Voor het Ministerie van Algemene Zaken en de Minister-President staan, overeenkomstig artikel 45 van de Grondwet, het algemene regeringsbeleid en de bevordering van de eenheid daarvan, centraal. Het regeerakkoord is daarbij leidend.

Het kabinet heeft zich, ingevolge het regeerakkoord, ook in 2016 ingezet voor het op orde brengen van de overheidsfinanciën, een evenwichtige inkomensverdeling en het versterken van duurzame groei van de economie. Het economisch herstel heeft zich in 2016 verder doorgezet. De economie groeide in 2016 met 2,1% bbp en het overheidstekort is flink teruggelopen. De structurele hervormingen die dit kabinet heeft doorgevoerd, hebben daar mede aan bijgedragen. De werkloosheid liep terug naar 6,0% van de beroepsbevolking, een daling van ruim 75.000 personen ten opzichte van 2015, terwijl het aantal mensen dat op zoek is naar een baan juist is gestegen. Feit is dat het werkloosheidspercentage inmiddels lager is dan in 2012, toen het kabinet aantrad.

Naast de economische agenda is veiligheid in 2016 opnieuw een belangrijk onderwerp geweest voor het kabinet. De aanslagen in onder andere Brussel, Nice en Berlijn hebben onderstreept dat het bestrijden van dreigingen en risico’s binnen Nederland van belang blijft. In 2016 is een drietal wetten voorbereid die voortvloeien uit het actieprogramma Integrale aanpak jihadisme. Dit programma heeft tot doel het beschermen van de democratische rechtsstaat, bestrijden en verzwakken van de jihadistische beweging in Nederland, en het wegnemen van de voedingsbodem voor radicalisering. Met het aannemen van deze wetten door de Eerste Kamer op 7 februari 2017 is een belangrijk deel van de wetgeving uit het actieprogramma gerealiseerd. Daarnaast heeft de Minister-President met de meest betrokken bewindspersonen de veiligheidssituatie nationaal en internationaal steeds intensief gevolgd en waar nodig beleidsmatig bijgestuurd. In dit kader heeft de Minister-President in de tweede helft van 2016, samen met de ministers van Defensie, BZK en V&J, een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend dat de huidige Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten 2002 zal gaan vervangen. Op basis hiervan zijn de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten in de toekomst bevoegd ook kabelgebonden telecommunicatie te onderzoeken.

Een bijzondere gebeurtenis in de eerste helft van 2016 was het twaalfde Nederlandse voorzitterschap van de Raad van ministers van de Europese Unie. Een buitengewone verantwoordelijkheid in een periode waarin de Europese Unie zich voor grote uitdagingen gesteld ziet. Bij aanvang van het voorzitterschap stelde het kabinet vier beleidsprioriteiten vast, waarop tijdens het voorzitterschap zou worden ingezet: (1) migratie en internationale veiligheid, (2) Europa als innovator en banenmotor, (3) solide en toekomstbestendige Europese financiën en een robuuste Eurozone, en (4) een toekomstgericht klimaat- en energiebeleid. Op al deze terreinen heeft het kabinet resultaten weten te bereiken. Tijdens het Nederlandse voorzitterschap is onder andere een akkoord bereikt over het vierde spoorpakket, medische hulpmiddelen, conflictmineralen, de Europese grens- en kustwacht en de richtlijn anti-belastingontwijking. Daarnaast is hard gewerkt aan een ambitieuze agenda voor de interne markt en zijn Raadsposities ingenomen over onder meer de richtlijn terrorismebestrijding en de aanpassing van de Schengengrenscode. Tegelijkertijd was vanaf het begin duidelijk dat het voorzitterschap grotendeels in het teken zou staan van urgente ontwikkelingen, bijvoorbeeld op het terrein van migratie. In maart 2016 zijn met de Turkse regering afspraken gemaakt om de vluchtelingenstroom in te dammen en beter te reguleren. Het aantal mensen dat op een afschuwelijke manier verdrinkt bij geïmproviseerde overtochten tussen Turkije en Griekenland en het aantal asielzoekers dat naar Europa komt, is hierdoor substantieel gedaald. Ook is voortgang geboekt in de dialoog met Afrikaanse landen over het indammen van migratie en het aanpakken van grondoorzaken van migratie.

De Minister-President heeft in 2016 veel aandacht besteed aan het raadgevend referendum over de Associatieovereenkomst tussen de EU en Oekraïne op 6 april 2016. Voor en na het raadgevend referendum heeft het kabinet laten weten zorgvuldig te willen omgaan met de uitslag en het gevoerde maatschappelijke debat. De meest geschikte vorm om tegemoet te komen aan de voornaamste Nederlandse zorgen was een juridisch bindend besluit van de Europese staatshoofden en regeringsleiders. In de maanden erna is hard gewerkt om dit te bereiken. Op 15 december 2016 nam de Europese Raad een besluit over een juridisch bindende interpretatie van de Associatieovereenkomst tussen de EU en Oekraïne. Hierin is onder andere vastgelegd dat de overeenkomst geen enkele toezegging van de EU inhoudt om Oekraïne in de toekomst de status van kandidaat-lidstaat te verlenen. Ook worden zorgen over militaire samenwerking, toegang tot de Europese arbeidsmarkt, financiële steun en corruptiebestrijding geadresseerd.

Dat ontwikkelingen in het buitenland ook in Nederland spanningen teweeg kunnen brengen bleek tijdens de nasleep van de couppoging in Turkije op 15 juli 2016. De Minister-President heeft zich ingespannen om goede contacten met zijn Turkse ambtsgenoot te onderhouden en de eenheid in het kabinetsbeleid te bewaken. Het kabinet heeft de couppoging van meet af aan in krachtige termen veroordeeld. Tegelijkertijd onderstreepte het kabinet dat vrijheid en verdraagzaamheid fundamentele Europese waarden zijn waaraan niet wordt getornd. Concreet is in de zomer van 2016 een aantal acties ingezet, waaronder het oprichten van een taskforce die er samen met schoolbesturen, ouders en gemeenten alles aan heeft gedaan om te zorgen dat leerlingen bij de start van het nieuwe schooljaar veilig naar school konden.

Daarnaast stond ook 2016 in het teken van het onafhankelijke strafrechtelijke onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. Op 28 september 2016 presenteerde het Joint Investigation Team (JIT) de eerste resultaten van dit onderzoek. In het JIT werken Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne samen. Het doel van het strafrechtelijke onderzoek is het vaststellen van de feiten, het identificeren van de verantwoordelijken voor de crash en het verzamelen van strafrechtelijk bewijs voor een vervolging. De Minister-President heeft zich ook afgelopen jaar ingezet voor het behoud van een brede internationale steun voor het onafhankelijke onderzoek en voor het goed blijven informeren van de nabestaanden van MH17.