De saldibalans per 31 december 2014 geeft de financiële posten weer die bij de afsluiting van de begrotingsboekhouding aan het einde van 2014 bestonden en meegenomen worden naar volgende begrotingsjaren.

Hieronder worden de onderdelen van de saldibalans nader toegelicht. De cijfers die tussen haken achter de tabeltitels staan, verwijzen naar de betreffende post op de saldibalans.

Onder de post uitgaven en ontvangsten ten laste van de begroting zijn de gerealiseerde begrotingsuitgaven en -ontvangsten van het jaar 2014 opgenomen met betrekking tot het jaar waarvoor de Rijksrekening nog niet door de Tweede Kamer is goedgekeurd. De verschillen met de departementale verantwoordingsstaat 2014 betreffen afrondingsverschillen.

De kas betreft contante gelden aanwezig in de kluis van de kasbeheerders. Deze zijn voornamelijk aanwezig bij Griffie (€ 171.000), Openbaar Ministerie (€ 39.000) en Dienst Terugkeer & Vertrek (€ 35.000). De kas bij Griffie betreft contante betalingen van cliënten voor rechtszaken.

Op de buitenlandse bank komen ontvangsten binnen van Belgische betrokkenen voor het CJIB. Deze rekening wordt niet dagelijks afgeroomd door het Ministerie van Financiën.

Het saldo van deze post geeft de financiële verhouding met het Ministerie van Financiën weer. Het saldo (€ 10.711.700) sluit aan bij het rekening-courantoverzicht van de Rijkshoofdboekhouding van het Ministerie van Financiën.

Het Ministerie van VenJ heeft toestemming van het Ministerie van Financiën om een «Begrotingsreserve Asiel» te vormen. Hieruit worden kosten als gevolg van instroomfluctuaties van asielzoekers gedekt. De instroom van asielzoekers uit ontwikkelingslanden is in 2014 opgelopen. Het kabinet stelde in 2014 € 375 mln. extra beschikbaar voor de eerstejaarsopvang van asielzoekers in 2014 en 2015. Hiervan is € 240 mln. toegevoegd aan de begrotingsreserve ten behoeve van de opvang in 2015. Het saldo (€ 284.374) sluit aan bij het rekening-courantoverzicht van de Rijkshoofdboekhouding van het Ministerie van Financiën.

De uitgaven buiten begrotingsverband worden als volgt gespecificeerd:

Door te belasten uitgaven: de belangrijkste posten betreffen:

• • Het product schadevergoedingsmaatregelen van het CJIB (Wet Terwee) (€ 10.819.000). De stijging ten opzichte van 2013 betreft voornamelijk deze vergoeding. De reden hiervan is hogere schadevergoedingsmaatregelen aan slachtoffers die verhaalt worden op de dader.

• • Het saldo van de nader te verrekenen door de griffier voorgeschoten deskundigenkosten (€ 2.343.000) is vrijwel gelijk gebleven aan voorgaand boekjaar.

Salarisvoorschotten: Op deze rekeningen worden de salarisvoorschotten verantwoord die door de decentrale diensten zijn verstrekt. Het verstrekte voorschot wordt vervolgens op het salaris van de medewerker ingehouden. Eind 2013 zijn er door VenJ acties ondernomen om de voorschotten correct en sneller af te laten rekenen. Deze actie is in 2014 voortgezet en heeft geleid tot een beperkt lagere stand van de salarisvoorschotten. De monitoring hierop zal in 2015 worden verscherpt;

De ontvangsten buiten begrotingsverband worden als volgt gespecificeerd:

• • Afdrachten sociale lasten: Dit betreft de afdrachten aan de belastingdienst, UWV en Loyalis over de maand december 2014. Deze zijn voldaan in januari 2015.

• • EU-subsidies: De EU-subsidies betreft onder andere de PEF (Project Europese Fondsen) (€ 3.257.000), Dienst Terugkeer & Vertrek (Immigratie-en migratiefondsen) (€ 7.294.000) en NCTV (voor bestrijding zware criminaliteit en terrorisme (€ 4.039.000).

• • Inningen voor bestuursorganen/agentschap CJIB: Het saldo betreft voornamelijk ontvangen betalingen op vorderingen die het CJIB voor bestuursorganen (onder andere Zorginstituut Nederland € 139.424.000 en Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid € 6.297.000) incasseert en die nog moeten worden doorgestort. Doorstorting vindt plaats nadat de volledige vordering is voldaan. De stijging ten opzichte van 2013 wordt met name veroorzaakt doordat het CJIB met ingang van 2014 ten behoeve van het Zorginstituut Nederland beslag kan leggen op de zorgtoeslag via de belastingdienst.

• • Af te wikkelen proceskosten OM: Deze rekening geeft het saldo weer van de proceskosten die nog met partijen moet worden afgerekend.

• • Af te wikkelen OM/Griffie: Bedragen die in het kader van het «vrijlaten op borgtocht» van een verdachte zijn ontvangen, worden op deze rekening verantwoord. Daarnaast wordt deze rekening gecrediteerd voor de gelden die in beslag genomen zijn. De uiteindelijke bestemming van de gelden wordt bepaald door een uitspraak van de rechter in de desbetreffende zaak of door het Openbaar Ministerie. Een dergelijke beslissing kan leiden tot geheel of gedeeltelijke teruggave of verbeurdverklaring van het in beslag genomen geld.

• • Conservatoir in beslaggenomen gelden (IBG): Het creditsaldo op deze rekening wordt gevormd door de gelden waarop in het kader van ontnemingsmaatregelen conservatoir beslag is gelegd.

  Schikkingen en transacties van het Openbaar Ministerie worden met ingang van het boekjaar 2014 verantwoord op het moment van ontvangst van het kasbedrag en niet meer tijdelijk verantwoord als ontvangsten buiten begrotingsverband als conservatoir in beslaggenomen gelden (IBG). Zie voor een toelichting op deze presentatiewijziging de toelichting in de Leeswijzer en de toelichting op de ontvangsten op artikel 33.

  Voor de vergelijkbaarheid van de post ontvangsten buiten begrotingsverband 2014 met voorgaand boekjaar wordt in onderstaande tabel de ontvangsten buiten begrotingsverband per ultimo 2013 op basis van de oude en de nieuwe presentatie weergegeven.

  Tabel 11.9 Vergelijking ontvangsten buiten begrotingsverband per ultimo 2013 in verband met wijziging presentatie schikkingen en transacties (x € 1.000)

  Ontvangsten buiten begrotingsverband 2013 oude presentatie	508.096
  waarvan «conservatoir IBG» 2013 oude presentatie	191.121
  Ontvangsten buiten begrotingsverband 2013 nieuwe presentatie	438.096
  waarvan «conservatoir IBG» 2013 nieuwe presentatie	121.121

  In deze post is ook de profijtrente 2012 opgenomen. De profijtrente 2013 en 2014 moet nog bij het Ministerie van Financiën worden gedeclareerd.

• • Gedeponeerde geldsommen: Betreft ontvangsten van partijen in rechtszaken waarvan de rechter een deskundigenonderzoek heeft gelast. De kosten van het deskundigenonderzoek worden hiermee gefinancierd.

• • Door te belasten agentschappen/Raad voor de rechtspraak via RHB (Ministerie van Financiën): Vanwege technische redenen in het administratieve systeem zijn de werkgeverslasten december aan de agentschappen/Raad voor de rechtspraak opgenomen. Deze zijn in de maand januari verrekend via de Rijkshoofdboekhouding van het Ministerie van Financiën.

De stijging bij sancties in het kader van Wahv (Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften) wordt veroorzaakt door:

• • Gemiddelde stijging van het openstaande bedrag met € 20 per sanctie. Het aantal openstaande vorderingen is met ruim 10% afgenomen.

• • Doorwerking van de «vermuldering» van 30-WAM (Wet Aansprakelijkheid Motorvoertuigen)-zaken vanaf 2011. De 30-WAM-zaken hebben betrekking op het onverzekerd besturen van een motorvoertuig. Dit zijn zaken met een relatief hoog bedrag en een veel lager inningspercentage dan de andere Wahv-sancties;

De stijging van ontnemingsmaatregelen wordt veroorzaakt door:

• • De vorderingenstand betreft een openstaand saldo van Ontnemingsmaatregelen, Schikkingen en Confiscatiebeslissingen. In 2014 is er sprake van extra hoge instroom van zaken > € 1 mln.

• • Het totaal aantal openstaande zaken is in 2014 toegenomen met 255 zaken. Openstaande zaken met een bedrag < € 10.000 zijn juist afgenomen.

De stijging bij OM-afdoeningen wordt als volgt verklaard:

• • Een vordering op SBM Offshore N.V. van US$ 140 mln.(€ 115 mln.) in het kader van de getroffen schikking van het OM van 12 november 2014 wegens omkoping. Deze vordering dient in 2015 en 2016 te worden betaald. De vordering staat voor het ontnemingsdeel van het wederrechtelijke verkregen voordeel van US$ 130 mln.(€ 107 mln.) verantwoord bij het OM en voor het boetedeel van US$ 10 mln. (€ 8 mln.) bij CJIB.

De stijging van de openstaande voorschotten ultimo 2014 ten opzichte van 2013 is grotendeels veroorzaakt door de Raad voor Rechtsbijstand (€ 500 mln.).

Dit is het totaal van de «Uitstaande garanties 2014» uit tabel 3.2 en de «Garanties 2014» uit tabel 3.4. De garantstelling hypothecaire lenigingen aan JJI’s was in 2013 nog opgenomen bij DJI. Voor de onderbouwing en nadere toelichting op de garantieverplichtingen wordt verwezen naar deze tabellen. De leningen aan het Gemeenschappelijk Hof en de Raad voor de rechtspraak worden in de leenadministratie van Financiën gekenmerkt als agentschapsleningen en zijn daarom niet in bovenstaande overzicht opgenomen. Het totaal van de uitstaande leningen voor de Raad voor de rechtspraak bedroeg per ultimo 2014 € 94.839.339 en voor het Gemeenschappelijk Hof € 165.000.

Het verschil tussen 2013 en 2014 is te verklaren doordat de middelen voor jeugdbescherming en -reclassering (artikel 35) per 1 januari 2015 zijn gedecentraliseerd naar de gemeenten. Ultimo 2013 stond op artikel 35 nog een verplichtingensaldo van € 381 mln. open.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen en bestuurlijke verplichtingen

Raad voor Rechtsbijstand

De Raad voor Rechtsbijstand heeft een vordering van € 240,7 mln. (stand 31 december 2014) op het Ministerie van VenJ die samenhangt met de verplichting in haar balans voor het deel van de afgegeven toevoegingen dat nog niet is vastgesteld.

Vordering inzake vakantiegelden Raad voor de rechtspraak

De Raad voor de rechtspraak heeft sinds het boekjaar 2005 een vordering op het ministerie inzake de financiering van de te betalen vakantiegelden en sociale lasten. Bij het inwerking treden van het baten-lastenstelsel per 1 januari 2005 is overeengekomen dat ter financiering van deze verplichting op de openingsbalans van de Raad voor de rechtspraak een separate vordering wordt opgenomen en er door het Ministerie van VenJ geen aflossing op deze vordering zal plaatsvinden. Het betreft hier louter een boekhoudkundige vordering. De vordering bedraagt € 21,1 mln.

Schikkingen en transacties

Schikkingen en transacties van het Openbaar Ministerie worden met ingang van het boekjaar 2014 verantwoord op het moment van ontvangst van het kasbedrag. Mocht in de toekomst blijken dat ofwel in het kader van een artikel-12-procedure het OM over zal moeten gaan tot vervolgen en dat de transactie of schikking terugbetaald moet worden, ofwel naar de mening van het OM voldoende vaststaat dat in rechte afdwingbare rechten van derden voorgaan, zal het OM het betreffende bedrag onverwijld terugbetalen. Op 31 december 2014 bedroeg het maximale risico van terugbetalen van schikkingen en transacties een bedrag van € 150,1 mln.

Convenant Forensische Zorg

Het budget voor forensische zorg wordt in de komende jaren teruggebracht van € 725 mln. tot circa € 600 mln. vanaf 2017. De maatregelen die hieraan invulling zullen geven zijn vastgelegd in een convenant van het Ministerie van Veiligheid en Justitie met de voorzitters van GGZ Nederland en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. Dit is afgesloten op 3 april 2013 in het kader van het Masterplan DJI 2013–2018. Met uitzondering van de frictiekosten en de bijstellingen als gevolg van OVA en indexering, moeten alle afspraken in dit akkoord binnen deze financiële ruimte worden geaccommodeerd.

OVA Convenant

In het convenant Overheidsbijdrage in Arbeidskostenontwikkeling (OVA) is afgesproken dat de overheid haar bijdrage voor de loonontwikkeling in de zorgsector jaarlijks indexeert met de gemiddelde ontwikkeling van de lonen in de markt.