A: Algemene doelstelling

Het verlenen van excellente consulaire diensten aan Nederlanders in nood in het buitenland, evenals het verstrekken van reisdocumenten aan Nederlanders in het buitenland. Daarnaast levert het Kabinet een bijdrage aan een gereguleerd personenverkeer door de Nederlandse inbreng in het Europese visumbeleid en is, naast het opstellen van ambtsberichten, verantwoordelijk voor de visumverlening kort verblijf.

Het versterken van de Nederlandse cultuursector door internationale uitwisseling en presentatie; meer ruimte voor cultuur in een veilige, rechtvaardige en toekomstbestendige wereld en verbindingen leggen met economische diplomatie en andere prioriteiten van het buitenlands beleid, zoals het mensenrechtenbeleid.

Tevens neemt Nederland een bijzondere positie in als gastland van vele internationale organisaties en internationale hoven en tribunalen. Als gastland heeft Nederland de verantwoordelijkheid de in Nederland gevestigde instellingen te ondersteunen opdat deze onafhankelijk, veilig en efficiënt kunnen functioneren.

B: Rol en verantwoordelijkheid

De Minister is verantwoordelijk voor de volgende zaken:

Consulaire dienstverlening

Uitvoeren

• • Visumbeleid kort verblijf van het Koninkrijk der Nederlanden;

• • Afgifte van machtigingen voorlopig verblijf (MVV’s) op de posten;

• • Afname van inburgeringsexamens buitenland;

• • Orange Carpet-beleid, ter bevordering van het Nederlandse bedrijfsleven;

• • Bijstand aan Nederlanders in nood in het buitenland;

• • Begeleiding van Nederlanders die in het buitenland gedetineerd zijn;

• • Uitbrengen van reisadviezen;

• • Crisis respons;

• • Afgifte van Nederlandse reisdocumenten in het buitenland en van diplomatieke en dienstpaspoorten;

• • Afgifte van consulaire verklaringen en legalisaties;

• • Opstellen van Individuele ambtsberichten (IAB’s) en Algemene ambtsberichten (AAB’s) als dienstverlening aan het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

Indicator als uitvoeringsverantwoordelijke: het percentage visumaanvragen kort verblijf dat binnen 15 dagen werd afgehandeld in de periode van 1 januari 2017 tot en met 31 december 2017 bedroeg 87,6%, tegen 89,9% in 2016. De streefwaarde is 85%. De percentages in voorgaande jaren waren 87,8% in 2013, 94,1% in 2014 en 92,8% in 2015.

De norm voor de doorlooptijd van visumaanvragen (Schengen) bedraagt 15 dagen conform EU Visumcode. De periode kan in bijzondere gevallen worden verlengd tot 60 dagen.

NB: De doorlooptijd is het aantal dagen dat zit tussen het indienen van een ontvankelijke visumaanvraag tot aan het moment van bekendmaken of uitreiken van de beslissing op de aanvraag.

Regisseren

• • Europees visum- en migratiebeleid en Caraïbisch visumbeleid;

• • Bilaterale dimensie van visum- en migratiebeleid.

Nederlandse cultuur en publieksdiplomatie

De uitvoering van het Internationaal Cultuurbeleid (ICB) is een gedeelde verantwoordelijkheid van de Minister van Buitenlandse Zaken, de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. De inzet op het gebied van Publieksdiplomatie valt onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Buitenlandse Zaken.

Stimuleren

• • Promotie van Nederlandse kunst en cultuur in het buitenland en identificatie van internationale kansen en ontwikkelingen voor de Nederlandse culturele sector en creatieve industrie.

• • Buitenlandse bezoekersprogramma’s.

• • Het inzetten van publieksdiplomatie door het postennetwerk en BZ om het beeld van Nederland in het buitenland te versterken en op een positief realistische manier uit te dragen.

Regisseren

• • Beleidsvorming en uitvoering van het Internationaal Cultuurbeleid.

• • Afstemming met culturele fondsen en ondersteunende instellingen over internationale activiteiten.

• • Ondersteuning van het buitenlandpolitieke- en economische beleid door publieksdiplomatie en cultuur in te zetten, bijvoorbeeld als instrument in de dialoog over mensenrechten.

Financieren

• • Van een sterke cultuursector die in kwaliteit groeit door internationale uitwisseling en duurzame samenwerking en die in het buitenland wordt gezien en gewaardeerd.

• • Meer ruimte voor een bijdrage van cultuur aan een veilige, rechtvaardige en toekomstbestendige wereld.

• • Cultuur wordt effectief ingezet binnen de moderne diplomatie.

Aantrekkelijk vestigingsklimaat internationale organisaties

Financieren

• • Ondersteunen van de in Nederland gevestigde internationale organisaties zodat zij onafhankelijk, efficiënt en effectief kunnen opereren.

Regisseren

• • Waarborgen van gecoördineerde beleidsinzet en communicatie richting internationale organisaties in Nederland.

• • Werving van internationale organisaties met economisch en/of politiek belang voor Nederland.

• • Toezicht houden op de uitvoering van zetelverdragen en afspraken met interionationale organisaties.

C: Beleidsconclusies

Consulaire dienstverlening

Excellente consulaire dienstverlening vormt een kerntaak voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken en het op dit artikel relevante beleid is dan ook met zorgvuldigheid uitgevoerd. Nederland zet in op een moderne consulaire dienstverlening die gebruik maakt van de mogelijkheden die digitale vernieuwing biedt en kwalitatief hoogwaardig, kostendekkend en klantgericht is. Zaak blijft om producten en diensten aan te bieden waar het Ministerie en de ambassades directe meerwaarde hebben voor Nederlandse burgers in het buitenland. Toegankelijkheid en efficiëntie vormen hierin de prioriteit. Reisadviezen en andere relevante informatie worden digitaal aangeboden via een vernieuwde app en via het 24/7 bereikbare contactcenter, dat antwoord geeft op vragen via telefoon, e-mail en twitter. Ook in 2017 werd deze dienstverlening steeds meer gebruikt en gewaardeerd door de klant, zoals uit de klanttevredenheidsmeter blijkt (8.5). De BZ-reisadviezen werden in 2017 meer dan 2,4 miljoen keer geraadpleegd. Tevens is de inzet op verdere digitalisering van het visumaanvraagproces voortgezet. Voor visumplichtigen maakte het Ministerie het makkelijker om een visum aan te vragen door verder samen te werken met externe dienstverleners en het aantal kantoren te verhogen. Ook lopen er sinds afgelopen jaar pilots in Kampala en Santo Domingo, waarbij visumaanvraagformulieren digitaal aan de klant worden aangeboden. De streefwaarde van 85% van visumaanvragen kort verblijf dat binnen 15 dagen wordt afgehandeld is behaald. Ook het Orange Carpet beleid, dat voorziet in een versnelde afgifte van visa en een versoepelde visumprocedure voor visumplichtige contacten van het Nederlandse zakenleven, is voortgezet en vormt een sterk instrument in Nederland concurrerender te maken en te houden. Ook in 2017 is sprake van een voortgezette autonome groei van het aantal visumaanvragen van 11% (in 2016 ten opzichte van 2015: 6,4%), met name in de regio Azië.

Nederlandse cultuur en publieksdiplomatie

In 2017 is de nadruk gelegd op het sturen van de reputatie van Nederland in het buitenland en verdere integratie van publieksdiplomatie met beleid. Zo is er meer gestuurd op thema’s en zijn posten ondersteund met content op actuele onderwerpen en verschillende thema’s voor hun on en offline kanalen.

De implementatie van meerjarige strategieën voor het versterken van de Nederlandse cultuursector is in 2017 gestart en levert een positief beeld op. De diplomatieke posten, DutchCulture, en andere uitvoeringspartners voor het ICB (zoals de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en het Nationaal Archief) laten zien dat de trend van de afgelopen jaren doorzet: het aantal (geregistreerde) internationale, culturele activiteiten en samenwerkingsprojecten blijft toenemen (NRC top-100, Buitengaats). Tezamen met tal van publicaties (GCE, GCE VS, GCE reuse-redevelop-design), gericht, online communicatiebeleid (CG VS) en bijdragen via sociale media (GCE FB) levert die inzet een bijdrage aan zichtbaarheid en bekendheid van Nederlandse cultuur onder een breed, buitenlands publiek.

In lijn met de Kamerbrief van 15 februari 2017 over de uitvoering van de motie Van Veen is de aanpak van het beleid gewijzigd om met cultuur een bijdrage te leveren aan een veilige, rechtvaardige en toekomstbestendige wereld gericht op zeven landen in de ring van instabiliteit rondom Europa. De uitvoering is hierdoor vertraagd. Posten in Libanon, Mali en Palestijnse Gebieden hebben steun aan culturele initiatieven beëindigd. Posten in Rusland, Turkije, Egypte en Marokko zijn in de loop van 2017 gestart met steun voor lokale culturele initiatieven in samenwerking of uitwisseling met Nederlandse culturele organisaties.

Aantrekkelijk vestigingsklimaat internationale organisaties

De aanwezigheid van 40 internationale organisaties en ongeveer 110 diplomatieke missies in Nederland (waarbij aangetekend dat er daarnaast nog 74 elders gevestigde diplomatieke missies zijn waarvan de ambassadeur in Nederland geaccrediteerd is) draagt bij aan het internationale politieke gewicht van Nederland, aan de versterking van onze bilaterale betrekkingen en de internationale rechtsorde en levert een niet onaanzienlijke bijdrage aan de Nederlandse economie. Het besluit voor de vestiging van de European Medicines Agency (EMA) in ons land bevestigt dat Nederland een gewild gastland is. Deze gastland-status vergt echter voortdurend onderhoud en verdere ontwikkeling. Het Ministerie zet daarom in op versterking van het rijksbrede gastlandbeleid. Een goede ontvangst en begeleiding van buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders draagt bij aan versterking van de bilaterale betrekkingen met voor Nederland belangrijke partners.

D: Budgettaire gevolgen van beleid

E: Toelichting op de financiële instrumenten

Verplichtingen

In de eerste suppletoire begroting en in de tweede suppletoire begroting was een toename van verplichtingen voorzien van ongeveer EUR 16 miljoen. De realisatie van het verplichtingenbudget is voor alle vijf subartikelen lager uitgevallen, per subartikel een klein verschil.

De modernisering van consulaire diplomatie 2.0 vraagt grote veranderingen op het gebied van ICT om een excellente dienstverlening te realiseren. Door technische problemen in 2017, tijdens de implementatie wereldwijd, zijn de vervolgtrajecten voor de modernisering nog niet aanbesteed en kon de verplichting nog niet worden aangegaan. Dit heeft niet geleid tot vertraging van het proces.

De politieke besluitvorming over de culturele samenwerking Nederland en België heeft niet plaatsgevonden in 2017, waardoor de subsidie voor Huis de Buren in Brussel slechts voor één jaar is verlengd in plaats van een nieuwe meerjarige subsidie. Door het uitstel van de goedkeuring van de subsidie voor het Internationaal Cultuur Beleid 2017–2020 zijn ook minder verplichtingen aangegaan.

Uitgaven

Artikel 4.1

In de eerste suppletoire begroting was toegelicht dat het budget voor consulaire dienstverlening een saldo is van mutaties. Enerzijds werd het budget verlaagd doordat de inkoop van het aantal reisdocumenten afnam. Dit werd veroorzaakt doordat er minder paspoortaanvragen in het buitenland verwacht werden dan geraamd. Anderzijds steeg het budget voor consulaire informatiesystemen, voor verbetering van de dienstverlening aan Nederlanders in het buitenland, als onderdeel van de maatregelen in lijn met het amendement Sjoerdsma c.s. (34550 V, nr. 46). Per saldo werd in de eerste suppletoire begroting het budget verlaagd met EUR 2 miljoen en dit is evenredig aan het verschil in de realisatie in 2017.

Artikel 4.3

De uitgaven voor bekendheid met Nederlandse cultuur zijn lager dan voorzien. Enerzijds omdat de aanpak van het beleid door de motie Van Veen is gewijzigd en de daarmee samenhangende uitvoering is vertraagd. Anderzijds omdat niet gestart kon worden met één van de subsidieregelingen van het Internationaal cultuurbeleid 2017–2020 als gevolg van de kabinetswisseling.

Artikel 4.4

In de eerste suppletoire begroting is het budget voor het «Inzetten van publieksdiplomatie» om het beeld van Nederland in het buitenland te versterken bijgesteld. Het betreft vooral een verhoging voor de uitgaven voor de programma’s «ondersteuning buitenlands beleid» en de toevoeging van extra middelen vanuit de HGIS voor het vervolgonderzoek over de periode 1945–1949 in het toenmalig Nederlands-Indië.

Ontvangsten

Artikel 4.10

In tegenstelling tot de verwachting ten tijde van de eerste suppletoire begroting zijn de ontvangsten voor consulaire dienstverlening aan Nederlanders niet afgenomen vanwege de verwachte daling van de paspoortaanvragen. De verhoging van de ontvangsten, zoals gemeld in de Decemberbrief, wordt naast de verhoging van paspoortaanvragen ook veroorzaakt door overige consulaire dienstverlening, zoals inburgeringsexamens.

Artikel 4.20

In de eerste suppletoire begroting zijn de geraamde ontvangsten voor consulaire diensverlening aan vreemdelingen meerjarig verhoogd door een verwachte toename van het aantal visumaanvragen. Zoals gemeld in de Decemberbrief bleken de ontvangsten van visa-aanvragen nog hoger dan verwacht. De toename zit voornamelijk bij de visa-aanvragen wereldwijd, waarbij de absolute aantallen aanvragen uit India, Indonesië en Rusland zijn toegenomen.