BIJLAGE 1: BUDGETTAIRE KERNGEGEVENS

BIJLAGE 2: VERTICALE TOELICHTING NAJAARSNOTA 2017

De Verticale Toelichting geeft voor alle begrotingen een overzicht van- en een toelichting op de belangrijkste mutaties sinds Miljoenennota 2018. Naast de mutaties bij Najaarsnota, zitten ook enkele mutaties die hebben plaatsgevonden bij Startnota en die zien op 2017 in dit overzicht. Voor een meer gedetailleerde toelichting van de mutaties bij Najaarsnota wordt verwezen naar de tweede suppletoire begrotingswetten.

Leeswijzer

De laatste categorie omvat alle overboekingen tussen begrotingen, desalderingen (waarbij een ontvangst direct aan een uitgave is gekoppeld), mutaties tussen verschillende uitgavenplafonds of met het lastenkader. Mutaties worden toegelicht indien ze een bepaalde ondergrens overschrijden. De post diversen bevat de mutaties die onder de ondergrens vallen.

De totalen per begroting worden in eerste instantie gepresenteerd exclusief de bedragen die onder de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS) vallen. In een aparte regel wordt het deel van de begroting dat onder de HGIS valt zichtbaar gemaakt en de laatste regel geeft per begroting de totaalstand inclusief HGIS aan. De mutaties die optreden binnen het HGIS-deel van de begroting worden gepresenteerd en toegelicht in de Verticale Toelichting van alle HGIS uitgaven.

De bedragen in de tabellen zijn in miljoenen euro’s. Door afrondingen kan het totaal afwijken van de som der onderdelen.

De Koning

Staten-Generaal

Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten van de Gouverneurs

Diversen (technische mutaties: uitgaven en ontvangsten)

Dit betreft voornamelijk de bekostiging van het Hoger Beroep Vreemdelingen (HBV) bij de Raad van State. De bekostigingssystematiek van de Vreemdelingenkamer van de Afdeling bestuursrechtspraak voorziet in een nacalculatie van de kostprijs per zaak bij de Najaarsnota. De prognose van 8.200 zaken leidt tot een verhoging van de uitgavenraming.

Algemene Zaken

Koninkrijksrelaties

Noodhulp

De orkanen Irma en Maria hebben grote schade aangericht op de bovenwindse eilanden. Vanuit Nederland is er noodhulp geboden. Het kabinet heeft 55 mln. vrijgemaakt voor deze noodhulp. De verantwoording vindt plaats op de begroting van Koninkrijksrelaties.

Liquiditeitssteun Sint Maarten

Er is afgesproken dat Nederland 41 mln. reserveert ten behoeve van eventuele liquiditeitssteun aan Sint Maarten voor 2017. Dit bedrag is overgeheveld naar BZK vanuit de geserveerde 550 mln. op de aanvullende post bij financiën voor de wederopbouw van Sint Maarten.

Diversen – technische mutaties uitgaven & ontvangsten

Voor de wederopbouw ontvangen de openbare Lichamen Saba en Sint Eustatius ieder een bijdrage van 2 mln. Dekking komt voornamelijk uit de meer ontvangsten (1,4 mln.) als gevolg van de opheffing van de Nederlandse Participatiemaatschappij voor de Nederlandse Antillen N.V. (NPMNA), onderuitputting binnen apparaat (1 mln.) en het beschikbaar budget op Nominaal & Onvoorzien (1,1 mln.). Aanvullend op de middelen die binnen H4 Koninkrijksrelaties zijn vrijgemaakt, heeft het Kabinet 67 mln. beschikbaar gesteld voor de wederopbouw van Saba en Sint Eustatius op H86 Aanvullende Post.

Lopende inschrijving Sint Maarten

In augustus is er een lening (10,3 mln.) verstrekt aan Sint Maarten via de lopende inschrijving.

Buitenlandse Zaken

Correctie spring forecast 2017

Bij Miljoenennota 2018 zijn de effecten van de raming van de Spring Forecast op de Nederlandse afdrachten in 2017 verwerkt. De Europese Commissie heeft de verwerking hiervan in de Europese begroting gepresenteerd in het zesde Draft Amending Budget (DAB 6) voor 2017. Echter, omdat deze DAB 6 pas laat in het jaar door de Europese Commissie werd gepresenteerd, kan de Commissie het effect op de afdrachten niet meer in 2017 verwerken waardoor het BTW en BNI-effect van de Spring Forecast naar 2018 schuiven. Daarom wordt bij Najaarsnota het effect van de Spring Forecast op de Nederlandse BNI- en BTW-afdracht zoals verwerkt bij Miljoenennota 2018, tegengeboekt. In 2018 krijgt het opwaartse effect van ca 65 mln. alsnog zijn beslag.

Veiligheid en Justitie

Diversen (mee- en tegenvallers)

Deze post bestaat uit verschillende mee- en tegenvallers, waaronder een meevaller bij de Raad voor de rechtsbijstand van 14,6 mln. Deze wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere kosten voor tolk- en vertaalwerkzaamheden door een lager dan verwachte asielinstroom. Daarnaast is er een meevaller van ca. 10 mln. door vertraging in de implementatie van C2000, het landelijke communicatiesysteem voor hulpverleningsdiensten in Nederland en een meevaller van 6,5 mln. door een terugbetaling van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB).

Aanpassing oda-toerekening

Kosten voor de eerstejaarsopvang van asielzoekers worden volgens afspraken binnen OESO-DAC toegerekend aan ODA (official development assistance) op de begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS). Op basis van de reguliere herijking van de raming is de instroom bijgesteld van 41.000 naar 40.100, waaronder het aantal alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv’s) van 2.209 naar 1.280. De ODA-toerekening wordt daarom naar beneden bijgesteld, VenJ boekt 32,8 mln. terug naar de begroting van BHOS.

Lagere ontvangsten relocatie

Nederland ontvangt een Europese vergoeding voor de relocatie van vluchtelingen uit Griekenland en Italië die wordt gedeeld door VenJ en BHOS. De ontvangstenraming is op de begroting van VenJ opgenomen. Het aantal relocanten blijft achter bij de oorspronkelijke verwachting. BHOS boekt het aandeel in de lager dan verwachte ontvangsten terug naar VenJ.

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Hieronder valt een aantal mee- en tegenvallers die zich hebben voorgedaan gedurende het jaar. Het betreft o.a. een tegenvaller van 8 mln. op de loonkosten van het personeel. Ook verwacht de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) een kleine tegenvaller door implementatie van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Diversen (technische mutaties)

Dit is een optelling van verschillende overboekingen met verschillende departementen. VenJ ontving o.a. 8,8 mln. van OCW voor onderwijsmiddelen voor scholen verbonden aan Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI’s). Ook heeft er een overboeking van 6,1 mln. naar het Gemeentefonds plaatsgevonden voor de opvang van asielzoekers.

Tegenvaller lagere griffieontvangsten

De ontvangsten uit griffierechten vallen in de eerste negen maanden lager uit dan geraamd door een lagere instroom van zaken (m.n. civiele, kanton-, bestuurszaken). Er wordt voor heel 2018 rekening gehouden met een tegenvaller van ca. 22 mln.

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Dit betreft o.a. een tegenvaller op de ontvangsten uit administratiekosten bij verkeersboetes bij het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) van 1,2 mln. door een lager aantal geïnde verkeersboetes.

Diversen (technische mutaties)

Dit betreft een bijstelling van het ontvangstenkader op het artikel van de Raad voor de Kinderbescherming.

Binnenlandse Zaken

Diversen – beleidsmatige en technische mutaties uitgaven en ontvangsten

Onderwijs, Cultuur en wetenschap

Op de begroting van OCW vinden bij Najaarsnota enkel mutaties plaats die relatief klein zijn en daarom in de verschillende diversen posten vallen. Deze worden hieronder toegelicht.

Diversen (mee- en tegenvallers)

Dit betreft het saldo van diverse mee- en tegenvallers. Voorbeelden hiervan zijn de uitgaven aan de studiefinanciering, die naar boven zijn bijgesteld met 14 mln. aan de hand van de realisatiecijfers van dit jaar. Een andere tegenvaller is de vertraging in het project Programma Vernieuwing Studiefinanciering bij DUO (12,8 mln.) Daartegenover staan meevallers, zoals bij de resultaatafhankelijke regeling voortijdig schoolverlaten in het mbo, omdat een aantal instellingen de norm (gedeeltelijk) niet haalde (– 18,3 mln.), de team-, schoolleiders- en lerarenbeurs, omdat er minder aanvragen waren dan geraamd (– 18 mln.) en de subsidies in het primair onderwijs (– 7 mln.).

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Op diverse artikelen zijn er verplichtingen die niet meer tot uitgaven zullen leiden in 2017, maar wel in 2018.

Diversen (technische, relevante mutaties)

Deze post is het saldo van desalderingen en overboekingen van en naar andere departementen. Een voorbeeld van een desaldering is een terugstorting in het Participatiefonds van 10 mln. Uit het Participatiefonds worden wachtgeldkosten betaald in het primair onderwijs. Onterechte declaraties worden teruggevorderd en weer in het fonds gestort.

Diversen (technische, niet-relevante mutaties)

De niet-relevante uitgaven voor studiefinanciering zijn 27 mln. lager dan geraamd. Dit komt vooral omdat binnen de basisbeurs, aanvullende beurs en reisvoorziening meer is omgezet naar een gift dan eerder geraamd. Bij de omzettingen van de beurzen van een lening in een gift (dit gebeurt na afstuderen van de student) schuiven de uitgaven van niet-relevant naar relevant. De niet-relevante posten in de begroting nemen dan dus af.

Diversen (mee- en tegenvallers niet-belastingontvangsten)

Dit betreft het saldo van diverse mee- en tegenvallers aan de kant van de niet-belastingontvangsten, voornamelijk op het gebied van de studiefinanciering (13,5 mln.). Aan de hand van reeds bekende realisatiecijfers worden er voor dit jaar meer ontvangsten verwacht dan eerder geraamd, vooral op kortlopende vorderingen.

Diversen (technische, relevante mutaties niet-belastingontvangsten)

Deze technische mutaties zijn de tegenhangers van de desalderingen die ook zijn genoemd aan de uitgavenkant.

Diversen (technische, niet-relevante mutaties niet-belastingontvangsten)

De niet-relevante ontvangsten op de hoofdsom van de studielening zijn met 10 mln. naar beneden bijgesteld. Dit gebeurt aan de hand van de prognose op basis van reeds ontvangen terugbetalingen op de hoofdsom tot nu toe dit jaar.

Nationale Schuld

Aflossingen op leningen

Op basis van de reeds gerealiseerde aflossingen in 2017 is de raming voor de aflossingen op leningen verlaagd. Met name de agentschappen zullen minder aflossen dan eerder dit jaar in de raming was voorzien.

Mutatie in rekening-courant en deposito

De raming mutatie in rekening-courant en deposito’s is aangepast op basis van de actuele standen op de rekeningen-courant van de sociale fondsen.

Voortijdige beëindiging derivaten

Er zijn rentederivaten voortijdig beëindigd. Bij het beëindigen van een rentederivaat wordt de actuele marktwaarde van het derivaat verrekend tussen beide partijen. Doordat de derivaten voortijdig worden beëindigd, wordt de meerjarig geraamde ontvangst in een keer ontvangen.

Financiën

Eigen personeel belastingdienst (mee- en tegenvallers)

Op 11 april (Kamerstukken II 2016/2017, 31 066, nr. 354) bent u geïnformeerd over de werving van 1.024 nieuwe werknemers in 2017. Een deel van de nieuwe werknemers stroomt pas in 2018 in. Daarnaast stromen de medewerkers gemiddeld later in 2017 in dan vooraf is begroot. Beide ontwikkelingen zorgen voor een incidentele meevaller.

Ict materieel programma

Een aantal ICT projecten is vertraagd of kost minder dan begroot.

Vertraging investeringsagenda

De realisatie op Investeringsagendaprojecten loopt vertraging op. Op 19 september (Kamerstukken II 2017/2018, 31 066, nr. 378) bent u geïnformeerd over de stand van zaken over de Investeringsagenda.

Diversen (uitgaven en ontvangsten, rijksbegroting enge zin, technische en niet tot een ijklijn behorende mutaties)

Dit betreft een saldo van mutaties van onder andere overboekingen aan het BTW-Compensatiefonds en meevallers op de muntcirculatie en het apparaatsbudget van het kerndepartement.

Afdrachten staatsloterij (uitgaven en ontvangsten)

Op basis van de Wet op de Kansspelen komen de opbrengsten van de Staatsloterij toe aan de Staat. Op basis van de fusieovereenkomst met De Lotto worden deze verrekend met de afdrachten van de Lotto, waarna 63% van het totaal toekomt aan de Staat. De verrekening is opgenomen als technische post bij de uitgaven en ontvangsten. De ontvangst na verrekening is opgenomen onder de post dividend staatsdeelnemingen.

Bijdrage aan agentschap (programma)

Een aantal uitgaven aan Logius wordt al gedaan in 2017 in plaats van 2018, zoals eerder verwacht werd.

Eigen personeel belastingdienst (beleidsmatige mutaties)

Bij een aantal dienstonderdelen (met name Toeslagen, CKC en CAP) is in 2017, vooruitlopend op de formatietaakstelling 2018, besloten vacatureruimte niet op te vullen. Indien noodzakelijk is er extra geld uitgegeven aan uitzendkrachten.

Materieel ict

De Belastingdienst schaft extra licenties aan voor soft- en hardware (digitale werkpakketten).

Dividend staatsdeelnemingen

Doordat de staatsdeelnemingen in totaal meer dividend hebben afgedragen dan geraamd, is de raming in 2017 met 62,5 mln. verhoogd.

Dividend financiële instellingen

De raming dividend financiële instellingen is 348 mln. hoger doordat ABN Amro vanwege goede resultaten meer interimdividend heeft uitgekeerd in het najaar van 2017.

Opbrengst verkoop vermogenstitels

Vanwege de verkoop aandelen ABN Amro en ASR in september 2017 is er 2,5 mld. meer ontvangen dan geraamd.

Defensie

Abvw akkoord 1% eenmalige uitkering, Abvw akkoord 2,5% loonsverhoging, Dekking abvw akkoord

Defensie en de centrales van overheidspersoneel hebben op 12 oktober jl. een onderhandelingsresultaat bereikt over nieuwe arbeidsvoorwaarden voor het defensiepersoneel. De centrales van overheidspersoneel zullen hun achterban over dit onderhandelingsresultaat raadplegen. Om bij het bereiken van een akkoord in 2017 het personeel overeenkomstig de nieuwe CAO in 2017 te kunnen uitbetalen, wordt het hiervoor benodigde budget overgeheveld naar de Defensieonderdelen vanaf artikel 12 Nominaal en Onvoorzien.

Onderrealisatie investeringen

Binnen het project F-35 en het project Chinook is er sprake van latere betalingen dan verwacht. De projecten zelf zijn niet vertraagd. Het project Defensie Bewakings- en Beveiligingssysteem (DBBS) heeft wel vertraging opgelopen door late levering van een leverancier. Bovendien zal een aantal projecten niet meer in 2017 in uitvoering worden genomen, zoals de studie naar de vervanging van M-fregatten en de midlife update van de Fuchspantservoertuigen. Ook zijn verschillende IT projecten vertraagd. Als laatste wordt de reserve voor valutaschommelingen van 40 mln. binnen het investeringsartikel in 2017 niet ingezet.

Diversen – beleidsmatige mutaties

Dit betreft een herschikking binnen artikel 8 Commando Dienstencentra waarbij 0,3 mln. beschikbaar wordt gesteld voor de militaire attachés.

Doorwerking ontvangsten

Dit betreft lagere ontvangsten uit de verkoop van strategisch materieel. Het gaat hier vooral om achterstallige betalingen uit Jordanië en Griekenland, die later zullen worden ontvangen. Daarnaast is er een lagere opbrengst van de verkoop van dienstpersonenauto’s. Tot slot is de raming van de ontvangsten van de Defensie Materieel Organisatie herijkt en naar beneden bijgesteld.

Diversen – technische mutaties, rijksbegroting in enge zin

Dit is een saldo van verschillende mutaties, waaronder een bijdrage van het Ministerie van Economische Zaken voor de extra radar op vliegveld De Kooy en een bijdrage aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken voor JSCU (Joint Sigint Cyber Unit).

Diversen – Niet tot een ijklijn behorend

De lening met het ABP voor 2017 is aangepast op basis van realisatiecijfers. De staat is met het ABP een lening overeengekomen om de kapitaaldekking van de militaire ouderdomspensioenen te financieren.

Bijstellen ontvangsten

Zie Doorwerking ontvangsten.

Infrastructuur en Milieu

Regeringsvliegtuig

Voor de vervanging van het regeringsvliegtuig is op de IenM-begroting een reservering van in totaal 90 mln. getroffen, zoals gemeld bij Voorjaarsnota 2017 (Kamerstuk 34 730, nr. 1). Het koopcontract voor de levering van het nieuwe regeringsvliegtuig is getekend en het oude regeringsvliegtuig is verkocht. Een deel van de betaling volgt in 2018, daarom schuiven de middelen (– 33 mln.) door naar volgend jaar.

Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn

In het kader van het Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn ontvangen de provincies Drenthe, Flevoland, Friesland en Groningen een bijdrage. Deze middelen worden vanuit het Infrastructuurfonds toegevoegd aan het Provinciefonds. De provincies gebruiken deze middelen voor versterking van de regionale economie.

Diversen – technische mutaties uitgaven

Diversen – technische mutaties niet-belastingontvangsten

Deze post bestaat diverse desalderingen waaronder ontvangsten (3 mln.) uit grondverkopen door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland die worden ingezet ten behoeve van hydrologische maatregelen door provincies.

Ontvangsten ETS

De raming van de veilingopbrengsten emissiehandel (ETS) wordt neerwaarts bijgesteld doordat de verwachte prijs per emissierecht is verlaagd van 7 naar 5 euro.

Economische Zaken

Diversen (beleidsmatige mutaties RBG-eng uitgaven)

Deze post betreft het saldo van diverse mutaties van een aantal meevallers en EZ-brede knelpunten. Het betreft o.a. enkele meevallers op beleidsartikelen, een investering in het CBS (12 mln.), middelen voor een nieuw cao-akkoord (10,5 mln), de afkoop van Oracle-licenties omdat deze nauwelijks benut worden (6,2 mln.), extra kosten voor het Inkoop Uitvoeringscentrum (IUC) (6,3 mln.), een schadevergoeding die naar aanleiding van een uitspraak van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) betaald dient te worden (4,5 mln.) en een bijdrage vanwege de uitloop van het ICT-project GAMMA (1,9 mln).

Ook betreft het een storting in het Diergezondheidsfonds (DGF) (5,9 mln). De storting in het DGF hangt samen met uitstel van betaling voor een aantal pluimveehouders als gevolg van de fipronilcontaminatie van eieren. Hierdoor wordt vanuit het beleidsartikel 6 een aantal uitgaven in het DGF namens deze pluimveehouders voorgefinancierd.

Diversen (technische mutaties RBG-eng uitgaven)

Deze post betreft het saldo van diverse mutaties waaronder bijdragen van diverse departementen voor TNO. De uitgaven betreffen regionale structuurversterking in Zeeland (13,5 mln, een bijdrage aan de provincie Limburg voor de effecten mijnbouw (3,4 mln.) en de decentralisatie van de MKB Innovatiestimulering Topsectoren (MIT) (12,6 mln.) via het provinciefonds, een overheveling naar IenM voor het Maritiem Informatievoorzieningen Servicepunt (6,7 mln.), en een overheveling naar OCW voor snel internet op scholen (2,8 mln.).

Diversen (technische mutaties niet tot een ijklijn behorend uitgaven)

Dit betreft o.a. een overboeking van 5,6 mln. van het werkbudget van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) naar het apparaatsartikel van de EZ-begroting ten behoeve van uitvoeringskosten van de NCG-organisatie.

Meevaller ACM-boete

Als gevolg van een aan de NS opgelegde boete, komen er 39,9 mln. meer ontvangsten binnen dan geraamd.

Diversen (beleidsmatige mutaties RBG eng ontvangsten)

Dit betreft o.a. een meevaller in de ontvangsten i.v.m. een versnelde aflossing van een lening door WUR/DLO (13 mln). Hier tegenover staan tegenvallende ACM-ontvangsten uit de markt (o.a. voor telecommunicatie, vervoer en post).

Diversen (technische mutaties RBG-eng mutaties)

Het betreft o.a. minder ontvangsten uit de retributies van Staatstoezicht op de Mijnen (4 mln.) en een onttrekking uit de reserve Apurement (2,7 mln).

Diversen (technische mutaties niet tot een ijklijn behorend ontvangsten)

Het betreft o.a. een verlaging van de aardolie-inkomsten met 2 mln, lagere terugontvangst dividendbelasting van de NOM (1,5 mln.) en een verhoging van de ontvangsten van Agentschap Telecom (8,5 mln).

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Sectorplannen

Dit betreft een neerwaartse bijstelling op het budget voor de sectorplannen als gevolg van vooral een andere fasering in de voorschotten en lagere nabetalingen bij de subsidievaststellingen.

Kindgebonden budget

Er is een meevaller op de uitgaven Kindgebonden budget (WKB). Dit komt met name door de lagere uitgaven voor het lopende jaar en lagere uitgaven aan nabetalingen. Doordat de economie zich gunstiger ontwikkelt, zijn de uitgaven aan inkomensafhankelijke toeslagen lager. Daarnaast is het budgettair beslag van de WKB bij invoering van de Wet Hervorming Kindregelingen in 2015 verdubbeld. Het effect van deze verdubbeling op de hoogte van de nabetalingen is echter lager dan eerder geraamd. Hierdoor zijn er ook minder terugontvangsten, wat voor een tegenvaller op niet-belastingontvangsten van de SZW-begroting zorgt. Per saldo resteert een meevaller.

Wajong

Er is een meevaller op de Wajong. Dit komt voornamelijk doordat de realisaties van het gemiddelde uitkeringsniveau een lagere stijging laten zien dan eerder geraamd. Daarnaast is ook het aantal Wajong-uitkeringen lager dan eerder verwacht. Dit is een gevolg van een hoger dan geraamde uitstroom uit de Wajong2010.

Diversen (mee- en tegenvallers SZA)

Hieronder vallen verschillende mee- en tegenvallers. De grootste post is de Toeslagenwet, waar de raming met 15 mln. naar beneden is bijgesteld, vooral vanwege minder toeslagen op WW-uitkeringen.

Kindgebonden budget

Bij de Wet Kindgebonden Budget is er een tegenvaller bij de terugontvangsten, zijnde terugbetaling van gebruikers. Net als bij de nabetalingen is bij de ontvangsten het effect van de verdubbeling van de regeling lager dan eerder geraamd.

Sociale Zekerheid

Algemene Ouderdomswet (AOW)

De AOW wordt op basis van realisaties met 45 mln. neerwaarts bijgesteld. Hiervan wordt circa 30 miljoen verklaard door een lager aantal AOW-uitkeringen en circa 15 mln. door een lagere gemiddelde uitkering. De lagere gemiddelde uitkering hangt voornamelijk samen met een iets lagere gemiddelde AOW-opbouw dan eerder geraamd.

Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA)

De IVA-uitkeringslasten worden naar boven bijgesteld op basis van uitvoeringsinformatie van het UWV. Dit is met name het gevolg van een opwaartse bijstelling van het volume.

Kindgebonden budget

Er is een meevaller op de uitgaven Kindgebonden budget (WKB). Dit komt met name door de lagere uitgaven voor het lopende jaar en lagere uitgaven aan nabetalingen. Doordat de economie zich gunstiger ontwikkelt, zijn de uitgaven aan inkomensafhankelijke toeslagen lager. Daarnaast is het budgettair beslag van de WKB bij invoering van de Wet Hervorming Kindregelingen in 2015 verdubbeld. Het effect van deze verdubbeling op de hoogte van de nabetalingen is echter lager dan eerder geraamd. Hierdoor zijn er ook minder terugontvangsten, wat voor een tegenvaller op niet-belastingontvangsten van de SZW-begroting zorgt. Per saldo resteert een meevaller.

Wajong

Er is een meevaller op de Wajong. Dit komt vooral doordat de realisaties van de gemiddelde uitkeringen een lagere stijging laten zien dan eerder geraamd. Daarnaast is ook het aantal Wajong-uitkeringen lager dan eerder verwacht. Dit is een gevolg van een hoger dan geraamd uitstroom uit de Wajong2010.

Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA)

De uitgaven aan de WGA zijn naar beneden bijgesteld op basis van uitvoeringsinformatie van het UWV. Dit is met name het gevolg van een neerwaartse bijstelling van het volume.

Diversen (uitgaven mee- en tegenvallers SZA)

Hieronder vallen verschillende mee- en tegenvallers. De grootste post is de Toeslagenwet, waar de raming met 15 mln. naar beneden is bijgesteld, vooral vanwege minder toeslagen op WW-uitkeringen. Daarnaast wordt de raming van de Ziektewet naar beneden bijgesteld, onder andere als gevolg van een lagere gemiddelde jaaruitkering.

Invullen in=uit-taakstelling

Ministeries hebben budget via de zogenoemde eindejaarsmarge meegenomen uit 2016 naar 2017. In het voorjaar van 2017 is in totaal 1,8 mld. eindejaarsmarge toegevoegd aan de departementale begrotingen. Om te voorkomen dat het toevoegen van deze middelen uit 2016 aan de departementale begrotingen leidde tot een overschrijding van het uitgavenkader in 2017, is gelijktijdig een tegenboeking onder het uitgavenkader op de Aanvullende Post van Financiën gedaan van gelijke omvang, de zogenoemde in=uit-taakstelling (waarvan 1,7 mln. op kader RBG-eng en 0,1 mld. op kader SZA). In deze Najaarsnota wordt de taakstellende onderuitputting volledig ingevuld met onderuitputting en met meevallende uitgaven die in 2017 op de departementale begrotingen zijn opgetreden.

Kindgebonden budget

Bij de Wet Kindgebonden Budget is er een tegenvaller bij de terugontvangsten. Net als bij de nabetalingen is bij de ontvangsten het effect van de verdubbeling van de regeling lager dan eerder geraamd.

Diversen (ontvangsten mee- en tegenvallers SZA)

Er is sprake van een technische correctie van de ontvangsten op het Uitvoeringsfonds voor de overheid (UFO-ontvangsten). Met deze correctie wordt de methodiek van het Centraal Planbureau overgenomen waarbij de UFO-ontvangsten (de door het UWV op overheidswerkgevers verhaalde bedragen) voortaan exclusief werkgeverslasten worden geboekt. Hierdoor sluiten de UFO-ontvangsten beter aan bij de uitkeringslasten, waarin de werkgeverslasten ook niet zijn meegeteld.

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Taakstellende onderuitputting

Dit betreft het invullen van de taakstellende onderuitputting. Deze wordt ingevuld met onderuitputting bij de 2^e suppletoire begrotingswet (onderdeel van de post «diversen»).

Transitie jeugd subsidies

Instellingen die Jeugdzorg verlenen kunnen een beroep doen op de subsidieregeling Bijzondere transitiekosten Jeugdwet. Het aantal aanvragen voor deze regeling is hoger dan geraamd, hiervoor is aanvullend budget beschikbaar gesteld.

Diversen – beleidsmatige mutaties – rijksbegroting in enge zin

Dit betreft voornamelijk incidentele vrijval van middelen. De grootste drie posten zijn 9,6 mln. vrijval bij de subsidieregeling voor onverzekerde verwarde personen, vrijval van niet uitgekeerde prijsbijstelling van 8,7 mln. en 7,3 mln. vrijval bij de pgb-compensatieregeling. Daarnaast vallen de uitgaven aan de Projectdirectie Antonie van Leeuwenhoekterrein 9,8 mln. hoger uit.

Diversen – beleidsmatige mutaties – zorg

Het betreft voornamelijk een vrijval van 7 mln. in een drietal opleidingsbudgetten (publieke gezondheidsopleidingen, opleidingen in jeugd-ggz-instellingen en opleidingen voor gespecialiseerde verpleegkundigen die buiten het ziekenhuis zorg geven) als gevolg van lagere instroom en/of hogere uitval, en een nabetaling van 5 mln. aan het ziekenhuis van Bonaire doordat de daadwerkelijke uitgaven in 2016 hoger zijn dan het voorgeschoten bedrag.

Diversen – technische mutaties – rijksbegroting in enge zin

Deze post bestaat hoofdzakelijk uit een overboeking van plafond Zorg naar plafond Rijksbegroting van 2,5 mln. voor incidentele ICT kosten van de Sociale Verzekeringsbank.

Diversen – technische mutaties – zorg

De post bestaat uit een overboeking tussen plafond Zorg en plafond Rijksbegroting van 0,2 mln.

Diversen – technische mutaties – niet tot een ijklijn behorend

Deze post bestaat uit hogere uitgaven van 1,1 mln. ivm de afwikkeling van de voormalige algemene kas van de Ziekenfondswet en de macro-economische doorwerking van de RA maatregelen op de zorgtoeslag in 2017 van – 0,5 mln.

Diversen – beleidsmatige mutaties

Deze post bevat een tegenvaller van 5,4 mln. doordat de ontvangsten van de wanbetalersregeling lager zijn dan geraamd. Daarnaast zijn er onder meer meevallers bij de ontvangsten jeugd van 5,1 mln. en diverse posten van langdurige zorg van 4,4 mln.

Diversen – technische mutaties

Het betreft voornamelijk de optelsom van verschillende kleine desalderingen.

Budgettair Kader Zorg

Actualisering zorguitgaven

Op basis van voorlopige gegevens van het Zorginstituut Nederland over het eerste half jaar van 2017 zijn de ramingen van de zorguitgaven 2017 geactualiseerd. Deze actualisering is gebaseerd op bij verzekeraars gedeclareerde uitgaven van zorg in de eerste zes maanden van 2017 plus een inschatting van de zorgverzekeraars van wat in de komende tijd nog met betrekking tot het jaar 2017 gedeclareerd gaat worden. Deze cijfers hebben hierdoor een voorlopig karakter. Het beeld dat hieruit naar voren komt, leidt tot een neerwaartse bijstelling van uitgaven onder de Zorgverzekeringswet van 700 mln. De belangrijkste sectoren waarin naar verwachting sprake is van een onderschrijding zijn de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en genees- en hulpmiddelen. Deze geraamde onderschrijding kan nog wijzigen op grond van de realisatiecijfers over geheel 2017. Daarover wordt in het jaarverslag 2017 nader gerapporteerd.

Diversen – beleidsmatige mutaties – zorg

Het betreft voornamelijk een vrijval van 7 mln. in een drietal opleidingsbudgetten (publieke gezondheidsopleidingen, opleidingen in jeugd-ggz-instellingen en opleidingen voor gespecialiseerde verpleegkundigen die buiten het ziekenhuis zorg geven) als gevolg van lagere instroom en/of hogere uitval, en een nabetaling van 5 mln. aan het ziekenhuis van Bonaire doordat de daadwerkelijke uitgaven in 2016 hoger zijn dan het voorgeschoten bedrag.

Diversen – technische mutaties – zorg

Deze post bestaat hoofdzakelijk uit een overboeking van plafond Zorg naar plafond Rijksbegroting van 2,5 mln. voor incidentele ICT kosten van de Sociale Verzekeringsbank.

Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking

Wonen & Rijksdienst

Diversen – technische mutaties uitgaven en ontvangsten

Diversen – beleidsmatige ontvangsten

Betreft voornamelijk de terugvordering van het positief resultaat (7,9 mln.) van de Starterslening van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN).

Gemeentefonds

Afrekening BCF

Het plafond van het Btw-compensatiefonds (BCF) is per 2015 gekoppeld aan de accrespercentages zoals deze volgen uit de normeringssystematiek voor het Gemeentefonds. Het plafond wordt aangepast voor taakmutaties (zoals decentralisaties) die gepaard gaan met onttrekkingen of toevoegingen aan het BCF. Als het plafond overschreden wordt, komt het verschil ten laste van het Gemeentefonds. Bij een realisatie lager dan het plafond, komt het verschil ten gunste van het Gemeentefonds. De toevoeging of uitname wordt over het Gemeentefonds en Provinciefonds verdeeld conform de aandelen van de gezamenlijke gemeenten in het BCF in het gerealiseerde jaar. Bij Najaarsnota 2017 is het aandeel van gemeenten van 156,9 mln. in de geraamde ruimte onder het plafond voor 2017 toegevoegd aan het Gemeentefonds. Samen met de definitieve afrekening over 2016 uit het voorjaar komt de post «afrekening bcf» voor 2017 uit op 104,3 mln.

Diversen

Provinciefonds

RegioSpecifiekPakket ZuiderZeeLijn (decentralisatie-uitkering)

In het kader van het RegioSpecifiekPakket ZuiderZeeLijn ontvangen de vier betrokken provincies van het Ministerie van IenM de volgende bedragen: Drenthe: 8,4 mln., Flevoland: 7,9 mln., Friesland: 16,0 mln. en Groningen: 12,8 mln. De noordelijke provincies gebruiken deze middelen voor versterking van de regionale economie.

Afrekening BCF

Het plafond van het Btw-compensatiefonds (BCF) is per 2015 gekoppeld aan de accrespercentages zoals deze volgen uit de normeringssystematiek voor het Provinciefonds. Het plafond wordt aangepast voor taakmutaties (zoals decentralisaties) die gepaard gaan met onttrekkingen of toevoegingen aan het BCF. Als het plafond overschreden wordt, komt het verschil ten laste van het Provinciefonds. Bij een realisatie lager dan het plafond, komt het verschil ten gunste van het Provinciefonds. De toevoeging of uitname wordt over het Gemeentefonds en Provinciefonds verdeeld conform de aandelen van de gezamenlijke provincies in het BCF in het gerealiseerde jaar. Bij Najaarsnota 2017 is het aandeel van provincies van 23,5 mln. in de geraamde ruimte onder het plafond voor 2017 toegevoegd aan het Provinciefonds. Samen met de definitieve afrekening over 2016 uit het voorjaar komt de post «afrekening bcf» voor 2017 uit op 15,1 mln.

Investeringsprogramma Zeeland in stroomversnelling (decentralisatie-uitkering)

Voor het Investeringsprogramma Zeeland in Stroomversnelling is door het Rijk een bijdrage toegezegd van 25 mln. Hiervan wordt nu 13,5 mln. door het Ministerie van EZ uitgekeerd aan de provincie Zeeland.

MKB Innovatiestimulering Topsectoren (decentralisatie-uitkering)

De provincies ontvangen van Ministerie van EZ in totaal 12,6 mln. ten behoeve van de regeling MKB Innovatiestimulering Topsectoren.

MIRT Trade Port Noord, Venlo (decentralisatie-uitkering)

Het Ministerie van IenM stelt 21,2 mln. beschikbaar aan de provincie Limburg ten behoeve van Trade Port Noord, Venlo. Het bedrag is voor de aansluiting van de railterminal op het hoofdspoor.

Diversen

Infrastructuurfonds

Saldo 2017 Hoofdwegennet

Saldo 2017 Megaprojecten verkeer en vervoer

Saldo 2017 Overige uitgaven en ontvangsten

Per saldo is op het artikel overige uitgaven en ontvangsten minder uitgegeven dan begroot. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat er minder budget (– 22,7 mln.) in 2017 nodig is ten behoeve van het programma Eenvoudig Beter, onder meer omdat het wetgevingstraject vertraagt (Kamerstuk 34 775 A, nr.1). Daarnaast is het surplus aan eigen vermogen (– 32,5 mln.) bij Rijkswaterstaat afgeroomd bij Voorjaarsnota 2017, conform de Regeling agentschappen. Deze middelen worden dit jaar niet aangewend. Tot slot is op het programma Externe Veiligheid in 2017 sprake van een overschot (3,7 mln.).

Saldo 2017 Regionaal, lokale infrastructuur

Op dit artikel is sprake van een overschrijding. Dit komt hoofdzakelijk omdat met de Provincies Drenthe, Flevoland, Friesland en Groningen is overeengekomen een aantal betalingen voor het Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn (RSP-ZZL) reeds in 2017 te doen.

Saldo 2017 Spoorwegen

Regiospecifiek pakket Zuiderzeelijn

In het kader van het Regiospecifiek pakket Zuiderzeelijn ontvangen de provincies Drenthe, Flevoland, Friesland en Groningen een bijdrage van in totaal 45 mln. Deze middelen worden door middel van een desaldering vanuit het Infrastructuurfonds via de IenM-begroting (XII) toegevoegd aan het Provinciefonds. De provincies gebruiken deze middelen voor versterking van de regionale economie.

Diversen – technische mutaties uitgaven en niet-belastingontvangsten

Diversen – beleidsmatige mutaties niet-belastingontvangsten

Deze post bestaat voornamelijk de per saldo lagere ontvangsten op het artikel spoorwegen (– 8,2 mln.). Dit wordt veroorzaakt doordat de afrekening van HSL-heffing nog niet vastgesteld kan worden en de afrekening hiervoor doorschuift naar 2018. Dit geldt ook voor een bijdrage van provincies aan diverse (aanleg)projecten. De compensatie van NS voor de treindiensten naar Antwerpen in 2016 kan nog niet worden vastgesteld, waardoor de concessievergoeding in 2017 hoger uitvalt. Ook is er sprake van lagere ontvangsten op het artikel hoofdwegennet (– 6,7 mln.). Dit wordt onder meer veroorzaakt doordat de bijdragen van de Provincie Zuid-Holland voor de projecten A15-N3 en A16-N3 vertragen. Op het project A9 Badhoevedorp vindt eerder een verrekening plaats van een aanbestedingsvoordeel. Daartegenover zijn ontvangsten van de gemeente Amsterdam voor het project A1/A6/A9 Schiphol – Almere eerder ontvangen.

Diergezondheidsfonds

Diversen (niet tot een ijklijn behorend)

Dit betreft het saldo van drie technische mutaties in de uitgaven van het Diergezondheidsfonds (DGF) die bijna tegen elkaar wegvallen.

Accres Gemeentefonds

Het plafond van het Btw-compensatiefonds (BCF) is per 2015 gekoppeld aan de accrespercentages zoals deze volgen uit de normeringssystematiek voor het gemeentefonds. Het plafond wordt aangepast voor taakmutaties (zoals decentralisaties) die gepaard gaan met onttrekkingen of toevoegingen aan het BCF. Als het plafond overschreden wordt, komt het verschil ten laste van het gemeentefonds. Bij een realisatie lager dan het plafond, komt het verschil ten gunste van het gemeentefonds. De toevoeging of uitname wordt over het gemeentefonds en provinciefonds verdeeld conform de aandelen van de gezamenlijke gemeenten in het BCF in het gerealiseerde jaar. Bij Najaarsnota 2017 is het aandeel van gemeenten van 156,9 mln. in de geraamde ruimte onder het plafond voor 2017 toegevoegd aan het gemeentefonds.

Accres Provinciefonds

Het plafond van het Btw-compensatiefonds (BCF) is per 2015 gekoppeld aan de accrespercentages zoals deze volgen uit de normeringssystematiek voor het provinciefonds. Het plafond wordt aangepast voor taakmutaties (zoals decentralisaties) die gepaard gaan met onttrekkingen of toevoegingen aan het BCF. Als het plafond overschreden wordt, komt het verschil ten laste van het provinciefonds. Bij een realisatie lager dan het plafond, komt het verschil ten gunste van het provinciefonds. De toevoeging of uitname wordt over het gemeentefonds en provinciefonds verdeeld conform de aandelen van de gezamenlijke provincies in het BCF in het gerealiseerde jaar. Bij Najaarsnota 2017 is het aandeel van provincies van 23,5 mln. in de geraamde ruimte onder het plafond voor 2017 toegevoegd aan het provinciefonds.

BES-fonds

Deltafonds

Saldo 2017 investeren in waterveiligheid

De per saldo hogere uitgaven worden hoofdzakelijk veroorzaakt door de sneller dan verwachtte realisatie van een aantal projecten (57,5 mln.). Daarnaast is op het Tweede Hoogwaterbeschermingsproramma (HWBP-2) sprake van een lagere realisatie omdat er geen beroep is gedaan op de post onvoorzien (– 24,5 mln.).

Diversen – beleidsmatige mutaties uitgaven

Diversen – technische mutaties ontvangsten

Prijsbijstelling

Arbeidsvoorwaarden

Koppeling Uitkeringen

Aanvullende Post

Invullen in=uit-taakstelling

Ministeries hebben budget via de zogenoemde eindejaarsmarge meegenomen uit 2016 naar 2017. In het voorjaar van 2017 is in totaal 1,8 mld. eindejaarsmarge toegevoegd aan de departementale begrotingen. Om te voorkomen dat het toevoegen van deze middelen uit 2016 aan de departementale begrotingen leidde tot een overschrijding van het uitgavenkader in 2017, is gelijktijdig een tegenboeking onder het uitgavenkader op de Aanvullende Post van Financiën gedaan van gelijke omvang, de zogenoemde in=uit-taakstelling (waarvan 1,7 mln. op kader RBG-eng en 0,1 mld. op kader SZA). In deze Najaarsnota wordt de taakstellende onderuitputting volledig ingevuld met onderuitputting en met meevallende uitgaven die in 2017 op de departementale begrotingen zijn opgetreden.

Reservering wederopbouw Saba en Sint Eustatius

Het kabinet heeft besloten dat voor de wederopbouw van de openbare lichamen Saba en Sint Eustatius eenmalig 67 mln. beschikbaar wordt gesteld. Deze middelen zijn toegevoegd aan de Aanvullende Post. Op basis van doelmatige bestedingsplannen zullen de middelen worden overgeheveld naar de begroting van Koninkrijksrelaties.

Reservering wederopbouw Sint Maarten

In de ministerraad van 10 november is besloten dat er een bedrag van 550 miljoen wordt toegevoegd voor de wederopbouw van Sint Maarten aan de Aanvullende Post. Indien Sint Maarten instemt met de door Nederland gestelde voorwaarden ten aanzien van het instellen van een integriteitkamer en adequaat grenstoezicht, is Nederland bereid tot 2021 bij te dragen aan de wederopbouw van Sint Maarten.

Op basis van een doelmatig bestedingsplan zal het budget worden overgeboekt van de Aanvullende Post naar de begroting van Koninkrijksrelaties. Vervolgens zal het budget in tranches worden verstrekt ten behoeve van de wederopbouw van Sint Maarten, waarbij er tussentijdse evaluaties plaatsvinden om doelmatige en rechtmatige besteding zeker te stellen en de bijdragen zo nodig te kunnen heroverwegen. De besteding van de Nederlandse bijdrage zal voor een wezenlijk deel plaatsvinden via internationale organisaties. De bijdrage kan vorm krijgen in leningen, giften of inzet in natura.

Liquiditeitssteun Sint Maarten

Er is afgesproken dat Nederland 41 mln. reserveert ten behoeve van eventuele liquiditeitssteun aan Sint Maarten voor 2017. Dit bedrag is overgeheveld naar BZK vanuit de geserveerde 550 mln. op de aanvullende post bij financiën voor de wederopbouw van Sint Maarten.

Homogene Groep Internationale Samenwerking

Diversen (alle uitgaven, mee- en tegenvallers, rijksbegroting enge zin)

Deze post betreft een som van mutaties waarvan de grootste zich voordoen op de begrotingen van Buitenlandse Zaken en Veiligheid en Justitie. De apparaatsuitgaven van Buitenlandse Zaken nemen per saldo toe. Dit kent een aantal oorzaken. Er zijn extra kosten gemaakt op het apparaatbudget zoals huurkosten die verband houden met de verhuizing naar de Rijnstraat, hogere kosten voor veiligheidsonderzoeken en ICT-uitgaven. Op de begroting van VenJ heeft het afbetalen van de schuld bij het Rijksvastgoedbedrijf (egalisatieschuld) vertraging opgelopen.

Asiel

Kosten voor de eerstejaarsopvang van asielzoekers worden volgens afspraken binnen OESO-DAC toegerekend aan ODA (official development assistance). Op basis van de reguliere herijking van de raming is de instroomraming voor 2017 bijgesteld van 41.000 naar 40.100. De ODA-toerekening wordt daarom naar beneden bijgesteld. VenJ boekt 32,8 mln. terug naar de begroting van BHOS.

DGGF

Het Dutch Good Growth Fund (DGGF) heeft als doel het bevorderen van handel en investeringen van het MKB in ontwikkelingslanden en Nederlandse bedrijven die in ontwikkelingslanden willen investeren. Vanaf 2014 is meerjarig 700 mln. beschikbaar om het fonds te voeden, waarna het DGGF moet revolveren. De beschikbare middelen voor 2017 zijn niet volledig uitgeput.

EU-vergoeding relocatie

Nederland ontvangt een Europese vergoeding voor de relocatie van vluchtelingen uit Griekenland en Italië die wordt gedeeld door VenJ en BHOS. De ontvangstenraming is op de begroting van VenJ opgenomen. Het aantal relocanten blijft achter bij de oorspronkelijke verwachting. BHOS boekt het aandeel in de lager verwachte ontvangsten terug naar VenJ.

Nog te verdelen

De mutatie betreft een som van mutaties van ODA-middelen die binnen de HGIS in 2017 niet tot besteding zijn gekomen. De middelen worden geparkeerd op het verdeelartikel.

Noodhulp

Deze mutatie betreft een verhoging van het budget voor humanitaire hulp. Het gaat om extra middelen aan UNRWA (6 mln.), WFP (8,8 mln.) en UNHCR (8 mln.). Ook wordt 3,2 mln. toegevoegd aan het noodhulpbudget om in te kunnen spelen op eventuele acute noodsituaties.

Opvang in de regio

Het is moeilijk gebleken om de middelen voor «Opvang in de regio» geheel te besteden in 2017. De verplichtingen zijn reeds aangegaan, maar een deel van de betalingen kan pas in 2018/2019 worden gedaan.

Private sector en investeringsklimaat

De Wereldbank start een fonds om vrouwelijke ondernemers in ontwikkelingslanden te ondersteunen. Deze mutatie betreft o.a. een bijdrage aan dit Women Entrepreneurs Financing Initiative (We-Fi).

Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten

Het budget wordt verhoogd met middelen voor She Decides (13,6 mln.) en het budget van Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria (GFATM) wordt verhoogd met 3,3 mln. waarmee invulling gegeven wordt aan de motie Van Laar en Veldhoven (Kamerstuk 34 550 XVII, nr. 29).

Diversen (ontvangsten, mee- en tegenvallers, beleidsmatige mutaties – rijksbegroting enge zin)

Deze post betreft een som van mutaties van o.a. terugbetalingen van leningen door de EIB en de Wereldbank die hoger zijn dan geraamd. Daarnaast zijn er meer ontvangsten door verkoop van roerende zaken op posten.