Inhoudsopgave

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (begrotingsstaat ministerie)

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het ministerie van Defensie voor het jaar 2010 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2010. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2010.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten voor het jaar 2010 vastgesteld. De in de begroting opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze Memorie van Toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

Wetsartikel 2 (begrotingsstaat baten-lastendiensten)

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de baten en lasten en de kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de baten-lastendiensten Defensie Telematica Organisatie (DTO), Dienst Vastgoed Defensie (DVD) en Paresto voor het jaar 2010 vastgesteld.

De in die begrotingen opgenomen begrotingsartikelen worden toegelicht in onderdeel B (begrotingstoelichting) van deze Memorie van Toelichting en wel in de paragraaf inzake de diensten die een baten-lastenstelsel voeren.

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. LEESWIJZER

Algemeen

In de leeswijzer wordt kort ingegaan op de beleidsagenda, de onderzoeken naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid, de indeling van de begroting, het Defensie Materieelprojectenoverzicht (MPO) en comply or explain.

De beleidsagenda

De beleidsagenda beschrijft de voortgang van de kabinetsdoelstellingen en beleidsprogramma’s waar Defensie een bijdrage aan levert. In de beleidsagenda wordt tevens ingegaan op de beleidsprioriteiten van het ministerie van Defensie voor 2010 en de samenhang tussen de beleidsonderwerpen en de beleidsartikelen. Ook wordt ingegaan op de bezuinigingsmaatregelen die het gevolg zijn van de kabinetsmaatregelen.

Onderzoeken naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Defensie voert veel onderzoek uit naar het succes van beleid en de inzet van middelen. In het geval van missies en materieel zijn hierover zelfs specifieke afspraken met de Kamer gemaakt. Het vinden van een verband tussen de ambities, de daarvoor bestede middelen en het beoogde effect blijft echter lastig. In het Rapport bij het Jaarverslag 2008 stelt de Algemene Rekenkamer daarover: «Wij begrijpen de keuze van het Ministerie van Defensie voor een organisatorische indeling van de begroting en het jaarverslag, en stellen vast dat het vrijwel onmogelijk is de effecten van de inzet van de Nederlandse krijgsmacht exact te meten. Extra nadruk op de activiteiten en prestaties van het ministerie ter compensatie van het gebrek aan effectinformatie is dan wel gewenst. Op die manier wordt in ieder geval inzichtelijk voor de Tweede Kamer waaraan het geld is besteed» (Kamerstuk 31 924X, nr. 2 d.d. 20 mei 2009). Daarom kiest Defensie ervoor verantwoording af te leggen over de verrichte activiteiten en de geleverde prestaties. Deze worden in Hoofdstuk 2.2 Inleiding tot de beleidsartikelen toegelicht.

De indeling van de begroting

In het beleidsartikel 20 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties wordt de inzet van de krijgsmacht weergegeven. Het uitvoeren van de crisisbeheersingsoperaties is ingedeeld naar regio’s. De operationele doelstellingen zijn conform deze indeling aangepast.

In de beleidsartikelen 21 tot en met 24 worden de doelstellingen en de geplande inzet beschreven van de drie operationele commando’s – Commando zeestrijdkrachten (CZSK), Commando landstrijdkrachten (CLAS) en Commando luchtstrijdkrachten (CLSK) – en het Commando Koninklijke marechaussee (CKmar).

In de beleidsartikelen 25 Defensie Materieel Organisatie (DMO) en 26 Commando DienstenCentra (CDC) zijn de ondersteunende en dienstverlenende defensieorganisaties beschreven. Op deze beleidsartikelen worden de investeringen in materieel, infrastructuur en informatievoorziening (IV) geraamd. In het voortdurende streven naar efficiency en verbetering van de bedrijfsvoering is een aantal onderdelen van CDC samengevoegd tot een nieuwe bedrijfsgroep. Zo zijn de baten-lastendienst DTO en de in beleidsartikel 26 ondergebrachte Bedrijfsgroep Informatievoorziening en de Bedrijfsgroep ICT samen gevoegd tot een nieuwe bedrijfsgroep. In de tabel budgettaire gevolgen van beleid heeft dit geleid tot de nieuwe Bedrijfsgroep IVENT, bestaande uit de in de begroting 2009 nog afzonderlijk zichtbaar gemaakte bedrijfsgroepen Informatievoorziening en ICT.

In de niet-beleidsartikelen 70 en 80 zijn de Geheime uitgaven en de ramingen voor Nominaal en onvoorzien opgenomen.

In het niet-beleidsartikel 90 Algemeen zijn de uitgaven voor de Bestuursstaf, de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de niet specifiek aan een defensieonderdeel toe te wijzen uitgaven opgenomen.

Onderdeel van de begroting is de bedrijfsvoeringsparagraaf. Deze biedt geen ruimte om uitgebreid in te gaan op de uitgevoerde en uit te voeren activiteiten van de deelprojecten financieel beheer en materieelbeheer. Over de stand van zaken van deze deelprojecten zal de Tweede Kamer met een separate brief tegelijkertijd met de begroting worden geïnformeerd.

De begroting bevat verder de ramingen voor de baten-lastendiensten Defensie Telematica Organisatie (onderdeel van de Bedrijfsgroep IVENT), Dienst Vastgoed Defensie (Bedrijfsgroep Vastgoed) en Paresto (Bedrijfsgroep Catering), het verdiepingshoofdstuk en een aantal bijlagen.

Als bijlage 6.5. is opgenomen een overzichtsconstructie van de uitgaven voor het Koninklijk Huis. De aanbevelingen van de Stuurgroep Herziening Stelsel Kosten Koninklijk Huis hebben geleid tot budgetneutrale bijstellingen van de diverse Rijksbegrotingshoofdstukken, waaronder die van Defensie. Tevens is een bijlage over de Defensie Industrie Strategie (DIS) opgenomen (bijlage 6.6.).

De begroting van het ministerie van Defensie is ook digitaal beschikbaar opwww.rijksbegroting.nl. Om de toegankelijkheid verder te vergroten zijn in de digitale versie, waar mogelijk, hyperlinks aangebracht naar de achterliggende documenten.

Het Defensie Materieelprojectenoverzicht (MPO)

Met ingang van de begroting 2008 ontvangt de Kamer op Prinsjesdag een MPO. Hierin wordt per project meer gedetailleerde informatie gegeven dan in de begroting zelf. Zo wordt duidelijk gemaakt wat de relatie is met het defensiebeleid en wat de samenhang is met andere projecten. In het MPO zijn de lopende of geplande strategische materieelprojecten opgenomen met een financiële omvang van meer dan € 25 miljoen, evenals projecten die politiek gevoelig zijn.

Comply or explain

Algemeen

In deze paragraaf is toegelicht in hoeverre beleidsdoelen in de begroting kunnen worden weergegeven in termen van te bereiken maatschappelijke effecten (outcome).

In algemene zin wordt opgemerkt dat de defensiebegroting afwijkt van de begrotingen van andere beleidsdepartementen. Waar andere departementale begrotingen zijn ingedeeld naar beleidsmatige thema’s, kent de defensiebegroting een organisatorische indeling. Dit heeft gevolgen voor de wijze waarop de koppeling tussen de doelstellingen, de activiteiten en de middelen van de krijgsmacht in de begroting kan worden weergegeven.

Outcome

Het is lastig de outcome van de inzet van de Nederlandse krijgsmacht te bepalen vanwege het ontbreken van de exacte relatie tussen deze inzet en de maatschappelijke effecten. Bovendien is de opzet van de operaties zo verschillend (geografie, wijze van militair optreden, geweldsniveau) dat een eenduidige meetsystematiek nauwelijks mogelijk is. Na afloop van elke inzet wordt in de eindevaluatie, die aan de Kamer wordt aangeboden, (waar mogelijk) ingegaan op het resultaat van de operatie (wat was beoogd en wat is uiteindelijk met welke inspanning bereikt).

In hoofdstuk 2.2. «De beleidsartikelen» zijn in de paragraaf «Ambitieniveau» tabellen opgenomen waarin de missies en bijdragen voor 2010 zijn opgenomen.

Beleidsartikel 20 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties geeft de verwachte omvang van de inzet weer. Afhankelijk van de aard van de inzet kan aanvullende missiespecifieke training noodzakelijk zijn.

Output «gereedstelling»

Het hoofdproduct van Defensie is het opwerken, gereedstellen en beschikbaar houden van operationele eenheden en de inzet van deze eenheden. De beleidsartikelen 21 tot en met 23 beschrijven de capaciteiten van de krijgsmacht waaruit operationele eenheden, dan wel delen of samenstellingen daarvan, aangewezen worden voor inzet.

Bij de operationele commando’s zeestrijdkrachten, landstrijdkrachten en luchtstrijdkrachten zijn in matrices de operationele doelstellingen weergegeven.

Per operationele doelstelling van het CKmar worden indicatoren en streefwaarden voor 2010 vermeld. Deze indicatoren en streefwaarden zijn afgestemd met het ministerie van Justitie.

Output «dienstverlening»

De beleidsartikelen 25 en 26 bevatten de ondersteuning van en de dienstverlening voor de gereedstelling en inzet van de operationele eenheden. De hiervoor benodigde investeringen zijn voor de aanschaf van materieel ondergebracht bij de DMO en voor de infrastructurele- en informatievoorziening bij het CDC. De ondersteuning en dienstverlening worden door middel van dienstverleningsovereenkomsten (dvo’s) vastgelegd en bewaakt. In deze begroting is een aantal prestatie-indicatoren opgenomen bij zowel de DMO als bij het CDC.

Prestatiegegevens DMO

De logistieke ondersteuning door de DMO aan de andere defensieonderdelen heeft vorm gekregen door de klant-leverancierrelatie. Hiertoe worden tussen de DMO en de operationele eenheden dvo’s afgesloten, waarin de prestatiegegevens zijn vastgelegd.

Over de voortgang van de uitvoering van de dvo’s en eventuele knelpunten in de uitvoering wordt elk kwartaal gerapporteerd aan de klanten. In 2008 is een begin gemaakt met het «SMART» formuleren van deze dvo’s, teneinde meting en evaluatie mogelijk te maken. Over de SMART geformuleerde dvo’s wordt in het jaarverslag over 2009 gerapporteerd.

Intussen is een set prestatie-indicatoren in ontwikkeling. De prestatie-indicator Leverbetrouwbaarheid Bevoorrading wordt nu definitief gepresenteerd, terwijl de prestatie-indicator Leverbetrouwbaarheid van onderhoud en modificaties in de loop van 2009 nader wordt beproefd.

Prestatiegegevens CDC

Aan de interne klant/leverancierverhouding tussen de bedrijfsgroepen (inclusief catering en vastgoed) van het CDC en de defensieonderdelen wordt inhoud gegeven met dvo’s. Hierin zijn afspraken vastgelegd over te leveren prestaties.

Het nakomen van afspraken betreft de daadwerkelijke invulling van de samen met de defensieonderdelen opgestelde dvo’s. De norm hiervoor ligt op 80 %; het streven is gericht op 100 %.

De prestatie-indicatoren Omzet, Inzet en Operationele gereedheid geven aan in welke mate de afspraken worden nagekomen. Het betreft hier de zogenoemde operationele koppelvlakken met de dienstverlening.

Verhoging VBTB-conformiteit van de begroting

Tijdens het Wetgevingsoverleg van 30 juni 2008 over het jaarverslag 2007 en de slotwet 2007 is een motie (Kamerstuk 31 444 X, nr. 15) aangenomen, waarin wordt aangedrongen op het substantieel verbeteren van de begroting 2009 en het volgens VBTB-principes opstellen van de begroting 2010. In de thans voorliggende begroting zijn middelen aan de operationele doelstellingen bij de drie operationele commando’s gekoppeld, conform de methodiek die wordt gebruikt bij het beleidsartikel Commando Koninklijke marechaussee. Bij de artikelen van de operationele commando’s zee-, land- en luchtstrijdkrachten zijn de geraamde bedragen voor de operationele eenheden op basis van de formatieve personele sterkte verdeeld over de operationele doelstellingen, zoals opgenomen in de bijbehorende tabellen «operationele doelstellingen». De gekozen methodiek is een voorlopige en een grove wijze van toerekenen van de budgetten. Voor de verdeling van de geraamde uitgaven in de jaren na 2010 is vooralsnog uitgegaan van de veronderstelling dat de verdeling van de eenheden over de operationele doelstellingen ongewijzigd blijft. De tabel «Verdeling operationele doelstellingen» is opgenomen na de tabel «Budgettaire gevolgen van het beleid».

2. HET BELEID

2.1. De beleidsagenda 2010

Inleiding

Van oudsher hecht de regering groot belang aan de handhaving en bevordering van de internationale rechtsorde. De Nederlandse krijgsmacht levert daaraan een belangrijke bijdrage. Tevens verricht de Nederlandse krijgsmacht belangrijke taken voor de veiligheid binnen onze landsgrenzen. Een moderne krijgsmacht die een professionele en constructieve bijdrage levert aan zowel de nationale als de internationale veiligheid is ook in tijden van economische crisis onverminderd van belang. De economische crisis kan negatieve gevolgen hebben voor de politieke en sociale stabiliteit in de wereld en vormt daarmee een potentieel risico voor de Nederlandse veiligheid.

Dat onze krijgsmacht in staat is een waardevolle bijdrage te leveren aan de internationale vrede en veiligheid, blijkt onder andere uit het optreden in Afghanistan. Niet alleen dragen ze bij aan de stabiliteit in Afghanistan, ze proberen tevens te voorkomen dat het land opnieuw een uitvalsbasis wordt voor terroristen die ook onze veiligheid in gevaar kunnen brengen. Hierbij tonen onze militairen grote professionaliteit en inzet onder vaak moeilijke omstandigheden. Dit vraagt niet alleen veel van de militairen zelf, maar ook van hun gezinnen. Zij kunnen zich gesterkt voelen door de grote maatschappelijke waardering voor hun optreden. Ook internationaal valt de Nederlandse krijgsmacht waardering ten deel. De krijgsmacht heeft daarnaast bewezen flexibel te kunnen optreden. De relatief nieuwe dreiging van piraten in de wateren bij Somalië vroeg om een kordate reactie. De krijgsmacht heeft vanaf het begin deelgenomen aan een NAVO-missie ter bestrijding van piraterij en neemt in de tweede helft van 2009 de leiding op zich van een EU-missie. Dit laatste is eveneens een blijk van het internationale vertrouwen in de professionaliteit van de Nederlandse krijgsmacht.

De krijgsmacht blijft ook voor de binnenlandse veiligheid van groot belang. Als de veiligheid in Nederland in het geding is, staat de krijgsmacht klaar om steun te bieden. Defensie hecht grote waarde aan de afspraken die zijn gemaakt in het kader van de Intensivering Civiel-Militaire Samenwerking (ICMS). Deze samenwerking tussen Defensie en de civiele instanties blijft zich ontwikkelen en wordt in 2010 tussentijds geëvalueerd.

Het huidige ambitieniveau strookt met de actieve internationale rol die het kabinet wil spelen bij de handhaving en bevordering van de internationale veiligheid en rechtsorde. De onzekerheden over de (inter)nationale veiligheidssituatie vergen dat Defensie blijft nadenken over de toekomst. Voor de ambities en ontwikkelingen op de langere termijn wordt in het kader van de Verkenningen in interdepartementaal verband onderzoek gedaan waarbij een aantal beleidsopties wordt uitgewerkt. Dit project wordt in 2010 voltooid.

Bezuinigingen als gevolg van de economische situatie maken het niet gemakkelijk het ambitieniveau te handhaven. Defensie levert een structurele financiële bijdrage aan de maatregelen van het kabinet om de financiële tegenvallers het hoofd te bieden, oplopend van € 65 miljoen in 2010 tot € 172 miljoen in 2013 en vervolgens € 156 miljoen in 2014. Daarnaast kampt Defensie met financiële tegenvallers in de eigen begroting, zoals vertraagde opbrengsten van materieelverkopen, tegenvallende ontvangsten en vertraagde opbrengsten van enkele maatregelen uit Wereldwijd Dienstbaar. Het is daarom noodzakelijk om, halverwege deze kabinetsperiode, naast bezuinigingsmaatregelen ook een aantal herschikkingen door te voeren die noodzakelijk zijn om ook de doelstellingen zoals gesteld in Wereldwijd Diestbaar met een sluitende begroting te kunnen behalen. De uitvoering van deze bezuinigings- en herschikkingsmaatregelen zal de komende periode veel aandacht vergen. Zo worden de dienstverlening en de ondersteuning verder versoberd en wordt, waar mogelijk, verder bezuinigd in de bedrijfsvoering. Ook wordt minder budget beschikbaar gesteld voor Research and Development (R&D). Bovendien wordt onderzoek verricht naar de verdere integratie en rationalisatie van enkele operationele capaciteiten, worden twee Fokker-50 toestellen afgestoten en wordt de personele omvang van de Brigade Krijgsmacht en Operationele Ondersteuning (KMOO) van het Commando Koninklijke marechaussee (CKmar) verkleind. Verder zal Defensie de vacatures geleidelijker vullen, moet het oefenprogramma tijdelijk worden versoberd en wordt een aantal investeringsprojecten vertraagd, gereduceerd of geschrapt. De doelstelling om gedurende deze kabinetsperiode een investeringspercentage van ten minste 20 te halen, kan echter worden gehaald.

Het uitgangspunt bij al deze maatregelen is dat de uitvoering en voortgang van lopende en toekomstige missies en van nationale taken niet worden gehinderd. Om te kunnen blijven beschikken over een kwalitatief hoogwaardige krijgsmacht die nationaal en mondiaal op de vereiste manier kan worden ingezet, is het verder van belang dat Defensie ook in 2010 zoveel mogelijk blijft investeren in haar personeel en in de operationele inzetbaarheid.

Deze beleidsagenda begint met een korte beschouwing van de bijdrage van Defensie aan het bereiken van de kabinetsdoelstellingen, gevolgd door de internationale en nationale bijdragen die Defensie levert en de intensiveringen die daarvoor noodzakelijk zijn. Ten slotte wordt het pakket aan bezuinigingsmaatregelen toegelicht.

Defensiebijdragen aan de kabinetsdoelstellingen

Aan het begin van de kabinetsperiode zijn 74 doelstellingen geformuleerd in het beleidsprogramma «Samen werken samen leven». Het beleid van Defensie is in eerste instantie gericht op de vierde kabinetsdoelstelling: Een moderne krijgsmacht die wereldwijd maatwerk kan leveren in grotere en kleinere crisisbeheersingsoperaties en bij het opbouwen van veiligheidsorganisaties in landen die we daarin willen ondersteunen. Alle onderwerpen in deze beleidsagenda, inclusief de militaire operaties, vallen onder deze kabinetsdoelstelling. Enkele activiteiten van Defensie passen tevens bij andere doelstellingen van het beleidsprogramma, zonder dat Defensie als eerste verantwoordelijkheid draagt voor de desbetreffende doelstellingen. Hieronder volgen voor elk van de zes pijlers van het beleidsprogramma enige voorbeelden van deze bijdragen.

Pijler 1: Een actieve en internationale Europese rol

Om een bijdrage te leveren aan de internationale rechtsorde opereert Defensie bij voorkeur in multinationaal verband en binnen de bestaande institutionele structuren. Een belangrijk deel van haar taken voert de krijgsmacht uit in VN-, NAVO- en EU-verband.

Allereerst blijft het Nederlandse lidmaatschap van de NAVO van groot belang. Dit wordt onder andere onderstreept door de deelneming aan de ISAF-missie in Afghanistan. De NAVO zal de komende tijd haar Strategisch Concept herzien. Hierbij staat de vraag centraal wat de kerntaak van de NAVO is in het licht van gewijzigde mondiale machtsverhoudingen en de opkomst van nieuwe dreigingen. Voor de cohesie van het bondgenootschap is het tevens van wezenlijk belang dat de kosten van het lidmaatschap evenredig door de lidstaten worden gedragen en dat de NAVO haar financiële middelen op verantwoorde wijze besteedt. Nederland zal zich hiervoor blijven inzetten.

Daarnaast speelt de EU een steeds belangrijkere rol op het gebied van crisisbeheersingsoperaties. Naast militaire instrumenten kan de EU immers ook een scala aan diplomatieke en economische instrumenten benutten. Door bijdragen aan militaire en civiele operaties in het kader van het Europese Veiligheids- en Defensiebeleid (EVDB) en deelneming aan Europese samenwerkingsverbanden, zoals het Europees Defensieagentschap (EDA) en de EU Battlegroups, levert Defensie bijdragen aan een slagvaardig Europa (kabinetsdoelstelling 1).

De VN, de NAVO en de EU opereren steeds vaker in dezelfde missiegebieden. Als lid van deze organisaties ziet Nederland erop toe dat de partners zowel op politiek niveau als in missiegebieden op een constructieve manier met elkaar optrekken en dat hun activiteiten elkaar versterken.

Defensie heeft niet het alleenrecht op crisisbeheersing. De 3D-aanpak (Diplomacy, Defence and Development) bestaat dan ook niet alleen meer op papier, maar wordt ook effectief in praktijk gebracht. De samenwerking tussen Defensie, Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking wordt steeds intensiever, zowel binnen als buiten operatiegebieden. Zo hebben de departementen adviseurs uitgewisseld en functioneren er voor verschillende regio’s en thema’s interdepartementale overlegstructuren. Daarnaast trekken medewerkers van Defensie, Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking samen op in landen zoals Afghanistan en Burundi bij de ontwikkeling en uitvoering van plannen en projecten voor de korte en lange termijn. Dit komt de samenhang en effectiviteit van het beleid ten aanzien van diplomatie, veiligheid en ontwikkeling ten goede (kabinetsdoelstelling 5).

Ook de interdepartementale samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Justitie wordt geïntensiveerd. In Soedan, Burundi en Bosnië werken Nederlandse marechaussees al samen met civiele politiefunctionarissen en in Kosovo wordt samengewerkt met civiele politiefunctionarissen en juridische deskundigen. Ten slotte hecht Defensie veel waarde aan de uitwisseling van ervaringen met non-gouvernementele organisaties (NGO’s), omdat dergelijke contacten de effectiviteit van het veiligheids- en ontwikkelingsbeleid ten goede komen. De defensiebijdragen aan het dichterbij brengen van een oplossing voor de conflicten in het Midden-Oosten (kabinetsdoelstelling 3) komen in de paragraaf «internationaal optreden» aan bod.

Pijler 2: Een innovatieve, concurrerende en ondernemende economie

In het kader van de Defensie Industrie Strategie (zie bijlage 6.6 bij deze begroting) zetten de ministeries van Defensie en Economische Zaken zich in om de Nederlandse industrie internationaal beter te positioneren (kabinetsdoelstelling 14). Ondanks de verkleining van het budget voor R&D blijft Defensie financiële bijdragen leveren aan de ontwikkeling van nieuwe technologieën en de uitvoering van onderzoek. Nederland neemt sinds 2002 als level-2 partner deel aan de System Development and Demonstration-fase (SDD-fase) van het Joint Strike Fighter-programma. In Maintenance Valley in Woensdrecht zal een groot deel van het onderhoud van (militaire) luchtvaart worden samengebracht. Onder andere de vervanger van de F-16 en de NH-90 zullen hier worden onderhouden.

Daarnaast heeft Defensie, in het kader van het kabinetsproject Nederland Ondernemend Innovatieland, in samenwerking met de ministeries van Economische Zaken, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Justitie, de Maatschappelijke Innovatie Agenda Veiligheid opgesteld. Het doel van deze agenda is om door middel van innovatie op technologisch gebied een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de veiligheid in Nederland.

Pijler 3: Een duurzame leefomgeving

Defensie draagt op verschillende manieren bij aan een duurzame leefomgeving. In de Defensie Duurzaamheidsnota 2009 wordt het duurzaamheidsbeleid verwoord. Duurzaam inkopen zal in de aanwijzingen «Verwerving» en «Europees aanbesteden» verder worden uitgewerkt, waardoor uiterlijk in 2010 bij de inkoop van producten, diensten en werken duurzaamheidscriteria worden toegepast. Zo is gewaarborgd, mits operationele belangen dan wel substantiële meerkosten dit niet verhinderen, dat duurzaamheid als zwaarwegend criterium een rol speelt in alle defensieaankopen (kabinetsdoelstelling 21). Bij operaties worden milieurisico’s van de Nederlandse aanwezigheid in de voorbereiding in kaart gebracht en besteedt de operationele commandant tijdens de missie aandacht aan milieumanagement. Per situatie wordt bekeken hoe de milieubelasting zoveel mogelijk kan worden voorkomen of beperkt, bijvoorbeeld door energiebesparing en afvalwaterzuivering. Door de ontwikkeling van een nieuwe norm voor de veiligheid van het luchtruim wil Defensie ook een bijdrage leveren aan de verruiming van de mogelijkheden om met windmolens energie op te wekken.

Pijler 4: Sociale samenhang

Het project Loopbaanlint bevordert de aansluiting van het voortgezet onderwijs op het beroepsonderwijs (kabinetsdoelstelling 37). Leerlingen krijgen een «beroepspraktijkvorming» aangeboden. Hierdoor ontwikkelen zij een realistischer beroepsbeeld, zodat zij een bewustere keuze voor een vervolgopleiding kunnen maken. Zo wordt de uitval binnen het onderwijs teruggedrongen (kabinetsdoelstelling 11).

Diversiteit in het personeelsbestand komt het culturele besef en de operationele inzet bij Defensie ten goede. Daarom bevordert Defensie deze diversiteit, in overeenstemming met het emancipatiebeleid van het kabinet (kabinetsdoelstelling 36). Verder kan de krijgsmacht vooral jonge werkzoekenden de komende jaren een baan met goede perspectieven bieden, wat goed aansluit bij de verhoging van de arbeidsparticipatie (kabinetsdoelstelling 33) en de terugdringing van de jeugdwerkloosheid. Hierbij werkt Defensie samen met Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Jeugd en Gezin.

Pijler 5: Veiligheid, stabiliteit en respect

Defensie is bij uitstek een organisatie waar de waarde van respect wordt overgedragen. In de Verkenningen worden de mogelijkheden van een bredere maatschappelijke rol voor Defensie onderzocht. In de krijgsmacht, waar medewerkers vaak onder bijzondere en zware omstandigheden met elkaar samenwerken, zijn onderling respect en wederzijdse waardering van groot belang. Met de stimulering van een sociaal veilige werk- en leefomgeving, bijvoorbeeld door leiderschapstraining, bevordert Defensie onder haar personeel een respectvolle omgang (kabinetsdoelstelling 49).

Defensie is nationaal en binnen het Koninkrijk een structurele veiligheidspartner van de civiele autoriteiten. Met de Kustwacht Nederland levert Defensie een bijdrage aan de maritieme rechtshandhaving en de veiligheid op de Noordzee. Met de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba doet Defensie dat voor het Caribische deel van het Koninkrijk (kabinetsdoelstellingen 50 en 57). Het Commando Koninklijke marechaussee levert door onder meer het grenstoezicht een bijdrage aan veilige grenzen voor het Koninkrijk. Ook de intensieve samenwerking met Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en met Justitie op het gebied van terrorismebestrijding, waaronder de verdediging tegen catastrofaal terrorisme (kabinetsdoelstelling 60), berust op een structureel partnerschap.

Pijler 6: Overheid en dienstbare publieke sector

Tenslotte maken marechaussees deel uit van de Dienst Terugkeer en Vertrek die het zelfstandig vertrek uit Nederland van vluchtelingen bevordert. Hiermee draagt Defensie bij aan het daadwerkelijk doen terugkeren van vreemdelingen die geen rechtmatig verblijf hebben (doelstelling 71). Ook werkt Defensie aan een divers samengesteld personeelsbestand (doelstelling 65). Concrete plannen en streefpercentages zijn opgenomen in het actieplan Diversiteit 2009–2011. Eind 2009 zullen de eerste resultaten van het beleid bekend zijn er worden de beleidsdoelstellingen voor de periode ná 2010 waar nodig aangepast.

Internationaal optreden

De wereldwijde inzet van Nederlandse militairen, in het kader van de NAVO, de EU en de VN, onderstreept de actieve betrokkenheid van ons land bij de bevordering van de internationale veiligheid en stabiliteit. In uiteenlopende functies en samenstellingen leveren jaarlijks meer dan 6 000 Nederlandse militairen een bijdrage van hoge kwaliteit. Zij zijn onder meer actief in Afghanistan, het Midden-Oosten, Afrika en op de Balkan. Defensie blijft in nauwe samenwerking met andere departementen, internationale organisaties, NGO’s en het bedrijfsleven ook in 2010 actief in deze gebieden en blijft zich sterk maken voor een geïntegreerde aanpak van veiligheid en ontwikkeling.

Ook het komende jaar zal de Nederlandse krijgsmacht een omvangrijke bijdrage leveren aan de NAVO-operatie in Afghanistan. Door heldere doelstellingen te formuleren voor de periode dat Nederland nog een leidende rol in Uruzgan heeft, wordt gewerkt aan het draagvlak van de missie in Nederland. Tot augustus 2010 worden doorlopend ongeveer 1 850 Nederlandse militairen in Afghanistan ingezet, van wie 1 400 in Uruzgan. De Nederlandse strategie blijft erop gericht de lokale bestuurders, de plaatselijke overheidsdiensten en de Afghaanse veiligheidsdiensten te ondersteunen. De inzet van de internationale gemeenschap en Nederland kan alleen succesvol zijn als de Afghaanse autoriteiten op alle terreinen hun effectiviteit en betrouwbaarheid vergroten. Voor wat betreft de Nederlandse inzet in Afghanistan in 2010 verwijst de regering naar de zogenaamde artikel 100-brief d.d. 30 november 2007 (Kamerstuk 27 925, nr. 279). Nederland blijft wel betrokken bij Afghanistan. Het civiele karakter van de missie is de afgelopen jaren stilaan versterkt. Zo is het Provincial Reconstruction Team (PRT) begin 2009 onder civiele leiding gebracht. Tevens is begin 2009 een VN-kantoor geopend in Tarin Kowt. Dit kantoor neemt meer en meer de coördinatie van de civiele activiteiten in Uruzgan over van het PRT, wat NGO’s, ontwikkelingsorganisaties en andere VN-organisaties zal aantrekken. Ten slotte past ook de EU Politiemissie (EUPOL) in het streven naar meer civiel optreden in Afghanistan. In dat kader wordt de Nederlandse bijdrage aan EUPOL uitgebreid van vijf naar dertien politiefunctionarissen, onder wie tien marechaussees. Nederland kan voorts als deelnemer aan de European Gendarmerie Force (EGF) veertig tot zestig marechaussees inzetten. De EGF-landen onderzoeken nog of het samenwerkingsverband ook in Afghanistan, in het kader van de nieuwe NAVO-trainingsmissie, kan worden ingezet om de Afghaanse politie te trainen. Nederland staat positief tegenover een dergelijke inzet van de EGF in Afghanistan. Voor de deelneming aan de ISAF-operatie en de terugtrekking is in 2010 € 278 miljoen gereserveerd op beleidsartikel 20 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties als onderdeel van de Homogene Groep Internationale Samenwerking.

In het Midden-Oosten en Afrika zet Defensie op bescheiden schaal militairen in. Nederland neemt in 2009 met in totaal ongeveer twintig militairen deel aan de EU Border Assistance Mission in Rafah (EUBAM Rafah) bij de grensovergang tussen Gaza en Egypte, de United Nations Truce Supervision Organisation (UNTSO) in Libanon, Syrië en Israel en de NATO Training Mission in Iraq (NTM-I). In Afrika concentreert Nederland zich op fragiele staten in de Grote Meren-regio en de Hoorn van Afrika. In verschillende Afrikaanse landen zijn in totaal zo’n veertig Nederlandse militairen werkzaam als adviseur, waarnemer, instructeur of trainer. Zo zijn Nederlandse militaire waarnemers en politiefunctionarissen actief in de VN-missie in Soedan (UNMIS) en werkt Nederland intensief samen met Burundi bij de opbouw en verdere ontwikkeling van de krijgsmacht en de politieorganisatie van dat land. Voorts ondersteunen Nederlandse militairen de ontwikkeling van Afrikaanse vredeshandhavingsbrigades in Kenia en Mali en helpen ze bij de opbouw van de Congolese krijgsmacht in het kader van de European Union Security (EUSEC)-missie in de Democratische Republiek Congo.

De problemen van fragiele staten zijn voelbaar tot ver buiten hun eigen grondgebied. In deze landen ontbreekt het overheidsgezag, zodat de misdaad welig kan tieren. Een van de verschijningsvormen waarmee de internationale gemeenschap steeds nadrukkelijker wordt geconfronteerd is de piraterij in de wateren rondom Somalië. Nederland heeft ter bestrijding van piraterij in 2009 in zowel NAVO- als EU-verband schepen en personeel ingezet. Van augustus tot december 2009 voert Nederland het commando over de EU-operatie Atalanta. Deze missie zal ook in 2010 worden voortgezet. Of Nederland in EU- of NAVO-verband dan een bijdrage zal leveren, en zo ja hoe, moet nog worden besloten.

Voorts is Defensie actief in de Balkanregio. Nederland levert in totaal ongeveer 130 militairen voor de European Force (EUFOR) Althea en de EU Police Mission (EUPM) in Bosnië-Herzegovina en voor de European Union Rule of Law Mission (EULEX) in Kosovo en de Kosovo Force (KFOR) van de NAVO. Waar de politieke en veiligheidssituatie het toelaat, zal het zwaartepunt verder worden verlegd van militair naar civiel optreden om ook de vluchtelingenproblematiek en de grensoverschrijdende misdaad te kunnen aanpakken.

Ons land blijft deelnemen aan de snel inzetbare reactiemachten van de NAVO en de EU, de NATO Response Force (NRF) en de EU Battlegroups. In de eerste helft van 2010 neemt Nederland deel aan NRF-14 met een amfibisch transportschip als varend commandoschip en met F-16’s. Voor NRF-15, in de tweede helft van 2010, heeft Nederland aangeboden het commando te voeren over de Standing NATO Maritime Group-2, waarvoor ook een fregat beschikbaar is. Daarnaast maakt een Nederlandse mijnenjager deel uit van de Standing NATO Mine Counter Measures Group-1 en levert Nederland aan NRF-16 Patriot geleide wapens en F-16’s.

In de eerste helft van 2010 vormt Nederland samen met het Verenigd Koninkrijk een EU-Battlegroup. Het Verenigd Koninkrijk heeft de leiding. De Nederlandse bijdrage, in totaal ongeveer 160 militairen, zal bestaan uit personeel voor het hoofdkwartier, een compagnie mariniers, logistieke ondersteuning en een mortiereenheid.

Een volledig overzicht van de missies en mandaten in 2010 is gevoegd in Hoofdstuk 2.2 De Beleidsartikelen.

Huidige inzet Nederlandse militairen

Nationale inzet

Defensie levert ook belangrijke bijdragen aan de handhaving van de nationale veiligheid. Naast de reguliere nationale taken van bijvoorbeeld het Commando Koninklijke marechaussee, de explosievenopruimingsdienst, de mijnen- en explosievenruiming op de Noordzee en de Quick Reaction Alert-F-16’s, zijn in ICMS-kader uitgebreide afspraken gemaakt over de beschikbaarstelling van specialistische en unieke capaciteiten waarmee de krijgsmacht ervaring heeft opgedaan in crisisbeheersingsoperaties in het buitenland. Deze samenwerking wordt in 2010 tussentijds geëvalueerd.

Voorts beheert Defensie de Kustwacht Nederland en voert zij kustwachttaken uit. Sinds 1 januari 2007 is de Nederlandse Kustwacht één organisatie met eigen taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. In 2009 zijn de nieuwe organisatie en werkwijze geëvalueerd. De conclusie van de evaluatie is dat het nieuwe besturingsmodel goed functioneert. De aanbevelingen voor verdere verbeteringen zijn overgenomen. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat, het beleidsverantwoordelijk departement voor Search and Rescue (SAR), wil de zorgnorm voor het gehele verantwoordelijkheidsgebied aanscherpen. Zodra de NH-90 helikopter operationeel is, zal Defensie de SAR-taken op grond van de aangescherpte norm uitvoeren evenals de aanvullende taken, waaronder patiëntenvervoer, die zijn beschreven in een convenant met de regio Friesland.

De Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba is een samenwerkingsverband tussen de drie landen van het Koninkrijk. De Kustwacht is als maritieme rechtshandhaver een partner van de rechtshandhavingdiensten van de Nederlandse Antillen en Aruba en daarmee een belangrijke schakel in de veiligheidsketen. Daarnaast vervult zij taken op het gebied van toezicht, search and rescue en rampenbestrijding. Om de continuïteit van deze kustwachtorganisatie te waarborgen heeft Defensie, op verzoek van de Rijksministerraad, in 2008 een lange termijnplan (LTP) ontwikkeld voor de periode 2009–2018. Het LTP is opgesteld in samenspraak met de Nederlandse Antillen en Aruba en met betrokkenheid van alle departementen die in de kustwacht zijn vertegenwoordigd. Het plan houdt rekening met de aanstaande herschikking van de staatkundige verhoudingen binnen het Koninkrijk. Belangrijke elementen in het LTP zijn de ontwikkeling van het operationele opsporingsconcept, een verdere verbetering van het maritieme situatiebeeld en de versterking van het reactievermogen en de aanwezigheid voor de BES-eilanden.

De hoofdpunten van het defensiebeleid

Om nationaal en internationaal bijdragen van hoge kwaliteit te kunnen blijven leveren, investeert Defensie ook in 2010 in de twee hoofdpunten van de beleidsvisie Wereldwijd Dienstbaar, te weten het personeel en de operationele inzetbaarheid. Daarnaast besteedt Defensie ook aandacht aan de verdere verbetering van de bedrijfsvoering. In onderstaande tabel wordt de samenhang weergegeven tussen de in de beleidsagenda opgenomen prioriteiten en de beleidsartikelen. Ook reeds geplande investeringen en exploitatie-uitgaven stroken met de beleidsprioriteiten.

A. Investeren in personeel

Defensie blijft zich inzetten om de vacatures in de krijgsmacht te vullen. Als gevolg van de kabinetsmaatregelen en interne financiële tegenvallers enerzijds en de beschikbare capaciteit om nieuw personeel op te nemen anderzijds, is Defensie genoodzaakt de vacatures geleidelijker te vullen. Het einddoel blijft een volledige vulling, maar dit zal geruime tijd in beslag nemen en is zeker niet haalbaar voor 2014. Defensie zal in 2010 de volgende activiteiten ondernemen om de vulling geleidelijk te doen toenemen, de loopbaan- en ontwikkelingsmogelijkheden van het zittende personeel te vergroten en een toereikend zorgaanbod te waarborgen.

Stimuleren werving en behoud

De defensieorganisatie heeft in de gehele personeelslogistieke keten (werven, keuren en selecteren, opleiden, doorstroom en uitstroom) te maken met interne en externe veranderingen. Om op termijn de organisatie te vullen en gevuld te houden, is in 2008 het actieplan Werving en behoud opgesteld om de wervingsmogelijkheden te vergroten en processen in de personeelslogistieke keten te verbeteren. In 2010 wordt de uitvoering van het actieplan voortgezet. Het streven is het percentage uitval bij keuring en selectie, dat in 2008 nog 45% was, in 2010 terug te dringen tot maximaal 40%, zonder aantasting van de eisen. Het aantal loopbaanbegeleiders zal opnieuw met 50 worden verhoogd, waarmee de beoogde structurele capaciteit van 200 loopbaanbegeleiders wordt bereikt. Het defensiebrede gemiddelde opleidingsverloop moet in 2012 tot maximaal 30% worden teruggebracht. Tevens is het streven in 2010 ongeveer 2 000 medewerkers met de wervingsbonus bij Defensie binnen te halen. In 2010 wordt eveneens de motie Knops/Eijsink om het uitzendverleden van militairen te belonen nader uitgewerkt. Voor het project Werving en behoud wordt in 2010 € 10,3 miljoen gereserveerd op de beleidsartikelen 21 – CZSK, 22 – CLAS, 23 – CLSK en 24 – CKmar.

Daarnaast wordt met het project Loopbaanlint geïnvesteerd in de verbetering van de aansluiting van het civiele onderwijs op de instroom en doorstroom. In het kader van dit project wordt de opleiding Vrede en Veiligheid verder uitgebreid en omgevormd tot een landelijke ROC-opleiding Veiligheid en Vakmanschap (V&V) met verschillende uitstroomrichtingen tot op niveau 4, het hoogste niveau van het middelbare beroepsonderwijs. Niveau 2-opleidingen bereiden de leerling voor op het functioneren als soldaat/matroos, de niveaus 3 en 4 op het functioneren als onderofficier. Defensie ondersteunt de opleidingen door militaire instructeurs op de ROC’s onderdelen van de opleiding te laten verzorgen en door leerlingen de vereiste beroepspraktijkvorming (BPV) aan te bieden. Door de BPV krijgt de stagiair een beter inzicht in de defensieorganisatie en ontwikkelt hij een realistisch beroepsbeeld. Het ontbreken daarvan is een van de meest genoemde oorzaken van de uitval tijdens de interne, initiële defensieopleidingen. Verder verkent Defensie samen met Jeugd en Gezin en de gemeente Eindhoven de mogelijkheid om een «Internaat voor Veiligheid en Vakmanschap» op te richten. Dit is een opleiding met 24-uursopvang voor leerlingen, die uit het schoolproces dreigen te vallen of zijn gevallen. Het project is een bijzondere vorm van een plusvoorziening. De leerlingen krijgen de mogelijkheid in een internaatsvorm hun school af te maken, hun leven weer op orde te brengen en begeleid te worden naar betaalde arbeid. Met het project Loopbaanlint wordt daarnaast getracht het draagvlak voor Defensie in de maatschappij te vergroten, door via civiel erkende certificering de uitwisseling van personeel binnen en buiten Defensie te bevorderen en de integratie van instroom- en doorstroomopleidingen met civiele opleidingen te bewerkstelligen. De voorziene instroom in de komende jaren in het kader van het project Loopbaanlint luidt:

* Het betreft hier alleen de aantallen die uit de nieuwe opleiding Veiligheid en Vakmanschap instromen. De opleidingsduur op het ROC ligt tussen de 1,5 en 2,5 jaar, afhankelijk van het niveau. Dit betekent dat bij de start van de opleiding in september 2009 de eerste instroom begin 2011 kan worden verwacht.

De verwachting is dat de komende jaren in het kader van project Loopbaanlint met ongeveer 26 ROC’s kan worden samengewerkt. Voor het project Loopbaanlint wordt in 2010 € 5,8 miljoen gereserveerd onder niet-beleidsartikel 90 – Algemeen. In 2010 wordt het project met 600 leerlingen geïntensiveerd tot 2 000, terwijl het einddoel een structurele instroom van ongeveer 4 000 per jaar is.

Invoering Flexibel Personeelssysteem

Met het Flexibel Personeelssysteem (FPS) investeert Defensie gericht in de ontwikkeling en begeleiding van het personeel zoals dat een modern werkgever betaamt. Individueel maatwerk staat daarbij centraal. In dit kader wordt in 2009 en 2010 de toegankelijkheid vergroot van het certificaat Erkenning van Verworven Competenties (EVC), ook wel ervaringscertificaat genaamd, en het E-portfolio. Dit is een digitaal dossier waarin de medewerker zijn eigen ontwikkeling beschrijft en dat hij als basis kan gebruiken voor loopbaangesprekken. De verdere vormgeving van FPS is vastgelegd in nieuwe regels die begin juni 2009 zijn aangeboden aan de centrales van overheidspersoneel. Het is de bedoeling dat de regels begin 2010 in werking treden. Voorwaarde voor het nieuwe personeelsbeleid is ook dat alle vacatures voor personeel inzichtelijk en toegankelijk zijn ongeacht het krijgsmachtdeel. In 2010 wordt dit mogelijk en wordt verder gewerkt aan de noodzakelijke cultuuromslag.

Verbeteren levensfasebeleid

De essentie van levensfasebeleid is dat waar mogelijk rekening wordt gehouden met de verschillende wensen en behoeften van medewerkers in diverse levensfasen. Het huidige pakket arbeidsvoorwaarden en de huidige rechtspositie zijn hiervoor goede instrumenten. Om in elke levensfase individuele behoeften en organisatorische mogelijkheden op elkaar af te stemmen is het van essentieel belang dat regelmatig met de individuele medewerkers wordt gesproken. Het functioneringsgesprek en het loopbaangesprek bieden hiertoe de gelegenheid. Ook zal in de loopbaangesprekken aandacht worden besteed aan individuele wensen. Door training en een nieuwe opzet van de gesprekken wordt de kwaliteit ervan verbeterd en wordt de aandacht voor de mogelijkheden op het terrein van levensfasebeleid verankerd. De best practices van de pilots levensfasebeleid uit 2009 zullen worden benut om met gerichte communicatie meer bekendheid te geven aan het levensfasebeleid onder zowel personeel als lijnmanagement.

Vergroten diversiteit binnen Defensie

De Tweede Kamer heeft op 21 januari 2009 het actieplan Diversiteit 2009–2011 (Kamerstuk 31 700 X, nr. 80) ontvangen. Hierin worden drie doelgroepen van diversiteitbeleid onderscheiden: etnisch culturele minderheden, vrouwen en homoseksuelen. Het streven is het aandeel medewerkers met diverse culturele achtergronden met een 0,5 % per jaar te laten stijgen om uiteindelijk aan te sluiten bij de groeiende omvang van deze groep in de Nederlandse beroepsbevolking. Voorbeelden van initiatieven die hiertoe in 2010 zullen worden genomen zijn gerichte wervingscampagnes en samenwerking met netwerkorganisaties. Bij de werving zullen multiculturele media worden benut voor de vergroting van de zichtbaarheid van rolmodellen, zowel binnen als buiten Defensie. Met netwerkorganisaties die zich richten op specifieke etnische groepen zullen ook in 2010 gezamenlijke projecten worden opgezet. Wat betreft vrouwen en homoseksuelen staat in 2010 het creëren van een veilig werkklimaat voorop. Daarnaast hebben de instroom en het behoud van vrouwen onverminderd de aandacht. Voor 2010 is het streefpercentage voor de instroom van vrouwen op burgerfuncties 40. Het streefpercentage voor de instroom van vrouwen op militaire functies voor 2010 verschilt per defensieonderdeel en functiecategorie en varieert van 15 tot 30. Gezien het bijzondere karakter van veel militaire functies, zoals de fysieke eisen die hieraan worden gesteld, ligt het streefpercentage lager dan voor burgerfuncties. In 2010 zal voor het realiseren van een expertisecentrum diversiteit aansluiting worden gezocht bij één van de gezamenlijke diensten- en kenniscentra die al binnen de Rijksdienst bestaan of zullen worden opgezet.

Verbeteren welzijn van personeel

In 2010 zal opnieuw onderzoek worden verricht naar ongewenst gedrag bij Defensie. Ook wordt een onderzoek voltooid naar de effecten van de maatregelen waarmee Defensie een sociaal veilige werk- en leefomgeving wil bevorderen. Voor het komend jaar bedraagt het totale budget voor de bevordering van een sociale en veilige werk- en leefomgeving € 30 miljoen. Dit bedrag is onder diverse begrotingsartikelen terug te vinden. Tevens zal aandacht worden besteed aan de uitvoering van activiteiten op het gebied van leiderschap. Sociale aspecten van leidinggeven komen aan de orde in alle initiële en loopbaanopleidingen, maar er is ook een aparte training ontwikkeld voor leidinggevenden. Om leidinggevenden te begeleiden bij hun verdere ontwikkeling worden de komende jaren 362 collega-coaches opgeleid. Het streven is 170 medewerkers in 2010 op te leiden.

Vergroten mogelijkheden inzet reservisten

Om de inzet van reservisten te bevorderen heeft Defensie een aantal maatregelen genomen die in januari 2009 in de reservistenbrief aan de Kamer zijn uiteengezet. Defensie wil reservisten meer gaan inzetten bij operaties. Het aandeel van reservisten bij uitzendingen moet verdubbelen van 1,3% naar 2,5%. Vanwege hun gevarieerde competenties en flexibele beschikbaarheid zijn reservisten bovendien bij uitstek geschikt om (tijdelijke) tekorten in de defensieorganisatie op te vangen. Defensie zet vanaf 2010 reservisten in om individueel uitgezonden beroepsmilitairen in Nederland te vervangen, de zogenaamde back fill. Om deze doelstellingen te bereiken wordt de begeleiding van reservisten verder versterkt en wordt de flexpool van reservisten operationeel. Deze flexpool bestaat uit specialisten die in binnen- en buitenland voor specifieke taken beschikbaar zijn. Voor 1 november 2009 zal de Kamer worden geïnformeerd over de tenuitvoerlegging van het reservistenbeleid. In 2011 zullen de effecten van het nieuwe beleid tussentijds worden geëvalueerd.

Daarnaast opent in 2010 het Kenniscentrum Employer Support zijn deuren. Dit kenniscentrum adviseert werkgevers onder andere over de financiële en juridische aspecten van het «uitlenen» van hun personeel als reservist voor korte en langere duur. Ook wordt een financiële regeling voor werkgevers getroffen om hen te stimuleren reservisten langer beschikbaar te stellen. Er is in totaal € 5,4 miljoen opgenomen onder niet-beleidsartikel 90 – Algemeen en de beleidsartikelen van de operationele commando’s: 21 – CSZK, 22 – CLAS, 23 – CLSK en 24 – CKmar.

Verbeteren veiligheid van personeel

De veiligheid en de inzetbaarheid van personeel, zowel in opleiding en training als tijdens missies, zijn essentieel voor een doeltreffende en doelmatige taakuitvoering. Om de kwaliteit van het veiligheidsmanagement verder te verhogen is in 2008 een projectorganisatie ingesteld die de invoering van het Veiligheidsmanagementsysteem Defensie ondersteunt. Actiepunten voor 2010 zijn:

– De uitvoering van risico-inventarisaties en evaluaties voor (uitvoerende) processen van Defensie. Het streven is in 2011 de belangrijkste bevindingen te rapporteren in het defensiejaarverslag;

– Het verder bevorderen van gewenst gedrag op het gebied van veiligheid bij medewerkers op alle niveaus in de organisatie, onder andere door voorlichting en opleidingen. In 2010 worden commandanten en directeuren met behulp van cursussen en workshops verder vertrouwd gemaakt met de beginselen van het veiligheidsmanagement.

Verbeteren veteranenzorg

De Tweede Kamer wordt jaarlijks geïnformeerd over de erkenning, de waardering en de zorg voor veteranen. De inspanningen om de erkenning en waardering van veteranen te bevorderen worden voortgezet. De veteranen van missies ná 1979 zullen binnenkort de meerderheid in het veteranenbestand vormen. Daarom wordt onderzoek gedaan naar aanvullende wensen die zij mogelijk hebben. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek wordt in 2010 bezien of het beleid moet worden aangepast. Ook wordt de koppeling tussen de zorg voor veteranen en de toekenning van aanspraken verbeterd. Door deze integrale aanpak kan Defensie veteranen effectievere steun bieden. De financiering door het Nationaal Fonds voor Vrijheid en Veteranenzorg van het maatschappelijk werk voor veteranen van Stichting de Basis stopt per 1 januari 2011. In 2010 worden daarom alternatieven voor de financiering en uitvoering van het maatschappelijk werk voor veteranen onderzocht. Ten slotte streeft Defensie ernaar het veteranenbeleid in 2010 vast te leggen in een veteranenwet. In bijlage 6.3 bij deze begroting is een overzicht opgenomen van alle uitgaven ten behoeve van veteranen en veteranenzorg. Ook wordt de inhoud van de Veteranennota 2010 beschreven, inclusief het informeren over de zorg voor actief dienende militairen.

B. Verbeteren van de operationele inzetbaarheid

Defensie blijft investeren in de verbetering van haar operationele inzetbaarheid. De aanschaf van materieel spreekt wellicht het meest tot de verbeelding, maar Defensie doet meer in dit kader. Voorbeelden zijn de aanhoudende verbetering van de communicatiemogelijkheden en de informatievoorziening, alsmede de vergroting van kennis onder het personeel van geïmproviseerde explosieven.

Versterking inlichtingenketen

De groeiende complexiteit van operaties en de mondialisering van de inzet van de krijgsmacht vergen een wezenlijke versterking van de inlichtingenketen bij Defensie. Betrouwbare en tijdige inlichtingen zijn niet alleen voorwaarden voor effectief militair optreden, maar ook voor de veiligheid van onze militairen. De middelen voor de verwerking van operationele inlichtingen zijn in 2009 gebundeld in één eenheid, het Joint Intelligence Surveillance Target Acquistion en Reconnaissance Command. Deze eenheid is bovendien uitgebreid met veertig medewerkers en in 2010 wordt de eenheid verder versterkt met twintig medewerkers. Ook de MIVD wordt in 2010 verder versterkt met twintig medewerkers. Met deze maatregel wordt onder meer uitvoering gegeven aan de aanbevelingen van de externe Onderzoeksgroep Inlichtingen en Veiligheid Defensie (OIVD). Voor de versterking van de inlichtingenketen bij Defensie is in 2010 in totaal € 18,3 miljoen gereserveerd, terug te vinden in niet-beleidsartikel 90 – Algemeen, niet-beleidsartikel 70 – Geheime uitgaven, beleidsartikel 25 – DMO en beleidsartikel 22 – CLAS.

Oprichting van een permanent gezamenlijk hoofdkwartier

Het is eerder regel dan uitzondering dat verscheidene krijgsmachtdelen bij een operatie zijn betrokken. Daarom wordt het huidige Defensie Operatie Centrum getransformeerd tot een Permanent Gezamenlijk Hoofdkwartier (PGHK). Het doel is de aansturing van operaties en de informatievergaring en- verstrekking verder te verbeteren. Met het oog op de geïntegreerde aanpak van nationale en internationale missies nodigt Defensie andere departementen en civiele partners uit zich te laten vertegenwoordigen in het hoofdkwartier. De studiefase van dit project wordt in 2009 voltooid, waarna zal worden begonnen met de voorbereidingsfase van de reorganisatie. In 2010 zullen de reorganisatie en de personele bezetting ter hand worden genomen. Voor de oprichting van het PGHK is een budget van € 20 miljoen gereserveerd op beleidsartikel 25 – DMO verdeeld over de begrotingsjaren 2010 en 2011.

Verbetering van de bescherming van personeel op uitzending

Om haar personeel in uitzendgebieden nog beter te beschermen, blijft Defensie naast reguliere projecten zoals het «Verbeterd operationeel soldaatsysteem» (VOSS) investeren in de opsporing van geïmproviseerde explosieven (IED’s), de uitschakeling van vijandelijke netwerken en de verbetering van de bescherming van personeel en materieel. Ook zijn ter bescherming van het personeel in het operatiegebied extra Bushmasters aangeschaft. Momenteel wordt de inbedding van de aangeschafte Bushmasters in het voertuigenbestand van Defensie onderzocht.

De IED-taakgroep (Joint Task Force Counter Improvised Explosive Devices) heeft in 2008 een plan gepresenteerd voor een structurele aanpak van de Counter-IED die ertoe moet leiden dat de TFU sneller, veiliger en beter kan optreden. In 2010 spitst de ondersteuning van de missie in Afghanistan zich onder andere toe op procedures, opleiding en training en de detectie en neutralisering van IED’s. De kennis en vaardigheden die zijn opgedaan in de taakgroep krijgen een vaste plek in de defensieorganisatie. Deze deskundigheid is immers ook relevant voor toekomstige operaties. Voor 2010 is € 10,4 miljoen gereserveerd voor de veiligheid en bescherming van uitgezonden personeel, terug te vinden in beleidsartikel 25 – DMO en beleidsartikel 22 – CLAS. De veiligheid en de bescherming van uitgezonden personeel krijgen tevens bijzondere aandacht in het project voor de defensiebrede vervanging van wielvoertuigen. De verwervingsvoorbereidingsfase van dit project wordt midden 2010 voltooid. De realisatiefase van het project beslaat de periode 2011–2018.

Versterking van de civiel-militaire samenwerking in operatiegebieden

Goede samenwerking in een missiegebied tussen militairen, de plaatselijke autoriteiten, de burgerbevolking en overige civiele partners is van groot belang voor het slagen van een missie. Daarom zet Defensie in op de verdere professionalisering van civiel-militaire samenwerking (CIMIC). In 2010 wordt voorts gestreefd naar een versterking van de CIMIC-eenheid met acht voltijd specialisten. Voor deze maatregel is een budget van € 1,4 miljoen gereserveerd, terug te vinden in het beleidsartikel 22 – CLAS. Voorts wordt in 2010 een deel van de CIMIC-eenheid uitgezonden als onderdeel van het PRT.

Verbetering van het voortzettingsvermogen van Apache helikopters

De Apache gevechtshelikopters zijn van grote betekenis voor de ondersteuning en de bescherming van onze militairen op de grond. Samen met onder andere F-16’s en de Pantserhouwitsers waarborgen zij de escalatiedominantie ten opzichte van de tegenstander. De afgelopen jaren is op deze capaciteit een groot beroep gedaan. Om het voortzettingsvermogen van de Apaches te verbeteren en tegelijkertijd de uitzenddruk voor vliegend en technisch personeel te verminderen, heeft Defensie in 2007 besloten het functiebestand uit te breiden met 46 technici en zes vliegers. Sinds 2008 zijn negen extra technici aangenomen en naar verwachting stromen de eerste vliegers eind 2009, begin 2010 in. Het streven is in 2010 tien extra technici en twee extra vliegers aan het functiebestand toe te voegen. Voor deze maatregel, die tevens extra vlieguren omvat, is in 2010 € 3,9 miljoen gereserveerd onder beleidsartikel 23 – CLSK en 25 – DMO. Voorts worden vijf Apache helikopters, overeenkomstig de motie-Knops, Boekestijn en Eijsink (22 november 2007, 31 200 X, nr. 50), op dezelfde standaard gebracht als de overige toestellen. Naar verwachting is deze aanpassing eind 2011 voltooid. De benodigde financiële ruimte van € 9,7 miljoen voor 2010 is gereserveerd onder beleidsartikel 25 – DMO. Zo wordt gegarandeerd dat Defensie ook op termijn kan blijven beschikken over voldoende operationeel inzetbare Apaches.

Verbetering van de informatievoorziening

Defensie zet de verbetering van haar interne informatievoorziening onverminderd voort. Het programma SPEER – de integratie van de materieellogistieke en financiële processen en de invoering van Enterprise Resource Planning (ERP) software – is in dit kader toonaangevend. In 2008 is ERP in het financiële functiegebied ingevoerd (het project FINAD) en vanaf 2009 worden geleidelijk de materieellogistieke processen geïntegreerd. Zo is de Hr.Ms. Van Speijk in 2009 van ERP-software voorzien en volgen in 2010 nog een of twee schepen. Ook zijn in 2010 de invoering van ERP bij de ondersteuning van de NH-90 helikopter en een eerste toepassing in de keten grondgebonden optreden voorzien. De invoering van ERP wordt in 2010 tussentijds geëvalueerd. Voor de verbetering van de informatievoorziening is in 2010 in totaal € 24 miljoen gereserveerd op beleidsartikel 26 – CDC.

Materieelinstroom en -ontwikkeling

Defensie hecht groot belang aan goed materieel. In 2010 komt veel nieuw materieel beschikbaar waarover in de afgelopen jaren aanschafbesluiten zijn genomen. Het kabinet heeft in het kader van de verlenging van de Uruzgan-missie eind 2007 besloten in 2010 en 2011 een bedrag van € 50 miljoen aan de begroting toe te voegen voor de vroegtijdige vervanging van door inzet versleten materieel. Dit bedrag is opgenomen bij het beleidsartikel 25 – DMO.

De Chinook helikopters zijn een belangrijke schakel in de transporthelikoptercapaciteit van Defensie. Om tegemoet te komen aan de toenemende vraag naar deze capaciteit en ter vervanging van twee verloren gegane toestellen, is in 2007 het contract getekend voor de verwerving van zes nieuwe Chinooks. De zes toestellen worden uitgerust met apparatuur om operaties van speciale eenheden te kunnen ondersteunen. Naar verwachting worden de zes toestellen in 2010 afgeleverd. Het totale aantal Chinook helikopters komt daarmee op zeventien. In 2010 is hiervoor een bedrag van € 68 miljoen gereserveerd onder beleidsartikel 25 – DMO. Defensie onderzoekt of het doelmatig is een aantal van de nieuw te verwerven Chinook helikopters voor trainingsdoeleinden in de Verenigde Staten te stationeren.

Bij het Commando landstrijdkrachten is de invoering van het infanteriegevechtsvoertuig CV-90 ter vervanging van de YPR begonnen. De bescherming, mobiliteit, vuurkracht en communicatievoorzieningen van de moderne CV-90 zijn beter dan die van zijn voorganger. De invoering binnen het CLAS zal vier jaar in beslag nemen, waarbij één bataljon per jaar zal worden omgeschoold en uitgerust. In 2010 doet het eerste pantserinfanteriebataljon dat is voorzien van de CV-90 mee aan een gereedstellingsoefening op bataljonsniveau en wordt het tweede bataljon omgeschoold. In 2010 is voor de invoering van CV-90 een bedrag van € 205 miljoen gereserveerd onder beleidsartikel 25 – DMO.

Ter vervanging van de verouderde Lynx helikopters verwerft Defensie twintig helikopters van het type NH-90. De instroom van de eerste helikopters was aanvankelijk voorzien voor 2007, maar als gevolg van een vertraging in de ontwikkelings- en testfase is dit niet gehaald. Om de operationele gevolgen van de vertraging zoveel mogelijk te beperken, wordt met de industrie onderhandeld om de eerste zeven fregathelikopters op te leveren in een versie waarmee kan worden getraind en opgeleid en waardoor de waltaken van de Lynx helikopter kunnen worden overgenomen. De eerste helikopter van deze versie wordt verwacht vanaf eind 2009. In 2010 is voor de invoering van NH-90 helikopters een bedrag van € 139 miljoen gereserveerd onder beleidsartikel 25 – DMO.

Voorts zal in 2010 het eerste patrouilleschip worden gedoopt, waarna het in 2011 aan het Commando zeestrijdkrachten zal worden overgedragen. Eind 2010 worden de eerste Fast Raiding Interception and Special Forces Craft (FRISC’s) opgeleverd. De FRISC’s zijn kleine, snelle vaartuigen die het Commando zeestrijdkrachten zal gebruiken om onder andere amfibische operaties uit te voeren, andere vaartuigen te onderscheppen en om havengebieden te bewaken. Voor de invoering van veertien FRISC’s is in 2010 € 13 miljoen gereserveerd onder beleidsartikel 25 – DMO.

De F-16 jachtvliegtuigen van het Commando luchtstrijdkrachten leveren een belangrijke bijdrage aan de slagkracht van de Nederlandse krijgsmacht. Als gevolg van operationele en technische veroudering moeten de F-16’s op termijn worden vervangen. Met het oog op de deelneming met twee testtoestellen aan de operationele testfase van de JSF in de Verenigde Staten, is in 2010 de instemming van de Kamer nodig voor het aangaan van de verplichting voor het tweede testtoestel. In 2010 is voor het project Vervanging F-16 een bedrag van € 183,7 miljoen gereserveerd voor financiële verplichtingen voor de JSF-testtoestellen, de jaarlijkse bijdrage aan de JSF-ontwikkeling in het System Development and Demonstration-programma inclusief de Nederlandse projecten, en de bijdrage voor de productie, instandhouding en doorontwikkeling volgens het Production, Sustainment and Follow-On Development-MoU onder beleidsartikel 25 – DMO.

Met verschillende internationale samenwerkingsverbanden vergroot Nederland zijn toegang tot operationele capaciteiten. Zo heeft de regering in juni 2008 besloten met 500 vlieguren per jaar deel te nemen aan het C-17 initiatief van de NAVO om de strategische luchttransportcapaciteit te vergroten. Aan dit initiatief doen nog elf andere NAVO-landen mee. De C-17 capaciteit is van groot belang ter ondersteuning van het expeditionaire optreden in bijvoorbeeld Afghanistan en Afrika, waar de infrastructuur gebrekkig of zelfs afwezig is. Het eerste vliegtuig is reeds beschikbaar. De basis in Hongarije zal naar verwachting in het najaar van 2011 met drie toestellen volledig operationeel zijn. Tot die tijd zal de operationele inzetbaarheid geleidelijk groeien. De totale investeringskosten van € 138,2 miljoen worden gezamenlijk door de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken gedragen. Voor 2010 is€ 9 miljoen gereserveerd onder beleidsartikel 25 – DMO.

Voorts neemt Nederland samen met Duitsland, Frankrijk en België deel aan de ontwikkeling van het European Air Transport Command (EATC), dat in Eindhoven zal worden gevestigd. Het initiatief heeft tot doel de beschikbare luchttransportcapaciteit en de Air-to-Air Refueling capaciteit van de participerende landen onder één commando te brengen, waardoor deze doelmatiger kunnen worden ingezet. Het commando stelt zijn capaciteiten ook ter beschikking aan de EU, de NAVO en de VN. Naar verwachting is het commando eind december 2010 operationeel, waarna het kan beschikken over bijna 200 transportvliegtuigen en Air-to-Air Refueling capaciteit. Nederland zal in 2010 ongeveer € 2 miljoen van in totaal € 11 miljoen in dit multinationale initiatief investeren. Dit bedrag is terug te vinden onder artikel 26 – CDC.

C. Verbetering bedrijfsvoering

De verdere ontwikkeling van FINAD wordt in 2010 voortgezet. De integratie van financiële- en materieel-logistieke modules krijgt dan verder vorm. Met deze integratie wordt de bedrijfsvoering beter ondersteund. Veel aandacht gaat uit naar het vergroten van de kennis van het systeem door middel van FINAD-opleidingen. Ook wordt op grond van het adagium «bewaken op uitgaven en sturen op kosten» het besturingsmodel van Defensie verder uitgewerkt. Dit heeft gevolgen voor de processen en de inrichting van de control-organisatie. In 2009 wordt nieuw controlbeleid ontwikkeld dat in 2010 wordt ingevoerd. Het project Beter verbeteren, dat na de uitkomsten van het bezwaaronderzoek door de Algemene Rekenkamer in 2008 is begonnen, zal in 2010 als overkoepelend project worden voltooid. De onderdelen Verbetering financieel beheer en Verbetering materieelbeheer worden momenteel in aparte projectorganisaties uitgewerkt. Het project Financieel beheer wordt eind 2010 voltooid, het project Professionaliseren materieelbeheer loopt door tot 2013.

In 2010 wordt een aantal IV-projecten ten behoeve van de bedrijfsvoering uitgevoerd, waaronder het project Basisadministraties. Tevens wordt in 2010 de beveiligde toegang tot het defensienetwerk voor medewerkers in het buitenland verbeterd en wordt een aanvang gemaakt met de standaardisering van de gerubriceerde netwerken van Defensie. Ten slotte wordt het wapen- en munitiebeheer verder verbeterd. Zo wordt in 2010 het nieuwe informatiesysteem voor de registratie van wapens op eenheidsniveau in gebruik genomen.

Bezuinigingsmaatregelen en herschikkingen

Defensie neemt een evenredig deel van de kabinetsmaatregelen voor haar rekening. Om dit aandeel en overige financiële tegenvallers en interne ramingbijstellingen te bekostigen, wordt de toename van de personele vulling geleidelijker uitgevoerd, worden de dienstverlening en ondersteuning verder versoberd, wordt het oefenprogramma tijdelijk beperkt en worden investeringsprojecten vertraagd, gereduceerd of geschrapt. Deze ingrepen zullen voor veel personeelsleden merkbaar zijn. Bij de vaststelling van de maatregelen is als uitgangspunt gehanteerd dat de uitvoering en voortgang van lopende en toekomstige missies niet mogen worden gehinderd en dat Defensie blijft investeren in haar personeel en de operationele inzetbaarheid. Ook moeten de bestaande operationele capaciteiten zoveel mogelijk ongemoeid blijven.

Defensie heeft een pakket aan bezuinigings- en herschikkingsmaatregelen opgesteld waarmee een sluitende begroting wordt gerealiseerd. In aanvulling op deze maatregelen wordt een aantal studies verricht naar mogelijkheden voor additionele opbrengsten die kunnen worden aangewend om eventuele tegenvallers in het pakket maatregelen te kunnen opvangen en de financiële druk op het investeringsplan te verlichten. Zo zal worden gekeken naar de verdere integratie van de Groep Geleide Wapens en het Commando Luchtdoelartillerie, de verdere rationalisatie van de helikoptercapaciteit, de samenvoeging van delen van de Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie (DVVO) en de Bevoorradings- en Transportdiensten van het CLAS en de verdere samenwerking/integratie van de civiele en militaire luchtverkeersleiding. Deze laatste studie wordt uitgevoerd in samenwerking met het ministerie van Verkeer en Waterstaat.

Personele maatregelen

Defensie blijft zich inzetten om de organisatie maximaal te vullen en optimale voorwaarden te creëren voor huidige en potentiële nieuwe personeelsleden. Gezien de gevolgen van de huidige financieel-economische situatie zal Defensie niet streven naar een volledige vulling van de organisatie op de korte termijn. De voorkeur voor een stapsgewijze vulling wordt ook ingegeven door de beperkte mogelijkheden in de personeelslogistieke keten, waaronder instructiecapaciteit en huisvesting.

De resterende vacatureruimte en de beperkte beschikbaarheid van de personeellogistieke middelen vereisen dat Defensie in 2010 en de jaren daarna prioriteiten stelt en zich richt op de werving en het behoud van specifieke knelpuntcategorieën bij de verschillende defensieonderdelen. Bekende voorbeelden hiervan zijn het middenkader en technisch en medisch personeel. Ook zal Defensie de komende jaren nog scherper sturen op het aantal militairen per rang, de looptijd van de rang en de leeftijd bij functietoewijzing. Het doel is een zo efficiënt mogelijke vulling gelet op de taken en de personele kosten.

Kleine doelmatigheid

Naast personele maatregelen worden ook doelmatigheidsmaatregelen genomen om het dienstreizenbudget te reduceren en het budget voor kantoorzaken met 10% terug te dringen. Ook wordt het aantal open dagen van de krijgsmachtdelen van drie tot twee per jaar verminderd en wordt gekort op de budgetten voor werving en selectie, militaire muziek en Defensie topsport. Lopende contracten van de topsporters zullen worden gerespecteerd en de omvang van de selectie zal door natuurlijk verloop afnemen. Met deze maatregel Kleine doelmatigheid wordt oplopend € 12,4 miljoen in 2010 tot € 17,6 miljoen in 2014 bespaard.

Taakstellingen Commando DienstenCentra (CDC) en Defensie Materieel Organisatie (DMO).

Het CDC zal in overleg met de beleidsverantwoordelijken en de defensieonderdelen maatregelen treffen die moeten leiden tot een besparing van € 60 miljoen op jaarbasis. De DMO zal in overleg met de defensieonderdelen maatregelen ter grootte van € 40 miljoen op jaarbasis nemen. De besparingen moeten worden gevonden in terugdringing van de apparaatskosten, standaardisering en versobering van het aanbod en terugdringing van de vraag naar producten en diensten. Daarbij kan de taakstelling bij DMO tot een aanpassing in normen voor bijvoorbeeld onderhoudsintervallen nopen. Risicoanalyses moeten ervoor zorgen dat de doorwerking op de gereedstelling van eenheden aanvaardbaar blijft.

Taakstelling Staven en bovenformatieve inhuur

Ook krijgen alle zeven defensieonderdelen, dat wil zeggen de Bestuursstaf, de vier operationele commando’s, DMO en CDC, een taakstellende reductie opgelegd van € 8 miljoen in 2011 oplopend tot € 16 miljoen in 2012 en verder. Deze korting moet resulteren in een vermindering van het aantal vte’s in de staven. Defensie neemt ook maatregelen om bovenformatieve inhuur van externe deskundigen terug te dringen, waarmee € 15 miljoen op jaarbasis kan worden bespaard.

R&D

Per jaar geeft Defensie ongeveer € 80 miljoen uit aan R&D. Het overgrote deel daarvan betreft de ondersteuning van de kennisinstituten TNO en NLR. Besloten is vanaf 2010 dit budget te verminderen. Deze korting loopt op tot een bedrag van € 20 miljoen in 2013 en latere jaren. Eerder was al besloten tot een subsidiekorting van € 2 miljoen. Met het resterende bedrag van € 58 miljoen wordt voorrang gegeven aan onderzoek met een hoge toepassingsgerichtheid, zodat de toekomstige operationele inzetbaarheid zoveel mogelijk wordt bevorderd. Hierbij is het belang van contractonderzoek ten opzichte van programmafinanciering toegenomen.

NEC

Voor NEC-behoeftes was vanaf 2012 een structureel budget van ongeveer € 10 miljoen gereserveerd. Deze vaste reservering vervalt en voortaan worden de NEC-behoeften als reguliere behoeften in investeringsreeksen ondergebracht.

Internationale Militaire Samenwerking

Defensie is in een groot aantal internationale staven, organisaties en samenwerkingsverbanden vertegenwoordigd. Hoewel het belang van Nederlandse vertegenwoordiging op internationale sleutelposities evident is, noopt de financiële situatie tot een rationalisatie van het aantal posities binnen het internationale functiebestand. Daarbij wordt bezien welke functies bij de EU, de NAVO en de overige internationale organisaties van belang zijn om de Nederlandse invloed in internationaal verband ook in de toekomst te blijven garanderen. Deze maatregel dient vanaf 2011 jaarlijks € 5 miljoen op te leveren.

Militaire musea

Wat de militaire musea betreft zal een eerdere voorziene verhoging van de jaarlijkse subsidie worden teruggedraaid, waardoor de ambities binnen het budget van € 15,4 miljoen moeten passen. De totale omvang van deze bezuiniging bedraagt in 2013 € 2 miljoen en in de daarop volgende jaren structureel € 4,1 miljoen.

Ingrepen in operationele capaciteiten

De afstoting van de twee Fokker F-50 toestellen en de verkleining van de Brigade Krijgsmacht en Operationele Ondersteuning (KMOO) zal naar verwachting vanaf 2011 op jaarbasis tussen € 3,1 en € 5,6 miljoen opleveren. Daarnaast wordt het budget voor oefenactiviteiten in de jaren 2010–2014 met € 5 miljoen per jaar gekort. Dit leidt tot een tijdelijke versobering van het oefenprogramma, door bijvoorbeeld oefeningen dichter bij de kazerne te organiseren. De gereedstelling van de militairen en eenheden voor inzet is gegarandeerd.

Minder investeren

Defensie zal ten slotte aanzienlijk minder kunnen investeren vanwege de kabinetsmaatregelen en financiële tegenvallers. Daarom moet een aantal materieel-, infrastructuur- en IV-projecten worden vertraagd, gereduceerd of geschrapt. Het gaat in de periode 2010–2014 cumulatief om een financieel volume van € 291 miljoen, waarvan € 217 miljoen in deze kabinetsperiode. Desondanks zal gedurende deze kabinetsperiode de doelstelling van een investeringspercentage van ten minste 20 worden gehaald. Ook de intensiveringen die in Wereldwijd Dienstbaar waren aangekondigd, zoals de verbetering van de bescherming van personeel op uitzending, de versterking van de inlichtingenketen en de verbetering van het voortzettingsvermogen van Apache helikopters gaan door. In de paragraaf «Materieelinstroom en -ontwikkeling» zijn de intensiveringen voor 2010 al aan de orde gekomen.

Omvangrijke wijzigingen:

– Er wordt minder geld geïnvesteerd in het project Mortieropsporingsradar en dit project wordt een jaar uitgesteld;

– Een deel van de investeringen in het project Defensiebrede vervanging wielvoertuigen wordt uitgesteld, waardoor de projectduur met een jaar wordt verlengd;

– Het aantal beschermingspakketten van het infanteriegevechtsvoertuig CV-90 wordt verminderd. In plaats van pakketten voor twee bataljons worden beschermingspakketten voor één bataljon aangeschaft. Deze pakketten kunnen rouleren tussen de vier pantserinfanteriebataljons, waardoor bescherming in operatiegebieden kan worden gegarandeerd;

– Binnen het project herintroductie mijnenveegcapaciteit is de diepwatercomponent komen te vervallen;

– Het project Apache helikopters zelfbescherming voor het detecteren van vijandelijke luchtafweer, wordt ingekrompen;

– Een deel van het budget voor het project Combat Identification wordt verschoven. Het project richt zich op de ontwikkeling en de productie van het Combat Identificationsysteem, dat militairen en burgers kan identificeren. Omdat de technische ontwikkeling van het systeem meer tijd kost dan aanvankelijk was voorzien, is voor het project de komende jaren minder budget nodig;

– Fase drie van het project F-16 lucht-grond bewapening, waarin niet-letale precisiebewapening zou worden ontwikkeld, komt te vervallen.

Verwerking bezuinigingsmaatregelen

Het totaal aan kabinetsmaatregelen is in onderstaand overzicht samengevat. Het pakket maatregelen dat Defensie heeft samengesteld, dekt de onderstaande taakstelling en maakt een sluitende begroting mogelijk. De maatregelen Prijsbijstelling en ABP-premie zijn schattingen en zullen in de rijksbegroting worden verwerkt nadat is besloten over de exacte omvang.

Onderstaande tabel bevat een overzicht van de maatregelen voor Defensie die kunnen worden toegeschreven aan de taakstellingen van het kabinet zoals deze nu zijn verwerkt in de budgetten van de rijksbegroting.

Financiële gevolgen van het Defensiebeleid

Toelichting mutaties

Beleidsmatige mutaties voor 2010

Overheveling van/naar andere departementen

Het betreft hier met name een bijdrage van Justitie voor bestrijding van de drugssmokkel op Schiphol. Daarnaast is structureel een bedrag van € 0,452 miljoen overgeheveld naar het ministerie van Algemene Zaken in verband met het opstellen van de begroting voor Hoofdstuk I «De Koning».

Herfasering verkoopopbrengsten

In de loop van 2009 wordt als gevolg van de brief «Wereldwijd Dienstbaar» defensiematerieel verkocht, te weten tanks, Pantserhouwitsers, F-16 gevechtsvliegtuigen en onroerende zaken. De eerder geraamde verkoopopbrengsten vanaf 2010 worden later gerealiseerd dan gepland, waardoor een herfasering van de verkoopopbrengsten noodzakelijk is.

Bijstelling ontvangsten

Als gevolg van de gewijzigde systematiek van de FMS-contracten met de Amerikaanse overheid vallen de ontvangsten bij het beëindigen van deze contracten voor een groot deel weg. De DMO wordt voor deze lagere ontvangsten gecompenseerd. In eerdere jaren zijn hiervoor de uitgaven evenredig naar beneden bijgesteld; meerjarig is het per saldo een budgettair neutrale mutatie.

Taakstelling maatregelen

Het betreft hier de opgelegde taakstelling die ingevuld wordt door maatregelen te nemen op het gebied van bedrijfsvoering, arbeidsproductiviteitkorting en het niet invullen van vacatureruimte.

Overheveling van Buitenlandse Zaken voor crisisbeheersingsoperaties

Vanuit het HGIS-budget is voor 2009 € 51,0 miljoen en voor 2010 e.v. € 1,0 miljoen toegevoegd aan de structurele voorziening «Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties» in de defensiebegroting. Deze toevoeging is met name bedoeld om de verlenging van (af)lopende missies en om de deelname aan nieuwe missies te kunnen accommoderen.

Autonome mutaties voor 2010

Loon- en prijsbijstelling 2009

Met de toekenning van € 175,8 miljoen voor de loonbijstelling 2009 en € 70,9 miljoen voor de prijsbijstelling 2009 is de begroting op het loon- en prijspeil 2009 gebracht.

2.2. De beleidsartikelen

Hoofdtaken

De gronden voor de inzet van de krijgsmacht zijn opgesomd in artikel 97 van de Grondwet1. In overeenstemming hiermee zijn drie hoofdtaken van de krijgsmacht te onderscheiden, te weten:

1. bescherming van de integriteit van het eigen en het bondgenootschappelijke grondgebied, inclusief de Nederlandse Antillen en Aruba;

2. bevordering van de internationale rechtsorde en stabiliteit;

3. ondersteuning van civiele autoriteiten bij rechtshandhaving, rampenbestrijding en humanitaire hulp, zowel nationaal als internationaal.

Ambitieniveau2

De krijgsmacht staat garant voor:

• de bescherming van het eigen en bondgenootschappelijke grondgebied, inclusief de Nederlandse Antillen en Aruba, zo nodig met alle beschikbare middelen;

• een actieve bijdrage aan het geïntegreerde buitenlandbeleid van ons land. Het gaat hierbij om:

– kwalitatief en technologisch hoogwaardige militaire bijdragen aan internationale operaties in alle delen van het geweldsspectrum, ook in de beginfase van een operatie. Dit betreft:

– een bijdrage aan het ambitieniveau van de NAVO. In verband hiermee zal de krijgsmacht tevens een continue bijdrage van wisselende omvang leveren aan de NATO Response Force (NRF);

– een bijdrage aan het ambitieniveau van de Europese Unie. In verband hiermee zal de krijgsmacht tevens een periodieke bijdrage leveren aan de snelle reactiecapaciteiten van de Unie, de EU Battlegroups;

– deelname gedurende maximaal een jaar aan een operatie in het hogere deel van het geweldsspectrum met een brigade van landstrijdkrachten, twee squadrons jachtvliegtuigen of een maritieme taakgroep;

– gelijktijdige deelname gedurende langere tijd aan maximaal drie operaties in het lagere deel van het geweldsspectrum met taakgroepen van bataljonsgrootte of, bij luchtoperaties en maritieme operaties, equivalenten hiervan;

– het optreden bij landoperaties als lead nation op brigadeniveau en, samen met andere landen, op legerkorpsniveau, bij maritieme operaties als lead nation op taakgroepniveau en bij luchtoperaties met bijdragen op gelijkwaardige niveaus als de brigade;

– de uitvoering van speciale operaties, met inbegrip van evacuatieoperaties en contraterrorisme-operaties;

– deelname aan politiemissies, waaronder die van de Europese Gendarmerie-eenheid, met functionarissen en eenheden van het Commando Koninklijke marechaussee en aan kleinschalige missies met een civiel-militair karakter;

– beschikbaarstelling van militaire deskundigen ten behoeve van de training en advisering van veiligheidsorganisaties in andere landen;

– verlening van internationale noodhulp op verzoek van civiele autoriteiten;

• bijdragen binnen de grenzen van het Koninkrijk aan de veiligheid van onze samenleving, onder civiel gezag. Het gaat hierbij in het bijzonder om:

– de uitvoering van nationale taken, zoals de grensbewaking door het Commando Koninklijke marechaussee en de Kustwacht;

– militaire bijstand bij de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde evenals de handhaving van de openbare orde en veiligheid, zoals met bijzondere bijstandseenheden en de explosievenopruiming;

– militaire bijstand bij de bestrijding van rampen.

Zekere en te verwachten missies en bijdragen

Onderstaande overzichten geven de zekere en te verwachten missies en bijdragen in 2010 weer. Het Commando Koninklijke marechaussee is bij de meeste daarvan betrokken. Dit is in het tweede schema niet apart vermeld.

* SSR-missies, of missies met een SSR-component

** Deze plaatsingen zijn geen missies en worden niet uit de HGIS gefinancierd.

Onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

In 2009 is door Defensie een eerste RPE-evaluatieonderzoek van een aspect van het ambitie niveau als pilot uitgevoerd. Uit deze pilot blijkt dat deze manier van evalueren weinig bruikbare resultaten oplevert. Het vinden van een verband tussen de ambities, de daarvoor bestede middelen en het beoogde effect blijft lastig. Dit komt overeen met de bevindingen van de Algemene Rekenkamer die in haar rapport bij het Jaarverslag 2008 van het ministerie van Defensie (Kamerstuk 31 924 X, nr. 2 d.d. 20 mei 2009) stelt dat het vrijwel onmogelijk is de effecten van de inzet van de Nederlandse krijgsmacht exact te meten. Extra nadruk op de activiteiten en prestaties ter compensatie van het gebrek aan effectinformatie is gewenst. Op die manier wordt inzichtelijk voor de Tweede Kamer waaraan het geld is besteed. Daarom is de programmering van de evaluaties aangepast en wordt afgezien van verdere beleidsdoorlichtingen van aspecten van het ambitieniveau. Defensie richt zich in de verantwoording van het gevoerde beleid op de verrichte activiteiten en geleverde prestaties. Hierbij ligt het accent op belangrijke activiteiten van Defensie zoals de operaties, materieel en personeel. In onderstaande tabel is de programmering van de evaluaties en rapportages opgenomen.

¹ Op basis van het Toetsingskader wordt zes maanden na beëindiging van een missie een eindevaluatie aangeboden. Tevens wordt jaarlijks op de 3e woensdag van mei een tussentijdse evaluatie aangeboden over alle lopende missies.

² Gezamenlijke beleidsunit van Verkeer en Waterstaat en Defensie.

Toelichting op bovenstaande tabel

Evaluatie missies (Toetsingskader)

De bijdragen aan missies zijn de meest in het oog springende activiteiten van Defensie. Het Toetsingskader voorziet in een evaluatie van de missies. In de tabel zijn de verschillende missies en de momenten waarop deze worden geëvalueerd opgenomen.

Vervanging en slijtage van materieel Afghanistan

Aan de reguliere defensiebegroting zijn middelen toegevoegd voor uitgaven die het gevolg zijn van de inzet in Afghanistan. De tabel geeft aan wanneer de Kamer een evaluatie van besteding van deze middelen ontvangt.

Van Geel-gelden (2008–2009)

In 2008 is het defensiebudget met € 50 miljoen verhoogd. Een even groot bedrag is toegevoegd in 2009. De Van Geel-gelden zijn noodzakelijk voor de vroegtijdige vervanging van materieel dat is ingezet bij de operatie ISAF Stage III. Beide bedragen zijn toegevoegd aan het artikelonderdeel Investeringen landstrijdkrachten, daar het hier gaat om grondgebonden materieel. Dit materieel betreft onder andere wapens, voertuigen, geniematerieel en communicatie- en waarnemingsapparatuur. De Kamer ontvangt in 2010 een evaluatie van de inzet van de middelen.

Bos-gelden (2010 – 2011)

In de artikel-100 brief over de verlenging van de Nederlandse bijdrage aan ISAF is gemeld dat het kabinet heeft besloten om ook na 2008 twee keer € 50 miljoen (Bos-gelden) toe te voegen aan de Defensiebegroting. Evenals de Van Geel-gelden zullen de Bos-gelden in beginsel worden bestemd voor de vervroegde vervanging van door inzet versleten materieel. Voor de korte termijn is vervanging van het materieel afgedekt met de Van Geel-gelden. De voorziene vervangingsbehoefte naar aanleiding van de verlenging speelt in de daarop volgende jaren 2010 en 2011. De Kamer ontvangt in 2012 een evaluatie van de inzet van de middelen.

Materieel (2010)

Projecten met een financiële omvang van € 250 miljoen of meer die vallen onder het Defensie Materieel Proces (DMP) worden geëvalueerd in de zogeheten DMP-E fase. Een dergelijke evaluatie omvat twee evaluatiemomenten: de projectevaluatie direct na afsluiting van het project die zich richt op het projectverloop, en een evaluatie enige tijd na ingebruikname die zich richt op de gebruikservaringen. De Kamer is in 2009 reeds geïnformeerd over de voltooide projectevaluatie van het project Luchtverdedigings- en Commandofregat (LCF) (Kamerstuk 22 800 X, nr. 23 van 22 mei). In het begrotingsjaar 2010 is de projectevaluatie van de materieelprojecten Pantserhouwitser en Fennek voorzien.

Daarnaast ontvangt de Kamer jaarrapportages van de grote projecten Vervanging F-16, NH-90 en Vervanging Pantservoertuigen M-577 en YPR.

Personeel

Werving en Behoud (2011)

In 2008 is het actieplan Werving en Behoud gepresenteerd. Dit actieplan omvatte een aantal maatregelen die moeten bijdragen aan een verbeterde vulling van de krijgsmacht. Een aantal van de genoemde maatregelen heeft een tijdelijk karakter en dient in 2010 te worden geëvalueerd. Gelet op de gewijzigde economische en arbeidsmarktsituatie is besloten het gehele actieplan 2010 te evalueren. Het evaluatiedocument is in 2011 beschikbaar.

Herinrichting personele functiegebied (2011)

In 2002 is gestart met het project Herinrichting personele functiegebied. Het plan van aanpak voorzag in een gefaseerde uitvoering, waarbij investeringen in vooral IV/ICT (PeopleSoft) en een andere wijze van ondersteuning (een centraal Diensten Centrum Human Recources) moesten leiden tot structurele besparingen in de P&O-diensten bij Defensie. Dit project wordt in 2010 voltooid en geëvalueerd. Het evaluatiedocument is in 2011 beschikbaar.

Overig

Tussentijdse evaluatie Speer (2010)

Defensie zet de verbetering van haar interne informatievoorziening onverminderd voort. Het programma SPEER – de integratie van de materieellogistieke en financiële processen en de invoering van Enterprise Resource Planning (ERP) software – is in dit kader toonaangevend. In 2008 is ERP in het financiële functiegebied ingevoerd (het project FINAD) en vanaf 2009 worden geleidelijk de materieellogistieke processen geïntegreerd. De invoering van ERP wordt in 2010 tussentijds geëvalueerd.

Gezamenlijke Air Traffic management beleidseenheid (2010)

In 2005 zijn Defensie en Verkeer en Waterstaat gestart met een gezamenlijke beleidseenheid die tot doel heeft «eenheid van nationaal luchtvaartbeleid» te bewerkstelligen. Deze beleidseenheid wordt in 2010 geëvalueerd.

Sourcingtoets Paresto (2010)

De defensiecateraar Paresto is een baten-lastendienst die thans al in belangrijke mate gebruik maakt van de diensten van particuliere bedrijven. Op dit moment wordt een sourcingtoets uitgevoerd waarbij wordt bezien of verdere samenwerking (in enigerlei vorm) mogelijk en wenselijk is en kan leiden tot verdere efficiencywinst. Het evaluatiedocument is in 2010 beschikbaar.

Sourcingtoets Diensten Centrum Human Recources (2012)

Het Diensten Centrum Human Recources (DCHR) is een relatief nieuw dienstencentrum bij het CDC dat het lijnmanagement defensiebreed ondersteunt bij de uitvoering van de P&O taken. Het DCHR is opgezet als onderdeel van het project Herinrichting Personele Functiegebied en is in eerste instantie volledig in eigen beheer gerealiseerd. In 2011 is een sourcingtoets voorzien om de afweging te kunnen maken tussen zelf doen, samenwerken of uitbesteden. Het evaluatiedocument is in 2012 beschikbaar.

Budgetflexibiliteit

De budgetflexibiliteit wordt in onderstaande tabel per beleidsartikel weergegeven. De budgetflexibiliteit per operationele doelstelling is nog niet mogelijk, daar de huidige in gebruik zijnde geautomatiseerde systemen hierop niet zijn ingericht.

2.2.1 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties – beleidsartikel 20

Algemene doelstelling

Het ministerie van Defensie draagt in belangrijke mate bij aan een duurzame internationale rechtsorde en stabiliteit.

Omschrijving van de samenhang in beleid

Nederland draagt onverminderd bij aan de handhaving en bevordering van de internationale rechtsorde. Nederland voert daartoe een actief veiligheidsbeleid dat zich niet beperkt tot de zorg voor de veiligheid van het eigen land en die van de bondgenoten, maar zich uitstrekt tot breed opgezette conflictpreventie, crisisbeheersing en vredesopbouw, zowel in Europa als daarbuiten. Deelnemen aan crisisbeheersingsoperaties maakt daar deel van uit.

Verantwoordelijkheid

De minister is verantwoordelijk voor de uitvoering van het besluit tot uitzending, dat wil zeggen de inzet van militaire capaciteiten voor crisisbeheersingsoperaties.

Succesfactoren

Het behalen van de algemene doelstelling hangt onder meer af van de ernst en achtergronden van het conflict, de betrokkenheid van de internationale gemeenschap, de samenwerking met hulporganisaties, de steun van de plaatselijke bevolking en de opstelling van de conflictpartijen.

Budgettaire gevolgen van het beleid

Ten laste van dit beleidsartikel worden de additionele uitgaven voor crisisbeheersingsoperaties geraamd en verantwoord als onderdeel van de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS). Voor de genoemde operaties betreft dit de direct met de operaties verband houdende uitgaven die niet zouden worden gemaakt bij een reguliere bedrijfsvoering.

Operationele doelstellingen

Operationele doelstelling 1:

Vrede en stabiliteit in Europa/Balkan

Motivering

De Balkan is een prioriteitsgebied in het Nederlandse veiligheidsbeleid. Defensie steunt dit beleid door een bijdrage te leveren aan zowel militaire als civiele missies in deze regio.

Instrumenten

EUFOR Althea

De EU heeft in december 2004 de operatie in Bosnië-Herzegovina van de NAVO onder de naam Althea overgenomen. Als onderdeel van het EU-besluit tot verkleining van deze militaire operatie is de omvang van de Nederlandse bijdrage de afgelopen jaren teruggebracht van 530 in 2004 tot het huidige aantal van 85 militairen. Tegelijkertijd is een Regional Control and Coördination (RCC)-organisatie opgezet waarbij Nederland de leiding heeft over de regio Noord. Deze organisatie is ingericht volgens het Liaison and Observation Team (LOT)-concept. De LOT-organisatie wordt gevuld door militairen van diverse eenheden die wonen en werken tussen de lokale bevolking. Zij bemiddelen, indien nodig, tussen hen en de lokale en regionale bestuurders. Ook verzamelen ze informatie over de (politiek-maatschappelijke) situatie in het gebied. De elf LOT-huizen in RCC Noord worden bewoond door militairen uit Nederland, Roemenië, Bulgarije, Chili en Zwitserland. De RCC-organisatie wordt door een kleine ondersteuningseenheid geassisteerd. Daarnaast levert Nederland een bijdrage aan het NAVO-hoofdkwartier te Sarajevo, de Integrated Police Unit (IPU) en het HQ EUFOR (ongeveer 32 personen). Het kabinet heeft de Kamer in mei 2009 geïnformeerd over zijn besluit om de Nederlandse militaire bijdrage aan de EU-geleide troepenmacht in Bosnië-Herzegovina met twaalf maanden voort te zetten tot juni 2010.

European Union Rule of Law Mission in Kosovo (EULEX Kosovo)

EULEX heeft tot doel het bestuur, de politie, justitie en douane van Kosovo te ondersteunen. In totaal nemen tweeduizend mensen deel aan deze missie waarvan het mandaat loopt tot 14 juni 2010. Nederland heeft op 4 maart 2008 Kosovo als onafhankelijke staat erkend en de Nederlandse regering steunt de rol van de EU bij de ontwikkeling van de rechtsstaat in de jonge republiek Kosovo. Nederland acht stabiliteit in Kosovo en de gehele Balkan-regio van groot belang. De hulp bij het ontwikkelen van een goed functionerende rechtsstaat in Kosovo moet mede in dat licht worden gezien. Goede politie en justitie in Kosovo vormen bovendien een voorwaarde voor het gezamenlijk en op Europees niveau effectief bestrijden van grensoverschrijdende misdaad en illegale immigratie. Op 20 maart 2008 besloot de regering daarom tot een Nederlandse bijdrage van 40 tot 60 deskundigen van het Commando Koninklijke marechaussee, civiele politie en justitie. De Nederlandse bijdrage aan de missie, die sinds 6 april 2009 volledig operationeel is, bestaat momenteel uit vijf marechaussees en veertien civiele politiefunctionarissen, evenals justitiële en civiele deskundigen. De additionele uitgaven voor de Nederlandse deelname aan EULEX zijn meerjarig in de raming voor crisisbeheersingsoperaties opgenomen.

Kosovo Force (KFOR)

KFOR heeft tot doel het creëren en in stand houden van een veilige en stabiele omgeving, inclusief de openbare orde. Op 11 juni 2009 heeft de NAVO-raad besloten om KFOR stapsgewijs te verkleinen tot een afschrikkingsmacht van ongeveer 2 000 militairen. Voor iedere stap in het reductieproces is goedkeuring van de NAVO-raad vereist. De Raad zal ieder besluit baseren op een zorgvuldige afweging van de politieke en de veiligheidssituatie in de regio. De eerste stap voorziet in een reductie van 13 800 naar 10 000 militairen voor januari 2010. Nederland draagt tot 1 oktober 2009 met vier staffunctionarissen bij aan KFOR. Daarnaast is een National Support Element opgericht, bestaande uit twee marechaussees, ter ondersteuning van de Nederlandse aanwezigheid in Kosovo.

EU Police Mission in Bosnia (EUPM)

Het mandaat van EUPM is per 1 januari 2006 vernieuwd, waarbij de missie is verkleind tot 388 personen (van wie 170 internationale politiefunctionarissen). Deze vervolgmissie had een mandaat voor twee jaar en richtte zich op capaciteitsopbouw van het politieapparaat, met een versterkte aandacht voor ondersteuning bij de bestrijding van de georganiseerde misdaad. Het kabinet heeft op 24 mei 2006 de Kamer geïnformeerd (Kamerstuk 29 521 X, nr. 25) over zijn besluit voor de bijdrage van tien politiefunctionarissen aan de tweede fase van EUPM, bestaande uit zes civiele politiefunctionarissen en vier marechaussees. In december 2007 is het EU-mandaat voor deze missie verlengd tot 31 december 2009. Nederlandse besluiten over mogelijke verlenging zijn gekoppeld aan de duur van een vernieuwd mandaat. In december 2009 dient de EU te besluiten over een mogelijk vervolg van de huidige missie.

Operationele doelstelling 2:

Vrede en stabiliteit in Afghanistan

Motivering

In het buitenlandse veiligheidsbeleid heeft Afghanistan prioriteit. Defensie steunt de vrede en veiligheid in Afghanistan door bijdragen aan de NAVO- en EU-missies.

Instrumenten

International Security Assistance Force (ISAF)

ISAF heeft van de VN het mandaat gekregen om de Afghaanse regering in geheel Afghanistan te assisteren bij het handhaven van de veiligheid. Het NAVO-operatiegebied beslaat sinds oktober 2006 geheel Afghanistan. De hoeksteen van de NAVO-inzet wordt gevormd door de zogenaamde «Provincial Reconstruction Teams» (PRT). Nederland heeft sinds medio 2006 een PRT ontplooid in Uruzgan. Verder levert Nederland een bijdrage aan de hoofdkwartieren van ISAF en CSTC-A, het hoofdkwartier van Regional Command South in Kandahar en de organisatie van het vliegveld van Kandahar. Bovendien stelt Nederland jachtvliegtuigen (F-16’s) en helikopters (Apache en Cougar of Chinook) ter beschikking aan ISAF. Sinds medio 2006 heeft Nederland de leidende verantwoordelijkheid in de provincie Urzugan. Daar wordt nauw samengewerkt met Australië, Frankrijk, Singapore en Slowakije, waardoor de belasting van de Nederlandse krijgsmacht wordt verlicht. De op politiek niveau toegezegde steun van Hongarije zal in de tweede helft van 2010 worden gerealiseerd. Tot die tijd zal Nederland zelf in de benodigde capaciteiten voorzien. Het betreft een trainingsteam voor het Afghaanse leger dat in de periode van juli 2009 tot uiterlijk 1 augustus 2010 wordt ingezet.

ISAF Redeployment

Het jaar 2010 zal in het teken staan van de planning en uitvoering van de redeployment, in overeenstemming met de politieke besluitvorming hierover. Voor wat betreft de Nederlandse inzet in Afghanistan in 2010 verwijst de regering naar de zogenaamde artikel 100-brief d.d. 30 november 2007 (Kamerstuk 27 925, nr. 279).

EU Police-mission (EUPOL) Afghanistan

Op 15 juni 2007 is de EU-politiemissie van start gegaan in Afghanistan met een focus op Kabul. De missie is inmiddels in heel Afghanistan op landelijk, regionaal en provinciaal niveau actief en richt zich hoofdzakelijk op de begeleiding en ondersteuning van de hervorming en professionalisering van de Afghaanse politie en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Hierbij wordt vooral aandacht besteed aan de raakvlakken van politie met Rule of Law. Eind 2008 besloot de EU de missie stapsgewijs uit te breiden tot een uiteindelijke omvang van 400 internationale medewerkers. Sinds de zomer van 2009 heeft de missie een omvang van 250 medewerkers. De Nederlandse aanwezigheid van EUPOL in Uruzgan is in 2009 verhoogd naar vijf functies (drie marechaussees en twee politiefuncionarissen) met een focus op het mentoren van de Afghaanse trainers van het Provincial Training Center nabij Kamp Holland. Daarnaast zijn vier civiele politiefunctionarissen en twee civiele medewerkers werkzaam in Kabul, en is een marechaussee geplaatst bij het EUPOL regionale hoofdkwartier in Kandahar.

De missie kent een initiële duur van drie jaar (tot juni 2010). Het Nederlandse kabinet heeft in eerste instantie ingestemd met deelname voor één jaar vanaf het moment van uitzending. De verlenging van de Nederlandse bijdrage aan EUPOL Afghanistan is gekoppeld aan de duur van de Nederlandse ISAF-missie en is tot op heden ieder jaar stilzwijgend verlengd. De additionele kosten van de Nederlandse bijdrage aan EUPOL zijn meerjarig opgenomen in de raming voor crisisbeheersingsoperaties.

Operationele doelstelling 3:

Vrede en stabiliteit in het Midden-Oosten

Motivering

Het vredesproces in het Midden-Oosten is een belangrijke beleidsprioriteit in het Nederlandse buitenlandbeleid.

Instrumenten

EU Border Assistance Mission (EUBAM) Rafah

De EU Border Assistance Mission Rafah (EUBAM Rafah) vormt de derde partij bij de grensovergang Gaza-Egypte en heeft als taak om actief de grensbewaking van het Rafah Crossing Point door de Palestijnse Autoriteit (PA) te monitoren en te begeleiden. De missie richt zich op observatie en capaciteitsopbouw van de Palestijnse grenswachten. De missie is op 25 november 2005 op verzoek van Israël en de PA van start gegaan nadat Israël zich in de zomer van dat jaar had teruggetrokken uit de Gaza-strook. Er is toen een Agreement on Movement and Access 2005 (AMA) gesloten tussen Israël en de PA om de bewegingsvrijheid van de Palestijnen te vergroten. De EUBAM is opgericht door EU Raadsbesluit 2005/889/CFSP van 12 december 2005. Sinds de machtsovername in de Gaza-strook door Hamas in juni 2007 is de missie niet meer operationeel. Het mandaat van EUBAM Rafah loopt af op 24 november 2009. Na afloop van het Gaza conflict in januari 2009 is een Nederlandse functionaris uitgezonden naar het operatiegebied om te helpen bij het treffen van voorbereidingen voor een mogelijke reactivering van de missie. Daarover kon echter met de betrokken partijen in de regio geen overeenstemming worden bereikt. Nederland heeft drie marechaussees op stand-by staan die binnen korte tijd kunnen worden uitgezonden in het geval van reactivering van de missie.

United Nations Truce and Supervision Organization (UNTSO)

De taak van UNTSO is het observeren van de afgesproken bestandslijnen tussen Libanon, Syrië en Israël. UNTSO bestaat – na de reorganisatie van 2008 – uit een tweetal observatiegroepen: de Observer Group Lebanon (OGL) en de Observer Group Golan (OGG). Het UNTSO-hoofdkwartier bevindt zich in Jeruzalem. Daarnaast heeft UNTSO nog vertegenwoordigingen in Beiroet, Ismailiyah en Damascus. Het observeren van de bestandslijnen door UNTSO gebeurt onder operationele controle van de VN-veiligheidstroepen ter plaatse. In Libanon betreft het de UN Interim Force in Lebanon (UNIFIL) en op de Golanhoogte de UN Disengagement Observer Force (UNDOF). Nederland levert al vanaf 1956 een bijdrage aan deze waarnemersmissie in het Midden-Oosten. De Nederlandse deelname aan deze doorlopende missie is voor onbeperkte duur en bestaat uit twaalf militairen. De additionele uitgaven voor de Nederlandse deelname aan UNTSO zijn, vanwege de onbeperkte duur, meerjarig in de raming voor crisisbeheersingsoperaties opgenomen.

Operationele doelstelling 4:

Vrede en stabiliteit in Afrika

Motivering

Binnen het Nederlandse buitenlandse veiligheidsbeleid geniet Afrika bijzondere aandacht. In Afrika concentreert Nederland zich op de prioritaire regio’s, zijnde delen van de Hoorn van Afrika en de Grote Meren. De Nederlands militaire bijdrage aan het geïntegreerde buitenlandse veiligheidsbeleid in Afrika heeft voornamelijk plaats via deelname aan VN- en EU-missies. Tevens levert Nederland op verzoek van het ministerie van Buitenlandse Zaken militaire adviseurs ten behoeve van Security Sector Development (SDD) activiteiten in Afrika.

Instrumenten

EU NAVFOR ATALANTA

Met de start van operatie Atalanta op 8 december 2008 is de eerder door Nederland bepleite EU-bijdrage aan de beveiliging van humanitaire transporten voor de kust van Somalië een feit geworden. De EU-bijdrage behelst een structurele inzet gedurende twee jaar. De hoofdtaken van deze missie bestaan uit maritieme bescherming van humanitaire transporten voor mensen die afhankelijk zijn van humanitaire hulp in Somalië als gevolg van het aanhoudende geweld en de instabiele politieke situatie in dat land, de bescherming van kwetsbare schepen en het afschrikken van piraten. Door zijn bijdrage aan de operatie Atalanta geeft Nederland eveneens gevolg aan oproepen van de VN-Veiligheidsraad, in het bijzonder de VN-Veiligheidsraadresoluties 1814, 1816 en 1846 (2008), om een gecoördineerde inzet in de territoriale wateren van Somalië te ondersteunen, ter bescherming van humanitaire transporten en ter afschrikking van piraterij. Met de inzet van een fregat en het leveren van de Force Commander levert Nederland in de tweede helft van 2009 een substantiële bijdrage aan deze eerste maritieme EVDB-operatie.

NATO ALLIED PROTECTOR/OCEAN SHIELD

De opdracht van de NAVO-operatie ALLIED PROTECTOR is om door fysieke aanwezigheid de veiligheid te vergroten langs de commerciële scheepvaartroutes in het zeegebied rond de Hoorn van Afrika. De ontplooide eenheden patrouilleren daartoe in het zeegebied en voorzien in een maritieme presentie, teneinde piraterijactiviteiten en gewapende overvallen te ontmoedigen en te verstoren. Indien nodig worden van piraterij dan wel van gewapende overvallen verdachte schepen aangehouden en doorzocht. ALLIED PROTECTOR werd ondernomen door marineschepen van de permanente NAVO-vloot, de Standing NATO Maritime Group-1, en is ingezet in de periode van 27 maart 2009 tot 1 juli 2009. Nederland heeft bijgedragen aan ALLIED PROTECTOR met het fregat Hr.Ms. De Zeven Provinciën. Na 1 juli 2009 is de operatie verder gegaan onder de naam OCEAN SHIELD, waaraan marineschepen van de permanente NAVO-vloot, de Standing NATO Maritime Group-2, deelnemen.

United Nations Mission in Soedan (UNMIS)

UNMIS heeft als taak te verifiëren of de partijen hun toezeggingen nakomen en ziet erop toe dat de afspraken in het Comprehensive Peace Agreement (CPA) op militair gebied worden uitgevoerd. De regering van Soedan en de Sudan People’s Liberation Movement (SPLM) zijn in het CPA overeengekomen dat de VN zullen toezien op de naleving. UNMIS beschikt momenteel over ruim 8 700 bewapende militairen, ongeveer 560 waarnemers en 640 politiefunctionarissen. De militaire waarnemers en politiefunctionarissen voeren hun taken ongewapend uit. De missie is op 24 maart 2006 geïnstalleerd. Het kabinet heeft in april 2009 besloten om de Nederlandse personele bijdrage aan de VN-vredesmissie in Soedan (UNMIS) van dertien militaire waarnemers, vijftien politiefunctionarissen (elf marechaussees en vier civiel) en enkele staffunctionarissen, met één jaar te verlengen.

United Nations and African Union Mission in Darfur (UNAMID)

Als gevolg van het conflict in de regio Darfur (West Soedan) is er een groot aantal vluchtelingen en IDP’s (Internaly Displaced Persons). Deze mensen verblijven in diverse vluchtelingenkampen in de regio. UNAMID heeft als taak om een veilige omgeving te creëren voor hulporganisaties die humanitaire hulp verlenen aan de bevolking van de vluchtelingenkampen. De opbouw van de UNAMID-troepenmacht heeft aanzienlijke vertraging opgelopen ten opzichte van het originele plan. Momenteel zijn twee Nederlandse militairen geplaatst in het hoofdkwartier van UNAMID in El Fasher. Zij assisteren in de staf bij de planning en ontwikkeling van de missie. De VN heeft het mandaat van UNAMID met een jaar verlengd tot 1 juli 2010.

Bureau intégré des Nations Unies au Burundi (BINUB)

Op verzoek van de regering van Burundi verleent de VN assistentie bij de ontwikkeling van leger en politie in Burundi. Tevens draagt de VN met BINUB zorg voor de coördinatie tussen de diverse aanwezige donorlanden. Nederland draagt sinds 1 januari 2007 met een officier bij aan de staf van BINUB. Het mandaat van BINUB loopt eind 2009 af. De verwachting is dat de missie zal worden verlengd met minimaal een jaar. De Nederlandse bijdrage aan de multilaterale BINUB-missie wordt na 2009 beëindigd. In Burundi zijn diverse SSD-activiteiten gepland en gaande.

Adviserende en bijstandverlenende missie van de EU ten behoeve van de hervorming van de veiligheidssector in de Democratische Republiek Congo (EUSEC)

Een belangrijke reden voor de voortdurende instabiliteit in de Democratische Republiek Congo (DRC) is het feit dat er onvoldoende voortgang wordt geboekt in het ontwapenen van de rebellen en de vorming van een nieuw geïntegreerd Congolees leger, de Forces Armées de la République Democratique du Congo (FARDC). Op verzoek van de regering van de DRC verleent de EU advies en bijstand ten behoeve van de hervorming van de veiligheidssector, met als doel bij te dragen aan de Congolese inspanningen om het Congolese leger te herstructureren en te hervormen. Dit gebeurt door met specifieke EUSEC-expertise bij te dragen aan de integratie van het Congrès National pour la Défense du Peuple (CNDP) en andere gewapende groepen, en via een aantal concrete projecten. EUSEC heeft in de eerste plaats een adviserende rol bij de hervorming van het leger maar vult deze rol op coherente wijze aan door projecten op gebieden als gender, mensenrechten, volksgezondheid en infrastructuur, die door de lidstaten en/of de EU worden gefinancierd of opgestart, uit te voeren en hierop toezicht te houden. Nederland draagt met drie militairen bij aan deze EU militaire missie gericht op Security Sector Development. Het mandaat voor EUSEC is op basis van een zogenoemde «no cost extension» verlengd tot 30 september 2009. Over eventuele verlenging zal in het najaar van 2009 worden besloten.

Operationele doelstelling 5:

Vrede en stabiliteit in Irak

Motivering

Nederland en de Europese Unie steunen de democratisch gekozen Iraakse regering en haar inspanningen om vooruitgang te boeken in het politieke proces, de nationale verzoening te bevorderen, de rechtsstaat te versterken en de openbare orde te herstellen.

Instrumenten

NAVO-trainingsmissie in Irak (NTM-I)

Deze NAVO-missie heeft als doel het assisteren van de Iraakse regering bij het versterken van de interne veiligheid door middel van het ondersteunen bij de opbouw van de Iraakse veiligheids-organisaties. Nederland levert sinds februari 2005 een bijdrage aan de NAVO-trainingsmissie in Irak. Het oorspronkelijk mandaat van de missie bestond uit het doorlopen van vier fases. Fase één betrof het in kaart brengen van de benodigde activiteiten van de missie. In fase twee werd begonnen met de uitvoering van de activiteiten door stapsgewijs verschillende opleidingsinstituten op te richten. In fase drie wordt de verantwoordelijkheid voor de trainingsactiviteiten geleidelijk overgedragen aan de Iraakse autoriteiten. In de vierde fase zal deze overdracht zijn voltooid. De missie bevindt zich thans in de overgang van fase drie naar vier. In de huidige planning zal de missie eind 2009 haar oorspronkelijke doelen hebben bereikt en zal zij op verzoek van de Iraakse regering wellicht een andere focus krijgen, bijvoorbeeld minder militair en meer civiel, of juist een verbreding en verdieping van de training voor officieren. Recent is besloten de Nederlandse bijdrage aan deze missie per medio augustus 2009 om te zetten in een bijdrage ten behoeve van de omvorming van de missie (vijf militairen) tot en met december 2009 (Kamerstuk 29 521 en23 432, nr. 111 d.d. 26 juni 2009).

Operationele doelstelling 6:

Veiligheid en stabiliteit in de Perzische Golf

Motivering

Nederland hecht vanwege het internationale veiligheidsbeleid en het economisch belang grote waarde aan de waarborging van de continuïteit en veiligheid van al het maritieme verkeer in de wateren van het Arabisch schiereiland.

Instrumenten

In de strijd tegen het internationale terrorisme draagt Nederland bij aan het bestrijden van internationale terroristische netwerken. Een onderdeel daarvan is het aan terroristische organisaties ontzeggen van het gebruik van de zee evenals het voorkomen van terroristische aanslagen op zee en aan de wal.

Combined Maritime Forces (CMF)

Nederland draagt met twee militairen bij aan de staf van het hoofdkwartier van de CMF in Bahrein. Een maritieme bijdrage in de Perzische Golf staat voor 2009 niet in de planning, anders dan een incidentele bijdrage van stafofficieren aan de staf van de Combined Task Force (CTF) 150 of CTF 151.

Netherlands Liaison Team USCENTCOM (NLTC)

In verband met de coördinatie en het volgen van de ontwikkelingen in de Verenigde Staten in de strijd tegen het internationale terrorisme en voor de operatie ISAF heeft Nederland bij het Amerikaanse Central Command (USCENTCOM) in Tampa het NLTC geplaatst dat bestaat uit vier militairen.

Overige missies

Bijdrage aan politiemissies

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) draagt jaarlijks met ongeveer 40 civiele politiefunctionarissen bij aan diverse operaties. In 2009 worden civiele politiefunctionarissen ingezet in Bosnië, Cyprus, Soedan, Afghanistan, Kosovo en Servië. De additionele kosten van deze inzet worden, conformKamerstuk 27 476 nr. 1d.d. 27 oktober 2000, geraamd op beleidsartikel 20 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties.

NAVO CRO/EU-contributies

Nederland draagt bij aan de gemeenschappelijke uitgaven van de NAVO (NATO Crisis Response Operations) en de Europese Unie (ATHENA).

Ontvangsten

De ontvangsten hebben voornamelijk betrekking op de vergoedingen van de EU-, NAVO- en VN-partners voor de door Nederland geleverde diensten en/of ingezette personele en materiële middelen.

Operationele evaluatie

De inzet van operationele eenheden van de krijgsmacht is onderhevig aan een continu evaluatieproces. Hiermee wordt bereikt dat nieuwe ervaringen tijdig worden onderkend en dat hieruit defensiebreed lering wordt getrokken. Bij het bepalen van het resultaat van de inzet is het lastig de exacte relatie aan te geven tussen de maatschappelijke effecten en de Nederlandse inzet. Bovendien is de opzet van de operaties zo verschillend ten aanzien van onder meer geografische locatie, wijze van militair optreden, en geweldsniveau, dat een eenduidige meetsystematiek nauwelijks mogelijk is. Na afloop van elke inzet wordt in de eindevaluatie waar mogelijk ingegaan op het resultaat van de operatie (wat was beoogd en wat is uiteindelijk met welke inspanning bereikt). Gelijktijdig met het jaarverslag 2009 wordt in de periodieke evaluaties ingegaan op het verloop van de kleinschalige Nederlandse defensiebijdragen aan missies en SSR-inzet.

2.2.2. Commando zeestrijdkrachten – beleidsartikel 21

Algemene doelstelling

Het Commando zeestrijdkrachten (CZSK) levert operationeel gerede maritieme expeditionaire capaciteit voor nationale en internationale operaties.

Omschrijving van de samenhang in het beleid

Voor de maritieme capaciteit van de krijgsmacht moet het CZSK maritieme eenheden operationeel gereed stellen en houden. Zeestrijdkrachten zijn zowel voor expeditionaire als voor nationale taken inzetbaar. Omdat zij het vereiste materieel en voorraden meevoeren, zijn zeestrijdkrachten in hoge mate logistiek onafhankelijk van het gebied waarin zij opereren en kennen zij hierdoor een grote strategische en tactische mobiliteit. Waar voorheen maritieme operaties op open zee centraal stonden, hebben de veranderingen in de internationale veiligheidssituatie geleid tot een grotere aandacht voor maritieme en amfibische operaties in kustwateren, inclusief de beveiliging van verkeersroutes en -knooppunten.

De taken en opdrachten van de zeestrijdkrachten kunnen worden onderscheiden in de categorieën: veiligheid op zee, veiligheid vanuit zee en nationale maritieme taken. Veiligheid op zee betreft de bescherming van het legitiem gebruik van de zee, alsmede het beheersen van (delen van) de zee en het vermogen een ander het gebruik van de zee te ontzeggen. Ook interdictie- (verbods-) en blokkadeoperaties vallen in deze categorie, evenals maritieme presentie en surveillance en de bestrijding van piraterij en smokkel.

Veiligheid vanuit zee omvat maritieme en amfibische operaties die erop gericht zijn operaties op het land te initiëren, te leiden en te ondersteunen. De zee wordt veiliggesteld als uitvalsbasis waarna vanuit zee doelen worden bestreden en eenheden aan land worden gezet. De benodigde maritieme expeditionaire capaciteit, bestaande uit vloot- en marinierseenheden aangevuld met helikoptercapaciteit vanuit het CLSK, wordt daartoe bijeengebracht in een maritieme taakgroep waarvan de samenstelling is toegesneden op de specifieke taak. Onderzeeboten kunnen deel uitmaken van zo’n taakgroep, maar zijn ook geschikt voor langdurige zelfstandige operaties ten behoeve van onder meer verkenningen. Daarnaast kan het CZSK ook humanitaire noodhulp verlenen.

Nationale maritieme taken omvatten onder andere de uitvoering van kustwachttaken, de uitvoering van opsporings- en reddingstaken, maritieme explosievenopruiming en hydrografische opnamewerkzaamheden. Daarnaast garandeert het CZSK voortdurend de beschikbaarheid van personeel en middelen in het kader van de gemaakte afspraken over civiel-militaire samenwerking.

Verder kan het CZSK met eenheden of individuele militairen, samen met andere operationele commando’s (joint), bijdragen leveren aan operaties die niet een specifiek maritiem karakter hebben.

Deze veelzijdige inzetbaarheid op en vanuit zee met sterk wisselende rollen betreft zowel de organisatie als geheel als de kleinere eenheden en de individuele militair. Het opleiden en trainen voor maritieme gevechtsoperaties in het hoogste deel van het geweldsspectrum is daarbij de grondslag voor een effectieve inzet in de lagere delen van het geweldsspectrum bij alle soorten van operaties, met inbegrip van de uitvoering van nationale taken. Om voortdurend eenheden gereed te hebben voor het optreden in het gehele geweldsspectrum is de operationele gereedheid van het CZSK gelaagd opgebouwd.

Verantwoordelijkheid

De minister is verantwoordelijk voor het vaststellen van de mate van gereedheid, de omvang en de samenstelling van het Commando zeestrijdkrachten.

Externe factoren

Het behalen van de algemene doelstelling hangt af van de beschikbaarheid van voldoende opgeleid, geoefend en gemotiveerd personeel, voldoende materieel dat voldoet aan alle operationele vereisten en de mogelijkheden hier realistisch mee op te leiden en te oefenen. De personele vulling wordt mede bepaald door niet-beïnvloedbare factoren als demografische ontwikkeling en de economische situatie. Het kunnen beschikken over het gewenste materieel wordt mede bepaald door niet-beïnvloedbare factoren, zoals het risico op complexe materiële problemen die alleen met een meerjarig verbetertraject kunnen worden aangepakt. De geoefendheid van maritieme eenheden is afhankelijk van voldoende oefen- en trainingsmogelijkheden in binnen- en buitenland waarbij zowel intern, met andere operationele commando’s (joint) als met buitenlandse eenheden (combined) wordt geoefend.

Budgettaire gevolgen van het beleid

De financiële middelen die het Commando zeestrijdkrachten ter beschikking staan voor de verwezenlijking van de operationele doelstellingen zijn in de volgende tabel opgenomen.

Verdeling operationele doelstellingen

In onderstaande tabel zijn de voor de operationele eenheden geraamde uitgaven verdeeld naar de operationele doelstellingen.

Operationele doelstellingen

Operationele doelstelling 1:

Beschikken over maritieme expeditionaire eenheden voor geplande internationale en nationale inzet.

Motivering

Operationeel gereed gestelde eenheden worden ingezet voor internationale en nationale operaties om bij te dragen aan de uitvoering van de drie hoofdtaken van Defensie. Het betreft hier onder andere de inzet waarop een artikel 100-procedure van toepassing is en de inzet van het stationsschip in de Nederlandse Antillen en Aruba. De overige verplichtingen zijn opgenomen onder operationele doelstelling 2.

Instrumenten

De organieke eenheden uit de tabel met operationele doelstellingen voor het Commando zeestrijdkrachten.

Operationele doelstelling 2:

Beschikken over operationeel gerede maritieme expeditionaire eenheden.

Motivering

Om met maritieme eenheden direct te kunnen bijdragen aan de drie hoofdtaken van Defensie, is een gedeelte van de maritieme eenheden operationeel gereed. Deze eenheden zijn personeelsgereed, materieelgereed en geoefend.

Instrumenten

De organieke eenheden uit de tabel met operationele doelstellingen voor het Commando zeestrijdkrachten.

Operationele doelstelling 3:

Beschikken over voortzettingsvermogen bij de maritieme eenheden.

Motivering

Om een aantal maritieme eenheden operationeel gereed te hebben en te kunnen voorzien in de aflossing daarvan, is een groter aantal eenheden noodzakelijk. Daarmee is het mogelijk om gepland groot onderhoud uit te voeren en het personeel opleidingen te laten volgen. Eenheden die uit onderhoud komen, doorlopen een opwerkprogramma tot de status «operationeel gereed» is bereikt. Eenheden die zijn aangemerkt als «voortzettingsvermogen» kunnen ook worden ingezet voor opdrachten die een minder hoog trainingsniveau vereisen, zoals in het kader van de civiel-militaire samenwerking.

Instrumenten

De organieke eenheden uit de tabel met operationele doelstellingen (OD) voor het Commando zeestrijdkrachten.

¹ De genoemde getallen geven aan welke (delen van de) organieke eenheden zich gelijktijdig in een inzetgebied bevinden. Hierbij is de duur van de inzet, rotatiefrequentie, de inzetvoorbereiding en de recuperatie na inzet buiten beschouwing gelaten.

Internationale inzet

NLMARFOR. Vanaf midden 2010 wordt vanuit NLMARFOR voor de duur van een jaar het commando-element van de Standing NRF Maritime Group 2 (SNMG2) geformeerd.

Fregatten. Eén fregat met boordhelikopter van het Defensie Helikopter Commando (DHC) wordt in de eerste helft van 2010 ingezet als stationsschip in de Nederlandse Antillen en Aruba. Vanaf de tweede helft van 2010 vervult één fregat voor de duur van een jaar de taak van stafschip voor de SNMG2 die deel uitmaakt van de NRF.

Bevoorradingsschepen. Eén bevoorradingsschip met boordhelikopter van het DHC wordt in de tweede helft van 2010 ingezet als stationsschip in het Caribisch gebied.

Onderzeeboten. Eén onderzeeboot zal gedurende het jaar worden ingezet.

Mijnenbestrijdingsvaartuigen. Gedurende het gehele jaar maakt één mijnenjager deel uit van de Standing NRF Mine Counter Measures Group 1 (SNMCMG1). Deze groep is in de tweede helft van 2010 onderdeel van NRF 15.

Marinierseenheden. Vanaf augustus 2009 wordt voor de duur van vier opvolgende rotaties telkens één compagnie mariniers uitgezonden als onderdeel van de Taskforce Uruzgan tot midden 2010.

Unit Interventie Mariniers (UIM). De UIM is paraat voor terreurbestrijding.

Gereed voor internationale inzet

Staf. Nederland levert in de eerste helft van 2010 een bijdrage aan het Forward Headquarters (FHQ) van de EU-battlegroup (EUBG).

Fregatten. Er wordt rekening gehouden met verlenging van de deelname aan anti-piraterijoperaties bij de Hoorn van Afrika.

Landing Platform Docks (LPD). In de eerste helft van 2010 is Hr.Ms. Johan de Witt beschikbaar als Afloat Command Platform (ACP) van de Joint Task Force Commander (JTFC) van NRF 14.

Marinierseenheden. Nederland levert in de eerste helft van 2010 een bijdrage aan de EUBG met een compagnie mariniers met ondersteuning.

Gereed voor nationale inzet

Personeel. Personele ondersteuning is beschikbaar in het kader van de civiel-militaire samenwerking. Hiervoor kan personeel van alle eenheden van het CZSK worden ingezet.

Fregatten. Eén fregat is in het kader van de civiel-militaire samenwerking als schip van de wacht voor het onderscheppen van vaartuigen en het boarden van zeeschepen binnen maximaal 48 uur beschikbaar.

Mijnenbestrijdingsvaartuigen. Eén mijnenbestrijdingsvaartuig is in het kader van de civiel-militaire samenwerking als schip van de wacht voor het opsporen en ruimen van zeemijnen binnen maximaal 48 uur beschikbaar.

Mijnenbestrijdingsvaartuigen en ondersteuningsvaartuig Hr.Ms. Mercuur. De Kustwacht Nederland kan 140 dagen per jaar beschikken over een mijnenjager of het ondersteuningsvaartuig Hr.Ms. Mercuur. De directeur Kustwacht bepaalt voor welke taak de eenheden worden ingezet.

Ondersteuningsvaartuig CARIB. Het ondersteuningsvaartuig CARIB is gereed voor inzet voor humanitaire hulpverlening tijdens het orkaanseizoen in het Caribische gebied.

Marinierscompagnie op Aruba. De op Aruba gestationeerde marinierscompagnie is beschikbaar voor het beteugelen van woelingen en hulpverlening bij calamiteiten. Op Curaçao beschikt de Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied (CZMCARIB) daartoe over een compagnie van het CLAS op roulatiebasis.

Stationsschip Nederlandse Antillen en Aruba. Naast het uitvoeren van Counter Drugs (CD) operaties in internationaal verband vaart het stationsschip met boordhelikopter 92 dagen per jaar voor de Kustwacht van de Nederlandse Antillen en Aruba (KWNA&A).

Duik- en Demonteergroep (DDG). De duikunit is beschikbaar voor duikassistentie, duikmedische assistentie en havenbewaking in het kader van ICMS. De Explosieven Opruimingsdienst (EOD) unit maritiem is ondergebracht bij de DDG, maar maakt onderdeel uit van de EOD Defensie onder aansturing van het Commando landstrijdkrachten.

2.2.3. Commando landstrijdkrachten – beleidsartikel 22

Algemene doelstelling

Het Commando landstrijdkrachten (CLAS) levert operationeel gerede grondgebonden expeditionaire capaciteit voor nationale en internationale operaties.

Omschrijving van de samenhang in het beleid

Om grondgebonden capaciteit te leveren dient het CLAS eenheden operationeel gereed te stellen en te houden. Landstrijdkrachten zijn zowel voor expeditionaire als voor nationale taken inzetbaar.

Landoperaties en in het bijzonder stabiliseringsoperaties zijn complex vanwege de diversiteit aan actoren, de continue en diffuse dreiging, de invloed van geografische omstandigheden en klimaat en het uiteenlopende karakter van de taken. Soms dient daarbij een opponent op hoog geweldsniveau te worden bestreden, dan weer moeten vooral beveiligingstaken worden uitgevoerd of wordt assistentie verleend aan lokale autoriteiten, of moet humanitaire hulp worden verleend.

Deze veelzijdige inzetbaarheid op het land met sterk wisselende rollen heeft gevolgen voor de organisatie als geheel, maar ook voor kleinere eenheden en de individuele militair. Het optreden met een sterk wisselend geweldsniveau vraagt een opleiding en training voor alle taken. Operaties in de stabilisatiefase vormen de meest complexe landoperaties. De opleiding en training richten zich daarom vooral op het optreden in dit soort operaties. De landstrijdkrachten blijven daardoor in staat om ook in andersoortige operaties op te treden, met inbegrip van de uitvoering van nationale taken.

Het gereedstellingsproces binnen het CLAS richt zich op het gereedstellen van eenheden voor stabiliseringsoperaties. Dit proces is modulair van opbouw, enerzijds vanwege de schaarste aan opleidingsmiddelen, anderzijds om goed te kunnen anticiperen op een specifieke operatie. Een deel van de eenheden van het CLAS van bataljons- en brigadegrootte wordt planmatig operationeel gereed gesteld op het hoogste trainingsniveau, en is daarbij inzetbaar voor de meest complexe opdrachten en operaties op het niveau van een brigade- en bataljonstaakgroep. Verreweg het grootste deel van de organisatie is op pelotons- en compagniesniveau operationeel gereed voor opdrachten die een minder hoog trainingsniveau vereisen, zodat alle organieke eenheden van het CLAS operationeel gereed zijn voor bijvoorbeeld de algemene opdrachten in het kader van de civiel-militaire samenwerking. Daarnaast wordt door deze gelaagdheid in operationele gereedheid gegarandeerd dat de eenheden met een geringe voorbereidingstijd specifieke expeditionaire opdrachten kunnen uitvoeren zoals de vorming van een Operational Mentoring and Liaison Team (OMLT), de versterking van de wacht, de tijdelijke vergroting van de gevechtskracht en de uitvoering van constructiewerk door de genie.

De tabel Operationele doelstellingen zoals die hierna is opgenomen richt zich vooral op de operationele gereedheid voor het hoogste trainingsniveau, maar moet voor een reëel beeld worden beschouwd in samenhang met de doelstellingen en taken waarvoor een lager trainingsniveau aanvaardbaar is.

De eenheden van de landstrijdkrachten dienen daarbij voorbereid te zijn op een wereldwijde inzet, mogelijk onder moeilijke klimatologische omstandigheden. Het vermogen tot snelle ontplooiing over grote afstanden, het beschikbaar hebben van snel inzetbare middelen en een adequate logistieke ondersteuning zijn daarbij essentieel.

Verantwoordelijkheid

De minister is verantwoordelijk voor het vaststellen van de mate van gereedheid, de omvang en de samenstelling van het Commando landstrijdkrachten.

Externe factoren

Het behalen van de algemene doelstelling hangt af van het beschikken over voldoende aantallen opgeleid, geoefend en gemotiveerd personeel, materieel dat voldoet aan alle operationele vereisten en de mogelijkheden hiermee te oefenen en personeel op te leiden. De mate van personele vulling wordt mede bepaald door externe factoren als de demografische ontwikkeling en de economische situatie. Het kunnen beschikken over het gewenste materieel wordt mede bepaald door externe factoren zoals de stand van de techniek en de mogelijkheden en beperkingen van de industrie. De geoefendheid van grondgebonden eenheden is afhankelijk van de beschikbaarheid van oefen- en trainingsmogelijkheden in binnen- en buitenland waarbij zelfstandig of met andere operationele commando’s (joint) en met buitenlandse eenheden (combined) wordt getraind.

Budgettaire gevolgen van het beleid

De financiële middelen die het Commando landstrijdkrachten ter beschikking staan voor de verwezenlijking van de operationele doelstellingen zijn in de volgende tabel opgenomen.

Verdeling operationele doelstellingen

In onderstaande tabel zijn de voor de operationele eenheden geraamde uitgaven verdeeld naar de operationele doelstellingen.

Operationele doelstellingen

Operationele doelstelling 1:

Beschikken over grondgebonden expeditionaire eenheden voor geplande internationale en nationale inzet.

Motivering

Operationeel gereedgestelde eenheden worden ingezet voor internationale en nationale operaties om bij te dragen aan de uitvoering van de drie hoofdtaken van Defensie. Het betreft hier onder andere de inzet waarop een artikel 100-procedure van toepassing is. De overige verplichtingen zijn opgenomen onder operationele doelstelling 2.

Instrumenten

Dit zijn de organieke eenheden uit de tabel met operationele doelstellingen voor het Commando landstrijdkrachten.

Operationele doelstelling 2:

Beschikken over operationeel gerede grondgebonden expeditionaire eenheden.

Motivering

Om met grondgebonden eenheden direct te kunnen bijdragen aan de drie hoofdtaken van Defensie is een gedeelte van de eenheden operationeel gereed. Deze eenheden zijn personeelsgereed, materieelgereed en geoefend.

Instrumenten

Dit zijn de organieke eenheden uit de tabel met operationele doelstellingen voor het Commando landstrijdkrachten.

Operationele doelstelling 3:

Beschikken over voortzettingsvermogen voor grondgebonden eenheden.

Motivering

Om een zeker aantal grondgebonden eenheden gereed te hebben gedurende een langere periode is een groter aantal eenheden noodzakelijk. Hierdoor is het mogelijk om eenheden te laten herstellen, reorganisaties door te voeren, nieuw materieel in te voeren en het personeel opleidingen te laten volgen, of eenheden van missiespecifiek weer generiek gereed te stellen. Grondgebonden eenheden doorlopen een opwerkprogramma tot de status «Operationeel Gereed» is bereikt. Eenheden die zijn aangemerkt als «voortzettingsvermogen» kunnen ook worden ingezet voor opdrachten die een minder hoog trainingsniveau vereisen zoals in het kader van de civiel-militaire samenwerking. Tevens kunnen deze eenheden kleinschalige, specialistische opdrachten uitvoeren zoals OMLT’s en wachtversterking ISAF.

Instrumenten

Dit zijn de organieke eenheden uit de tabel met operationele doelstellingen voor het Commando landstrijdkrachten.

¹ De genoemde getallen geven aan welke (delen van de) organieke eenheden zich gelijktijdig in een inzetgebied bevinden. Hierbij is de duur van de inzet, rotatiefrequentie, de inzetvoorbereiding en de recuperatie na inzet buiten beschouwing gelaten.

² In 2009 is het Joint ISTAR Commando opgericht. Ten behoeve van inzet kan deze eenheid zes grondgebonden modules en een maritieme- of luchtgebonden module samenstellen.

Internationale inzet

Algemeen. Gedurende de eerste helft van 2010 zal het CLAS nog met een aantal eenheden zoals in onderstaande paragrafen vermeld deelnemen aan de Taskforce Uruzgan. Na de beëindiging van de huidige Nederlandse missie in Uruzgan per 1 augustus 2010 zal gedurende de tweede helft van het jaar de redeployment worden uitgevoerd door de Redeployment Task Force (RDTF). Deze RDTF zal worden samengesteld uit een groot aantal organieke eenheden van het CLAS, waarbij staf en eenheden van het Operationele Ondersteuningscommando Land (OOCL) een substantiële en leidende bijdrage leveren. De exacte samenstelling van de RDTF dient echter nog te worden vastgesteld. De in onderstaande paragrafen genoemde eenheden zullen gezien de specifieke taakstelling naar alle waarschijnlijkheid een bijdrage leveren.

Air Manoeuvre Brigade (11 AMB). 13 Infanteriebataljon levert gedurende de eerste helft van het jaar de bataljonsstaf, een Police Monitoring Team en een infanteriecompagnie voor Battle Group (BG) 11 van ISAF en een infanteriecompagnie voor BG-12. 11 Infanteriebataljon levert in de tweede helft van 2010 een staf- en een infanteriecompagnie voor de RDTF. Hierbij worden deze bataljons ondersteund door delen van de logistieke en gevechtssteuneenheden 11 Luchtverdedigingscompagnie, 11 Herstelcompagnie en 11 Bevoorradingscompagnie.

Gemechaniseerde Brigades (13, 43 Mechbrig). De brigadestaf van 43 Mechbrig wordt in de eerste helft van 2010 ingezet als staf van de Taskforce Uruzgan. Delen van twee manoeuvrebataljons van 13 Mechbrig (17 Pantserinfanteriebataljon en 42 Pantserinfanteriebataljon) worden, gesteund door delen van de gevechtsteun- en logistieke eenheden, achtereenvolgens ingezet in de Battle Groups 11 en 12 voor ISAF. Daarbij vormt 42 Pantserinfanteriebataljon ook de bataljonsstaf van TFU BG-12. De stafcompagnieën van 44 en 45 Pantserinfanteriebataljon worden achtereenvolgens ingezet ten behoeve van TFU BG-11 en naar verwachting de RDTF. 42 Brigade Verkenningseskadron wordt in de tweede helft van 2010 naar verwachting ingezet ten behoeve van de RDTF. Eén vuurmondpeloton van de 11e afdeling rijdende artillerie en twee vuurmondpelotons van de 14e afdeling veldartillerie worden gedurende het jaar opeenvolgend voor vier maanden ingezet ten behoeve van ISAF en de RDTF.

Achtereenvolgens zullen in 2010 op roulatiebasis twee compagnieën van 45 Pantserinfanteriebataljon en een eskadron van 11 Tankbataljon onder bevel van CZMCARIB worden gesteld voor de duur van vier maanden ten behoeve van taken op de Nederlandse Antillen. Deze zogeheten «compagnieën in de West» zijn in bovenstaande matrix onder OD2 opgenomen.

Operationeel Ondersteuningscommando Land (OOCL). De brigadestaf van het OOCL zal gedurende de tweede helft van 2010 optreden als staf van de RDTF. Ook zullen vrijwel alle logistieke eenheden van het OOCL een substantiële bijdrage leveren aan de RDTF. Het betreft hierbij zowel bevoorradings- en transporteenheden als geneeskundige eenheden. Daarnaast zullen gevechtssteuneenheden van het OOCL zowel tijdens ISAF als tijdens de RDTF een bijdrage leveren. Zo zullen deeleenheden van het Joint ISTAR Commando, 101 Geniebataljon, 1 CIMIC-bataljon en 101 CIS-bataljon gedurende 2010 worden ingezet.

Explosievenopruimingsdienst. Ploegen van de Explosievenopruimingsdienst ondersteunen gedurende het gehele jaar 2010 de ingezette eenheden in ISAF en de RDTF. Inzet heeft plaats in clusters van telkens vijf ploegen die opeenvolgend voor de duur van vier maanden worden ingezet. Ook worden functionarissen van de Explosievenopruimingsdienst ingezet als lid van het Weapons Intelligence Team in ISAF.

Gereed voor nationale inzet

Intensivering Civiel-militaire Samenwerking (ICMS). Naast de hierboven genoemde inzet garandeert het CLAS voortdurend de beschikbaarheid van personeel en middelen in het kader van de gemaakte afspraken over de civiel-militaire samenwerking.

Explosievenopruimingsdienst. De explosievenopruimingsdienst heeft voortdurend ploegen op afroep beschikbaar voor het verrichten van civiele werkzaamheden in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, van het ministerie van Justitie of van gemeenten. Het betreft verkennende zoekacties evenals het opsporen en ruimen van conventionele of geïmproviseerde explosieven. Voorts wordt preventief onderzoek verricht op locaties.

2.2.4. Commando luchtstrijdkrachten – beleidsartikel 23

Algemene doelstelling

Het Commando luchtstrijdkrachten (CLSK) levert lucht- en grondgebonden capaciteit voor nationale en internationale operaties.

Omschrijving van de samenhang in het beleid

Voor een krijgsmacht vormen de luchtstrijdkrachten bij uitstek het middel om de derde dimensie optimaal te benutten. Het luchtwapen heeft een scala aan capaciteiten waarmee snelle inzet over grote afstanden mogelijk is. Het luchtwapen kan operaties uitvoeren in zowel het lagere als het hogere deel van het geweldsspectrum, en kan daarin waar nodig snel (de)escaleren. Met deze capaciteiten kan het luchtwapen een grote bijdrage leveren aan de taakuitvoering van de krijgsmacht op zowel het strategische als het tactisch-uitvoerende niveau.

De beheersing van het luchtruim is en blijft een belangrijke voorwaarde voor militair optreden. Eigen eenheden kunnen pas effectief taken uitvoeren als zij niet gehinderd worden door vijandelijke luchtstrijdkrachten en bovendien kunnen rekenen op ondersteuning vanuit de lucht. Het optreden van het CLSK verschaft de eigen eenheden en coalitiegenoten dan ook vrijheid van handelen.

Het is CLSK is inzetbaar voor zowel expeditionaire taken als voor nationale taken zoals de bescherming van het nationale luchtruim en brandbestrijding. Vanwege de veranderingen in de veiligheidssituatie in de afgelopen decennia is het CLSK zich steeds meer gaan toeleggen op de uitvoering van luchtoperaties op grote afstand. Deze operaties kunnen gedurende langere tijd worden volgehouden en kunnen uiteenlopend van karakter zijn. Het kan gaan om operaties ter afschrikking van geweldgebruik of ter afdwinging van embargo’s, maar ook om operaties ter ontzegging van het gebruik van het luchtruim of ter ondersteuning van grondtroepen. Ook zorgen luchtstrijdkrachten voor veiligheid in de lucht en ondersteunen en beïnvloeden zij operaties op het land en op zee, overal ter wereld.

Grond-lucht geleide wapeneenheden bieden bescherming tegen vijandelijke luchtaanvallen en ballistische raketten. De helikopters bieden ondersteuning door onder meer tactisch transport, verkenningen en vuursteun, maar ook door reddingswerkzaamheden (Search and Rescue) en medische evacuatie. Het CLSK kan bovendien samen met andere operationele commando’s (joint) bijdragen leveren aan operaties waarbij in het takenpakket van de CLSK-militairen het luchtaspect niet voorop staat.

Om invulling te geven aan de lucht- en grondgebonden operationele capaciteit van de krijgsmacht moet het CLSK eenheden gereedstellen en houden.

Verantwoordelijkheid

De minister is verantwoordelijk voor het vaststellen van de omvang, de samenstelling en de vereiste mate van gereedheid van het Commando luchtstrijdkrachten.

Externe factoren

Om de algemene doelstelling te verwezenlijken moet het CLSK beschikken over voldoende opgeleid, geoefend en gemotiveerd personeel, over kwantitatief en kwalitatief voldoende materieel en over voldoende en realistische oefenmogelijkheden. De personele vulling wordt mede bepaald door niet-beïnvloedbare factoren als de demografische ontwikkeling en de economische situatie. De beschikking over het gewenste materieel wordt mede bepaald door niet-beïnvloedbare factoren als de stand van de techniek en de mogelijkheden en beperkingen van de industrie. De geoefendheid van lucht- en grondgebonden eenheden is afhankelijk van de beschikbaarheid van voldoende oefen- en trainingsmogelijkheden in binnen- en buitenland waarbij zowel intern, met andere operationele commando’s (joint) als met buitenlandse eenheden (combined) wordt getraind.

Budgettaire gevolgen van het beleid

De financiële middelen die het Commando luchtstrijdkrachten ter beschikking staan voor de verwezenlijking van de operationele doelstellingen staan in de volgende tabel.

Verdeling operationele doelstellingen

In onderstaande tabel zijn de voor de operationele eenheden geraamde uitgaven verdeeld naar de operationele doelstellingen.

Operationele doelstellingen

Operationele doelstelling 1:

Beschikken over expeditionaire eenheden luchtstrijdkrachten voor geplande internationale en nationale inzet.

Motivering

Operationeel gerede eenheden worden ingezet voor internationale en nationale operaties om bij te dragen aan de drie hoofdtaken van Defensie. Het betreft hier onder andere de inzet waarop een artikel 100-procedure van toepassing is. Overige verplichtingen zijn opgenomen onder operationele doelstelling 2.

Instrumenten

Dit zijn de organieke eenheden uit de tabel met operationele doelstellingen voor het Commando luchtstrijdkrachten.

Operationele doelstelling 2:

Beschikken over operationeel gerede expeditionaire luchtstrijdkrachten.

Motivering

Om met luchtstrijdkrachten te kunnen bijdragen aan de drie hoofdtaken van Defensie zijn eenheden van de luchtstrijdkrachten operationeel gereed. Deze eenheden zijn personeelsgereed, materieelgereed en geoefend.

Instrumenten

Dit zijn de organieke eenheden uit de tabel met operationele doelstellingen voor het Commando luchtstrijdkrachten.

Operationele doelstelling 3:

Beschikken over voortzettingsvermogen van eenheden van de luchtstrijdkrachten.

Motivering

Om de vereiste aantallen eenheden in te kunnen zetten, is een groter aantal eenheden nodig. Deze zijn nodig voor herstel, de uitvoering van onderhoud en de opleiding, oefening en opwerken van personeel. Hiermee wordt het vereiste voortzettingsvermogen bij expeditionair optreden gegarandeerd. De extra eenheden kunnen ook worden ingezet voor opdrachten die een minder hoog trainingsniveau of minder intensieve voorbereiding en opwerking vereisen, zoals in het kader van de civiel-militaire samenwerking.

Instrumenten

Dit zijn de organieke eenheden uit de tabel met operationele doelstellingen voor het Commando luchtstrijdkrachten.

¹ De genoemde getallen geven aan welke (delen van de) organieke eenheden zich gelijktijdig in een inzetgebied bevinden. Hierbij is de duur van de inzet, rotatiefrequentie, de inzetvoorbereiding en de recuperatie na inzet buiten beschouwing gelaten.

Internationale inzet

Algemeen. Na de beëindiging van de huidige Nederlandse missie in Uruzgan per 1 augustus 2010 zal gedurende de tweede helft van het jaar de redeployment worden uitgevoerd door zorg van de Redeployment Task Force (RDTF). Deze RDTF zal worden samengesteld uit een aantal eenheden. De exacte samenstelling van de RDTF dient echter nog te worden vastgesteld. Naar alle waarschijnlijkheid zal tijdens de redeployment een beroep worden gedaan op transporthelikopters en Apache-helikopters. Tevens wordt de noodzaak onderzocht om een tweede C-130 van juli tot december 2010 (tot uiterlijk april 2011) in te zetten voor de redeployment van Nederlandse eenheden.

Jachtvliegtuigen. Vier F-16 jachtvliegtuigen worden ingezet voor de ISAF-operatie in Afghanistan. Ook is in de eerste helft van 2010 de inzet van negen F-16’s voor NRF 14 voorzien. In de tweede helft van 2010 is de inzet van negen F-16’s voor NRF 15 voorzien. Deze F-16’s die voor de NRF kunnen worden ingezet, zijn ook beschikbaar voor de training, oefening en opwerking van personeel.

Gevechtshelikopters. Vijf Apache-gevechtshelikopters worden ingezet voor de operatie ISAF in Afghanistan.

Transporthelikopters. Vijf Cougar-transporthelikopters worden ingezet voor ISAF in Afghanistan in de maanden januari tot en met april en van oktober tot en met december 2010 (ook tijdens de redeployment). Drie Chinook-transporthelikopters worden ingezet voor ISAF in Afghanistan in de maanden mei tot en met september 2010.

Maritieme helikopters. Eén helikopter wordt ingezet aan boord van het stationsschip in de Nederlandse Antillen en Aruba.

Luchttransport. Een KDC-10 wordt ingezet voor shuttlevluchten ten behoeve van ISAF. Een C-130 wordt ingezet ten behoeve van ISAF.

Geleide Wapens. Twee batterijen, inclusief commandovoering en logistiek, zijn voorzien voor inzet in NRF 15 in de tweede helft van 2010.

Object Grondverdedigingspeletons (OGRV). De inzet van een OGRV-peloton is gepland tot medio mei 2010 voor ISAF in Afghanistan.

Commandovoering. Voor de nationale en internationale operationele aansturing van de ingezette eenheden wordt personeel ingezet. In deze begroting is voor het eerst de Nationale Datalink Managementcel (NDMC) opgenomen als onderdeel van commandovoering.

Gereed voor nationale inzet

Jachtvliegtuigen. Permanent worden twee Quick Reaction Alert (QRA) F-16’s ingezet ter bewaking van het Nederlandse luchtruim.

Vliegtuigen/gevechtshelikopters. F-16’s en Apache-helikopters voorzien van specifieke sensoren kunnen ter ondersteuning worden ingezet op verzoek van andere ministeries.

Transporthelikopters. Helikopters zijn beschikbaar voor de ondersteuning van calamiteitenbestrijding, brandbestrijding en militaire bijstand.

Helikopters. Eén helikopter verzorgt SAR-taken en het patiëntenvervoer voor medische noodgevallen vanaf de Waddeneilanden.

Maritieme helikopters. Eén helikopter wordt permanent ingezet voor SAR-taken (Kustwacht) en het patiëntenvervoer voor medische noodgevallen.

Luchttransport. Luchttransport kan worden ingezet in het kader van ontwikkelingssamenwerking en ter ondersteuning van de vreemdelingendienst. Tevens kan ondersteuning worden verleend bij het vervoer van leden van het Koninklijk Huis en de regering.

AOCS Nieuw Milligen (C4ISR). Het Air Operations Control Station (AOCS) Nieuw Milligen (NM) in combinatie met QRA F-16’s wordt permanent ingezet voor de beveiliging van het nationale luchtruim. Tevens dient het AOCS NM als back-up faciliteit voor Luchtverkeersleiding Nederland.

Kustwachtvliegtuigen. Permanent wordt minimaal één Dornier 228 ingezet voor de uitvoering van Kustwachttaken.

Civiel-Militaire Samenwerking. Voor ondersteuning van de civiele autoriteiten in het kader van openbare orde en veiligheid, strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde, rampenbestrijding of steunverlening in het openbaar belang kan personeel van alle eenheden van het CLSK worden ingezet. Het CLSK kan bijdragen met voertuigen en aan eerstelijns medische zorg. Voor de tijdelijke opvang van grote hoeveelheden personen bij (dreigende) rampen zijn conform de provinciale aanpak de vliegbases Leeuwarden (voor de provincie Friesland) en Woensdrecht (voor de provincie Zeeland) beschikbaar.

2.2.5. Commando Koninklijke marechaussee – beleidsartikel 24

Algemene doelstelling

Het Commando Koninklijke marechaussee (CKmar) draagt zorg voor de uitvoering van de in de Politiewet 1993 opgedragen politietaken door de daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde en het verlenen van hulp aan hen die deze behoeven, alsmede het leveren van een bijdrage aan de effectiviteit van de krijgsmacht.

Omschrijving van de samenhang in het beleid

Het Commando Koninklijke marechaussee levert een bijdrage aan een veilige samenleving, door handhaving van de rechtsorde en de verlening van hulp aan hen die dat behoeven, zowel in binnen- als buitenland.

Het CKmar is een politieorganisatie met een militaire status, die verantwoordelijk is voor een breed takenpakket. Het CKmar is als onderdeel van de krijgsmacht belast met de drie hoofdtaken die in de Grondwet in algemene zin zijn opgedragen aan de krijgsmacht en met de uitvoering van in artikel 6 van de Politiewet 1993 limitatief opgesomde specifieke politietaken van de Koninklijke marechaussee. De Politiewet 1993 vormt bovendien de grondslag voor de samenwerking met en bijstand aan de politie. De (opsporings)bevoegdheden van de ambtenaren van het CKmar zijn onder meer geregeld in het strafrecht en in de vreemdelingenwet en -regelgeving.

Het CKmar voert haar taak uit in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag en in overeenstemming met de geldende rechtsregels. Het takenpakket van het CKmar heeft zich ontwikkeld tot een veelzijdig en samenhangend geheel. Het CKmar speelt snel en flexibel in op wijzigende omstandigheden door accenten te leggen binnen taakvelden of tussen taakvelden, waar nodig na toestemming van de betreffende gezagsdragers. De taken van het CKmar zijn van groot belang voor de Nederlandse samenleving en blijven dit ook in de toekomst.

Verantwoordelijkheid

De minister is als beheersverantwoordelijke voor het CKmar verantwoordelijk voor het vaststellen van de mate van gereedheid, de omvang en de samenstelling van het CKmar. De uitvoering heeft hij opgedragen aan de Commandant van het CKmar.

Externe factoren

Het behalen van de algemene doelstelling hangt af van het hebben van voldoende opgeleid, geoefend en gemotiveerd personeel, voldoende materieel dat voldoet aan de operationele vereisten en de mogelijkheden hier realistisch mee op te leiden en te trainen. De personele vulling wordt mede bepaald door niet-beïnvloedbare factoren als demografische ontwikkeling en economische situatie. Het kunnen beschikken over het gewenste materieel wordt mede bepaald door niet-beïnvloedbare factoren als de stand van de techniek en de mogelijkheden/beperkingen van de industrie. De geoefendheid van de eenheden van het CKmar is afhankelijk van voldoende opleidings-, oefen- en trainingsmogelijkheden.

Budgettaire gevolgen van het beleid

De financiële middelen die het Commando Koninklijke marechaussee ter beschikking staan voor de realisatie van de operationele doelstellingen zijn in de volgende tabel opgenomen.

Verdeling naar taakvelden

In onderstaande tabel zijn de geraamde uitgaven verdeeld naar de taakvelden

Operationele doelstellingen

Operationele doelstelling 1

Handhaving veiligheidsniveau in overeenstemming met de geldende veiligheidsconcepten.

Motivering

Het Commando Koninklijke marechaussee draagt als uitvoeringsorganisatie bij aan de realisatie van deze beleidsdoelstelling van het bevoegd gezag. Van het Commando Koninklijke marechaussee wordt inzet gevraagd voor de:

• beveiliging van objecten en subjecten, de advisering en ondersteuning ten aanzien van het beveiligen van objecten en optreden in geval van incidenten bij het beveiligen van objecten;

• beveiliging van personen en het optreden in geval van incidenten bij het beveiligen van personen;

• uitvoering van toezicht op de beveiliging van de burgerluchtvaart, waaronder luchtvracht, risicovluchten, het optreden in geval van incidenten en het uitvoeren van de gewapende beveiliging;

• beveiliging van waardetransporten van De Nederlandsche Bank (DNB).

Instrumenten

De uitvoering van deze taken wordt verzorgd door de districten en de daaronder ressorterende brigades van het Commando Koninklijke marechaussee.

Operationele doelstelling 2

Beheersing van de vreemdelingenstroom in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving.

Motivering

Het Commando Koninklijke marechaussee draagt als uitvoeringsorganisatie bij aan de realisatie van deze beleidsdoelstelling van het bevoegd gezag. Van het Commando Koninklijke marechaussee wordt inzet gevraagd voor de:

• uitvoering van het grenstoezicht, waaronder het uitvoeren van persoonscontroles en het verstrekken van nooddocumenten;

• uitvoering van het mobiel toezicht vreemdelingen (MTV), waaronder het houden van controles;

• uitvoering van documentonderzoek op de aanmeldcentra;

• verwijdering van vreemdelingen;

• uitvoering van onderzoeken naar mensensmokkelincidenten en documentenfraude vanuit de taken op grond van de Vreemdelingenwet;

• uitvoering van projectmatige strafrechtelijke onderzoeken naar mensensmokkel voortkomend uit c.q. samenhangend met de grensbewaking en/of het MTV.

Instrumenten

Deze taken worden uitgevoerd door de districten en de daaronder ressorterende brigades van het Commando Koninklijke marechaussee.

* Het informatiesysteem ZUIS genereert op basis van informatie en analyse controlevoorstellen.

** Het betreft ook de doorlaatpost Niet Schengen – Schengen.

*** Als gevolg van de verlenging van de Algemene Asielprocedure (AA) naar 8 dagen wordt deze doelstelling wellicht nog aangepast. Implementatie van deze verlenging zal naar verwachting in juli 2010 plaatsvinden.

Operationele doelstelling 3

Handhaving van de openbare orde en strafrechtelijke rechtsorde bij de krijgsmacht en jegens militaire justitiabelen.

Motivering

Het Commando Koninklijke marechaussee draagt als uitvoeringsorganisatie bij aan de realisatie van deze beleidsdoelstelling van het bevoegd gezag. Van het Commando Koninklijke marechaussee wordt inzet gevraagd ten behoeve van:

• de beschikbaarheid- en bereikbaarheidsfunctie ten behoeve van noodhulp en ten behoeve van de calamiteitenbestrijding op militaire terreinen;

• de handhaving van de openbare orde en rechtsorde;

• de uitvoering van strafrechtelijke onderzoeken.

Instrumenten

Deze taken worden uitgevoerd door de districten en de daaronder ressorterende brigades van het Commando Koninklijke marechaussee.

Operationele doelstelling 4

Handhaving van de openbare orde en strafrechtelijke rechtsorde op de aangewezen burgerluchtvaartterreinen.

Motivering

Het Commando Koninklijke marechaussee draagt als uitvoeringsorganisatie bij aan de realisatie van deze beleidsdoelstelling van het bevoegd gezag. Van het Commando Koninklijke marechaussee wordt inzet gevraagd ten behoeve van de:

• beschikbaarheid- en bereikbaarheidsfunctie ten behoeve van noodhulp en calamiteitenbestrijding op de aangewezen burgerluchtvaartterreinen;

• handhaving van de openbare orde en rechtsorde;

• uitvoering van strafrechtelijke onderzoeken.

Instrumenten

Deze taken worden uitgevoerd door de districten en de daaronder ressorterende brigades van het Commando Koninklijke marechaussee die belast zijn met de politietaken op Schiphol of de andere aangewezen burgerluchtvaartterreinen.

Operationele doelstelling 5

Beschikbare operationeel gerede eenheden voor samenwerking, bijstand en assistentieverlening.

Motivering

Het Commando Koninklijke marechaussee draagt als uitvoeringsorganisatie bij aan de realisatie van deze beleidsdoelstelling van het bevoegd gezag en de drie hoofdtaken van Defensie. Van het Commando Koninklijke marechaussee wordt inzet gevraagd ten behoeve van het:

• operationeel gereed stellen en inzetten van Mobiele eenheden (ME);

• operationeel gereed stellen en inzetten van Bijstandseenheden (BE);

• operationeel gereed stellen en inzetten van een Aanhoudingseenheid (AE).

Instrumenten

Deze eenheden zijn opgebouwd uit personeel vanuit de districten en de daaronder ressorterende brigades. Deze taken worden grotendeels als nevenfunctie uitgevoerd:

Operationele doelstelling 6

Beschikbare operationele eenheden voor internationale crisis- en humanitaire operaties.

Motivering

Het Commando Koninklijke marechaussee draagt bij aan de drie hoofdtaken van Defensie. Van het Commando Koninklijke marechaussee wordt inzet gevraagd ten behoeve van:

• de militaire politietaken voor de Nederlandse krijgsmacht;

• de internationale civiele politiemissies, waaronder die van de Europese Gendarmerie Eenheid (EGF);

• een militaire politie-eenheid (eskadron MP);

Instrumenten

Voor de ondersteuning van de buitenlandse activiteiten en uitzendingen van het Commando Koninklijke marechaussee is een aparte brigade ingericht, de Brigade Buitenland Missies (BBM). De veertig tot zestig functionarissen die voor de EGF inzetbaar zijn, worden door de BBM opgeleid en getraind.

* Deze gereedstellingsopdracht wordt momenteel herzien als gevolg van de gedeeltelijke reductie van de brigade Krijgsmacht en Operationele Ondersteuning (KMOO) in het kader van de recente bezuinigingsmaatregelen.

2.2.6. Defensie Materieel Organisatie – beleidsartikel 25

Algemene doelstelling

De Defensie Materieel Organisatie (DMO) zorgt voor modern, robuust en kwalitatief hoogwaardig en inzetbaar materieel.

Omschrijving van de samenhang in het beleid

De tweede beleidsprioriteit van Defensie in 2010 is de verbetering van de operationele inzetbaarheid. Een deel van de operationele inzetbaarheid wordt beïnvloed door de materiële gereedheid. De DMO levert een bijdrage aan de materiële gereedheid, door het leveren van materieellogistieke ondersteuning bij de aanschaf en de instandhouding van defensiematerieel. Daarnaast verzorgt de DMO de afstoting van overtollig defensiematerieel. Ten slotte is de DMO beleidsverantwoordelijk voor het defensiebrede materieellogistieke beleid.

Aan alle operationele gebruikers wordt modern en kwalitatief hoogwaardig materieel geleverd dat voldoet aan de operationele eisen, tijdig beschikbaar is en voldoende bescherming biedt voor het defensiepersoneel. Dit materieel wordt op een zorgvuldige, kosteneffectieve, doelmatige en rechtmatige wijze verworven. De DMO levert tijdig producten en diensten op basis van bindende afspraken en tegen redelijke prijzen. Deze afspraken worden vastgelegd in dienstverleningsovereenkomsten (dvo’s). De basis hiervoor is een producten- en dienstencatalogus. De prioriteit van de dienstverlening wordt bepaald in overleg met de klant. De kwaliteit van de dienstverlening wordt verzekerd door middel van periodiek klant-leveranciersoverleg.

Het Materieelprojectenoverzicht (MPO) bevat informatie over de strategische materieelprojecten en de afstoting van wapens en wapensystemen. Het MPO is het integrale overzicht van alle strategische materieelprojecten met een investeringsbudget van meer dan € 25 miljoen, of politiek gevoelige materieelprojecten met een kleiner budget, en van wapens en wapensystemen in afstoting. In dit MPO wordt onder meer beschreven hoe een materieelproject past in het defensiebeleid, hoe het project samenhangt met andere materieelprojecten en welke wijzigingen zich in het project hebben voorgedaan. Voorts bevat het MPO informatie over de levensduurkosten en verschuivingen in de planning.

In de Defensie Industrie Strategie (DIS) worden mogelijkheden bezien om een bijdrage te leveren aan de positie van de Nederlandse defensiegerelateerde industrie (DIG) in de internationale netwerken op het gebied van ontwikkeling, productie en instandhouding van materieel. In bijlage 6.6 staat een uitgebreide rapportage over de stand van zaken van de operationalisatie van de DIS.

Verantwoordelijkheid

De minister is verantwoordelijk voor de aanschaf en de instandhouding van materieel en de afstoting van overtollig materieel van de krijgsmacht.

Externe factoren

Het behalen van de algemene doelstelling hangt af van de mate waarin voldaan kan worden aan de door de interne klant gestelde eisen voor de factoren product, tijd en geld. Hierbij zijn onder meer de productiecapaciteit van de leveranciers en mogelijkheden tot internationale samenwerking van belang.

Daarnaast is de personele invulling mede afhankelijk van de mate waarin de arbeidsmarkt voorziet in de beschikbaarheid van capabel (technisch) geschoold personeel. Voorts zijn ook de toegang tot en de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling, en de stand van de techniek van het gewenste materieel van grote invloed op het behalen van de algemene doelstellingen.

Budgettaire gevolgen van het beleid

De financiële middelen die ter beschikking staan van de DMO voor de realisatie van de doelstellingen, zijn in de onderstaande tabel opgenomen.

* Vanaf 2009 worden de verkoopopbrengsten van overtollig materieel geraamd bij DMO; in voorgaande jaren werden deze geraamd en verantwoord bij niet-beleidsartikel 90 – Algemeen.

Operationele doelstellingen

Operationele doelstelling 1:

Voorzien in nieuw materieel

Motivering

Om de operationele inzetbaarheid van de krijgsmacht te verzekeren voorziet de DMO tijdig in nieuw materieel, of wordt bestaand materieel vervangen. Het aan te schaffen materieel is noodzakelijk om de organisatie adequaat toe te kunnen rusten voor de opgedragen taken.

Instrumenten

In de komende periode wordt aansluiting gezocht bij nieuwe ontwikkelingen die richting geven aan het «voorzien in»-proces. Defensie zal uiterlijk in 2010 in beginsel bij het inkopen van producten, diensten en werken, de bijbehorende duurzaamheidscriteria hanteren. Voor militair materieel geldt een uitzondering omdat dit wereldwijd, onder wisselende omstandigheden, inzetbaar moet zijn. Bovendien moet bij de inzet van materieel de veiligheid van het personeel gegarandeerd kunnen worden. Niettemin zal Defensie, zolang de operationele inzetbaarheid van de krijgsmacht gewaarborgd blijft, ook op het gebied van militair materieel de duurzaamheidscriteria hanteren. Daarnaast is Defensie begonnen aan de invoering van «assortimentsmanagement». Het doel hiervan is de levering en de instandhouding van goederen en de levering van diensten tegen zo laag mogelijke kosten. De verdere implementatie van assortimentsmanagement is gekoppeld aan de invoering van het ERP-systeem (SAP), die is voorzien voor 2013. Voorts richt Defensie zich op het gebruik van geïntegreerde contractvormen. Hierbij zullen in de verschillende contractfasen de benodigde werkzaamheden worden uitbesteed aan één private partij. In 2009 zullen de geïntegreerde contractvormen in de richtlijnen worden opgenomen. Verwacht mag worden dat vanaf 2010 de eerste effecten in de verlaging van de levensduurkosten zichtbaar zullen zijn. Met het oog op de gebruiksdoelen zal tenslotte meer nadruk worden gelegd op de specificatie van de eigenschappen waaraan in te kopen producten en diensten moeten voldoen. In 2009 wordt een «Voorschrift specificeren» uitgegeven, waarvan de effecten naar verwachting vanaf 2010 zichtbaar zullen zijn.

Materieelprojecten

Hieronder zijn tabellen opgenomen met de DMP-projecten die in de begrotingsperiode vallen.

Per project wordt een korte toelichting gegeven. Daarnaast wordt toegelicht of een project in 2010 een wijziging ondergaat of een belangrijke ontwikkeling zal doormaken. Afrondingsverschillen in deze tabellen zijn mogelijk. Een meer uitgebreide toelichting op de projecten is te vinden in het MPO. De investeringen van Defensie zijn verlaagd, mede als gevolg van de economische crisis. Een aantal materieelprojecten is hierdoor vertraagd, gereduceerd of geschrapt. Waar mogelijk worden de eventuele gevolgen per project beschreven.

Aanpassing Mijnenbestrijdingscapaciteit (PAM)

Het behelst de modernisering van de mijnenjaagcapaciteit van tien mijnenbestrijdingsvaartuigen en zes schepen van de Belgische Flower-klasse, alsmede de uitvoering van levensverlengend onderhoud aan deze schepen.

Fast Raiding, Interception and Special Forces Craft (FRISC)

FRISC is een samenvoeging van een aantal vergelijkbare projecten voor de aanschaf van in totaal 48 kleine en snelle vaartuigen.

Kwantitatieve versterking mariniersbataljons (manoeuvrebataljons Korps Mariniers)

Het betreft de verwerving van extra materieel en infrastructuur voor de personele uitbreiding van de twee manoeuvrebataljons van het Korps Mariniers.

Luchtverdedigings- en Commandofregatten

Het project behelst de ontwikkeling en de bouw van vier LC-fregatten, inclusief de aanschaf van bijbehorende walreservedelen en munitie. Vanwege de versoberingmaatregelen is het budget voor het deelproject LCF munitie verlaagd.

Patrouilleschepen

Het project behelst de vervanging van vier M-fregatten door patrouilleschepen voor de uitvoering van taken in het lagere deel van het geweldsspectrum.

¹ Over projecten waarvan de planning nu nog onbekend is zal de A-brief voorstellen bevatten voor de planning van DMP-fasedocumenten.

* Gemandateerde projecten waarvan het A-document al aan de Kamer verzonden is.

Instandhouding Goalkeeper

Het project behelst de modernisering van de Goalkeeper. De Goalkeeper is een verdedigingsmiddel tegen inkomende Anti Surface Ship Missiles (ASSM’s).

Instandhouding M-fregatten

Het betreft de aanpassingen om de M-fregatten tot het moment van vervanging in stand te houden. De vervanging is voorzien omstreeks 2020.

Instandhouding Walrusklasse onderzeeboten

Het behelst een moderniseringsprogramma voor de verlenging van de levensduur van vier onderzeeboten tot 2025.

Maritime Tactical Ballistic Missile Defence (MTBMD)

Met de MTMBD worden de LC-Fregatten voorzien van een sensorcapaciteit tegen ballistische raketten.

Modificatie MK48 torpedo

Het behelst de verbetering van het wapensysteem MK48 torpedo van de Walrusklasse onderzeeboten.

Verwerving Joint Logistiek Ondersteuningsschip (JSS)

Het project JSS is het ontwerp, de bouw en het indienststelling van een joint logistiek ondersteuningsschip.

Herintroductie mijnenveegcapaciteit

Het behelst de verwerving van onbemande mijnenveegcapaciteit voor het CZSK ter verbetering van de mijnenbestrijdingscapaciteit. Aanvullende studie is noodzakelijk waardoor de resultaten van de DMP BC-fase (BC-brief) niet meer in 2009, maar in 2010 aan de Kamer kunnen worden gemeld. Wegens de versoberingmaatregelen is het budget verlaagd en is de diepwatercomponent vervallen.

Battlefield Management System (BMS) en Datacommunicatie Mobiel Optreden (DCMO)

Het BMS en de DCMO geven ondersteuning op het gebied van operationele informatievoorziening voor de bevelvoering van grondgebonden eenheden van het CLAS.

Future Ground Based Air Defence System (FGBADS), deel 1 fase 2, BMC4I FOC en deel 2 SSC

Dit project betreft de invoering van bevelvoering- en communicatievoorzieningen alsmede lanceersystemen voor de luchtverdediging.

Groot Pantserwielvoertuig (GPW, Boxer)

Dit project betreft de internationale ontwikkeling en serieproductie van een nieuw pantserwielvoertuig. Het budget voor de productiefase is verhoogd wegens additionele behoeften en het herstel van de projectreserve.

Gepantserde patrouillevoertuigen (Bushmaster)

Dit project behelst de verwerving van gepantserde voertuigen voor patrouille- en kleinschalige vervoerstaken.

Infanterie Gevechtsvoertuig (IGV), productie en training

Het project betreft de invoering van het pantservoertuig CV-90.

Medium Range Anti Tank (MRAT)

MRAT is de verwerving en de invoering van antitankwapens voor de middellange afstand (2000 meter).

Pantserhouwitser (PzH2000)

Het project behelst de verwerving van Pantserhouwitsers 2000.

Tactical Indoor Simulation (TACTIS)

Het doel van dit project is een belangrijke kwaliteitsverbetering in de opleiding- en trainingscyclus van de gemechaniseerde eenheden van het CLAS.

Vervanging genie- en doorbraaktank

Het project behelst de vervanging van genie- en doorbraaktanks.

¹ Over projecten waarvan de planning nu nog onbekend is zal de A-brief voorstellen bevatten voor de planning van DMP-fasedocumenten.

* Het C/D document voor CCF is voorzien voor 2009. Het C/D document voor LGP is voorzien voor 2010.

** Het project wordt in twee fasen uitgevoerd. De Leguaan stroomt in 2009 in en de instroom van de Leguaan op de Leopard 2A5 is gepland vanaf 2014–2018.

Capability Upgrade Elektronische Oorlogvoering (CUP EOV)

Het project behelst de verbetering van het huidige EOV-systeem. Het project is vanwege de versoberingsmaatregelen hergefaseerd.

Vervanging Mortieropsporingsradar (MOR)

Het betreft de vervanging van Mortieropsporingsradar. Deze radar is essentieel voor een goede situational awareness, in het bijzonder voor de bestrijding van vijandelijke grondwapens. Het project is wegens nader onderzoek voorafgaande aan het A-document met een jaar verschoven. Tevens is wegens de versoberingmaatregelen het budget verlaagd.

Verwerving CE-pakketten IGV

Dit project behelst de verwerving van beschermingspakketten van het Infanterie Gevechtsvoertuig, het hoofdwapensysteem van de pantserinfanterie van de gemechaniseerde brigades. Het project is vanwege een nog lopende studie hergefaseerd. Daarnaast is wegens de versoberingmaatregelen het budget verlaagd. Hierdoor wordt aantal beschermingspakketten van het infanteriegevechtsvoertuig CV-90 verminderd.

Vervanging brugleggende tank

Het betreft hier de vervanging van twee brugleggende tanks.

Verwerving precision guided ammunition (PGM)

Het project behelst de verwerving van precision guided ammunition voor de PzH2000.

3e DC-10

Het project behelst de uitbreiding van de strategische luchttransportcapaciteit met een derde DC-10.

Aanschaf 3e en 4e C-130

Dit project betreft de uitbreiding van de tactische luchttransportcapaciteit met twee C-130 vliegtuigen.

Aanschaf C-130 / (K)DC-10 Simulatoren

Het betreft de aanschaf van simulatoren voor de vliegtuigtypes C-130 en (K)DC-10, voor de opleiding en training van de bemanningen.

AH-64D MTADS (Modernised Target Acquisition and Designation Sight)

Het project behelst de verbetering van de detectie- en identificatiecapaciteit van de Apache helikopter.

C-17

Het project behelst de deelname aan het C-17 initiatief van de NAVO, dat dient ter vergroting van de strategische luchttransportcapaciteit.

Chinook uitbreiding en versterking (4+2)

Naast een uitbreiding met vier toestellen en vervanging van twee toestellen, voorziet het project in de verwerving van beperkte voorzieningen voor de uitvoering en ondersteuning van speciale operaties. Vanwege de versoberingmaatregelen is het budget verlaagd.

F-16 Link-16

Het project behelst de aankoop van modificatiepakketten en apparatuur voor de F-16, alsmede grondstations en terminals ten behoeve van de nieuwe NAVO-standaard, Link-16.

F-16 M5 modificatie

Het project betreft de modificatie van zowel de hardware als de software voor de F-16, met het oog op modernisering van de toestellen.

F-16 Verbetering lucht-grond bewapening, fase 1

Dit project heeft tot doel de bewapening van de F-16 aan te vullen en te verbeteren.

Vervanging F-16

Het project Vervanging F-16 heeft als doel tijdig te voorzien in de vervanging van de F-16 jachtvliegtuigen van de Nederlandse krijgsmacht.

¹ Over projecten waarvan de planning nu nog onbekend is zal de A-brief voorstellen bevatten voor de planning van DMP-fasedocumenten.

* Dit zijn gemandateerde projecten waarvan de A-brief al verzonden is.

Chinook Midlife Update

Het betreft de instandhouding en noodzakelijke operationele verbeteringen aan de Chinook helikopter.

Cougar Midlife Update

Naast de uitvoering van levensduurverlengend onderhoud wordt ook een aantal verbeteringen aangebracht ten behoeve van de operationele inzetbaarheid van de Cougar helikopter.

Vervanging Medium Power Radars in Wier en Nieuw Milligen

Het betreft de vervanging van een twee lange afstand radars in Wier en Nieuw Milligen.

F-16 Infrarood geleide lucht-lucht raket

Het project betreft de vervanging van de infrarood geleide lucht-lucht raketten op de F-16.

F-16 Mode 5 IFF

Het project betreft de vervanging in NAVO-verband van het Mode 4 IFF (Identification Friend or Foe)-systeem, door Mode 5 op de F-16. Doel hiervan is het versluierd kunnen uitvoeren van identificatie van vriendelijke of vijandelijke eenheden.

F-16 Verbetering lucht-grond bewapening, fase 2

Dit project betreft de verbetering en aanvulling van de bewapening van de F-16.

F-16 Zelfbescherming (ASE)

Het project betreft een verbetering van de zelfbescherming van de F-16 door een aanpassing van de radarstoorzender en de uitbreiding van de radarstoorzender met een waarschuwingssysteem voor het bepalen van de locatie van vijandelijke radarsystemen.

AH-64D Upgrade

Het project behelst de modernisering van de Apache helikopter.

AH-64D Zelfbescherming (ASE)

Met dit project worden de Apache helikopters voorzien van een volwaardig zelfbeschermingssysteem. Wegens de versoberingmaatregelen wordt het budget verlaagd.

Vervanging F-16 Voortgezette verwervingsvoorbereiding/productie

Overeenkomstig de motie-Hamer c.s. wordt in 2012 een definitief aanschafbesluit over de vervanging van de F-16 genomen.

Patriot Vervanging COMPATRIOT

Het verbindingssysteem COMPATRIOT ondersteunt de commandovoering en vuurleiding van het Patriot-system. Het huidige COMPATRIOT-systeem is technisch en economisch verouderd en dient te worden vervangen.

Counter Improvised Explosive Devices (C-IED)

Het behelst een programma dat bestaat uit diverse deelprojecten in realisatie om de Improvised Explosive Devices (IED) dreiging breder aan te pakken.

NH-90

Defensie participeert in het internationale NH-90 programma, met als doel de aanschaf en ontwikkeling van twintig NH-90 helikopters. Door NATO Helicopter Industries is een vertraging in de levering aangekondigd. Hierdoor zullen mijlpalen zoals vermeld in het contract niet worden gehaald, waardoor betalingen later zullen plaatsvinden. Op basis van het nieuwe beoogde leveringsschema is de begroting aangepast.

Militaire Satelliet Communicatie lange termijn defensiebreed (MILSATCOM)

Doel van het project is te voorzien in een gefaseerde vervanging van de huidige mobiele landterminals (SHF Tactische Terminals) van het Military Satellite Communications (MILSATCOM) systeem.

Modernisering navigatiesystemen

Doel van dit project is een krijgsmachtbrede behoefte aan modernisering en uitbreiding van navigatiemiddelen en daarmee samenhangende maritieme identificatiemiddelen.

Operationele Aanpassingen Diemaco (OAD) en Snelrichtmiddelen

Het project behelst de verbetering van Diemaco geweren en Minimi machinegeweren voor het optreden van gevechtseenheden. De wapens zullen worden voorzien van een aantal universele en functiegebonden aanpassingen.

Richtkijker wapen schutter lange afstand

Het geweer lange afstand (GLA) zal worden voorzien van apparatuur om onder alle omstandigheden effectief ingezet te kunnen worden.

¹ Over projecten waarvan de planning nu nog onbekend is zal de A-brief voorstellen bevatten voor de planning van DMP-fasedocumenten.

Combat Identification (Combat ID)

Combat ID geeft grond- en luchtgebonden eenheden een ID-capaciteit zodat identificatie vanuit de lucht, maar ook onderling op de grond, kan worden verbeterd. Wegens de versoberingmaatregelen is een deel van het budget verschoven. Daarnaast kost de technische ontwikkeling van het systeem meer tijd dan aanvankelijk was voorzien. Hierdoor kunnen de investeringen in het project de komende jaren worden gereduceerd.

Counter Improvised Explosive Devices (C-IED)

Het behelst een programma dat bestaat uit diverse deelprojecten in planning om de Improvised Explosive Devices (IED) dreiging breder aan te pakken.

Defensiebrede vervanging wielberging

Dit project betreft de vervanging van de huidige wielberging.

Nieuwe generatie identificatiesystemen (IFF Mode 5/Mode S)

Dit project betreft de vervanging van het Mode 4 IFF (Identification Friend or Foe)/Mode 3A voor respectievelijk Mode 5/Mode S in NAVO-verband ten behoeve van andere (wapen)systemen.

Vervanging deelsystemen TITAAN

Iedere vijf jaar moeten de deelsystemen TITAAN, de basis ICT-infrastructuur voor grondgebonden optreden, worden vervangen. Ten gevolge van de veranderingen op ICT-gebied zijn daarnaast regelmatig upgrades van het TITAAN-netwerk noodzakelijk.

Vervanging grondterminals MILSATCOM

Doel van het project is te voorzien in een gefaseerde vervanging van de huidige mobiele landterminals (SHF Tactische Terminals) van het Military Satellite Communications (MILSATCOM) systeem. Wegens de versoberingmaatregelen is het project hergefaseerd.

Verwerving HV brillen – deel CLAS en deel CZSK

Deze verwerving betreft helderheidsversterkende (HV)-brillen ten behoeve van het optreden in duisternis. Het betreft de vervanging van en daarnaast een aanvulling op de huidige door Defensie gebruikte HV-brillen.

Vervanging HF/VHF-radio (EZB/FM9000)

Het project behelst de vervanging van twee typen radio’s.

Verwerving tweede batch IISS reservedelen NH-90

Dit project betreft de verwerving van reservedelen voor de NH-90 helikopters.

Defensiebrede vervanging wielvoertuigen

Het project behelst de defensiebrede vervanging van de operationele wielvoertuigen. Wegens de versoberingmaatregelen wordt een deel van de investeringen uitgesteld, waardoor de projectduur met één jaar wordt verlengd.

Verbeterd Operationeel Soldaatsysteem (VOSS)

Doel van het project is de verbetering van de uitrusting en de (informatie) ondersteuning van de te voet optredende soldaat.

Investeringen Koninklijke marechaussee

Van geen van de investeringsprojecten – voor zover niet in infrastructuur en informatievoorziening – ten behoeve van het Commando Koninklijke marechaussee bedraagt het investeringsbudget meer dan € 25 miljoen.

Investeringen overig

Van geen van de investeringsprojecten voor enkele overige defensieonderdelen, zoals het Commando DienstenCentra (CDC), de Bestuursstaf (BS) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) bedraagt het investeringsbudget meer dan € 25 miljoen.

Operationele doelstelling 2:

Instandhouding van materieel

Motivering

Om de output van de operationele eenheden te verzekeren, moeten deze beschikken over voldoende inzetbaar materieel. De DMO voorziet hierin enerzijds door zorg te dragen voor (hoger) onderhoud aan de wapensystemen en de componenten hiervan en anderzijds door het op peil houden van de benodigde hoeveelheid reservedelen. Voor het verbeteren van de materiële beschikbaarheid van de wapensystemen tegen zo laag mogelijke kosten, gebruikt Defensie het «wapensysteemmanagement». Dit is een belangrijk speerpunt van de DMO en ziet ook op de beheersing van de kosten van materiële exploitatie en op het kunnen inspelen op economische ontwikkelingen, zoals de uitvoering van maatregelen die zijn ingevoerd ten gevolge van de kredietcrisis. Het professionaliseren van wapensysteemmanagement betreft beter zicht op gehele levensduur, te beginnen met instandhoudingsvoorbereiding tijdens nieuwbouw. In de exploitatiefase behelst dit de invoering van onderhouds-, bevoorradings- en gebruikskostenanalyses, het creëren van inzicht in resterende levensduurkosten en sturing met behulp van roadmaps. Doel van de professionalisering is de verbetering van onderhoud, (midlife) modificaties en upgrades, het vinden van evenwicht tussen al dan niet uitbesteden (sourcing) gedurende de levensduur en optimalisering van beschikbaarheid van materieel. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de industrie.

Instrumenten

Voor de professionalisering van het wapensysteemmanagement worden een aantal instrumenten ingevoerd. Het behelst uniforme systeem- en ILS-plannen, verbeterde opleidingen, categorisering van het materieel, verbeterde en integrale instandhoudingsanalyses, aansluiting bij SAP en kostenmodellen, verheldering van ketens en ketenprocessen en verbetering van informatievoorziening in de keten door het gebruik van portals.

De uitvoering van instandhouding van materieel wordt hoofdzakelijk verzorgd door het Marinebedrijf in Den Helder, het Landelijk Bevoorradingsbedrijf gevestigd op meerdere locaties in het land en het Logistiek Centrum in Woensdrecht. Het door deze bedrijven uitgevoerde depot-level-onderhoud enintermediate-level-onderhoud omvat preventief, correctief en modificatief onderhoud. Met het preventief onderhoud wordt de geplande technische en economische levensduur van wapensystemen en componenten gerealiseerd. Met correctief onderhoud worden geconstateerde klachten van gebruikers verholpen. Met modificatief onderhoud worden door de gebruiker gewenste aanpassingen uitgevoerd, alsmede door de leverancier voorgeschreven technische verbeteringen van de wapensystemen. Verder beschikt de DMO over onderdelen, zowel in Den Haag als elders in het land, die zorg dragen voor het bevoorradingsproces van de krijgsmacht. Dit proces ziet op verwerven, in ontvangst nemen, op voorraad houden en verstrekken van materieel aan gebruikers. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen repareerbaar materieel en verbruiksmaterieel. Het repareerbare materieel komt, na een periode van intensief gebruik, terug naar het betreffende onderdeel van de DMO. Daar wordt bezien of het materieel ter plaatse kan worden behandeld of dat dit bij de industrie moet plaatsvinden. Na reparatie komt het materieel weer terug in het bevoorradingsproces en wordt het opnieuw aan een gebruiker verstrekt.

In 2006 heeft Defensie expliciet gekozen voor de ontwikkeling van prestatiesturing. De concrete uitwerking daarvan vindt plaats bij de DMO, door middel van de ontwikkeling van een kostprijsmodel voor de instandhouding van wapensystemen. Dit model zal in 2011 gereed zijn. Hierdoor worden de kosten per wapensysteem inzichtelijk, zowel voor de ramingsfase, als voor de uitvoeringsfase. Op basis van twee pilots die in 2009 zijn gestart, zal bij de begroting van 2011 de opdracht worden geformuleerd om de budgetraming voor instandhouding van A-systemen te berekenen op basis van het kostprijsmodel. Hierbij staat de kostprijs maal het aantal producten, dan wel het aantal gebruiksuren van het wapensysteem, centraal. Met het oog op de beschikbaarheid en de inzet van wapensystemen, en de sturing op doelmatigheid bij de instandhouding van de wapensystemen, wordt het aspect «kosten» hierdoor een onderdeel van de bestuurlijke besluitvorming.

Prestatiegegevens DMO

De prestaties op het gebied van logistieke ondersteuning door de DMO aan de andere defensieonderdelen, worden vastgelegd in dienstverleningsovereenkomsten (dvo’s). Zoals toegezegd in de begroting van 2009 zal over de dvo’s die SMART zijn geformuleerd, in het jaarverslag 2009 worden gerapporteerd.

Een set van prestatie-indicatoren is in de eerste helft van 2009 voltooid. Deze prestatie-indicatoren zullen in de tweede helft van 2009 gefaseerd worden ingevoerd. De resultaten hiervan zullen eind 2009 worden geëvalueerd. Hierbij worden ook de effecten van de huidige reorganisatie van de bedrijfsvoering en dienstverlening van de DMO bezien. Naar verwachting zal in de loop van 2010 een nieuwe, integrale set van prestatie-indicatoren beschikbaar zijn. Met de ingevoerde prestatie-indicator «Leverbetrouwbaarheid bevoorrading» is door de DMO-bedrijven (het Marinebedrijf, het Landelijk Bevoorradingsbedrijf en het Logistiek Centrum Woensdrecht) inmiddels voldoende ervaring opgedaan om deze in te voeren. De DMO-bedrijven zullen na beproeving in de tweede helft van 2009, een volgende prestatie-indicator «Leverbetrouwbaarheid onderhoud en modificaties» invoeren.

Hieronder wordt per bedrijf aangegeven welke ondernorm wordt gehanteerd (in %) voor de indicator Leverbetrouwbaarheid bevoorrading:

– Marinebedrijf 80%

– Landelijk Bevoorradingsbedrijf

– Algemeen Goederen Bedrijf 95%

– KPU-bedrijf 95%

– Defensie Bedrijfsstoffen Bedrijf 95%

– Defensie Munitiebedrijf n.t.b.

– Logistiek Centrum Woensdrecht 80%

De prestatie-indicatoren zullen worden gehanteerd in het driehoeksoverleg tussen de normsteller (DMO), de gebruiker (de operationele commando’s) en de onderhouder (het DMO-bedrijf). Hierbij staat het door de DMO uit te voeren onderhoud aan de (hoofd-)wapensystemen en de tijdige beschikbaarheid van het (hoofd-)wapensysteem voor operationele inzet centraal.

Operationele doelstelling 3:

Afstoting overtollig materieel

De DMO is belast met de afstoting van overtollig verklaarde roerende zaken. Onder afstoting wordt verstaan het verkopen, inruilen, schenken of vernietigen van materieel. Verkoop heeft de voorkeur en geschiedt in samenwerking met Domeinen Roerende Zaken (Domeinen), onderdeel van het ministerie van Financiën. Een raming van de verkoopopbrengsten voor de komende jaren is in de begroting opgenomen; deze verkoopopbrengsten zijn op grond van de middelenafspraak met het ministerie van Financiën bestemd voor Defensie.

Bij de afstoting van roerende zaken wordt onderscheid gemaakt tussen niet-strategische en strategische zaken. Overtollige niet-strategische zaken worden in beginsel aan Domeinen overgedragen. Deze goederen worden door Domeinen openbaar verkocht. Overtollige strategische zaken, zoals wapensystemen, worden om veiligheidsredenen niet aan Domeinen overgedragen. De verkoop geschiedt in samenwerking met Domeinen op basis van government-to-government overeenkomsten. Daarnaast wordt iedere voorgenomen verkooptransactie van strategisch materieel in de Commissie Verkoop Defensie Materieel behandeld. Hierin zijn de ministeries van Financiën, Buitenlandse Zaken, Economische Zaken en Defensie vertegenwoordigd.

Overtollige waardevolle wapensystemen kunnen vaak niet in de bestaande staat worden verkocht. Deze worden door de DMO in de door de klant gewenste staat van onderhoud gebracht of gemodificeerd. Daarnaast is het meestal noodzakelijk om personeel op te leiden. Dit gebeurt op de diverse opleidingsinstituten van de Opco’s en vergt de nodige inspanning van de defensieorganisatie. Hierbij streeft Defensie er naar het «ondersteuningspakket» beperkt te houden, zodat slechts een gering beroep wordt gedaan op de personele en materiële capaciteiten van de DMO en de Opco’s.

In 2009 zijn achttien overtollige F-16 vliegtuigen verkocht. Inspanningen voor de verkoop van de overtollige Pantserhouwitsers aan Australië hebben niet tot het gewenste resultaat geleid, maar potentiële afnemers hebben wel opnieuw belangstelling getoond. Defensie streeft er naar het overtollige materieel op zo kort mogelijke termijn te verkopen. De vooruitzichten lijken redelijk gunstig. Momenteel bestaan er contacten met potentiële afnemers voor de verkoop van alle overtollige Cheetah’s en de Fokker-60 vliegtuigen. Voor 2010 zijn de inspanningen vooral gericht op de verkoop van de overtollige Leopard-2A6 tanks, de Pantserhouwitsers de M-109 Houwitsers, de YPR-765 pantservoertuigen en de Fokker-60 vliegtuigen.

Projecten in Afstoting

Fokker-60 vracht (Utility Aircraft) Fokker-60 Maritiem (Maritime Patrol Aircraft, MPA)

Dit betreft de afstoting van twee Fokker 60-Utility vliegtuigen en twee Fokker-60 MPA vliegtuigen die operationeel niet meer nodig zijn. Deze worden vervangen door de aanschaf van de 3e en 4e C-130.

Fokker-50 vliegtuig

Het project behelst de afstoting van twee Fokker 50 vliegtuigen die in gebruik zijn voor passagiersvervoer.

Leopard-2A6 Gevechtstank

Het project betreft de afstoting van 28 gevechtstanks.

M-109 A2/90 Gemechaniseerde 155 mm Houwitser

Het project behelst de afstoting van 126 Houwitsers (vuurmonden), die worden vervangen door de Pantserhouwitser 2000.

Pantserrupscommandovoertuig M-577

Het project betreft de afstoting van 54 pantserrupscommandovoertuigen M-577. Gedeeltelijk bestaat hier geen operationele behoefte meer aan. Gedeeltelijk worden deze vervangen door de Fennek, de CV-90 en de Boxer.

Pantserrupsvoertuig tegen luchtdoelen (PRTL), Cheetah

Dit project behelst de afstoting van 60 pantserrupsvoertuigen Cheetah die worden vervangen door het Stinger wapensysteem.

Pantserrupsvoertuig YPR-765 en YPR-806, diverse types

Dit betreft de afstoting van 762 pantserrupsvoertuigen. Gedeeltelijk bestaat er geen operationele behoefte meer aan. Gedeeltelijk worden deze vervangen door de Fennek, de CV-90 en de Boxer.

Pantserhouwitser

Het project behelst de afstoting van 26 Pantserhouwitsers als gevolg van een verminderde behoefte.

2.2.7. Commando DienstenCentra – beleidsartikel 26

Algemene doelstelling

Het Commando DienstenCentra (CDC) voorziet in een doelmatige en doeltreffende ondersteuning van de krijgsmacht.

Omschrijving van de samenhang in het beleid

Om de krijgsmacht effectief te kunnen inzetten is het binnen de kaders van het besturingsmodel noodzakelijk dat de operationele eenheden in hun rol als klant te allen tijde gebruik kunnen maken van doeltreffende en doelmatige dienstverlening die men overeenkomt met de leverancier.

Op basis van de criteria functionaliteit, bedrijfstypologie, processen, omvang en beheersbaarheid zijn de CDC-bedrijven en diensten ingedeeld in acht bedrijfsgroepen. Het CDC wil verder groeien naar een kostenbewuste en klantgerichte «shared-service-organisatie». De bedrijfsvoering is daarom gericht op het voor de klant inzichtelijk maken van zowel de prijs en de kwaliteit als de kwantiteit van de producten en diensten van het CDC. Vergelijkende benchmark-onderzoeken, sourcing-toetsen en onderzoeken naar de prijsvorming zorgen ervoor dat het CDC als interne leverancier binnen de defensieorganisatie de prijzen zo laag mogelijk en marktconform houdt.

Om de klantgerichtheid en doelmatigheid verder te vergroten streeft het CDC naar het aanbieden van geïntegreerde dienstverlening. De klant stelt bij een front-office in één keer zijn vraag naar één of meerdere diensten. De coördinatie die daarna plaatsheeft tussen verschillende leveranciers van diensten is voortaan niet langer de zorg van de klant.

Verantwoordelijkheid

De minister is verantwoordelijk voor een klantgerichte en doelmatige dienstverlening binnen Defensie.

Externe factoren

Het behalen van de algemene doelstelling hangt onder meer af van de beschikbaarheid van voldoende opgeleid en gemotiveerd personeel. De personele vulling wordt mede bepaald door niet-beïnvloedbare factoren als demografische ontwikkeling, de economische situatie en de ontwikkeling van de markt. Verder bestaat een afhankelijkheid van de beschikbaarheid van productiecapaciteit, tijd en geld bij de leveranciers en algemene ontwikkelingen in de markt.

Budgettaire gevolgen van het beleid

De financiële middelen die het CDC ter beschikking staan voor het behalen van de operationele doelstellingen zijn in onderstaande tabel opgenomen.

* Vanaf 2009 worden de verkoopopbrengsten infrastructuur geraamd bij het CDC; in voorgaande jaren werden deze geraamd en verantwoord bij niet-beleidsartikel 90 – Algemeen.

Operationele doelstelling

Het CDC levert een breed scala aan diensten die voornamelijk indirect bijdragen aan de door Defensie te behalen operationele doelstellingen. Een deel van de diensten levert echter een rechtstreekse bijdrage aan de operationele inzet of operationele gereedstelling van eenheden. Deze diensten bevinden zich op het zogenaamde «operationele koppelvlak». Per bedrijfsgroep is dit nader uitgewerkt.

Prestatiegegevens klanten

De klant/leverancierverhouding tussen de bedrijfsgroepen zoals hieronder beschreven van het CDC en de defensieonderdelen wordt vormgegeven met dienstverleningsovereenkomsten (dvo’s) in termen van financiële volumes. In de dvo’s zijn afspraken gemaakt over de te leveren prestaties. Deze afspraken zijn met zogenaamde indicatoren weergegeven. De verschillende indicatoren geven aan in welke mate de klantafspraken, zoals in een dvo afgesproken, worden nagekomen. Het betreft hier de zogenaamde operationele koppelvlakken met de dienstverlening.

Omzet (%)

De indicator Omzet laat zien in welke mate de omzetrealisatie overeenkomt of afwijkt van de begroting. Hierdoor ontstaat inzicht in hoeverre de bedrijfsgroepen hun afspraken realiseren.

Inzet (%)

De inzetindicatoren geven de prestaties weer van de diensten die nodig zijn bij de inzet van de defensieonderdelen (medische voorraad en capaciteit, voedselvoorraad, luchtvervoer naar Afghanistan).

Operationele gereedheid (%)

De indicatoren die onder operationele gereedheid worden gerapporteerd, geven de prestaties weer van diensten die nodig zijn om defensieonderdelen op te werken naar operationele gereedheid (opleidingen/keuringen, diepladertransport Duitsland, nieuwbouwprojecten).

Instrumenten

Bedrijfsgroep Informatievoorziening en technologie (BG IVENT)1

Op 1 oktober 2008 is de bedrijfsgroep BG IVENT formeel van start gegaan. De bedrijfsgroep bestaat enerzijds uit de baten-lastendienst DTO en anderzijds uit het traditionele deel Dienstencentrum Dienstverlening (DCDV), Joint Cis Group (JCG) en het Dienstencentrum Documentaire Informatievoorziening (DCDI). De bedrijfsgroep levert hoogwaardige ICT-diensten en beheert voor Defensie de werkplekken, de ICT-infrastructuur, componenten en (defensie)applicaties. Daarnaast biedt de bedrijfsgroep alle bijkomende diensten: van analyses, advisering en business consultancy tot en met de levering van hard- en software en de ontwikkeling van specifieke applicaties. De bedrijfsgroep ondersteunt de operationele informatievoorziening (OIV). De JCG is de huisleverancier van de operationele communicatie- en informatiesystemen van de land-, lucht- en zeestrijdkrachten bij militaire operaties, oefeningen en commandovoeringsondersteuning. Ook levert de bedrijfsgroep alle diensten op het gebied van documentaire informatie. De bedrijfsgroep registreert en beheert documenten, verstrekt informatie over deze documenten en adviseert over de toepassing van relevante wet- en regelgeving.

Bedrijfsgroep Transport (BG T)

De bedrijfsgroep Transport ondersteunt alle defensieonderdelen in hun vervoersbehoefte, zowel ten behoeve van de vredesbedrijfsvoering als ten behoeve van de vele uitzendingen (strategische verplaatsingen). De bedrijfsgroep kan in de vervoersbehoefte voorzien door in de dienstverlening gebruik te (laten) maken van alle modaliteiten (wegtransport, zee- en binnenwatertransport, luchttransport en railtransport). Tevens verzorgt de bedrijfsgroep de interne en externe post.

Bedrijfsgroep Gezondheidszorg (BG GZ)

De bedrijfsgroep Gezondheidszorg draagt op doelmatige wijze bij aan de gezondheid en operationele inzetbaarheid van militairen, de instandhouding van de organisatie als geheel en de operationele zorgketen in het bijzonder. De bedrijfsgroep ondersteunt de zorgverlening die de operationele commando’s leveren bij de inzet van operationele eenheden.

Bedrijfsgroep Facility Services (BG FS)

De bedrijfsgroep Facility Services omvat het Bureau Internationale Militaire Sportwedstrijden (BIMS), het Financieel Dienstencentrum Defensie (FDC, voorheen Centraal Betaalkantoor Defensie, CBD), het Koninklijk Tehuis voor Oud-militairen en Museum Bronbeek (KTOMM), de Audio Visuele Dienst Defensie (AVDD), de facilitaire dienstverlening in de Bredase regio bij het LFD Breda en de facilitaire dienstverlening in de Haagse regio die is ondergebracht in het Haags Facilitaire Bedrijf. Tevens is een tweetal projecten aan deze bedrijfsgroep toegevoegd. Het betreft de ondersteuning van de internationaal geplaatsten (Dienstencentrum Internationale Ondersteuning, DCIOD i.o.) en de landelijke opschaling van de facilitaire dienstverlening (Facilitair Bedrijf Defensie, FBD i.o.).

Bedrijfsgroep Defensie Personele Diensten (BG DPD)

De bedrijfsgroep Defensie Personele Diensten is verantwoordelijk voor de gehele keten van personele dienstverlening binnen Defensie, voor zover dat niet specifiek gaat over gezondheidszorg en opleidingen. De bedrijfsgroep onderhoudt nauwe contacten met de Hoofddirectie Personeel (HDP) die beleidsverantwoordelijk is. Als gevolg van de grootscheepse herinrichting van het personele functiegebied, is er nu een centraal aanspreekpunt voor personeelszaken: het Dienstencentrum Human Resources (DC HR). De bedrijfsgroep bestaat momenteel uit elf dienstencentra. In de loop van 2010 wordt daar de Centrale Organisatie Integriteit Defensie (COID) aan toegevoegd.

Nederlandse Defensie Academie (NLDA)

De Nederlandse Defensie Academie bestaat uit de navolgende opleidings- en onderzoeksinstituten: Opleidingen Koninklijk Instituut Marine (KIM), Opleidingen Koninklijke Militaire Academie (KMA), het Instituut Defensie Leergangen (IDL), de Leergang Topmanagement Defensie (LTD), het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH), de Faculteit Militaire Wetenschappen (FMW) en de HRM Academie. De NLDA biedt officieren (en deels ook daarmee gelijkgesteld burgerpersoneel) initiële, middelbare en hogere militaire en maritieme opleidingen gedurende de gehele loopbaan. Door de bundeling van alle officiersopleidingen en hieraan gerelateerd wetenschappelijk onderzoek in één organisatie, wordt invulling gegeven aan een intensievere samenwerking tussen de verschillende defensieonderdelen.

Bedrijfsgroep Vastgoed (BG DVD)1

De bedrijfsgroep Vastgoed is de vastgoedbeheerder van het ministerie van Defensie. De DVD is verantwoordelijk voor het doelmatig en op maatschappelijk verantwoorde wijze beheren en inrichten van het Defensie vastgoed. De bedrijfsgroep geeft adviezen en treedt op als intermediair voor de waarborging van de ruimtelijke belangen van de klanten bij Defensie. De bedrijfsgroep staat de klanten bij in hun zorg voor de beschikbaarheid en bruikbaarheid van het vastgoed.

Bedrijfsgroep Catering (BG Catering)1

De bedrijfsgroep Catering/Paresto is een professionele cateringorganisatie die een hoogwaardig pakket aan cateringdiensten (exclusief hotelfaciliteiten) levert aan de gehele defensieorganisatie en aan (NAVO) bondgenoten op Nederlands grondgebied. Dit gebeurt op een zo doelmatig, doeltreffende en klantgericht mogelijke wijze. Op basis van deze visie is een missie geformuleerd: continuïteit in dienstverlening en marktconform presteren door resultaatgerichte bedrijfsvoering.

Staf Commando DienstenCentra

De Staf van het CDC kent een drietal hoofdtaken: het ondersteunen van de Commandant CDC, het ondersteunen van beleidsuitvoering bij de CDC-bedrijven en het coördineren van Defensie- en CDC-brede projecten en onderwerpen.

Investeringen

De investeringen bij het CDC bestaan uit twee grote onderdelen: de centraal geraamde uitgaven voor defensiebrede infrastructuurprojecten en de defensiebrede IV-investeringen. In onderstaande tabellen zijn deze weergegeven.

Investeringen Infrastructuur