Realisatie begrotingsuitgaven Veiligheid en Justitie € 11 438,5 miljoenart. 11 Nederlandse rechtsorde 0,13%
Algemene doelstelling
Een goed functionerende rechtsorde waarbinnen samenleving en burger tot hun recht komen.
Doelbereiking en maatschappelijke effecten
Zorg voor een goed functionerende rechtsorde komt onder meer tot uitdrukking in het beheer en onderhoud van de algemene wetboeken op het terrein van strafrecht en strafvordering, burgerlijk recht en burgerlijk procesrecht en de Algemene wet bestuursrecht. Ook blijft het, ongeacht de politieke context, noodzakelijk om de kwaliteit van wetgeving te bewaken en te bevorderen. Deze taak strekt zich steeds meer uit tot internationale regelgeving die haar weerslag heeft op de nationale rechtsorde. In 2011 lagen zwaartepunten bij:
-
– stroomlijning van bestuurlijke processen en een effectiever bestuur;
-
– waarborgen van de toegang tot het recht en betere dienstverlening door de overheid;
-
– een betrouwbare en slagvaardige rechtspleging;
-
– coherentie tussen nationale en Europese rechtsorde en uitvoering van Europees rechtelijke instrumenten.
De verwezenlijking van deze doelstelling vindt in belangrijke mate plaats door uitvoering van het wetgevingsprogramma van het kabinet op het terrein van Veiligheid en Justitie. De voortgang wordt gevolgd door de bewindspersonen en de Ministerraad. Onder «Doelbereiking» wordt meer specifiek ingegaan op de stand van zaken.
Externe factoren
Nieuwe sociale, culturele en economische ontwikkelingen hebben hun weerslag op het recht en de wet. Hetzelfde geldt voor zeer uiteenlopende factoren als demografische ontwikkelingen, (terrorisme)dreigingen, de bevolkingsintensiteit en de betekenis daarvan voor economie en milieu.
De uitvoering van het wetgevingsprogramma is afhankelijk van democratische besluitvorming en de maatregelen die nodig zijn ter uitvoering van de wettelijke instrumenten.
Realisatie meetbare gegevens bij de algemene doelstelling
Onder «Doelbereiking» wordt specifiek ingegaan op de stand van zaken en op de realisatie van de doelstellingen op regeldruk en administratieve lasten.
Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid
| Omschrijving | Doelstelling | Start | Afgerond | Vindplaats |
|---|---|---|---|---|
| Beleidsdoorlichting | ||||
| Nationale wetgeving en wetgevingsbeleid | 11.1 | 2011 | 2011 | |
| Overig evaluatieonderzoek | ||||
| Praktijkervaringen in België met de ontbinding van de overeenkomst door de misleide consument | 11.1 | 2010 | 2011 |
Ontwikkeling aantal regels
Figuur: Aantal geldende wetten, amvb’s en ministeriële regelingen per 1 januari 2004–2012 zoals opgenomen in het Basiswettenbestand (exclusief BES-regelgeving en materieel uitgewerkte regelingen)
In verband met een gewijzigde meetmethodiek verschillen deze getallen van die in voorgaande jaren gepresenteerd zijn. Zo vallen bijvoorbeeld regelingen die gepubliceerd, maar nog niet of niet meer (materieel) in werking waren op de peilmomenten thans buiten de tellingen.
Eén element van kwalitatief goede wetgeving is dat geen onnodige regelgeving wordt gemaakt. Het aantal geldende regelingen op een bepaald moment zegt niets over de vraag of regelgeving wel of niet onnodig is, maar het aantal regelingen is wel medebepalend voor de regeldruk die wordt ervaren. Waar in het rapport «Alle regels tellen» (2004) nog een gestage groei van het regelingenbestand sinds 1980 werd geconstateerd, is in de periode sinds 2004 het aantal geldende wetten, AMvB’s en ministeriële regelingen min of meer constant gebleven. Per 1 januari 2012 bedroeg het totaal aantal regelingen 9 568 (tegen 9 419 per 1 januari 2011).
De ontwikkeling van de administratieve lasten
Met de komst van het kabinet Rutte per oktober 2010 en de wijzigingen in de departementale indeling zijn nieuwe beginstanden voor de administratieve lasten vastgesteld en zijn tevens nieuwe streefwaarden geformuleerd. De streefwaarden uit de begroting voor 2011 zijn daarom niet meer van toepassing.
In het regeerakkoord is een streefwaarde voor de reductie van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven opgenomen van 10% tot en met 2012. Voor de reductie van de administratieve lasten voor burgers geldt tot en met 2012 een nullijn. De administratieve lasten voor burgers worden berekend in tijd en geld. De uitvoering van de streefwaarden tot en met 2012 op het terrein van Veiligheid en Justitie verloopt volgens planning.
| Realisatie 2011 | Begroting 2011 | |
|---|---|---|
| Administratieve lasten bedrijven uit regelgeving van Veiligheid en Justitie | 7,1% | 10 % t/m 2012 |
| Administratieve lasten burgers (in tijd) uit regelgeving van Veiligheid en Justitie | 1,8% | 0 % t/m 2012 |
| Administratieve lasten burgers (in out-of-pocket kosten) uit regelgeving van Veiligheid en Justitie | 5,8% | 0 % t/m 2012 |
| Realisatie | Begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 | |||
| Verplichtingen | 11 450 | 12 289 | 17 149 | 17 515 | 13 293 | 14 596 | – 1 303 | |
| Apparaat-uitgaven | 11 237 | 12 187 | 15 322 | 18 454 | 14 737 | 14 596 | 141 | |
| 11.1 | (Nationale) wetgeving | 6 238 | 6 219 | 7 528 | 7 820 | 6 501 | 6 125 | 376 |
| 11.1.1 | Directie Wetgeving | 6 238 | 6 219 | 7 528 | 7 820 | 6 501 | 6 125 | 376 |
| 11.2 | Wetgevingskwaliteitsbeleid | 4 999 | 5 968 | 7 794 | 10 634 | 8 236 | 8 471 | – 235 |
| 11.2.1 | Directie Wetgeving | 4 999 | 5 968 | 7 794 | 10 634 | 8 236 | 8 471 | – 235 |
| Ontvangsten | 608 | 34 | 34 | 886 | 32 | 0 | 32 | |
Financiële toelichting
Binnen dit artikel hebben zich geen wijzigingen voorgedaan die een toelichting behoeven.
Operationele doelstelling 11.1
Het tot stand brengen van wet- en regelgeving ter uitvoering van de grondwettelijke opdracht het burgerlijk recht, het strafrecht en het burgerlijk- en strafprocesrecht in algemene wetboeken en algemene regels van bestuursrecht bij wet vast te leggen.
Coherente rechtsorde
Doelbereiking
De wetten Herziening regeling processtukken en Versterking positie rechter-commissaris zijn tot stand gebracht. Het WODC-onderzoek «Vergroting slagvaardigheid strafrecht» is afgerond.
Boek 10 BW is in 2011 door de Eerste Kamer aanvaard en op 1 januari 2012 in werking getreden. De Europese regels over consumentenkrediet hebben voor een deel hun beslag gekregen in titel 2A van boek 7 BW, die op 25 mei 2011 in werking is getreden. Een ontwerp voor huurkoop en een ontwerp voor modernisering van de pandbelening zijn in 2011 op www.internetconsultatie.nl verschenen.
Het bevorderen van toegang tot het recht
Nieuwe wetsvoorstellen die de toegang tot het recht op een effectieve en efficiënte wijze willen bevorderen zijn het in 2011 door de Tweede Kamer aanvaarde wetsvoorstel prejudiciële vragen aan de Hoge Raad en het in 2011 ingediende wetsvoorstel aanpassing Wet collectieve afwikkeling massaschade.
Het wetsvoorstel Verhoging griffierechten is in 2011 bij de Tweede Kamer ingediend. Ook het wetsvoorstel disclosure ligt in de Tweede Kamer. Ter uitvoering van een toezegging aan de Eerste Kamer is een wetsvoorstel ingediend dat enkele technische onvolkomenheden repareert in de in 2010 in werking getreden wet griffierechtenstelsel burgerlijke zaken.
De geschillenregeling collectief beheer is in 2011 gestart op vrijwillige basis, vooruitlopend op behandeling van het wetsvoorstel Versterking toezicht collectieve beheerorganisaties in de Tweede Kamer in 2012. De schriftelijke behandeling in de Tweede Kamer van het wetsvoorstel aanpassing bestuursprocesrecht, dat onder meer is gericht op versobering en finale geschilbeslechting, is afgerond in 2011. Ook de schriftelijke behandeling van het wetsvoorstel digitale aanbrenging dagvaarding is afgerond.
Vertrouwen in de rechtsorde
Het wetsvoorstel herziening ten voordele is door de Tweede Kamer aangenomen. De Tweede Kamer heeft de behandeling van het wetsvoorstel Herziening ten nadele afgerond.
Inspelen op behoeften van de economie
In mei 2011 ontvouwde de staatssecretaris zijn plannen voor een modern auteursrecht in het digitale tijdperk in de beleidsnota Auteursrecht 20@20. De Afdeling advisering van de Raad van State bracht advies uit over het wetsvoorstel auteurscontractenrecht. In mei 2011 ging de Eerste Kamer akkoord met de invoering van het monistisch bestuursmodel voor naamloze vennootschappen. Ondernemingen kunnen kiezen voor een model met een bestuursorgaan en afzonderlijk toezichthoudend orgaan, of het in Anglo-Amerikaanse bedrijven gebruikelijke model met uitvoerende en toezichthoudende bestuurders in één orgaan. In het najaar is het wetsvoorstel aanpassing wetten aan de flex BV door de Tweede Kamer aanvaard. Daarmee wordt ook overige, waaronder fiscale, wetgeving in overeenstemming gebracht met de nieuwe flexibele BV vorm. In nauwe samenwerking met het Ministerie van SZW zijn de wetsvoorstellen die zien op de verhoging van de pensioenleeftijd en de verhoging van de AOW aan de Tweede Kamer aangeboden. De aanvaarding door de Tweede Kamer van het wetsvoorstel buitengerechtelijke incassokosten in 2011 brengt verduidelijking van de aanvaardbaarheid van incassokosten dichterbij en maakt inning van vorderingen gemakkelijker en goedkoper.
Betere dienstverlening door de overheid
Het wetsvoorstel elektronische burgerlijke stand is in 2011 aanvaard door de Tweede Kamer.
Bevorderen dat mensenrechten gerespecteerd worden
In 2011 is het wetsvoorstel College voor de rechten van de mens aanvaard. Dit college zal als taak krijgen om de rechten van de mens, in het bijzonder het recht op gelijke behandeling, in Nederland te beschermen en de naleving ervan te bevorderen. Verder is in 2011 veel energie besteed aan de hervormingen van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en de toetreding van de Europese Unie tot het EVRM, hetgeen onder andere heeft geresulteerd in een Kamerbrief van 3 oktober waarin een kabinetsstandpunt is neergelegd. Het Ministerie heeft een actieve rol gespeeld in de onderhandelingen op internationaal niveau op dit terrein. Bij de verantwoordelijkheid om mensenrechten te bevorderen kan tevens worden gewezen op de ongeveer 250 adviezen die gegeven zijn bij de totstandkoming van regelgeving en beleid. Ten slotte houdt de bevordering van mensenrechten ook in dat verantwoording wordt afgelegd aan internationale toezichtmechanismen. Zo heeft het Ministerie in 2011 veel aandacht besteed aan het bezoek van het CPT (Committee for the prevention of torture) aan ons land en aan enkele honderden zaken die tegen Nederland aanhangig zijn bij het EHRM en de diverse VN-comités. Dit betreft individuele klachten tegen een (vermeende) schending van verdragen door de Nederlandse Staat.
Implementatie Europese en internationale regelgeving
In 2011 is de parlementaire behandeling afgerond van het wetsvoorstel ter implementatie van de richtlijn dataprotectie. Onderhandelingen zijn gestart over de richtlijn toegang raadsman tot politieverhoor, de richtlijn inzake het Europees onderzoeksbevel en de richtlijn inzake het recht op informatie in het strafproces. De Tweede Kamer is akkoord gegaan met het wetsvoorstel uitvoering richtlijn mediation.
Ook in 2011 is veel regelgeving tot stand gekomen ter uitvoering van Europese richtlijnen of werking van verordeningen, waaronder de wet verzekering zeeschepen, de wet uitvoering verdrag en verordening internationale inning levensonderhoud, goedkeuring van het adoptieverdrag, uitvoering van de aanpassing van het verdrag van Montreal over schade als gevolg van ongevallen met vliegtuigen, uitvoering van de EU richtlijn consumentenkrediet, uitvoering van de EU richtlijn verslaggevingvoorschriften bij fusie en splitsing, uitvoering van de EU richtlijn financiële zekerheidsovereenkomsten en de uitvoering EU richtlijn timeshare overeenkomsten.
Indicator
Realisatie meetbare gegevens bij de operationele doelstelling
In hoofdstuk 14 is de voortgang van de belangrijkste onderwerpen en wetgevingsinitiatieven weergegeven die in de begroting 2011 expliciet zijn genoemd.
| (sub) doelstelling | Indicator/verwijzing | Streefwaarde 2011 | Realisatie 2011 |
|---|---|---|---|
| Coherentie tussen nationale en Europese rechtsorde | Snelheid implementatie Europese richtlijnen, percentage binnen de Europese normen, zoals beschreven in het Scoreboard van de interne markt | – In 0% van de geldende richtlijnen termijnoverschrijding van meer dan 2 jaar (Nederland 0%) | Achterstand per 10 mei 2011: 1 richtlijn (dit is 0.0007% op het totaal van de geldende richtlijnen). |
| – In ten hoogste 1% van de geldende richtlijnen termijnoverschrijding (Nederland nu: 0,5%) | Achterstand per 10 mei 2011: 1,3% |
Bron: Interne Markt-scoreboard, nr. 23, september 2011
Operationele doelstelling 11.2
Het bevorderen van de kwaliteit van wetten en regels, van de onderlinge samenhang en consistentie van de wetgeving en het versterken van de juridische functie binnen de Rijksoverheid.
Doelbereiking
Heldere, uitvoerbare en rechtmatige wetgeving is noodzakelijk voor een rechtsorde waarin mensen vertrouwen stellen. Mensen moeten ruimte krijgen zich te ontplooien en hun onderlinge relaties vorm te geven. Bedrijven moeten kunnen ondernemen en zo bijdragen aan economisch herstel. De leefomgeving moet worden beschermd.
Wetgeving kan daaraan bijdragen door duidelijke regels en kaders te bieden. Regelgeving moet daarvoor voldoen aan hoge kwaliteitseisen en departementen dienen voldoende juridische kwaliteit te leveren. Speerpunten in 2011 waren: aandacht voor nut en noodzaak van wetgeving en voor de uitvoerbaarheid ervan, ruimte voor burgers, professionals, bedrijven en medeoverheden en versnelling van procedures en van het wetgevingsproces zelf.
Kwaliteit van wetgeving
De kwaliteit van wetgeving wordt structureel bewaakt met de volgende instrumenten: opleiding (Academies voor wetgeving en voor overheidsjuristen), kennisdeling (Kenniscentrum wetgeving), interdepartementale samenwerking en beleidsontwikkeling (ICCW, ICER) en toetsing aan algemeen aanvaarde kwaliteitscriteria (Aanwijzingen voor de regelgeving).
Vernieuwing en verbetering van het wetgevingsproces
In 2011 heeft het kabinet besloten tot structurele toepassing van internetconsultatie over nieuwe voorstellen tot regelgeving en tot toepassing van het integraal afwegingskader voor beleid en wetgeving. De digitale ondersteuning van het wetgevingsproces (het programma Legis) is verder ontwikkeld – internetconsultatie is een van de producten van het programma – en ondersteunt onder andere de toepassing van het systeem van vaste verandermomenten. Door nieuwe regelgeving alleen op een beperkt aantal momenten in het jaar in werking te laten treden, worden de uitvoeringslasten van bedrijfsleven en uitvoeringsorganisaties beperkt.
Door tijdens de voorbereiding doorlopend teksten te produceren vergemakkelijkt het programma de kennisneming van nieuwe regelgeving.
Integraal afwegingskader beleid en regelgeving
Het kabinet heeft in 2011 besloten dat voorstellen voor nieuw beleid en regelgeving aan het integraal afwegingskader worden getoetst en aldus de gemaakte keuzes aan de hand van zeven concrete vragen duidelijk te verantwoorden.
Versterking van de juridische functie van het Rijk
Tegelijk met de invoering van het nieuwe functiegebouw Rijk is besloten dat voor de medewerkers die belast zijn met de juridische kerntaken rijksbreed dezelfde functie-eisen gaan gelden. Zo wordt een gezamenlijk personeelsbeleid bevorderd (bijvoorbeeld op het punt van opleiding) en de mobiliteit van juristen tussen de ministeries vergemakkelijkt. Stroomlijning van werkprocessen draagt daar ook aan bij. De beschikbare capaciteit is ingezet op de belangrijkste kabinetsdoelstellingen.
Indicator
Realisatie meetbare gegevens bij de algemene doelstelling
| (sub) doelstelling | Indicator/verwijzing | Streefwaarde 2011 | Realisatie 2011 |
|---|---|---|---|
| Systematisch monitoren wetgevingskwaliteit en daar algehele beleidslijn t.b.v. wetgevingskwaliteit uit destilleren | Wetsevaluaties worden systematisch bijeengebracht in het clearing house wetsevaluatie en daar aan de hand van een analysekader geanalyseerd om informatie te verzamelen over de werking van wetgeving. | Nieuwe wetsevaluaties bijeenbrengen in het clearing house wetsevaluatie. Het clearinghouse wetsevaluatie stelt in 2011 een tussenrapportage op, die door de Minister van Veiligheid en Justitie aan het parlement wordt gezonden | 31 wetsevaluaties zijn geplaatst op de website kenniscentrum wetgeving. |
| Integrale voorbereiding van beleid en wetgeving en verantwoording van gemaakte keuzes | Toepassing werkwijze van het integraal afwegingskader voor beleid en regelgeving (IAK) en verantwoording van gemaakte keuzes in beleid- en regelgevingsvoorstellen. | Zoveel mogelijk beleidsnota’s en wetsvoorstellen worden voorbereid met behulp van het IAK en dat de gemaakte keuzes expliciet worden verantwoord in de beleidsnota of toelichting bij een wetsvoorstel. | Kabinetsbesluit april 2011 dat elk voorstel voor beleid en regelgeving een adequaat antwoord moeten geven op de zeven IAK-vragen. |
| Vaste verandermomenten (VVM) | Toepassing VVM en verantwoording hierover in de toelichting bij een wettellijke regeling. | Systematisch monitoren hoeveel van de in werking getreden regelingen toepassing geven aan VVM en in hoeverre hierover verantwoording wordt afgelegd in de toelichting bij een wettelijke regeling. | In 2011 is een digitaal systeem ontwikkeld om toepassing VVM systematisch te monitoren. In 2012 vindt evaluatie plaats. |
Voor een overzicht van de in 2011 tot stand gekomen wetten wordt verwezen naar Hoofdstuk 14 «Overzicht van de in 2011 tot stand gekomen wetten».