In dit bieden wij u inzicht in:

• – militaire pensioenen en uitkeringen;

• – verdeling van de apparaatsuitgaven;

• – overzicht formatie defensiepersoneel;

• – invulling cyber & space;

• – chroom-6.

Militaire pensioenen en uitkeringen

Op verzoek van de Kamer is in onderstaande grafiek te zien wat de relatieve verdeling is van de militaire pensioenen en uitkeringen ten opzichte van de absolute begroting:

De pensioenen en uitkeringen zijn als volgt verdeeld:

Verdeling van de apparaatsuitgaven

De apparaatsuitgaven van Defensie zijn als volgt verdeeld over de beleids- en niet beleidsartikelen:

Grafische weergave van de verhouding apparaatsuitgaven (personele en materiële uitgaven) t.o.v. overige financiële instrumenten (programma)

Cyber & space

De Kamer heeft verzocht in de Defensiebegroting cyber en space duidelijk te specificeren en uit te werken, zodat inzichtelijk wordt welke activiteiten c.q. doelstellingen gesteld worden en welke financiële middelen hiervoor beschikbaar gesteld worden (Kamerstuk 35 000-X, nr. 46). Cyber is inmiddels een onderdeel van de begroting en komt ruim aan bod in de beleidsagenda, beleidsartikel 7 Defensie Materieel Organisatie en niet-beleidsartikel 10 Apparaat Kerndepartement. Space is nog geen onderdeel van de begroting.

Militair gebruik van de ruimte (space) is inmiddels een vaste waarde geworden. Toepassingen van gebruik van de ruimte voor navigatie en communicatie zijn onmisbaar geworden voor het goed functioneren van de krijgsmacht. Defensie heeft er als hoogtechnologische organisatie belang bij de ontwikkelingen in de ruimte op de voet te volgen en voor de modernisering van de krijgsmacht, waaronder het informatiegestuurd optreden, in te zetten. De ontwikkelingen in de ruimte gaan snel. Miniaturisering van satellieten maakt dat de onbemande ruimtevaart ook voor kleinere landen betaalbaar en bereikbaar wordt. Recente incidenten in de ruimte met gevaar voor communicatie en navigatie ten gevolge van activiteiten van andere landen onderstrepen het belang van een goede space situational awareness (SSA).

Defensie is bezig met de uitwerking van een Defensie Space Strategie waarin aandacht is voor de ruimte als operationeel domein (naast Land, Zee, Lucht en Cyber), voor keuzemogelijkheden in te ontwikkelen capaciteiten en de inrichting van de organisatie. Hierbij zal ook aandacht zijn voor het verzoek van de Kamer om de Defensie Cyber Strategie te verbreden met de inzet van cybersoldaten om Nederland te beschermen als cyberaanvallen in de ruimte dreigen de samenleving te ontwrichten en de Kamer daarover te informeren (Kamerstuk 35 000-X, nr. 52).

Chroom-6

Het plan van aanpak «Beheersing chroom-6» is op 4 december 2018 aan de Tweede Kamer aangeboden (35 000 X, nr. 70). Veel van de maatregelen uit het plan zijn volgens schema reeds uitgevoerd, danwel in uitvoering, waarbij wordt samengewerkt met andere partners. Doordat Defensie gedurende de uitvoering meer inzichten en kennis heeft verworven is duidelijk geworden dat op dit moment voor twee maatregelen de opgave groter is dan bij het opstellen van het plan van aanpak was voorzien. Enerzijds blijkt het een enorme inspanning te onderzoeken welk materieel in de Defensieorganisatie chroom-6 bevat. Ondanks dat extra menskracht aan deze klus is toebedeeld, is het door de enorme opgave niet zeker dat dit binnen de gestelde termijn kan worden uitgevoerd. Daarnaast kost het verwerken van de nadere inventarisatie van de zogenoemde carcinogene, mutagene en reproductietoxische (CMR)-stoffen, gezien het grote aantal, meer inspanning dan verwacht. Dit laat onverlet dat Defensie ernaar streeft om de gestelde deadlines van het plan van aanpak te halen. De overige maatregelen liggen op schema. Op de website www.Defensie.nl wordt de voortgang van alle maatregelen uit het plan van aanpak chroom-6 gepubliceerd. Deze informatie wordt twee keer per jaar geactualiseerd. Het zoeken naar alternatieve, minder gevaarlijke stoffen door de Directie Materieel Organisatie (DMO) zal ook in 2020 worden voortgezet, onder andere door meer vliegtuigtypes te voorzien van chroomarme verfsystemen. Samen met de industrie wordt gewerkt aan minder belastende werkwijzen en aan beter gereedschap om het vrijkomen van stof verder te beperken. Het beleid van Defensie om te komen tot «stofvrij werken» leidt tot meer resultaten, ook voor de andere gevaarlijke stoffen. Door het gerichter opleiden van specialisten tot arbeidshygiënist neemt de kennis en de capaciteit toe om commandanten beter te ondersteunen bij hun verantwoordelijkheid voor veilig werken.