Base description which applies to whole site

3.2 Artikel 2 Veiligheid en stabiliteit

Het bevorderen van de Nederlandse en internationale veiligheid en stabiliteit door doelgerichte bilaterale en multilaterale samenwerking, bevorderen van democratische transitie in prioritaire gebieden, vooral aan de randen en in de brede nabuurregio van Europa, en steun aan Oekraïne. Veiligheid is geen vanzelfsprekendheid. De internationale omgeving verandert snel en ingrijpend. Wat er in de wereld om ons heen gebeurt, heeft direct gevolgen voor onze eigen veiligheid en voor onze welvaart. Veel van de grensoverschrijdende dreigingen waaraan Nederland blootstaat, zijn van een dusdanige omvang en complexiteit dat een geïntegreerde aanpak en samenwerking in internationaal verband geboden is. Voorbeelden zijn de proliferatie van massavernietigingswapens, terrorisme en gewelddadig extremisme, ongewenste buitenlandse inmenging door statelijke actoren, grensoverschrijdende criminaliteit en cyberdreigingen.

De basis voor de inzet van het kabinet op nationale veiligheid ligt besloten in de Veiligheidsstrategie voor het Koninkrijk der Nederlanden (Veiligheidsstrategie). Hierin worden de strategische doelstellingen voor de periode van 2023 tot 2029 uiteengezet. De Veiligheidsstrategie combineert de interne en externe dimensie van veiligheid. De Minister van Buitenlandse Zaken geeft invulling aan de internationale dimensie van de Veiligheidsstrategie.

De Minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor:

StimulerenBevorderen en bewaken van de coherentie en consistentie van de Nederlandse inzet in bilateraal en multilateraal verband gericht op grotere veiligheid en duurzame stabiliteit, onder andere door:

  • Nederlandse bijdragen in het kader van de EU, de VN, de NAVO en de OVSE;

  • Deelname aan ad hoc coalities zoals het Non-Proliferation and Disarmament Initiative (NPDI) en de Friends of the CTBT (Alomvattend Kernstopverdrag);

  • Een vooraanstaande rol te spelen op het gebied van de versterking van het internationaalrechtelijk en normatief kader betreffende cyberspace door middel van activiteiten gericht op zowel capaciteitsopbouw als op internationale consultatie;

  • De Nederlandse actieve rol binnen het Global Counter Terrorist Forum en de Global Coalition to Counter/Defeat ISIS;

  • Preventie aan de bron, door in risicolanden samenwerking te zoeken om de dreiging van radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme te verminderen;

  • Grote inzet op fysieke veiligheid van burgers via het Nederlandse humanitair ontmijnen en cluster munitie programma;

  • Actieve betrokkenheid bij de rijksbrede aanpak van grensoverschrijdende en ondermijnende criminaliteit;

  • De veiligheidsbehoeftes van de bevolking centraal te stellen o.a. door conflictpreventie-benadering (Early Warning & Early Action), en het benadrukken van accountability en good governance via Security Sector Reform (SSR) programma’s;

  • Deelname aan (crisisbeheersings)operaties en capaciteitsopbouwmissies in multilateraal verband en inzet voor verbetering van de effectiviteit van deze missies en operaties;

  • Het versterken van bestaande coalities (incl. EU, NAVO) en bouwen aan nieuwe internationale coalities om de economische veiligheid van Nederland te versterken;

  • Internationaal een voorttrekkersrol te vervullen door steun aan Oekraïne op politiek, militair, financieel en humanitair gebied.

Regisseren

  • Artikel 100-procedures ter voorbereiding van besluitvorming betreffende wereldwijde inzet van de krijgsmacht in (crisisbeheersings)operaties conform het Toetsingskader 2014, in nauwe afstemming met de Minister van Defensie, de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp en de Minister van Justitie & Veiligheid;

  • De toepassing van terrorismesancties/Sanctieregeling 2007 als onderdeel van het sanctiebeleid, uitgevoerd in overeenstemming met de Ministers van Financiën en Justitie & Veiligheid;

  • In het kader van een zorgvuldig en transparant wapenexportbeleid draagt de Minister van Buitenlandse Zaken verantwoordelijkheid voor de buitenlandpolitieke toetsing van Nederlandse vergunningaanvragen voor wapenexporten. De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp is eindverantwoordelijk voor het afgeven van de wapenexportvergunningen.

Financieren

  • Bijdragen aan goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid, waaronder aan de NAVO;

  • Bijdragen ter bestrijding en terugdringing van internationaal terrorisme en andere vormen van internationale criminaliteit, waaronder aan het International Centre for Counter-Terrorism, het Global Counter Terrorism Forum en de Regionale Veiligheidscoördinatoren binnen het BZ-postennet;

  • Bijdragen ter bevordering van ontwapening en wapenbeheersing en bestrijding van proliferatie van massavernietigingswapens, waaronder aan het IAEA en de OPCW;

  • Bijdragen ter bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband vanuit het Budget Internationale Veiligheid, in samenspraak met de Minister van Defensie, de Minister van Justitie en Veiligheid en de Minister voor BHO, waaronder bijdragen aan missies en operaties van de VN, de EU, de NAVO en de OVSE en flankerende activiteiten gefinancierd uit het Stabiliteitsfonds;

  • Bijdragen ter bevordering van transitie in prioritaire gebieden, met name in de ring rond Europa via het in 2016 ingestelde Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP). Het NFRP bestaat uit het programma voor Maatschappelijke Transformatie (Matra), gericht op (Zuid)Oost-Europa, en het Shiraka-programma, gericht op de Arabische regio. Ook vanuit het Stabiliteitsfonds worden programma’s in een aantal landen in deze regio’s gefinancierd;

  • Bijdragen aan conflictpreventie via uitvoering Early Warning & Early Action beleid, mede gefinancierd vanuit het Stabiliteitsfonds;

  • Bijdragen aan normstelling en internationaal recht, bevordering van mensenrechten en capaciteitsopbouw in cyber space;

  • Bijdrage aan de fysieke veiligheid van mensen via meerjarig humanitair ontmijnen en clustermunitie programma;

  • Bijdragen aan Security Sector Reform (SSR) programma’s ter bevordering van effectiviteit, legitimiteit, oversight en accountability van veiligheidsactoren vanuit het Stabiliteitsfonds;

  • Bijdragen aan (NGO/ATT) programma’s, die regulering en transparantie van de internationale wapenhandel bevorderen;

  • Steun aan Oekraïne via verschillende kanalen.

De verwerking van de ombuigingen uit het Hoofdlijnenakkoord leidt tot een verlaging van de budgetten op dit artikel in 2025 met EUR 31,9 miljoen.

Voor betere coördinatie op het Oekraïne-dossier is besloten om in de Begrotingen 2025 van BZ en BHO een separaat subartikel voor Oekraïne in te richten. Op de BZ-begroting worden de budgetten voor steun aan Oekraïne gebundeld onder subartikel 2.6. Bestaande budgetten op de BZ-begroting voor de financiering van steun aan Oekraïne worden overgebracht naar het nieuwe subartikel 2.6. Hieronder vallen onder andere de thema’s accountability en gastlandschap, niet-militaire veiligheidssteun, wederopbouw en humanitaire hulp.

Tabel 9 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 2 Veiligheid en stabiliteit (bedragen x € 1.000)
  

2023

2024

2025

2026

2027

2028

2029

Art.

Verplichtingen

317.139

375.507

307.807

276.776

239.488

254.898

273.153

         
 

Uitgaven

337.879

295.128

344.564

310.695

271.244

266.857

273.202

         

2.1

Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

92.826

36.868

61.208

24.496

24.776

24.297

24.400

 

Subsidies (regelingen)

564

565

690

600

600

600

600

 

Atlantische Commissie

564

565

690

600

600

600

600

 

Opdrachten

0

12.000

38.900

0

0

0

0

 

NAVO-top Nederland 2025

0

12.000

38.900

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

92.262

24.303

21.618

23.896

24.176

23.697

23.800

 

NAVO

12.746

14.800

15.200

17.000

19.050

21.350

21.350

 

WEU

793

740

690

690

690

690

690

 

Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid

2.170

2.428

2.428

2.700

1.497

1.065

1.131

 

Veiligheidsfonds

1.553

6.335

3.300

3.506

2.939

592

629

 

NAVO Ukraine Comprehensive Assistance Package (UCAP) TF

75.000

0

0

0

0

0

0

2.2

Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

15.916

19.207

6.552

6.074

7.531

5.304

5.636

 

Subsidies (regelingen)

10.679

14.007

5.052

4.374

6.131

4.004

4.236

 

Anti-terrorisme instituut

819

630

500

551

306

217

231

 

Contra-terrorisme

4.733

7.920

1.270

1.640

4.194

2.793

2.898

 

Cyber security

3.371

4.032

3.032

2.183

1.631

994

1.107

 

Global Forum on Cyber Expertise

1.756

1.425

250

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

5.237

5.200

1.500

1.700

1.400

1.300

1.400

 

Contra-terrorisme

1.963

880

180

380

480

480

580

 

Cyber security

3.274

4.320

1.320

1.320

920

820

820

2.3

Wapenbeheersing

14.917

11.227

11.349

11.349

11.349

11.349

11.349

 

Opdrachten

2.522

1.455

197

197

197

197

197

 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

339

465

197

197

197

197

197

 

Conferentie REAIM en follow up

2.183

990

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

12.395

9.772

11.152

11.152

11.152

11.152

11.152

 

IAEA

7.134

7.592

7.592

7.592

7.592

7.592

7.592

 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

1.729

1.980

1.560

1.560

1.560

1.560

1.560

 

CTBTO

3.532

200

2.000

2.000

2.000

2.000

2.000

2.4

Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

181.233

194.154

180.803

180.545

180.861

181.232

185.878

 

Subsidies (regelingen)

32.491

34.055

28.353

28.353

28.341

26.337

26.420

 

Nederland Helsinki Comité

28

28

28

28

16

11

12

 

Stabiliteitsfonds

28.756

30.000

25.000

25.000

25.000

25.000

25.000

 

Training buitenlandse diplomaten

3.707

4.027

3.325

3.325

3.325

1.326

1.408

 

Opdrachten

1.462

3.170

2.646

0

0

0

0

 

Makandra

1.462

3.170

2.646

0

0

0

0

 

Bijdrage aan agentschappen

307

343

162

0

0

0

0

 

Makandra

307

343

162

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

146.973

156.586

124.306

126.468

126.602

128.977

133.540

 

OVSE

5.310

6.000

6.000

6.000

6.000

6.000

6.000

 

Stabiliteitsfonds

65.143

59.759

35.403

38.701

32.960

31.904

36.467

 

VN-contributie voor crisisbeheersingsoperaties

76.520

82.937

82.553

81.767

87.642

91.073

91.073

 

Overige

0

7.200

0

0

0

0

0

 

Tegengaan internationale georganiseerde criminaliteit

0

690

350

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

0

0

25.230

25.230

25.230

25.230

25.230

 

Inzet hoog-risico posten

0

0

25.230

25.230

25.230

25.230

25.230

 

Nog te verdelen

0

0

106

494

688

688

688

 

Nog te verdelen

0

0

106

494

688

688

688

2.5

Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

32.987

33.672

29.652

27.231

18.727

16.675

17.939

 

Subsidies (regelingen)

19.646

19.609

16.056

16.541

8.224

6.311

7.633

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA

16.728

15.813

12.440

10.348

7.055

6.311

6.939

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

2.918

3.796

3.616

6.193

1.169

0

694

 

Opdrachten

4.785

4.563

4.305

2.143

2.143

2.074

2.143

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

4.785

4.563

4.305

2.143

2.143

2.074

2.143

 

Bijdrage aan agentschappen

1.101

1.099

1.055

611

624

554

427

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

694

648

681

257

257

257

257

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA

407

451

374

354

367

297

170

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

7.455

8.401

8.236

7.936

7.736

7.736

7.736

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

7.455

8.401

8.236

7.936

7.736

7.736

7.736

2.6

Oekraine (V)

0

0

55.000

61.000

28.000

28.000

28.000

 

Subsidies (regelingen)

0

0

33.000

33.000

0

0

0

 

Nederland gastlandzaken t.b.v. Oekraine

0

0

33.000

33.000

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

0

0

22.000

28.000

28.000

28.000

28.000

 

Accountability Oekraine

0

0

12.000

28.000

28.000

28.000

28.000

 

Humanitaire hulp

0

0

10.000

0

0

0

0

         
 

Ontvangsten

5.572

1.000

1.242

1.242

1.242

1.242

1.242

         

Budgetflexibiliteit

Tabel 10 Bugetflexibiliteit artikel 2 Veiligheid en stabiliteit

Geschatte budgetflexibiliteit

2025

Juridisch verplicht

50%

Bestuurlijk gebonden

20%

Beleidsmatig gereserveerd

29%

Nog niet ingevuld / vrij te besteden

1%

Binnen het artikelonderdeel «Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid» is 40% juridisch verplicht. De bijdragen aan de NAVO en de West-Europese Unie (WEU) zijn volledig juridisch verplicht. De uitgaven voor de Atlantische Commissie zijn bestuurlijk gebonden. Het bedrag voor de NAVO-top in Nederland in 2025 is volledig bestuurlijk gebonden.

Het Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB) is grotendeels beleidsmatig gereserveerd, met name voor kleinschalige kortlopende activiteiten ter ondersteuning van nucleaire veiligheid, ruimteveiligheid, risicoreductie massavernietigingswapens etc., 14% is juridisch verplicht.

De bijdragen uit het Veiligheidsfonds na voorgenomen taakstelling zijn in 2025 volledig juridisch verplicht.

Binnen het artikel «Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme» is het budget voor contraterrorisme volledig juridisch verplicht en het budget voor cyberveiligheid voor 56%. Voor het niet-juridisch verplichte deel van dit subartikel zal in 2025 nog een aantal contracten worden aangegaan op het gebied van Cyberveiligheid (beleidsmatig gereserveerd).

Het artikelonderdeel «Wapenbeheersing» is vrijwel volledig juridisch verplicht. Het betreft verdragsrechtelijke contributies en een kleine variabiliteit.

Op het artikelonderdeel «Bevordering van transitie in prioritaire gebieden» zijn de voorziene uitgaven voor de programma's Matra en Shiraka voor 27% juridisch verplicht en zullen in de loop van het jaar verder worden ingevuld.

Binnen het nieuwe artikelonderdeel «Oekraïne» is 18% van de uitgaven bestuurlijk gebonden en is het overige budget beleidsmatig gereserveerd.

Artikelonderdeel 2.1: Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

  • Jaarlijkse verplichte bijdrage aan de NAVO.

  • Jaarlijkse bijdrage aan het EU-Satellietcentrum en het Institute for Security Studies ten behoeve van de financiële verplichtingen (uitkering pensioengelden ex-WEU personeel) van de in juli 2011 opgeheven West Europese Unie (WEU).

  • Jaarlijkse subsidie aan de Atlantische Commissie, ter ondersteuning van het draagvlak in Nederland voor collectieve veiligheid in het kader van de NAVO, mede in aanloop naar de NAVO-top in 2025 en het bevorderen van het maatschappelijk debat over de nationale en bondgenootschappelijke veiligheid.

  • Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB) voor kleinschalige activiteiten met een katalyserende werking die het Nederlandse veiligheidsbeleid verder brengen, waaronder doorhet tegengaan van hybride dreigingen, bevorderen van economische veiligheid, en internationale weerbaarheid.

  • Veiligheidsfonds, voor activiteiten met een aanjagende werking die het Nederlandse veiligheidsbeleid ondersteunen. Geoormerkte bijdragen via trustfunds in vooral non-ODA landen en bijv. lidmaatschappen van Centres of Excellence, dienen om Nederlandse belangen te waarborgen en waarden te versterken.

Artikelonderdeel 2.2: Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

  • Jaarlijkse subsidie aan het in Den Haag gevestigde onafhankelijke International Centre for Counter-Terrorism (ICCT).

  • Nederlandse inspanningen in multilateraal verband, onder andere als lid van het Global Counterterrorism Forum en de Global Coalition against ISIS.

  • Projecten ondersteund door het diplomatieke contraterrorisme netwerk van regionale veiligheidscoördinatoren, gericht op capaciteitsopbouw, preventie en aanpak van radicalisering en gewelddadig extremisme in voor Nederland prioritaire regio’s.

  • Organisatie van de jaarlijkse ministeriële bijeenkomst van de Global Coalition to Counter ISIS (Anti-ISIS Coalitie).

  • Jaarlijkse subsidie aan het in Den Haag gevestigde onafhankelijke Global Forum on Cyber Expertise (GFCE) voor capaciteitsopbouw op het gebied van cybersecurity, cybercrime, dataprotectie en e-governance.

  • Ondersteuning van kleinschalige initiatieven in derde landen gericht op vergroting cybersecurity en cyberweerbaarheid.

  • Het bevorderen van een normatief internationaal kader voor cyberactiviteiten.

Artikelonderdeel 2.3: Wapenbeheersing

  • Jaarlijkse bijdragen aan het IAEA, de OPCW en de CTBTO. 

  • Ondersteuning van kleinschalige initiatieven gericht op uitvoering van het Biologische en Toxische Wapens Verdrag (BTWC), Non-Proliferatie Verdrag (NPV) en de Ottawa Conventie.

  • Jaarlijkse bijdrage, via PV OPCW, aan TNO om met name de unieke status van OPCW ‘Designated Lab’ voor biomedische monsters e.a. te behouden.

Artikelonderdeel 2.4: Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

  • Jaarlijkse bijdrage aan de OVSE, OVSE Joint Consultative Group en OVSE Open Skies Consultative Commission.

  • Verdragscontributies aan de VN-crisisbeheersingsoperaties (vredesmissies).

  • Bijdragen uit het Stabiliteitsfonds voor de inzet op het snijvlak van vrede, veiligheid en ontwikkeling. Het fonds spitst zich toe op een select aantal thema’s en landen en kan o.a. worden ingezet om activiteiten te financieren op het gebied van preventie van gewelddadig extremisme, ontmijning en early warning, early action. Daarnaast worden een aantal lopende activiteiten uit het fonds gefinancierd, zoals het uitzenden van experts via de civiele missiepool (CMV), training voor Afrikaanse peacekeepers (GPOI), en bijdragen aan de VN op specifieke thema’s.

  • Het Makandra-programma is gestart naar aanleiding van het amendement van het lid Sjoerdsma c.s., het amendement van het lid Van Helvert c.s. en een hoogambtelijke interdepartementale missie (zoals geïntroduceerd in Kamerstuk 20 361, nr. 194 ). Dit programma is gericht op technische assistentie aan Suriname met als doel het versterken van de rechtsstaat, het verbeteren van goed bestuur en het ondersteunen van de Surinaamse overheid en overheids-agentschappen bij het opstellen van de juiste kaders en randvoorwaarden voor duurzame ontwikkeling en economische groei. In 2023 werd het budget voor het programma (2021-2025) verhoogd van in totaal EUR 6 miljoen naar EUR 10 miljoen (Kamerstuk 20 316, nr. 205).

  • Er is structureel EUR 25 miljoen beschikbaar voor de beveiliging van diplomaten en ambassades in gebieden met een hoog-risicoprofiel. Deze taken worden grotendeels uitgevoerd door Defensie. Daarom worden deze middelen jaarlijks overgeheveld naar de Defensiebegroting.

  • Bijdragen ten behoeve van de trainingen van buitenlandse diplomaten in Nederland.

Artikelonderdeel 2.5: Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

  • Het Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP) wordt gebruikt om organisaties en mensen te ondersteunen bij het verbeteren en versterken van democratische processen, institutionele capaciteit en de rechtsstaat. Het NFRP bestaat uit het Matraprogramma (Matra: maatschappelijke transformatie) gericht op het Oostelijk Partnerschap en Pre-accessie regio (de Westelijke Balkan en Turkije) en het Shirakaprogramma, gericht op het Midden-Oosten en Noord-Afrika, elk met eigen beleidsaccenten.

Artikelonderdeel 2.6: Oekraïne

  • Onder dit artikelonderdeel worden de budgettten voor steun aan Oekraïne gebundeld. Hieronder vallen onder andere de thema’s accountability en gastlandschap, niet-militaire veiligheidssteun, wederopbouw en humanitaire hulp.

Licence