zullen immers niet worden beoordeeld op woorden, maar op daden.

Het bovenstaande heeft belangrijke gevolgen voor het Nederlandse defensiebeleid. Ten eerste houdt de Defensienota, die in deze begroting wordt uitgewerkt voor het jaar 2001, in hoge mate rekening met de noodzaak van een grotere Europese bijdrage aan de bondgenootschappelijke defensie. In de tweede plaats moet de doelmatigheid van de besteding van de defensieuitgaven van de Europese landen, die sterk versnipperd zijn, worden vergroot door intensivering van de bilaterale en multilaterale samenwerking. In de derde plaats hoeven tekortkomingen niet altijd te worden verholpen door losse bijdragen van afzonderlijke landen. Het ligt veel meer voor de hand de krachten en financiën te bundelen voor een van meet af aan gemeenschappelijke aanpak. Tegen die achtergrond neemt ook het belang van poolvorming en van multinationale financiering van militaire capaciteiten toe.

De regering heeft besloten voor de versterking van de Europese defensiesamenwerking een aparte financiële voorziening te treffen, waardoor f 200 miljoen extra beschikbaar komt.

De toekomstige Nederlandse bijdrage aan de versterking van de Europese militaire capaciteit berust op de volgende uitgangspunten:

– Nederland maakt voor crisisbeheersing (niet-artikel-5 operaties) geen onderscheid tussen EU en Navo; Nederland biedt beide organisaties zijn «gereedschapskist» aan. Of deze capaciteit ook wordt ingezet, wordt per operatie bezien en blijft voorbehouden aan nationale politieke besluitvorming. Europese krijgsmachten, zeker die van kleinere landen, moeten steeds meer uitgaan van de gedachte dat zij goed inpasbare modules leveren aan multinationale verbanden;

– Nederland zoekt, in aanvulling op al bestaande multilaterale en bilaterale samenwerkingsverbanden, aansluiting bij andere landen ter bevordering van de doelmatigheid en de effectiviteit van nationale en Europese inspanningen.

Tegen deze achtergrond heeft Nederland in het kader van het «Defense Capabilities Initiative» onder meer initiatieven genomen tot:

– stroomlijning en aanpassing van de Navo-defensieplanning; dit moet leiden tot heldere aansturing van de Navo-planning, betere afstemming van de planningscycli en de instelling van een terugkoppelingsmechanisme;

– multinationale financiering van gedeelde capaciteiten, met name operationele, waardoor doelmatigheidswinst mogelijk wordt;

– versterking van de samenwerking met de Europese F-16 landen België, Denemarken, Noorwegen en Portugal bij de aanschaf, de opslag en het beheer van precisiemunitie voor de F-16.

Ten behoeve van het Nederlandse aanbod voor de Europese «Headline Goal» hebben de krijgsmachtdelen de mogelijkheden geïnventariseerd. Op aandrang van Nederland wordt thans in overleg met onder meer Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Benelux-partners de multilaterale en bilaterale samenwerking geïntensiveerd. Hierbij gaat het onder meer om:

– de versterking van de Europese strategische luchttransportcapaciteit, bijvoorbeeld door de gezamenlijke aanschaf of huur van transportvliegtuigen. Zowel in Europees als in Navo-verband schiet deze capaciteit tekort;

– de versterking van de Europese strategische zeetransportcapaciteit en het management daarvan. De inrichting van een coördinatiecel voor strategisch zeetransport binnen de Europese militaire staf (op Frans- Nederlands initiatief) maakt hier deel van uit;

– de cofinanciering van deze Europese strategische transportcapaciteiten;

– het aanbrengen van commandofaciliteiten aan boord van het tweede amfibische transportschip voor een combined joint task force;

– de uitbreiding van het Nederlandse kenniscentrum voor ondersteuning van commandovoering in vredesoperaties tot Europees kenniscentrum;

– de versterking van de «European multinational maritiem force»-in wording door de landen van het Channel Committee (België, Nederland, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk);

– de versterking van de Europese samenwerking op medisch gebied, bijvoorbeeld door gezamenlijke opleiding en uitwisseling van personeel en het opzetten van een Europese militaire capaciteit voor «derde lijn» medische zorg;

– de versterking van de Europese inlichtingencapaciteit;

– de intensivering (op Brits-Nederlands initiatief) van de Europese amfibische samenwerking tussen het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Frankrijk, Spanje en Italië;

– de versterking van de inzetbaarheid van het hoofdkwartier van het Duits-Nederlandse Legerkorps voor crisisbeheersingsoperaties in het kader van de beschikbaarheid van «High Readiness Forces HQ» in Navo- en EU-verband;

– de versterking van de Brits-Nederlandse samenwerking op het gebied van de Apache-gevechtshelikopters, mogelijk met inbegrip van gezamenlijke training van Apache-vliegers;

– de versterking van de Europese capaciteit voor civiel-militaire samenwerking (met België, Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Polen en Tsjechië).

– het vergroten van de «air-to-air refuelling» capaciteit voor het bijtanken van Europese vliegtuigen, bijvoorbeeld door het geschikt maken hiervoor van de twee Nederlandse KDC-10 tankers;

– het vergroten van de inzetbaarheid van de Nederlandse KDC-10 tankvliegtuigen door de inzet van extra (Europese) bemanningen;

– het onderzoeken van mogelijkheden tot Europese samenwerking op het gebied van maritieme patrouillevliegtuigen;

– de uitbreiding van de Europese samenwerking op het gebied van opleidingen, bijvoorbeeld voor maritieme luchtverdediging (met Duitsland);

– samenwerking binnen de European Air Group (Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Spanje) op het gebied van «Combat Search and Rescue» en «Unmanned Aerial Vehicles».

In de komende periode wordt bepaald hoe de eerder genoemde voorziening van f 200 miljoen kan worden aangewend voor de verwezenlijking van deze projecten. De Kamer wordt daarover nader geïnformeerd in het kader van de uitwerking van de Nederlandse bijdrage aan het «Defence Capabilities Initiative» en aan de Europese «Headline Goal».

Intensivering van de samenwerking met Midden- en Oost-Europa

Defensie intensiveert in 2001 de samenwerking met Midden- en Oost-Europa. Doelmatigheidsopbrengsten uit de stroomlijning van het attachébestand maken deze intensivering financieel mogelijk. Intensivering zelf kan ook leiden tot doelmatigheidsopbrengsten. Deze kunnen onder meer worden bereikt door het versterken van de interoperabiliteit met landen die deel uitmaken van het Partnerschap voor Vrede (PvV), vooral in crisisbeheersings- en humanitaire hulpverleningsoperaties. Dit komt tot uitdrukking in een permanente samenwerking die gericht is op uitzending van een eenheid – of meer eenheden – uit deze landen als onderdeel van een groter Nederlands verband in het kader van vredesoperaties. Deze samenwerking is vooral gericht op:

– opleiding en training van eenheden van partnerlanden in Nederland;

– intensivering van leiderschapstraining en vorming.

De doelmatigheid van het aanbod van partnerlanden en hun bekendheid met werkwijzen, procedures en doctrines van de Navo wordt hierdoor vergroot. Ook het multinationale karakter van de Europese bijdragen aan crisisbeheersingsoperaties wordt hierdoor versterkt.

De samenwerking met de Midden- en Oost-Europese landen krijgt op grond van de bovengenoemde aanpak in 2001 een nieuwe dimensie. Dit sluit aan op het concentratiebesluit van de Nederlandse regering (eind vorig jaar) over de Nederlandse militaire inspanning op de Balkan en berust mede op de ervaringen die sinds 1997 zijn opgedaan met een Bulgaars geniepeloton in Sfor en Kfor. Nederland draagt een grotere verantwoordelijkheid in Sfor dan voorheen. Nederland zal vanaf eind 2001 een jaar lang het bevel voeren over de multinationale divisie zuidwest van Sfor in Bosnië. Britse, Canadese en Tsjechische eenheden maken deel uit van deze divisie. Eind 2000 zal een Roemeens detachement in het Nederlandse contingent van Sfor worden opgenomen. De inbedding van een Bulgaars en een Roemeens detachement versterkt het multinationale karakter van deze divisie en vergroot de betrokkenheid van deze landen bij het bevorderen van de stabiliteit in de regio.

2. Investeren in personeel: prioriteiten van het personeelsbeleid

Defensie ondervindt de gevolgen van de krapte op de arbeidsmarkt. De concurrentie onder werkgevers op de arbeidsmarkt is groot; zowel de werving van nieuw en jong personeel met een geschikte vooropleiding in voldoende aantallen als het behoud van intern opgeleid, bekwaam en ervaren ouder personeel staat onder druk. Defensie zet voor het personeelsbeleid in 2001 alle zeilen bij. Dit blijkt onder meer uit de toevoeging van aanzienlijke extra financiële middelen voor het personeelsbeleid. Het rendement van de wervingsinspanningen moet in 2001 worden vergroot. Ook zijn aanvullende maatregelen ter bevordering van het behoud van personeel noodzakelijk.

* Verjonging en flexibilisering van het personeelsbestand

Verjonging en flexibilisering van het personeelsbestand is noodzakelijk teneinde goed toegerust personeel beschikbaar te hebben voor uitzendingen. Naar verhouding zal er meer personeel moeten komen in de leeftijdscategorie van 18 tot 35 jaar. Hiervoor is een herschikking noodzakelijk van de huidige verhouding tussen tijdelijk personeel (BBT) en beroepspersoneel (BOT), respectievelijk 40% tijdelijk en 60% beroepspersoneel, naar meer tijdelijk en minder beroepspersoneel (respectievelijk 60% tijdelijk en 40% beroepspersoneel). De gemiddelde aanstellingsduur voor BBT'ers wordt stapsgewijs verhoogd: nu is dit nog drie tot vier jaar. In de komende jaren zal dit worden verhoogd naar vijf jaar en zo mogelijk naar zeven jaar (zie ook bijlage 1 bij de MvT (overzicht inzake personeelsgegevens))

* Werving van personeel: extra inspanningen en rendementsverhoging

De werving van personeel, met een geschikte vooropleiding en in toereikende aantallen, is in de huidige arbeidsmarkt een moeilijke taak. De belangstelling voor en bekendheid met Defensie onder jongeren, in het bijzonder schoolverlaters, moet worden vergroot. Gerichte, moderne arbeidsmarktcommunicatie, onder meer in samenwerking met het bedrijfsleven via het platform VNO/NCW-Defensie, aantrekkelijke perspectieven en het aantonen van de meerwaarde van een baan bij de krijgsmacht bij eventuele terugkeer op de civiele arbeidsmarkt maken onderdeel uit van de positionering van de krijgsmacht op de arbeidsmarkt. Extra wervingsinspanningen zijn nodig mede in het licht van de huidige arbeidsmarktsituatie. Ter ondersteuning van de werving zijn onder meer de volgende maatregelen getroffen:

– verhoging van de aanvangssalarissen;

– invoering en verruiming van aantrekkelijke wervings- en bindingspremies voor knelpuntcategorieën.

Uit het wervings-, selectie- en opleidingsproces zal maximaal rendement moeten worden gehaald. Nog vóór eind 2000 worden de volgende aanvullende maatregelen getroffen zodat de werving in 2001 substantieel kan worden verbeterd:

– de doorlooptijd van het selectieproces wordt verkort tot maximaal vier weken;

– het veiligheidsonderzoek wordt zoveel mogelijk binnen deze vier weken uitgevoerd;

– de selectieprocedures van de krijgsmachtdelen worden meer op elkaar afgestemd;

– de aanstellings- en functie-eisen van de krijgsmachtdelen worden zoveel mogelijk geharmoniseerd;

– de tijd tussen afronding van de selectie en het moment van opkomst wordt verkort.

Ook wordt het opleidingsverloop uiterlijk in 2004 teruggebracht tot maximaal 10 procent. De verbeteringen in de personeelsvoorziening worden ondersteund door een aantal externe onderzoeken die nog dit najaar gereed moeten zijn:

– een onderzoek naar mogelijkheden tot verbetering van de arbeidsmarktcommunicatie;

– een onderzoek naar de positionering van de arbeidsvoorwaarden van Defensie ten opzichte van andere overheidsorganisaties en private ondernemingen en

– een onderzoek naar mogelijkheden tot verdere verbeteringen in de doelmatigheid van het wervings- en selectieproces.

De uitkomsten van deze onderzoeken zullen de grondslag vormen voor in 2001 te nemen aanvullende maatregelen.

* Instroom van trainees

De instroom van burgerpersoneel heeft in 2000 een eigentijdse kwalitatieve impuls gekregen met het Trainee Interservice project (TRIP). Dit project biedt afgestudeerden in categorieën waarin schaarste heerst (bijvoorbeeld financieel-economen, verwervers) de mogelijkheid tot kennismaking met Defensie. In 2001 zullen de eerste groepen trainees op functies binnen de defensieorganisatie worden geplaatst.

* Behoud, loopbaan en zorg: goed werkgeverschap

Voor de personeelsvoorziening van de krijgsmacht is ook het behoud van personeel dat reeds gedurende vele jaren zijn beste krachten aan de defensieorganisatie heeft gegeven van het grootste belang. In de Defensienota 2000 en in de arbeidsvoorwaarden zijn maatregelen opgenomen die het behoud van personeel moeten ondersteunen. Het behoud van defensiepersoneel begint bij goed werkgeverschap. Defensie richt zijn inspanningen in het kader van behoud op het bieden van loopbaanperspectieven, aantrekkelijke en moderne arbeidsvoorwaarden, zorg en werkzekerheid.

* Investeringen in verbeteringen van het personeelsbeleid

Defensie investeert fors in de verbetering van het personeelsbeleid: in 2001 is dit f 200 miljoen. Dit bedrag is opgebouwd uit een structurele voorziening van f 100 miljoen uit de Defensienota 2000 en toevoegingen van respectievelijk f 50 miljoen op grond van de motie Dijkstal (Kamerstukken II 1999–2000, 28 600 nr. 6) en f 20 miljoen op grond van de Voorjaarsnota 2000. In verband met de steeds nijpender situatie op de arbeidsmarkt is besloten om bovendien voor de komende jaren door een interne herschikking additioneel f 30 miljoen vrij te maken voor verdere intensivering van het bestaande beleidsinstrumentarium gericht op het behoud van personeel. De extra middelen worden besteed aan maatregelen op het gebied van werving, behoud, zorg en werkzekerheid. Met het beschikbare budget:

– zijn de aanvangssalarissen verhoogd;

– worden wervings- en bindingspremies toegekend;

– worden bepaalde salarisschalen aangepast;

– kunnen differentiaties in beloning worden toegepast;

– wordt de kinderopvang geïntensiveerd;

– wordt preventief optreden mogelijk in het kader van arbeidsomstandigheden bij uitzendingen;

– worden maatregelen getroffen om het opleidingsverloop tegen te gaan;

– krijgt het werkzekerheidsbeleid, gericht op terugkeer van tijdelijk defensiepersoneel naar de arbeidsmarkt, een forse ondersteuning.

* Arbeidsvoorwaarden

Eind juni 2000 is met de vertegenwoordigers van de Centrales van Overheidspersoneel een zogenaamd onderhandelingsresultaat overeengekomen over de arbeidsvoorwaarden voor het defensiepersoneel. Dit resultaat is door de centrales voorgelegd aan hun leden. Na goedkeuring zou een definitief akkoord medio september 2000 kunnen worden getekend. Naast de «normale» aanpassingen van de arbeidsvoorwaarden hebben de verschillende arbeidsvoorwaardelijke effecten van de Defensienota 2000 deel uitgemaakt van de onderhandelingen met de centrales. Het gaat dan met name om de in de Defensienota 2000 aangekondigde bestedingen voor nieuw personeelsbeleid en een aanpassing van de diensteinderegeling voor militairen.

Het onderhandelingsresultaat omvat een totaalpakket aan maatregelen waarin evenwicht bestaat tussen financiële aspecten (zoals salarisverhoging) en het toenemende belang van secundaire arbeidsvoorwaarden voor het behoud van personeel. De belangrijkste bepalingen uit het nu bereikte onderhandelingsresultaat zijn:

– een structurele salarisverhoging met 3,35 procent, een verhoging van de structurele eindejaarsuitkering met 0,2 procent tot 0,6 procent en een éénmalige eindejaarsuitkering ter grootte van één procent van het jaarsalaris;

– een flexibilisering van het salarissysteem, verbetering van aanvangssalarissen van militairen, inkomensmaatregelen voor bepaalde (knelpunt)categorieën en een verruiming van het bindings- en beloningsinstrumentarium;

– een toevoeging van een extra periodiek aan de schalen 1 tot en met 7 voor burgerambtenaren;

– een verruiming van het budget van kinderopvang en de introductie van gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof voor militairen;

– een modernisering van het stelsel van diensteinderegelingen; Samengevat gaat het daarbij om:

* een uitkeringsniveau van 73 procent in combinatie met opname van de Vaste Vergoeding voor Extra Beslaglegging in de pensioen- en uitkeringsgrondslag;

* het (stapsgewijs) verhogen van de ontslagleeftijd met drie jaar, formeel vanaf 2004 maar via stimulering van vrijwillig nadienen al vanaf heden, ter bevordering van de arbeidsparticipatie van ouderen;

* het treffen van een éénmalige uitstroommaatregel met een omvang van 2000 uitkeringsjaren teneinde (frictie-)overtolligheid te voorkomen die ontstaat als gevolg van de gelijktijdige verjonging van het personeelsbestand en de ophoging van de ontslagleeftijden (cf. motie Van den Doel/Zijlstra).

– vergaande mogelijkheden voor keuzes op het gebied van arbeidstijd. Dit betreft onder meer de mogelijkheid vrije tijd en geld te ruilen en de mogelijkheid om met behoud van de huidige 38-urige werkweek als basis, jaarlijks te kiezen voor verlenging of verkorting van de feitelijke arbeidsduur.

Bekrachtiging van dit onderhandelingsresultaat zal een belangrijke bijdrage leveren aan de verbetering van de arbeidsmarktpositie en de personeelsvoorziening van Defensie. De verschillende maatregelen die voortvloeien uit het onderhandelingsresultaat met de centrales zijn, gelet op het voorbehoud ten aanzien van de ondertekening van het arbeidsvoorwaardenakkoord in september aanstaande, wegens de te houden ledenraadplegingen, niet verwerkt in de begroting, maar wel financieel gedekt.

* Fundamenten voor vernieuwing van het personeelsbeleid

De uitvoering van de Defensienota 2000, inclusief recente maatregelen ter verbetering van de personeelsvoorziening, zet een aantal fundamentele en langdurig doorwerkende vernieuwingen in het personeelsbeleid in gang. Deze betreffen:

– de wijziging van de personeelsstructuur;

– de vernieuwing van de personeelsvoorziening;

– nadruk op werkzekerheid in plaats van lifetime-employment;

– flexibilisering van de arbeidsvoorwaarden en arbeidstijd;

– meer maatwerk in de arbeidsvoorwaarden;

– aansluiting op het kabinetsbeleid voor arbeid en zorg;

– kapitaaldekking van de militaire pensioenen en een modern stelsel van diensteinderegelingen (inclusief kapitaalgedekt pre-pensioen).

Defensie blijft alert op veranderingen en houdt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt nauwlettend in het oog. De krapte op de arbeidsmarkt is problematisch en de verwachting is dat dit de komende jaren nog zo zal blijven.

3. Uitvoering Defensienota 2000: wat doet Defensie in 2001?

De Defensienota 2000 herschikt de personele, materiële en financiële middelen van de defensieorganisatie tussen 2000 en 2009. Ook wordt in 2001 het rijksbrede veranderingsproces van begroting en financiële verantwoording verder uitgewerkt. Hieronder volgen de belangrijkste beleidsvoornemens en veranderdoelstellingen voor Defensie die betrekking hebben op de begroting voor 2001.

* Uitvoering van de Defensienota 2000 door het Kerndepartement

Het Veranderingsproces Defensie, gericht op een cultuuromslag, wordt in 2001 met kracht voortgezet. Dit moet onder meer leiden tot:

– verbetering van het functioneren van het Politiek Beraad;

– versterking van de interne informatievoorziening door verbetering van de viermaandelijkse Toprapportages;

– versterking van de aanspreekbaarheid van topfunctionarissen op verantwoordelijkheden en resultaten;

– een onderzoek naar de mogelijkheid van «pooling» van informatie- en communicatietechnologiespecialisten;

– een onderzoek naar de versterking van de regiefunctie van het kerndepartement bij niet-gemandateerde materieelprojecten.

Het kerndepartement heeft in 2001 voorts de volgende beleidsvoornemens op personeel, materieel, financieel en juridisch gebied:

– vermindering van het aantal beleids- en beleidsondersteunende functies bij het kerndepartement en de Haagse staven van de krijgsmachtdelen. Deze afslanking wordt respectievelijk in 2002 (kerndepartement) en 2003 (Haagse staven) voltooid;

– invoering van een nieuwe bestuursvorm voor de officiersopleidingen van het Koninklijk Instituut voor de Marine, de Koninklijke Militaire Academie en het Instituut Defensie Leergangen;

– implementatie van de resultaten van de evaluatie van het Defensie Materieelkeuzeproces (DMP), die voor eind 2000 wordt afgerond;

– afronding van het interdepartementale beleidsonderzoek naar de ontwikkeling en verwerving van defensiematerieel;

– onderzoeken in het kader van Competitieve Dienstverlening (CDV);

– versterking van de regie van het kerndepartement bij financieel omvangrijke projecten;

– verbetering van de toegankelijkheid en het beheer van het archief van de Militaire Inlichtingendienst (MID) in overleg met de Rijksarchievendienst;

– bevordering van een multilaterale overeenkomst inzake maritieme drugsbestrijding in het Caribisch gebied.

* Defensie en ruimtelijke ordening en milieu

Defensie, natuur en milieu gaan hand in hand. Defensie besteedt dan ook veel aandacht aan het behoud van landschap, flora en fauna en aan de zorg voor het milieu. Omgekeerd heeft Defensie behoefte aan oefen- en schietterreinen. Bij de totstandkoming van de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening en het Structuurschema Militaire Terreinen dient hiermee rekening te worden gehouden. In 2001 heeft Defensie de volgende beleidsvoornemens:

– uitvoering van de Defensie Milieubeleidsnota (DMB). De extra middelen voor milieu zullen vooral worden besteed aan projecten voor alternatieve energievoorziening en energie-efficiency;

– afronding van de ontwerp-planologische kernbeslissing voor een nieuw Structuurschema Militaire Terreinen en het uitbrengen van deel 2 en 3 van de planologische kernbeslissing (respectievelijk de reacties op het ontwerp en het kabinetsstandpunt);

– afronding van de milieu-effectrapportage voor de zonering van de vliegbasis Eindhoven;

– beginnen met aanwijzings- en zoneringsprocedures voor Volkel, Woensdrecht en De Peel;

– afronding van de sanering van urgente asbestverontreinigingen.

* Uitvoering van de Defensienota 2000 door de krijgsmachtdelen

Hierna volgt een overzicht van de uitvoering van de Defensienota 2000 door de krijgsmachtdelen.

Koninklijke marine

De Koninklijke marine richt zich in 2001 op de verdere verkleining van de vloot onder gelijktijdige modernisering door nieuwbouw en moderniseringsprogramma's. Er wordt een begin gemaakt met het verder versterken van het expeditionaire vermogen door uitbreiding van de strategische mobiliteit en het verbeteren van het voortzettingsvermogen van het Korps mariniers. De beleidsvoornemens van de marine in 2001 zijn:

– de proefvaart van het eerste fregat van de De Zeven Provinciën-klasse;

– het begin van de modernisering van twaalf mijnenjagers en de bouw van de eerste Trojka-mijnveegdrone in het kader van het project aanpassing mijnenbestrijdingscapaciteit (PAM);

– de aanbesteding van twee militair-hydrografische opnemingsvaartuigen;

– het begin van de modernisering van tien P-3C Orion maritieme patrouillevliegtuigen;

– het begin van de paraatstelling van het derde mariniersbataljon (paraat per 2004), met inbegrip van de bouw van de hiervoor benodigde infrastructuur in Den Helder;

– de samenvoeging van het Maritiem Hoofdkwartier en het Kustwachtcentrum (MHKC) in een nieuw complex op het haventerrein van Den Helder;

– het afstoten van één fregat, drie mijnenjagers en drie Orions.

De Koninklijke landmacht

De Koninklijke landmacht versterkt in 2001 de gevechtskracht. Parate, flexibele, slagvaardige en snel inzetbare eenheden zijn hiervoor de basis. De beleidsvoornemens van de landmacht in 2001 zijn:

– de afronding van de herschikking van de gevechtskracht in het Duits-Nederlandse legerkorps;

– het sneller inzetbaar maken van het hoofdkwartier van het Duits-Nederlandse legerkorps voor crisisbeheersingsoperaties;

– het paraat stellen van een compagnie pantserinfanterie bij het 17 Pantserinfanteriebataljon. Dit is de eerste stap naar de volledige paraatstelling van de pantserinfanteriebataljons bij drie gemechaniseerde brigades;

– de toevoeging van een paraat brigadeverkenningseskadron aan iedere gemechaniseerde brigade;

– de toekenning van de reservestatus aan het 103 Verkenningsbataljon;

– de uitbreiding van de genie met een constructiecompagnie;

– het operationeel stellen van de RPV-batterij;

– het beoefenen van het nieuwe Air Manoeuvre concept door de Luchtmobiele Brigade in samenwerking met de Amerikaanse landmacht;

– het begin van de herstructurering binnen het Nationaal Commando (van drie Regionaal Militaire Commando's met 16 garnizoenen tot vijf Regio Commando's);

– de herschikking van de Nationale Reserve in vijf Natres-bataljons;

– het integreren per 1 januari 2001 van de taken van het Nationaal Verzorgingscommando in het Duits-Nederlandse legerkorps;

– het begin van het transformatieproces van het Commando Opleidingen Kl naar een Opleidings- en Trainingscommando;

– de versterking van de civiel-militaire capaciteit door de oprichting van een CIMIC-eenheid (eind 2001 operationeel);

– de afstoting van 136 Leopard II A-4 tanks.

De Koninklijke luchtmacht

De Koninklijke luchtmacht behoudt, door uitvoering van de motie-Van den Doel (Kamerstukken II 1999–2000, 22 900 nr. 8), 108 operationele F-16's. Hiervoor is in het kader van de Voorjaarsnota-2000 f 45 miljoen structureel aan het defensiebudget toegevoegd. Dit maakt het mogelijk het operationele concept van de «Main Operating Base», dat wil zeggen het opereren met F-16 jachtvliegtuigen vanaf de drie Nederlandse vliegbases Leeuwarden, Twenthe en Volkel, te vervolmaken. Door het op Twenthe aanwezige opleidingssquadron om te vormen tot een volwaardig operationeel squadron en de verkenningscapaciteit van het 306 squadron te verdelen over de drie vliegbases ontstaan drie gelijkwaardige eenheden, die, zonder ondersteuning vanaf een andere basis, F-16's kunnen inzetten voor crisisbeheersingsoperaties. De opleidingstaak wordt verplaatst van Twenthe naar Volkel. Hiertoe wordt het 306 squadron niet opgeheven, maar omgevormd tot een opleidingseenheid. Samengevat betekent dit:

– een herschikking van de luchtverkenningscapaciteit van het 306 squadron over Leeuwarden, Twenthe en Volkel;

– de opwaardering van de huidige F-16 opleidingseenheid op de vliegbasis Twenthe tot een volwaardig (Main Defence Force-) squadron;

– de verplaatsing van de F-16 opleiding naar Volkel en instandhouding van 306 squadron als F-16 opleidingseenheid.

De Koninklijke luchtmacht heeft in 2001 voorts de volgende beleidsvoornemens:

– de voortgang van het project opvolging F-16;

– de personele uitbreiding van de Tactische Helikoptergroep;

– de uitrusting van de transporthelikopters met elektronische zelfbeschermingsmiddelen;

– de opheffing van de Object Luchtverdedigingssquadrons van de vliegbases Leeuwarden en Twenthe;

– de integratie van het opleidingssquadron van de Groep geleide wapens op De Peel in één van de vier operationele squadrons.

De Koninklijke marechaussee

In de Voorjaarsnota 2000 zijn extra middelen toegekend aan de Koninklijke marechaussee. Deze worden gebruikt voor de compensatie van hogere exploitatie-uitgaven (met name voor de informatiserings- en communicatiesector en voor huisvesting) en extra lasten die verband houden met de opening van het vierde aanmeldcentrum in Ter Apel, de invoering van de nieuwe vreemdelingenwet en de extra opleidingsinspanning. De Koninklijke marechaussee heeft in 2001 de volgende beleidsvoornemens:

– de invoering van de integrale bedrijfsvoering;

– de reorganisatie van de Staf;

– de voltooiing van een versnelde opleiding van 270 marechaussees;

– het begin van de renovatie en de gedeeltelijke nieuwbouw van het Opleidingscentrum Koninklijke marechaussee;

– de invoering van een verbeterde systematiek voor de uitzending van marechaussees in het kader van internationale crisisbeheersingsoperaties.

Het Defensie Interservice Commando

Het Defensie Interservice Commando ondersteunt de krijgsmachtdelen en het kerndepartement. In 2001 neemt het Dico de uitwerking van doelmatigheidsindicatoren ter hand. Dit vloeit voort uit de rijksbrede verandering van de begrotingssystematiek en de financiële verantwoording (zie hieronder).

* Doelstellingen en kengetallen, begroting en verantwoording

Defensie versnelt in 2001 de verbetering van de inzichtelijkheid van doelstellingen en kengetallen voor operationele eenheden en ondersteunende diensten. De rijksbrede verandering van de begrotingssystematiek en de financiële verantwoording (VBTB) noopt hiertoe. De beschikbaarheid van de krijgsmacht, verwoord in doelstellingen en kengetallen, moet in de begroting 2003 meetbaar zijn en inzicht bieden in de relatie tussen de output van de krijgsmacht («wat kan/moet worden ingezet») en de daarvoor benodigde prestaties, middelen en uitgaven.

De doelstellingen voor operationele gereedheid bieden inzicht in de beschikbaarheid van operationele eenheden naar omvang (grootte van de eenheid), tijd (gereedheidstermijn) en kwaliteit (Navo-normering). De gereedheid is opgebouwd uit onderliggende kwalitatieve en kwantitatieve kengetallen voor personele gereedheid, materiële gereedheid en geoefendheid. De appreciatie van de operationele commandant bepaalt uiteindelijk de beoordeling van de mate van gereedheid. De doelstellingen voor ondersteunende diensten hebben betrekking op defensiebrede activiteiten zoals de werving van militairen en burgers, het transport van goederen en personeel en het reserveren van geneeskundige en opleidingscapaciteit.

4. Financiële gevolgen van het voorgenomen beleid

Naast de reguliere vergoedingen voor loon- en prijsontwikkelingen (ruim f 380 miljoen per jaar) zijn op grond van de motie Dijkstal (TK 1999–2000, 26 800 nr. 6) en de besluitvorming rond de Voorjaarsnota 2000 structureel bedragen aan de Defensiebegroting toegevoegd ten behoeve van beleidsintensiveringen. Deze toevoegingen, die voor het jaar 2001 optellen tot een bedrag van f 281,7 miljoen, beïnvloeden de Nederlandse defensie-inspanning in gunstige zin en maken duidelijk dat Nederland bereid is zijn bijdrage te leveren aan de vergroting van de Europese defensie-inspanning, ook in Navo-verband. In totaal neemt de Defensiebegroting 2001 toe met f 540,5 miljoen (een toename van 4 procent). Dit betekent dat de Defensiebegroting meer stijgt dan de groei van het nationaal inkomen. Hiermee komt Nederland tegemoet aan de oproep van de Secretaris-Generaal van de Navo tot vergroting van de defensie-inspanningen. Naast deze stijging is nog eens f 200 miljoen extra toegevoegd aan de begroting 2000 ten behoeve van een fonds ter dekking van uitgaven in het kader van het Europese Veiligheids- en Defensiebeleid.

In de onderstaande tabel zijn de financiële gevolgen zichtbaar gemaakt van het beleid dat in de Defensienota 2000 is vastgelegd, inclusief de besluitvorming over de Voorjaarsnota 2000. De budgettaire gevolgen van het beleid zijn zichtbaar gemaakt door de totale uitgaven per beleidsterrein te presenteren. De tweede tabel betreft de mutaties ten opzichte van de begroting 2000, waarin onder de beleidsmatige mutaties met name de Voorjaarsnotaverwerking is gepresenteerd, gevolgd door een toelichting op deze mutaties. Waar van toepassing, wordt een relatie gelegd tussen de budgettaire gevolgen en het beleid dat in de voorgaande paragrafen uiteen is gezet.

Met name bij de Voorjaarsnota 2000 maar ook met de begrotingsvoorbereiding zijn middelen aan de Defensiebegroting toegevoegd. Samen met de eerdere toevoeging naar aanleiding van de Nota van wijziging (motie Dijkstal) en enkele technische bijstellingen geven de onderstaande bedragen de meerjarige doorwerking daarvan aan en zijn verwerkt in de voorliggende ontwerpbegroting 2001.

De middelen die zijn toegevoegd op grond van de motie Dijkstal tijdens de algemene politieke beschouwingen over de begroting 2000, zijn inmiddels gealloceerd.

De met de Voorjaarsnota toegevoegde middelen voor milieuzorg zijn nodig voor de afdekking van aangescherpte milieu-eisen die aan gebouwen en installaties van Defensie worden gesteld. De middelen voor het aanhouden van het aantal operationele F-16's op 108 stuks (motie Van den Doel, Kamerstukken II 1999–2000, 22 900 nr. 8) zijn toegevoegd aan het budget van de Koninklijke luchtmacht. De extra middelen voor de Koninklijke marechaussee worden benut voor de financiering van het toegenomen gebruik van informatie- en communicatietechnologie, ter uitbreiding van de opleidingscapaciteit en formatieve uitbreiding. De extra middelen voor het personeelsbeleid worden gebruikt voor de verbetering van de wervingsresultaten en het behoud van personeel. De vastgestelde externe wervingsbehoefte zou met deze financiële injectie moeten worden gehaald. Definitieve allocatie van deze middelen gebeurt pas na goedkeuring van het onderhandelingsresultaat en de ondertekening van het arbeidsvoorwaardenakkoord. De HGIS-besluitvorming in het kabinet heeft geleid tot een opwaartse bijstelling van de voorziening voor met name vredesoperaties. Door toevoeging van extra gelden (f 200 miljoen) voor het Europees veiligheids- en defensiebeleid (EVDB) kan Nederland een substantiële bijdrage leveren aan de intensivering van multilaterale en bilaterale samenwerkingsverbanden. De technische mutaties met betrekking tot de loon- en prijsbijstelling 2000, de verwerking van de in de Defensienota 2000 geactualiseerde Domeinenverkoopreeksen, de gevolgen van de fasering in de invoering van de kapitaaldekking voor militaire pensioenen completeren het totaal van de mutaties ten opzichte van de ontwerpbegroting 2000. In de overige technische mutaties zijn tevens de bijdrage in de kosten voor de inzet bij de vuurwerkramp in Enschede begrepen.

Bedrijfsvoering

Verbetering van het financieel beheer bij Defensie is noodzakelijk. De eigen bevindingen en die van de Algemene Rekenkamer inzake de financiële verantwoording over 1999 versterken die noodzaak. Het financieel beheer moet voldoende waarborgen in zich hebben voor een tijdig en kwalitatief goed verloop van de verbeterprocessen. De grootste zorg is van procesmatige aard. De rechtmatigheid van de uitgaven is niet in het geding. Om de verbeteringen te verwezenlijken zijn prioriteiten vastgesteld die voorzien in maatregelen op het gebied van de personele bezetting in het financieel economische functiegebied, de vooruitgang van de kennis en kunde van personeel (opleidingen), een monitor om de kwaliteit van het beheer te beoordelen, de interne controle, de administratieve organisatie, het decentraal financieel beheer en enkele andere verbeteringen die de belangrijkste tekortkomingen in het financieel beheer afdekken.

In 2001 zijn de prioriteiten in belangrijke mate afhankelijk van de bevindingen over het in het jaar 2000 gevoerde financieel beheer. Verbeteringen beperken zich niet tot procedures en processen; ook een gedragsverandering is nodig. Afspraken over financieel beheer moeten worden nagekomen. Zo maakt de beoordeling van de kwaliteit van het gevoerde financieel beheer bij de Koninklijke luchtmacht onderdeel uit van de managementcontracten. Periodiek overleg met het lijnmanagement over het financieel beheer en gerichte onderzoeken dragen ook bij tot een inhoudelijke toetsing van de kwaliteit van het financieel beheer en de toereikendheid van de genomen verbetermaatregelen.

Slot

Defensie staat in 2001 voor grote uitdagingen. De dynamiek van de totstandkoming van een Europees veiligheids- en defensiebeleid en de noodzakelijke versterking van de Europese militaire capaciteiten vergen een slagvaardige aanpak voor het opheffen van gebleken Europese tekortkomingen. Defensie ontplooit hiertoe in 2000 en 2001 initiatieven voor de intensivering van multilaterale en bilaterale samenwerkingsverbanden, de stroomlijning van de Navo-defensieplanning, poolvorming en multinationale financiering van gedeelde capaciteiten.

De krijgsmacht verandert. Moderne, slagvaardige en snel-inzetbare eenheden met voldoende voortzettingsvermogen zijn nodig voor een goede taakuitoefening. Het personeel vormt hierbij de onmisbare schakel. De krijgsmacht wordt gedragen door goed opgeleid, bekwaam en ervaren personeel. Dat moet zo blijven. In 2001 worden daarom aanzienlijke extra wervingsinspanningen verricht en worden maatregelen genomen ter bevordering van het loopbaanbeleid en het behoud van personeel. In een voortdurend veranderende omgeving, met de huidige conjunctuur en arbeidsmarkt vergt dit een dynamische, moderne en kwalitatief hoogwaardige defensie-organisatie. Het Veranderingsproces Defensie, de verbetering van het financieel beheer en verbetering van de bedrijfsvoering, die met kracht zullen worden voortgezet, dragen daartoe bij.

C. TOELICHTING PER BEGROTINGSARTIKEL

Wetsartikel 1 (uitgaven/verplichtingen)

INLEIDING

Verplichtingen-kassystematiek

In de Comptabiliteitswet, artikel 4, vijfde lid, is de bepaling opgenomen dat als verplichting van een jaar wordt geraamd het bedrag van de juridische verplichting die in dat jaar rechtstreeks ontstaat op grond van een verdrag, een wet, een koninklijk besluit, een ministeriële regeling, een beschikking of een verbintenis en die in dat jaar dan wel in een later jaar tot uitgaven leidt of kan leiden.

Het zesde lid van dit artikel biedt echter de mogelijkheid voor een beperkt aantal categorieën niet de juridische verplichting als uitgangspunt te nemen voor de verplichtingenraming, maar het bedrag dat in dat jaar als uitgaaf wordt geraamd. Dit betreft onder andere:

– salarissen, wachtgelden en soortgelijke periodieke verplichtingen (lid 6, punt a),

– huren, pachten en soortgelijke verplichtingen (lid 6, punt d),

– andere door de minister van Financiën aan te wijzen categorieën (lid 6, punt e).

Indien het bovenstaande bij een artikel van toepassing is, wordt daarvan in de artikelsgewijze toelichting melding gemaakt. Daarbij wordt tevens aangegeven welke formele regeling in dat geval van kracht is.

Nieuwe mutaties

Bij de begrotingsartikelen personeel en materieel van de beleidsterreinen worden de nieuwe verplichtingen- en uitgavenmutaties naar aard en oorzaak toegelicht op het niveau van organisatorische groep van resultaatverantwoordelijke eenheden, het zogenoemde begrotingsressort.

Personele ramingen

De uitgaven van het actief dienende personeel zijn geraamd met behulp van het Systeem Nieuwe Integrale Personeelsbegroting (SNIP). De uitkomst hiervan is aangepast aan de thans vastgestelde personeelsopbouw en voor de ontwikkelingen in de komende jaren. Tevens is rekening gehouden met de categorieën die niet in het SNIP zijn opgenomen, zoals niet-actief dienend personeel, NATRES en niet-Nederlands hulppersoneel.

Loon- en prijspeil

Loonbijstelling 2000

De aan Defensie toegekende kabinetsbijdrage 2000 in de arbeidskosten is gestald op artikel 01.27 Loonbijstelling. Omdat het met de Centrales van Overheidspersoneel bereikte onderhandelingsresultaat over de arbeidsvoorwaarden 2000 nog dient te worden geformaliseerd, zijn de loonbijstellingsbedragen nog niet uitgedeeld aan de beleidsterreinen. Dit geldt tevens voor de in de Defensienota opgenomen en in het onderhandelingsresultaat inbegrepen vernieuwing van het personeelsbeleid en het diensteindestelsel voor militairen. De daarmee verband houdende middelen zijn vanaf 2001 gestald op artikel 01.28 Prijsbijstelling. Het voor 2000 voorziene bedrag van f 50 miljoen is uitgedeeld. Het respectieve aandeel per beleidsterrein is echter in afwachting van de formalisering van het onderhandelingsresultaat centraal binnen de beleidsterreinen gestald.

Prijsbijstelling 2000

In de ontwerpbegroting 2001 is rekening gehouden met de ontwikkeling naar het prijsniveau 2000. De prijsbijstelling 2000 is via het begrotingsartikel 01.28 Prijsbijstelling over de begrotingsartikelen van de beleidsterreinen verdeeld. De prijsstijging van 1999 naar 2000 bedraagt 2,0% voor de materiële overheidsconsumptie en 2,7% voor de bouw. In de toelichting bij de betreffende begrotingsartikelen en ressorts van de beleidsterreinen zijn de prijsbijstellingsbedragen nader gespecificeerd.

Doelstellingen en operationele gereedheid

Het instrument van (meetbare) doelstelling en kengetallen wordt, zoals in mijn brief van 12 november 1999 (nummer F99006821) aangegeven, verder ontwikkeld. Het streven blijft er op gericht om in de begroting 2003 een dusdanig stadium te hebben bereikt, dat de volledige bedrijfsvoering steunt op meetbare doelstellingen van (operationele en ondersteunende) eenheden en kengetallen. Bij de drie grootste krijgsmachtdelen zijn gereedheidsmatrices opgenomen. De hier vermelde gereedheid dient permanent aanwezig te zijn.

Beleidsevaluaties

Beleidsevaluaties, zowel ex-ante als ex-post, worden binnen Defensie uitgevoerd om de inhoud, de uitvoering en/of de effecten van het gevoerde beleid te kunnen beoordelen. Om het instrument beleidsevaluaties te ondersteunen, wordt een defensiebreed Handboek Auditing Defensie opgesteld. In bijlage 7 bij deze begroting is een volledig overzicht van de afgeronde en voorziene beleidsevaluaties opgenomen.

Kengetallen

In de aanloop naar een meer beleidsmatige begroting (output-geörienteerd) zijn de ramingskengetallen in een samenvattend overzicht op het niveau van beleidsterrein, als bijlage in deze begroting opgenomen. Als uitvloeisel van het Voorhoedeproject Doelmatigheidskengetallen, waarin door het beleidsterrein Dico wordt geparticipeerd, zijn inmiddels voor de vier grote Dico-ressorts doelmatigheidskengetallen gedefinieerd. De keuze is dusdanig dat deze kengetallen een wezenlijk element kunnen uitmaken van de besturing van deze ressorts. Ook bestaat de mogelijkheid om hiermee externe vergelijkingen te maken, waarmee de doelmatigheid van de ressorts kan worden beoordeeld. In de loop van het begrotingsjaar zullen de informatiesystemen dusdanig zijn aangepast dat de normwaarden voor deze doelmatigheidskengetallen kunnen worden vastgesteld en de realisatie hiervan in de tijd kan worden gevolgd.

Materieelprojecten overzicht

In de artikelsgewijze toelichting wordt bij het artikelonderdeel «Investeringen groot materieel en infrastructuur» ingegaan op relevante projecten. Als bijlage 13 bij de artikelsgewijze toelichting is tevens opgenomen het materieelprojectenoverzicht 2001. Dit overzicht geeft de stand weer van projecten die het Defensiematerieelkeuzeproces (DMP) doorlopen en van projecten waarvan de behoeftestelling in het komende begrotingsjaar gereed komt. Tevens is een afstotingsoverzicht opgenomen, waarin de aantallen materieel worden genoemd die vrijkomen voor verkoop.

Verdiepingsbijlage

Vooruitlopend op de inrichting van een beleidsbegroting in termen van het project VBTB (Van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording), is het overzicht van de opbouw van de uitgaven en verplichtingen vanaf de vorige ontwerpbegroting niet meer in de artikelsgewijze toelichting opgenomen. Deze informatie, op het niveau van begrotingsartikel, is thans als onderdeel van bijlage 12 bij deze ontwerpbegroting opgenomen.

01. BELEIDSTERREIN ALGEMEEN

Algemeen

Onder dit beleidsterrein worden naast de uitgaven voor het Kerndepartement en de Militaire Inlichtingendienst (MID), de gemeenschappelijke uitgaven geraamd die niet specifiek aan enig krijgsmachtdeel zijn toe te wijzen.

De totale uitgavenramingen van het beleidsterrein Algemeen voor de jaren 1999 tot en met 2005 zijn als volgt te specificeren:

01.20 Personeel en materieel

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

In dit artikel zijn de verplichtingen en uitgaven opgenomen die nodig zijn voor het functioneren van het ambtelijk apparaat van het Kerndepartement en de Militaire Inlichtingendienst (MID), samen vormend de Centrale Organisatie (CO), welke ieder als een afzonderlijk ressort zijn opgenomen.

Deze ressorts zijn opgebouwd uit de volgende artikelonderdelen:

– ambtelijk burgerpersoneel, waarin begrepen de loonkosten en overige tot het loon te rekenen kosten van de bewindslieden;

– militair personeel;

– overige personele uitgaven;

– materiële uitgaven.

Daarnaast worden nog bedragen voor wachtgelden voor het burgerpersoneel en het aandeel van het Kerndepartement in de uitvoeringskosten USZO op dit artikel geraamd.

Nieuwe mutaties

De nieuwe mutaties in de uitgaven en de verplichtingen zijn als volgt te specificeren en worden bij de onderscheiden ressorts nader toegelicht:

Begrotingssterkte

Bij de raming van dit artikel behoort de volgende opbouw van de begrotingssterkte (in aantallen vte'n op basis van een 38-urige werkweek):

* exclusief niet-actief burgerpersoneel en Trip-personeel

Toelichting

Burgerpersoneel

De wijziging met betrekking tot het personeelsbestand vanaf 2001 betreft het aanhouden van het personeel in verband met de reorganisatie van de MID in 2001 en 2002 vanwege uitstel van de reductietranche en de afbouw in 2000 van de Veteranen Uitvoeringsorganisatie (VUIT). Tevens is rekening gehouden met de structurele overheveling van het bureau Vorderingen, Inhoudingen en Kwijtschelding (VIK) naar het beleidsterrein Dico, het apart administreren van Trainee Interservice project (Trip)-personeel en vanaf 2003 een vermindering van functies bij de Dienst Facilitaire Zaken als gevolg van de sluiting van de vestiging in Kerkrade.

Militair personeel Beroeps Onbepaalde Tijd (BOT)

De wijziging met betrekking tot het personeelsbestand vanaf 2001 betreft voornamelijk de reorganisatie bij de MID.

Ressort Kerndepartement

Algemeen

Het ressort Kerndepartement bestaat naast de algemene leiding (minister, staatssecretaris, secretaris-generaal, inclusief enkele onder hem ressorterende diensten) uit:

– defensiestaf;

– directoraat-generaal personeel;

– directoraat-generaal materieel;

– directoraat-generaal economie en financiën;

– inspecteur-generaal der krijgsmacht;

– de zelfstandige directies:

– directie juridische zaken;

– directie algemene beleidszaken;

– directie voorlichting;

– defensie accountantsdienst.

– de stafafdelingen:

– dienst facilitaire zaken;

– afdeling personeelszaken Centrale Organisatie;

– afdeling financieel economisch beheer en bedrijfsvoering Centrale Organisatie.

Daarnaast is nog een aantal bijzondere organisatie-eenheden aan de directoraten-generaal respectievelijk directies toegevoegd, zoals de staf van de Inspecteur-generaal der krijgsmacht en defensiepersoneel werkzaam bij de permanente vertegenwoordiging van Nederland bij de Navo.

Het Kerndepartement heeft een drietal hoofdtaken, te weten:

– ondersteuning van de bewindslieden in hun contacten met het parlement, hun rol als lid van het kabinet en bij het onderhouden van interdepartementale en internationale relaties;

– integrale sturing van de krijgsmachtdelen op hoofdlijnen;

– controle op de uitvoering van het beleid door de krijgsmachtdelen.

Personeel

Reductie-operatie

De Centrale Organisatie (CO) heeft in toenemende mate te kampen met kwalitatieve en kwantitatieve vullingsproblemen van het burgerpersoneel. Als gevolg van de toenemende werklast is besloten om de reductie van de CO te temporiseren. Zodoende komen voor de duur van twee jaar 19 formatieplaatsen beschikbaar om het werkaanbod aan te kunnen. In het kader van de zorg voor het welzijn van het personeel, vinden momenteel werkdruk- en werkbelevingsonderzoeken plaats.

Naast de afbouw in het kader van de reductietaakstelling wordt in 2000 de Veteranen Uitvoeringsorganisatie (VUIT) afgebouwd. Daarnaast is op basis van de huidige sterkteontwikkeling de begrotingssterkte 2000 (burgerpersoneel) naar beneden bijgesteld. Als nieuwe mutatie in de personele meerjarenreeks is de afbouw van DFZ-Kerkrade per 2003 opgenomen.

Voorts zal het Kerndepartement naast het kwantitatieve aspect van het personeelsbestand, aandacht besteden aan de kwalitatieve aspecten van het (burger)personeelsbestand. Naast het beheersen en sturen van in- en uitstroom, is de doorstroom een belangrijk element.

Mobiliteit

In de Defensienota is aangekondigd dat het mobiliteits- en loopbaanbeleid voor het burgerpersoneel met kracht verder vorm zal worden gegeven. Mede tegen de krapper wordende arbeidsmarkt wil Defensie haar burgerpersoneel aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en een motiverende werkomgeving te bieden. Investeren in opleiding en vorming van het personeel maakt daar onderdeel van uit. Dit zal niet alleen gelden voor de groepen en schalen die zijn aangesloten bij de Algemene Bestuursdienst.

Voor al het burgerpersoneel wordt beleid ontwikkeld om de interne en externe mobiliteit te bevorderen. Door de CO is reeds ultimo 1998 een onderzoek hieromtrent afgerond. Tevens is daarbij expliciet aandacht besteed aan de positie en vertegenwoordiging van vrouwen in het personeelsbestand. Mede op basis van dit onderzoek wordt in 2000 gestart met de invulling van het mobiliteitsbeleid van de CO. Dit zal in interactie met de van het Directoraat-Generaal Personeel (DGP) te ontvangen kaders geschieden. De uitgaven vinden plaats in het kader van voorlichting en het beschikbaar stellen van assessment mogelijkheden.

Opleidingen

In het kader van het verbeteren van de kwaliteit van het functioneren en het bevorderen van externe werkzekerheid is het opleidingsbeleid vernieuwd en geïntensiveerd. Gestreefd wordt naar de optimale inzet van het instrument opleidingen om kennis te vergroten en te verbreden. Door een juiste afstemming van de eisen vanuit de organisatie en individuele wensen en mogelijkheden moet dit een belangrijke bijdrage leveren aan breed inzetbaar personeel.

Employee benefits

Employee benefits krijgen met ingang van het jaar 2000 gestalte bij Defensie. Gelet op de personeelssamenstelling van de CO wordt uitgegaan van 100% deelname. De twee vormen van employee benefits, een fiets of automatiseringsmiddelen, zullen uitsluitend in 2000 worden aangeboden. Van het totale bedrag dat hiermee gemoeid is, komt naar verwachting nog een klein deel na 2000 tot besteding.

Materieel

Het huisvestingsbeleid is gericht op concentratie van het Kerndepartement in het Plein/Kalvermarkt-complex in Den Haag. De huisvesting van de MID wordt in de komende jaren waar mogelijk geconcentreerd op het Van Alkemadecomplex in Den Haag.

De informatievoorziening van de CO kan naar de volgende drie aandachtsgebieden worden onderverdeeld:

– concern-informatiesystemen (salarissen en begrotingsadministratie);

– management-informatiesystemen;

– standaard technische infrastructuur Plein (STIP).

Om de informatievoorziening te stroomlijnen en te verbeteren is een projectgroep opgericht. Deze projectgroep heeft het invoeren van het nieuwe Local Area Netwerk (LAN) 2000 als eerste taak. Hiermee wordt het netwerk aangepast aan de eisen van de tijd.

Tevens geeft de CO aandacht aan de invoering van de Euro en het Rijksbrede project «Van Beleidsbegroting naar Beleidsverantwoording» (VBTB).

De verplichtingen en de uitgaven van het ressort Kerndepartement

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Technische bijstellingen

Prijsbijstelling

De uitgavenniveaus zijn aangepast aan het prijsniveau 2000.

Overhevelingen van andere departementen

Deze mutatie betreft de overheveling van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu vanwege (een deel van) de financiële afwikkeling van de stelselwijziging van de rijkshuisvesting.

Overhevelingen van/naar andere beleidsterreinen

Deze post bestaat uit de volgende overhevelingen:

– twee overhevelingen naar Dico, de eerste met betrekking tot het Bureau Vorderingen, Inhoudingen en Kortingen (VIK) dat als onderdeel van de stafafdeling Juridische Zaken van staf Dico nu aldaar is opgenomen en de tweede vanwege de overgang naar Dico van het beheer van het Personeelsinformatiesysteem PROFIEL;

– de overheveling vanuit Dico in verband met een correctie op de eerder vanuit de CO ontvlochten bedragen inzake de vervoersbehoefte;

– een overheveling naar de Koninklijke Landmacht in verband met de Defensie Controller Opleidingen aan de Koninklijke Militaire Academie.

Overhevelingen naar andere artikelen binnen het beleidsterrein

Deze overhevelingen betreffen:

– de uitgaven voor Developing Defence Industries (DDI)-steunverlening die vanwege de accentverschuiving naar de (inter)nationale technologie-ontwikkeling worden overgeheveld naar artikel 01.26;

– tot slot een compensatie naar artikel 01.21 ten behoeve van de bijdrage aan de Stichting bijzondere scholen voor onderwijs op algemene grondslag.

Beleidsmatige bijstellingen

Herschikkingen

Toegevoegd zijn onder andere uitgaven ten behoeve van de renovatie van gebouw 32 op het Van Alkemadecomplex te Den Haag. Dit gebouw wordt aangepast aan de ARBO-eisen en de functionele eisen van de MID. Hierbij wordt ook rekening gehouden met het vernieuwen van de etages die in gebruik zijn bij de Defensie Telematica Organisatie (DTO).

Tevens zijn opgenomen de uitgaven verbonden aan de toetreding tot het materieel agentschap «Organisme Conjoint de Coöperation en Matière d'Armement (OCCAR)». Met het lidmaatschap van dit agentschap wordt beoogd de marktpositie te versterken door krachtenbundeling, innovatief aanbesteden en een nauwere internationale samenwerking en coördinatie op het gebied van materieelbehoeften.

Bovendien zijn uitgaven begroot voor het ARBO-onderzoek naar de werkdruk van de medewerkers van de CO.

Verwerking maatregelen Defensienota

Dit betreft de verwerking van een deel van de P-maatregelen, betrekking hebbende op het jaar 2000, zoals die zijn opgenomen in de Defensienota. Dit betreft de stalling van het aandeel van de CO in de f 50 miljoen nieuw P-beleid.

Ressort Militaire Inlichtingendienst (MID)

Algemeen

De Militaire Inlichtingendienst (MID) voert zijn werkzaamheden uit op basis van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV). Naar aanleiding van de uitspraak van de afdeling bestuursrecht van de Raad van State, ligt momenteel een geactualiseerd wetsontwerp bij de Tweede Kamer. Hiermee komt de wet weer in overeenstemming met het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens.

Voor de MID zijn vier aparte artikelonderdelen ingeruimd binnen het artikel 01.20 Personeel en materieel. Daarnaast is voor de MID een bescheiden raming opgenomen op het artikel 01.22 Geheime uitgaven.

Personeel

Op 27 juli 2000 is het reorganisatieplan MID (brief nr. PCO2000006329) gepresenteerd. De ramingen zijn met name op dit plan gebaseerd.

Materieel

In de recent geïntegreerde MID ligt het accent op onderlinge aanvulling van en samenwerking tussen diensten die voorheen voornamelijk met het eigen krijgsmachtdeel communiceerden. Deze diensten zijn geografisch gespreid (onder andere Amsterdam, Eibergen en Den Haag). De geïntegreerde MID vergt op onderdelen andersoortige apparatuur.

Het beleid van de MID is er op gericht dat de stafcomponenten van de dienst op het Van Alkemadecomplex worden geconcentreerd. Tot dat moment zullen extra uitgaven noodzakelijk zijn ten gevolge van tijdelijke verhuizingen en het herbeleggen van vrijgekomen accommodaties.

De verplichtingen en de uitgaven van het ressort Militaire Inlichtingendienst

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Technische bijstellingen

De uitgavenniveaus zijn aangepast aan het prijsniveau 2000.

Beleidsmatige bijstellingen

Dit betreft een herschikking van gelden tussen de beleidsterreinen als gevolg van defensiebrede prioriteitsstellingen. Toegevoegd zijn onder andere projecten betreffende stabilisering informatievoorziening, archiefbeheer en het Human Resource Management (HRM)-beleid, die samenhangen met het recent opgestelde reorganisatieplan (brief nr. DIS-99001341).

Artikelonderdeel 01.20.09 Wachtgelden en inactiviteitswedden

De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de diverse wachtgeldregelingen voor burgerpersoneel van het Kerndepartement en de MID.

Het beleid blijft er op gericht de instroom in de wachtgeldregelingen zoveel mogelijk te beperken door middel van een actieve herplaatsingsinspanning en het gebruik van SBK-instrumenten, waaronder om-, her- en bijscholing. Dit artikel omvat ook de uitgaven die betrekking hebben op de uitvoeringskosten van de Uitvoeringsinstelling Sociale Zekerheid voor Overheid en Onderwijs (USZO).

Conform het gestelde in artikel 4, lid 6, punt a van de Comptabiliteitswet wordt bij dit artikelonderdeel als verplichting opgenomen het bedrag dat als uitgaaf wordt geraamd.

De verplichtingen en de uitgaven van de wachtgelden en inactiviteitswedden

01.21 Subsidies en bijdragen

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

Ten laste van dit artikel zijn de uitgaven geraamd voor:

– subsidies aan verschillende instellingen;

– bijdragen aan andere ministeries ten behoeve van verenigingen, stichtingen en comités.

De subsidies worden verleend aan instellingen die voor Defensie een zeker nut hebben en ook zelf financiële middelen bijeenbrengen, maar daarnaast mede afhankelijk zijn van financiële hulp van Defensie. De doelstellingen van deze instanties worden uiteengezet in bijlage 6 van de memorie van toelichting.

De verplichtingen en de uitgaven per artikelonderdeel

De subsidie aan het Defensie Jongerennetwerk wordt met ingang van de begroting 2000 ten laste van artikelonderdeel 01.20.03 (Overige personele uitgaven) geraamd.

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Technische bijstellingen

Prijsbijstelling

Dit betreft de aanpassing van de uitgavenniveaus aan het prijspeil 2000.

Overhevelingen binnen het beleidsterrein

Dit betreft enerzijds het niet meer als subsidie opnemen van de kosten voor het beschikbaarstellen van het tijdschrift «Militaire Spectator» en de contributie ten behoeve van het Atlantic Exchange Program (overheveling naar artikel 01.29), anderzijds een suppletie (van artikel 01.20) aangaande de Stichting bijzondere scholen voor onderwijs op algemene grondslag (STOAG) en tot slot een herschikking ten behoeve van de Stichting Dienstverlening Veteranen in verband met de actualisering van het aantal Veteranenpashouders.

Beleidsmatige bijstellingen

Maatregelen Defensienota

Het betreft hier de verwerking van de in de Defensienota aangekondigde korting voor onderzoek en ontwikkeling.

Herschikkingen

Dit betreft de herschikking van de budgetten tussen de beleidsterreinen als gevolg van Defensiebrede prioriteitstellingen. Het gaat bij dit artikel om de bouwactiviteiten in de Plaspoelpolder ten behoeve van TNO in het kader van de voorgenomen «verzakelijking» in de verhouding tussen Defensie en TNO en de bijdrage in de aankoop van de «wapencollectie Visser».

Hiervoor wordt een bijdrage aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen verstrekt om deze collectie aan het Legermuseum en het publiek ter beschikking te stellen.

01.22 Geheime uitgaven

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

Overeenkomstig artikel 19 van de Comptabiliteitswet 1976 en de regeling Rijksbegrotingsvoorschriften, is artikel 01.22 bij Defensie aangewezen als het artikel waarop de geheime uitgaven worden geraamd.

Door toepassing van categorie 2.b van de «Aanwijzingsregeling verplichtingen-kas 1991» wordt bij dit artikel als verplichting opgenomen het bedrag dat als uitgaaf wordt geraamd.

De geheime uitgaven worden jaarlijks door de President van de Algemene Rekenkamer gecontroleerd.

Ten opzichte van de begroting 2000 hebben er geen ramingsbijstellingen plaatsgevonden.

01.23 Internationale verplichtingen

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

Nederland levert een belangrijke bijdrage aan de gemeenschappelijk gefinancierde Navo-programma's. Het betreft hier met name het Navo Veiligheids Investeringsprogramma, de Militaire Begroting van de Navo en het «Airborne Early Warming and Control System» (AWACS-)programma.

De verplichtingen en de uitgaven

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Technische bijstellingen

De uitgavenniveaus zijn aangepast aan het prijsniveau 2000.

Bijstelling betalingsschema

De budgettoevoeging betreft een bijstelling van de raming voor AWACS-investeringen vanwege een te conservatieve raming van het Midtermprogramma. Dit houdt in dat het betalingsschema van Boeing te pessimistisch was ingeschat. Thans blijkt dat Boeing volgens oorspronkelijk schema levert en het betalingsschema is daaraan aangepast.

Toelichting per artikelonderdeel

Navo Veiligheids Investeringsprojecten in Nederland

De activiteiten die worden ondernomen op het gebied van veiligheidsinvesteringsprojecten in Nederland betreffen projecten die naar verwachting in de jaren tot en met 2005 zullen worden voltooid. Het gaat hier met name om vervanging en restauratie van oliepijpleidingen. Daarnaast vinden werkzaamheden plaats ten behoeve van verbeteringen en vernieuwingen van commando- en communicatiemiddelen. Een groot deel van de uitgaven voor deze activiteiten komt in aanmerking voor verrekening met de Navo. De hieruit voortvloeiende ontvangsten worden geraamd op het ontvangstenartikel 01.20. Het gedeelte van de uitgaven waarvoor de Navo het gastland verantwoordelijk houdt, zoals B.T.W. en diverse lokale voorzieningen, worden weliswaar ook op dit artikelonderdeel geraamd, maar niet met de Navo verrekend.

Bijdrage aan het Navo Veiligheids Investeringsprogramma

Dit programma beslaat alle activiteiten, die de Navo-lidstaten gezamenlijk ontplooien op het gebied van veiligheidsinvesteringsprojecten. De gemeenschappelijke financiering van deze projecten bedraagt gemiddeld f 1.285 miljoen per jaar. Het Nederlandse aandeel is ongeveer 5%. Hiervoor wordt jaarlijks een bedrag in de begroting gereserveerd van f 64,4 miljoen.

Investeringen AWACS

Nederland draagt bij aan de instandhouding en verbetering van het gemeenschappelijk gefinancierde Airborne Early Warning and Control System (AWACS). Deze vloot bestaat uit zeventien vliegende radarplatforms, met de vliegbasis Geilenkirchen als thuisbasis. De activiteiten van deze vloot bestaan momenteel uit het surveilleren bij «brandhaarden» of gebieden die daarvoor in aanmerking komen. De huidige investeringen hebben betrekking op een programma ten behoeve van de verbetering en de vernieuwing van radars en verbindingsmiddelen.

Exploitatie AWACS

Voor de activiteiten, die gemoeid zijn met de exploitatie van AWACS, wordt jaarlijks een bedrag geraamd van f 14,8 miljoen, hetgeen neerkomt op ongeveer 3,75% van de gemeenschappelijk gefinancierde begroting. Deze bijdrage in de exploitatiekosten berust op de, in het «operation and support»-budget voorziene behoeften die noodzakelijk zijn voor de exploitatie van de AWACS vloot.

Bijdrage militaire begroting van de Navo

Aan de activiteiten die door de militaire hoofdkwartieren en agentschappen worden ontplooid, draagt Nederland ongeveer 3% van de totaal gemeenschappelijk gefinancierde uitgaven bij. Jaarlijks wordt een bedrag van omstreeks f 28,1 miljoen geraamd.

Overige bijdragen

Voor de Nederlandse deelname in overige activiteiten, waaronder incidentele specifieke projecten, pensioenen voor Nederlandse functionarissen die in het verleden Navo-functies hebben vervuld en diverse voorzieningen van de Navo zoals de internationale school van SHAPE, wordt jaarlijks een bedrag geraamd van f 4,5 miljoen.

01.24 Garanties

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

Het ministerie van Defensie heeft de volgende garanties verleend:

– voor de lening aan de Woonstichting «Ons Belang» met een maximum van f 0,4 miljoen met een looptijd tot het jaar 2002;

– voor Eurometaal met een maximum van f 2 miljoen en

– een overeenkomst met de Vereniging Verbond van Verzekeraars (bedrag p.m.).

Naar de huidige inzichten zijn de uitgaven tot en met het jaar 2005 nihil.

01.25 Milieumaatregelen

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

In dit artikel zijn de uitgaven opgenomen voor aan milieumaatregelen gerelateerd wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast wordt hier ook de inhuur van externe deskundigen op milieugebied geraamd. Tevens zijn op dit artikel bedragen gestald die nader over de krijgsmachtdelen, Dico en Centrale Organisatie worden verdeeld, zodra hiertoe projecten zijn ingebracht.

Voor wetenschappelijk onderzoek op milieugebied wordt jaarlijks een bedrag van ongeveer f 2,9 miljoen geraamd. Naast onderzoek naar oppervlaktewater- en luchtverontreiniging zijn ook onderzoeken naar overige vormen van milieubelasting en windenergie bij dit artikel ondergebracht.

De verplichtingen en de uitgaven

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Technische bijstellingen

Prijsbijstelling

De uitgaven zijn aangepast aan het prijsniveau 2000.

Overhevelingen naar andere beleidsterreinen

Deze overhevelingen houden verband met de invulling van het nieuwe milieubeleid, zoals dat in de Hoofdlijnennotitie is aangekondigd. Een aantal projecten is al over de verschillende beleidsterreinen verdeeld. Het restant is nog op dit artikel gestald, in afwachting van een nadere bestemming op het gebied van milieubeleid.

01.26 Technologie-ontwikkeling

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

Ten laste van dit artikel zijn de uitgaven geraamd voor de ontwikkeling en toepassing van (technologische) kennis ten behoeve van Defensie. Deze activiteiten worden, vaak in internationaal verband, uitgevoerd door Nederlandse bedrijven, (onderzoeks)instellingen en universiteiten. Incidenteel wordt uit dit artikel ook bijgedragen aan een materieelontwikkelingsproject voor een krijgsmachtdeel, indien de ontwikkeling van nieuwe technologische kennis een belangrijk deel van een dergelijk project uitmaakt. Het ministerie van Economische Zaken neemt financieel deel aan technologie- en materieelontwikkelingsprojecten, indien hierdoor de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse industrie wordt verbeterd. Het overleg aangaande de financiële bijdrage van Economische Zaken vindt plaats in de Commissie ontwikkeling defensiematerieel (Codema), waarin de ministeries van Defensie, Economische Zaken, Financiën en Buitenlandse Zaken zijn vertegenwoordigd.

De verplichtingen en de uitgaven per artikelonderdeel

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Technische bijstellingen

Prijsbijstelling

Dit betreft aanpassing van de uitgavenniveaus aan het prijspeil 2000.

Overhevelingen binnen het beleidsterrein

Dit betreft de uitgaven met betrekking tot de accentverlegging van de DDI-steunverlening naar de (inter)nationale technologie-ontwikkeling; besloten is deze uitgaven vanuit artikel 01.20 naar dit artikel over te hevelen.

Overhevelingen tussen beleidsterreinen

Deze overheveling, van de Koninklijke Landmacht en de Koninklijke Luchtmacht, betreft het project «VPN-Guard Release 2/fase 2» (netwerkbeveiliging), dat onder verantwoordelijkheid van de CO zal worden gerealiseerd.

Beleidsmatige bijstellingen

Het betreft hier de verwerking van de in de Defensienota aangekondigde korting voor onderzoek en ontwikkeling. Deze is verwerkt op de artikelonderdelen «bijdrage ruimtevaartprogramma» en «gebruik van kennis en kunde».

Toelichting per artikelonderdeel

Bijdrage ruimtevaartprogramma

Defensie heeft tot en met 1999 in bescheiden mate structureel bijgedragen aan de financiering van het overheidsruimtevaartbeleid. Met ingang van het jaar 2000 is als gevolg van de taakstellende bezuiniging op Wetenschappelijk Onderzoek en Ontwikkeling deze bijdrage beëindigd.

Onderzoek en technologie

De uitgaven die worden geraamd op dit artikelonderdeel hebben betrekking op nationale en internationale technologie-ontwikkeling. De uitgaven van dit onderdeel zijn gedeeltelijk bedoeld voor de ontwikkeling, met name door nationale industrie en onderzoeksinstellingen, van voor Defensie relevante nieuwe technologieën.

De uitgaven voor onderzoek bij universiteiten, academische ziekenhuizen en andere instellingen, komen eveneens ten laste van dit artikel.

Voor internationale technologie-ontwikkeling in WEAG-verband is het Euclidprogramma opgesteld. De WEAG-landen streven naar gemeenschappelijke projecten, waaraan elk land een in beginsel gelijke bijdrage levert. Het resultaat is voor alle deelnemende landen beschikbaar.

Niet alle projectvoorstellen van internationaal samenwerkende industrieën zijn inpasbaar in Euclid. Naast samenwerking binnen het Euclidprogramma worden daarom internationale samenwerkingsovereenkomsten afgesloten met landen die voor Nederland interessant onderzoekspotentieel hebben.

Ook wil Nederland de mogelijkheid open houden om met niet aan WEAG deelnemende landen, zoals de Verenigde Staten, Canada, Zweden en Midden- en Oost-Europese landen, te kunnen samenwerken. Met deze landen worden samenwerkingsovereenkomsten gesloten. De opdrachten komen vooral bij de wetenschappelijke en technologische instituten terecht.

Gebruik kennis en kunde

Het gebruik van kennis en kunde door de CO heeft betrekking op uitgaven voor wetenschappelijke advisering en beleidsondersteuning. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de aanwezige kennisinfrastructuur bij onderzoeksinstituten of universiteiten.

01.27 Loonbijstelling

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

Via dit artikel worden de ontvangen bedragen voor de loonbijstelling en de incidentele looncomponent normaliter als nieuwe mutaties over de beleidsterreinen verdeeld.

De nu opgenomen ramingsbedragen voor het jaar 2000 en verder bestaan, naast de door Financiën toegekende reguliere, maar in afwachting van het onderhandelingsresultaat over de arbeidsvoorwaarden 2000 nog gestalde bedrag voor loonbijstelling 2000, uit de reeds in de begroting 2000 gepresenteerde reeks verband houdend met onder andere de in het Arbeidsvoorwaardenakkoord 1999–2000 tot stand gebrachte versoberingen in de ziektekostenvergoedingen ter dekking van de in de periode 2000–2002 conform het Regeerakkoord 1998 aan de orde zijnde taakstelling op ziektekosten.

Tevens is met de Voorjaarsnota 2000 een reeks toegevoegd voor de oplossing van arbeidsmarktknelpunten.

De verplichtingen en de uitgaven

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Tijdens de behandeling van de Miljoenennota 2000 is als gevolg van de utivoering van de motie Dijkstal c.s. f 50 miljoen toegevoegd aan het Defensiebudget ten behoeve van maatregelen voor externe werkzekerheid. Deze was gestald op dit artikel en wordt nu in het kader van de verwerking van de gevolgen van de Defensienota 2000 toebedeeld aan de beleidsterreinen en hier dus afgeboekt. Het respectieve aandeel per beleidsterrein is in afwachting van de concreet te treffen maatregelen centraal bij de beleidsterreinen gestald.

Na de toekenning van de reguliere loonbijstelling 2000 aan Defensie ten tijde van de Voorjaarsnota, is in een later stadium alsnog een bedrag toegevoegd in verband met de interimvergoeding.

01.28 Prijsbijstelling

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

Via dit administratieve artikel worden de ontvangen bedragen voor de prijsbijstelling als nieuwe mutaties over de beleidsterreinen verdeeld. Voorts vinden stallingen plaats van nog aan beleidsterreinen en artikelen toe te rekenen budgetbedragen. Het betreft hier met name de f 100 miljoen structureel voor nieuw P-beleid zoals gereserveerd in de Defensienota en de bedragen betrekking hebbend op de nog te verwerken diensteinderegeling.

De verplichtingen en de uitgaven

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Uitdeling prijsbijstelling

De totaal verkregen prijsbijstelling 2000 is aan de beleidsterreinen uitgedeeld. In de toelichting bij de betreffende artikelen/ressorts zijn de overeenkomstige mutaties gespecificeerd.

Herschikkingen

In de herschikkingen zijn onder andere opgenomen de uitdeling van de aan Defensie toegekende en in eerste instantie op dit artikel gestalde gelden ten behoeve van het aanhouden van de huidige 108 operationele F-16's en het oplossen van knelpunten bij de Koninklijke Marechaussee.

Daarnaast zijn met dit artikel de bedragen herschikt waarmee het uitgavenniveau van de Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba (zie artikel 08.04) in lijn is gebracht met de budgetten zoals die recent in de Rijksministerraad zijn vastgesteld.

Doorwerking verrekenbare ontvangsten

De doorwerking van de terugbetaling van het agentschap DTO aan het moederdepartement vanwege het boven de norm van 5% van de omzet uitkomen van het eigen vermogen, is eveneens ten gunste van dit artikel verwerkt.

Herfasering met EZ inzake themapark Den Helder

De Defensiebijdrage van f 12,5 miljoen aan het ministerie van Economische Zaken in het in Den Helder op te zetten themapark is, na een eerdere verwerking ten laste van 2000, nu voor de jaren 2002 en 2003 ten laste van dit artikel verwerkt.

Terugbetaling lening door EZ

De overheveling van Economische Zaken betreft de terugontvangst van het Defensiedeel van een door het NIB aan de voormalige Koninklijke Schelde Groep verstrekte lening.

Defensie-aandeel vermogensversterking KSG

Als uitvloeisel van de door de Staat met de B.V. Damen afgesloten overeenkomst inzake de Koninklijke Schelde Groep wordt door Defensie een bijdrage geleverd in de vermogensversterking. De financiële afwikkeling van deze overeenkomst verloopt via het ministerie van Economische Zaken.

01.29 Overige departementale uitgaven

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

Ten laste van dit artikel komen uitgaven ten behoeve van het gehele ministerie van Defensie. Het betreft uitgaven voor:

– voorlichting;

– schadevergoedingen;

– samenwerkingsprogramma's met de Midden- en Oost-Europese landen waaronder uitgaven voor wapenbeheersing;

– exploitatiekosten van het WEU-satellietcentrum;

– overige uitgaven, zoals drukwerk en publicatiekosten en de uitgaven in het kader van de wettelijke bepalingen omtrent telecommunicatie en frequentiebeheer;

– uitgaven met betrekking tot bouwactiviteiten;

– op het artikelonderdeel infrastructuur worden de uitgaven geraamd die betrekking hebben op de kosten van renovaties en onderhoud van de defensiegebouwen in gebruik bij TNO/DO;

– uitgaven met betrekking tot de Ziektekostenvoorziening Defensiepersoneel (ZVD-regeling).

De verplichtingen en de uitgaven per artikelonderdeel

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Prijsbijstelling

Dit betreft aanpassing van de uitgavenniveaus aan het prijspeil 2000.

Overhevelingen naar andere departementen

Deze overheveling betreft het aandeel van het ministerie van Defensie in de uitgaven van Postbus 51, die centraal door het ministerie van Algemene Zaken worden gedaan.

Overhevelingen binnen het beleidsterrein

Deze overhevelingen betreffen het niet meer als subsidie opnemen van de kosten voor het beschikbaarstellen van het tijdschrift «Militaire Spectator» en de contributie ten behoeve van het Atlantic Exchange program.

Toelichting per artikelonderdeel

01.29.01 Voorlichting

De uitgaven voor specifieke voorlichting, films, exposities, Defensie-informatiecentra, voorlichtingsbrochures, Defensiemaandbladen en de Defensiekrant worden onder dit artikelonderdeel geraamd. Dit geldt ook voor de uitgaven die verband houden met het gebruik maken van nieuwe technieken zoals internet en intranet.

De totale oplagen per jaar van de diverse Defensiemaandbladen zijn als volgt te specificeren (in aantallen stuks):

Defensiekrant 1 986 000

Alle Hens 286 000

Legerkoerier 671 000

Vliegende Hollander 253 000

Militair Rechtelijk Tijdschrift 11 700

Voor de voorlichtingsuitgaven (exclusief de personele exploitatiekosten) wordt jaarlijks een bedrag van omstreeks f 5,7 miljoen geraamd.

01.29.02 Schadevergoedingen

Hieronder vallen de uitgaven voor de vergoeding van schade waarbij de krijgsmachtdelen zijn betrokken, waaronder die in verband met oefeningen en vliegtuigongevallen. Deze uitgaven, waarvoor meerjarig f 12,89 miljoen wordt geraamd, zijn als volgt verdeeld:

01.29.03 Hulp- en samenwerkingsprogramma's

Hierin zijn opgenomen de bijdragen geraamd voor de deelname aan het WEU-programma voor satellietwaarneming (te Torrejon in Spanje). Voorts worden hier de uitgaven geraamd voor de wapenbeheersings- en samen-werkingsprogramma's met de EU- en Navo-lidstaten en de Midden- en Oost-Europese landen.

01.29.04 Overige uitgaven

Deze uitgaven, waarvoor in 2001 ongeveer f 22,2 miljoen wordt geraamd, hebben betrekking op:

– uitgaven voor drukwerk ten behoeve van het ministerie van Defensie, waaronder reglementen, voorschriften en formulieren;

– uitgaven in het kader van de wettelijke bepalingen voor telecommunicatie en frequentiebeheer;

– uitgaven voor het technisch beheer van onroerende goederen door de Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen. Hieronder vallen algemeen technisch beheer door diverse regionale directies en de begeleiding van bodemsaneringsprogramma's;

– uitgaven voor incidentele conferenties.

Ten laste van dit artikelonderdeel worden tevens de door de agentschappen DTO en DGW&T in het kader van de vermogensconversie in rekening te brengen rentebedragen geraamd. Deze conversie houdt in dat het eigen vermogen van de agentschappen wordt omgezet in een door het ministerie van Financiën te verstrekken rentedragende lening. Op basis van de verwachte omzetten bij de agentschappen zullen deze bedragen nog worden toebedeeld aan de beleidsterreinen.

01.29.05 Infrastructuur

De hier geraamde uitgaven hebben betrekking op nieuwbouw, onderhoud en renovatie van Defensiegebouwen in gebruik bij de CO.

01.29.06 Ziektekostenvoorziening Defensiepersoneel

De uitgaven in het kader van deze voor de sector Defensie van toepassing zijnde regeling worden op dit artikelonderdeel geraamd.

02. BELEIDSTERREIN PENSIOENEN EN UITKERINGEN

02.02 Militaire pensioenen en uitkeringen

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

De pensioenvoorziening en uitkeringen voor militair personeel waren voorheen grotendeels in eigen beheer bij Defensie. Overeenkomstig een in december 1998 met het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) afgesloten overeenkomst zal het beheer en de uitvoering van pensioenen voor personen ouder dan 65 jaar en van de militaire nabestaandenpensioenen die verband houden met overlijden als gevolg van het uitoefenen van de militaire dienst overgaan naar het ABP. De overgangsdatum is afhankelijk van de totstandkoming van de Kaderwet Militaire Pensioenen. Na de overgangsdatum zal de uitvoering van de militaire ouderdoms- en nabestaandenpensioenen in zijn geheel bij het ABP zijn ondergebracht. Voor de militaire nabestaandenpensioenen is sprake van volledige kapitaaldekking. Voor diensttijd vanaf de overgangsdatum wordt ten behoeve van de militaire ouderdomspensioenen op het kapitaaldekkingsstelsel overgegaan. Ouderdomspensioenen betrekking hebbend op tot de overgangsdatum opgebouwde diensttijd en (aanvullende) nabestaandenpensioenen worden op declaratiebasis met het ABP verrekend.

De uitvoering van de sociale zekerheid is in handen van de Uitvoeringsinstelling Sociale Zekerheid voor Overheid en Onderwijs (USZO). Op dit artikel worden in dit kader geraamd de uitgaven met betrekking tot de militaire invaliditeitspensioenen, daarmee verband houdende voorzieningen en verstrekkingen (sociale zorg), bovenwettelijke arbeidsongeschiktheids-uitkeringen voor militairen voorzover geen betrekking hebbend op de voor de WAO van toepassing zijnde eigen risicoperiode, uitkeringen op basis van de Uitkeringswet Gewezen Militairen (UKW) en overige uitkeringen. De werkloosheids- en wachtgelduitkeringen voor militair- en burgerpersoneel, de WAO-uitkeringen voor militair- en burgerpersoneel gedurende de eigen risicoperiode en de daarop aanvullende bovenwettelijke arbeidsongeschiktheidsuitkeringen worden geraamd op de artikelen personeel en materieel van de respectieve beleidsterreinen.

In verband met het bovenstaande worden op dit artikel de volgende bedragen geraamd:

– de door het ABP op declaratiebasis in rekening te brengen militaire ouderdomspensioenen en (aanvullende) nabestaandenpensioenen;

– de door de USZO op declaratiebasis in rekening te brengen uitgaven met betrekking tot de militaire invaliditeitspensioenen, daarmee verband houdende voorzieningen en verstrekkingen (sociale zorg), bovenwettelijke arbeidsongeschiktheidsuitkeringen voor militairen voorzover geen betrekking hebbend op de voor de WAO van toepassing zijnde eigen risicoperiode, uitkeringen op basis van de Uitkeringswet Gewezen Militairen (UKW) en overige uitkeringen;

– het nominale deel van de door Defensie aan het ABP te verrichten betalingen ten behoeve van de opbouw van kapitaaldekking van de militaire ouderdomspensioenen. (De daarnaast te verrichten loonsomgerelateerde premiebetalingen worden geraamd op de artikelen personeel en materieel van de respectieve beleidsterreinen/ressorts);

– programma-uitgaven in het kader van het veteranenbeleid, met uitzondering van de op het beleidsterrein 01. Algemeen geraamde subsidies.

Toelichting nieuwe mutaties

Overheveling naar beleidsterrein Dico

De overheveling betreft de organisatorische en administratieve onderbrenging van het personeel tewerkgesteld op het Veteraneninstituut, alsmede materiële uitgaven in verband met de oprichting van het Veteraneninstituut.

Herfasering kapitaaldekking

In de begroting 2000 werd voorlopig uitgegaan van een introductiedatum van 1 januari 2000. Deze datum is echter afhankelijk van de totstandkoming van de Kaderwet Militaire Pensioenen. Dit wetgevingstraject is nog niet afgerond. Ten behoeve van deze ontwerpbegroting wordt voorshands uitgegaan van een introductiedatum van 1 januari 2001. Deze herfasering leidt tot een ramingswijziging van de aan het ABP te verstrekken leningsbedragen en de daarover aan de orde zijnde rente (niet relevant voor de ijklijnen).

Toelichting per artikelonderdeel

Militaire nabestaandenpensioenen

De militaire weduwen- en wezenpensioenen komen ten laste van dit artikelonderdeel indien het overlijden van de actieve of post-actieve militair is toe te schrijven aan de gevolgen van de uitoefening van de militaire dienst. De uitgaven voor de overige militaire weduwen- en wezenpensioenen komen ten laste van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP), dat voor de uitvoering daarvan zorgdraagt.

Militaire diensttijdpensioenen

Hieronder worden de uitgaven opgenomen voor pensioenen ten behoeve van voormalige beroepsmilitairen die de leeftijd van 65 jaar hebben bereikt en waarbij geen sprake is van invaliditeit als gevolg van het uitoefenen van de militaire dienst.

Kapitaaldekking

Voor de vanaf de overgangsdatum naar het ABP op te bouwen militaire ouderdomspensioenaanspraken wordt overgegaan op kapitaaldekking. De post «Kapitaaldekking (nominale bijdrage)» betreft de premiebetalingen (nominale deel) aan het ABP die met deze kapitaaldekking samenhangen.

Defensie heeft bij de overgang naar het ABP tijdelijk onvoldoende middelen beschikbaar om aan de volledige premieverplichting te voldoen, daarom is met het ABP tot een financieringsafspraak gekomen. Gedurende de periode dat de beschikbare middelen kleiner zijn dan de premieverplichting, ontstaat een vordering van het ABP op Defensie. Door het ABP worden de over deze vordering gemaakte kosten (rente en overige funding costs) aan Defensie doorberekend. Deze kosten worden gebaseerd op door het ministerie van Defensie aan het ABP te verstrekken leningen met aflossing ineens na 10 jaar. De voor deze Defensie-uitgaven benodigde middelen worden door het ministerie van Financiën buiten de ijklijnen aan de Defensiebegroting toegevoegd. Door de thans voorziene overgangsdatum van 1 januari 2001, ontstaat het premietekort twee jaar later dan bij de eerder als uitgangspunt gehanteerde datum van 1 januari 2000. Dit heeft geleid tot een herschikking van de middelen gemoeid met de financieringsafspraak.

Omdat de overgang op kapitaaldekking gelijk valt met de overgang naar het ABP, zullen de begrotingslasten, verband houdend met de pensioenuitkeringslasten voor diensttijd opgebouwd vanaf de overgangsdatum, pas later vrijvallen. Deze vrijval zal worden ingezet voor de kapitaaldekking. Dit leidt op termijn tot de situatie dat de feitelijk betaalde premiebedragen groter zijn dan de verschuldigde premiebedragen verhoogd met de rente en overige funding costs. Het desbetreffende saldo zal worden aangewend ter aflossing van de vordering van het ABP op Defensie en aan de uitgavenzijde (artikel 02.02) van de Defensiebegroting worden geraamd.

De vanaf 2013 aan de orde zijnde aflossingen van de 10-jarige leningen door het ABP aan Defensie worden aan de ontvangstenzijde van de Defensiebegroting geraamd. De overeenkomstige aflossing van de lening aan het ministerie van Financiën door het ministerie van Defensie wordt alsdan aan de uitgavenzijde (artikel 02.02) van de Defensiebegroting geraamd.

Uitkeringswet gewezen militairen

De uitgaven in het kader van de Uitkeringswet gewezen militairen vertonen vanaf 2001, als gevolg van de bestandssamenstelling, een stijgende trend.

Sociale zorg

Hieronder vallen materiële voorzieningen in het kader van sociale zorg aan postactieve militairen, alsmede de uitvoering van de regeling gezondheidszorg. Jaarlijks wordt hiervoor ruim f 12,6 miljoen geraamd.

Overige uitkeringen

Deze uitgaven hebben betrekking op:

– Uitkering RRDPL (Reglement Rechtsbijstand Dienstplichtigen),

– Gratificatie Invaliditeitspensioenen Beroepspersoneel,

– Gratificatie Invaliditeitspensioenen Verlofspersoneel,

– Uitkering Algemeen Militair Ambtenaren Reglement,

– Overlijdensuitkeringen,

– WAMIL (Wet Arbeidsongeschiktheid Militairen),

– Uitkeringen voor ontslag,

– Pensioenkosten algemeen.

Rekening wordt gehouden met een bedrag van jaarlijks ongeveer f 15,9 miljoen.

Reserve-overdracht

Sedert 1 december 1987 biedt de Algemene Militaire Pensioenwet de mogelijkheid bij dienstverlating de financiële gevolgen van pensioenbreuk te voorkomen. Dit betekent dat de actuariële tegenwaarde van het bij Defensie opgebouwde recht op ouderdoms- en weduwenpensioen wordt overgedragen aan het pensioenfonds van de nieuwe werkgever. Sedert 8 juli 1994 is sprake van een wettelijk recht op reserve-overdracht.

In de begroting is ervan uitgegaan dat in belangrijke mate van dit recht gebruik wordt gemaakt. In het kader van de privatisering van het ABP en het Spoorwegpensioenfonds gaat het sedert 1994 ook om waarde-overdracht bij overgang naar een burgerfunctie binnen de overheid. Rekening is gehouden met de toename van het aantal beroepsmilitairen bepaalde tijd en de stimulering van de uitstroom in het kader van de herstructurering van de krijgsmacht.

Vanaf 2001 wordt hiervoor jaarlijks f 16,8 miljoen geraamd.

Veteranenbeleid

De uitgaven wegens nazorg voor veteranen zijn jaarlijks f 3,4 miljoen. Hiervan wordt f 1,1 miljoen geraamd voor het toezenden van krijgsmachtperiodieken, voor het verrichten van onderzoek en voor diverse kleinere uitgaven. Verder wordt f 2,3 miljoen geraamd door het beleidsterrein Dico ten behoeve van het Veteraneninstituut. In 2000 en 2001 zijn de laatste programmakosten zichtbaar voor de uitvoering van de eenmalige uitkering van f 1 000,00 netto als gevolg van de motie Zijlstra met betrekking tot het veteranenbeleid. De kosten verbonden aan de uitvoering belopen f 106 miljoen in de periode 1997–2001. Met de uitvoering van het initiatief wetsvoorstel Van Ardenne-Van der Hoeven is additioneel in totaal f 36 miljoen gemoeid.

03. BELEIDSTERREIN KONINKLIJKE MARINE

Algemeen

De uitgaven binnen het artikel 03.20 Personeel en materieel bij het beleidsterrein Koninklijke Marine zijn verdeeld in vijf ressorts: Commandant der Zeemacht in Nederland, Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied (CARIB), Commandant van het Korps Mariniers, Ondersteunende eenheden en Admiraliteit. De artikelen 03.21 Subsidies en bijdragen en 03.22 Investeringen groot materieel en infrastructuur completeren de uitgavenbegroting van de Koninklijke Marine.

De totale geraamde uitgaven van de Koninklijke Marine zijn als volgt te specificeren:

03.20 Personeel en materieel

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

Het beleid is gericht op een resultaat gerichte bedrijfsvoering, waarbij budgetten en beheersbevoegdheden zoveel als mogelijk decentraal worden neergelegd. Daarmee wordt beoogd de doelmatigheid van opereren te verhogen. De decentrale manager, in casu de commandant of directeur van de Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE), wordt daarmee in staat gesteld de middelen (personeel, materieel en financiën) optimaal in te zetten. In 2001 zal de aandacht zich richten op verbetering van beheerskaders en beheersmaatregelen, teneinde sturing op afstand te optimaliseren.

Per onderscheiden ressort worden vier vaste artikelonderdelen gepresenteerd: ambtelijk burgerpersoneel, militair personeel, overige personele uitgaven en materiële uitgaven. De wachtgelduitgaven voor het burger- en het militair personeel worden eveneens op dit artikel geraamd.

Nieuwe mutaties

De nieuwe mutaties in de uitgaven en de verplichtingen zijn als volgt te specificeren en worden bij de onderscheiden ressorts nader toegelicht:

Bij de raming van dit artikel behoort de volgende opbouw van de begrotingssterkte (in aantallen vte'n op basis van een 38-urige werkweek):

¹ exclusief niet-actief burgerpersoneel

² exclusief ANTARUMIL

Toelichting personeelsoverzicht

De verschillende maatregelen zoals opgenomen in de Defensienota zijn van invloed op de geraamde begrotingssterkte van de Koninklijke Marine. Het betreft hier met name de gevolgen van de wijziging in de verhouding BBT/BOT-personeel.

Ressort Commandant der Zeemacht in Nederland

Het ressort Commandant der Zeemacht in Nederland (CZMNED) bestaat uit:

– de Groep Escorte Schepen;

– de Groep Maritieme Helikopters;

– de Groep Maritieme Patrouille Vliegtuigen;

– de Onderzeedienst;

– de Mijnendienst en

– de Overige eenheden van CZMNED, zoals het Maritiem Hoofdkwartier Nederland, het commandement, kazernes en walinrichtingen.

Operationele doelstellingen CZMNED

De operationele doelstellingen van het ressort CZMNED geven een overzicht van de inzetbaarheid van de eenheden van dit ressort. Uitgangspunt daarbij is dat binnen de aangegeven reactietijd steeds de hoogste gereedheid te leveren is.

De eenheden die direct inzetbaar zijn, zijn dat voor operaties die de hoogste gereedheid vergen. De overige eenheden maken in vredestijd deel uit van een opwerkcyclus om binnen de aangegeven reactietijd personeel en materieel operationeel gereed te hebben voor deze operaties, zodat zij de direct inzetbare eenheden kunnen aflossen. De eenheden die zich in de opwerkcyclus bevinden, worden bovendien ingezet voor andere taken, zoals bijvoorbeeld kustwachttaken op de Noordzee.

De operationele doelstellingen zijn als volgt samen te vatten:

Activiteitentoelichting en prestatie-indicatoren

CZMNED werkt de activiteiten voor het inzetten van de Belgische en Nederlandse operationele eenheden nader uit in het jaarlijkse «Belgian and Netherlands Operation Schedule» (BENOPS). Deze activiteiten omvatten onder andere: deelname aan een veelheid van Navo-, Partnerschap voor de Vrede (PvV), multinationale en nationale oefeningen alsmede opwerkactiviteiten zowel op het niveau van de individuele eenheid als in nationaal of internationaal verband. De opwerkactiviteiten zijn erop gericht te voldoen aan de operationele doelstelling van het ressort.

Het BENOPS omvat ook activiteiten die samenhangen met de daadwerkelijke inzet voor vredesoperaties, het uitvoeren van kustwachttaken, de inzet van eenheden voor operationele verrichtingen van het Korps Mariniers, het uitvoeren van technische, operationele en materiële beproevingen en evaluaties, het leveren van eenheden voor opleidingen, de inzet van eenheden voor voorlichting, public relations en personeelswerving en voorts activiteiten die voortvloeien uit internationale en nationale (Koninkrijks-)verplichtingen en afspraken. CZMNED levert permanent een fregat met boordhelikopter en drie Orion patrouillevliegtuigen voor de inzet door CZMCARIB in het Caribisch gebied.

Voor het jaar 2001 worden naar verwachting onder meer de volgende belangrijke activiteiten uitgevoerd:

– permanente deelname met elk één fregat met boordhelikopter aan de «Standing Naval Force Atlantic» (STANAVFORLANT) en de «Standing Naval Force Mediterranean» (STANAVFORMED);

– permanente stationering van een fregat met boordhelikopter in het Caribisch gebied;

– permanente deelname met een mijnenjager aan de «Mine Counter Measure Force North» (MCMFORNORTH);

– deelname met een mijnenjager aan de «Mine Counter Measure Force Mediterranean» (MCMFORMED);

– deelname aan de «Multinational Interception Force» in de Arabische Golf als daartoe wordt besloten;

– deelname aan taken van de Kustwacht Nederland;

– deelname aan nationale en internationale oefeningen, waaronder deelname met het eskader aan de Amerikaanse «Joint Task Force Exercise 2001».

Voor het uitvoeren van de activiteiten en om te voldoen aan de operationele doelstellingen, zijn onderstaande vaardagen en vlieguren nodig. De ramingen zijn exclusief het uitvoeren van eventuele vredesoperaties.

In de activiteiten van de Groep escorteschepen en de Groep maritieme helikopters is vanaf 2001 uit budgettaire overwegingen rekening gehouden met een reductie van ongeveer acht procent ten opzichte van de raming zoals opgenomen in de begroting voor het jaar 2000. Hierdoor dient de deelname aan oefeningen teruggebracht te worden. Door prioriteit te geven aan oefeningen met een hoog oefenrendement kan CZMNED wel voldoen aan de operationele doelstellingen.

In deze ramingen is niet begrepen de eventuele inzet voor vredesoperaties of het uitvoeren van extra reizen en/of havenbezoeken waaraan bijvoorbeeld een verzoek van het ministerie van Economische Zaken (handelsondersteuning), het ministerie van Buitenlandse Zaken (vlagvertoon) of het ministerie van Justitie (drugsbestrijding) ten grondslag ligt.

De verplichtingen en de uitgaven Commandant der Zeemacht in Nederland per artikelonderdeel

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Verplichtingen

De verplichtingenmutaties hangen samen met de hieronder genoemde uitgavenmutaties.

Technische bijstellingen

Ramingsbijstelling lonen

De mutaties zijn het gevolg van herziene berekeningen van het salaris op basis van de thans vastgestelde personeelsopbouw en -samenstelling.

VEB-mutaties

Als gevolg van verdere decentralisatie van taken en bevoegdheden in het kader van het Verbeterd Economisch Beheer (VEB) heeft een overheveling plaatsgevonden van budgetten vanuit het ressort Admiraliteit. Het betreft hier met name de uitgaven voor de exploitatie van de informatievoorziening.

Aanpassing begrotingssterkte

De begrotingssterkte is in 2000 verlaagd met 413 vte'n militair personeel en vanaf 2001 en 200 vte'n militair personeel. Dit is met name het gevolg van een hogere uitstroom en achterblijvende werving. In 2000 is de begrotingssterkte verhoogd met 8 vte'n burgerpersoneel vanwege het achterblijven van personele reducties.

Activiteitenreductie

Het activiteitenniveau van de vaardagen en vlieguren wordt met ingang van 2001 structureel gereduceerd ten opzichte van de ramingen zoals opgenomen in de begroting 2000 ter compensatie van tegenvallers elders binnen de begroting.

De activiteitenreductie betreft bij de Groep Escorte Schepen (de GES) 120 vaardagen en dientengevolge een budgetverlaging van f 4,5 miljoen. Deze verlaging komt bij CZMNED met name tot uiting in de toelagen van het varend personeel.

Voor de Lynx helikopters betreft het een reductie van 1 375 vlieguren en dientengevolge een verlaging van f 3,6 miljoen. Deze budgetverlaging komt met name tot uiting in de onderhoudsbudgetten.

De reductie in activiteiten wordt bereikt door een verminderde deelname aan nationale en internationale oefeningen in eskaderverband. De reductie zal daardoor leiden tot een afnemende geoefendheid. De inzet-baarheid van de individuele schepen zal hierdoor echter niet onder de gestelde eisen komen.

Onderhoud gebouwen en terreinen

Omdat de budgetten betreffende groot onderhoud van gebouwen en terreinen in verband met de overspannen bouwmarkt onder druk staan, is besloten de raming voor 2000 naar boven bij te stellen. Een onderzoek naar de noodzaak tot meerjarige bijstelling is nog gaande.

Inhuur tijdelijk personeel

De raming daalt vanaf 2002, met name doordat de noodzaak tot inhuur van beveiligingspersoneel vervalt als gevolg van het geautomatiseerde Indringer Detectie Systeem (IDS). In 2000 en 2001 is meer budget benodigd als gevolg van vacatures voor met name personeel bij de onderhoudsdiensten op de vliegkampen Valkenburg en De Kooy.

Onderhoud Lynx en Orions

De ramingen voor het onderhoud en herstel van de Lynx helikopters en de P3-C Orion maritieme patrouillevliegtuigen zijn op basis van een verbeterde methode tot stand gekomen. Het gevolg hiervan is dat de budgetten meerjarig op een realistischer niveau zijn gebracht.

Defensienota: afstoten drie mijnenbestrijdingsvaartuigen (MBV)

In lijn met het gestelde in de Defensienota 2000 is het aantal mijnenbestrijdingsvaartuigen van de Alkmaarklasse in 2002 met drie verminderd. Dit leidt tot een daling van de budgetten voor de materiële exploitatie. Het personeel dat beschikbaar komt door de reductie met 90 vte'n, zal grotendeels worden ingezet ten behoeve van het nieuwe beleid uit de Defensienota 2000, met name het tweede Amfibisch Transportschip (ATS).

Defensienota: nieuw P-beleid

De begrotingssterkte is aangepast voor de omzetting van onbepaalde tijdfuncties naar tijdelijke contracten. Verder wordt van 15% van de formatie het rangsniveau omlaag gebracht. Een nader onderzoek naar de invulling van de personeelsmaatregelen uit de Defensienota is thans gaande.

Ressort Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied

Het ressort Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied (CZMCARIB) bestaat uit:

– het commandement der zeemacht in het Caribisch gebied;

– de Marinebasis Parera, de Marinekazerne Suffisant te Curaçao en de marinierskazerne Savaneta te Aruba;

– twee infanteriecompagnieën mariniers en een ondersteuningspeloton welke deel uitmaken van het gedeeltelijk mobilisabele Vierde Mariniersbataljon;

– de Antilliaanse en Arubaanse militie;

– Hr.Ms. Pelikaan;

– de radiostations in het Caribisch gebied.

Hoewel zij niet onder dit ressort vallen, heeft CZMCARIB ook de beschikking over:

– het stationsschip met boordhelikopter en drie P3-C Orion maritieme patrouillevliegtuigen opgenomen bij het ressort CZMNED;

– overige eenheden van de Nederlandse strijdkrachten indien zij opereren in het Caribisch gebied;

– twee helikopters voor de helikoptervliegopleiding (HVO) en (resterende capaciteit) voor de Kustwacht.

Het 336 squadron is 6 juli 2000 opgeheven. Tegelijkertijd is een derde P3-C Orion maritiem patrouillevliegtuig aan de sterkte in het Caribisch gebied toegevoegd.

De Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied vervult de nevenfunctie van Commandant Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba. In de Amerikaanse «Joint Inter Agency Task Force East» (JIATF-EAST) organisatie voor de bestrijding van drugs vervult CZMCARIB de functie van «Commander Task Group (CTG) 4.4».

Operationele doelstellingen

De operationele doelstellingen van het ressort CZMCARIB geven een overzicht van de inzetbaarheid van de eenheden van dit ressort. Uitgangspunt daarbij is dat binnen de aangegeven reactietijd steeds de hoogste gereedheid te leveren is.

De eenheden die direct inzetbaar zijn, zijn continu inzetbaar voor operaties die de hoogste gereedheid vergen. De overige eenheden maken in vredestijd deel uit van een opwerkcyclus om binnen de aangegeven reactietijd personeel en materieel operationeel gereed te hebben voor deze operaties, zodat zij de direct inzetbare eenheden kunnen aflossen. De eenheden die zich in de opwerkcyclus bevinden worden bovendien ingezet voor nationale taken zoals vlagvertoon of militaire bijstand.

De operationele doelstellingen zijn als volgt samen te vatten:

Activiteitentoelichting en prestatie-indicatoren

De Koninklijke Marine is belast met de verdediging van de Nederlandse Antillen en Aruba. De Defensie-inspanningen zijn er op gericht, naast de verdediging van het grondgebied van het Koninkrijk, een bijdrage te leveren aan de strijd tegen de handel in drugs. Om hieraan uitvoering te geven omvatten de hoofdactiviteiten die CZMCARIB ontplooit, het inzetten en het inzetbaar houden van de ter beschikking gestelde operationele eenheden.

De activiteiten omvatten: de deelname aan nationale en internationale oefeningen in de regio; nationale maritieme presentie; individuele opwerkactiviteiten; drugsbestrijding in het kader van CTG 4.4; opsporing en redding boven zee (OSRD); ondersteuning van de justitiële rechtshandhaving in de territoriale zee en de Economische Exclusieve Zone (EEZ) van de Nederlandse Antillen en Aruba; het oproepen, keuren, selecteren, opleiden en op peil houden van de geoefendheid van de dienstplichtige Antilliaanse en de vrijwillige (na)dienende Arubaanse militie; het uitvoeren van militaire bijstand en militaire steun in het openbaar belang; het leveren van eenheden voor opleidingen; de inzet van eenheden voor voorlichting en «public relations» en voorts overige activiteiten die voortvloeien uit internationale en nationale (Koninkrijks-) verplichtingen en afspraken.

Voor het uitvoeren van de activiteiten en om te voldoen aan de operationele doelstellingen van het ressort, zijn onderstaande vaardagen, vlieguren en mensoefendagen nodig. De ramingen zijn exclusief het uitvoeren van eventuele vredesoperaties.

Het activiteitenniveau van de vaardagen van het stationsschip wordt met ingang van 2001 structureel verlaagd met 15 als gevolg van budgettaire problemen. Hierdoor wordt de daadwerkelijke presentie op zee in het Caribisch gebied minder dan gewenst.

De verplichtingen en de uitgaven Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied per artikelonderdeel

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Verplichtingen

De verplichtingenmutaties hangen samen met de hierbovengenoemde uitgavenmutaties.

Technische bijstellingen

Ramingsbijstelling lonen

De mutaties zijn het gevolg van herziene berekeningen van het salaris op basis van de thans vastgestelde personeelsopbouw en -samenstelling. Voorts is ten behoeve van de Antilliaanse en Arubaanse milities op basis van de in 1999 bijgestelde arbeidsvoorwaarden de raming aangepast. Randvoorwaarde blijft de in 1986 door de staatssecretaris van Defensie vastgestelde bovengrens van f 6 miljoen (loonpeil 1986).

Prijsbijstelling

Als gevolg van de ten opzichte van de ontwerpbegroting 2000 ruim 30% hogere koers van de Antilliaanse gulden en de Arubaanse florin wordt het budget in Nederlandse guldens bijgesteld. Verder heeft een bijstelling voor het prijspeil plaatsgevonden.

VEB-mutaties

Als gevolg van verdere decentralisatie van taken en bevoegdheden in het kader van het VEB heeft een overheveling plaatsgevonden van budgetten vanuit de Admiraliteit. Het betreft hier met name de uitgaven voor de exploitatie van de informatievoorziening.

Beleidsmatige bijstellingen

Data- en telecommunicatie

Als gevolg van liberalisatie van de telecommunicatiemarkt in de Nederlandse Antillen wordt verwacht dat de tarieven voor gesprekskosten zullen dalen. Hierdoor kan vanaf 2001 worden volstaan met een lager budget.

Luchtvaartmaterieel

In de Defensienota 2000 is het afstoten van twee F-27M vliegtuigen van het 336 squadron vastgesteld. Als gevolg van de budgettaire verwerking van deze maatregel is het budget voor het onderhoud van deze toestellen verlaagd. Naar is gebleken was voor het vliegwaardig houden van deze toestellen tot medio 2000 toch nog onderhoud noodzakelijk.

Brandstof

Als gevolg van de ontwikkeling in de brandstofprijzen is het benodigde budget verhoogd.

Activiteitenreductie

Het activiteitenniveau van de vaardagen van het stationsschip wordt met ingang van 2001 structureel verlaagd met 15 als gevolg van budgettaire problemen. Hierdoor wordt de daadwerkelijke presentie op zee in het Caribisch gebied minder dan gewenst.

Defensienota: nieuw P-beleid

De begrotingssterkte is aangepast voor de omzetting van onbepaalde tijdfuncties naar tijdelijke contracten. Verder wordt van 15% van de formatie het rangsniveau omlaag gebracht. Een nader onderzoek naar de invulling van de personeelsmaatregelen uit de Defensienota is thans gaande.

Ressort Commandant van het Korps Mariniers

Het ressort Commandant van het Korps Mariniers (CKMARNS) bestaat uit de volgende organisatiedelen:

– het hoofdkwartier van CKMARNS;

– de groep operationele eenheden mariniers (GOEM), waarin de operationele eenheden zijn ondergebracht met uitzondering van het vierde mariniersbataljon, dat onder operationeel gezag staat van CZMCARIB. In vredestijd bestaat de GOEM uit het eerste en het tweede mariniersbataljon, het gevechtssteunbataljon, het amfibisch ondersteuningsbataljon en het logistieke bataljon. De Bijzondere Bijstandseenheid (BBE) is een onderdeel van het gevechtssteunbataljon;

– de marinierskazernes te Doorn, Rotterdam en Texel;

– het Mariniersopleidingscentrum;

– de mobilisabele eenheden, waaronder het derde mariniersbataljon, de gevechtsveldreserve en de bewakingsdetachementen;

– de marinierskapel van de Koninklijke Marine.

Operationele doelstellingen

De operationele doelstellingen van het ressort CKMARNS geven een overzicht van de inzetbaarheid van de eenheden van dit ressort. Uitgangspunt daarbij is dat binnen de aangegeven reactietijd steeds de hoogste gereedheid te leveren is.

De eenheden die direct inzetbaar zijn, zijn continu inzetbaar voor operaties die de hoogste gereedheid vergen. De overige eenheden maken in vredes-tijd deel uit van een opwerkcyclus om binnen de aangegeven reactietijd personeel en materieel operationeel gereed te hebben voor deze operaties, zodat zij de direct inzetbare eenheden kunnen aflossen. De eenheden die zich in de opwerkcyclus bevinden worden bovendien ingezet voor nationale taken zoals noodhulp of ceremonieel.

De operationele doelstellingen zijn als volgt samen te vatten:

* Uit een dergelijk bataljon kunnen zelfstandige en uitzendbare marinierseenheden, onder het niveau van bataljon, worden samengesteld zoals een infanteriecompagnie, mortiercompagnie, bootcompagnie en lange afstandverkenningscompagnie en een tegenluchtdoeleenheid, die alle binnen de aangegeven inzetbaarheidstermijn kunnen worden ingezet.

Activiteitentoelichting en prestatie-indicatoren

Het ressort Commandant van het Korps Mariniers ontplooit de volgende hoofdactiviteiten:

– het inzetbaar maken en houden van de operationele eenheden;

– het uitvoeren van de opgedragen inzet.

Het jaarprogramma omvat activiteiten die samenhangen met de inzet voor vredesoperaties, het beschikbaar hebben van eenheden voor noodhulp, de inzet van eenheden en personeel voor operationele verrichtingen van CZMNED, de inzet van eenheden voor voorlichting, «public relations», ceremonieel en personeelswerving en voorts activiteiten welke voortvloeien uit internationale en nationale (Koninkrijks-)verplichtingen en afspraken. Een bataljon van het Korps Mariniers is paraat als strategische reserve voor inzet in het kader van Sfor in Bosnië-Herzegowina.

De activiteiten van het Korps Mariniers omvatten ook deelname aan een veelheid van oefeningen in Navo-, UK/NL-, PvV- en WEU-verband, «cross training» met verschillende landen op groeps-, pelotons- of compagniesniveau, alsmede het uitvoeren van opleidings- en opwerkactiviteiten en nationale oefeningen. Het Korps Mariniers werkt intensief samen met het Korps Commandotroepen. Deze samenwerking wordt verder geïntensiveerd op het gebied van speciale operaties.

Voor het uitvoeren van de activiteiten en om te voldoen aan de operationele doelstellingen van het ressort, zijn onderstaande manoefendagen nodig. De ramingen zijn exclusief het uitvoeren van eventuele vredesoperaties.

Het niveau van de manoefendagen wordt met ingang van 2001 structureel gereduceerd als gevolg van budgettaire problemen. Het betreft 17 000 manoefendagen en dientengevolge een budgetverlaging van f 2,3 miljoen. Door deze reductie ten koste te brengen van oefeningen met een relatief lage oefenwaarde, worden geen gevolgen voor de inzetbaarheid verwacht.

De verplichtingen en de uitgaven Commandant van het Korps Mariniers per artikelonderdeel

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Verplichtingen

De verplichtingenmutaties hangen samen met de hierbovengenoemde uitgavenmutaties.

Technische bijstellingen

Ramingsbijstelling lonen

De mutaties zijn het gevolg van herziene berekeningen van het salaris op basis van de thans vastgestelde personeelsopbouw en -samenstelling.

Prijsbijstelling

Een deel van de uitgekeerde prijsbijstelling is aan het budget van dit ressort toegevoegd.

VEB-mutaties

Als gevolg van verdere decentralisatie van taken en bevoegdheden in het kader van het VEB heeft een overheveling plaatsgevonden van budgetten vanuit het ressort Admiraliteit. Het betreft hier met name de uitgaven voor de exploitatie van de informatievoorziening.

Japanreis

In 2000 heeft de Marinierskapel muzikale «acte de presence» gegeven tijdens de eskaderreis van vier schepen van de Koninklijke Marine naar Japan. Deze verhoging betreft de reiskosten van de Marinierskapel.

Inhuur tijdelijk personeel

Als gevolg van vacatures bij diverse ondersteunende eenheden dient tijdelijk personeel ingehuurd te worden.

Activiteitenreductie

Het niveau van de manoefendagen wordt met ingang van 2001 structureel gereduceerd als gevolg van budgettaire problemen. Het betreft 17 000 manoefendagen en dientengevolge een budgetverlaging van f 2,3 miljoen. Deze verlaging komt bij het Korps Mariniers met name tot uiting in de toelagen van het oefenend personeel. Door deze reductie ten koste te brengen van oefeningen met een relatief lage oefenwaarde, worden geen nadelige gevolgen voor de inzetbaarheid verwacht.

Defensienota: nieuw P-beleid

De begrotingssterkte is aangepast voor de omzetting van onbepaalde tijdfuncties naar tijdelijke contracten. Verder wordt van 15% van de formatie het rangsniveau omlaag gebracht. Een nader onderzoek naar de invulling van de personeelsmaatregelen uit de Defensienota is thans gaande.

Ressort Ondersteunende Eenheden

Het ressort Ondersteunende Eenheden bestaat uit:

– het Marinebedrijf;

– het Centrum voor Automatisering van Wapen- en Commando Systemen en

– de opleidingseenheden van de Koninklijke Marine.

Het Marinebedrijf is ontstaan uit de samenvoeging van de Rijkswerf, het SEWACO-bedrijf en het «Marine Elektronisch en Optisch Bedrijf Oegstgeest» (MEOB-O). De verhuizing van MEOB-O naar Den Helder en de fysieke integratie tot één Marinebedrijf zal naar verwachting begin 2001 zijn voltooid.

Activiteitentoelichting en prestatie-indicatoren

De activiteiten van het ressort Ondersteunende Eenheden zijn erop gericht voorwaarden te scheppen zodat de eenheden van de Koninklijke Marine in materieel en in personeel opzicht kunnen voldoen aan de vereiste operationele doelstellingen.

De activiteiten van het Marinebedrijf (MB) en het Centrum voor Automatisering van Wapen- en Commando Systemen (CAWCS) omvatten het innoveren, instandhouden en verbeteren van de platform- en de sensor-, wapen- en commandosystemen van de eenheden van de Koninklijke Marine en het beschikbaar stellen van de materiële middelen die nodig zijn om het materieel van de Koninklijke Marine in gebruiksgerede staat te brengen en te houden. De capaciteit van de onderhoudsbedrijven MB en CAWCS is ingericht op de minimale behoefte zodat piekbelastingen worden uitbesteed.

Het meerjaarlijks onderhoud (MJO), aangegeven in het vaar- en oefenschema, is het onderhoud aan een eenheid van de vloot dat nodig is om de materiële gereedheid ten minste tot aan een volgende geplande onderhoudsperiode van die eenheid op een kosteneffectieve wijze op peil te houden. De eenheid is gedurende langere tijd niet belast met operationele taken.

Het tussentijds onderhoud (TTO) is een tussen de MJO's vallende korte onderhoudsperiode, tijdens de periodieke dokbeurt, waarbij in principe alleen de met de directe veiligheid en materiële gereedheid verband houdende werkzaamheden worden uitgevoerd. De eenheid is gedurende kortere tijd niet belast met operationele taken.

Het incidenteel onderhoud betreft noodzakelijke reparaties tussen de geplande onderhoudsperioden (MJO/TTO).

De uren «engineering» betreffen het ontwerpen en ontwikkelen van kleinere verbeteringen die voortkomen uit het gebruik van het materieel. Ook het configuratiebeheer valt hieronder (het bewaren van de uniformiteit van het materieel binnen een klasse).

Binnen het functiegebied opleidingen zijn de activiteiten van de ressorts Opleidingen Koninklijke Marine (OKM) en Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) gericht op het geven van onderwijs aan militairen. Dit onderwijs omvat initiële opleidingen aan nieuw binnenstromend personeel, cursussen en opleidingen voor het vervullen van specifieke functies, loopbaanfase-opleidingen voor de ontwikkeling en het geschikt maken voor een hoger functieniveau, het ondersteunen met expertise bij het opwerken van operationele eenheden en het ontwikkelen van cursussen en opleidingen voor bediening, onderhoud en het vinden van storingen voor nieuw materieel.

De verplichtingen en de uitgaven Ondersteunende Eenheden per artikelonderdeel

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Verplichtingen

De verplichtingenmutaties hangen samen met de hierbovengenoemde uitgavenmutaties.

Technische bijstellingen

Ramingsbijstelling lonen

De mutaties zijn het gevolg van herziene berekeningen van het salaris op basis van de thans vastgestelde personeelsopbouw en -samenstelling.

Prijsbijstelling

Een deel van de uitgekeerde prijsbijstelling is aan het budget van dit ressort toegevoerd.

VEB-mutaties

Als gevolg van verdere decentralisatie van taken en bevoegdheden in het kader van het VEB heeft een overheveling plaatsgevonden van budgetten vanuit het ressort Admiraliteit. Het betreft hier met name de uitgaven voor de exploitatie van de informatievoorziening.

Beleidsmatige bijstellingen

Aanpassing begrotingssterkte

De begrotingssterkte is in 2000 verhoogd met 42 vte'n burgerpersoneel als gevolg van achterblijvende personele reducties.

Inhuur tijdelijk personeel

De mutaties in de ramingen van inhuur worden met name veroorzaakt door aanpassingen in het vaar- en onderhoudsplan.

Opleiding

De raming voor de opleidingen is geactualiseerd. Gebleken is dat een verhoging van het budget noodzakelijk is, met name ten behoeve van de Arbo-, geneeskundige- en vliegopleidingen.

Instandhouding/herbevoorrading

De ramingen voor de instandhouding en de bijbehorende herbevoorrading zijn als gevolg van een verwachte efficiëncyverbetering door nieuwe inkoopstrategieën naar beneden bijgesteld.

Onderhoud gebouwen en terreinen

De budgetten voor onderhoud van gebouwen en terreinen staan onder druk als gevolg van de overspannen bouwmarkt. Om het noodzakelijk onderhoud te kunnen verrichten is het nodig hier meer geld voor te reserveren.

Kleine bedrijfsmatige investeringen

Het budget voor kleine bedrijfsmatige investeringen van het Marinebedrijf is aangepast als gevolg van noodzakelijke renovaties van een aantal trafostations ten behoeve van het energiedistributienet.

Milieu

Voor de verwerking van afvalstoffen en voor het verwijderen van asbest van de Hr. Ms. Zuiderkruis zijn extra gelden gereserveerd.

Taakstelling exploitatie

Teneinde de uitgaven voor de exploitatie te reduceren is bij de ondersteunende eenheden een taakstellende korting vanaf 2001 toegepast.

Defensienota

Afstoting 3 MBV's

Als gevolg van de Defensienota wordt het aantal mijnenbestrijdingsvaartuigen van de Alkmaar-klasse met drie verminderd. Dit leidt tot een daling in de materiële exploitatie.

Defensienota: nieuw P-beleid

De begrotingssterkte is aangepast voor de omzetting van onbepaalde tijdfuncties naar tijdelijke contracten. Verder wordt van 15% van de formatie het rangsniveau omlaag gebracht. Een nader onderzoek naar de invulling van de personeelsmaatregelen uit de Defensienota is thans gaande.

Ressort Admiraliteit

Het ressort Admiraliteit bestaat uit:

– de Marinestaf,

– de Directie Materieel KM,

– de Directie Personeel KM en

– de Directie Economisch Beheer KM.

Activiteiten

De activiteiten van het ressort Admiraliteit omvatten:

– het voeren van het operationeel beleid van de Koninklijke Marine,

– het doen functioneren van de militaire eenheden en inrichtingen van de KM voor zover deze onder de Admiraliteit zijn gesteld, in onderlinge samenhang en elk afzonderlijk ter uitvoering van de opgedragen taken in vredestijd en in geval van oorlogsvoorbereiding,

– het voeren van een personeelsbeleid en het onderhouden van een personeel-logistiek proces, dat er op is gericht de KM-organisatie, te allen tijde en in alle omstandigheden te doen beschikken over de gewenste hoeveelheid voor zijn taak berekend en gemotiveerd personeel,

– het voeren van materieelbeleid gericht op de materieel-logistieke processen «voorzien in», «instandhouden» en «afvoeren»,

– het bevorderen en bewaken van de doelmatigheid van de KM door het vormgeven aan en het uitvoeren van het financieel-economisch beleid en het toetsen van de rechtmatigheid van de bestedingen,

– het voeren van een bedrijfsvoerings- en automatiseringsbeleid.

De verplichtingen en de uitgaven Admiraliteit per artikelonderdeel

Nieuwe mutaties

Toelichting nieuwe mutaties

Verplichtingen

De verplichtingenmutaties hangen samen met de hierbovengenoemde uitgavenmutaties.

Technische bijstellingen

Ramingsbijstelling lonen

De mutaties zijn het gevolg van herziene berekeningen van het salaris op basis van de thans vastgestelde personeelsopbouw en -samenstelling.

VEB-mutaties

Als gevolg van verdere decentralisatie van taken en bevoegdheden in het kader van het VEB heeft een overheveling plaatsgevonden van budgetten naar de decentrale ressorts. Het betreft hier met name de uitgaven voor de exploitatie van de informatievoorziening.

Herschikking IV-beleid

Een nieuw toetsingskader heeft ertoe geleid dat uitgaven die voorheen onder exploitatie werden geraamd en verantwoord met ingang van het uitvoeringsjaar 2000 tot de investeringen worden gerekend. De herschikking heeft voornamelijk betrekking op het aanmerken van de vervanging van hardware op de werkplek als investeringsuitgaven.

Beleidsmatige mutaties

Aanpassing begrotingssterkte

De begrotingssterkte in 2000 is met acht vte'n burgerpersoneel verhoogd als gevolg van achterblijvende personele reducties. Tevens is het attachébestand geëvalueerd. De effecten hiervan op de ondersteunende organisaties vormen nog onderwerp van onderzoek. In afwachting van de uitkomsten van dit onderzoek en een eventueel daarbij behorende herschikking van aantallen personeel over de beleidsterreinen, wordt volstaan met een aanpassing in de raming in het jaar 2000. Deze incidentele neerwaartse bijstelling bedraagt f 0,4 miljoen. Hiervoor worden vier vte'n militair personeel naar de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS) overgeheveld. Doordat een burger is afgelost door een militair wordt één vte burgerpersoneel aan de begrotingssterkte van de Koninklijke Marine toegevoegd.

Inhuur tijdelijk personeel

Door de toenemende krapte op de arbeidsmartk moet voor bepaalde specialismen, zoals onderhoudspersoneel voor de helikopters, personeel worden ingehuurd.

Werving

Als gevolg van onvoldoende instroom van personeel wordt voor werving meer budget gereserveerd.

Letselclaims asbest

Ten behoeve van claims van individuele werknemers van de Koninklijke Marine voortkomend uit het werken met gevaarlijke stoffen, met name asbest, wordt budget gereserveerd.

Activiteitenreductie GES en Heli's

De activiteitenreducties bij de Groep Escorte Schepen en de Groep Maritieme Helikopters leiden tot een verlaging van het brandstofverbruik.

Instandhouding

De uitgaven ten behoeve van de instandhouding van het materieel bestaan uit benoemd (in de planning opgenomen) onderhoud en incidenteel (onverwacht) onderhoud. Als gevolg van de budgettaire krapte is het budget voor incidenteel onderhoud tot het minimum beperkt. Dit kan bij concretisering van het onderhoudsplan een opwaartse bijstelling van het budget noodzakelijk maken.

Brandstof

Als gevolg van de ontwikkeling in de brandstofprijzen is het budget verhoogd.

Bijstelling IV-beleid

De meerbehoefte aan IV-beleid vloeit met name voort uit de implementatie van het project Migratie Infrastructuur naar het Project herstructurering informatievoorziening Defensie-Standaarden (MIPS). Met dit project zal de migratie van de KM-ICT-infrastructuur naar de voorgeschreven Defensie standaarden zijn beslag krijgen. Door deze standaardisatie zullen in de toekomst de uitgaven voor informatievoorzieningen beter worden beheerst. Het project MIPS wordt verantwoord op het artikel 03.22 Investeringen groot materieel en infrastructuur (zie bovenstaande technische mutatie). Tevens is het prijspeil van het IV-budget bijgesteld naar 2000 en is ten behoeve van de aanpassing van de systemen aan de Euro het budget tot en met 2002 verhoogd.

Employee benefits

Personeel van het ministerie van Defensie komt dit jaar in aanmerking voor een tegemoetkoming van maximaal 1500 gulden in de aanschafkosten van computerapparatuur of voor de verstrekking van een fiets met een maximale cataloguswaarde van 1500 gulden. Hiervoor zijn gelden gereserveerd.

Stalling taakstelling boeteclausule compensatiebeleid

In de begroting 2000 was deze taakstelling tijdelijk gestald binnen het artikel 03.20 Personeel en materieel. Met het verwerken in deze begroting van deze taakstelling in het investeringsbudget van de Koninklijke Marine wordt de stalling verwijderd.

Onderhoud van gebouwen en terreinen

De budgetten voor onderhoud van gebouwen en terreinen staan onder druk als gevolg van de overspannen bouwmarkt.

BTW

In 1999 is een onderzoek naar de goederenstroom vanuit het magazijn naar de schepen afgerond. Uit de rapportage hierover blijkt dat de afdracht van omzetbelasting in de programmatuur van het voorraad administratiesysteem niet correct is berekend. De navordering van de in het verleden door de Koninklijke Marine teveel teruggevorderde BTW is in mei 2000 voldaan.

Taakstelling exploitatie

Ter compensatie van budgettaire problemen wordt het budget verlaagd. Enerzijds wordt dit opgevangen door het temporiseren van vervangingsinvesteringen zoals ARBO-meubilair en het minder deelnemen van het personeel van de Admiraliteit aan congressen en seminaars. Anderzijds zal het niveau van de dienstverlening van de Admiraliteit aan de operationele en ondersteunende eenheden afnemen.

Defensienota

Afstoting 3 MBV's

Als gevolg van de Defensienota wordt het aantal mijnenbestrijdingsvaartuigen van de Alkmaar-klasse met drie verminderd. Dit leidt tot een daling in de materiële exploitatie.

Externe werkzekerheid/nieuw P-beleid

Het betreft ondermeer de stalling van het aandeel van de Koninklijke Marine in de f 50 miljoen voor nieuw P-beleid in 2000. Daarnaast is in deze mutatie het structurele aandeel in de f 50 miljoen naar aanleiding van de motie Dijkstal begrepen voor de vergroting van de werkzekerheid voor BBT'ers na de contractafloop. In samenspraak met de Centrale Organisatie (Directoraat-Generaal Personeel) wordt hiertoe een plan ontwikkeld. Afhankelijk van het bieden van een opleiding tijdens of na afloop van de contractperiode, worden de budgetten aan de ressorts toebedeeld.

Intensivering samenwerking scholen

Door de drie opleidingsinstituten KIM, KMA en IDL samen te brengen in één nieuwe bestuursvorm ontstaat een nauwere samenwerking tussen de officiersopleidingen bij Defensie. De hiermee beoogde besparing bedraagt f 1,351 miljoen.

CIMIC

Ten behoeve van interservice capaciteit voor «Civil military coöperation» (Cimic) wordt de begrotingssterkte met 2 vte'n verhoogd. De kernstaf zal bij de Koninklijke Landmacht worden ondergebracht.

Toelichting op de uitgavenverdeelstaat

De uitgaven voor het ressort Admiraliteit betreffen enerzijds uitgaven ten behoeve van de eigen bedrijfsvoering, anderzijds uitgaven ten behoeve van het functioneren van de andere KM-ressorts.

De uitgaven ten behoeve van de eigen bedrijfsvoering zijn opgenomen in de regel apparaatsuitgaven Admiraliteit. Het betreft hier de uitgaven voor personele en materiële middelen voor alle onder het ressort vallende eenheden. Deze laatste post bestaat onder andere uit huisvestingskosten, bureauzaken, informatiesystemen en inventarisgoederen en klein materieel.

De uitgaven ten behoeve van het functioneren van de andere KM-ressorts kunnen worden onderscheiden in specifiek en niet specifiek toe te rekenen uitgaven. Deze uitgaven houden voornamelijk verband met het centraal voorzien in de functie materieel. Gezien de benodigde technische en commerciële deskundigheid en de doelmatigheidsbesparing als gevolg van de vraagaggregatie, wordt een groot deel van de materiële middelen voor met name de operationele taakuitvoering centraal verworven. Hiervoor zijn de op dit moment nog niet gedecentraliseerde budgetten opgenomen.

De specifiek (uniek) toe te rekenen uitgaven bestaan uit personele en materiële uitgaven. Dit betreft onder andere brandstoffen. Daarnaast zijn uitgaven, genoemd onder niet specifiek toe te rekenen uitgaven – met uitzondering van de uitgaven voor instandhouding – met name aan het ressort CZMNED toegerekend.

De niet specifiek toe te rekenen uitgaven bestaan uit personele en materiële uitgaven. Dit betreffen onder andere geneeskundige verzorging, opleiding, bureaukosten (waaronder communicatiekosten), oefenmunitie en de instandhouding en de stalling van de mutatie voor externe werkze-kerheid uit de Defensienota die aan de begroting van de Koninklijke Marine is toebedeeld.

Artikelonderdeel 03.20.21 Wachtgelden en inactiviteitswedden

De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de diverse wachtgeldregelingen voor het burger- en militair personeel van de Koninklijke Marine. Naast het reguliere wachtgeld worden op dit artikelonderdeel ook de uitgaven voor wachtgelden en uitstroombevorderende maatregelen geraamd die voor de Koninklijke Marine uit het Sociaal Beleidskader (SBK) voortvloeien.

Volgens het gestelde in artikel 4, lid 6, punt a van de Comptabiliteitswet wordt bij dit artikelonderdeel als verplichting opgenomen het bedrag dat als uitgaaf wordt geraamd.

De geraamde bedragen wachtgelden en inactiviteitswedden

Toelichting nieuwe mutaties

De geraamde uitgaven voor wachtgelden in verband met het Sociaal Beleidskader (SBK) en de Uitstroombevorderende Maatregel Ouderen (UBMO) worden beïnvloed door de nog in uitvoering zijnde reorganisatie van de Koninklijke Marine. Het beleid blijft er op gericht de instroom in de wachtgeldregelingen te beperken, vooral door het gebruik van de SBK-instrumenten gericht op de tewerkstelling van overtollig personeel van de Koninklijke Marine, zowel binnen als buiten de (Rijks)overheid.

03.21 Subsidies en bijdragen

De grondslag van het artikel en het te voeren beleid

Ten laste van dit artikel worden uitgaven geraamd voor subsidies. De subsidies worden verleend aan instanties die activiteiten uitvoeren, waardoor het belang van de Koninklijke Marine direct of indirect wordt gediend. De doelstellingen van deze instanties worden uiteengezet in de subsidiebijlage.

In overeenstemming met het gestelde in artikel 4, lid 6, punt a van de Comptabiliteitswet wordt bij dit begrotingsartikel als verplichting opgenomen het bedrag dat als uitgaaf wordt geraamd.

De onderverdeling naar artikelonderdelen