Deze bijlage geeft een overzicht van de budgettaire ontwikkelingen op het Groningendossier voor schade en versterken en de maatregelen uit de kabinetsreactie ‘Nij Begun’. De budgetten van Groningen stonden geraamd op de begroting van EZK. Als gevolg van de oprichting van het nieuwe ministerie van KGG en het besluit de hersteloperatie Groningen onder te brengen bij BZK, worden de budgetten verplaatst. In de bijlage van de ontwerpbegrotingen van deze ministeries is een transponeringstabel opgenomen waarin staat welke budgetten van en naar welke begrotingen zijn overgeheveld.

Ramingen voor schade en versterkenJaarlijks worden bij Voorjaarsnota de ramingen voor de schadeafhandeling en de versterkingsoperatie op basis van de meest actuele uitvoeringsinformatie herijkt. Zie Tabel 21.2 voor de meest recente ramingen uit het afgelopen voorjaar. Een overzicht van de totale kosten tot nu toe voor schade en versterken, vindt u in de ontwerpbegroting 2025 van BZK.

De raming voor de schadeafhandeling is gebaseerd op informatie van de uitvoerder het Instituut Mijnbouw Groningen (IMG). De schadeafhandeling zal ook na 2029 nog doorlopen, daarom zal bij de volgende herijking in het voorjaar van 2025 het uitvoeringsjaar 2030 worden toegevoegd.

De raming voor de versterkingsoperatie is opgesteld op basis van het ramingsmodel van de uitvoerder de Nationaal Coördinator Groningen (NCG), te weten het Meerjarenversterkingsplan (MJVP). In deze raming wordt uitgegaan van afronding van de versterkingsoperatie in 2028. Bij de uitvoering van de versterkingsoperatie staan veiligheid, de veiligheidsbeleving en het creëren van perspectief voor de inwoners voorop.

Bij de uitvoering van de versterkingsoperatie staan veiligheid, de veiligheidsbeleving en het creëren van perspectief voor de inwoners voorop. De voortvarende uitvoering van de versterking houdt prioriteit. Er is door NCG een analyse gemaakt waaruit blijkt dat het merendeel van de versterkingsopgave voor eind 2028 is afgerond, maar dit geldt niet voor alle gebouwen. Komende tijd zal ik nader uitzoeken wat hier de financiële gevolgen van zijn. Dit zal budgettair verwerkt worden in de Voorjaarsnota 2025.

Bijstellingen sinds Miljoenennota 2024Sinds de Miljoenennota 2024 zijn de geraamde uitgaven voor de schadeafhandeling en de versterkingsopgave cumulatief t/m 2029 gestegen met circa 2 miljard euro, zie Tabel 21.3. Hiervan betreft circa 1,4 miljard euro een bijstelling middels een nota van wijziging eind 2023. Dit was naar aanleiding van de nieuwe wijze van schadeafhandeling (waar de 60K-maatregel onder valt) die op 6 oktober 2023 is aangekondigd (Kamerstukken II, 2023-2024, 35561, nr. C). Daarnaast is bij de Voorjaarsnota 2024 de raming voor de kosten voor de schadeafhandeling en versterkingsoperatie bijgesteld met circa 650 miljoen euro. De ophoging van de schaderaming is grotendeels het gevolg van de uitwerking van de nieuwe wijze van schadeafhandeling. De bijstelling voor de versterkingsoperatie is het gevolg van vertraging in voorgaande jaren en van hogere bouwkosten.

Ontvangsten NAM en bijdrage aan EBNDe hoogte van de ontvangstenraming is gelijk aan de uitgavenraming, verminderd met de btw-uitgaven die niet bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) in rekening worden gebracht. De ontvangstenraming is bij Voorjaarsnota 2024 naar boven bijgesteld, zoals te zien is in Tabel 21.4. Dit komt o.a. doordat ontvangsten uit 2023 pas in 2024 binnenkomen. Daarnaast zijn bij de NvW op de ontwerpbegroting EZK 2024 alleen de uitgaven opgehoogd. Over de ontvangsten is destijds besloten deze pas bij te stellen bij de reguliere ontvangstenbijstelling afgelopen voorjaar. Een overzicht van de doorbelaste en ontvangen bedragen van de NAM vindt u in de ontwerpbegroting 2025 van BZK.

Tabel 21.5 toont de dekking van de ramingsbijstelling. De kosten voor schade en versterken worden (exclusief btw) doorbelast aan de NAM, die namens de Maatschap Groningen (NAM en beleidsdeelneming EBN) verantwoordelijk is voor het betalen van de kosten voor schade en versterken. Tot en met eind 2022 bedraagt de hoogte van de onvolledig betaalde facturen van de NAM ca. 400 miljoen euro. In lijn met de economische verhoudingen binnen de Maatschap komt 40% van de kosten voor rekening van EBN. De bij EBN aanwezige voorziening is niet toereikend om het EBN-deel van de geraamde uitgaven voor schade en versterken te voldoen. Om die reden wordt vanaf 2026 in de Rijksbegroting een bijdrage aan EBN opgenomen voor de kosten van schade en versterken Groningen. Bij MN 2024 betrof de cumulatieve bijdrage nog circa 0,5 miljard euro. Bij Voorjaarsnota 2024 is dit opgelopen tot 1,6 miljard euro en leidt daarmee tot een tegenvaller van 1,1 miljard euro cumulatief. De omvang van deze bijdrage wordt verklaard doordat de NAM uitgaat van lagere kosten voor schade en versterken dan de Staat en omdat de voorziening bij EBN op de inschatting van de NAM is gebaseerd.

Overige middelen Groningendossier     Naast de bestaande middelen voor schade en versterken, is in april 2023 de kabinetsreactie ‘Nij Begun’ verstuurd op het eindrapport van de Parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen. Hierin staan maatregelen om de schadeafhandeling milder, makkelijker en menselijker te maken [Kamerstukken II, 2022-2023, 35561 nr. 17]. Bij de Voorjaarsnota 2023 is hiervoor een reeks op de AP gereserveerd die in totaal optelt tot 11,5 miljard euro. Deze reeks bestaat voor 3 miljard euro uit middelen die verband houden met schadeherstel en de versterkingsoperatie, 500 miljoen euro voor sociaal pespectief en 500 miljoen euro voor economisch perspectief. Daarnaast is er gedurende 30 jaar 250 miljoen euro gereserveerd voor de generatielange betrokkenheid, wat is bestemd voor sociaal- en economisch perspectief en voor verduurzaming, opgeteld tot 7,5 miljard euro. Bij de Voorjaarsnota 2024 is cumulatief 910 miljoen euro overgeheveld van de AP naar de begroting van EZK. Een uitgebreider overzicht van de PEGA-middelen die tot dusver naar de departementale begrotingen zijn overgeboekt vindt u in de ontwerpbegroting 2025 van BZK.

Tot slot zijn er ook middelen die aan de regio ten goede gekomen vanuit de Bestuurlijke afspraken uit 2020 (1,5 miljard euro) en het Nationaal Programma Groningen (1,1 miljard euro). Deze zijn respectievelijk bij Voorjaarsnota 2021 en 2018 aan de begroting toegevoegd. Onderdeel van deze bestuurlijke afspraken zijn de maatwerkoplossingen in de versterkingsoperaties voor o.a. Batch 1588 en in de gemeenten Appingedam en Delfzijl. Deze vallen buiten de reguliere versterkingsoperatie. Voor deze projecten is bij Voorjaarsnota 2024 222 miljoen euro extra beschikbaar gesteld om onder andere de gestegen bouwkosten te financieren.