In deze paragraaf worden de belangrijkste aspecten behandeld van de interventies die de overheid gedaan heeft op de financiële markten. Daarnaast zijn in het overzicht in bijlage 7 de budgettaire gevolgen van de financiële interventies terug te vinden. Hierin wordt toegelicht welke mutaties hebben plaatsgevonden op deze interventies.
Aegon
Op 17 augustus 2010 heeft de Europese Commissie de staatssteun aan Aegon definitief goedgekeurd. Het gaat hierbij om de 3 miljard euro die de staat in 2008 aan Aegon heeft verstrekt. Onderdeel van deze goedkeuring zijn onder meer hernieuwde afspraken over de aflossing van de resterende 2 miljard euro wordt terugbetaald. Afgesproken is dat Aegon voor december 2010 500 miljoen euro aflost tegen een rendement dat samen met het rendement over de in 2009 afgeloste 1 miljard euro 15 procent bedraagt. Aegon heeft inmiddels op 30 augustus 2010 de hoofdsom van 500 miljoen euro plus premie en coupon van ongeveer 62 miljoen euro overgemaakt. Verder is afgesproken dat Aegon de resterende 1,5 miljard euro voor juli 2011 aflost tegen een nominale premie van 50 procent, mits de marktomstandigheden dit toelaten en DNB hiervoor toestemming verleent. De aflossingsvoorwaarden voor dit bedrag zijn zodanig dat het rendement over het verstrekte bedrag van 3 miljard euro minimaal 17,5 procent zal bedragen.
Europese Financiële Stabiliteitsfaciliteit
Op 2 mei 2010 gingen de eurolanden en het IMF akkoord met een meerjarig leningenpakket voor Griekenland van 110 miljard euro. Hieraan dragen de lidstaten van de eurozone 80 miljard euro en het IMF 30 miljard euro bij. Het Nederlandse aandeel bedraagt 4,7 miljard euro. Het pakket gaat gepaard met strenge voorwaarden op het gebied van begrotingsdiscipline en structurele hervormingen. Ondanks dit pakket zijn korte tijd later de markten voor Europees schuldpapier instabieler geworden. Deze situatie kan zeer ernstige gevolgen hebben voor de financiële stabiliteit in het eurogebied en daarmee in Nederland.
De Ecofin-Raad heeft daarom op 9 mei 2010 besloten tot verdere maatregelen die de financiële stabiliteit van de eurozone waarborgen. Alle lidstaten hebben toegezegd om waar nodig extra te bezuinigen en hervormen. Daarnaast zijn verschillende noodmechanismen aangekondigd. Een belangrijk onderdeel van deze noodmechanismen is de Europese Financiële Stabiliteitsfaciliteit (EFSF). Dit is een zelfstandige entiteit die leningen kan verstrekken aan eurolanden in acute budgettaire problemen (zie ook box 3.7). Zij verstrekt deze leningen samen met het IMF, onder condities die vergelijkbaar zijn met het steunpakket voor Griekenland. De eurolanden staan voor maximaal 440 miljard euro borg voor de verplichtingen die EFSF aangaat voor de financiering van deze leningen. Nederland neemt voor maximaal 26 miljard euro deel in de garanties voor EFSF; dit is opgenomen in de eerste suppletore Begroting 2010.
Box 3.8 Europees noodmechanisme
Naar aanleiding van de acute budgettaire problemen en de risico’s die daarvan uitgingen voor de eurozone als geheel, is besloten om een tijdelijk noodmechanisme in te stellen voor eurolanden met acute budgettaire problemen. Dit is een tijdelijke faciliteit, opgebouwd uit een Europees Financieel Stabiliteitsmechanisme (EFSM) van 60 miljard euro gegarandeerd via de Europese begroting en een Europese Financiële Stabiliteitsfaciliteit (EFSF) van 440 miljard euro. Hieruit kunnen leningen worden verstrekt die worden gegarandeerd door de eurolanden. Het IMF heeft de intentie uitgesproken eventuele Europese interventies voor ongeveer de helft aan te vullen. Voor een beroep op deze faciliteiten gelden altijd strikte voorwaarden voor de prijs en de te nemen budgettaire en economische beleidsmaatregelen. De werkgroep-Van Rompuy overweegt of er voor de toekomst een crisismechanisme nodig is en hoe een effectief mechanisme er dan uit moet zien. Een dergelijk mechanisme moet op een effectieve manier de juiste prikkels geven, zodanig dat de verleiding van hoge overheidsschulden en –tekorten (moral hazard) wordt ondervangen.