Met repressie alleen kan criminaliteit niet worden teruggedrongen. Preventieve maatregelen zijn onmisbaar om herhaald daderschap te verminderen en om te voorkomen dat iemand dader of slachtoffer wordt van criminaliteit. Er zijn de afgelopen jaren verschillende programma’s ontwikkeld om criminaliteit terug te dringen en te voorkomen. Zo is er een samenhangende aanpak gerealiseerd tegen huiselijk geweld, geweld in het publieke domein en criminaliteit tegen ondernemingen.
Hetzelfde geldt voor de uitvoering en implementatie van de versterkingsprogramma’s voor georganiseerde misdaad, financieel-economische criminaliteit en cybercrime waarmee ook de minder zichtbare criminaliteit wordt bestreden.
Preventie en bestrijden van criminaliteit is pas dan effectief als er een doelmatige tenuitvoerlegging van sancties en maatregelen volgt op strafbaar gedrag.
Recidivisten hebben een belangrijk aandeel in de totale criminaliteit. De aanpak van recidive die zich kenmerkt door een persoonsgerichte aanpak, is succesvol gebleken en wordt daarom ook voortgezet.
De zorg voor slachtoffers van criminaliteit wordt versterkt mede doordat op 1 januari 2011 de Wet Versterking positie slachtoffers in het strafproces in werking treedt. Deze wet breidt de rechten van slachtoffers verder uit, bijvoorbeeld op het gebied van de informatieverstrekking aan slachtoffers, mogelijkheden voor schadeverhaal in het strafproces en inzage in het dossier. Slachtoffers van ernstige geweldsdelicten komen, onder bepaalde voorwaarden, in aanmerking voor een financiële tegemoetkoming in de schade.
Vanaf 2011 moet de aandacht voor het slachtoffer ketenbreed, vanaf het eerste politiecontact tot de laatste relevante ontwikkeling rondom de veroordeelde dader, zodanig op orde zijn, dat slachtoffers hun rechten eenvoudig kunnen effectueren en zich daarbij ondersteund weten door Justitie.
Effectieve bestrijding van criminaliteit en ongewenst gedrag is niet mogelijk zonder consequente handhaving. Alle beschikbare instrumenten, preventief én repressief, zullen moeten worden ingezet om naleving van wet- en regelgeving te bevorderen.
Waar mogelijk zullen bovendien maatregelen moeten worden genomen om de effectiviteit van de diverse instrumenten verder te vergroten. Een belangrijk terrein is de verkeershandhaving. De inzet richt zich daarbij met name op overtredingen die blijkens ongevalsanalyses en overtredingspercentages de meeste slachtoffers in het verkeer maken. Het gaat bijvoorbeeld om het rijden met een te hoge snelheid (bij wegwerkzaamheden), rijden onder invloed en het door rood licht rijden. Naast strikte handhaving draagt naar verwachting ook zwaardere sanctionering van overtreders bij aan het gewenste effect dat men zich aan de regels houdt. Overtreders worden daardoor immers geconfronteerd met hogere boetes, terwijl men deze kosten ook kan vermijden door de wet niet te overtreden. Daarom zullen, aanvullend op de in 2010 in gang gezette optimalisering van de verkeershandhaving de boetetarieven in twee fasen worden verhoogd; 15 procent in 2011 en 20 procent in 2012. Ook de procentuele opslag op de boete bij de eerste en tweede aanmaning zal vanaf 2012 worden verhoogd. Met deze maatregelen kunnen ook de tegenvallende ontvangsten uit hoofde van boeten en transacties vanaf 2012 worden gedekt. Ook wordt ingezet op technische aanpassingen zoals het vervangen van de huidige analoge flitspalen door digitale flitspalen en het aanschaffen van nieuwe trajectcontrolesystemen die ook kunnen worden ingezet als het zogenaamde dynamiseren van de maximumsnelheid zou worden ingevoerd. Ook worden maatregelen genomen om het verwerken van door middel van flitspalen geconstateerde overtredingen effectiever en efficiënter te laten plaatsvinden.
Terrorismebestrijding
Het tegengaan van gewelddadige radicalisering en terrorismebestrijding is een blijvende prioriteit. Justitie coördineert het programma weerstandsverhoging. Een aantal CBRN-instellingen (zoals ziekenhuizen en laboratoria) is als risicovol gelabeld. Bij deze objecten worden maatregelen genomen om de fysieke beveiliging te vergroten. Het programma loopt tot 2013.
De gebeurtenissen op Koninginnedag 2009 hebben aanleiding gegeven tot het versterken van de beveiliging van nationale evenementen. Bij de voorbereiding en uitvoering van nationale evenementen die sinds Koninginnedag 2009 hebben plaatsgevonden is hier ervaring mee opgedaan. Deze ervaringen zullen worden vastgelegd in beleidsregels en handreikingen. Er is verder extra aandacht voor solistische dreigers. Dit zijn individueel opererende bedreigers van personen die een publieke functie bekleden. De dreiging die hiervan uitgaat dient te worden teruggedrongen. De betrokken partners in het stelsel bewaken en beveiligen zullen hun samenwerking rond solistische dreigers intensiveren en in samenspraak met de geestelijke gezondheidszorg bevorderen dat de benodigde zorg wordt verleend.