Base description which applies to whole site

Artikel 2: Veiligheid en stabiliteit

Het bevorderen van de Nederlandse en internationale veiligheid en stabiliteit door doelgerichte bilaterale en multilaterale samenwerking en het bevorderen van democratische transitie in prioritaire gebieden, vooral in de ring rond Europa.

Veiligheid is geen vanzelfsprekendheid. De internationale omgeving verandert snel en ingrijpend. Wat erin de wereld om ons heen gebeurt, heeft direct gevolgen voor onze eigen veiligheid en voor onze welvaart. Veel van de grensoverschrijdende dreigingen waaraan Nederland bloot staat, zijn van een dusdanige omvang en complexiteit dat een geïntegreerde aanpak en samenwerking in internationaal verband geboden is. Voorbeelden zijn de proliferatie van massavernietigingswapens, terrorisme en gewelddadig extremisme, ongewenste buitenlandse inmenging door statelijke actoren, grensoverschrijdende criminaliteit en cyberdreigingen.

De basis voor de inzet van het kabinet op internationaal veiligheidsbeleid ligt besloten in de Geïntegreerde Buitenland- en Veiligheidsstrategie (GBVS) die in het voorjaar van 2018 aan de Tweede en Eerste Kamer is aangeboden. De GBVS aanpak beschrijft drie pijlers: onveiligheid voorkomen waar mogelijk, verdedigen tegen urgente dreigingen waar noodzakelijk en het versterken van ons veiligheidsfundament. Om de daarbij benoemde dertien doelen te behalen is de samenhangende inzet nodig van defensie, diplomatie, economie, ontwikkelingssamenwerking, politie, inlichtingendiensten en justitie. Dit onderwerp strekt zich dus uit naar andere begrotingen, zoals Defensie, Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking, Justitie en Veiligheid, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Economische Zaken en Klimaat. Onze veiligheidsbelangen vergen een wereldwijde inzet voor de veiligheid van Nederlanders, Nederland en het Koninkrijk.

De Minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor:

Stimuleren Bevorderen en bewaken van de coherentie en consistentie van de Nederlandse inzet in bilateraal en multilateraal verband gericht op grotere veiligheid en duurzame stabiliteit, onder andere door:

  • Nederlandse bijdragen in het kader van de EU, de VN, de NAVO en de OVSE.

  • Deelname aan ad hoc coalities zoals het Non-Proliferation and Disarmament Initiative (NPDI) en de Friends of the CTBT (Alomvattend Kernstopverdrag).

  • Een vooraanstaande rol te spelen op het gebied van de versterking van het internationaalrechtelijk en normatief kader betreffende cyberspace door middel van activiteiten gericht op zowel capaciteitsopbouw als op internationale consultatie.

  • De Nederlandse actieve rol binnen het Global Counter Terrorist Forum en de Global Coalition to Counter/Defeat ISIS.

  • Preventie aan de bron, door in risicolanden samenwerking te zoeken om de dreiging van radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme te verminderen.

  • Grote inzet op fysieke veiligheid van burgers via het Nederlandse humanitair ontmijnen en clustermunitie programma.

  • De veiligheidsbehoeftes van de bevolking centraal te stellen o.a. door conflictpreventie-benadering (Early Warning & Early Action), en het benadrukken van accountability en good governance via Security Sector Reform (SSR) programma’s.

  • Deelname aan crisisbeheersingsoperaties in multilateraal verband en inzet voor verbetering van de effectiviteit van deze operaties.

Regisseren

  • Artikel 100-procedures ter voorbereiding van besluitvorming betreffende wereldwijde inzet van de krijgsmacht in crisisbeheersingsoperaties conform het Toetsingskader 2014, in nauwe afstemming met de Ministers van Defensie, de Minister voor Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking en de Minister van Justitie & Veiligheid.

  • De toepassing van terrorismesancties/Sanctieregeling 2007 als onderdeel van het sanctiebeleid, uitgevoerd in overeenstemming met de Ministers van Financiën en Justitie & Veiligheid.

  • In het kader van een zorgvuldig en transparant wapenexportbeleid draagt de Minister van Buitenlandse Zaken verantwoordelijkheid voor de buitenlandpolitieke toetsing van Nederlandse vergunningaanvragen voor wapenexporten. De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is eindverantwoordelijk voor het afgeven van de wapenexportvergunningen.

Financieren

  • Bijdragen aan goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid, waaronder aan de NAVO.

  • Bijdragen ter bestrijding en terugdringing van internationaal terrorisme en andere vormen van internationale criminaliteit, waaronder aan het Global Counter Terrorism Forum, en de Regionale Veiligheidscoördinatoren binnen het BZ-postennet.

  • Bijdragen ter bevordering van ontwapening en wapenbeheersing en bestrijding van proliferatie van massavernietigingswapens, waaronder aan het IAEA en de OPCW.

  • Bijdragen ter bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband vanuit het Budget Internationale Veiligheid, in samenspraak met de Minister van Defensie, de minister van Justitie & Veiligheid en de Minister voor BHOS, waaronder bijdragen aan crisisbeheersingsoperaties van de VN, de EU, de NAVO en de OVSE en flankerende activiteiten gefinancierd uit het Stabiliteitsfonds.

  • Bijdragen ter bevordering van transitie in prioritaire gebieden, met name in de ring rond Europa via het in 2016 ingestelde Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP).

  • Het NFRP bestaat uit het programma voor Maatschappelijke Transformatie (Matra), gericht op (Zuid)Oost-Europa, en het Shiraka programma, gericht op de Arabische regio. Ook vanuit het Stabiliteitsfonds worden programma’s in een aantal landen in deze regio’s gefinancierd.

  • Bijdragen aan conflictpreventie via uitvoering Early Warning & Early Action beleid, mede gefinancierd vanuit het Stabiliteitsfonds.

  • Bijdragen aan normstelling en internationaal recht, bevordering van mensenrechten en capaciteitsopbouw in cyber space.

  • Bijdrage aan de fysieke veiligheid van mensen via meerjarig humanitair ontmijnen en clustermunitie programma.

  • Bijdragen aan Security Sector Reform (SSR)-programma’s ter bevordering van effectiviteit, legitimiteit, oversight en accountability van veiligheidsactoren vanuit het Stabiliteitsfonds.

  • Bijdragen aan (NGO/ATT)-programma’s, die regulering en transparantie van de internationale wapenhandel bevorderen.

Inzet op VN-vredesmissies en VN-vredesopbouwOndanks de impact van COVID heeft Nederland zich kunnen inzetten voor de VN-hervormingsagenda van VN-vredesmissies. Bij het door Nederland georganiseerde driejarige jubileum van ‘Action 4 Peacekeeping’ in maart, de door Nederland en Pakistan georganiseerde virtuele conferentie over VN-vredesmissies in oktober en de VN Peacekeeping Ministerial in december is de noodzaak voor meer efficiënte en effectieve VN-vredesmissies centraal gesteld. Dit heeft mede geleid tot concrete toezeggingen van VN-lidstaten bij de VN Peacekeeping Ministerial om capaciteiten en middelen te leveren ten behoeve van VN-vredesmissies.

Het Nederlandse lidmaatschap van de VN Peacebuilding Commission toonde de waarde van dit forum als platform voor overheden, Internationale Financiële Instellingen, de Afrikaanse Unie, de Europese Unie en het maatschappelijk middenveld om de dialoog aan te gaan over successen, uitdagingen en mogelijkheden voor versterkte samenwerking op het gebied van vredesopbouw.

Relatie met SurinameDe hernieuwde samenwerking met Suriname werd in 2021 o.a. vormgegeven door middel van het Makandra programma dat technische overheidssamenwerking financiert en faciliteert. Dit programma ging in maart 2021 van start en werd opgezet mede op basis van amendementen van D66 en CDA tijdens de begrotingsbehandeling in november 2020. Er zijn diverse projecten gestart die tot een succesvolle kennisuitwisseling en samenwerking leiden. Voorbeelden zijn de inzet van een voormalig DG-RIVM bij de advisering van de Surinaamse regering inzake het COVID-beleid, en de ondersteuning van de Centrale Bank van Suriname met expertise vanuit de DNB. Verder is er in 2021 gewerkt aan de vier moties die zijn ingediend tijdens het Nota Overleg Suriname van 28 januari 2021. De moties inzake intensivering van de culturele samenwerking, een ruiterlijk gebaar aan (de nabestaanden van) Anton de Kom en het vrijgeven van archieven uit de jaren ’80 zijn momenteel in uitvoering. Met betrekking tot de motie over een staatsbezoek aan Suriname is reeds aangegeven dat over de planning van staatsbezoeken niet publiekelijk wordt gecommuniceerd.

Internationale veiligheidOp het terrein van internationale veiligheid zijn stappen gezet om invulling te geven aan amendementen Koopmans, gericht op het versterken van de economische veiligheid en initiatieven op het terrein van nieuwe technologieën. Met de oprichting van twee nieuwe taskforces, is hier ook capaciteit voor vrijgemaakt. In het licht van verscherpte geopolitieke concurrentie, nieuwe technologieën en cyberdreiging wordt ingezet op initiatieven, waarmee Nederland een voortrekkersrol kan vervullen.

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 2 Veiligheid en stabiliteit (bedragen x € 1.000)
  

Realisatie 2017

Realisatie 2018

Realisatie 2019

Realisatie 2020

Realisatie 2021

Vastgestelde begroting 2021

Verschil 2021

 

Verplichtingen

219 236

233 786

240 018

229 165

220 289

267 823

‒ 47 534

         
 

Uitgaven:

       
         
 

Programma-uitgaven totaal

253 968

238 286

247 238

233 297

226 178

283 038

‒ 56 860

         

2.1

Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

17 493

12 038

12 767

16 458

13 504

12 791

713

         
 

Subsidies (regelingen)

       
 

Atlantische Commissie

500

500

475

555

563

556

7

 

Programma ondersteuning buitenlands beleid

1 671

1 150

1 176

    
 

Veiligheidsfonds

118

0

0

    
         
 

Opdrachten

       
 

Programma ondersteuning buitenlands beleid

435

0

110

    
 

Veiligheidsfonds

82

0

0

    
         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       
 

NAVO

11 645

7 628

7 512

8 031

8 714

7 120

1 594

 

WEU

616

609

612

653

651

565

86

 

Programma ondersteuning buitenlands beleid

372

851

697

5 620

2 136

2 700

‒ 564

 

Veiligheidsfonds

1 099

1 300

2 185

1 599

1 440

1 850

‒ 410

         
 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

       
 

Programma ondersteuning buitenlands beleid

31

      
 

Veiligheidsfonds

924

      
         

2.2

Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

8 477

17 150

13 209

15 430

12 135

13 041

‒ 906

         
 

Subsidies (regelingen)

       
 

Anti-terrorisme instituut

313

444

1 499

484

877

341

536

 

Contra-terrorisme

5 550

5 406

3 615

7 073

4 991

7 420

‒ 2 429

 

Cyber security

 

1 832

1 459

2 143

1 497

3 080

‒ 1 583

         
 

Opdrachten

       
 

Global Forum on Cyber Expertise

229

231

498

1 803

1 018

0

1 018

 

Contra-terrorisme

924

1 080

0

519

73

0

73

 

Cyber security

  

440

    
         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       
 

Contra-terrorisme

1 461

7 068

3 799

2 872

2 650

880

1 770

 

Cyber security

 

1 089

1 899

536

1 029

1 320

‒ 291

         

2.3

Wapenbeheersing

10 176

9 749

11 787

7 670

9 199

10 882

‒ 1 683

         
 

Subsidies (regelingen)

       
 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

 

106

396

    
         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       
 

IAEA

7 144

6 551

6 508

6 220

6 281

7 317

‒ 1 036

 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

1 514

1 392

3 318

1 450

1 334

1 645

‒ 311

 

CTBTO

1 518

1 700

1 565

0

1 584

1 920

‒ 336

         

2.4

Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

192 645

172 089

182 594

167 539

164 903

216 502

‒ 51 599

         
         
 

Subsidies (regelingen)

       
 

Nederland Helsinki Comité

28

28

28

28

28

28

0

 

Stabiliteitsfonds

   

11 318

32 818

25 000

7 818

 

Training buitenlandse diplomaten

2 500

2 500

2 250

2 500

1 400

2 500

‒ 1 100

 

Landenprogramma's veiligheid voor mensen (stabiliteitsfonds)

27 470

22 965

15 847

    
 

Regionale stabiliteit

 

200

0

    
         
 

Opdrachten

       
 

Makandra

    

585

880

‒ 295

 

landenprogramma's veiligheid voor mensen (stabiliteitsfonds)

15 139

2 839

2 620

    
         
 

Bijdrage aan agentschappen

       
 

Makandra

    

131

120

11

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       
 

OVSE

5 552

5 376

5 436

5 607

5 466

6 000

‒ 534

 

Stabiliteitsfonds

   

67 737

51 815

57 150

‒ 5 335

 

VN-contributie voor crisisbeheersingsoperaties

85 819

80 479

95 238

80 349

72 660

98 511

‒ 25 851

 

Regionale stabiliteit

 

5 093

1 936

    
 

Overige

   

0

0

1 113

‒ 1 113

 

landenprogramma's veiligheid voor mensen (stabiliteitsfonds)

55 094

50 257

58 460

    
 

Training buitenlandse diplomaten

       
 

Inzet hoog-risico posten

       
         
 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

       
 

Inzet hoog-risico posten

    

0

25 200

‒ 25 200

 

landenprogramma's veiligheid voor mensen (stabiliteitsfonds)

1 043

2 352

779

    
         
         

2.5

Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

25 177

27 260

26 881

26 200

26 437

29 822

‒ 3 385

         
 

Subsidies (regelingen)

       
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP); «MATRA»

11 882

5 015

4 953

11 356

11 225

11 822

‒ 597

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP); «Shiraka»

 

3 176

3 992

7 536

4 796

9 754

‒ 4 958

         
 

Opdrachten

       
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP); «Shiraka»

   

1 008

3 134

0

3 134

         
 

Bijdragen aan agentschappen

       
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP); «Shiraka»

    

449

0

449

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP); «Shiraka»

13 295

11 471

10 739

6 300

6 833

8 246

‒ 1 413

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP); «MATRA»

 

7 598

7 197

    
         
         
 

Ontvangsten

0

3 226

227

0

0

1 242

‒ 1 242

         

2.10

Doorberekening Defensie diversen

0

212

227

0

0

242

‒ 242

2.40

Restituties programma's

0

3 014

0

0

0

1 000

‒ 1 000

Verplichtingen

Het verplichtingenbudget is lager dan de vastgestelde begroting 2021. Dit is met name het gevolg van een overheveling naar het ministerie van Defensie, zoals toegelicht in de eerste suppletoire begroting, het lager uitvallen van de Nederlandse contributie aan de VN-crisisbeheersingsoperaties en een lager aantal aanvragen op het Stabiliteitsfonds. Het verplichtingenbudget voor Shiraka is in 2021 toegenomen, als gevolg van een nieuwe commitering met RVO.

Uitgaven

Artikel 2.4De realisatie voor de bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband is EUR 51,6 miljoen lager dan begroot. Een deel hiervan is toegelicht in de eerste suppletoire begroting, en betreft een overheveling naar het ministerie van Defensie voor de beveiliging van personeel van een aantal hoog-risico posten. Daarnaast viel de Nederlandse contributie aan de VN-crisisbeheersingsoperaties lager uit dan geraamd, zoals toegelicht in de tweede suppletoire begroting.

Artikel 2.5De realisatie binnen subartikel bevordering van transitie in prioritaire gebieden is lager dan begroot. Zoals toegelicht in de tweede suppletoire begroting, zorgden vertragingen in de uitvoering bij partners gefinancierd uit MATRA en Shiraka voor een lagere liquiditeitsbehoefte dan voorzien.

Ontvangsten

Restituties van programma’s die onder artikelonderdeel 2.40 worden verantwoord betreffen non-ODA gerelateerde programma ontvangsten. Restituties van ODA gerelateerde programma uitgaven worden verantwoord op beleidsartikel 5 van de begroting van het Ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS) verantwoord.

Licence