In miljoenen euro | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Stand Basisstand Miljoenennota | 12.262 | 15.676 | 15.198 | 16.463 | 16.944 | 0 |
Meevallers | ‒ 10 | ‒ 10 | ‒ 10 | ‒ 10 | ‒ 10 | ‒ 10 |
Ramingsbijstelling VN-crisisbeheersingsoperaties | ‒ 10 | ‒ 10 | ‒ 10 | ‒ 10 | ‒ 10 | ‒ 10 |
Tegenvallers | 9 | 8 | 9 | 9 | 9 | 9 |
Contributiestijgingen | 7 | 8 | 9 | 9 | 9 | 9 |
Overige tegenvallers | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Intensiveringen | 7 | 7 | 37 | 37 | 37 | 37 |
Naleving sancties | 7 | 7 | 37 | 37 | 37 | 37 |
Ombuigingen | ‒ 20 | ‒ 21 | ‒ 19 | ‒ 19 | ‒ 18 | ‒ 18 |
Bijdrage HGIS t.b.v. Oekraïnesteun | 0 | |||||
Dekking amendement t.b.v. OCW-begroting | ‒ 7 | ‒ 7 | ‒ 7 | ‒ 7 | ‒ 7 | ‒ 7 |
Rijksbrede taakstelling prijsbijstelling | ‒ 13 | ‒ 13 | ‒ 12 | ‒ 11 | ‒ 11 | ‒ 10 |
Generaal dossier | 217 | 1.123 | 427 | 745 | 764 | 786 |
EU-afdrachten | 217 | 1.122 | 426 | 744 | 764 | 786 |
MH17 | 1 | 1 | 1 | 0 | ||
Kasschuiven | ‒ 86 | 80 | 106 | 53 | 48 | 48 |
Huisvestingsbudget | ‒ 11 | 58 | 53 | 53 | 48 | 48 |
HGIS-eindejaarsmarge | ‒ 75 | 22 | 54 | |||
Overboekingen Aanvullende Post | 0 | |||||
Nabetaling TEM | 0 | |||||
Overboekingen met andere begrotingen | 5 | ‒ 31 | ‒ 17 | ‒ 13 | ‒ 13 | ‒ 20 |
Overige overboekingen met andere begrotingen | 36 | 16 | 14 | 18 | 18 | 11 |
Naleving sancties | ‒ 6 | ‒ 6 | ‒ 31 | ‒ 31 | ‒ 31 | ‒ 31 |
Hoog Risico Posten | ‒ 25 | |||||
Europees Ontwikkelingsfonds | ‒ 42 | |||||
Kadercorrecties | 13 | 1 | ‒ 2 | 3 | 1 | 1 |
Prijsbijstelling non-ODA | 13 | 1 | ‒ 2 | 3 | 1 | 1 |
Eindejaarsmarge | 122 | |||||
Middelenafspraak | 63 | |||||
HGIS-eindejaarsmarge | 59 | |||||
Extrapolatie | 17.371 | |||||
Extrapolatie | 17.371 | |||||
Technisch | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 |
Overig technisch | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 |
Niet-kaderrelevant | 548 | 625 | 621 | 665 | 691 | 753 |
Actualisatie invoerrechten | 463 | 590 | 621 | 665 | 691 | 753 |
Militaire steun Oekraïne | 75 | 25 | ||||
Niet-militaire steun Oekraïne | 10 | 10 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Stand Voorjaarsnota | 13.071 | 17.460 | 16.351 | 17.933 | 18.453 | 18.956 |
In miljoenen euro | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Stand Basisstand Miljoenennota | 3.654 | 2.822 | 1.233 | 1.266 | 1.303 | 0 |
Generaal dossier | ‒ 1.061 | 1.442 | 155 | 166 | 173 | 188 |
Perceptiekostenvergoeding | 116 | 148 | 155 | 166 | 173 | 188 |
Herstel en Veerkrachtplan | ‒ 1.177 | 1.294 | ||||
Kasschuiven | ‒ 89 | 453 | 0 | 0 | 12 | 1 |
Huisvestingsbudget | ‒ 89 | 453 | 0 | 0 | 12 | 1 |
Overboekingen Aanvullende Post | 0 | |||||
Nabetaling TEM | 0 | |||||
Extrapolatie | 1.330 | |||||
Extrapolatie | 1.330 | |||||
Technisch | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Overig technisch | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Stand Voorjaarsnota | 2.507 | 4.716 | 1.388 | 1.432 | 1.487 | 1.518 |
Uitgaven
Meevallers
Ramingsbijstelling VN-crisisbeheersingsoperaties
De raming voor de VN-crisisbeheersingsoperaties wordt neerwaarts bijgesteld met structureel 10 miljoen euro, aangezien dit budget de afgelopen jaren onderuitputting kende.
Tegenvallers
Contributiestijgingen
De contributies die Nederland betaalt aan onder andere de NAVO, OESO, VN, OVSE en OPCW zijn structureel gestegen. Daarnaast neemt de Nederlandse bijdrage aan de Raad van Europa toe door het wegvallen van de contributie van Rusland.
Overige tegenvallers
De bijdrage aan het Center for International Legal Cooperation (CILC) stijgt als gevolg van hogere kosten voor lopende programma’s op het gebied van rechtsstaatopbouw en democratie in Moldavië.
Intensiveringen
Naleving sancties
Er wordt structureel 36,5 miljoen euro vrijgemaakt voor de instandhouding en verdere versterking van de sanctienaleving in Nederland. Deze middelen zijn toegevoegd aan de begroting van BZ, als coördinerend departement. Met deze middelen wordt onder andere een Centraal Meldpunt Sancties opgericht, waarbij BZ, Financiën, JenV, IenW en EZ bij zijn betrokken. Van deze middelen wordt structureel 31 miljoen euro overgeboekt naar andere departementen.
Ombuigingen
Bijdrage HGIS t.b.v. Oekraïnesteun
Uit het HGIS-budget wordt 50 duizend euro beschikbaar gemaakt om een bijdrage te leveren aan de verbetering van de maritieme veiligheid en beveiliging in Oekraïne. Deze middelen komen ter beschikking van het ministerie van IenW.
Dekking amendement t.b.v. OCW-begroting
Dekking voor amendement Bontenbal c.s. is verspreid over meerdere begrotingen. De begroting van BZ is structureel verlaagd met 7,4 miljoen euro ten behoeve van het terugdraaien of verlagen van verschillende onderwijsbezuinigingen uit het HLA. Dekking vindt plaats op artikel 7 (apparaat).
Rijksbrede taakstelling prijsbijstelling
Er wordt rijksbreed 50% van de prijsbijstelling tranche 2025 uitgekeerd. Het restant wordt ingezet ter dekking van rijksbrede problematiek. Voor HGIS non-ODA betekent dit dat een deel van de reservering voor prijscompensatie op artikel 6 (nog onverdeeld) wordt afgeboekt.
Tijdens de Voorjaarsbesluitvorming 2025 is tevens besloten dat een aantal budgettaire afspraken over de HGIS worden herzien:
1. Het non-ODA deel van het HGIS-budget wordt vanaf 2026 niet meer geïndexeerd met prijs bbp. Hiervoor gaat de reguliere Rijksbrede loon- en prijsbijstellingssystematiek gelden.
2. De uitzondering op de eindejaarsmarge voor het HGIS-budget komt te vervallen, deze wordt in lijn gebracht met de reguliere eindejaarsmargesystematiek (1% van de begrotingsstand bij ontwerpbegroting).
3. In lijn met de afspraken over de koppeling van de Defensiebegroting aan de NAVO-norm (2% bbp) (zie bijlage 5) zullen in beginsel alle onderdelen van de Defensiebegroting die nu nog onderdeel van de HGIS zijn (zoals het BIV) per 2026 uit de HGIS worden gehaald. Daarnaast ontvangen alle NAVO-toerekenbare uitgaven (niet op de Defensiebegroting, maar wel in de HGIS) voortaan prijsbijstelling uit de Defensiebegroting.
Generaal dossier
EU-afdrachten
De EU-afdrachten zijn naar boven bijgesteld als gevolg van diverse effecten, waaronder de nacalculatie. Dit jaar valt de nacalculatie samen met de vijfjaarlijkse verificatiecyclus (de bronnenrevisie) van het bruto nationaal inkomen (bni). De nacalculatie leidt tot een incidenteel effect in 2025 van 22 miljoen euro (plastic-afdracht) en 2026 van 674 miljoen euro (bni- en btw-afdrachten).14 De nacalculatie is een reguliere herijking van de afdrachten aan de Europese Unie (EU) tussen de lidstaten.
Naast het bovengenoemde incidentele effect van de nacalculatie, is er ook een inschatting gemaakt van het structurele effect van de bronnenrevisie op de raming van de Nederlandse afdrachten aan de EU. In deze inschatting is ook de verwachte economische ontwikkeling meegenomen. Als gevolg hiervan stijgen de geraamde Nederlandse afdrachten aan de EU meerjarig. Deze toename is te verklaren door de volgende aspecten:
1. Als gevolg van de bronnenrevisie 2024 van het CBS is het Nederlandse bni naar boven bijgesteld. Deze bijstelling is relatief groter dan andere lidstaten, waardoor het relatieve bni-aandeel van Nederland in de EU is gestegen. Deze bijstelling werkt door op toekomstige begrotingsjaren.
2. De tweede oorzaak is groei- en prijsontwikkeling. Met name de relatief hoge inflatie in NL – vooral ten opzichte van grotere EU-lidstaten – zorgt voor een hoger relatief bni-aandeel voor Nederland. Ook deze ontwikkeling werkt door op toekomstige begrotingsjaren.
3. De relatief grotere stijging vanaf 2028 heeft te maken met de ramingsmethodiek van het volgende Meerjarig Financieel Kader (MFK). De stijging van het bni-aandeel heeft relatief meer impact vanaf 2028.
De hierboven toegelichte meerjarige ontwikkeling betreft een inschatting. De meerjarige doorwerking wordt na de Lenteraming van de Europese Commissie geactualiseerd.
Verder zijn de rentestanden in de raming geactualiseerd. De raming van de rentebetalingen aan de EU voor Next Generation EU (NGEU) valt hierdoor in het nieuwe MFK lager uit.
Tot slot is in de aanvullende begroting (draft amending budget 1, DAB1 2025) het verschil tussen de inkomsten en uitgaven (het surplus) van 2024 in de Europese begroting van 2025 verwerkt. Dit surplus over het voorgaande begrotingsjaar wordt ieder jaar verrekend met de EU-afdrachten van de lidstaten. Voor Nederland leidt het surplus tot 85 miljoen euro lagere bni-afdrachten in 2025.
MH17
Voor de voortzetting van bestaande inzet op lopende internationaalrechtelijke MH17-procedures is voor de periode juli 2026 t/m juni 2029 een bedrag van totaal 2,9 miljoen euro beschikbaar gesteld.
Kasschuiven
Huisvestingsbudget
In 2024 heeft er 62,8 miljoen euro aan onderuitputting plaatsgevonden die door middel van de middelenafspraak in 2025 is toegevoegd aan het huisvestingsbudget. Daarnaast is het uitgavenbudget gestegen vanwege hoger verwachte verkoopopbrengsten. Het totale huisvestingsbudget wordt in een realistisch ritme geplaatst.
HGIS-Eindejaarsmarge
Binnen de HGIS kan BZ de eindejaarsmarge (EJM) verdeeld over 3 jaren opvragen. Middels deze kasschuif wordt de HGIS-eindejaarsmarge in de jaren 2026 en 2027 toegevoegd aan de begroting van Buitenlandse Zaken.
Overboekingen Aanvullende Post
Nabetaling TEM
Er is een Traditionele Eigen Middelen (TEM)-nabetaling van 204 duizend euro in 2025 gedaan aan de Europese Unie. Deze middelen zijn overgeheveld vanaf de reservering op de Aanvullende Post naar de BZ-begroting.
Overboekingen met andere begrotingen
Overige overboekingen met andere begrotingen
Er hebben verschillende overboekingen plaatsgevonden als gevolg van de HGIS-besluitvorming. Vanwege een structurele ramingsbijstelling op het HGIS-budget van JenV vindt er een overboeking plaats van JenV naar BZ van 6,3 miljoen euro. Verder is 16 miljoen euro van de onderuitputting op het Budget Internationale Veiligheid in 2024 opnieuw beschikbaar gesteld aan Defensie voor toekomstige inzet in 2025.
Daarnaast is 1,5 miljoen euro beschikbaar gesteld aan IenW voor de organisatie van de NAVO-top. Op 24 en 25 juni is Nederland gastland van de NAVO-top. De additionele uitgaven voor de NAVO-top 2025 komen vooralsnog uit op 183,4 miljoen euro. Een deel hiervan (76,8 miljoen euro) komt uit het HGIS-budget. Wegens noodzakelijke veiligheidsmaatregelen is dit hoger dan opgenomen in de Voorjaarsnota 2024, aangezien deze uitgaven toen nog niet konden worden ingeschat. De totale uitgaven worden gedaan vanuit de begrotingen van JenV (81,7 miljoen euro), BZ (53 miljoen euro), Defensie (42,6 miljoen euro) en IenW (6,1 miljoen euro).
Naleving sancties
Er wordt structureel 36,5 miljoen euro vrijgemaakt voor de instandhouding en verdere versterking van de sanctienaleving in Nederland. Deze middelen zijn toegevoegd aan de begroting van BZ, als coördinerend departement. Daar wordt 31 miljoen euro overgeboekt naar het ministerie van Financiën, JenV, IenW en EZ.
Hoog Risico Posten
De Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB) – onderdeel van het ministerie van Defensie – verzorgt de beveiliging van personeel van een aantal hoog-risicoposten. Conform afspraken tussen de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie vindt hiervoor jaarlijks een overboeking plaats tussen beide departementen.
Europees Ontwikkelingsfonds
In 2026 valt de Nederlandse bijdrage aan het Europese Ontwikkelingsfonds neerwaarts bijgesteld als gevolg van een geactualiseerde raming van de Europese Commissie. Aangezien deze meevaller volledig ODA-budget betreft, wordt deze overgeheveld naar de BHO-begroting.
Kadercorrecties
Prijsbijstelling non-ODA
Naar aanleiding van de CEP-raming van het Centraal Planbureau wordt het non-ODA-budget bijgesteld op basis van de verwachting van de prijsontwikkeling van het bbp.
Eindejaarsmarge
Middelenafspraak
Conform de huidige middelenafspraak, die in 2025 afloopt, wordt aanvullend op de HGIS-eindejaarsmarge de onderuitputting van 2024 (62,8 miljoen euro) toegevoegd aan 2025. Daarnaast is er een nieuwe middelenafspraak gemaakt. Tot en met 2025 gold een afspraak dat middelen die voortkomen uit verkoop van vastgoed mochten worden ingezet voor investeringen in de vastgoedportefeuille van BZ. In de nieuwe set afspraken is nader gespecificeerd om welk vastgoed het gaat. Daarnaast is afgesproken dat – in lijn met het advies van de 17e Studiegroep Begrotingsruimte – de uitzondering op de eindejaarsmarge voor de middelenafspraak komt te vervallen. De nieuwe set afspraken geldt tot en met 2030.
HGIS-eindejaarsmarge
De HGIS-eindejaarsmarge wordt toegevoegd aan de begroting van Buitenlandse Zaken in 2025 en conform HGIS-besluitvorming doorverdeeld naar de betreffende departementen.
Extrapolatie
Extrapolatie
Met de extrapolatie wordt de begrotingsstand in het extrapolatiejaar 2030 (t+5) toegevoegd aan de begroting van Buitenlandse Zaken.
Technisch
Overig technisch
In 2025 worden meer paspoortaanvragen van Nederlanders in het buitenland verwacht en daarnaast zijn er ook hogere EU-ontvangsten uit subsidie. Deze ontvangsten worden gedesaldeerd met de uitgaven op artikel 4 (consulaire dienstverlening).
Niet-kaderrelevant
Actualisatie invoerrechten
Gedurende het jaar treedt een onbedoeld saldo-effect op in de ramingen van de invoerrechten, doordat aan de inkomsten- en uitgavenkant een andere raming wordt gebruikt. Om dit saldo-effect te voorkomen wordt drie keer per jaar een actualisatie verwerkt aan de uitgavenkant van de invoerrechten en de perceptiekostenvergoeding die hieruit volgt. De invoerrechten zijn niet kaderrelevant.
Militaire steun
Het kabinet heeft besloten om 100 miljoen euro beschikbaar te stellen aan militaire steun voor Oekraïne via het NAVO Ukraine Comprehensive Assistance Package (UCAP). Deze militaire steun maakt onderdeel uit van het aangekondigde steunpakket van 3,5 miljard euro.
Niet-militaire steun Oekraïne
Het kabinet heeft besloten om 20 miljoen euro beschikbaar te stellen voor het versterken van de cyberweerbaarheid van Oekraïne. Deze niet-militaire steun maakt onderdeel uit van het aangekondigde steunpakket van 3,5 miljard euro.
Ontvangsten
Generaal dossier
Perceptiekostenvergoeding
Nederland ontvangt 25% van de bruto af te dragen nabetalingen aan traditionele eigen middelen (TEM) als perceptiekostenvergoeding. Deze mutatie hangt samen met de actualisatie en nabetaling van de invoerrechten en is relevant voor het uitgavenplafond. Vanwege de hoger dan verwachte invoerrechten, nemen ook de ontvangsten van de perceptiekostenvergoeding toe.
Herstel en Veerkrachtplan
Voor het herstel en veerkrachtplan vinden minder ontvangsten in 2025 plaats en meer in 2026. Dit heeft twee oorzaken:
1. Er vindt een technische bijstelling plaats als gevolg van het ophogen van de Nederlandse portefeuille van het Herstel en Veerkrachtplan (HVP) ten behoeve van RePowerEU. In 2024 is het budget met 118 miljoen euro naar beneden bijgesteld. De stand van 2025 wordt met 244 miljoen euro naar boven bijgesteld en de stand voor 2026 wordt met 127 miljoen euro naar beneden bijgesteld. Meerjarig hebben deze technische bijstellingen geen effect op de totale raming van de ontvangsten van het HVP.
2. Daarnaast heeft er een kasschuif plaatsgevonden van 2025 naar 2026. Tot en met 2026 maakt Nederland aanspraak op 5,4 miljard euro uit de Herstel- en Veerkrachtfaciliteit. Het derde betaalverzoek vindt niet zoals eerder gepland in het voorjaar van 2025 plaats, maar wordt in de tweede helft van 2025 ingediend. Uitbetaling geschiedt pas na goedkeuring door de Raad van de EU op basis van een beoordeling door de Europese Commissie. Omdat de verwachting is dat Nederland het geld pas begin 2026 ontvangt, worden er circa 1,4 miljard euro aan ontvangsten van 2025 naar 2026 verschoven.
Kasschuiven
Huisvestingsbudget
Door een verwachte stijging van het verkoopbudget zijn meer ontvangsten geraamd in 2026, daarnaast worden ook in latere jaren meer verkoopopbrengsten verwacht. Conform de middelenafspraak worden deze middelen door middel van een kasschuif in een realistisch ritme geplaatst.
Overboekingen Aanvullende Post
Nabetalingen TEM
Als gevolg van een nabetaling Traditionele Eigen Middelen (TEM) stijgen ook de ontvangsten met 41 duizend euro in 2025, omdat Nederland 25% van de invoerrechten conform de afspraken over perceptiekostenvergoeding mag houden.
Extrapolatie
Extrapolatie
Met de extrapolatie wordt de begrotingsstand in het extrapolatiejaar 2030 (t+5) toegevoegd aan de begroting van Buitenlandse Zaken.
Technisch
Overig technisch
In 2025 worden meer paspoortaanvragen van Nederlanders in het buitenland verwacht en daarnaast zijn er ook hogere EU-ontvangsten uit subsidie. Deze ontvangsten worden gedesaldeerd met de uitgaven op artikel 4 (consulaire dienstverlening).