Het digitale domein is, naast het land, de lucht, de zee en de ruimte, inmiddels het vijfde domein voor militair optreden. Om de inzetbaarheid van de Nederlandse krijgsmacht te waarborgen en haar effectiviteit te verhogen, versterkt Defensie haar digitale weerbaarheid en het vermogen om cyberoperaties uit te voeren.
In 2012 is begonnen met de cyberintensivering op basis van de Defensie Cyber Strategie (Kamerstuk 33 321, nr. 1). Deze geeft richting, samenhang en focus aan de integrale aanpak voor de ontwikkeling van het militaire vermogen in het digitale domein. De Defensie Cyber Strategie is een brondocument van de Nationale Cyber Security Strategie 2 (Kamerstuk 26 643, nr. 291) die in oktober 2013 is vastgesteld.
De Defensie Cyber Strategie omvat zes speerpunten:
-
1. de totstandkoming van een integrale aanpak;
-
2. de versterking van de digitale weerbaarheid van Defensie («defensief»);
-
3. de ontwikkeling van het militaire vermogen om cyberoperaties uit te voeren («offensief»);
-
4. de versterking van de inlichtingenpositie in het digitale domein («inlichtingen»);
-
5. de versterking van de kennispositie en het innovatieve vermogen van Defensie in het digitale domein, met inbegrip van de werving en het behoud van gekwalificeerd personeel («adaptief en innovatief»);
-
6. de intensivering van de samenwerking in nationaal en internationaal verband («samenwerking»).
In de nota In het belang van Nederland is aangekondigd dat het Defensie Cyber Commando (DCC) versneld zal worden opgericht vanwege het toenemende belang van het digitale domein voor militaire operaties. Het DCC zal al in het najaar van 2014 beginnen met een stafelement, een afdeling operaties, een afdeling technologie en het Defensie Cyber Expertise Centrum (DCEC). Het DCEC is al operationeel sinds 20 mei jl. Het DCC is een joint organisatiedeel dat in single service management wordt ondergebracht bij het CLAS. Het DCC wordt onder meer verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het militaire vermogen om cyberoperaties uit te voeren en is naar verwachting eind 2015 volledig operationeel.
De defensieve maatregelen richten zich op de versterking van de bescherming van netwerken en wapen- en regelsystemen. Het Defensie Computer Emergency Response Team (DefCERT) is inmiddels volledig operationeel. DefCERT maakt deel uit van het Joint IV Commando en monitort en analyseert digitale kwetsbaarheden van defensienetwerken en adviseert en ondersteunt bij cyberincidenten door het aandragen van mogelijke oplossingen. Het DefCERT heeft de samenwerking met het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) versterkt en afspraken gemaakt voor wederzijdse ondersteuning bij cyberincidenten en calamiteiten. Op internationaal vlak is DefCERT lid van de internationale CERT organisatie (FIRST) en heeft zij een samenwerkingsovereenkomst met het NATO CERT (NCIRC).
De MIVD versterkt in de periode 2012–2015 de cyber inlichtingencapaciteit door de werving van personeel en materiële investeringen ten behoeve van de uitvoering van inlichtingenactiviteiten in het digitale domein, versterking van de digitale weerbaarheid van Defensie en de defensie-industrie en het op operationeel niveau houden van hoogwaardige rekencapaciteit. Verder intensiveren de MIVD en de AIVD de samenwerking door de oprichting van de Joint SIGINT Cyber Unit (JSCU).
De uitvoering van de verschillende speerpunten van de Defensie Cyber Strategie verloopt zoals voorzien en zal voortgaan in 2015. Defensie zal zich richten op het vergaren van kennis en kunde, het verder ontwikkelen van de capaciteiten en het inbedden van cyberaspecten op de verschillende terreinen van militair opereren. Voor een verdere doorontwikkeling van Defensie in het digitale domein zal de Defensie Cyber Strategie worden geactualiseerd.