In deze paragraaf wordt geschetst welke wijzigingen zijn opgetreden in de omvang van de HGIS sinds de HGIS-nota 2024. Zoals uit de hiernavolgende tabel blijkt, neemt de totale omvang van de HGIS voor 2024 toe met EUR 2.402,6 miljoen (uitgaven minus ontvangsten).
MJN 2024 | VJN 2024 | Mutatie | |
|---|---|---|---|
HGIS-uitgaven | 9.554,1 | 12.161,8 | 2.607,7 |
HGIS-ontvangsten | 340,0 | 555,1 | 215,1 |
Omvang HGIS (uitgaven min ontvangsten) | 9.214,1 | 11.606,7 | 2.392,6 |
De per saldo toename van het budget kent een aantal oorzaken, die in de navolgende tabel per categorie worden toegelicht. Een meer uitgebreide toelichting is daarnaast ook in de verticale toelichting van de Voorjaarsnota 2024 opgenomen en op de respectievelijke departementale begrotingen weergegeven.
Enerzijds heeft het kabinet de HGIS uitgaven verhoogd in het kader van de oorlog in Oekraïne. Daarnaast stijgt het budget vanwege de doorwerking van de bijgestelde macro-cijfers ten opzichte van de eerdere raming zoals deze is opgesteld op Prinsjesdag 2023. Het beschikbare budget voor de HGIS beweegt mee met de economische ontwikkeling, het non-ODA-deel met het prijsniveau van het Bruto Binnenlands Product (bbp), en de omvang van de Official Development Aid (ODA) met de ontwikkeling van het Bruto Nationaal Inkomen (bni). De meest recente CPB-cijfers laten een hoger dan eerder verwachte raming zien van zowel bbp alsook bni.
Stand HGIS-nota 2024 | 9.554,1 |
1) Aanpassing BNI/BBP raming | 78,3 |
2) Eindejaarsmarge | 70,5 |
3) Overboekingen van/naar HGIS | 2.616,8 |
4) Kasschuif | ‒ 200 |
5) Desalderingen | 42,1 |
Stand Voorjaarsnota 2024 | 12.161,8 |
Toelichting uitgavenmutaties
Het uitgavenkader van de HGIS neemt per saldo toe met EUR 2.607,7 miljoen ten opzichte van de stand die in de HGIS nota 2024 is gepresenteerd. Dit kent de volgende oorzaken:
1. Op basis van wijzigingen in de CPB-ramingen voor het bni (ODA) en de prijscomponent van het bbp (non-ODA) is de omvang van de HGIS op dit onderdeel gestegen met EUR 78,3 miljoen. Dit betreft met name de ODA-middelen die hoofdzakelijk op de BHOS-begroting staan.
2. De eindejaarsmarge, die over 2023 is aangevraagd, is in 2024 toegevoegd aan de HGIS en verdeeld over voornamelijk de begrotingen van Buitenlandse Zaken, Defensie, Economische Zaken en Klimaat en Justitie en Veiligheid.
3. Er vinden meerdere overboekingen van en naar de HGIS plaats. Per saldo kent de HGIS op dit onderdeel daardoor een stijging van EUR 2.616,8 miljoen. Een aantal in het oog springende mutaties betreft onder meer de toevoeging van budget aan de HGIS ten gevolge van de oorlog in Oekraïne. Het kabinet heeft hiervoor aanvullend in totaal EUR 2,6 miljard beschikbaar gesteld voor militaire, diplomatieke en humanitaire steun en op het gebied van accountability. Deze middelen worden voornamelijk uitgegeven via de begrotingen van Defensie, Buitenlandse Zaken, JenV en BHOS. De laatste in het oog springende mutatie is de jaarlijkse overheveling van Buitenlandse Zaken aan Defensie voor de BSB-beveiliging van het postennet. Hierdoor neemt de HGIS af met EUR 25,2 miljoen. Het restant van de mutatie is het resultaat van meerdere kleine overboekingen.
4. Er is een kasschuif verwerkt van 2024 naar 2025 van EUR 200 miljoen. Dit is in het kader van de militaire steun aan Oekraïne, waardoor uitgaven pas in 2025 gedaan worden.
5. Het saldo van de desalderingen bestaat voornamelijk uit drie mutaties. Enerzijds neemt het budget toe door een positieve desaldering van consulaire ontvangsten op de begroting van Buitenlandse Zaken (EUR 11,8 miljoen), hogere ontvangsten vanwege het terugstorten van een dubbele betaling t.b.v. IFC op de begroting van Financiën (EUR 19 miljoen) en hogere diverse ontvangsten van de Europese Investeringsbank (EIB) op de BHOS begroting (EUR 12 miljoen).
Stand HGIS-nota 2024 | 340.0 |
Mutaties | 215,1 |
Stand Voorjaarsnota 2024 | 555,1 |
Toelichting ontvangstenmutaties
Het ontvangstenkader van de HGIS neemt per saldo toe met EUR 215,1 miljoen ten opzichte van de stand die in de HGIS nota 2024 is gepresenteerd. Dit komt door onder meer ontvangsten t.b.v. Oekraïne (EUR 268 miljoen). Ook wordt er EUR 42,1 miljoen gedesaldeerd. Daarnaast wordt een ontvangst op de BZ-begroting ter hoogte van EUR 95 miljoen doorgeschoven naar 2025 middels een kasschuif.