Algemene toelichting op de tabel

Bovenstaand overzicht geeft een beeld van de uitgaven voor inkoop van adviseurs en tijdelijk personeel conform de rijksbrede definitie in de Rijksbegrotingsvoorschriften (conform model 3.60). De agentschappen die zijn opgenomen in dit overzicht betreffen Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG), Dienst van de Huurcommissie (DHC), Rijksvastgoedbedrijf (RVB), Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR), FMHaaglanden (FMH), P-Direkt, Shared Service Center-ICT (SSC-ICT) en Logius. De agentschappen verantwoorden de externe inhuur op basis van kosten. De inhuur voor beleidsgevoelige diensten betreft 22,7%. Het merendeel wordt ingehuurd voor (beleids)ondersteuning (48,9%) en ondersteuning bedrijfsvoering (28,4%).

Toelichting op het inhuurpercentage 2021

Het gerealiseerde percentage externe inhuur van het kerndepartement is gemiddeld 21,2%. De agentschappen komen uit op een inhuurpercentage van gemiddeld 23,8%. Het gerealiseerde percentage externe inhuur voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) als totaal komt in 2021 uit op gemiddeld 23,0% (t.o.v. in 2020 20,9%).

Toelichting bij het kerndepartement

Bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties realiseert het kerndepartement 21,2% voor inhuur van externen. Dit is een stijging t.o.v. 2020. De stijging is afkomstig van het Programma Directoraat-Generaal Omgevingswet, de Directie Democratie en Bestuur, de Nationaal Coördinator Groningen, de directie Digitale Samenleving en de Directie CIO Rijk. Deze worden hieronder toegelicht.

Programma Directoraat-Generaal Omgevingswet

Vanwege het tijdelijke en inhoudelijk ingewikkelde karakter van de werkzaamheden rondom de Omgevingswet en om de continuïteit van de ontwikkeling en voortgang van onder ander het Digitaal Stelsel Omgevingswet te waarborgen, is er relatief veel gebruikt gemaakt van externe inhuur. Pas na de afronding van het Digitaal Stelsel Omgevingswet en de (uitgestelde) inwerkingtreding zullen de kosten voor externe inhuur afnemen.

Directie Ruimte en Leefomgeving

De kosten voor externe inhuur in 2021 zijn hoog door het opgaan van het Programma Directoraat-Generaal Omgevingswet in de directie Ruimtelijke Ordening. Voor sommige tijdelijke taken die met de Omgevingswet samenhangen, is geen vaste formatie beschikbaar en wordt dus gebruik gemaakt van externe inhuur.

Directie Democratie en Bestuur

De directie Democratie en Bestuur stond ook in 2021 voor een diversiteit aan opgaves en uitdagingen. Doordat er geen formatieplekken meer beschikbaar waren en het voor sommige thema’s van belang was om specifieke kennis en ervaring in huis te halen, was er in 2021 sprake van hogere inhuuruitgaven.

Nationaal Coördinator Groningen

In 2020 is de NCG gestart als uitvoergingsorganisatie inzake de versterking van de woningen in het aardbevingsgebied. In 2021 waren de doelstellingen hoger dan in 2020 vanwege de versnelling van de versterkingsoperatie. De werving van vaste medewerkers is als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt achtergebleven op het gewenste niveau. Derhalve heeft de NCG in 2021 meer externe medewerkers ingezet dan in 2020 om de continuïteit te waarborgen.

Directie Digitale Samenleving

De uitdagingen voor de directie Digitale Samenleving zijn onverminderd groot. Het belang van een steeds digitaler wordende en opererende samenleving is andermaal in 2021 onderstreept door de voortdurende coronapandemie. Tegen de achtergrond van krapte op de arbeidsmarkt waarbij specialismen, benodigd voor het verbeteren van de digitale samenleving waarbij grondrechten en publieke waarden van burgers en bedrijven worden beschermd, ondervertegenwoordigd zijn en door onderbezetting bij de directie is er in 2021 sprake geweest van een relatief hoog inhuurpercentage.

Directie CIO Rijk

In 2021 is ten opzichte van het vorige jaar meer personeel ingehuurd. Redenen hiervoor zijn benodigde specifieke IT-expertise voor het uitvoeren van het rijksbrede project ‘vernieuwing Rijksportaal’, en de tijdelijke vervanging in veelal ondersteunende functies als gevolg van onverwachte en langdurige uitval. Daarnaast was op korte termijn specifieke capaciteit nodig op het programma Open op Orde, voortvloeiend uit de maatregelen uit de kabinetsreactie op het rapport van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag. Onder andere voor het opstellen van een businesscase en het begeleiden van de inhoudelijke en financiële toetsing van de departementale actieplannen om een beroep te kunnen doen op de middelen die beschikbaar zijn gesteld voor de rijksbrede verbetering van de informatiehuishouding. Voor deze laatste inzet is intern BZK afgesproken dat er bij voorkeur geen vaste capaciteit voor wordt geworven, wat de reden is dat werd uitgeweken naar externe inhuur.

Toelichting bij de agentschappen

Bij de agentschappen van BZK is 22,5% voor inhuur van externen gerealiseerd, een stijging t.o.v. 2020 (20,5%). Bij de agentschappen vindt inhuur veelal plaats ten behoeve van en in opdracht van andere departementen. Voor dergelijke externe opdrachten geldt dat uit doelmatigheidsoverwegingen gebruik gemaakt wordt van inhuur van externen vanwege het tijdelijke karakter van de opdrachten en/of de gevraagde specifieke kennis en expertise. Om deze redenen werken de agentschappen met een flexibele schil in de personele opbouw. Bij de volgende agentschappen van BZK is meer dan 10% externe inhuur noodzakelijk geweest.

Rijksdienst voor Identiteitsgegevens

Het sturingspercentage externe inhuur is t.o.v. 2020 gestegen en bedraagt 29,5%. Het percentage externe inhuur voor (tijdelijke) projecten bedroeg 13,5% (2020: 10,0%). Het percentage externe inhuur met betrekking tot reguliere werkzaamheden is gedaald naar % (2020: 16,0%). Deze toename is het gevolg van tijdelijke inhuur vooruitlopende op de geplande formatie-uitbreiding in 2022.

Dienst van de Huurcommissie

De DHC heeft in 2021 relatief veel inhuur gehad, 46,2%. De reden hiervoor is dat er extra extern personeel is aangetrokken om de achterstanden in de werkvoorraden weg te werken. De DHC heeft in 2021 de achterstanden in het afhandelen van geschillen weggewerkt maar zal in het eerste deel van 2022 nog sterk op externe medewerkers moeten leunen als gevolg van de krappe arbeidsmarkt.

Logius

Logius heeft een percentage externe inhuur in 2021 van 51,4%. Logius biedt publieke dienstverleners een samenhangende digitale infrastructuur die hen in staat stelt met burgers en bedrijven en onderling, 7x24, betrouwbaar, snel, groen en gemakkelijk elektronisch zaken te doen. Bij Logius vindt inhuur voornamelijk plaats ten behoeve van werkzaamheden voor afnemers, zoals andere uitvoeringsorganisaties en ministeries. Voor sommige opdrachten geldt dat uit doelmatigheidsoverwegingen gebruik wordt gemaakt van externe inhuur vanwege het vaak tijdelijke karakter van deze opdrachten of omdat de gevraagde specifieke kennis en expertise niet altijd in huis is. De combinatie van arbeidsmarktproblematiek (schaarste van ICT-personeel), reorganisatie (nieuwe functies die snel ingevuld moesten worden) en politiek-bestuurlijke urgenties (nieuwe werkzaamheden) heeft gemaakt dat bij Logius het inhuurpercentage hoog is.

Shared Service Center-ICT

SSC-ICT heeft vanwege tijdelijke werkzaamheden en de behoefte aan specifieke expertise, elk jaar een aanzienlijk aantal externe krachten. In 2021 is voor € 44,2 mln. ingehuurd wat resulteert in een percentage van 33,1%. Dit is hoger dan 2020. De voornaamste oorzaak betreft de externe expertise welke benodigd is voor de uitvoering van het transitieprogramma.

P-Direkt

Het gerealiseerde percentage inhuur 2021 bedraagt 15,4%. P-Direkt had voor het jaar 2021 extra externe inhuur nodig in verband met de ontwikkeling van nieuwe dienstverlening en de samenwerking in de keten. De lagere realisatie betreft vooral de inzet van externen op de basis dienstverlening omdat het aantrekken van de juiste ICT-deskundigen niet (altijd) gerealiseerd kon worden.

Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk

UBR heeft een inhuurpercentage van 21,7%. De overschrijding van de inhuurnorm door UBR vindt voornamelijk plaats bij UBR/KOOP (Kennis- en exploitatiecentrum Officiële OverheidsPublicaties). De inhuur bij KOOP kan worden verklaard door haar bijdrage aan de (tijdelijke) programma’s voor de Bekendmakingswet, PLOOI (Platform Open Overheidsinformatie). Daarnaast is de werving van gekwalificeerde ICT-ers via resultaatgerichte opdrachten voor ontwikkelopdrachten in de markt zeer uitdagend. De betreffende leveranciers geven voorkeur aan reguliere externe inhuuropdrachten boven resultaatgerichte opdrachten. Ook bij Personeel en HIS zijn de inhuurkosten hoger dan begroot. Voor beide onderdelen is hierbij sprake van een flexibele schil om de fluctuaties in de vraag op te kunnen vangen. Tegenover deze inhuur staat ook een hogere omzet. Voor BV&F (bedrijfsvoering) geldt programma-inhuur ten behoeve van onder andere de vervanging van DigiInkoop voor meerdere agentschappen en diensten binnen BZK. In 2021 is binnen UBR een werkwijze opgezet om beter vooraf te onderbouwen waarom inhuur noodzakelijk is en welke acties uitgevoerd kunnen worden om het inhuurpercentage te verlagen. Door onder andere verambtelijking dalen naar verwachting de percentages voor 2022 en verder.

Rijksvastgoedbedrijf

Het Rijksvastgoedbedrijf heeft een inhuurpercentage van 14,7%. Het Rijksvastgoedbedrijf is een uitvoeringsdienst van het Rijk en is een vraaggestuurde dienst, waarbij veelal specifieke en specialistische kennis nodig is. De inhuur externen bestaat voor het grootste deel uit inhuur ten behoeve van het primair proces (bijvoorbeeld projectmanagers van bouwprojecten). Gebleken is dat het RVB op bepaalde terreinen géén of onvoldoende genoemde specialistische kennis in huis heeft en dat dit per project wordt ingehuurd. De externe inhuur is verantwoord op basis van kosten.

Rapportage overschrijding maximumuurtarief externe inhuur buiten raamwerkovereenkomsten

In onderstaande tabel wordt weergegeven en toegelicht in hoeveel gevallen in 2021 door het Ministerie van BZK buiten de mantelcontracten om externe krachten zijn ingehuurd (in Nederland) boven het voor de organisaties van het Rijk afgesproken maximumuurtarief van € 225 (exclusief BTW).