| (in miljoenen euro, + is overschot) | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | bron | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Belasting- en premieontvangsten | 271.278 | 284.788 | 303.090 | 309.483 | 317.951 | 329.441 | 341.354 | Tabel 4.6.1 |
| 2 | Totale netto-uitgaven | 266.113 | 284.557 | 308.065 | 323.176 | 336.633 | 349.871 | 365.507 | Tabel 2.1 |
| 3 | Af: niet EMU-saldo relevante uitgaven | – 8.678 | – 10.502 | – 15.389 | – 19.405 | – 23.388 | – 25.135 | – 28.461 | Tabel 7.2 |
| 4 | Bij: Kas-transverschillen en overige posten | – 4.360 | – 3.760 | – 647 | 159 | 389 | – 842 | – 1.191 | Tabel 7.3 |
| 5 | Bij: EMU-saldo decentrale overheden | – 524 | – 1.169 | – 1.484 | – 1.484 | – 1.484 | – 1.484 | – 1.484 | Tabel 7.7 |
| 6 | EMU-saldo collectieve sector (1-2-3+4+5) | 8.959 | 5.804 | 8.283 | 4.387 | 3.611 | 2.380 | 1.635 |
Tabel 7.1 geeft het EMU-saldo van de hele collectieve sector weer. Dit EMU-saldo (ook wel overheidssaldo genoemd) is de optelsom van alle inkomsten en uitgaven van de rijksoverheid en de decentrale overheden. De inkomsten en uitgaven van de rijksoverheid zijn in meer detail te vinden in bijlage 2 en bijlage 4. Om tot het EMU-saldo te komen moeten hier nog een paar correcties op worden toegepast: sommige uitgaven tellen niet mee voor het EMU-saldo (zie tabel 7.2) en voor sommige posten telt een ander bedrag mee voor het EMU-saldo dan in de Rijksbegroting (op kasbasis) is opgenomen (zie tabel 7.3).
| (in miljoenen euro, + is uitgave) | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rente-ontvangsten swaps | – 1.210 | – 1.259 | – 1.354 | – 1.402 | – 1.386 | – 991 | – 614 |
| Opbrengst beëindigen renteswaps | – 1.547 | – 2.369 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Studieleningen | 1.842 | 2.104 | 2.117 | 2.281 | 2.469 | 2.637 | 2.655 |
| Netto-verkoop staatsbezit | – 5.727 | 350 | 280 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Diverse leningen | 317 | 183 | 38 | – 47 | – 136 | – 182 | – 195 |
| Rijksbijdragen aan de sociale fondsen | 19.333 | 20.630 | 22.239 | 24.541 | 26.745 | 28.011 | 29.810 |
| Rente sociale fondsen | 0 | 0 | 0 | 19 | 73 | 147 | 182 |
| Kasbeheer | – 4.393 | – 9.096 | – 7.887 | – 5.948 | – 4.373 | – 4.483 | – 3.362 |
| Overig | – 37 | – 41 | – 44 | – 39 | – 4 | – 3 | – 15 |
| Totaal | 8.678 | 10.502 | 15.389 | 19.405 | 23.388 | 25.135 | 28.461 |
De uitgaven die wel op de Rijksbegroting staan, maar die niet meetellen voor het EMU-saldo staan vermeld in tabel 7.2. Wat er wel en niet meetelt voor het EMU-saldo is vastgesteld door Eurostat. Financiële transacties zoals het verstrekken van (studie)leningen of het verkopen van staatsbezit zijn meestal ook niet relevant voor het EMU-saldo. Ook de rente ontvangen op renteswaps en uit de verkoop ervan tellen niet mee. De rijksbijdrage en rente van het Rijk aan de sociale fondsen zijn niet relevant, omdat die een transactie is tussen twee onderdelen van de collectieve sector: de uitgave van het Rijk is een ontvangst voor de sociale fondsen. Ook de post kasbeheer is een transactie binnen de collectieve sector, deze bestaat uit de toe- of afname van het geld dat de deelnemers aan schatkistbankieren bij het Rijk aanhouden.
| (in miljoenen euro, + is EMU-saldoverbeterend) | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| KTV gasbaten | 204 | – 400 | 100 | – 150 | – 100 | – 150 | – 300 |
| KTV EU-afdrachten | – 2.630 | – 400 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| KTV LIV/LKV | – 493 | – 441 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| KTV OV-jaarkaart | – 747 | – 894 | 0 | 425 | 425 | 0 | 0 |
| KTV Defensie | – 12 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Overige kas-transverschillen | – 789 | – 74 | – 39 | 72 | 85 | 31 | 0 |
| Mutatie begrotingsreserves | 107 | – 166 | – 94 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| EMU-saldo agentschappen en rest centrale overheid | 41 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Overig | 291 | – 882 | – 35 | 532 | 854 | 344 | 181 |
| Subtotaal Rijk | – 4.028 | – 3.257 | – 68 | 879 | 1.264 | 225 | – 119 |
| Eigen risico dragers WGA/ZW | 361 | 365 | 387 | 409 | 431 | 453 | 475 |
| Zorgbemiddelingskosten | – 764 | – 868 | – 966 | – 1.128 | – 1.305 | – 1.520 | – 1.546 |
| Overig | 72 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Subtotaal sociale fondsen | – 332 | – 503 | – 578 | – 719 | – 874 | – 1.067 | – 1.071 |
| Totaal | – 4.360 | – 3.760 | – 647 | 159 | 389 | – 842 | – 1.191 |
Tabel 7.3 geeft de posten weer die wel meetellen voor het EMU-saldo, maar die niet, of niet op dezelfde manier in de Rijksbegroting staan. Voor een deel ervan geldt dat voor het EMU-saldo wordt gerekend met de uitgaven en ontvangsten op transactiebasis, terwijl de Rijkbegroting op kasbasis wordt opgesteld. Om tot het EMU-saldo te komen moet daarom bovenop de uitgave of ontvangst op kasbasis ook nog een kas-transverschil worden meegeteld. Daarnaast is er een aantal posten die niet op de Rijkbegroting staan, zoals bijvoorbeeld het positieve of negatieve saldo van agentschappen, en de kosten van zorgverzekeraars.
| (in miljoenen euro, – is tekort) | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| EMU-saldo Rijk | 6.894 | – 812 | 2.860 | 444 | 716 | – 307 | 14 |
| EMU-saldo sociale fondsen | 2.589 | 7.785 | 6.907 | 5.427 | 4.379 | 4.171 | 3.104 |
| EMU-saldo decentrale overheden | – 524 | – 1.169 | – 1.484 | – 1.484 | – 1.484 | – 1.484 | – 1.484 |
| EMU-saldo collectieve sector | 8.959 | 5.804 | 8.283 | 4.387 | 3.611 | 2.380 | 1.635 |
| EMU-saldo collectieve sector (in procenten bbp) | 1,2 | 0,8 | 1,0 | 0,5 | 0,4 | 0,3 | 0,2 |
Tabel 7.4 geeft de verdeling van het EMU-saldo over de verschillende onderdelen van de collectieve sector. In tabel 7.5 tot en met tabel 7.7 wordt het EMU-saldo per sector verder toegelicht.
| (in miljoenen euro, – is uitgave / tekort) | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Belastingontvangsten | 170.673 | 176.455 | 190.624 | 193.863 | 199.597 | 206.126 | 212.869 | |
| Netto begrotingsgefinancierde uitgaven | – 149.096 | – 163.882 | – 180.845 | – 189.142 | – 196.714 | – 203.637 | – 211.205 | Tabel 2.1 |
| Af: niet EMU-saldo relevante uitgaven | 8.678 | 10.502 | 15.389 | 19.405 | 23.388 | 25.135 | 28.461 | Tabel 7.2 |
| Betaalde rijksbijdrage en rente aan sociale fondsen | – 19.333 | – 20.630 | – 22.239 | – 24.560 | – 26.818 | – 28.157 | – 29.992 | Tabel 7.2 |
| Kas-transverschillen en overige posten Rijk | – 4.028 | – 3.257 | – 68 | 879 | 1.264 | 225 | – 119 | Tabel 7.3 |
| EMU-saldo Rijk (centrale overheid) | 6.894 | – 812 | 2.860 | 444 | 716 | – 307 | 14 |
| (in miljoenen euro, – is uitgave / tekort) | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Premie-ontvangsten | 100.605 | 108.333 | 112.466 | 115.620 | 118.354 | 123.315 | 128.485 | |
| Ontvangen rijksbijdragen en rente | 19.333 | 20.630 | 22.239 | 24.560 | 26.818 | 28.157 | 29.992 | Tabel 7.2 |
| Premiegefinancierde uitgaven | – 117.017 | – 120.675 | – 127.220 | – 134.034 | – 139.919 | – 146.234 | – 154.302 | Tabel 2.1 |
| Eigen risico dragers WGA/ZW | 361 | 365 | 387 | 409 | 431 | 453 | 475 | Tabel 7.3 |
| Zorgbemiddelingskosten | – 764 | – 868 | – 966 | – 1.128 | – 1.305 | – 1.520 | – 1.546 | Tabel 7.3 |
| Overige uitgaven | 72 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | Tabel 7.3 |
| EMU-saldo sociale fondsen | 2.589 | 7.785 | 6.907 | 5.427 | 4.379 | 4.171 | 3.104 |
| (in miljoenen euro, – is uitgave / tekort) | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Belastinginkomsten | 10.038 | 10.350 | 10.672 | 11.084 | 11.433 | 11.762 | 12.091 |
| Rijksbijdragen | 72.257 | 74.252 | 76.016 | 81.292 | 84.051 | 87.177 | 90.302 |
| Overige inkomsten | 14.878 | 15.309 | 15.604 | 14.763 | 14.994 | 15.230 | 15.467 |
| Uitgaven decentrale overheden | – 97.697 | – 101.079 | – 103.776 | – 108.624 | – 111.962 | – 115.653 | – 119.344 |
| EMU-saldo decentrale overheden | – 524 | – 1.169 | – 1.484 | – 1.484 | – 1.484 | – 1.484 | – 1.484 |
Het overheidssaldo verbetert volgend jaar tot 1,0 procent van het bbp. Tabel 7.8 bevat de toelichting van deze verbetering.
| (– is een verslechtering) | Miljarden euro | Procenten bbp |
|---|---|---|
| EMU-saldo 2018 | 5,8 | 0,8% |
| Noemereffect | 0,0% | |
| Belasting- en premie-inkomsten | 18,3 | 2,3% |
| Uitgaven aan zorg (inclusief loon- en prijsbijstelling) | – 0,2 | 0,0% |
| Uitgaven aan Sociale zekerheid (inclusief loon- en prijsbijstelling) | – 2,6 | – 0,3% |
| Loon- en prijsbijstelling Rijksbegroting | – 2,5 | – 0,3% |
| EU-afdrachten | – 1,0 | – 0,1% |
| Gemeentefonds, Provinciefonds en BTW-compensatiefonds | – 7,4 | – 0,9% |
| KTV's | 1,4 | 0,2% |
| Aardgasbaten | 0,2 | 0,0% |
| Rente staatsschuld | 0,4 | 0,1% |
| Overig | – 3,9 | – 0,5% |
| EMU-saldo lagere overheden | – 0,3 | 0,0% |
| EMU-saldo 2019 | 8,3 | 1,0% |
Het overschot van zowel 2018 als 2019 is bijgesteld. Dat is zichtbaar wanneer de verandering van het overschot niet van jaar op jaar (horizontaal) wordt bekeken, maar als ontwikkeling sinds de Startnota (verticaal).
| (in procenten bbp, – is een verslechtering) | 2018 | 2019 |
|---|---|---|
| EMU-saldo Startnota | 0,5% | 0,7% |
| Noemereffect | – 0,0% | – 0,0% |
| Belasting- en premie-inkomsten | – 0,1% | 0,0% |
| Aardgasbaten | – 0,1% | 0,0% |
| Loon- en prijsbijstelling | 0,1% | 0,2% |
| Gemeentefonds, Provinciefonds en BTW-compensatiefonds | 0,0% | 0,0% |
| HGIS-uitgaven | 0,0% | 0,0% |
| EU-afdrachten | 0,0% | 0,0% |
| Overige uitgaven Rijksbegroting | 0,1% | – 0,1% |
| Uitgaven aan Sociale Zekerheid (exclusief loon- en prijsbijstelling) | 0,0% | 0,0% |
| Uitgaven aan zorg (exclusief loon- en prijsbijstelling) | 0,2% | 0,2% |
| Overig | 0,0% | 0,1% |
| EMU-saldo Miljoenennota 2019 | 0,8% | 1,0% |
| (in miljarden euro, – is tekort) | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| EMU-saldo | – 10,7 | – 16,1 | – 9,7 | – 2,2 | 0,6 | – 0,6 | 1,3 |
| BBP | 501 | 513 | 529 | 551 | 585 | 619 | 647 |
| EMU-saldo (in procenten bbp) | – 2,1 | – 3,1 | – 1,8 | – 0,4 | 0,1 | – 0,1 | 0,2 |
| 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| EMU-saldo | – 31,8 | – 33,5 | – 28,8 | – 25,6 | – 19,3 | – 14,5 | – 14,0 |
| BBP | 625 | 639 | 650 | 653 | 660 | 672 | 690 |
| EMU-saldo (in procenten bbp) | – 5,1 | – 5,2 | – 4,4 | – 3,9 | – 2,9 | – 2,2 | – 2,0 |
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| EMU-saldo | 0,1 | 9,0 | 5,8 | 8,3 | 4,4 | 3,6 | 2,4 |
| BBP | 708 | 737 | 773 | 813 | 841 | 870 | 898 |
| EMU-saldo (in procenten bbp) | 0,0 | 1,2 | 0,8 | 1,0 | 0,5 | 0,4 | 0,3 |