De zorg voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen uit de Tweede Wereldoorlog (WO II) is geborgd en mensen beseffen, mede op basis van de gebeurtenissen uit WO II, wat het betekent om in vrijheid te kunnen leven.
Continuïteit, kwaliteit, effectiviteit en toekomstgerichtheid van specifieke zorg en het stelsel van pensioenen en uitkeringen voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II moet worden geborgd, ook bij een steeds kleinere doelgroep. Het is belangrijk om de herinnering aan WO II levend te houden en te borgen dat blijvend betekenis kan worden gegeven aan het verhaal van de oorlog. Ook dit is onderdeel van de leidende begrippen ereschuld en bijzondere solidariteit ten aanzien van de deelnemers aan voormalig verzet en de oorlogsgetroffenen. Het belang van het levend houden van de herinnering geldt niet alleen voor (nabestaanden van) mensen die deze oorlog hebben meegemaakt, maar juist ook voor nieuwe generaties. Generaties van nu en later moeten – ook als de eerste generatie is weggevallen – betekenis kunnen geven aan alle facetten van deze geschiedenis. Dat geldt zowel voor de oorlog zoals deze zich in Nederland en Europa heeft afgespeeld, en dan vooral de Holocaust als dieptepunt van het menselijk handelen, als voor de oorlog (en de Bersiap-periode ‒ 1945–1949) in voormalig Nederlands-Indië. De betekenis van het levend houden van de herinnering aan WO II is gerelateerd aan hedendaagse vraagstukken van grondrechten, democratie, (internationale) rechtsorde, sociale samenhang en vrijheid. De invulling hiervan vindt plaats langs vier domeinen: kennis, museale functie, educatie en informatie alsmede herdenken en vieren.
De Minister is verantwoordelijk voor:
Stimuleren:
• De herinnering aan WO II blijvend betekenis laten houden.
Financieren:
• Subsidiëring van begeleidende instellingen voor maatschappelijk werk en sociale dienstverlening aan erkende deelnemers aan het voormalig verzet en oorlogsgetroffenen.
• Subsidiëring van instellingen die de herinnering aan de WO II levend houden.
Regisseren:
• Het in stand houden en ondersteunen van een infrastructuur die het mogelijk maakt de zorg- en dienstverlening aan verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II te garanderen en de herinnering aan WO II blijvend betekenis te laten houden.
• Het actueel houden van de wet – en regelgeving voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II.
(Doen) uitvoeren:
• Opdrachtgever van en toezichthouder op de zelfstandige bestuursorganen Pensioen- en Uitkeringsraad en Sociale Verzekeringsbank, afdeling Verzetsdeelnemers en Oorlogsgetroffenen (SVB-V&O), voor toepassing en uitvoering van de wetten en regelingen voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II.
• Opdrachtgever van en toezichthouder op het Nationaal Comité 4 en 5 mei voor het invullen van herdenken en vieren.
75 jaar vrijheid
Op 31 augustus 2019 is de viering van 75 jaar vrijheid gestart met de herdenking van de slag om de Schelde in Terneuzen. Het lustrum loopt tot en met 24 oktober 2020 met verschillende activiteiten op nationaal- en lokaal niveau. Om de geschiedenis blijvend te kunnen vertellen is € 15 miljoen extra beschikbaar gesteld voor de modernisering van een aantal oorlogsmusea, voor onderzoek naar de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en voor het vergemakkelijken van de digitale toegang tot bronnen en archieven van de Tweede Wereldoorlog.
Collectieve erkenning
In juni 2019 is het ’Museum Sophiahof, van Indië tot nu’ in Den Haag geopend, waarmee voor veel mensen met wortels in voormalig Nederlands-Indië een plek is gerealiseerd om te herinneren, te herdenken, te ontmoeten, te leren en te onderzoeken.
Realisatie1 | Vastgestelde begroting | Verschil | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2019 | 2019 | |
Verplichtingen | 574.551 | 37.117 | 528.658 | 252.001 | 252.093 | 260.435 | ‒ 8.342 |
Uitgaven | 301.647 | 307.375 | 280.834 | 266.660 | 257.533 | 260.760 | ‒ 3.227 |
1. De zorg- en dienstverlening aan verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WOII en de herinnering aan WO II | 16.263 | 16.706 | 19.861 | 20.794 | 25.578 | 22.108 | 3.470 |
Subsidies | 16.108 | 16.029 | 19.381 | 20.441 | 24.086 | 21.271 | 2.815 |
Nationaal Comité 4 en 5 mei | 5.803 | 5.555 | 5.497 | 5.345 | 5.185 | 5.150 | 35 |
Herdenken 75 jaar vrijheid | 0 | 0 | 0 | 0 | 2.212 | 1.400 | 812 |
Nationale herinneringscentra | 1.814 | 1.809 | 1.833 | 2.358 | 2.983 | 3.144 | ‒ 161 |
Collectieve Erkenning Indisch Nederland | 0 | 0 | 239 | 1.134 | 2.811 | 1.600 | 1.211 |
Namenmonument | 0 | 0 | 1.963 | 337 | 2.000 | 0 | 2.000 |
Zorg- en dienstverlening | 5.955 | 6.504 | 6.243 | 5.945 | 5.976 | 6.000 | ‒ 24 |
Overig | 2.536 | 2.161 | 3.606 | 5.322 | 2.919 | 3.977 | ‒ 1.058 |
Bekostiging | 0 | 0 | 37 | 0 | 500 | 400 | 100 |
Overig | 0 | 0 | 37 | 0 | 500 | 400 | 100 |
Opdrachten | 155 | 119 | 443 | 353 | 992 | 413 | 579 |
Overig | 155 | 119 | 443 | 353 | 992 | 413 | 579 |
Bijdragen aan ZBO's/RWT's | 0 | 558 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Overig | 0 | 558 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 24 | ‒ 24 |
Overig | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 24 | ‒ 24 |
2. Pensioenen en uitkeringen voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II | 285.384 | 290.669 | 260.973 | 245.866 | 231.955 | 238.652 | ‒ 6.697 |
Inkomensoverdrachten | 271.095 | 277.170 | 247.865 | 234.360 | 221.147 | 227.069 | ‒ 5.922 |
Wetten en regelingen verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen | 271.095 | 277.170 | 247.865 | 234.360 | 221.147 | 227.069 | ‒ 5.922 |
Bijdragen aan ZBO's/RWT's | 14.289 | 13.499 | 13.108 | 11.506 | 10.808 | 11.583 | ‒ 775 |
SVB | 10.956 | 10.701 | 10.565 | 9.600 | 9.145 | 9.163 | ‒ 18 |
PUR | 3.160 | 2.761 | 2.289 | 1.878 | 1.654 | 1.542 | 112 |
Overig | 173 | 37 | 254 | 28 | 9 | 878 | ‒ 869 |
Ontvangsten | 3.765 | 4.820 | 821 | 4.209 | 4.643 | 901 | 3.742 |
Overig | 3.765 | 4.820 | 821 | 4.209 | 4.643 | 901 | 3.742 |
Uitgaven
1. De zorg- en dienstverlening aan verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WOII en de herinnering aan WO II
Subsidies
Namenmonument
Aan het Nederlands Auschwitz Comité is voor het Namenmonument in 2019 een aanvullende subsidie verleend van € 2 miljoen voor 2019. Het Namenmonument dient ter herdenking van alle slachtoffers (Joden en Sinti en Roma) die vanuit Nederland tijdens WO II in concentratiekampen zijn vermoord en geen graf hebben. Het budget hiervoor is in de eerste suppletoire begroting beschikbaar gesteld.
2. Pensioenen en uitkeringen voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II
Inkomensoverdrachten
Wetten en regelingen verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen
De wetten en regelingen voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen worden alleen nog bijgesteld als wijzigingen in aanpalende wetten dat noodzakelijk maken. Zoals, bijvoorbeeld op het terrein van zorg en sociale zekerheid. In het kader van de wetten voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen uit WO II (Wuv, Wubo, Wiv en Wbp) worden onder andere tegemoetkomingen (inkomensafhankelijk) en vergoedingen (inkomensonafhankelijk) voor bijzondere voorzieningen toegekend als onderdeel van de totale uitkering. Het betreft met name uitgaven voor medische voorzieningen, huishoudelijke hulp, deelname maatschappelijk verkeer en overige voorzieningen zoals vervoer.
Voor 2019 is een bedrag van € 221 miljoen verstrekt in de vorm van pensioenen en uitkeringen, waarvan het merendeel (€ 129,8 miljoen) voor de Wet uitkeringen vervolgingsslachtoffers (Wuv) 1940–1945. De overige € 91,3 miljoen is verstrekt op grond van de Wet uitkeringen burger-oorlogsslachtoffers 1940–1945 (Wubo), de Wet buitengewoon pensioen 1940–1945 (Wbp) en de Algemene Ongevallenregeling (AOR) (zie onderstaande grafiek)
Kengetal: Uitkeringen aan Oorlogsgetroffenen WO II (bedragen x €1.000.000)
Bijdragen aan ZBO's/RWT's
SVB / PUR
Prestatie-indicator: percentage eerste aanvragen dat door de PUR en de SVB binnen de (verlengde) wettelijke termijn is afgehandeld.
De realisatie van het percentage eerste aanvragen dat binnen de (verlengde) wettelijke termijn is afgehandeld, is in 2019 gedaald naar 96%. Er wordt door de SVB gestreefd naar minimale doorlooptijden. Het percentage aanvragen dat is afgehandeld binnen de (verlengde) wettelijke termijn is een cruciale indicator voor de kwaliteit van de wetsuitvoering. De feitelijke behandeltijd is mede afhankelijk van derden (dit geldt met name voor medische gegevens).Als gevolg van een sterkere daling van het aantal personen dat gebruik maakt van de regelingen voor voormalig verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen is in de tweede suppletoire wet het budget met € 11 miljoen naar beneden gesteld. Daarnaast is er € 7,3 miljoen loon- en prijsbijstelling beschikbaar gesteld. Tot slot hebben nog een aantal in omvang geringe mutaties plaatsgevonden die optellen tot € 2,2 miljoen. Per saldo is de realisatie € 5,9 miljoen lager dan begroot.
Ontvangsten
Als gevolg van de vaststelling van de pensioenen en uitkeringen voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II en de uitvoeringskosten over voorgaande jaren is er € 3,4 miljoen afgerekend met de Sociale Verzekeringsbank. Daarnaast is als gevolg van een lagere definitieve vaststelling van de bijdragen aan de Stichting Administratie Indonesische Pensioenen, voor onvermijdbare kosten in verband met de financiële afwikkeling van het boventallige personeel een bedrag van € 0,8 miljoen teruggevorderd.