Totaalkader

Op diverse begrotingen is sprake van forse uitvoeringsproblematiek. Daarnaast leidt de verslechterde macro-economische ontwikkeling tot tegenvallers, met name bij de uitgaven aan werkloosheidsuitkeringen. Ondanks de problematiek is het gelukt het uitgavenkader voor dit jaar te sluiten. Hiervoor zijn ook generieke maatregelen ingezet.

Tabel 2 laat de mutaties per deelkader zien; het totale uitgavenkader sluit. De mutaties per deelkader worden onderstaand toegelicht.

Kader Rijksbegroting in enge zin

In het kader RBG-eng hebben zich ten opzichte van de Miljoenennota 2012 diverse mutaties voorgedaan, hetgeen resulteert in onderstaande kadertoetsing.

Macromutaties

De ruilvoet onder het kader RBG-eng laat een meevaller zien. In 2012 stijgt de prijs nationale bestedingen en dalen de uitgaven aan loon- en prijsbijstelling onder het kader ten opzichte van de verwachting bij Miljoenennota vanwege een lagere loonontwikkeling. Beide effecten zorgen voor een ruilvoetwinst.

De winstafdracht DNB laat een meevaller zien in 2012. Deze meevaller wordt veroorzaakt door een hoger dan verwachte operationele winst in 2012.

Bij de EU-afdrachten is ook sprake van een meevaller. Eind november heeft de Begrotingsraad de geamendeerde begroting nr. 6 aangenomen over 2011. Hieruit bleek dat sprake was van enkele meevallers (uit geïnde boetes en traditionele eigen middelen) en een tegenvaller. Het gesaldeerde effect voor de Nederlandse afdracht aan de EU was – 52 miljoen euro. De meevaller is verwerkt in de afdracht van januari 2012 en wordt om die reden bij Voorjaarsnota verwerkt.

Verder is sprake van een neerwaartse aanpassing van de uitgaven aan ontwikkelingssamenwerking als gevolg van een lager bruto nationaal product ten opzichte van de raming bij Miljoenennota 2012.

De accressen voor het gemeente- en provinciefonds nemen in 2012 met circa 0,3 miljard euro af ten opzichte van de Miljoenennotastand. De daling van de accressen is vooral het gevolg van het hanteren van de nullijn en, in mindere mate, de doorwerking van de reguliere voorjaarsbesluitvorming.

Beleidsmatige en overige mutaties

Ten aanzien van de lonen in de collectieve sector (exclusief de zorgsector) wordt voor 2012 een nullijn gehandhaafd. De tranches voor de loonbijstelling 2012 worden ingehouden voor de contractloonstijging wat een besparing van 0,8 miljard euro oplevert onder het kader Rijksbegroting in enge zin.

De zogeheten seno-gom portefeuille (onderdeel Exportkredietverzekering) wordt afgebouwd en in dat kader vindt een vrijval plaats uit de reserve.

Het in het Infrastructuurfonds geraamde aanlegbudget voor het project A15 Maasvlakte Vaanplein wordt omgezet in een meerjarig budget voor de beschikbaarheidsvergoeding. Bij nieuwe PPS-projecten wordt toegezien op de nieuwe aangescherpte Eurostat-richtlijn die stelt dat de beschikbaarheidsvergoeding volledig variabel wordt vormgegeven.

De post overige kasschuiven bestaat uit meerdere componenten. Dit betreft voornamelijk de doorwerking van de kasschuiven zoals gemeld in de Najaarsnota 2011 waarbij sprake was van een versnelling van de uitgaven. Het betreft onder meer een kasschuif om de arbeidsvoorwaarden in de sector Voortgezet Onderwijs mogelijk te maken en het herfaseren van middelen bij defensie om pensioenen uit te betalen. Verder worden verschillende intertemporele compensaties geaccommodeerd binnen onder andere de begrotingen van BZK, OCW en het Gemeentefonds. Het totaal aan mutaties leidt tot een kaderonderschrijding van 0,1 miljard euro in 2012.

De eindejaarsmarge wordt uitgekeerd aan de departementale begrotingen. Als tegenhanger hiervan wordt de ramingstechnische veronderstelling in=uit op de aanvullende post verwerkt. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat de onderuitputting die zich in 2011 heeft voorgedaan ook in 2012 zal optreden. De eindejaarsmarge voor de HGIS-middelen en de daarmee corresponderende in=uit wordt over drie jaren verspreid. Voorts wordt de in=uit bij Voorjaarsnota reeds voor 240 miljoen ingevuld.1

Kadercorrecties

De eerste correctie betreft de lagere rentelasten- conform begrotingsregel 22. Ondanks de toename van het tekort komen de rente-uitgaven voor de staatsschuld in 2012 naar verwachting circa 0,9 miljard euro lager uit dan bij Miljoenennota geraamd. Dit wordt veroorzaakt door de lagere rentetarieven waartegen de Staat naar verwachting kan lenen dit jaar.

De tweede correctie betreft de winstafdracht van DNB. Deze correctie hangt samen met de kadercorrectie in 2011 zoals toegelicht in het Financieel Jaarverslag van het Rijk 2011.

Kader sociale zekerheid en arbeidsmarkt

In het kader SZA hebben zich ten opzichte van de Miljoenennota 2012 diverse mutaties voorgedaan, hetgeen resulteert in onderstaande kadertoetsing.

Hiertegenover staat een tegenvaller als gevolg van enkele besparingsverliezen bij regeerakkoordmaatregelen. Er doet zich een besparingsverlies voor bij de aanpak van fraude als gevolg van het uitstellen van de invoering van de wet aanpak fraude (35 miljoen euro). Daarnaast zijn er besparingsverliezen als gevolg van de overgangsregeling Wet Werk en Inkomen Kunstenaars (WWIK; 10 miljoen euro) en het uitstel van de invoering van de maatregel «AOW vanaf pensioneringsdatum» (16 miljoen euro).

Ten aanzien van de lonen in de collectieve sector (exclusief de zorgsector) wordt voor 2012 een nullijn gehandhaafd. De tranches voor de loonbijstelling 2012 worden ingehouden voor de contractloonstijging wat een besparing van 0,1 miljard euro oplevert binnen het kader SZA.

Budgettair Kader Zorg

In het BKZ hebben zich ten opzichte van Miljoenennota 2012 diverse mutaties voorgedaan, hetgeen resulteert in onderstaande kadertoetsing.

De overschrijding van het BKZ is met 0,7 miljard euro toegenomen ten opzichte van Miljoenennota. Deze toename wordt veroorzaakt door een ruilvoettegenvaller en mee- en tegenvallers. Bij de AWBZ is sprake van een tegenvaller van 0,3 miljard euro die volgt uit nieuwe informatie over de zorguitgaven van de Nederlandse Zorg Autoriteit (NZa) en het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) over 2011. De tegenvaller bij de Zorgverzekeringswet (Zvw) bedraagt 0,2 miljard euro en volgt deels uit nieuwe informatie van NZa en CVZ over 2011 en deels uit enkele besparingsverliezen.