In deze bijlage zijn de zeven beleidsthema's uit de Strategische Evaluatie Agenda (SEA), zoals in hoofdstuk 2.5 opgenomen, verder uitgewerkt en toegelicht. In onderstaande tabellen zijn, per beleidsthema, de subthema's opgenomen. Voor de subthema's zullen waar zinvol en haalbaar de Periodieke Rapportages plaatsvinden, deze zijn dikgedrukt in de tabel. Een uitgebreidere toelichting op de Periodieke Rapportages is te vinden onder de tabel.
De inzichtbehoefte verschilt per thema en onderwerp. Het vervullen van de inzichtbehoefte kan zowel door middel van ex-ante, ex-durante als ex-post evaluaties of onderzoeken. De verschillende typen evaluaties zijn er op gericht om het inzicht te vergroten in de doeltreffendheid en doelmatigheid van beleid en leveren zo input voor het verbeteren van beleid.
Open de link voor een overzicht van de gepubliceerde evaluaties van de SEA.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Effectief en efficiënt begrotingsbeleid en begrotingsbeheer | Periodieke Rapportage | 2029 | Te starten | n.v.t. |
De Periodieke Rapportage zal ingaan op het tot dan gedane onderzoek naar de comptabele regelgeving, op basis van de hoofdlijnenbrief hierover in 2023. | ||||
Vervolgonderzoek n.a.v. de beleidsdoorlichting Btw-compensatiefonds | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 6 |
Het vervolgonderzoek focust zich op de uitvoeringskosten van het Btw-compensatiefonds. Hierbij dienen niet alleen de hoogte van de administratieve lasten bij lokale overheden, maar ook factoren die de kosten beïnvloeden mee te worden genomen. | ||||
Evaluatie Rijksbegrotingsvoorschriften (RBV) | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | n.v.t. |
De evaluatie van de regeling Rijksbegrotingsvoorschriften heeft aandacht voor regeldruk, digitalisering en dienstbaarheid. | ||||
Evaluatie Regeling Financieel Beheer | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | n.v.t. |
De evaluatie van de regeling financieel beheer heeft als doel om de regeling te actualiseren. | ||||
Evaluatie Regeling Audit Committees | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | n.v.t. |
Deze evaluatie gaat kijken naar de toepasbaarheid van de regeling Audit Committees. | ||||
Evaluatie factsheets brede welvaart | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | n.v.t |
Deze evaluatie kijkt naar de werking van de factsheets in het begrotings- en verantwoordingsproces. | ||||
Evaluatie Regeling periodiek evaluatieonderzoek 2022 (RPE) | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | n.v.t. |
Vijf jaar na de inwerkingtreding van de RPE 2022 kijkt deze evaluatie naar de werking van deze regeling in de praktijk. De Strategische Evaluatie Agenda zal hier een belangrijk onderdeel van zijn. | ||||
Wet bestuurlijke boete meldingsplichten door ministers verstrekte subsidies | Ex-post evaluatie | 2028 | Te starten | n.v.t. |
Deze evaluatie richt zich op bekendheid met, de verwerking en toepasbaarheid van de Boetewet. | ||||
Evaluatie regeling agentschappen | Ex-post evaluatie | 2030 | Te starten | n.v.t. |
Het evaluatieonderzoek van de regeling agentschappen kijkt met name naar de toepasbaarheid en werking van de regeling. | ||||
Evaluatie Discontovoet | Ex-durante evaluatie | n.t.b. | Te starten | n.v.t. |
Elke vijf jaar onderzoekt een werkgroep de discontovoet die het Rijk toepast in maatschappelijke kostenbatenanalyses (MKBA’s). Het laatste rapport dateert van 2020. De werkgroep zal op grond van de ontwikkelingen in de literatuur en de economie de discontovoet opnieuw vaststellen. Aan de werkgroep nemen verschillende (investerings)departementen deel en verder De Nederlandsche Bank, het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving. In 2024 vindt een tussentijdse herziening plaats op basis van macro-economische ontwikkelingen, zonder de methodologische onderbouwing te herzien. | ||||
b. Schuldfinanciering tegen zo laag mogelijke kosten onder acceptabel risico | Periodieke Rapportage | 2025 | Te starten | 11 |
De voorgenomen Periodieke Rapportage van 2025 heeft betrekking op het huidige beleidskader dat is ingegaan vanaf 2020 en loopt tot 2025. Tussentijds zijn twee interne evaluaties in 2021 en 2023 uitgevoerd. Het nieuwe beleidskader zal ingaan per 2026 en mede gebaseerd worden op de resultaten volgend uit de Periodieke Rapportage. | ||||
c. Optimaal kasbeheer van het Rijk en van gelieerde instellingen | Periodieke Rapportage | 2024 | Lopend | 12 |
Er wordt een Periodieke Rapportage uitgevoerd om de doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid omtrent het schatkistbankieren en het betalingsverkeer van het Rijk te evalueren. | ||||
Beleidsthema 1: Solide overheidsfinanciën
a. Effectief en efficiënt begrotingsbeleid en begrotingsbeheer
De Directoraat-Generaal Rijksbegroting zet zich in voor een degelijk begrotings- en verantwoordingsproces, en om goed toezicht op de doelmatigheid en beheersbaarheid van de overheidsuitgaven te houden. In een voortdurend veranderende wereld is het van belang om regelmatig de doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid achter de rijksbegroting te onderzoeken, zodat de verdeling van beperkte rijksmiddelen de gehele brede welvaart kan blijven bestrijken.
Momenteel staat er voor 2029 een Periodieke Rapportage gepland: rondom de evaluatie van de Comptabiliteitswet 2016 (CW) hebben diverse onderzoekstrajecten gelopen op onderdelen van het systeem waarop de CW ziet. Dat zijn bijvoorbeeld zaken rond het begrotingsproces, het verslaggevingsstelsel, het betrekken van de brede welvaart in de begrotingscyclus en artikel 3.1 van de CW. In 2023 is de hoofdlijnenbrief naar de Kamer gezonden waarin de diverse ontwikkelingen en de daaruit volgende acties samenkomen. In de begroting van 2025 zal voor dit hele thema met behulp van de hoofdlijnenbrief de planning qua kennisbehoefte meerjarig nadere uitwerking krijgen, als input voor de Periodieke Rapportage die voor 2029 gepland staat.
b. Schuldfinanciering tegen zo laag mogelijke kosten onder acceptabel risico
De voorgenomen Periodieke Rapportage van 2025 heeft betrekking op het huidige beleidskader dat is ingegaan vanaf 2020 en loopt tot 2025. Tussentijds zijn twee interne evaluaties in 2021 en 2023 uitgevoerd. Het nieuwe beleidskader zal ingaan per 2026 en mede gebaseerd worden op de resultaten volgend uit de Periodieke Rapportage. Daarbij zal ook de Periodieke Rapportage van 2019 als bron dienen. De scope richt zich op het financieringsbeleid en het renterisicokader. De onderzoeksopzet gaat in op de eisen uit de Regeling Periodiek Evaluatieonderzoek 2022. Daarbij zal gebruik gemaakt worden van de geldende richtlijnen voor het financieringsbeleid en het renterisicokader. De Periodieke Rapportage zal deels steunen op extern onderzoek door een onafhankelijke externe. Tot slot zal een onafhankelijk expert zitting nemen in de op te richten begeleidingscommissie.
c. Optimaal kasbeheer van het Rijk en van gelieerde instellingen
Conform de Regeling Periodiek Evaluatieonderzoek (RPE) wordt optimaal kasbeheer van het Rijk en van gelieerde instellingen (artikel 12 van hoofdstuk IX Financiën en Nationale Schuld) minstens één keer in de zeven jaar geëvalueerd. Dit betekent dat het Agentschap van de Generale Thesaurie in 2024 een Periodieke Rapportage van dit beleid zal afronden. De vorige Periodieke Rapportage, voorheen beleidsdoorlichting, van dit beleid vond plaats in 2018. In 2016 heeft er een interdepartementaal beleidsonderzoek plaatsgevonden op het gebied van schatkistbankieren. In hetzelfde jaar is er ook een enquête belegd onder de instellingen die deelnemen aan het schatkistbankieren.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Het borgen van publieke belangen via het aandeelhouderschap op een zo efficiënt mogelijke wijze | Periodieke Rapportage | 2027 | Te starten | 3 |
Periodieke Rapportage van het beleid dat onder dit beleidsthema valt, waarbij als basis wordt gekeken naar de invulling door de Staat van het aandeelhouderschap van de verschillende deelnemingen. Naar aanleiding van de publicatie van de Nota Deelnemingenbeleid Rijksoverheid 2022 wordt steviger ingezet op de rol van deelnemingen bij de borging van publieke belangen en op een verdere professionalisering van het actief aandeelhouderschap, waarbij voldoende aandacht uitgaat naar recente belangrijke ontwikkelingen (zoals verduurzaming, langetermijnwaardecreatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen). | ||||
Evaluaties aandeelhouderschappen van AirFrance-KLM, BNG Bank, FMO, Gasunie, Havenbedrijf Rotterdam,Holland Casino, Invest International, Nederlandse Loterij, NWB Bank, Schiphol, Tennet en UCN | Ex-post evaluaties | Doorlopend | Anders | 3 |
Deze reguliere evaluaties worden uitgevoerd met het uniform evaluatiemodel dat in samenwerking met de Auditdienst Rijk is opgesteld. Deze evaluaties richten zich op de beoordeling van de mate waarin het deelnemen in de betreffende onderneming effectief bijdraagt aan de borging van de publieke belangen en of het beheer de gewenste toegevoegde waarde had. Ook wordt bezien of een deelneming nog steeds het juiste instrument is hiervoor. | ||||
Evaluatie verduurzaming publieke belangen | Ex-post evaluatie | n.t.b. | Te starten | 3 |
Evaluatie waarin gekeken wordt naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van het klimaatbeleid dat onder begrotingsartikel 3 valt. | ||||
b. Evaluatie crisismaatregelen COVID-19 pandemie IFI's en Europese instellingen | Periodieke Rapportage | 2025 | Lopend | 4 |
Periodieke Rapportage over de maatregelen die de internationale financiële instellingen en de Europese instellingen hebben genomen om de economische gevolgen van de COVID-19 pandemie te beperken. | ||||
c. Exportkredietverzekering | Periodieke Rapportage | 2030 | Te starten | 5 |
De Periodieke Rapportage zal zich richten op de doeltreffendheid en doelmatigheid van de exportkredietverzekering (ekv) faciliteit gedurende de jaren 2022 t/m 2029. Hiertoe zullen in elk geval bestaande beleidsevaluaties meegewogen worden. Ook zal een terugkoppeling worden gegeven van de opvolging van de aanbevelingen uit de voorgaande beleidsdoorlichting over de periode 2016 t/m 2021. | ||||
Evaluatie crisismaatregelen herverzekering leverancierskredieten | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 5 |
Ex-post evaluatie om te beoordelen of deze maatregel heeft voldaan aan de wensen van de Kamer, het behoud van banen heeft gefaciliteerd, en algemene economische schade heeft voorkomen. Aangezien de verantwoordingen van de verzekeraars langer duren dan oorspronkelijk verwacht, wordt de evaluatie doorgeschoven naar 2024. | ||||
Evaluatie compliance beleid ekv | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 5 |
De doelstelling van de evaluatie van het anti-omkopingsbeleid zal zich richten op de effectiviteit van het beleid in het voorkomen van het in verzekering nemen van transacties met onaanvaardbare omkopingsrisico’s alsmede het toetsen van het nationaal beleid aan de internationale richtlijnen van de OESO. | ||||
Evaluatie MVO-beleid | Ex-post evaluatie | n.t.b. | Te starten | 5 |
De mvo-beleidsevaluatie zal zich richten op de vraag in hoeverre het MVO-beleid effectief bijdraagt aan het voorkomen van het verzekeren van transacties waarbij sprake is van een project met onaanvaardbare risico’s voor mens, en/of milieu. Ook zal daarbij worden gekeken naar de relevante internationale standaarden. | ||||
Evaluatie verduurzaming exportkredietverzekering | Ex-post evaluatie | n.t.b. | Te starten | 5 |
Evaluatie waarin gekeken wordt naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van het klimaatbeleid dat onder begrotingsartikel 5 valt. | ||||
Beleidsthema 2: Economie en vestigingsklimaat
a. Het borgen van publieke belangen via het aandeelhouderschap op een zo efficiënt mogelijke wijze
In 2022 is de nieuwe Nota Deelnemingenbeleid Rijksoverheid 2022 (hierna: de Nota) met de Kamer gedeeld. De Nota beschrijft in welke gevallen staatsaandeelhouderschap wordt overwogen en hoe de Staat dit invult. De essentie van het deelnemingenbeleid is ongewijzigd: de Staat blijft terughoudend met het aangaan van deelnemingen en het aangaan blijft maatwerk. Het publieke belang staat meer dan voorheen centraal. Verder bevat de Nota een aantal aanscherpingen, bijvoorbeeld op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen, de strategie en brede diversiteit. Om de centrale rol van de publieke belangen in het deelnemingenbeleid nog meer te benadrukken is de algemene doelstelling van Financieringen veranderd in ‘het borgen van publieke belangen via het aandeelhouderschap op een zo efficiënt mogelijke wijze’. Periodiek worden de deelnemingen geëvalueerd en wordt bezien of een deelneming nog steeds het juiste instrument is om een bijdrage te leveren aan de borging van de betreffende publieke belangen. Daarnaast richten deze evaluaties zich op de beoordeling van de mate waarin het deelnemen in de betreffende onderneming effectief bijdraagt aan de borging van de publieke belangen en of het beheer de gewenste toegevoegde waarde had. Voor het deelnemingenbeleid als geheel geldt dat het uitgangspunt ook is om eens in de zeven jaar te evalueren. De evaluaties van de separate deelnemingen zullen hiervoor als basis dienen. Actuele ontwikkelingen kunnen aanleiding zijn om het beleid eerder of later te evalueren.
b. Evaluatie crisismaatregelen COVID-19 pandemie IFI's en Europese instellingen
Als reactie op de coronapandemie hebben de Internationale Financiële Instellingen en Europese instellingen verschillende crisismaatregelen getroffen. Omdat deze maatregelen die in Europese Unie of multilateraal verband zijn overeengekomen rechtstreekse gevolgen hebben voor de Nederlandse begroting is het van belang dat de overeengekomen maatregelen doeltreffend zijn geweest. Het onderzoek richt zich daarom op de crisismaatregelen die genomen zijn door de internationale financiële instellingen en op Europees niveau in reactie op de coronapandemie en heeft als doel om inzicht te krijgen in de doeltreffendheid van deze maatregelen. Het idee hierachter is dat een dergelijke strategische aanpak toegevoegde waarde heeft ten opzichte van een traditionele beleidsdoorlichting van het gehele begrotingsartikel. Het gaat op niveau van de internationale financiële instellingen om de crisismaatregelen genomen door de Asian Infrastructure Investment Bank, European Bank for Reconstruction and Development, European Investment Bank, Internationaal Monetair Fonds en Wereld Bank en op Europees niveau om Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency en om de specifieke COVID-19 kredietlijn die onder het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) is gecreëerd via het ESM Precautionary Conditioned Credit Line.
Het onderzoek heeft het karakter van een syntheseonderzoek en zal aan de hand van beschikbare evaluaties en onderzoeken naar de genomen crisismaatregelen van de internationale financiële instellingen en Europese instellingen worden uitgevoerd. Zie voor een toelichting op de evaluatie ook de Kamerbrief 63 'Plan van aanpak strategische evaluatie van het beleid op begrotingsartikel 4.’ Er is gekozen voor een looptijd van 5 jaar. De doeltreffendheid van de maatregelen zal in de periode na het aflopen van de maatregelen moeten blijken. De eerste evaluaties van de maatregelen zijn binnengekomen in 2023/2024. De toetsing aan het kader zal daarom zoals nu gepland plaatsvinden in de loop van 2024. Sommige maatregelen zullen dan nog lopen en kunnen hooguit ten dele worden geëvalueerd. Het syntheseonderzoek wordt in 2025 aan uw Kamer aangeboden.
c. Exportkredietverzekering
Met de exportkredietverzekering (ekv) faciliteit worden betalingsrisico’s verzekerd die zijn verbonden aan Nederlandse export en investeringen in het buitenland. De Nederlandse Staat treedt op als verzekeraar en Atradius Dutch State Business voert de ekv-faciliteit uit in naam van en voor rekening en risico van de Staat. Het ministerie van Financiën en het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn beide verantwoordelijk voor het beleid op het gebied van de ekv. De Staat biedt de ekv-faciliteit aan, omdat bepaalde export gerelateerde betalingsrisico’s door hun aard niet op de private markt kunnen worden verzekerd en om een gelijkwaardig internationaal speelveld te borgen. Door het verzekeren van de betalingsrisico’s die de private verzekeringsmarkt niet voor zijn rekening neemt, worden transacties mogelijk gemaakt en wordt export bevorderd. De Periodieke Rapportage zal het beleid dat onder dit beleidsthema valt evalueren. De evaluatie van het ekv-beleid omtrent compliance zal zich richten op de effectiviteit van het beleid in het voorkomen van het in verzekering nemen van transacties met onaanvaardbare omkopingsrisico’s alsmede het toetsen van het nationaal beleid aan de internationale richtlijnen van de OESO. Tot slot zal de evaluatie van het beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) van de ekv ingaan op de vraag in hoeverre het MVO-beleid effectief bijdraagt aan het voorkomen van het verzekeren van transacties waarbij sprake is van een project met onaanvaardbare risico’s voor mens, en/of milieu. Ook zal daarbij worden gekeken naar de relevante internationale standaarden.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Stabiele, integere en betrouwbare financiële markten | Periodieke Rapportage | 2024 | Lopend | 2 |
Periodieke Rapportage van het beleid dat onder dit beleidsthema valt, waarbij onder andere gekeken wordt naar de regisserende rol van het ministerie van Financiën bij de bevordering van het goede functioneren van het financiële stelsel. | ||||
Beleidscyclus beleid tegen witwassen en terrorismefinanciering (doorlopend) | Ex-post evaluatie | Doorlopend | Lopend | 2 |
Deze beleidscyclus, die door het ministerie van Justitie en Veiligheid samen met ministerie van Financiën is ingericht, schetst hoe aan de hand van de geïdentificeerde witwasrisico's het anti-witwasbeleid wordt bezien. | ||||
Evaluatie garantieregeling NHT | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 2 |
De deelname van de Staat in de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden (NHT) wordt elke vijf jaar geëvalueerd om te bepalen of de staatsdeelname nog steeds wenselijk is of dat deze beëindigd kan worden. | ||||
Evaluatie garantieregeling WAKO (kernongevallen) | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 2 |
De evaluatie vindt vanaf 2024 plaats vanwege aanpassingen in de onderliggende verdragen die per 1 januari 2022 in werking zijn getreden. Om de effecten van deze wijzigingen mee te kunnen nemen is het goed als deze verdragen ten minste een jaar in werking zijn getreden. De verwachting is dat de evaluatie in 2025 aan de Tweede Kamer wordt toegezonden. | ||||
Evaluatie Wet toezicht trustkantoren | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 2 |
Deze evaluatie kijkt met name naar de doeltreffendheid van de Wet toezicht trustkantoren (2018), waarmee de normen waaraan trustkantoren zijn aangescherpt en het toezichtsinstrumentarium is uitgebreid. Bij die evaluatie zal, naast de effecten en uitvoering van de wet, in het bijzonder aandacht zijn voor de invulling van de normen door de sector en de mogelijkheden om dit verder te concretiseren. | ||||
Evaluatie verduurzaming financiële markten | Ex-post evaluatie | n.t.b. | Te starten | 2 |
Evaluatie waarin gekeken wordt naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van het klimaatbeleid dat onder begrotingsartikel 2 valt. | ||||
Evaluatie doeltreffendheid en effecten art. 4:24a Wft | Ex-post evaluatie | n.t.b. | Lopend | 2 |
De Staten-Generaal is op 15 december 2021 geïnformeerd over het aanhouden van de evaluatie tot er meer zicht is op de formele handhavingspraktijk en ontwikkeling in de bestuursrechtelijke rechtspraak. https://open.overheid.nl/documenten/ronl-6b856c0b-bbad-4a74-b057-009202be31a3/pdf | ||||
Evaluatie van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants | Ex-ante evaluatie | 2025 | Te starten | 2 |
Het doel van de evaluatie is om te achterhalen of het stelsel van beroepsreglementering van accountants (door de wettelijke beroepsorganisatie Nederlandse beroepsorganisatie van accountants) beter kan functioneren met het oog op meer doorzettingsmacht, in het licht van een aantal soms tegenstrijdige wettelijke taken van de NBA. De evaluatie is bedoeld om de NBA in de toekomst beter en functioneler te positioneren, op basis van een weloverwogen takenpakket. | ||||
Beleidsthema 3: Financiële sector
a. Stabiele, integere en betrouwbare financiële markten
Ingevolge de Regeling periodiek evaluatieonderzoek 2022 wordt door de directie Financiële Markten een Periodieke Rapportage verricht met betrekking tot stabiele, integere en betrouwbare financiële markten (artikel 2 van Begrotingshoofdstuk IX Financiën en Nationale Schuld). Dit onderzoek wordt in 2024 nog afgerond.
De beleidscyclus met betrekking tot het beleid tegen witwassen en terrorismefinanciering is een doorlopende evaluatie van het anti-witwas en –terrorismefinancieringsbeleid. Daaronder vallen onder meer de National Risk Assessments (elke twee jaar door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum) en andere onderzoeken naar specifieke risico’s, evenals beleidsmonitoren en internationale evaluaties. Een voorbeeld hiervan is Financial Action Task Force (FATF) evaluatie in 2022, waarin de activiteiten en het beleid in kaart worden gebracht en de resultaten worden beschreven. De FATF voert door middel van peer reviews landenevaluaties uit. De vierde evaluatieronde beoordeelt of nationale regimes tegen witwassen en financieren van terrorisme niet alleen technisch voldoen aan de FATF-aanbevelingen, maar ook effectief zijn.
Daarnaast staan er verschillende ex-post evaluaties gepland. De evaluaties helpen bij het beoordelen van de doeltreffendheid en de doelmatigheid van beleid. Een voorbeeld hiervan is het onderzoek naar de Wet transparantie toezicht financiële markten.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Vereenvoudiging belastingstelsel - aanpak fiscale regelingen | Periodieke Rapportage | 2028 | Te starten | 1 |
De doeltreffendheid en doelmatigheid van fiscale regelingen worden integraal in kaart gebracht. Hierin wordt teruggeblikt op de evaluaties van fiscale regelingen. | ||||
Algemeen/overig belastingstelsel | ||||
Evaluatie fiscale crisismaatregelen Corona | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de fiscale crisismaatregelen bij de coronacrisis. | ||||
Monitoring van de openbaarmaking fiscale vergrijpboetes | Ex-durante evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek wordt gekeken in welke mate en op welke manier de openbaarmaking van fiscale vergrijpboetes wordt ingezet in de uitvoeringspraktijk. | ||||
Evaluatie belastingstelsel BES-eilanden | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
Het IMF evalueert het fiscale stelsel van de BES-eilanden. | ||||
Evaluatie artikelen 3:4 en 3:5 van de Algemene douanewet | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
Bij deze evaluatie zal worden onderzocht in hoeverre bij artikelen 3:4 en 3:5 van de Algemene douanewet, dat wil zeggen het vervoer van liquide middelen, outputs en outcomes kunnen worden onderscheiden. | ||||
Arbeid en inkomen | ||||
Evaluatie faciliteiten en uitvoering ANBI's | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
Dit onderzoek is een update van de vorige evaluatie van de praktijk rondom ANBI's (Algemeen Nut Beoogde Instellingen) uit 2017. | ||||
Quickscan vrijstelling uitkering wegens 25- of 40-jarig dienstverband en alimentatie | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
Dit onderzoek richt zich op een verkennende budgettaire en kwalitatieve analyse van de vrijstelling van de jubilea-uitkeringen. | ||||
Quickscan vrijstelling uitkering wegens alimentatie | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
Dit onderzoek richt zich op een verkennende een budgettaire en kwalitatieve analyse van de vrijgestelde uitkering wegens alimentatie. | ||||
Monitoring fiscale oplossing eenverdienersproblematiek | Ex-durante evaluatie | Jaarlijks vanaf 2025 | Te starten | 1 |
Vanaf 2025 wordt jaarlijks bezien of de fiscale oplossing voor de eenverdienersproblematiek het beoogde doel nog bereikt. | ||||
Monitoring aandelenopties startups | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek richt zich op het monitoren van de effecten van de nieuwe regeling voor aandelenopties die per 1 januari 2023 is ingevoerd in de Wet op de loonbelasting 1964. Hierbij wordt gekeken naar het effect van de nieuwe regeling op de mate waarin aandelenopties worden toegekend door werkgevers aan werknemers, waarbij een onderverdeling tussen bedrijven van verschillende grootte (van start-ups tot grote bedrijven) wordt aangebracht. | ||||
Evaluatie werkkostenregeling | Ex-post evaluatie | 2025 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie zal gekeken worden naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de werkkostenregeling. Ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. Daarnaast wordt het gebruik van de (onderdelen van de) WKR in kaart gebracht. | ||||
Mispercepties marginale druk en arbeidsaanbod | Ex-ante evaluatie | 2025 | Lopend | 1 |
Uit eerdere studies in binnen- en buitenland komt naar voren dat mensen met lage inkomens hun marginale belastingdruk vaak overschatten. In dit onderzoek wordt getest (i) of/in hoeverre informatie-interventies mensen een accurater beeld kunnen geven van hun marginale druk en (ii) of/in hoeverre dat vervolgens leidt tot meer arbeidsaanbod bij deeltijdwerkers. Voor de eerste vraag zal een survey experiment worden gedaan via het LISS panel. Wanneer hieruit blijkt dat informatie-interventies leiden tot een accurater beeld van de marginale druk zal vervolgens met een veldexperiment worden gekeken naar de arbeidsaanbodeffecten van zulke interventies. | ||||
Evaluatie artiesten- en beroepssportersregeling | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken of de regeling nog actueel is en of de regeling doeltreffend en doelmatig is. Daarbij zal gebruik gemaakt worden van aangiftegegevens en gesprekken met de branche. | ||||
Evaluatie fiscale behandeling ANBI's | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de verschillende faciliteiten voor ANBI's. | ||||
Evaluatie fiscale behandeling stichtingen en verenigingen | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de verschillende faciliteiten voor stichtingen en verenigingen, waaronder de vrijwilligersregeling. | ||||
Evaluatie maatregelen giftenaftrek en geven uit vennootschap | Ex-durante evaluatie | 2028 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de uitwerking van de beperking periodieke giften en de vrijstelling voor geven vanuit de vennootschap. | ||||
Evaluatie afschaffing Inkomensafhankelijke Combinatiekorting (IACK) | Ex-post evaluatie | 2030 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de effecten van de afschaffing van de IACK op onder meer arbeidsparticipatie. | ||||
Ondernemen en tegengaan belastingontwijking | ||||
Monitoring royalty, dividend en rentestromen FDI | Ex-durante evaluatie | Jaarlijks | Lopend | 1 |
Door het monitoren van de inkomensstromen naar laagbelastende jurisdicties kan de effectiviteit van de conditionele bronbelasting in het tegengaan van belastingontwijking via Nederland gemeten worden. De Nederlandsche Bank publiceert de benodigde tabellen. | ||||
Onderzoek naar effecten maatregelen tegen belastingontwijking: generieke renteaftrekbeperking, aanvullende CFC-maatregel en maatregelen tegen hybride mismatches. | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek betreft een analyse van de maatregelen uit Anti Tax Avoidance Directe (ATAD1 en ATAD2). Zoals benoemd is in de monitoringsbrief belastingontwijking 2020 zal gekeken worden naar de earningstrippingmaatregelen en de CFC-maatregel. | ||||
Evaluatie verlaagde vpb tarief | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek betreft een analyse van het lage Vennootschapsbelasting-tarief, waarbij gekeken wordt naar doeltreffendheid en doelmatigheid van de regeling. Ook het toetsingskader fiscale regelingen wordt doorlopen. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen speur- en ontwikkelingswerk | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie zal de doelmatigheid en doeltreffendheid van de regeling worden onderzocht. Ook komt het toetsingskader fiscale regelingen aan bod. | ||||
Aanvullend onderzoek dividendstripping | Ex-ante evaluatie | 2025 | Lopend | 1 |
Het onderzoek richt zich op de vraag welke (materiële) maatregelen kunnen worden genomen om de aanpak van dividendstripping verder te versterken. Daarbij wordt in ieder geval onderzoek gedaan naar de zogenoemde nettorendement-benadering en een specifieke maatregel voor pensioenfondsen en deelnemingsdividenden. Ook wordt onderzocht welke maatregelen tegen dividendstripping een aantal andere landen heeft genomen. | ||||
Monitoren Wet aanpassing fiscale bedrijfsopvolgingsfaciliteit 2024 | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
Monitoring zal plaatsvinden aan de hand van signalen vanuit de Belastingdienst en vanuit het bedrijfsleven. Gelet op de inwerkingtreding van de meeste maatregelen per 2025, zal dit vooral vanaf het derde kwartaal van 2025 plaatsvinden. | ||||
Monitor opbrengst minimumkapitaalregel banken en verzekeraars | Ex-durante evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
De opbrengst van de minimumkapitaalregel zal worden geanalyseerd op basis van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie Wet excessief lenen | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal het effect van het wetsvoorstel onderzocht worden op basis van aangiftegegevens inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting. Tevens zal nader gekeken worden mogelijke uitvoeringsproblemen en ontwijkingssituaties zoals aangegeven tijdens de Kamerbehandeling. | ||||
Evaluatie kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA) | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek zal de Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA) worden geëvalueerd op doeltreffendheid en doelmatigheid en wordt het toetsingskader fiscale regelingen doorlopen. Vanaf 2025 zullen de aangiftegegevens over de KIA worden opgeslagen door de Belastingdienst. Deze data worden gebruikt in het onderzoek. | ||||
Evaluatie herinvesteringsreserve | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de herinvesteringsreserve (HIR) gekeken evenals de ervaren complexiteit van de regeling. | ||||
Monitoring van het overtredersbegrip (art. 67 Algemeen wetboek recht) | Ex-durante evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
Hierbij zal worden gevolgd in welke mate en op welke manier dit instrument wordt ingezet in de uitvoeringspraktijk. | ||||
Evaluatie temporele beperking verrekening voorheffingen met de vennootschapsbelasting (Sofina) | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal onderzocht worden of de maatregel doeltreffend en doelmatig was. Dit zal worden gedaan op basis van de gerealiseerde opbrengsten van de dividendbelasting, de ontwikkeling in aard en aantal van de bezwaar- en beroepsprocedures in de dividendbelasting en de vennootschapsbelasting en de beperking van de verrekening van voorheffingen in de aangiften vennootschapsbelasting. | ||||
Evaluatie Wetsvoorstel delegatiebepaling geen invorderingsrente in specifieke gevallen | Ex-durante evaluatie | 2028 | Te starten | 1 |
Bij deze evaluatie zal worden gekeken in welke mate gebruik wordt gemaakt van de delegatiebepaling, en of deze een oplossing biedt bij situaties waarin het niet wenselijk is om invorderingsrente in rekening te brengen. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen scheepvaart | Ex-post evaluatie | 2028 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal een inschatting worden gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de fiscale regelingen voor de scheepvaart. Ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. | ||||
Vermogen | ||||
Onderzoek actualisatie forfaits op basis van rekenrente en levensverwachting | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
In de erf- en schenkbelasting, inkomstenbelasting, overdrachtsbelasting en omzetbelasting zitten diverse forfaits die gebaseerd zijn op levensverwachting en rekenrente. Deze forfaits zijn niet meer actueel en dienen daarom aangepast te worden. Dit onderzoek brengt de gevolgen van een dergelijke aanpassing in kaart. | ||||
Onderzoek naar de mogelijkheden om het vermogen in stichtingen in kaart te brengen | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
In dit onderzoek wordt het vermogen van particulieren in stichtingen onderzocht in samenwerking met de Belastingdienst. | ||||
Onderzoek eenmalig verhoogde schenkingsvrijstelling kinderen en schenkingsvrijstelling dure studie | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
De twee schenkingsvrijstellingen worden doorgelicht waarbij gekeken wordt naar de historie van de regelingen, of er nog een goede rechtvaardiging voor de regeling bestaat en naar de uitvoeringsaspecten en budgettaire aspecten van de regelingen. | ||||
Evaluatie anti-arbitragebepaling box 3 | Ex-durante evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Artikel 5.24 van de Wet inkomstenbelasting 2001 wordt in 2024 geëvalueerd, zodat de werking in de praktijk van de anti-peildatum-arbitragebepaling uit deze wet gedurende de nu voorziene looptijd van het overbruggingsstelsel box 3 kan worden geanalyseerd en zo nodig aangepast. | ||||
Evaluatie gebruikelijkloonregeling | Ex-post evaluatie | 2025 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie zullen met aangiftedata de doeltreffendheid en doelmatigheid van de gebruikelijkloonregeling onderzocht worden. | ||||
Onderzoek jaarlijkse vrijstelling schenkbelasting kinderen | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek wordt onder meer het gebruik van de vrijstelling in kaart gebracht. | ||||
Evaluatie vrijstelling voorwerpen kunst en wetenschap box 3 | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In de evaluatie wordt gekeken naar de vrijstelling van voorwerpen van kunst en wetenschap in box 3. Ook worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. | ||||
Evaluatie actualiseren leegwaarderatio | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
De leegwaarderatiotabel is een forfait waarmee verhuurders de waarde van hun verhuurde woningen voor belastingheffing in box 3 kunnen bepalen aan de hand van de Waardering Onroerende Zaken waarde. In dit onderzoek wordt de leegwaarderatiotabel geactualiseerd, waarbij kan worden aangesloten bij de methode voor actualisatie uit de evaluatie van 2022. | ||||
Evaluatie regeling Groenprojecten | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de regeling Groenprojecten en de bijbehorende fiscale regelingen, waarbij de maatregelen sinds de vorige evaluatie worden meegenomen. Voor de evaluatie kan gebruik worden gemaakt van aangiftedata en data van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. | ||||
Evaluatie twee schijven box 2 | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal onderzocht worden of de maatregel doeltreffend is in het behalen van meer belastingopbrengst en het tegengaan van belastinguitstel. Hiertoe zal gekeken worden naar de aangiften inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting. | ||||
Wonen, gezondheid en consumptie | ||||
Empty package survey tabaksaccijns | Ex-post evaluatie | Jaarlijks | Lopend | 1 |
In dit onderzoek wordt via het rapen van pakjes sigaretten op straat het aandeel pakjes uit het buitenland en het aandeel illegaal/illicit whites in kaart gebracht. De douane voert dit onderzoek uit. | ||||
Monitoring gebruik startersvrijstelling overdrachtsbelasting | Ex-durante evaluatie | Jaarlijks | Te starten | 1 |
Het gebruik van de startersvrijstelling in de overdrachtsbelasting wordt gemonitord en jaarlijks gerapporteerd aan de Kamer. | ||||
Monitoring verhoging btw-tarief culturele goederen en diensten, en logies | Ex-durante evaluatie | Jaarlijks vanaf 2026 | Te starten | 1 |
De effecten op prijzen en afzet van de verhoging van het btw-tarief op culturele goederen en diensten, en logies worden gedurende in ieder geval twee jaar vanaf inwerkingtreding in 2026 gemonitord. | ||||
Evaluatie differentiatie overdrachtsbelasting | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van de differentiatie in de overdrachtsbelasting (OVB) onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie vrijstellingen btw | Ex-post evaluatie | 2025 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van verschillende vrijstellingen in de belasting over de toegevoegde waarde (btw) onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. | ||||
Evaluatie verlaagd tarief accijns kleine bierbrouwerijen | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffend- en doelmatigheid, ook in het licht van de overstap van plato naar alcoholpercentage. | ||||
Onderzoeken eigenwoningregeling | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In navolging op bouwstenenrapport wordt vervolgonderzoek gedaan naar een aantal onderdelen van de eigenwoningregeling zoals de bijleenregeling en het EWF. | ||||
Evaluatie kleineondernemersregeling btw | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van de kleineondernemersregeling onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal de doelmatigheid en doeltreffendheid van de (verhoging van) de verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken en fiscale regelingen daarbinnen worden onderzocht. | ||||
Monitoring grenseffecten tanken | Ex-durante evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek bekijkt de grenseffecten van het aflopen van de accijnsverlaging op brandstoffen. | ||||
Evaluatie kansspelbelasting | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffend- en doelmatigheid van de kansspelbelasting, waarbij onder meer gekeken wordt naar de recente tariefsverhogingen en de vrijstelling voor kleine prijzen. | ||||
Evaluatie vrijstellingen overdrachtsbelasting in de ondernemingssfeer en vrijstellingen van technische aard | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de vrijstellingen in de overdrachtsbelasting gericht op ondernemers en vrijstellingen van technische aard. Ook worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen eigen woning | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van de fiscale regelingen eigen woning onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie verhoging btw-tarief culturele goederen en diensten,en logies | Ex-post evaluatie | 2028 | Te starten | 1 |
De effecten op prijzen en afzet van de verhoging van het btw-tarief op culturele goederen en diensten, en logies worden geëvalueerd. | ||||
Evaluatie assurantiebelasting | Ex-post evaluatie | 2028 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van (de fiscale regelingen in) de assurantiebelasting. Hierbij zullen ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. | ||||
b. Verduurzaming van het belastingstelsel | Periodieke Rapportage | 2030 | Te starten | 1 |
De verduurzaming van het belastingstelsel wordt in kaart gebracht. Daarbij wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van maatregelen die zijn genomen die zien op verduurzaming van het belastingstelsel. | ||||
Klimaat | ||||
Lange termijn verkenning fiscaal stimuleringspakket elektrische voertuigen | Ex-ante evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
Samen met I&W wordt gewerkt aan een middellange- en lange-termijnonderzoek naar de verduurzaming van automobiliteit. Hierbij wordt, naast de verduurzamingsdoelstelling, gekeken naar betaalbaarheid voor de automobilist en het op peil houden van de overheidsinkomsten uit het auto domein. Doel van dit onderzoek is om gewenste paden en doelstellingen in kaart te brengen, ook voor ná 2030. Met dit onderzoek wordt invulling gegeven aan de toegezegde tussenevaluatie uit het klimaatakkoord die in 2024 gepland stond. | ||||
Quickscan Natuurschoonwet (NSW) | Ex-durante evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
Per 2021 zijn er diverse aanpassingen gemaakt aan de NSW 1926 in navolging op de evaluatie van de fiscale faciliteiten in de natuurschoonwet. Om op korte termijn een terugkoppeling te hebben omtrent het effect van de gemaake wijzigingen en potentiële aandachtspunten die spelen bij de NSW wordt een quickscan gedaan. | ||||
Evaluatie CO2-heffing industrie | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
Sinds 1 januari 2021 betalen industriële bedrijven een CO2-heffing. In de evaluatie zal de regeling geëvalueerd worden op doeltreffendheid en doelmatigheid en zal gekeken worden naar de hoogte van het tarief. Gegevens voor de evaluatie worden verkregen van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). | ||||
Onderzoek naar verbeteringen voor de Energie-investeringsaftrek (EIA) en de Millieu-investeringsaftrek (MIA) en het omzetten aftrekpost naar subsidie (focus EIA) | Ex-ante evaluatie | 2025 | Lopend | 1 |
Doel van dit onderzoek is: 1) te bepalen of de werking van het fiscale instrument voor het bedrijfsleven verder kan worden verbeterd en vereenvoudigd en daarbij de MIA en EIA betrekken, en 2) of een fiscale regeling de voorkeur verdient boven een directe subsidie in het geval van de EIA. | ||||
Evaluatie CO2-minimumprijs elektriciteitsopwekking | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In 2022 is de CO2 minimumprijs voor elektriciteitsopwekking geïntroduceerd. In de evaluatie zal de regeling geëvalueerd worden op doeltreffendheid en doelmatigheid en zal gekeken worden naar de hoogte van het tarief. Gegevens worden verkregen van RVO. | ||||
Evaluatie fiscale vrijstellingen bos en natuur | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffendheid en doelmatigheid van de vrijstellingen gericht op natuur en landbouw onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie energiebelasting | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal de doelmatigheid en doeltreffendheid van de energiebelasting en de fiscale regelingen daarbinnen worden onderzocht. Ook komt het toetsingskader fiscale regelingen aan bod. | ||||
Monitoring opbrengsten Warmte-Kracht-Koppeling (WKK)-maatregel | Ex-durante evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
Vanaf de inwerkingtreding van de WKK-maatregel worden de opbrengsten jaarlijks gemonitord. | ||||
Tussentijdse evaluatie fiscale klimaatmaatregelen glastuinbouwsector | Ex-durante evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
Tijdens dit evaluatiemoment kunnen de beleidseffecten van deze maatregelen en de mogelijkheden om te verduurzamen worden geëvalueerd. | ||||
Evaluatie vliegbelasting | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal de doelmatigheid en doeltreffendheid van de vliegbelasting worden onderzocht. | ||||
Evaluatie Energie-investeringsaftrek (EIA) | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de EIA, waarbij de maatregelen sinds de vorige evaluatie worden meegenomen. | ||||
Evaluatie Millieu-investeringsaftrek (MIA) en Vamil | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de MIA/Vamil, waarbij de maatregelen sinds de vorige evaluatie worden meegenomen. | ||||
Evaluatie onbelaste reiskostenvergoeding | Ex-post evaluatie | 2028 | Te starten | 1 |
Conform de aanbeveling uit de vorige evaluatie wordt gekeken naar de hoogte van het onbelaste bedrag. Ook worden de verhogingen van de vergoeding meegenomen in de evaluatie. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen autobelastingen | Ex-post evaluatie | 2028 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie worden een aantal maatregelen meegenomen zoals de beëindiging van de bpm-vrijstelling bestelauto's en de versobering van de kwarttarieven. Daarnaast wordt conform de RPE gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van verschillende uitzonderingen in de BPM en MRB en wordt het toetsingskader fiscale regelingen doorlopen. | ||||
Tussenevaluatie klimaatakkoord (incl. fiscale stimulering elektrische voertuigen) | Ex-durante evaluatie | 2028 | Te starten | 1 |
In het Klimaatakkoord zijn verschillende (tussen)evaluaties voor de fiscale stimulering van Elektrische Voertuigen (EV) opgenomen, waaronder een (tussen)evaluatie in 2027/2028. Met behulp van de evaluatie kan aan de hand van de laatste ontwikkelingen binnen de automarkt worden bepaald welk beleid en welke maatregelen nodig en wenselijk zijn ter stimulering van EV’s. Hierbij wordt dan ook de voortzetting van de mrb-korting in 2026-2030 meegenomen, waarbij gekeken wordt of en zo ja in welke vorm het nodig en wenselijk is om de tariefskorting voort te zetten. Bij de evaluatie wordt ook gekeken hoe de tariefkorting uitwerkt naar de verschillende autosegmenten op basis van hun afmeting en in hoeverre de korting het meergewicht compenseert en of er niet sprake is van onder- of overcompensatie. | ||||
Beleidsthema 4: Fiscaal beleid
a. Vereenvoudiging belastingen - aanpak fiscale regelingen
Doeltreffende en doelmatige fiscale regelingen zijn goede instrumenten om beleidsdoelen te bereiken, maar het belastingstelsel als geheel wordt zo complexer. Ook zijn lang niet alle fiscale regelingen doeltreffend en doelmatig. In 2028 is een Periodieke Rapportage gepland over de fiscale regelingen.
Arbeid en inkomen
De belasting op arbeid is de belangrijkste inkomstenbron van de overheid. Tegelijkertijd kan een te hoge belastingdruk op arbeid de arbeidsdeelname ontmoedigen. Daarnaast is juist de complexiteit van het belastingstelsel een belangrijk aandachtspunt in dit domein. Burgers en ondernemers zijn niet altijd volledig rationeel of wilskrachtig. Dat kan er bijvoorbeeld toe leiden dat ze niet of verkeerd gebruikmaken van bepaalde aftrekposten. De komende tijd wordt onder andere onderzoek gedaan naar de werkkostenregeling en de aftrekpost voor onderhoudsverplichtingen. Ook wordt er onderzoek gedaan naar (mis)percepties van de marginale druk en de effecten hiervan op arbeidsaanbod.
Ondernemen en tegengaan belastingontwijking
De afgelopen jaren zijn meerdere maatregelen genomen om belastingontwijking en het verschuiven van activiteiten tussen landen aan te pakken. Nader onderzoek wordt gedaan om meer licht werpen op de effectiviteit van de huidige aanpak van belastingontwijking. Dat gebeurt onder meer door het monitoren van de effecten van een aantal maatregelen die zijn genomen tegen belastingontwijking. Daarnaast worden ook verschillende fiscale faciliteiten geëvalueerd die gericht zijn op het bevorderen van ondernemerschap, zoals het verlaagde vpb-tarief en de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek.
Vermogen
De wijze waarop Nederland vermogen en vermogensinkomsten belast is zeer divers, wat bijdraagt aan belastingontwijking en een ongelijkere vermogensverdeling. Het gaat hier om alle vormen van vermogen zoals spaar- en beleggingstegoeden, de eigen woning, overig vastgoed, het aanmerkelijk belang en ander (ondernemings)vermogen en pensioenen. Tevens gaat het over het belasten van vermogensoverdrachten en dus om de schenk- en erfbelasting. De komende tijd worden enkele vrijstellingen binnen de schenk- en erfbelasting onderzocht en worden op het terrein van box 3 verschillende evaluaties en onderzoeken voorzien.
Wonen, gezondheid en consumptie
De woningmarkt wordt op allerlei manieren beïnvloed door het belastingstelsel. Hypotheekrente is aftrekbaar voor de eigen woning en de overdrachtsbelasting is van belang als je een woning koopt. Op dit terrein vinden verschillende evaluaties en onderzoeken plaats. Belastingen worden ook ingezet om bepaald gedrag te beprijzen, denk aan de verbruiksbelasting op alcoholvrije dranken en de tabaksaccijns. Op dit terrein zal onder andere de verbruiksbelasting voor alcoholvrije dranken geëvalueerd worden. Tot slot is de btw een van de belangrijkste inkomstenbronnen van de overheid. Tegelijkertijd zijn er veel bijzondere regelingen en vrijstellingen binnen de btw. De komende tijd worden een aantal vrijstellingen in de btw en de kleineondernemersregeling geëvalueerd.
Klimaat
b. Verduurzaming van het belastingstelsel
Belastingen kunnen de schade aan klimaat en milieu door vervuiling en het opwarmen van de aarde beprijzen, zorgen voor andere keuzes en bijdragen aan het ‘de vervuiler betaalt’-principe. Voor de komende jaren staan onder andere verschillende onderdelen van het klimaatakkoord op de evaluatieplanning. Het wordt bezien of gestelde doelen op een doeltreffende en doelmatige wijze zijn bereikt. Daarnaast wordt op deelterreinen verdiepend onderzoek gedaan naar effectieve vergroening van het belastingstelsel.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Uitvoering en handhaving Belastingdienst | Periodieke Rapportage | 2029 | Gepland | 1 |
De Periodieke Rapportage brengt eerdere evaluaties naar de (voorwaarden voor) doeltreffendheid en doelmatigheid van verschillende onderdelen en aspecten van de uitvoering en handhaving samen. De synthese is zoveel als mogelijk dekkend voor de inspanningen en het budget van de Belastingdienst in de voorliggende periode, en sluit zo goed mogelijk aan op de eigen en maatschappelijke inzichtbehoefte. | ||||
Fiscale Monitor | Ex-durante evaluatie | Jaarlijks | Lopend | 1 |
Een jaarlijkse survey waarbij burgers, bedrijven en hun intermediairs worden bevraagd over onder andere functioneren en imago van de Belastingdienst, waardering van de dienstverlening, vertrouwen in de Belastingdienst, belastingmoraal en compliance. De Fiscale Monitor wordt al jaren op een vergelijkbare manier uitgevoerd, zodat de monitor niet alleen inzicht geeft in de huidige stand van zaken, maar ook zeer geschikt is om trends vast te stellen. | ||||
Stand van de Uitvoering | Ex-durante evaluatie | Jaarlijks | Lopend | 1 |
Om problemen in de uitvoering in beeld te brengen haalt de Belastingdienst signalen op van binnen en van buiten de organisatie. Op basis daarvan identificeert de Belastingdienst knelpunten en legt deze voor aan de politiek (en aan beleid) met het streven om gezamenlijk tot oplossingen te komen. | ||||
Evaluatie toezicht (2017-2023) | Beleidsdoorlichting | 2024 | Lopend | 1 |
Deze beleidsevaluatie sluit aan op de laatste beleidsdoorlichting van het toezicht en richt zich op de doeltreffendheid en doelmatigheid van het brede palet aan activiteitein dat valt onder toezicht in het fiscale domein in de periode 2017-2023. | ||||
Evaluatie dienstverlening (2020-2024) | Ex-post en ex-durante evaluatie | 2025 | Lopend | 1 |
Deze evaluatie richt zich op de (voorwaarden voor) doeltreffendheid en doelmatigheid van de dienstverlening van de Belastingdienst. De vraag die centraal staat is in hoeverre en hoe de dienstverlening van de Belastingdienst bijdraagt aan compliantie van burgers en bedrijven, de dienstverlening voldoet aan de principes van goede dienstverlening , en de dienstverlening op efficiënte wijze plaatsvindt met zo min mogelijk neveneffecten. | ||||
Brieven als instrument | Ex-post en ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
De Belastingdienst stuurt vele brieven met verschillende doelen (bijv informatievoorziening, mededelingen, reminders, aanmaningen). Het doel van deze overzichtsstudie is meer te leren over de effectiviteit van de brief als een instrument. Daartoe wordt kennis over de (voorwaarden voor) effectiviteit van brieven uit eerdere onderzoeken, uit de literatuur en uit de organisatie bijeen gebracht. | ||||
Transformatie van de dienstverlening | Ex-post en ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
Deze evaluatie richt zich op de in 2020 ingezette Transformatie van de dienstverlening. In deze lerende evaluatie wordt gekeken naar wat er nodig is om de al gedocumenteerde uitdagingen voor het borgen van klantcentrisch werken aan te gaan en op te lossen. | ||||
Doorwerking van de visie op dienstverlening | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
Deze evaluatie van de in 2021 vastgestelde «Visie en ambitie op dienstverlening» biedt inzicht in de doorwerking van deze Belastingdienstbrede visie in de praktijk, en levert lessen op over hoe deze doorwerking te versterken. De evaluatie levert daarnaast lessen op die benut kunnen worden bij de ontwikkeling en implementatie van toekomstig Belastingdienstbreed beleid. | ||||
Beleidsthema 5: Belastingdienst
a. Uitvoering en handhaving Belastingdienst
De Belastingdienst wil toewerken naar een programmering van evaluaties die meer aansluit bij de interne en externe leer- en verantwoordingsbehoeften en past bij de verantwoordelijkheid van de Belastingdienst voor de heffing en inning van de rijksbelastingen. Het komende jaar richt de Belastingdienst een proces in dat moet leiden tot een evenwichtige programmering van evaluatieonderzoeken op de SEA.
De Belastingdienst levert in 2029 een Periodieke Rapportage op over de uitvoering en handhaving door de Belastingdienst. De op de SEA geprogrammeerde evaluaties die de komende jaren worden uitgevoerd dienen als bouwblokken voor deze rapportage.
De Belastingdienst voert in 2024 ‒ 2025 een aantal evaluaties uit die al eerder waren geprogrammeerd: de beleidsdoorlichting Toezicht (2017 ‒ 2023) en de evaluatie Dienstverlening (2020 ‒ 2024). Daarnaast zijn enkele evaluaties geprogrammeerd die direct voortkomen uit de interne leer- en verantwoordingsbehoefte op het gebied van de dienstverlening. Met de Fiscale Monitor laat de Belastingdienst zien hoe burgers en ondernemers de uitvoering van de Belastingdienst ervaren en waarderen. Tot slot brengt de Belastingdienst jaarlijks de Stand van de Uitvoering uit waarin gesignaleerde knelpunten onder de aandacht worden gebracht.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Recht doen aan het verleden | Periodieke Rapportage | 2028 | Te starten | 13 |
Met de Periodieke Rapportage wordt inzicht gegeven in de doeltreffendheid en doelmatigheid van het financieel herstel van gedupeerden van de toeslagenaffaire, waarbij volledigheid, zorgvuldigheid en informatiedeling naar gedupeerden voorop staan. | ||||
Evaluatie hersteloperatie toeslagen | Ex-durante evaluatie | 2026 | Te starten | 13 |
De evaluatie hersteloperatie toeslagen ziet op het evalueren van de wet hersteloperatie toeslagen en de aanvullende wet met als doel om de doeltreffendheid en doelmatigheid van beleidsmaatregelen te onderzoeken. | ||||
b. Presteren in het heden/Anticiperen op de Toekomst | Periodieke Rapportage | 2026 | Te starten | 13 |
De Periodieke Rapportage biedt inzicht in de doeltreffendheid en doelmatigheid van de inspanningen op het gebied van dienstverlening en uitvoering, gebaseerd op evaluatieonderzoek uit de afgelopen jaren waaronder de evaluatie van de Algemene Wet Inkomensafhankelijke Regelingen. Ook worden in de onderzoeken naar dienstverlening en uitvoering de ontwikkelingen meegenomen over de toekomst van het stelsel, politieke besluitvorming hieromtrent en het toewerken naar aanpassingen aan het stelsel, mogelijk in aanloop naar een volledig nieuw stelsel. | ||||
Onderzoek uitvoering en dienstverlening Toeslagen | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 13 |
Wij streven ernaar om de dienstverlening aan alle toeslaggerechtigden te optimaliseren en om meer in de actualiteit te werken en zo betere resultaten te behalen op de drie burgerbeloften. Dit onderzoek draagt hieraan bij door inzichten te verschaffen in de uitvoering en dienstverlening. | ||||
Evaluatie Awir | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 13 |
Het doel van de evaluatie van de Awir (Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen) is om inzicht te krijgen in de doeltreffendheid en doelmatigheid van de wet en de daaraan gerelateerde inkomensafhankelijke regelingen. Hiermee wordt beoordeeld of de wet en de uitvoering van de AWIR effectief zijn in het bereiken van hun doelen. | ||||
Evaluatie uitvoering en dienstverlening | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 13 |
In 2026 (voorbereiding 2025) zal de volgende evaluatie van de uitvoering en dienstverlening van Toeslagen plaatsvinden. Deze evaluatie voldoet aan de RPE en zal antwoord geven op de doelmatigheid en doeltreffendheid van de verschillende ingezette interventies en instrumenten bij de Dienst Toeslagen. Afhankelijk van de scope van de evaluatie zullen verschillende onderzoeksmethoden ingezet worden om deze evaluatie vorm te geven. Hierbij valt te denken aan doorlichting bestaande effectmetingen, aangevuld met inzichten vanuit de uitvoering en partners (bijvoorbeeld interviews materiedeskundigen en expertpanels). Een vast onderdeel van de evaluatie zal burgeronderzoek zijn, die bij voorkeur wordt aangevuld met een gedragsonderzoek. | ||||
Beleidsthema 6: Toeslagen
a. Recht doen aan het verleden
Herstel richt zich op compensatie (financieel), brede ondersteuning om het leven weer op de rit te krijgen, een schuldenaanpak en op emotioneel herstel voor ouders en gezinsleden die gedupeerd zijn door de kinderopvangtoeslag. In november 2022 is de Wet hersteloperatie Toeslagen (Wht) inwerking getreden, met daarbij de toezegging van een wetsevaluatie. In 2023 zijn er nog herstelregelingen opgestart. We kunnen de effecten van bepaalde keuzes pas zien als er enige tijd overheen is gegaan. Er wordt daarom ingezet op afronding van de evaluatie van de Wht in 2026
Er wordt daarbij niet enkel ingezet op het evalueren van de doeltreffendheid en de doelmatigheid van de maatregelen, maar ook ruim aandacht besteedt aan de uitvoering van de maatregelen door de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen, hoeveel de maatregelen vergden van het doenvermogen van gedupeerden, de mate van tevredenheid van gedupeerden en de ervaringen met de inzet van de in het kader van het herstel toeslagen in het leven geroepen onafhankelijke commissies (commissie van onafhankelijke deskundigen, bezwaarschriftenadviescommissie en de commissie aanvullende schadevergoeding werkelijke schade). De in dit wetsvoorstel opgenomen herstelmaatregelen voor ex-partners en hun kinderen en voor de nabestaanden van overleden gedupeerden zullen bij die evaluatie betrokken worden. De uitvoering van de regeling voor nabestaanden van overleden kinderen wordt eveneens geëvalueerd.
Daarnaast is een belangrijke vraag welke processen vanuit de hersteloperatie en de lessen die we hieruit hebben geleerd, kunnen worden meegenomen naar de reguliere uitvoering van Toeslagen. Hierbij valt te denken aan het onderdeel maken van burgers van het beleidsproces, hoe knelpunten van mensen eerder gesignaleerd kunnen worden en hoe hier adequaat op gereageerd kan worden, en hoe nieuwe manieren van dienstverlening kunnen worden toegepast.
b. Presteren in het heden en anticiperen op de toekomst
Binnen dit thema gaat het om het verhogen van de doenlijkheid en begrijpelijkheid van het stelsel voor mensen. Centraal staat hoe we ervoor kunnen zorgen dat mensen kunnen voldoen aan de vereisten van de wet- en regelgeving binnen het toeslagenstelsel. En dat daarbij ook oog is voor de uitvoerbaarheid van het stelsel. We kijken hierbij naar het heden alsook naar de toekomst. De inzet op verbeteringen in de dienstverlening en uitvoering in het heden en verbeteringen in de toekomst, liggen in elkaars verlengde en zijn in de praktijk sterk met elkaar verweven. Er wordt bijgedragen aan voorstellen voor verbeteringen of alternatieven voor het toeslagenstelsel voor politieke besluitvorming.
In 2025 is voorzien om een ex-durante evaluatie uit te voeren naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van ingezette maatregelen en interventies in de dienstverlening en uitvoering. Er wordt onder andere gekeken of mensen goed met deze aanpassingen om kan gaan. Er wordt door de Dienst Toelslagen naar gestreefd om de dienstverlening aan alle toeslaggerechtigden te optimaliseren door meer in de actualiteit te werken; het zo goed mogelijk toekennen van de toeslag(en) op basis van juiste, actuele en objectieve gegevens en goede dienstverlening. Hiermee willen we betere resultaten behalen op de drie burgerbeloften: U weet waar u aan toe bent, We staan voor u klaar, U krijgt waar u recht op heeft.
De evaluatie van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir) en de evaluatie van de uitvoering en dienstverlening staan gepland om in 2026 te worden afgerond. De evaluaties zijn een vervolg op de vorige evaluaties, die als nulmeting kunnen worden gezien sinds de ontvlechting van Toeslagen, Belastingdienst, Douane. De twee evaluaties hebben een samenhang. De precieze aanpak, opzet en inhoud wordt nog bekeken, gedacht kan worden aan het evalueren van doorgevoerde beleidsverbeteringen en de inzet op het verminderen van (hoge) terugvorderingen en niet-gebruik. Voor beide evaluaties worden verschillende onderzoeksmethoden gehanteerd. Onderdeel hiervan is het meenemen van de ervaringen en perspectieven van burgers en stakeholders. De inzichten uit de evaluaties dragen bij aan inzichten over de doenlijkheid van wet- en regelgeving voor burgers. De evaluaties dragen daarmee bij aan het verbeteren van de uitvoering en het gehele toeslagenstelsel.
Inzichten over huidige verbeteringen en voorstellen voor verbeteringen in de toekomst zullen aan bod komen in de periodieke evaluatie. De Periodieke Rapportage staat gepland voor 2026. De inzichtbehoefte met de focus op toekomst ligt in de vraag hoe we de kennis en inzichten uit het huidige stelsel kunnen gebruiken en inzetten voor de toekomstige inrichting van inkomensondersteuning. Hierbij is aandacht voor de uitvoerbaarheid van beleidsvoorstellen en verbeteringen voor burgers en worden de opgedane inzichten uit de evaluaties meegenomen.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Effectgericht Sturen | Periodieke Rapportage | 2026 | Te starten | 9 |
Inzicht vergroten in:-De beleidseffecten die opdrachtgevers willen bereiken door middel van de inzet van Douane activiteiten en resultaten.-De wijze waarop Douane activiteiten en resultaten (in theorie en praktijk) bijdragen aan het bereiken van deze outcome, en hoe deze resultaten, relaties en outcome inzichtelijk en meetbaar kunnen worden gemaakt.-De wijze waarop ambities van Douane en opdrachtgevers ten aanzien van resultaten en outcome zich vertalen in het handhavingsplan Douane.-De manier waarop keuzes in het Handhavingsplan consequenties kunnen hebben voor individuele opdrachtgevers en hoe hier in gezamenlijkheid over kan worden gesproken en besloten (sturen op effecten).-De wijze waarop Douane als opdrachtnemer over deze resultaten, relaties en outcome zou moeten rapporteren.-De mate van haalbaarheid van deze wijze van rapporteren en de inspanning die nodig is om het gewenste niveau van rapporteren te realiseren. | ||||
Liquide Middelen en Meldrecht | Ex-ante evaluatie | 2024 | Lopend | 9 |
Inzichtelijk maken van de wijze waarop de handhavingsaanpak op het vervoer van liquide middelen, waardevolle goederen en documenten (al dan niet door reizigers) verondersteld wordt bij te dragen aan de bestrijding van ondermijnende criminaliteit zoals beoogd door het beleidsverantwoordelijke departement. | ||||
Actorgerichte aanpak e-Commerce | Ex-ante evaluatie | 2024 | Lopend | 9 |
Inzichtelijk maken van de wijze waarop dit onderdeel van de handhavingsaanpak voor zogenaamde lage-waarde-zendingen business-to-consumer verondersteld wordt bij te dragen aan de waarborging van fiscale doelstellingen van het beleidsverantwoordelijke departement. | ||||
Procesevaluatie Sturen op effecten | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 9 |
Het inventariseren van mogelijke verbeteringen in het gezamenlijk sturen op effecten door opdrachtgevende departementen en de Douane. | ||||
Beleidsthema 7: Douane
a. Effectgericht sturen
Vanaf 2019 hebben de opdrachtgevende beleidsdepartementen en de Douane de beweging ingezet om de bestaande kwantitatieve sturing (op aantallen controles per douanetaak) aan te vullen met sturing op de door de opdrachtgever(s) beoogde outcome (doeltreffendheid) van de douane-inzet. Deze ontwikkeling is in lijn met de conclusies en adviezen van de Beleidsdoorlichting Douane 2012-2018, die in 2020 aan de Tweede Kamer is aangeboden.
We gaan, in afstemming met onze opdrachtgevers en voortbouwend op onderzoek in 2023 en 2024, in 2025 onderzoek uit (laten) voeren met als resultaat het concretiseren en operationaliseren van de doeltreffendheid van beleid en beleidsinstrumenten. Het doel van een procesevaluatie in 2025 is, mede in het licht van de resultaten van eerdere ex-ante evaluaties, het inventariseren van mogelijke verbeteringen voor sturen op effecten. Doel is om meer kennis te verzamelen op het gebied van effectgerichte sturing binnen de relatie van Opdrachtgevers en ons als Douane om daarmee de doorontwikkeling ervan te bespoedigen. Een in 2026 aan de Kamer te rapporteren Periodieke Rapportage beoogt een bredere beoordeling van verbetermogelijkheden op het gebied van effectgericht sturen. Deze beoordeling wordt gebaseerd op de resultaten van eerdere onderzoeken en gericht aanvullend onderzoek. Doel van het onderzoek is verantwoording over de achterliggende periode en het verzamelen van aanbevelingen voor de verdere ontwikkeling van effectgericht sturen.