Verbeteren dienstverlening

Eind 2020 heeft de Belastingdienst een fundamentele transitie van de dienstverlening ingezet. Deze moet ervoor zorgen dat burgers, ondernemers en intermediairs meer centraal worden gesteld. Daartoe zijn in 2021 de visie en ambitie op dienstverlening opnieuw geformuleerd en aangescherpt. Deze heeft de Kamer bij brief van 3 december 2021 ontvangen.28

Naar aanleiding van het rapport ‘Ongekend onrecht’ van de Parlementaire Ondervragingscommissie zijn voor zowel de Belastingdienst als Toeslagen aanvullende middelen vrijgemaakt voor de verbetering van de dienstverlening. Deze middelen zijn onder meer aangewend voor de uitbreiding en intensivering van de Stella-teams29, de uitbreiding van het aantal balies en klantenservicepunten, extra capaciteit voor bezwaar en beroep en het kwalitatief en kwantitatief versterken van de Belastingtelefoon.

Fiscaal beleid en uitvoering

Meerjarige agenda beleid en uitvoering

De Tweede Kamer heeft op 3 december 2021 een rapport van een extern onderzoeksbureau ontvangen waarin het traject van beleidsinitiatief tot en met de uitvoeringstoets is onderzocht op mogelijke verbeteringen.30 Daarnaast is, om meer grip te krijgen op het uitvoeringspakket, het wettelijke takenpakket van de Belastingdienst in kaart gebracht. Dat is in januari 2022 met de Kamer gedeeld.31Bij aanvragen om nieuwe niet-fiscale taken aan het takenpakket toe te voegen, is getoetst of de taak passend is bij het reeds bestaande uitvoeringspakket.

Doenvermogen van burgers en ondernemers

Het Ministerie van Financiën heeft in 2021 de doenvermogenscan ontwikkelt. De doenvermogenscan wordt tijdens de wetsontwerpfase ingezet om een inschatting te maken van de doenlijkheid van voorgenomen wetgeving en van de mogelijkheden om deze doenlijker te maken. De scan wordt het komende jaar verder ontwikkeld en geëvalueerd, zodat het steeds meer kan bijdragen aan het realiseren van meer doenlijke wetgeving.

Toezicht

Er is door het ministerie van Financiën een analyse uitgevoerd van het niveau van ‘toezicht achteraf’ in de periode 2016-2019. Uit het onderzoek blijkt dat bij de drie doelgroepen Particulieren, Midden- en kleinbedrijf en Grote ondernemingen het niveau van toezicht (achteraf) is gedaald in de onderzochte periode. Om de risico's die uit het onderzoek blijken te ondervangen, wordt een actieplan opgesteld gericht op de inzet van een effectieve mix van handhavingsinstrumenten overeenkomstig de uitgangspunten van de Uitvoerings- en Handhavingsstrategie.

In 2021 is de Uitvoerings- en handhavingsstrategie geactualiseerd. Bij de aanbieding van het Jaarplan 2022 Belastingdienst aan de Tweede Kamer is deze strategie meegestuurd.32 Met de brief van 17 juni 2021 aan de Tweede Kamer heeft de staatssecretaris van Fiscaliteit & Belastingdienst geschetst hoe de Belastingdienst invulling geeft aan het bestrijden van fraude.33

Herstellen, Verbeteren en Borgen

Naar aanleiding van de Fraude Signalering Voorziening (FSV) en de wijze waarop de Belastingdienst om is gegaan met registraties van persoonsgegevens, risicomodellen en het gebruik van persoonsgegevens zoals nationaliteit, is in het najaar 2020 een omvangrijk programma genaamd Herstellen, Verbeteren en Borgen (HVB) van start gegaan. Mensen zijn met een brief geïnformeerd dat zij in FSV stonden , tenzij er een uitzonderingsgrond van toepassing was. In een afzonderlijke tweede brief stond de reden van hun registratie. Risicomodellen zijn al dan niet tijdelijk uitgezet. Verder is er extra aandacht voor de correcte toepassing van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) en Archiefwet. De processen waarin persoonsgegevens worden verwerkt, worden systematisch in kaart gebracht en waar nodig aangepast. De Tweede Kamer is over de voortgang van de verschillende trajecten periodiek geïnformeerd34.

Vermogensrendementsheffing Box 3

De Hoge Raad heeft op 24 december 2021 geoordeeld dat de forfaitaire wijze waarop het belastbaar inkomen uit box 3 is bepaald in 2017 en 2018 strijdig is met het recht op eigendom en het verbod op discriminatie dat is vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, in de gevallen waarin het forfaitaire berekende rendement hoger uitvalt dan het werkelijk behaalde rendement. Via het arrest biedt de Hoge Raad rechtsherstel. De consequenties van het arrest worden in kaart gebracht.

Organisatie op orde

Sturing en beheersing

Om de Belastingdienst beter in staat te stellen intern te sturen en zowel intern als extern te verantwoorden, is in 2021 verder gewerkt aan de verbetering van de managementinformatie en het risicomanagement. Onder andere door het ontwikkelen van instrumenten, zoals dashboards en risicoregisters. Hiermee is de basis gelegd voor meer inzicht in de prestaties en risico’s op concern- en ketenniveau.

Cultuur

Om het vertrouwen van burgers en bedrijven te herwinnen, werkt de Belastingdienst aan de cultuur van de eigen organisatie. Hierbij zijn de centrale thema's: burgers en bedrijven in de uitvoering centraal stellen en zorgen voor een open en veilig werkklimaat voor medewerkers.

Integriteit is benoemd als strategische prioriteit voor de Douane en maakt als zodanig onderdeel uit van het Strategisch Meerjarenplan 2021-2025 van de Douane. De Douane heeft op 1 juli 2021 het rapport 'Beheersing van corruptierisico's door de Douane in de Rotterdamse haven' aan de Tweede Kamer gezonden35. Mede op basis van dit rapport heeft de Douane vervolgens de Verbeteragenda integriteit opgesteld. Deze is op 16 december 2021 aan de Tweede Kamer gestuurd36.

Personeel

De instroomdoelstelling voor de Belastingdienst in 2021 bedroeg 1.600-2.000 fte. In totaal zijn in 2021 2.227 fte ingestroomd. Hiermee is de wervingsdoelstelling ruimschoots gehaald. Daarnaast is de formatie in 2021 met 635 fte opgehoogd ten behoeve van extra capaciteit voor het verbeteren van de dienstverlening. Dit resulteerde eind 2021 in een bezettingsgraad van 96,7%. Het tekort aan bezetting is zoveel mogelijk opgevangen met inzet van extern personeel (externe inhuur en uitzendkrachten).

Ook bij Toeslagen zijn in 2021 meer mensen komen werken. Zowel voor de reguliere operatie met rond de 130 fte als de hersteloperatie met rond de 580 fte.

Bij de Douane is het aantal fte in 2021 met 202 fte verhoogd naar 5.901 fte in totaal. De bezettingsgraad is 97%. De Douane zet onverminderd in op werving om de lagere bezetting in te lopen.

ICT

De overall doelstelling voor de Belastingdienst voor 2021 van maximaal 34% technische schuld (achterstallig onderhoud van systemen) is gehaald. Voor 2021 was de realisatie 30%. Wel bestaan er voor een aantal IT-applicaties concrete risico’s voor de continuïteit. Dit betreft onder meer applicaties voor loonheffingen, omzetbelasting, innings- & betalingsverkeer en autoheffingen.