Mutaties die op meer dan één beleidsartikel betrekking hebben, worden hieronder toegelicht. Het betreft de budgettaire verwerking van de:

• – leerlingen- en studentenontwikkeling en studiefinancieringsuitgaven;

• – loon- en prijsbijstelling (lpo).

Mutaties boven de staffel betreffen de HLA mutaties 23, 49 en 40.

• – HLA 23. Om invulling te geven aan maatregel 23 uit het hoofdlijnenakkoord wordt de subsidie School & Omgeving beperkt. Het betreft structureel € 94,6 miljoen vanaf 2026.

• – HLA 29. Om invulling te geven aan maatregel 29 uit het hoofdlijnenakkoord wordt een 10% korting voor alle SPUK regelingen doorgevoerd. Vanaf 2026 wordt het budget voor het Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid (GOAB) structureel verlaagd met € 60,9 miljoen.

• – HLA 40. Om invulling te geven aan maatregel 40 uit het hoofdlijnenakkoord vindt er op het budget voor overige subsidies in 2025 een korting plaats van € 11,6 miljoen in het kader van deze subsidietaakstelling. Dit betreft de tranche loon- en prijsbijstelling van 2024 ten behoeve van overige subsidies (€ 5,0 miljoen) en herprioriteringen op overige subsidies. Daarnaast is het budget overige subsidies met € 40,0 miljoen in 2026 oplopend naar € 104,5 miljoen in 2029 verlaagd om de subsidietaakstelling op de OCW-begroting tijdelijk te parkeren. Zie de toelichting bij de belangrijkste beleidsmatige mutaties.

• – Schoolmaaltijden: het programma schoolmaaltijden wordt in de huidige vorm structureel voortgezet voor een bedrag van € 135,0 miljoen per jaar. Hiervan is € 82,4 miljoen beschikbaar voor het primair onderwijs.

• – Compensatie verhoging btw op leermiddelen: het verlaagde btw-tarief op culturele goederen en diensten wordt afgeschaft. Als gevolg hiervan stijgen de lasten voor scholen voor het verstrekken van leermiddelen, waaronder les- en leesboeken, aan leerlingen. Hiervoor worden scholen in het primair onderwijs vanaf 2026 structureel met € 22,2 miljoen gecompenseerd.

• – Overige mutaties: er zijn middelen ontvangen van artikel 3 (voortgezet onderwijs) in het kader van de herverdeling van middelen voor het Masterplan basisvaardigheden van artikel 3 (vo) naar artikel 1 (po). Met deze herverdeling wordt het budget naar verhouding van de aantallen leerlingen op beide artikelen geplaatst. Dit sluit aan op het gelijke bedrag per leerling in po en vo in de subsidieregelingen basisvaardigheden. Daarnaast is er € 29,0 miljoen ontvangen van artikel 14 (cultuur) voor cultuureducatie in het primair onderwijs.

Mutaties boven de staffel betreffen de HLA mutaties 22, 23, 32 en 40.

• – HLA 22. Om invulling te geven aan maatregel 22 uit het Hoofdlijnenakkoord wordt de subsidie Maatschappelijke Diensttijd afgeschaft. De reeks start in 2025 met € 152,7 miljoen oplopend naar € 200,0 miljoen structureel.

• – HLA 23. Om invulling te geven aan maatregel 23 uit het Hoofdlijnenakkoord wordt de subsidie School & Omgeving beperkt. Het betreft structureel € 60,5 miljoen vanaf 2026. De subsidie heterogene brugklassen wordt afgeschaft vanaf 2025 met structureel € 55,0 miljoen.

• – HLA 32. Om invulling te geven aan maatregel 32 uit het Hoofdlijnenakkoord wordt de regeling functiemix randstadregio’s ter hoogte van € 75,0 miljoen afgeschaft vanaf 2026.

• – HLA 40. Om invulling te geven aan maatregel 40 uit het Hoofdlijnenakkoord vindt er op het budget voor overige subsidies in 2025 een korting plaats van € 28,1 miljoen in het kader van deze subsidietaakstelling. Dit betreft de tranche loon- en prijsbijstelling van 2024 ten behoeve van overige subsidies en herprioriteringen op overige subsidies.

  Daarnaast is het budget overige subsidies met € 40,0 miljoen in 2026 oplopend naar € 104,5 miljoen in 2029 verlaagd om de subsidietaakstelling op de OCW-begroting tijdelijk te parkeren. Zie de toelichting bij de belangrijkste beleidsmatige mutaties.

• – Schoolmaaltijden: het programma schoolmaaltijden wordt in de huidige vorm structureel voortgezet voor een bedrag van € 135,0 miljoen per jaar. Hiervan is € 52,7 miljoen beschikbaar voor het voortgezet onderwijs.

• – Compensatie verhoging btw op leermiddelen: het verlaagde btw-tarief op culturele goederen en diensten wordt afgeschaft. Als gevolg hiervan stijgen de lasten voor scholen voor het verstrekken van leermiddelen, waaronder les- en leesboeken, aan leerlingen. Hiervoor worden scholen in het voortgezet onderwijs vanaf 2026 structureel met € 36,3 miljoen gecompenseerd.

• – Overige mutaties: er zijn middelen overgeheveld (€ 70,4 miljoen) naar artikel 1 (primair onderwijs) in het kader van de herverdeling van middelen voor het Masterplan basisvaardigheden van artikel 3 (vo) naar artikel 1 (po). Met deze herverdeling wordt het budget naar verhouding van de aantallen leerlingen op beide artikelen geplaatst. Dit sluit aan op het gelijke bedrag per leerling in po en vo in de subsidieregelingen basisvaardigheden.

Mutaties boven de staffel betreffen de HLA-taakstellingen voor maatregel 26, 29 en 40:

• – HLA 26. Om invulling te geven aan maatregel 26 van het hoofdlijnenakkoord is een korting van 0,5% doorgevoerd voor DUO ter hoogte van € 130.000 in 2025 en voor SBB ter hoogte van € 409.000 in 2025 voor in totaal € 539.000 in 2025. Deze taakstelling loopt op tot € 586.000 in 2029;

• – HLA 29. Om invulling te geven aan maatregel 29 uit het hoofdlijnenakkoord wordt een korting van 10% voor alle SPUK-regelingen doorgevoerd. Vanaf 2026 wordt het budget voor Educatie gekort met circa € 8,6 miljoen en het budget voor het Regionaal Programma met circa € 11,7 miljoen voor een totale SPUK-korting van circa € 20,3 miljoen;

• – HLA 40. Om invulling te geven aan maatregel 40 uit het hoofdlijnenakkoord wordt er een generieke taakstelling toegepast op artikel 4 van € 0,3 miljoen in 2025. Voor 2025 is deze ook deels ingevuld met een verlaging van de regeling Doorstroom Beroepskolom van in totaal €25,6 miljoen over de jaren 2024 en 2025. Een deel hiervan is reeds verwerkt in de Suppletoire Begroting September. Daarnaast is het budget praktijkleren met € 58,3 miljoen in 2026 oplopend naar € 152,5 miljoen in 2029 verlaagd om de subsidietaakstelling op de OCW-begroting tijdelijk te parkeren. Zie de toelichting bij de belangrijkste beleidsmatige mutaties.

• – Wetsvoorstel van School naar duurzaam werk. Naar verwachting treedt vanaf 1 augustus 2025 het nieuwe wetsvoorstel van School naar duurzaam werk in, waardoor deze middelen ter hoogte van € 7,4 miljoen worden overgeboekt naar artikel 4;

• – Compensatie verhoging btw op leermiddelen: het verlaagde btw-tarief op culturele goederen en diensten wordt afgeschaft. Als gevolg hiervan stijgen de lasten voor scholen voor het verstrekken van leermiddelen, waaronder les- en leesboeken, aan leerlingen. Mbo-instellingen ontvangen een compensatie voor het verstrekken van leermiddelen voor basisvaardigheden vanaf 2026 structureel € 1,5 miljoen ten behoeve van studenten onder de 18 jaar.

• – Overige mutaties: aanvullende bekostiging Krimpregio's. Er wordt € 90,0 miljoen overgeboekt van de bekostiging naar de aanvullende bekostiging Krimpregio's voor de periode 2025 t/m 2027 waarbij jaarlijks € 30,0 miljoen beschikbaar is. Vanaf 2025 treedt een regeling in werking waarmee mbo-instellingen in de sterkst krimpende arbeidsmarktregio’s aanvullende bekostiging kunnen ontvangen. Met deze mutatie wordt dit inzichtelijk gemaakt in de begroting.

Mutaties boven de staffel betreffen de HLA-taakstellingen voor maatregel 41 en 44.

• – HLA 41. Om invulling te geven aan maatregel 41 uit het hoofdlijnenakkoord wordt er een oplopende negatieve reeks ingeboekt voor het verminderen van internationale studenten.

• – HLA 44. Om invulling te geven aan maatregel 44 uit het hoofdlijnenakkoord (verhogen van het collegegeld van langstudeerders) wordt de bekostiging aan instellingen verlaagd. Dit leidt tot een besparingsreeks op artikel 6 en 7 (hoger onderwijs) van € 95,0 miljoen in 2026 oplopend naar structureel € 282,0 miljoen in 2029.

Mutaties boven de staffel betreffen de HLA-taakstellingen voor maatregel 24, 41, 44 en 69:

• – HLA 24. Om invulling te geven aan maatregel 24 uit het hoofdlijnenakkoord wordt er een alternatieve invulling gezocht voor het bijstellen van de sectorplannen. Om de sectorplannen in stand te houden, worden in plaats daarvan de startersbeurzen stopgezet. Dit levert een besparing op van € 174,7 miljoen vanaf 2025.

• – HLA 41. Om invulling te geven aan maatregel 41 uit het hoofdlijnenakkoord wordt er een oplopende negatieve reeks ingeboekt voor het verminderen van internationale studenten.

• – HLA 44. Om invulling te geven aan maatregel 44 uit het hoofdlijnenakkoord (verhogen van het collegegeld van langstudeerders) wordt de bekostiging aan instellingen verlaagd. Dit leidt tot een besparingsreeks op artikel 6 en 7 (hoger onderwijs) van € 95,0 miljoen in 2026 oplopend naar structureel € 282,0 miljoen in 2029.

• – HLA 69. Om invulling te geven aan maatregel 69 uit het hoofdlijnenakkoord wordt er op de stimuleringsbeurzen van artikel 7 (wetenschappelijk onderwijs) van 2025 tot en met 2031 € 82,1 miljoen per jaar omgebogen.

Mutaties boven de staffel betreffen de HLA-taakstellingen voor maatregel 21:

• – HLA 21. Om invulling te geven aan maatregel 21 uit het hoofdlijnenakkoord wordt er vanaf 2027 een reeks middelen toegevoegd voor de eenmalige uitkering aan studenten uit het sociaal leenstelsel.

Het bedrag van de nieuwe mutaties bestaat grotendeels uit:

• – Een overboeking door het ministerie van BZK van middelen uit het Klimaatfonds voor duurzame monumentenleningen (DML-plus);

• – Een overboeking van de decentralisatie-uitkering Openbare Bibliotheken voor gemeenten, met als doel gemeenten in staat te stellen zich, door het versterken van het lokale bibliotheekaanbod, voor te bereiden op de invoering van de wettelijke zorgplicht (via de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen, Wsob);

• – Een overboeking van middelen voor cultuureducatie en museumbezoek in het primair onderwijs naar begrotingsartikel 1 (Primair onderwijs);

• – Een budgetverlaging als gevolg van de rijksbrede subsidietaakstelling;

• – Een budgetverlaging als gevolg van de verlaging van de non-ODA middelen;

• – Een overboeking van het ministerie van BZK ten behoeve van het op orde brengen van overheidsarchieven, uit de middelen van het Hoofdlijnenakkoord voor goed bestuur en de rechtsstaat.

Mutaties boven de staffel betreffen de HLA-taakstellingen voor maatregel 42:

• – HLA 42. Om invulling te geven aan maatregel 42 uit het hoofdlijnenakkoord wordt het budget van de landelijke publieke omroep vanaf 2027 verlaagd met € 100,0 miljoen.

Toelichting mutaties suppeltoire begroting september

• – Het Delta Climate Center (DCC), als onderdeel van het programma «Wind in de zeilen» is een van de grote projecten die opgezet zijn in de provincie Zeeland. In deze begroting zijn de recent uitgewerkte plannen van de 6 founders verwerkt waarbij de kasmiddelen zijn verschoven naar de jaren waarin deze naar verwachting besteed worden. Het gaat om verschuivingen van kasbedragen in alle jaren van 2024 tot en met 2029.

• – Ten behoeve van de NGF-projecten Biotech Booster en Big Chemistry is het kasrimte aangesloten op de nieuwste inzichten in de verwachte besteding van de projectmiddelen. Het betreft verschuivingen in de jaren 2024 tot en met 2029.

• – Er zijn diverse middelen overgeheveld naar artikel 16 vanuit andere beleidsartikelen en departementen, bedoeld voor het uitzetten van onderzoekscalls of aanvullende financiering voor NWO, de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) en Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO).

Toelichting nieuwe mutaties

• – De bekostiging van NWO voor het Fonds voor Onderzoek en Wetenschap wordt verlaagd voor de invulling van de taakstelling op het Fonds voor Onderzoek en Wetenschap. Het betreft een ombuiging van € 29,9 miljoen op nieuwe wetenschappelijke infrastructuur binnen de grootschalige wetenschappelijke infrastructuur, € 10 miljoen op open science via de financiering van regieorgaan Open Science NL, en € 9,2 miljoen op nog onverdeelde loon- en prijsbijstelling, alle drie van 2025 tot en met 2031.

• – Een budgetverlaging als gevolg van de rijksbrede generieke taakstelling subsidies.

De nieuwe mutaties bestaan onder andere uit:

• – Maatregelen uit het hoofdlijnenakkoord: Terugdraaien groei apparaat rijksoverheid en taakstelling externe inhuur (€ 20,0 miljoen);

• – De overboeking vanuit Financiën voor de uitvoeringskosten van het HVP van € 1,5 miljoen.

• – Een interne overboeking vanuit artikel 9 voor de Realisatie Eenheid Lerarentekort (€ 2,2 miljoen).