a. Leeswijzer

De eerste suppletoire begroting geeft een beeld van de uitvoering van de begroting 2019. De stand van de eerste suppletoire begroting wordt opgebouwd vanaf de stand van de vastgestelde begroting 2019.

b. Het beleid

Door wijzigingen in beleid van verschillende departementen kan worden overgegaan tot het beleggen of juist weghalen van taken bij gemeenten. Indien dit gepaard gaat met een toevoeging aan of een uitname uit het gemeentefonds, wordt dit begrotingstechnisch verwerkt. In de onderstaande tabel worden de mutaties groter dan € 30 mln. weergegeven. Daarbij is onderscheid aangebracht tussen nominale mutaties enerzijds en overboekingen van/naar andere departementen anderzijds.

Toelichting belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties

1 Wijziging betalingsverloop algemene uitkering 2018

Bij Slotwet 2018 is vastgesteld hoe de in 2018 gerealiseerde uitbetalingen voor de algemene uitkering aan de gemeenten zich verhouden tot het bedrag dat bij de 2e suppletoire begroting 2018 voor de uitbetalingen is geraamd. Daarbij is gebleken dat er bij de algemene uitkering lagere uitbetalingen zijn gedaan dan bij Najaarsnota 2018 werd verwacht. Deze verschillen kunnen ontstaan doordat op het moment van uitbetaling nog niet alle gegevens van de verdeelmaatstaven definitief zijn. Het gaat hierbij om een verschil van € 33,2 miljoen. Dit bedrag wordt, conform de bestaande systematiek, toegevoegd aan het uitgavenbudget voor 2019, zodat de betalingen aan gemeenten in 2019 plaats kunnen vinden.

2 Wijziging betalingsverloop decentralisatie-uitkeringen 2018

Bij Slotwet 2018 is vastgesteld hoe de in 2018 gerealiseerde uitbetalingen voor de decentralisatie-uitkeringen aan de gemeenten zich verhouden tot het bedrag dat bij de 2e suppletoire begroting 2018 voor de uitbetalingen is geraamd. Daarbij is gebleken dat er bij de decentralisatie-uitkeringen lagere uitbetalingen zijn gedaan dan bij Najaarsnota 2018 werd verwacht. Deze verschillen kunnen ontstaan doordat op het moment van uitbetaling nog niet alle uit te keren bedragen per gemeente definitief zijn. Het gaat hierbij om een verschil van € 276,1 mln. Dit bedrag wordt, conform de bestaande systematiek, toegevoegd aan het uitgavenbudget voor 2019, zodat de betalingen aan gemeenten in 2019 plaats kunnen vinden.

3 en 4 Afrekening accres 2018

Het definitieve accres over het begrotingsjaar 2018 wordt berekend op basis van de stand van het Financieel jaarverslag van het Rijk en wordt verwerkt in deze 1e suppletoire begroting 2019 van het gemeentefonds. Voor 2018 wordt het accres ten opzichte van de Miljoenennota 2019 met € 147,7 mln. verlaagd. Het totale accres voor 2018 wordt daarmee € 807,1 mln. miljoen. Omdat het boekjaar 2018 reeds is afgesloten wordt de incidentele correctie voor 2018 verwerkt in het begrotingsjaar 2019. Daarnaast wordt de structurele doorwerking van het accres 2018 verwerkt in deze 1e suppletoire begroting 2019 van het gemeentefonds.

5 Aanpassing accres 2019

Het accres 2019 is onderdeel van de normeringssystematiek. Als gevolg van mutaties in de accres relevante uitgaven (ARU) wordt het accres 2019, ten opzichte van de stand Miljoenennota 2019, verhoogd met € 74,3 mln.

6 Afrekening ruimte onder plafond bcf 2018

De ontwikkeling van het BTW compensatiefonds en het bijbehorende plafond leiden conform het Financieel Akkoord Rijk/VNG/IPO met ingang van 2015 tot een toename of afname van de algemene uitkering van de fondsen. Bij Miljoenennota 2019 werd de ruimte onder het plafond voor 2018 geraamd op € 105,9 mln. voor de gemeenten. Bij de definitieve afrekening blijkt deze ruimte te zijn afgenomen met € 66,9 mln. Dit bedrag wordt verrekend met het BTW compensatiefonds.

7 Loon- en prijsbijstelling 2019 algemene uitkering

Dit betreft de loon- en prijsbijstelling voor het jaar 2019 voor de algemene uitkering. Met ingang van 2019 zijn verschillende onderdelen van de integratie-uitkering sociaal domein overgeheveld naar de algemene uitkering. Deze onderdelen genereren in 2018 en 2019 op de gebruikelijke wijze loon- en prijsbijstelling. Daarom wordt een deel van de loon- en prijsbijstelling vanaf 2019 toegevoegd aan de algemene uitkering. Met ingang van 2020 lopen deze onderdelen mee in de grondslag van het accres.

8 Loon- en prijsbijstelling 2019 integratie-uitkeringen

Dit betreft de loon- en prijsbijstelling voor het jaar 2019 voor de integratie-uitkeringen. Dit betreft de verschillende onderdelen van de integratie-uitkering sociaal domein die (nog) niet zijn overgeheveld naar de algemene uitkering. Deze onderdelen genereren op de gebruikelijke wijze loon- en prijsbijstelling.

9 Buurtsportcoaches

Voor de Brede Regeling Combinatiefuncties zijn op 29 juni 2018 de nieuwe bestuurlijke afspraken ondertekend door de Ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Deze nieuwe bestuurlijke afspraken zijn op 1 januari 2019 in werking getreden en zullen lopen tot en met 31 december 2022. Het nieuwe jaarlijkse beschikbare rijksbudget is structureel € 73,3 mln. voor gemeenten. Voor 2019 wordt het budget overgeboekt vanuit de begrotingen van VWS en OCW naar het gemeentefonds.

10 Maatschappelijke begeleiding

Vanwege een wijziging van Wet inburgering ontvangen gemeenten met ingang van 1 oktober 2017 een decentralisatie-uitkering uit het gemeentefonds voor de kosten van de maatschappelijke begeleiding van inburgeringsplichtige asielmigranten en hun gezinsleden. De bijbehorende middelen voor 2019 worden overgeboekt vanuit de begroting van SZW.

11 Regionale opgave Eindhoven

Het Kabinet heeft geld gereserveerd voor het aanpakken van regionale opgaven. Onderdeel daarvan is de Regio Deal Brainport Eindhoven. Deze Regio Deal zet in op een onderscheidend voorzieningenniveau, het aantrekken, opleiden en behouden van technisch talent op alle onderwijsniveaus en het realiseren van innovaties met maatschappelijke impact.

12 Jeugdhulp

Voor het opvangen van knelpunten in de jeugdhulp en de benodigde transformatie heeft het Kabinet in 2019 € 400 mln. beschikbaar gesteld. Voor de jaren 2020 en 2021 is per jaar € 300 mln. beschikbaar gekomen. Daarnaast is op de VWS-begroting in 2019 € 20 mln. beschikbaar gekomen voor het tijdelijk vangnet jeugdautoriteit.

Het beleidsartikel

In onderstaande tabel worden voor de verplichtingen, de uitgaven en de ontvangsten de budgettaire gevolgen van beleid van het gemeentefonds weergegeven. Hiermee worden de integrale uitgaven die samenhangen met de samengestelde beleidsdoelstelling (het nastreven van een adequate omvang van het gemeentefonds en het nastreven van een adequate verdeling van de middelen over de gemeenten) inzichtelijk gemaakt.

Toelichting op de financiële instrumenten

Opdrachten

1. Kosten Financiële-verhoudingswet

Dit betreft het budget dat elk jaar is gereserveerd voor de uitvoering van onderzoeken op het vlak van de omvang en verdeling van het gemeentefonds en het onderhoud van het betaalsysteem.

Bijdragen aan mede overheden

1. Algemene uitkering en de aanvullende uitkeringen

Dit betreft de uitkering aan alle gemeenten, die ten goede komt aan de algemene middelen van de gemeenten. De uitkering is gebaseerd op de artikelen 5 en 6 van de Financiële-verhoudingswet.

2. Integratie-uitkeringen

Dit betreft de uitkering die wordt toegepast als rechtstreekse overheveling van middelen naar de algemene uitkering bezwaarlijk is vanwege de omvang van de herverdeeleffecten. De integratie-uitkering voorziet dan in een geleidelijke overgang naar de algemene uitkering. De uitkering is gebaseerd op artikel 5 lid 2 van de Financiële-verhoudingswet. Een overzicht van de integratie-uitkeringen is opgenomen in bijlage 1.

3. Decentralisatie-uitkeringen

Naast de algemene uitkering en de integratie-uitkering bestaat in het gemeentefonds ook de decentralisatie-uitkering. De verdeling van de decentralisatie-uitkering volgt evenmin als de integratie-uitkering de regels van de verdeling van de algemene uitkering van het gemeentefonds. Anders dan bij de integratie-uitkering, waar de termijn van overheveling naar de algemene uitkering van tevoren vaststaat, ontbreekt bij de decentralisatie-uitkering een dergelijke termijn. Een overzicht van de decentralisatie-uitkeringen is opgenomen in bijlage 2.

Bijlage 1 – Integratie-uitkeringen

Bijlage 2 – Decentralisatie-uitkeringen