Het Regeerakkoord van het kabinet kent drie pijlers, waaronder de overheidsfinanciën op orde brengen. De overheidsfinanciën ontwikkelen zich gunstiger dan bij de start van het kabinet werd verwacht. De overheidsschuld daalt ook volgend jaar en is hard op weg richting de Europese begrotingsgrens van 60 procent van het bbp. In recente jaren is het overheidstekort sterk verbeterd, van 3,9 procent van het bbp in 2012 tot naar verwachting 0,5 procent van het bbp in 2017. De Europese regels, die net als de Nederlandse begrotingsregels zijn gericht op houdbare overheidsfinanciën op lange termijn, bieden het kabinet voor 2017 ruimte voor uitgaven aan maatschappelijke prioriteiten en een evenwichtig koopkrachtbeeld.
Structureel heeft het kabinet 1,55 miljard euro vrijgemaakt voor veiligheid, defensie, zorg, onderwijs en armoedebestrijding, en 1,1 miljard euro voor een evenwichtig koopkrachtbeeld. Ook met dit pakket bevindt het structureel saldo zich binnen de marges van het Stabiliteits- en Groeipact. Het bedrag van 2,7 miljard euro betreft een intensivering bovenop het uitgaven- en inkomstenkader. Dat betekent dat de overheidsuitgaven in reële termen toenemen. Met deze intensivering worden in sommige gevallen eerder voorgenomen bezuinigingen teruggedraaid of budgettaire problematiek zoals de ruilvoet opgelost.
| In miljarden euro’s, + is saldobelastend | Lasten | Uitgaven |
|---|---|---|
| Maatschappelijke prioriteiten 1,55 mld euro | 0,05 | 1,5 |
| VenJ | 0,5 | |
| VWS | 0,4 | |
| Defensie | 0,3 | |
| OCW | 0,2 | |
| Plan armoede kinderen | 0,1 | |
| Overig (WIV, bevorderen export en reservering) | 0,05 | 0,0 |
| Koopkracht 1,1 mld euro | 0,4 | 0,7 |
| Algemene heffingskorting | 0,5 | |
| Ouderenkorting | 0,4 | |
| Zorgtoeslag | 0,4 | |
| Inkomstenbelasting | – 0,1 | |
| Arbeidskorting | – 0,5 | |
| Compensatie zorgpremies | – 0,2 | |
| Huurtoeslag | 0,6 | |
| Kindgebonden budget | 0,1 | |
| Totaal pakket: 2,7 mld euro | 0,5 | 2,2 |
Maatschappelijke prioriteiten
Het kabinet reserveert 450 miljoen euro voor de begroting van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Dat geld gaat onder andere naar de politie, vanaf volgend jaar ruim 200 miljoen euro, voor opsporing en wijkagenten. Inlichtingen- en veiligheidsdiensten kunnen structureel ruim 35 miljoen euro tegemoet zien voor contraterrorisme en cybersecurity. Ongeveer 50 miljoen euro is bestemd voor het Openbaar Ministerie en de rechtspraak. Ten slotte sluit het kabinet geen gevangenissen en investeert het kabinet in vakmanschap bij medewerkers van de Dienst Justitiële Inrichtingen.
Om zorgaanbieders ruimte te bieden om de kwaliteit van de ouderenzorg te verbeteren, wordt de voorgenomen bezuiniging op de verpleeghuiszorg van 500 miljoen euro geschrapt. Het terugdraaien wordt voor 400 miljoen euro gedekt vanuit het pakket en voor 100 miljoen euro door ruimte binnen de langdurige zorg.
De intensiveringen bij defensie zijn de reactie van het kabinet op de (internationale) veiligheidsituatie en dragen op lange termijn bij aan stabiliteit in Nederland en daarbuiten. Er is 300 miljoen euro beschikbaar voor defensie, waarvan 200 miljoen euro voor de materiële en personele basisgereedheid en de geoefendheid van de krijgsmacht. Met deze extra middelen heeft het kabinet vanaf 2014 al ruim 870 miljoen euro structureel toegevoegd aan de begroting van het Ministerie van Defensie. 100 miljoen euro wordt ingezet om defensie te ontzien bij het dekken van de ruilvoettegenvaller.
Er wordt jaarlijks 200 miljoen euro vrijgemaakt om bijvoorbeeld de kansengelijkheid in het onderwijs te bevorderen, voor verlaging van de schoolkosten voor mbo-leerlingen uit gezinnen met lage inkomens, aanvullende bekostiging voor asielzoekerskinderen in hun tweede jaar in het primair onderwijs, cultuur en verzachten van de korting op de lump sum.
En er komt volgend jaar 100 miljoen euro extra beschikbaar voor kinderen die in armoede opgroeien. Daarmee kunnen kinderen mee op schoolreisje, zich aanmelden bij zwemles of sportattributen aanschaffen.
Evenwichtig koopkrachtbeeld
Voor de derde pijler van het kabinet – eerlijk delen – is structureel 1,1 miljard euro beschikbaar om de koopkracht van burgers te vergroten. Hiervan gaat structureel circa 570 miljoen euro naar de huurtoeslag. Daarnaast wordt het kindgebonden budget voor circa 130 miljoen euro verhoogd, de algemene heffingskorting voor circa 460 miljoen euro en de ouderenkorting voor circa 360 miljoen euro. Als dekking voor het pakket wordt de verhoging van het eindpunt van de derde belastingschijf beperkt voor circa 70 miljoen euro en worden de afbouwgrens en maximale arbeidskorting voor circa 460 miljoen euro verlaagd. Daarnaast wordt de compensatie van hogere zorgpremies vanuit het inkomstenkader voor circa 210 miljoen euro als dekking van het pakket ingezet. Het pakket zorgt ervoor dat de koopkracht van werkenden, uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden door de bank genomen volgend jaar stijgt.