Uitgaven

Meevallers

Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen (AIO)

In 2025 worden de uitkeringslasten van de Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen (AIO) opwaarts bijgesteld door onder andere een nieuwe voorziening voor oninbare vorderingen. Vanaf 2026 worden de AIO-uitkeringslasten op basis van de realisatiecijfers van de SVB meerjarig neerwaarts bijgesteld, voornamelijk doordat het aantal AIO-huishoudens in de toekomst minder hard zal stijgen dan eerder verwacht. Dit wordt met name verklaard doordat de raming voor het eerst volledig aansluit bij de nieuwe ramingssystematiek van de SVB. 

Wet Kindgebonden budget (WKB)

De uitgaven aan de WKB zijn meerjarig naar beneden bijgesteld. Dit wordt verklaard doordat Dienst Toeslagen bij het inschatten van de inkomens uit gaat van een sterkere inkomensstijging dan de daadwerkelijke loonontwikkeling. Hierdoor komen de voorschotten die ouders tijdens het jaar ontvangen lager uit. In latere jaren leidt dit tot meer nabetalingen en minder terugvorderingen. Hierdoor neemt de meevaller na 2025 in omvang af. Omdat het totale recht op basis van realisatiecijfers meerjarig naar beneden is bijgesteld vanwege hogere inkomensinschattingen, zijn er ook structureel lagere WKB-uitgaven. Op basis van het CEP van het CPB, nemen de WKB-uitgaven structureel wel toe. Dit wordt verklaard doordat het CPB de inkomensontwikkeling van huishoudens met kinderen in de voorjaarsraming vanaf 2027 structureel lager inschat dan eerder, met als gevolg een hoger recht op toeslagen.

Overige meevallers

Onder deze post vallen meerdere meevallers van beperkte budgettaire omvang. De grootste meevaller onder deze post is een meevaller van circa 40 miljoen euro cumulatief op de Tegemoetkomingsregeling Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB). Deze bijstelling wordt onder andere veroorzaakt door een lager aantal aanvragen voor de regeling dan eerder verwacht en vertraging bij het toevoegen van nieuwe ziekten.

Tegenvallers

Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW)

Op basis van de realisatiegegevens van UWV zijn de verwachtte uitgaven aan de Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW) naar boven bijgesteld. Dit komt voornamelijk doordat de hoogte van de oninbare vorderingen naar boven is bijgesteld. Ook verwacht het UWV op basis van realisatiegegevens het UWV dat de uitkomsten van bezwaar of beroep leiden tot hogere definitieve vaststellingen dan eerder verwacht.

Kinderopvangtoeslag (KOT)

De uitgaven aan de KOT zijn meerjarig naar boven bijgesteld. Dit komt hoofdzakelijk doordat het aantal kinderen dat gebruikmaakt van kinderopvang in 2025 sterker toeneemt dan eerder verwacht. Ook is naar aanleiding van de meest recent CPB-raming de werkloze beroepsbevolking meerjarig naar beneden bijgesteld, met een hoger gebruik van KOT als gevolg. Daarnaast is er een technisch effect. De eerste ingroeistap richting het nieuwe kinderopvangstelsel leidt vanwege gedragsreacties ook in 2027 en 2028 nog tot een hoger gebruik. De meerkosten daarvan worden gefinancierd vanuit de beschikbare ingroeipadmiddelen in 2026. Daardoor ontstaat een incidentele meevaller in 2026 en een hogere tegenvaller in 2027 en 2028.

Algemene Kinderbijslagwet (AKW)

De uitgaven aan de AKW zijn naar boven bijgesteld. De bijstelling is het gevolg van hogere realisatiecijfers, een opwaarts bijgestelde bevolkingsprognose en een toename in het aantal kinderen met intensieve zorg, waarvoor recht bestaat op een hoger bedrag aan kinderbijslag.

Overige tegenvallers

Onder deze post vallen meerdere tegenvallers van beperkte budgettaire omvang. Hieronder valt een bijstelling van de uitgaven aan de kinderbijslagvoorziening (KBV) Caribisch Nederland met circa 10 miljoen euro cumulatief. Deze hogere uitgaven hebben te maken met een verhoging van de KBV per 1 januari 2024, waarvan de eerder geraamde extra kosten een onderschatting blijken van de werkelijke kosten. Ook bestaat deze post uit een aantal nabetalingen in 2025 naar aanleiding van hogere gerealiseerde uitgaven aan regelingen in 2024. Hieronder valt een afrekening van de Wet op het Kindgebonden Budget (WKB).

Intensiveringen

Ingroeipad nieuw kinderopvangstelsel

Met 2029 als invoeringsjaar van de nieuwe financiering van kinderopvang is een langer en geleidelijker ingroeipad nodig. In 2026, 2027 en 2028 wordt de kinderopvangtoeslag stapsgewijs verhoogd. Het doel van dit ingroeipad is de vraag naar kinderopvang geleidelijk te laten stijgen en de sector tijd te geven om het aanbod mee te laten groeien. De reeks betreft dit ingroeipad.

Borgen toegankelijkheid kinderopvang

Deze reeks betreft een reservering voor maatregelen die de toegankelijkheid van kinderopvang borgen en zorgen voor een soepele transitie naar het nieuwe financieringsstelsel. Met deze reservering kunnen op een later moment mitigerende maatregelen worden uitgewerkt.

Uitvoeringskosten ontwerp en inrichting nieuwe financiering kinderopvang

Deze reeks betreft een reservering voor incidentele middelen die nodig zijn voor het opbouwen en inrichten van de uitvoering van de nieuwe financiering van kinderopvang.

WIA: SMC-uitvoeringskosten

De vraag naar sociaal-medische beoordelingen is al tijden groter dan het aantal beoordelingen dat UWV kan verrichten. Er wordt aanvullende financiering beschikbaar gesteld voor het UWV, zodat taakdelegatie bij sociaal-medische centra kan worden uitgebreid. Door taakdelegatie worden delen van de sociaal-medische beoordelingen uitgevoerd door sociaal-medisch verpleegkundigen en arbeidsdeskundigen, waardoor de verzekeringsarts efficiënter wordt ingezet. Deze reeks betreft structurele middelen vanaf 2028. Daarnaast zijn er incidenteel middelen gereserveerd op artikel 11 van de SZW-begroting. 

Reservering OCTAS

Dit betreft een reservering van middelen om opvolging te geven aan het advies de aanbevelingen van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS).

Groepen in de knel: financiering sociaal ontwikkelbedrijven

Vanaf 2025 worden er middelen beschikbaar gesteld om de werking van loonkostensubsidie (LKS) bij beschut werk te verbeteren. Het voornemen is om voor beschut werk een forfaitaire LKS in te voeren. Dit betekent dat de loonwaardemetingen bij beschut werk worden afgeschaft en er standaard een vaste vergoeding voor de gemiste loonwaarde wordt uitgekeerd. Dit zorgt voor een versimpeling in de uitvoering van de LKS bij beschut werk. Ook krijgen de werknemers niet meer te maken met het onzekere jaarlijkse traject van de loonwaardemeting. Deze maatregel vergt een wetswijziging. Tot het moment dat de wetswijziging is gerealiseerd worden de middelen toegevoegd aan de Rijksbijdrage beschut werk in het Gemeentefonds.

Groepen in de knel: ontwikkelen arbeidsvermogen voor afgewezen wajongeren in de Pwet

Jaarlijks zijn er circa 1.350 personen bij wie de Wajong-aanvraag wordt afgewezen omdat UWV niet kan vaststellen dat zij duurzaam geen arbeidsvermogen hebben. Bij deze doelgroep is het arbeidsvermogen dus mogelijk ontwikkelbaar. Het huidige instrumentarium van gemeenten is vaak niet passend voor deze groep, waardoor zij een groter risico lopen op levenslange uitkeringsafhankelijkheid van een bijstandsuitkering of uiteindelijk alsnog de Wajong instromen. Gemeenten ontvangen middelen voor jeugdbegeleiders en -coaches en voor het opzetten van arbeidsontwikkelplekken voor deze doelgroep.

Groepen in de knel: verhoging minimumjeugdloon

Met deze maatregel wordt het minimumjeugdloon voor 16-20-jarigen met gemiddeld 20% verhoogd. De verhoging brengt het minimumjeugdloon voor 16-jarigen gelijk aan 40% van het volwassenminimumloon, voor 17-jarigen aan 50%, 18-jarigen aan 62,5%, 19-jarigen aan 75% en voor 20-jarigen aan 87,5%. De verhoging verbetert de toereikendheid van het loon van jongeren en ondersteunt voltijds werkende jongeren om rond te komen. De verhoging gaat in per 1 januari 2027.

Groepen in de knel: overige maatregelen

Dit betreft een aantal maatregelen uit het pakket voor groepen in de knel. Hieronder valt een maatregel om de opvang van dakloze EU-arbeidsmigranten te verbreden voor 2026 t/m 2028. Deze maatregel kost 8 miljoen euro per jaar. Ook wordt met een maatregel Individuele Plaatsing en Steun (IPS) structureel mogelijk gemaakt voor de gemeentelijke doelgroep. Middels IPS worden mensen met een psychische aandoening aan betaald werk geholpen. Deze maatregel kost structureel circa 12 miljoen euro. Daarnaast wordt in aanloop naar de invoering van de Wet toelating terbeschikking­ stelling van arbeidskrachten het toezicht op de uitzendsector uitgebreid en worden middelen voor de NLA en het kerndepartement vrijgemaakt voor het uitvoeren van de Wet gegevensverwerking door samenwerkings­ verbanden (WGS).

Actie-agenda integratie

Deze reeks omvat maatregelen in het kader van de actie-agenda integratie. Ten eerste wordt een maatregel genomen in het kader van de taaleis. Bijstandsgerechtigden moeten voldoen aan de taaleis, zoals in de Participatiewet is opgenomen. Gemeenten ontvangen vanaf 2027 meer middelen via het Gemeentefonds, zodat zij meer bijstandsgerechtigden een formele taalcursus kunnen aanbieden. Daarbij ligt de focus op de nieuwe instroom en op bestaande bijstandsgerechtigden die baat kunnen hebben bij een taalaanbod. Structureel gaat het om een bedrag van 17,4 miljoen euro. Ten tweede wordt een pakket aan maatregelen genomen ter bevordering van de integratie en een open samenleving in Nederland. Het pakket bevat onder andere de volgende maatregelen: het opzetten van een Imanopleiding, het verlengen van de werkgeverssubsidie statushouders, het werken aan een inclusieve arbeidsmarkt en de verlenging van de specifieke uitkering (SPUK) kansrijke wijken. Ook worden er pilots opgezet voor het voorkomen van discriminatie, polarisatie en extremisme.

Participatiewet in balans

Om de maatregelen uit het wetsvoorstel Participatiewet in balans uit te voeren zijn middelen nodig voor implementatie- en uitvoeringskosten. Het gaat hierbij onder andere om kosten die gemeenten maken voor de training van medewerkers, het informeren van burgers en het aanpassen van werkprocessen. Ook bij het Inlichtingenbureau (IB), de SVB, Divosa en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) is er sprake van implementatiekosten. Cumulatief gaat het om een bedrag van 73 miljoen euro. Dit wordt gedekt vanuit de middelen op de aanvullende post en de vrijval door uitstel van het wetsvoorstel. De overige middelen die zijn vrijgevallen als gevolg van het uitstel (4 miljoen euro) worden elders binnen de SZW-begroting ingezet voor knelpunten.

Besparingsverlies banenafspraak overheid

Door het niet halen van de banenafspraak door overheidswerkgevers treedt in 2025 een besparingsverlies van 35 miljoen euro op. Doordat de quotumregeling nog niet in werking is getreden, kan dit besparingsverlies niet gedekt worden uit heffingsopbrengsten. Zoals opgenomen in de Voorjaarsnota 2024 is een verdeelsleutel opgesteld om het besparingsverlies banenafspraak overheid te dekken op de verschillende departementale begrotingen, zolang de quotumregeling nog niet van kracht is. Het aantal niet behaalde banen bij departementen en overheidssectoren is betrokken bij deze verdeling.

Besparingsverlies banenafspraak markt

Marktwerkgevers hebben de banenafspraak in 2025 niet gehaald. Dit zorgt voor een besparingsverlies van 22 miljoen euro op de bijstand. Doordat de quotumregeling nog niet in werking is getreden, kan dit besparingsverlies niet gedekt worden uit heffingsopbrengsten.

Overige intensiveringen

Onder deze post vallen meerdere intensiveringen van beperkte budgettaire omvang. Hieronder valt een intensivering van cumulatief circa 15 miljoen euro voor in een verbeterprogramma van de ICT-infrastructuur van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN). Met dit verbeterprogramma wordt de uitvoering van de RCN versterkt, waarmee de kwaliteit van de dienstverlening verbetert. Ook bevat deze post een intensivering voor koopkrachtmaatregelen in Caribisch Nederland. Deze middelen, cumulatief 8 miljoen euro, worden ingezet voor een tijdelijke energietoelage. Verder valt onder deze post een intensivering van circa 10 miljoen euro in 2025 in het kader van het wetsvoorstel Handhaving sociale zekerheid. Voor dit wetsvoorstel zijn extra implementatiekosten en uitvoeringskosten nodig.

Ombuigingen

Invoering nieuwe financiering kinderopvang per 2029

In het HLA is afgesproken om per 2027 een nieuwe financiering van kinderopvang in te voeren. Het betreft een ingrijpende wijziging zowel voor de uitvoering als de kinderopvangorganisaties. Om een goede overgang te borgen, is besloten meer tijd te nemen voor de implementatie van en overgang naar de nieuwe financiering. In 2029 gaat de nieuwe financiering in. Deze reeks betreft de besparing als gevolg van het nieuwe invoeringsjaar.

Steilere afbouw WKB vanaf een inkomen van 60.000 euro

Met deze maatregel wordt een extra knikpunt ingericht voor het kindgebonden budget (WKB) voor ouders met een gezamenlijk inkomen vanaf 60.000 euro (prijspeil 2024). Het afbouwpercentage wordt vanaf het (nieuwe) tweede knikpunt met 4,3%-punt structureel verhoogd van 8,5% tot 12,8%. Dit levert een besparing op van 300 miljoen euro structureel.

Afromen Groepen in de knel

Bij Miljoenennota 2025 zijn middelen overgeheveld naar de SZW-begroting ten behoeve van een maatregelenpakket voor het aanpakken van problematische schulden en een maatregel om netto in plaats van bruto terug te vorderen. De middelen voor problematische schulden waren voornamelijk beoogd voor gemeentelijk schuldenbeleid (vroegsignalering), beleid van SZW (integraal schuldenoverzicht voor huishoudens) en beleid van JenV (één overheidsincasso en het voorkomen van kostenoploop boetes). Vanaf 2029 worden deze middelen ingezet ter dekking van de budgettaire problematiek op de SZW-begroting. Ook wordt een deel van de reservering voor Groepen in de knel op de Aanvullende Post ingehouden. Dit telt samen op tot cumulatief 404 miljoen euro in de meerjarenperiode.

Hervorming WW: duurverkorting WW naar 18 maanden

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat er een besparing plaats zal vinden op de Werkloosheidswet van 200 miljoen euro per jaar vanaf 2027. Er is voor gekozen om deze besparing in te vullen met een verkorting van de maximale WW-duur van 24 naar 18 maanden per 1 januari 2027. Een duurverkorting heeft met vertraging een budgettair effect, waardoor er ten opzichte van de besparing in het HLA in 2027 en 2028 minder wordt bespaard dan afgesproken in het HLA en vanaf 2029 meer. Het effect van duurverkorting op de uitgaven aan de Werkloosheidswet en de uitvoeringskosten UWV zijn verwerkt op Hoofdstuk 40, Sociale Verzekeringen. Het effect van de duurverkorting (een hogere instroom in de Participatiewet, lager gebruik van de Toeslagenwet, hoger gebruik IOW en hogere uitvoeringskosten van gemeenten) zijn verwerkt op Hoofdstuk 15, Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Hervorming WW: koppeling LGU-WGA

Voor de loongerelateerde uitkering (LGU) van de Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) en de Werkloosheidswet is omwille van vereenvoudiging ervoor gekozen om de hoogte en duur van de twee uitkeringen te harmoniseren. In het Hoofdlijnenakkoord is gekozen voor een besparing op de Werkloosheidswet. Hier wordt invulling aan gegeven met een inkorting van de maximale WW-uitkeringsduur, wat ook leidt tot een inkorting van de maximale uitkeringsduur van de loongerelateerde WGA-uitkering. WGA-gerechtigden ontvangen daardoor eerder een loonaanvullingsuitkering of vervolguitkering. Daar tegenover staat dat de uitgaven aan de Toeslagenwet voor mensen met een WGA-uitkering na de LGU naar verwachting hoger uitvallen. Per saldo in 2030 bespaart dit 55 miljoen euro aan uitgaven op de SZW begroting.

Inzet re-integratiebudget UWV

In 2025 wordt circa 20 miljoen euro van het UWV re-integratiebudget Wajong ingezet ter dekking. Deze middelen zijn via een desaldering van een terugontvangst beschikbaar gekomen aan de uitgavenkant.

Uitstel Participatiewet in balans

Als het gevolg van de vertraging van de inwerkingtreding van het wetsvoorstel Participatiewet in Balans, spoor 1, van 1 juli 2025 naar 1 januari 2026 vallen middelen vrij die ter dekking ingezet worden voor de implementatiekosten van het wetsvoorstel. De beoogde inwerkingtreding van het onderdeel bufferbudget en het onderdeel verrekenen is uitgesteld tot 1 juli 2026, waardoor het daarvoor beoogde budget in 2026 vrijvalt.

AOV-AOW Hiaat

Een mogelijke tegemoetkoming voor arbeidsongeschikte zzp’ers die een inkomenshiaat hebben tussen het einde van hun private AOV op 65 jaar en de AOW-leeftijd, wordt niet doorgezet. Bij de uitwerking van de regeling is gebleken dat er geen objectief criterium bestaat om arbeidsongeschikte zzp’ers gunstiger te behandelen dan andere groepen die ook in de (inmiddels beëindigde) Tijdelijke Overbruggingsuitkering (OBR) zaten. Deze groep kan daardoor niet met een eenmalige passende regeling tegemoetgekomen worden zonder precedentwerking. De reservering van middelen voor een mogelijke tegemoetkoming vervalt.

Dekking amendement t.b.v. OCW-begroting

Dekking voor het amendement Bontenbal c.s. is verspreid over meerdere begrotingen. De begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is structureel verlaagd met 34 miljoen euro t.b.v. het terugdraaien of verlagen van verschillende onderwijsbezuinigingen uit het Hoofdlijnenakkoord. Binnen de begroting Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt de taakstelling ingevuld aan de hand van de grondslagen waarop deze is gebaseerd. Dit betekent dat zowel het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) als de Sociale Verzekeringsbank (SVB) worden gekort op het budget voor uitvoeringskosten. Voor het overige deel wordt er gekort op de middelen van het kerndepartement. Dit gaat om middelen ter compensatie voor de loon- en prijsontwikkeling (LPO) in 2025 en een centrale reservepost voor apparaatsuitgaven voor latere jaren.

Lage-inkomensvoordeel

Het lage-inkomensvoordeel (LIV) is een jaarlijkse tegemoetkoming voor werkgevers die werknemers met een laag loon in dienst hebben, en wordt uitbetaald in het jaar volgend op het jaar waarop het LIV betrekking heeft. Het LIV kent een uurloongrens. Dat is het bedrag dat iemand gemiddeld per uur mag verdienen om in aanmerking te komen voor het LIV. Als anticipatie op het verhogen van het WML is in 2024 de uurloongrens verlaagd van 125% naar 104%. Dit is gedaan omdat het LIV enkel voor de laagste inkomens beschikbaar moet zijn. Als gevolg hiervan kwamen minder werknemers in aanmerking voor het LIV, dit effect bleek echter groter dan initieel verwacht. Het lage inkomensvoordeel (LIV) wordt na 2025 afgeschaft.

Gedeeltelijk afboeken LPO-tranche 2025

Een deel van de indexatiemiddelen voor de loon- en prijsontwikkeling (LPO) van de SZW-begroting wordt ingezet ter dekking.

Overige ombuigingen

Onder deze post vallen meerdere ombuigingen van beperkte budgettaire omvang. Zo wordt de Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAZ) afgesloten voor nieuwe instroom per 2028. Hiermee wordt cumulatief 27 miljoen euro omgebogen. Ook worden diverse reserveringen op de SZW-begroting alternatief ingezet. Dit gaat bijvoorbeeld om cumulatief circa 22 miljoen euro voor de uitvoering van de aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten die niet tot besteding komen. Tot slot bevat deze post de bijdragen van andere departementen ter dekking van het besparingsverlies banenafspraak overheid (17 miljoen euro).

Kasschuiven

Kasschuif ingroeipad kinderopvangstelsel

In 2026 volgt een verdere verhoging van de vergoedingspercentages in de kinderopvang. Dit is onderdeel van de ingroeimiddelen om alle werkende ouders bijna gratis kinderopvang aan te bieden. Door onder andere gedragseffecten, nabetalingen en terugontvangsten leiden de ingroeimiddelen in 2026 tot een aangepast kasritme op de uitgaven en ontvangsten. Deze kasschuif zet de beschikbare middelen in het juiste kasritme.

Kasschuif MDIEU

Het betreft een kasschuif voor Maatwerkregeling Duurzame Inzetbaarheid en eerder Uittreden (MDIEU) van 2025 naar 2028. Met deze schuif wordt het kasbudget voor 2025 realistisch begroot op basis van de verwachte besteding aan MDIEU subsidieprojecten. Momenteel verkent het kabinet naar aanleiding van het onderhandelakkoord ‘gezond naar pensioen’ hoe resterende middelen van MDIEU kunnen worden ingezet voor een duurzame inzetbaarheidsagenda. Het budget wordt doorgeschoven naar 2028 ten behoeve van de uitwerking van deze beleidsagenda.

Kasschuif Groepen in de knel

Deze kasschuif is ten behoeve van het maatregelenpakket voor Groepen in de knel. Door de middelen van 2025 en 2026 naar latere jaren te schuiven wordt beter rekening gehouden met de ingroei en invoeringstermijn van de onderliggende maatregelen.

Overige kasschuiven

Onder deze post vallen meerdere kasschuiven van beperkte budgettaire omvang. Hieronder valt een kasschuif van middelen voor de Stimuleringsregeling LLO in MKB (SLIM). Circa 23 miljoen euro wordt vanuit 2025 en 2026 naar latere jaren geschoven, om het kasritme in overeenstemming te brengen met de bevoorschottingssystematiek en daarmee te kunnen voldoen aan verplichtingen. Ook omvat deze post een kasschuif van middelen die op de begroting staan gereserveerd voor de expeditieregeling duurzame inzetbaarheid en leven lang ontwikkeling. Hierbij wordt circa 5 miljoen euro vanuit 2025 naar latere jaren geschoven zodat het kasritme aansluit bij de beschikkingen van de toegekende subsidies.

Overboekingen Aanvullende Post

Overheveling middelen Groepen in de Knel (GIDK)

Deze overheveling is ten behoeve van het maatregelenpakket voor Groepen in de knel. Deze overheveling wordt verder doorverdeeld op de SZW-begroting.

Uitvoeringskosten ontwerp en inrichting nieuwe financiering KO

De reservering van incidentele middelen voor het opbouwen en inrichten van de uitvoering van de nieuwe financiering van kinderopvang, wordt overgeboekt naar de Aanvullende Post.

Overige overboekingen Aanvullende Post

Deze post betreft meerdere overboekingen met de Aanvullende Post, onder meer voor de implementatiekosten van het wetsvoorstel Participatiewet in balans en voor de uitvoering van het opheffen van het handhavingsmoratorium rond arbeidsrelaties door de Belastingdienst. Daarnaast wordt de loon- en prijsbijstelling die eerder is uitgekeerd over middelen die gereserveerd staan op de Aanvullende Post, overgeboekt. Deze overboeking bedraagt circa 8 miljoen euro in 2025 en loopt af tot circa 5 miljoen euro in 2030.

Overboekingen met andere begrotingen

Overboeking invullen apparaatstaakstelling OCW

Een deel van de taakstelling naar aanleiding van de besluitvorming over de OCW-begroting (amendement Bontenbal c.s) wordt ingevuld met hulp van een bijdrage van het UWV en de SVB. Deze invulling bedraagt jaarlijks totaal 31 miljoen euro, waarvan 24 miljoen euro op hoofdstuk 40. Deze bijdrage wordt overgeboekt van hoofdstuk 40 naar hoofdstuk 15 van de SZW-begroting, waar de totale taakstelling wordt ingevuld.

Overboeking invullen apparaatstaakstelling HLA

Een deel van de apparaatstaakstelling uit het Hoofdlijnenakkoord (HLA) wordt ingevuld met hulp van een bijdrage van het UWV en de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Deze invulling bedraagt 10 miljoen euro in 2026 oplopend tot 45 miljoen euro in 2029. Deze bijdrage wordt overgeboekt van hoofdstuk 40 naar hoofdstuk 15 van de SZW-begroting, waar de totale taakstelling wordt ingevuld.

Overboeking rijksbijdrage sociale infrastructuur

Er wordt 20 miljoen euro in 2025 oplopend tot 28 miljoen euro in 2030 overgeboekt naar het Gemeentefonds. Bij Voorjaarsnota van 2024 is besloten tot een versterking van het stelsel van sociaal ontwikkelbedrijven. Met de infrastructurele opslag krijgen gemeenten de ruimte om 10.000 extra banen te creëren voor mensen die tijdelijk of langdurig moeten terugvallen op de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven.

Overboeking IBO problematische schulden

Het kabinet voert een pakket aan maatregelen in om problematische schulden fundamenteel aan te pakken. Dit pakket is gebaseerd op het basispakket uit het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) Problematische schulden. Hiervoor wordt in 2025 19 miljoen euro overgemaakt naar het Gemeentefonds om in te zetten op vroegsignalering van schulden. Ook worden middelen overgemaakt naar het ministerie van Justitie en Veiligheid voor de jaren 2025 t/m 2027 voor enkele onderdelen van het pakket, waaronder het uitwerken en instellen van een zorgplicht voor gerechtsdeurwaarders.

Overboeking alleenverdienersproblematiek

Bij Miljoenennota 2024 zijn er middelen gereserveerd op de SZW-begroting voor de uitwerking van een tijdelijke regeling via gemeenten, voor de groep alleenverdienende huishoudens in de bijstand die te maken heeft met een nadelige samenloop van fiscaliteit, sociale zekerheid en toeslagen (oplossing voor de alleenverdienersproblematiek). De wet tijdelijke regeling alleenverdienersproblematiek is ingegaan per 1 januari 2025. Deze overboeking zorgt dat de middelen voor 2025 voor de uitvoering van deze regeling naar het Gemeentefonds overgeheveld worden.

Overboeking impulsbudget arbeidsmarktregio's

Er wordt 35 miljoen euro in 2025 oplopend tot 28 miljoen euro in 2030 overgeboekt naar het Gemeentefonds. De 35 arbeidsmarktregio’s ontvangen vanaf 2025 een tijdelijk impulsbudget. Deze middelen zijn bedoeld om gezamenlijke dienstverlening op het gebied van werk en ontwikkeling uit te werken met de partners in de arbeidsmarktregio.

Overboeking impulsbudget sociale infrastructuur

Bij Voorjaarsnota 2024 is besloten tot een versterking van het stelsel van sociaal ontwikkelbedrijven. Met deze overboeking naar het Gemeentefonds van circa 180 miljoen euro cumulatief, worden sociaal ontwikkelbedrijven ondersteund om hun infrastructuur toekomstbestendig te maken.

Overige overboekingen met andere begrotingen

Deze post bevat verschillende overboekingen met andere begrotingen. Hieronder valt een overboeking van 8,9 miljoen euro naar het Gemeentefonds om gemeenten in staat te stellen om hun regiefunctie binnen de verschillende arbeidsmarktregio’s te vervullen. Ook vindt er een overboeking van circa 11 miljoen euro plaats naar de begroting van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in het kader van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Vanaf de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt hieraan onder andere bijgedragen voor re-integratie op de arbeidsmarkt en armoede en schulden.

Kadercorrecties

Niet-beleidsmatige mutaties bijstand

De uitgaven aan de bijstand worden neerwaarts bijgesteld. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de verwerking van de laatste CPB-raming en de voorlopige realisaties van 2024. Doordat het CPB een lagere werkloze beroepsbevolking verwacht in de komende jaren, worden de bijstandsuitgaven neerwaarts bijgesteld. De verwerking van de voorlopige volumerealisaties van 2024 zorgt daarnaast voor een neerwaartse bijstelling. De verwerking van de prijsrealisaties zorgt daarentegen voor een (kleine) opwaartse bijstelling.

Afschaffen criterium samengestelde gezinnen

Dit is een vereenvoudiging in het toeslagpartnerschap door het afschaffen van het criterium samengestelde gezinnen. Door deze maatregel zijn mensen niet langer toeslagpartner als zij samenwonen met één andere volwassene en er daarnaast een minderjarig kind van één van beiden op het adres is ingeschreven. Door deze maatregel nemen de uitgaven aan de Wet Kindgebonden Budget (WKB) structureel met 93 miljoen euro toe. Omdat deze maatregel deel uitmaakt van een pakket waarin ook maatregelen aan de inkomstenkant van de Rijksbegroting worden genomen, wordt er een kadercorrectie toegepast.

Verlagen vermogensgrenzen in kindgebonden budget (WKB)

De vermogensgrenzen in het kindgebonden budget en zorgtoeslag worden in de periode 2027 tot en met 2029 tijdelijk met circa 28.750 euro verlaagd en structureel vanaf 2030 met circa 27.250 euro verlaagd (mutaties in prijzen ’24). Dit levert voor het kindgebonden budget een besparing op van 43 miljoen euro structureel. Omdat deze maatregel deel uitmaakt van een pakket waarin ook maatregelen aan de inkomstenkant van de Rijksbegroting worden genomen, wordt er een kadercorrectie toegepast.

Loonbijstelling

Loonbijstelling

De tranche 2025 van de loonbijstelling wordt toegevoegd aan de begroting SZW.

Prijsbijstelling

Prijsbijstelling

De tranche 2025 van de prijsbijstelling wordt toegevoegd aan de begroting SZW.

Eindejaarsmarge

Eindejaarsmarge

Op deze wijze regelt SZW de overheveling van middelen uit 2024 naar 2025, deze eindejaarsmarge bedraagt maximaal 1% van het (gecorrigeerde) begrotingstotaal uit het voorgaande jaar.

Extrapolatie

Extrapolatie

Met de extrapolatie wordt de begrotingsstand in het extrapolatiejaar 2030 (t+5) toegevoegd aan de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Desalderingen

Desaldering re-integratie UWV

Dit betreft een desaldering van terugontvangsten van het re-integratiebudget UWV. Hierbij worden uitgaven en niet-belastingontvangsten gelijktijdig verhoogd, waarmee er geen effect is op het begrotingssaldo.

Technisch

GIDK: doorverdeling middelen

Deze post bevat de technische doorverdeling van de middelen van Groepen in de knel (GIDK) binnen de SZW-begroting. De intensiveringen die voortvloeien uit deze doorverdeling, zijn toegelicht onder Intensiveringen.

Technisch

Deze post bevat meerdere budgetneutrale technische mutaties binnen de begroting. Hieronder vallen herschikkingen waarbij middelen voor arbeidsmarktinfrastructuur naar een ander begrotingsartikel worden overgeheveld.

Niet-kaderrelevant

Niet-kaderrelevant

Deze post bevat niet-kaderrelevante mutaties van Rijksbijdragen. Zo wordt de Rijksbijdrage Ouderdomsfonds bijgesteld naar aanleiding van de nieuwste raming van het CPB.

Ontvangsten

Meevallers

Kinderopvangtoeslag (KOT)

In de meeste jaren zijn de KOT-ontvangsten naar boven bijgesteld. Dit houdt met name verband met de hogere uitgaven en ontvangsten als gevolg van een opwaartse bijstelling van het aantal kinderen dat gebruikmaakt van kinderopvang.

Overige meevallers

Onder deze post vallen meerdere meevallers van beperkte budgettaire omvang. Dit betreft onder andere een bijstelling van de terugontvangsten van de inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW). Uit realisaties blijkt dat aan UWV meer is overgemaakt voor IOW-uitgaven in 2024 dan UWV daadwerkelijk heeft uitgegeven. Hierdoor ontvangt SZW in 2025 een bedrag terug van UWV. 

Tegenvallers

Wet Kindgebonden budget (WKB)

De Wet Kindgebonden budget (WKB)-ontvangsten zijn meerjarig naar beneden bijgesteld. Dit houdt met name verband met de lagere voorschotten gedurende het jaar. Bij het inschatten van de inkomens wordt namelijk door Dienst Toeslagen uitgegaan van een sterkere inkomensstijging dan de daadwerkelijk verwachte loonontwikkeling. Hierdoor komen de voorschotten die ouders tijdens het jaar ontvangen lager uit. In latere jaren leidt dit tot meer nabetalingen en dus minder terugontvangsten. Naar aanleiding van CEP wordt dit effect iets beperkt als gevolg van de inkomensontwikkeling van huishoudens met kinderen die door het CPB in de CEP-raming vanaf 2027 structureel lager wordt ingeschat dan eerder ten tijde van de cMEV 2024. Dit leidt tot hogere beschikkingen en per saldo hogere ontvangsten (lees: een grondslageffect).

Overige tegenvallers

Onder deze post vallen meerdere tegenvallers van beperkte budgettaire omvang. Onder andere de boete-ontvangsten van de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) vallen op basis van de realisatiecijfers lager uit dan meerjarig werd voorzien.

Intensiveringen

Intensiveringen

Deze post bevat meerdere intensiveringen die lagere ontvangsten tot gevolg hebben. Deze intensiveringen betreffen voornamelijk de effecten van het afschaffen van de belastingrente en het bevriezen van de invorderingsrente in de toeslagen. Dit heeft een effect op de Kinderopvangtoeslag (KOT) en het Kindgebonden budget (WKB), waar deze maatregelen leiden tot lagere terugontvangsten (4,8 miljoen euro in 2030).

Ombuigingen

Ingroeipad nieuw kinderopvangstelsel

Met 2029 als invoeringsjaar van de nieuwe financiering van kinderopvang is een langer en geleidelijker ingroeipad nodig. In 2026, 2027 en 2028 wordt de kinderopvangtoeslag stapsgewijs verhoogd. Het doel van dit ingroeipad is de vraag naar kinderopvang geleidelijk te laten stijgen en de sector tijd te geven om het aanbod mee te laten groeien. Deze reeks betreft de hogere ontvangsten die deze maatregel veroorzaakt.

Invoering nieuwe financiering kinderopvang per 2029

In het HLA is afgesproken om per 2027 een nieuwe financiering van kinderopvang in te voeren. Het betreft een ingrijpende wijziging zowel voor de uitvoering als de kinderopvangorganisaties. Om een goede overgang te borgen, is besloten meer tijd te nemen voor de implementatie van en overgang naar de nieuwe financiering. In 2029 gaat de nieuwe financiering in. Dit leidt naast een besparing op de uitgaven ook tot hogere ontvangsten. De ontvangsten komen tijdelijk hoger uit doordat er in het huidig stelsel meer verrekeningen zijn dan in het nieuwe stelsel.

Kasschuiven

Kasschuiven

In 2026 volgt een verdere verhoging van de vergoedingspercentages in de kinderopvang. Dit is onderdeel van de ingroeimiddelen om alle werkende ouders bijna gratis kinderopvang aan te bieden. Door onder andere gedragseffecten, nabetalingen en terugontvangsten leiden de ingroeimiddelen in 2026 tot een aangepast kasritme op de uitgaven en ontvangsten. Deze kasschuif zet de beschikbare middelen in het juiste kasritme.

Extrapolatie

Extrapolatie

Met de extrapolatie wordt de begrotingsstand in het extrapolatiejaar 2030 (t+5) toegevoegd aan de begroting van SZW.

Desalderingen

Re-integratie UWV

Dit betreft een desaldering van terugontvangsten van het re-integratiebudget UWV. Hierbij worden uitgaven en niet-belastingontvangsten gelijktijdig verhoogd, waarmee er geen effect is op het begrotingssaldo.

Niet-kaderrelevant

Niet-kaderrelevant

Deze post betreft de aflossingen van gemeenten op de kapitaalverstrekkingen voor de Tozo vanuit het Rijk.