Hoofdlijnenakkoord

Op 16 mei 2024 is het hoofdlijnenakkoord van het kabinet-Schoof gepubliceerd. Uit de budgettaire bijlage volgt dat aan de begrotingen van IenW geen middelen zijn toegevoegd. Wel staat er in totaal € 2,5 miljard gereserveerd op de Aanvullende Post voor de infrastructurele ontsluiting van nieuwe woningbouw.

In het hoofdlijnenakkoord zijn vijf taakstellingen opgenomen die IenW direct raken: een taakstelling op het ambtenarenapparaat, een subsidietaakstelling, een taakstelling op de specifieke uitkeringen (SPUK’s), een taakstelling op het non-Official Development Assistance (ODA) budget van de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS), en een taakstelling op de Klimaatfondsmiddelen voor waterstof en batterijen. In onderstaande tabel is de budgettaire verwerking inzichtelijk gemaakt op artikelniveau. Een verdere specificatie op deze mutaties is opgenomen in Bijlage 3. De taakstellingen zijn zo technisch en beleidsarm mogelijk verwerkt in deze begroting en kunnen in de 1e suppletoire begroting 2025 nog herschikt worden, zodra de verdere uitwerking van het regeerprogramma afgerond is.

Toelichting

• 1. Apparaat: het doel van het kabinet-Schoof is om de apparaatsuitgaven structureel met 22% te verminderen. Voor IenW betekent dit een opgave van € 22,8 miljoen in 2025 oplopend tot structureel € 90,3 miljoen vanaf 2029. Van de toegewezen taakstelling is de opgave van 2025 meerjarig verdeeld over de verschillende dienstonderdelen van IenW. De resterende opgave in 2026-2029 is voor nu opgenomen onder artikel 98 en zal bij de 1e suppletoire begroting 2025 worden herschikt.

• 2. Subsidies: het subsidiebudget wordt met ca. 25 miljoen per jaar verlaagd, wat neerkomt op een verlaging van 26% in 2029. De taakstelling is per beleidsartikel technisch ingepast bij regelingen waar voldoende budgettaire ruimte aanwezig is om dit tijdelijk op te vangen. De verdeling kan in de 1e suppletoire begroting 2025 nog herschikt worden, zodra de verdere uitwerking van het regeerprogramma afgerond is en inhoudelijke weging kan plaatsvinden.

• 3. Specifieke uitkeringen (SPUK’s): in het hoofdlijnenakkoord is opgenomen dat specifieke uitkeringen worden overgeheveld naar het Gemeente- of Provinciefonds met een budgetkorting van 10%. Deze korting is verwerkt in de Ontwerpbegroting 2025 en bedraagt voor IenW ca. 130 miljoen per jaar. Dit raakt vooral de Brede Doel Uitkering (BDU) aan twee vervoerregio’s, de regeling voor sanering verkeerslawaai en de regeling voor bodemsanering. De overheveling naar het Gemeente- of Provinciefonds vindt op een later moment plaats.

• 4. Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS) non-ODA: de non-ODA middelen worden met ca. 5 miljoen per jaar verlaagd. Uitgaven die verplicht zijn op basis van een verdrag, zijn hiervan uitgezonderd. Voor IenW komt de taakstelling neer op een verlaging van 46% van de niet verdragsrechtelijke HGIS-uitgaven. Dit raakt voornamelijk het project Partners voor Water.

• 5. Klimaatfonds (KF) waterstof en batterijen: Het budget voor de subsidie Waterstof in Mobiliteit (SWIM) wordt verlaagd met € 31,0 miljoen. Dit volgt uit een ombuigingen van € 1,2 miljard op de rijksbrede Klimaatfondsmiddelen voor waterstof en batterijen. De taakstelling is naar rato verdeeld over de verschillende budgetten. Het budget voor waterstof in binnenvaart is tevens verlaagd, maar deze taakstelling is ingepast op de reservering die hiervoor nog op de KF-begroting staat.

Omvang beleidsbegroting HXII 2024 ‒ 2029 na verwerking taakstellingen

In onderstaand figuur is de omvang van de programma- en apparaatsbudgetten van de beleidsbegroting HXII na verwerking van de taakstellingen in beeld gebracht. De Vrachtwagenheffing (artikel 15), BDU (artikel 25), en de voeding van de fondsen (artikel 26) zijn hierbij buiten beschouwing gelaten. Daarmee zijn de effecten van de taakstelling op de BDU van € 110,0 miljoen per jaar, het RWS-aandeel in de apparaatstaakstelling tranche 2025 van € 15,6 miljoen per jaar, en de taakstelling op de SPUK's op de fondsen niet zichtbaar in onderstaand figuur.

Figuur 4 Omvang beleidsbegroting HXII (bedragen x € 1.000)

Toelichting

De afloop van budgetten vergt tijdige aandacht van IenW voor doelmatige inzet van middelen en alternatieve beleidsinstrumenten. Er wordt werk gemaakt van de Strategische Evaluatie Agenda (SEA) met als doel om meer inzicht in beleidsthema’s te krijgen en continue verbetering van beleid en uitvoering te stimuleren.