Toelichting

Open Leermateriaal

Op vrijdag 15 maart 2024 heeft het programma bericht gekregen dat de volgende tranche is toegekend van € 19,5 miljoen voor 2025 en de eerste helft van 2026. Op basis hiervan is een meerjarenstrategie en meerjarenbegroting 2025-2026 opgesteld. Daarin worden de vier thema’s (opschaling in gebruik; regie op open; infrastructuur versterken; en onderbouwen met kennis en kunde) verder uitgewerkt. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het kwaliteitsmodel voor open leermateriaal te implementeren, door samenwerkingen met lerarenopleidingen, het ontwikkelen van een toolbox voor het gebruik van open leermateriaal en door duurzame businesscases te ontwikkelen voor open leermateriaal.

Een deel van het toegekende budget gaat naar het programmabureau van Kennisnet en een deel gaat naar de subsidieregeling. De toegekende aanvragen van de subsidieregeling Impuls Open Leermateriaal starten in schooljaar 2024-2025. Gezien de populariteit van de regeling zal in september 2025 de regeling opnieuw open worden gesteld en zal deze van start gaan vanaf schooljaar 2025-2026. Naast de pilots zal hierin de focus worden gelegd op duurzame borging door hergebruik binnen scholen en besturen. Ook worden cruciale interventies onderzocht die leiden tot duurzame transitie. Tot slot bereidt het programma zich voor op het volgende go/no-go moment voor de tweede helft van 2026 tot en met 2030. Deze vindt plaats in oktober 2025.

Edu-V

Door dit project – uitgevoerd door het programma Edu-V - maken scholen met minder inspanning en risico gebruik van digitale toepassingen in het onderwijs. Dit gebeurt door afspraken te maken en standaarden te ontwikkelen over gegevensuitwisseling in de leermiddelenketen; bijvoorbeeld over privacy, veiligheid en zeggenschap over data. Hierdoor wordt een modernisering van de leermiddelenketen mogelijk en wordt een gelijk speelveld bevorderd. Deze afspraken en standaarden worden in publiek-private samenwerking (dus door onderwijs en leveranciers gezamenlijk) ontwikkeld. Het project is in de zomer van 2022 opgestart.

In 2024 was het project volop in ontwikkeling. De eerste publiek-private werkgroepen hebben hun resultaten opgeleverd, waaronder het ontwerp van een nieuwe governance. Daarnaast staat voor het najaar 2024 de eerste release gepland waarin aan afspraken uit het afsprakenstelsel gewerkt wordt. Die zullen in 2025 verder worden uitgevoerd. Er hebben zich tientallen bedrijven gemeld om mee te bouwen aan toekomstbestendig onderwijs volgens deze afspraken en standaarden. Voor de uitvoering van het programma en de releases worden subsidies verleend passend binnen de budgettaire kaders. Er is een meerjarige roadmap opgesteld op basis waarvan gewerkt wordt. Ook zal in 2025 de stichting Edu-V worden opgericht die deze afspraken en standaarden zal beheren en verder ontwikkelen.

Ontwikkelkracht

Het programma Ontwikkelkracht investeert in het lerend vermogen van het onderwijs door te bouwen aan een stevige kennisinfrastructuur voor het funderend onderwijs. Ontwikkelkracht is er voor leraren en schoolleiders in het funderend onderwijs die de ontwikkeling van hun leerlingen en hun eigen vakmanschap willen versterken. Het programma verschaft ruimte, tijd en kennis door de kracht van de onderwijspraktijk te verbinden met inzichten uit onderzoek. Ontwikkelkracht investeert in het versterken van de onderzoeks- en verbetercultuur, kennisdeling en de ontwikkeling van effectieve interventies. Daarnaast investeert Ontwikkelkracht in het professionaliseren van leraren en schoolleiders tot expertleraren en -schoolleiders die als Expertscholen andere scholen gaan opleiden. Onderwijsprofessionals en wetenschappers staan aan het roer om in co-creatie te zorgen voor meer evidence-informed werken in het onderwijs, met als doel een impuls te geven aan de onderwijskwaliteit.

Begin 2024 zijn de aanpakken van De Transformatieve School en Groeikracht kansrijk bevonden om op scholen te komen tot een onderzoeks- en verbetercultuur. In schooljaar 2024-2025 start de onderzoeksfase van de aanpakken. Het aantal scholen dat wordt begeleid zal in het schooljaar 2024-2025 worden uitgebreid naar in totaal 160 scholen. In de co-creatielabs Taal en Leraren kunnen in schooljaar 2024-2025 ook meer scholen meedoen. Het aantal co-creërende scholen groeit naar tien en er is ruimte voor 70 tot 90 deelnemende scholen. Binnen de pijler expertscholen zullen de eerste vijf expertscholen hun evidence-informed aanpakken delen met maximaal 30 ontwikkelscholen. Ook worden er momenteel tien nieuwe aspirant-expertscholen gezocht, om opgeleid te worden tot expertschool. In 2025 gaat de subsidieregeling opnieuw open voor het schooljaar 2025-2026. Ontwikkelkracht loopt hiermee volgens planning.

Innovatieprogramma onderwijshuisvesting

Het Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting richt zich op product- en procesinnovatie binnen scholenbouw die het mogelijk maken schoolgebouwen kwalitatief beter, sneller en kostenefficiënter te bouwen of renoveren. Opgedane kennis wordt breed en open toegankelijk beschikbaar gesteld via bouw- en processtandaarden. Hiertoe wordt een kennisinfrastructuur opgezet. Het innovatieprogramma heeft een lerende aanpak door het daadwerkelijk bouwen en renoveren van circa 132 schoolgebouwen binnen primair en voortgezet onderwijs verdeeld over drie tranches. Dit gebeurt vanuit verschillende leerlabs, elk met een eigen thema.

Het programma heeft van het Nationaal Groeifonds voor de eerste tranche, voor drie leerlabs, €124,2 miljoen toegekend gekregen. De eerste tranche biedt ruimte aan 28 bouwprojecten. Gemeenten kunnen in 2025 een aanvraag indienen voor een bouwproject. Het programmabureau biedt een ondersteuningsprogramma aan voor gemeenten die een aanvraag willen indienen. Dit ondersteuningsprogramma loopt vanaf eind 2024 tot het moment van openstelling van de regeling in Q2 2025. Vanaf het najaar 2025 starten de drie leerlabs. Het programmabureau verzorgt de organisatie van de bijeenkomsten van de leerlabs. In 2025 is de Programmaraad inmiddels ingesteld en van start gegaan. De programmaorganisatie vanuit OCW en de mede-indieners is uitgebreid.

Techkwadraat

Techkwadraat heeft als doel om dekkend, effectief en kwalitatief technologieonderwijs voor elke leerling in het funderend onderwijs aan te bieden. Het programma heeft drie programmalijnen om dit doel te bewerkstelligen. Onderdeel hiervan is een regeling waarmee scholen, buitenschoolse organisaties en bedrijven in iedere regio impact hebben. Zo kan elke leerling in de praktijk in aanraking komen met technologie, (natuur)wetenschappen (ook wel bèta/exact), techniek en ICT. Ook komt er specifieke ondersteuning voor regio’s en zorgen we ervoor dat regio’s van elkaar kunnen leren. Om die reden ondersteunt het programmabureau de regio’s, worden er bijeenkomsten voor kennisuitwisseling georganiseerd en worden er praktisch toepasbare tools en handvatten gemaakt. Door monitoringsprogramma’s, ontwikkel- en onderzoekstrajecten en peer-review zorgen we voor een regio-overstijgende leercyclus.

De subsidieregeling voor Techkwadraat-regio’s wordt naar verwachting begin 2025 gepubliceerd. Het eerste half jaar staat vervolgens in het teken van beoordeling en eventuele aanpassing van de ingediende plannen. Het programmabureau, startend eind 2024, zal hierop de ondersteuning inrichten. Doel is dat per schooljaar 2025/2026 de eerste regio’s activiteiten kunnen uitvoeren. Ook met de monitorings- en kennisdelingsactiviteiten van het programma Techkwadraat wordt in 2025 een start gemaakt.

LLO Collectief Laagopgeleiden en Laaggeletterden

Het project LLO Collectief Laagopgeleiden en Laaggeletterden is in 2022 van start gegaan met ondersteuning van een definitieve toekenning van € 7,6 miljoen door het NGF. Met deze middelen wil de minister een extra impuls geven aan de aanpak van basisvaardigheden bij volwassenen, aansluitend op het reeds in gang gezette beleid via het programma Tel mee met Taal en het beleid omtrent Leven Lang Ontwikkelen. In het voorjaar van 2023 zijn de geselecteerde pilotregio’s, te weten Zuidoost Brabant en Twente, aan de slag gegaan met hun kwartiermakersfase en uitvoeringsfase. Tevens is er in 2023 opdracht verleend voor het ontwikkelen van trainingsmodules voor het professionaliseren van docenten, werkgevers en andere professionals op het gebied laaggeletterdheid.

Het landelijke projectleiderschap is in 2024 door de samenwerking met landelijke partijen verstevigd door het instellen van een klankbordgroep. Er is op regionaal niveau een projectorganisatie opgezet en er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt tussen scholen, gemeenten, bedrijven en het UWV over het vinden en activeren van deelnemers. De gezamenlijke werkzaamheden op regionaal en landelijk niveau hebben ervoor gezorgd dat de eerste kandidaten geholpen kunnen worden met hun basis- én vakvaardigheden om zo een betere positie op de arbeidsmarkt te verwerven.

Op basis van de vooraf opgestelde KPI’s worden de resultaten van de pilots geëvalueerd. Momenteel wordt gewerkt aan een plan van aanpak voor een opschaling naar in totaal 20 regio’s in 2025. Hiervoor geldt een aanvullende voorwaardelijke toekenning van € 42,6 miljoen door het NGF. Het plan van aanpak bestaat o.a. uit een aantal voorwaarden voor brede inbedding en verduurzaming van het werk dat tot nu toe is opgezet.

Leeroverzicht en Skills

Op 12 juli 2022 is het investeringsvoorstel «Leeroverzicht en Skills» in het kader van het Nationaal Groeifonds definitief gehonoreerd. Met dit investeringsvoorstel worden twee programma’s gefinancierd: de doorontwikkeling van het Programma Leeroverzicht en het Programma Vaardig met Vaardigheden (onder regie van het Ministerie van SZW). Voor het Programma Leeroverzicht is in totaal tot en met 2026 € 19,7 miljoen beschikbaar, voor het Programma Vaardig met Vaardigheden is dat € 8,8 miljoen. Het programma Vaardig met Vaardigheden gaat het laatste jaar in. In 2024 zijn de pilots afgerond, de deelnemers aan de pilots blijven via een Community of Practice betrokken bij de doorontwikkeling van CompetentNL. De verkenning naar het aansluiten van andere onderwijssectoren op CompetentNL is daarnaast verlengd. In september 2025 wordt deze CompetentNL beschikbaar gesteld voor afnemers en bereid het programma de overgang voor naar een fase van structureel beheer

De programma’s Leeroverzicht en Vaardig met Vaardigheden hebben in 2024 in pilots verkend hoe skillstaal CompetentNL gebruikt kan worden om bezoekers van Leeroverzicht passende opleidingen te laten vinden. In 2025 werken Leeroverzicht en Vaardig Met Vaardigheden samen aan het toepassen van skillsinformatie op Leeroverzicht. Daarnaast ontwikkeld Leeroverzicht in 2025 de functionaliteit om opleidingsinformatie voor specifieke regio’s en sectoren te vinden en werkt Leeroverzicht mee aan het ontwikkelen en weergeven van sectorale ontwikkelpaden richting tekortsectoren als de kinderopvang. Ook voor het programma Leeroverzicht geldt dat in 2025 de voorbereiding op de overgang naar een fase van structureel beheer plaatsvindt

Nationale Aanpak professionalisering Leraren (NAPL)

Het doel van NAPL is om zowel de kwaliteit van leerkrachten te versterken als de aantrekkelijkheid van het beroep van leerkracht te vergroten. De NAPL structureert en stimuleert de doorlopende professionalisering van leraren in het primair onderwijs (po), voortgezet onderwijs (vo) en middelbaar beroepsonderwijs (mbo). NAPL ontwikkelt een infrastructuur voor de professionalisering van leraren door te investeren in vier pijlers: landelijke ontwikkelpaden (pijler 1), een opleidingsregister (pijler 2), co-creatielabs in regionale netwerken (pijler 3) en een systeem van kwaliteitsborging (pijler 4). Deze nieuwe infrastructuur draagt bij aan een hogere kwaliteit van de professionalisering van leraren, daardoor een verbetering van onderwijskwaliteit, daardoor de groei van ontwikkelmogelijkheden van kinderen en daardoor een versterking van de economische welvaart en het verdienvermogen van Nederland. Het Nationaal Groeifonds investeert maximaal € 160 miljoen in het project. Dit bedrag bestaat uit een definitieve toekenning voor de eerste vier jaar vanaf 2024 van € 73 miljoen en een voorwaardelijke toekenning van € 87 miljoen voor de resterende zes jaar.

Nationale Leven Lang Ontwikkelen (LLO)-katalysator (mbo, hbo, wo)

Het doel van de nationale LLO-katalysator is een forse impuls te geven aan de ontwikkeling van bij-, op- en omscholingsaanbod. In regionale samenwerkingsverbanden van bedrijfsleven, onderwijs (mbo, hbo en wo; publiek en privaat) en overheid vindt vraaggerichte ontwikkeling van het scholingsaanbod plaats en worden afspraken gemaakt over uitvoering en deelname.

Het programma is opgeknipt in twee tranches die weer verdeeld zijn in twee fasen; fase 1 loopt in 2022, fase 2 loopt tot eind 2025. In tranche 2 loopt fase 3 tot medio 2028 en fase 4 loopt tot het eind van het programma in 2029.

In fase 1 (tot eind 2025) ligt de focus op scholing benodigd voor het realiseren van de ambities op het vlak van de energie- en grondstoffentransitie. Vervolgens wordt de aanpak verbreed naar andere (tekort)sectoren. Onderdeel van het plan is ook een LLO-Radar, waarmee continu de (toekomstige) behoefte aan vaardigheden op de arbeidsmarkt in beeld wordt gebracht, zodat tijdig kan worden voorzien in passend scholingsaanbod. Daarnaast wordt in de LLO-katalysator gewerkt aan het versterken van de leercultuur bij bedrijven en instellingen, aan professionalisering van de onderwijsorganisaties op het gebied van LLO-dienstverlening en vindt op landelijk niveau onderzoek en ontwikkeling plaats. Het budget voor de LLO-katalysator is € 392,0 miljoen. Hiervan is € 167 miljoen onvoorwaardelijk toegekend (tranche 1 tot 2025), voor de periode daarna (tranche 2 tot eind 2029) is € 225,0 miljoen voorwaardelijk toegekend. De middelen die gemoeid zijn met dit programma, zijn bedoeld voor de mbo-, hbo- en wo-instellingen. De precieze verdeling van de middelen dient nog uitgewerkt te worden.

Digitaliseringsimpuls onderwijs NL (Npuls)

Het doel van het programma digitaliseringsimpuls is om de kansen die digitalisering biedt aan het mbo, hbo en wo beter te benutten. Hierdoor zijn studenten vaardiger in een digitale wereld en kunnen docenten beter les geven. Met dit programma wordt geïnvesteerd in vier zaken:

1. de ICT-infrastructuur van mbo, hbo en wo;

2. een onderzoeksinfrastructuur;

3. Centers for Teaching and Learning voor mbo, hbo en wo;

4. transformatiehubs.

Het programma is opgeknipt in twee fases; fase 1 loopt van 2022 tot en met 2024 en fase 2 loopt van 2025 tot en met 2030. Voor fase 2 zijn de middelen voorwaardelijk toegekend. Eind 2024 zal de eerste evaluatie uitgevoerd zijn en bij een positieve evaluatie zal fase 2 gestart worden. De middelen die gemoeid zijn met dit programma, zijn bedoeld voor de mbo-, hbo- en wo-instellingen. De precieze verdeling van de middelen dient nog uitgewerkt te worden.

Creatieve Industrie Immersieve Impact Coalitie

Er is in 2025 een bedrag van € 14,7 miljoen beschikbaar voor de Creatieve Industrie Immersieve Impact Coalitie (CIIIC). CIIIC is een programma gericht op de ontwikkeling van een arbeidsmarkt voor immersieve ervaringen (IX). Het programma richt zich op onderzoek, onderwijs, faciliteiten en experimenten met immersieve, interactieve, digitale mediaproducties.

Biotech Booster

Biotech Booster is een uniek verbond van kennisinstellingen en bedrijven om kennis over biotechnologie beter om te zetten in bedrijvigheid en toepassingen. Zo draagt innovatie in biotechnologie maximaal bij aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen in gezondheid, klimaat, energie, landbouw en voeding. Biotech Booster vergroot ons toekomstige innovatie- en verdienvermogen. In 2024 is opbouw- en implementatiefase van het programma afgerond en is de uitvoering gestart en de eerste subsidieronde geopend. In 2025 wordt er ruim € 17,5 miljoen uitgegeven voor een tweede subsidieronde en voor de uitvoering van het programma, inclusief begeleiding en ondersteuning van de projecten die in 2024 zijn gestart.

Einstein Telescope

De Einstein Telescope is een toekomstig ondergronds observatorium voor het meten van zwaartekrachtsgolven te ontwikkelen in de regio Zuid-Limburg, Wallonië, Vlaanderen en Noord-Rijn Westfalen (zgn. Euregio Maas Rijn). Nederland werkt samen met Duitsland en België aan het Europees Bid om de Einstein Telescope te kunnen gaan bouwen. Daarnaast werkt het consortium aan het betrekken van het bedrijfsleven bij de ontwikkeling van nieuwe technologieën. In 2024 is de Nationaal Groeifondsbijdrage voor de voorbereidingsactiviteiten volledig benut. In 2025 gaat het consortium verder met voorbereidingsactiviteiten met financiering van o.m. de partners in België en Noordrijn-Westfalen. Wel staat er geld gereserveerd op de NGF-begroting voor de mogelijke daadwerkelijke bouw van de telescoop.   

Big Chemistry

Met het project Big Chemistry (voorheen zelfdenkende moleculaire systemen) wordt big data met chemie verbonden om zo een volledig gerobotiseerd laboratorium te bouwen. Dit laboratorium dient zowel excellente wetenschap als industriële R&D op het gebied van formulering van complexe mengsels. In 2025 wordt er € 16 miljoen geïnvesteerd in (1) de start van de opbouw van het centrale Robotlab voor het trainen van chemische AI, (2) een publiek-privaat programma (via NWO) voor de ontwikkeling van kennis over complexe moleculaire systemen en materialen, innovatieve toepassingen en producten en (3) het opzetten van een startupprogramma voor (organisatorische) ondersteuning van startups, proof-of-concept-financiering via de regionale ontwikkelingsmaatschappijen en een budget voor technostarters.