Nr. | Art. | Omschrijving | Uitstaande Garanties 2021 | Verleend 2022 | Vervallen 2022 | Uitstaande garanties 2022 | Garantie-plafond | Totaal plafond | Totaalstand risicovoor-ziening | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 1 | Belastingen | Garantie procesrisico's | 378 | 154 | 179 | 353 | 326 | 0 | n.v.t. |
2 | 2 | Financiële markten | DGS BES-eilanden | 66.219 | 4.098 | 0 | 70.317 | 0 | 70.317 | 6.000 |
3 | 2 | Financiële markten | Garantie Stichting Waarborgfonds Motorverkeer | 217 | 18 | 0 | 235 | 0 | 235 | n.v.t. |
4 | 2 | Financiële markten | NBM | 2.500 | 0 | 0 | 2.500 | 0 | 2.500 | n.v.t. |
5 | 2 | Financiële markten | Single Resolution Fund | 4.163.500 | 0 | 0 | 4.163.500 | 0 | 4.163.500 | n.v.t. |
6 | 2 | Financiële markten | Terrorisme-schades (NHT) | 50.000 | 0 | 0 | 50.000 | 0 | 50.000 | 2.750 |
7 | 2 | Financiële markten | Waarborgfonds motorverkeer | 2.500 | 0 | 0 | 2.500 | 0 | 2.500 | n.v.t. |
8 | 2 | Financiële markten | WAKO (kern-ongevallen) | 9.768.901 | 931.099 | 1.500.000 | 9.200.000 | 0 | 9.200.000 | n.v.t. |
9 | 3 | Financierings-activiteiten publiek-private sector | Garantie en vrijwaring inzake verkoop en financiering van staatsdeel-nemingen | 2.168.587 | 200.000 | 800.453 | 1.568.134 | 0 | 1.568.134 | 0 |
10 | 3 | Financierings-activiteiten publiek-private sector | Financierings-maatschappij voor ontwikkelings-landen (FMO) | 5.507.000 | 0 | 0 | 5.507.000 | 0 | 5.507.000 | n.v.t. |
11 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) | 728.413 | 45.073 | 0 | 773.486 | 0 | 773.486 | n.v.t. |
12 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | DNB - deelneming in kapitaal IMF | 30.459.192 | 306.772 | 0 | 30.765.964 | 0 | 30.765.964 | n.v.t. |
13 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | EIB - kredietver-lening in ACP en OCT | 64.752 | 9.221 | 0 | 73.973 | 0 | 73.973 | n.v.t. |
14 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | EIB - pan Europees Garantiefonds | 1.301.328 | 0 | 338 | 1.300.990 | 0 | 1.300.990 | n.v.t. |
15 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) | 589.100 | 0 | 0 | 589.100 | 0 | 589.100 | n.v.t. |
16 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM) | 2.767.419 | 0 | 67.507 | 2.699.912 | 0 | 2.699.912 | n.v.t. |
17 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | European Financial Stability Facility (EFSF) | 34.154.159 | 0 | 0 | 34.154.159 | 0 | 34.154.159 | n.v.t. |
18 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | European Investment Bank (EIB) | 11.795.972 | 0 | 0 | 11.795.972 | 0 | 11.795.972 | n.v.t. |
19 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | European Stability Mechanism (ESM) | 35.363.650 | 0 | 0 | 35.363.650 | 0 | 35.363.650 | n.v.t. |
20 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Headroomgarantie macro-financiële bijstand (MFB) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
21 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Kredieten EU-betalings-balanssteun | 3.776.000 | 0 | 0 | 3.776.000 | 0 | 3.776.000 | n.v.t. |
22 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA) | 29.582 | 1.830 | 0 | 31.412 | 0 | 31.412 | n.v.t. |
23 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Next Generation EU (NGEU) | 27.655.157 | 10.727.400 | 0 | 38.382.557 | 0 | 38.382.557 | n.v.t. |
24 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency (SURE) | 6.133.666 | 126.114 | 96.937 | 6.162.843 | 0 | 6.162.843 | n.v.t. |
25 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Wereldbank | 5.038.849 | 411.798 | 0 | 5.450.647 | 0 | 5.450.647 | n.v.t. |
26 | 5 | Exportkrediet-verzekeringen, -garanties en investerings-verzekeringen | Exportkrediet-verzekering | 21.854.407 | 4.477.940 | 7.477.252 | 18.855.095 | 10.000.000 | 0 | 585.927 |
27 | 5 | Exportkrediet-verzekeringen, -garanties en investerings-verzekeringen | Herverzekering leveranciers-kredieten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
Totaal | 203.441.448 | 17.241.517 | 9.942.666 | 210.740.299 | 10.000.326 | 191.884.851 | 594.677 |
Nr. | Art. | Omschrijving | Uitgaven 2021 | Ontvangsten 2021 | Saldo 2021 | Uitgaven 2022 | Ontvangsten 2022 | Saldo 2022 | Totaalstand mutatie volume risicovoorziening 2021 en 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 1 | Belastingen | Garantie procesrisico's | 68 | 0 | ‒ 68 | 179 | 0 | ‒ 179 | n.v.t. |
2 | 2 | Financiële markten | DGS BES-eilanden | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2.000 |
3 | 2 | Financiële markten | Garantie Stichting Waarborgfonds Motorverkeer | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
4 | 2 | Financiële markten | NBM | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
5 | 2 | Financiële markten | Single Resolution Fund | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
6 | 2 | Financiële markten | Terrorismeschades (NHT) | 0 | 625 | 625 | 0 | 625 | 625 | 1.250 |
7 | 2 | Financiële markten | Waarborgfonds motorverkeer | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
8 | 2 | Financiële markten | WAKO (kernongevallen) | 0 | 516 | 516 | 0 | 625 | 625 | n.v.t. |
9 | 3 | Financierings-activiteiten publiek-private sector | Garantie en vrijwaring inzake verkoop en financiering van staatsdeel-nemingen | 0 | 12.000 | 12.000 | 0 | 25.245 | 25.245 | 0 |
10 | 3 | Financierings-activiteiten publiek-private sector | Financierings-maatschappij voor ontwikkelings-landen (FMO) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
11 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
12 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | DNB - deelneming in kapitaal IMF | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
13 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | EIB - kredietverlening in ACP en OCT | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
14 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | EIB - pan Europees Garantiefonds | 53 | 0 | ‒ 53 | 338 | 0 | ‒ 338 | n.v.t. |
15 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
16 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
17 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | European Financial Stability Facility (EFSF) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
18 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | European Investment Bank (EIB) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
19 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | European Stability Mechanism (ESM) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
20 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Headroomgarantie macro-financiële bijstand (MFB) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
21 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Kredieten EU-betalings-balanssteun | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
22 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
23 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Next Generation EU (NGEU) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
24 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency (SURE) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
25 | 4 | Internationale financiële betrekkingen | Wereldbank | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | n.v.t. |
26 | 5 | Export-krediet-verzekeringen, -garanties en investerings-verzekeringen | Export-krediet-verzekering | 208.978 | 122.928 | ‒ 86.050 | 68.970 | 231.706 | 162.736 | 77.402 |
27 | 5 | Export-krediet-verzekeringen, -garanties en investerings-verzekeringen | Herverzekering leveranciers-kredieten | 35.311 | 135.259 | 99.948 | 3.604 | 3.308 | ‒ 296 | n.v.t. |
Totaal | 244.410 | 271.328 | 26.918 | 73.091 | 261.509 | 188.418 | 80.652 |
Artikel | Omschrijving | Uitstaande lening | Looptijd lening | Totaalstand risicovoorziening 2021 | Totaalstand mutatie volume risicovoorziening 2021 en 2022 |
|---|---|---|---|---|---|
Artikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector | Lening KLM | 0 | 5,5 | 0 | 0 |
Artikel 4 Internationale financiële betrekkingen | Lening Griekenland | 2.711.890 | 30 | 0 | 0 |
Artikel 4 Internationale financiële betrekkingen | Lening Oekraïne | 200.000 | 10 | 0 | 0 |
Toelichting per risicoregeling
Bovenstaande tabellen geven een overzicht van verstrekte garanties, de uitgaven en ontvangsten op deze garanties en verstrekte leningen. Hieronder worden alle gedurende dit jaar verleende en vervallen bedragen aan garanties groter dan € 1 mln. toegelicht, alsmede de uitgaven en ontvangsten groter dan € 1 mln. die dit jaar binnen de garantieregelingen hebben plaatsgevonden. Onder vervallen en verleende garanties zijn ook positieve respectievelijk negatieve bijstellingen van garanties opgenomen. Garantieregelingen onder de algemene faciliteit voor het schatkistbankieren op de begroting Nationale Schuld (beleidsartikel 11 & 12) worden niet opgenomen in het overzicht risicoregelingen. Voor een algemene toelichting op de risicoregelingen, zie in de begroting het overzicht risicoregelingen.
2. DGS BES-eilanden
Verleende en vervallen garanties
In 2022 is er een bijstelling geweest van de garantie voor het depositogarantiestelsel voor de BES-eilanden als gevolg van een veranderende wisselkoers. De garantie is in USD ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR.
8. WAKO (kern-ongevallen)
Verleende en vervallen garanties
De Staat stond garant voor 6 exploitanten van kerninstallaties, maar in verband met de ontmanteling van één van de kerninstallaties staat de Staat per 1 januari 2022 nog voor 5 exploitanten garant (- € 1,5 mld.). De garantie reikt tot € 1,5 mld. per ongeval, gebaseerd op de Verdragen van Parijs en Brussel die verdragsstaten verplichten tot een garantstelling. Daarnaast is de garantie voor de kerncentrale Borssele per 1 januari 2022 als gevolg van een wijziging van de WAKO verhoogd van € 2,3 mld. naar € 3,2 mld. (+ € 0,9 mld.) Eind 2022 komt de totale garantieverplichting daarmee uit op € 9,2 mld.
Ontvangsten, uitgaven en verloop risicovoorziening
De Staat ontvangt voor deze garantie van alle kerninstallaties premies.
9. Garantie en vrijwaring inzake verkoop en financiering van staatsdeelnemingen
Verleende en vervallen garanties
Een groep van internationale banken verstrekt liquiditeit aan KLM in de vorm van een revolving credit facility (RCF) waarbij KLM de liquiditeit kan aantrekken wanneer nodig en dient terug te storten wanneer deze overvloedig is. De Nederlandse staat garandeert maximaal 90% van de totale omvang van deze faciliteit. KLM heeft de banken in 2022 verzocht de RCF te verlagen met € 665 mln., naar een totale RCF van circa € 1,74 mld. Hierdoor wijzigde de omvang van de garantie afgegeven door de Staat, deze werd met € 598,5 mln. bijgesteld naar € 1,56 mld. (90% van € 1,74 mld.).
In 2022 gaf de Staat twee garanties af aan Gasunie. Om de leveringszekerheid voor gas in de winter van 2022/2023 te kunnen garanderen en de afhankelijkheid van Rusland voor levering van gas af te bouwen, huurde Gasunie een LNG-terminal. In april 2022 heeft de Staat voor de huur van deze drijvende LNG-terminal een garantie verstrekt van € 160 mln., voor een periode van 5 jaar om de potentiële negatieve exploitatiekosten te kunnen dekken. Daarnaast verstrekte de Staat in juni 2022 een tweede garantie van € 40 mln. aan Gasunie. Deze (kortlopende) garantie werd afgegeven voor de optie tot annuleren van de huur van een tweede LNG-terminal. Beide garanties zijn in 2022 vroegtijdig beëindigd vanwege de gecontracteerde capaciteit.
Ontvangsten, uitgaven en verloop risicovoorziening
De Staat ontvangt premieontvangsten gedurende de looptijd van de garanties. Voor de verstrekte garantie aan KLM betrof dit in 2022 € 23,2 mln. en voor de garanties aan Gasunie € 2,0 mln. Vanwege de gecontracteerde capaciteit kon Gasunie de garanties vroegtijdig beëindigen. Daarmee vervalt de begrotingsreserve gekoppeld aan de premieontvangsten Gasunie. Er blijven alleen ontvangsten ten gunste van de begroting over. De premieontvangst van de eerste Gasunie garantie betrof € 4 mln. per jaar en stond vanaf 2023 geraamd. Met de beëindiging van de garantie is deze premie verrekend en in 2022 ontvangen (€ 1 mln. voor een looptijd van enkele maanden).
11. Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB)
Verleende en vervallen garanties
De uitstaande garantieverplichting aan de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) is met € 45,0 mln. naar boven bijgesteld vanwege een wisselkoerscorrectie. De garantie is in USD ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR.
12. DNB – deelneming in kapitaal Internationaal Monetair Fonds (IMF)
Verleende en vervallen garanties
De uitstaande garantieverplichting aan DNB inzake IMF is in 2022 met € 306,7 mln. naar boven bijgesteld als gevolg van wisselkoersbijstellingen. De garantie is in SDR ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR. De geplande uitbreiding van PRGT met SDR 300 mln. is uitgesteld tot 2023.
13. EIB - kredietverlening in ACP en OCT
Verleende en vervallen garanties
De European Investment Bank (EIB) verricht activiteiten in de landen in Sub-Sahara-Afrika, het Caribische gebied en de Stille Oceaan, alsmede in Europese Overzeese Gebieden. De EIB financiert een deel van deze activiteiten uit eigen middelen. Op deze eigen middelen hebben de lidstaten een garantie afgegeven om het politieke risico dat op deze activiteiten wordt gelopen af te dekken. In 2022 is deze garantie voor Nederland gestegen met € 9,2 mln.
16. European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM)
Verleende en vervallen garanties
De garantie aan het EFSM is neerwaarts bijgesteld met € 67,5 mln. Aan deze wijziging liggen twee factoren ten grondslag. Ten eerste is er een lening afgelopen die deels opnieuw gefinancierd is, waardoor de omvang van de totaal uitstaande leningen onder dit instrument is afgenomen. Daarnaast is de rente die over deze lening betaald moet worden lager dan de rente op de lening die is afgelopen.
22. Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA)
Verleende en vervallen garanties
De uitstaande garantieverplichting aan de Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA) is in 2022 met € 1,8 mln. naar boven bijgesteld als gevolg van wisselkoersbijstellingen. De garantie is in USD ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR.
23. Next Generation EU (NGEU)
Verleende en vervallen garanties
De Nederlandse garantie aan NGEU is met € 10,7 mld. naar boven bijgesteld. De Europese Commissie heeft geld op de markt geleend tegen een hogere rente dan voorheen verwacht. Daarnaast is de renteraming voor de nog niet uitgegeven leningen verhoogd. De combinatie van deze twee effecten heeft ervoor gezorgd dat de garantie is toegenomen. Zie hiervoor ook de bijlage: Overzicht coronasteunmaatregelen.
24. Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency (SURE)
Verleende en vervallen garanties
De Nederlandse garantie aan de Europese Commissie voor het SURE instrument is met € 29,2 mln. gestegen. Dit heeft twee oorzaken. Enerzijds heeft de Europese Commissie nieuwe leningen uitgegeven tegen hogere rentes dan voorheen geraamd, wat leidt tot een hogere garantie van € 126,1 mln. Daarnaast is de afsluitperiode voor de leningen onder de SURE eind 2022 geëindigd en is het plafond niet gehaald. Hierdoor wordt de garantie met € 96,9 mln. verlaagd. Per saldo leiden deze twee effecten tot een verhoging van de garantie. Zie hiervoor ook de bijlage: Overzicht coronasteunmaatregelen.
25. Wereldbank
Verleende en vervallen garanties
De garantieverplichtingen aan de Wereldbank (IBRD) zijn met € 411,8 mln. naar boven bijgesteld. Dit heeft twee oorzaken. Deels betreft dit een wisselkoersbijstelling van de garantieverplichting. De garantie is in USD ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR. Daarnaast heeft Nederland een additionele garantie afgegeven van € 100 mln. voor de begrotingssteun (development policy loan) die de Wereldbank aan Oekraïne verleend.
26. Exportkredietverzekering (ekv)
Verleende en vervallen garanties
In 2022 is voor € 4,5 mld. aan nieuwe verplichtingen aangegaan en is er voor € 7,5 mld. aan verplichtingen vervallen. Het uitstaande obligo van de ekv bedraagt in totaal € 18,9 mld. Met de ekv biedt de Staat (additioneel aan de markt) exporteurs de mogelijkheid om betalingsrisico’s verbonden aan het handels- en dienstenverkeer met het buitenland te verzekeren. Het productassortiment van de ekv-faciliteit omvat momenteel onder andere de kapitaalgoederenverzekering, de financieringsverzekering, de koersrisicoverzekering, de exportkredietverzekering en de verzekering van garanties.
Ontvangsten, uitgaven en verloop risicovoorziening
Voor de ekv is een begrotingsreserve ingericht. Deze reserve is opgericht ter dekking van verwachte en onverwachte schades en hij wordt gevoed door premieontvangsten. De begrotingsreserve bedroeg begin 2022 € 465,3 mln. In 2022 is er € 19,8 mln. onttrokken, dit is € 4,2 mln. minder dan begroot. Daarnaast is er € 140,4 mln. gestort. Dit is € 70,1 mln. meer dan begroot. De mutaties leiden tot een nieuwe stand van de reserve van € 585,9 mln ultimo 2022.
27. Herverzekering leverancierskredieten
Ontvangsten, uitgaven en verloop risicovoorziening
Het vertraagde karakter waarin schades optreden in combinatie met de periode waarin schades afgehandeld worden, leidde ertoe dat ondanks de beëindiging van de herverzekering per 1 juli 2021, het uitkeren van schades ook in 2022 nog doorliep.
De schade-uitkering herverzekering leverancierskredieten bedroeg in 2022 € 3,6 mln. en de uitvoeringskosten herverzekering leverancierskredieten € 1,0 mln. De gerealiseerde premieontvangsten en schaderestituties voor de herverzekering leverancierskredieten bedroegen respectievelijk € 2,0 mln. en € 1,3 mln. Het (negatieve) saldo over 2022 komt daarmee op € 1,3 mln.
Verstrekte leningen
Lening KLM
In de tabel Overzicht verstrekte leningen staat aangegeven dat de Nederlandse staat in 2020 een directe lening aan KLM heeft verstrekt met een maximale omvang van € 1 mld. KLM maakte in 2022 gebruik van de mogelijkheid om kosteloos vervroegd af te lossen en heeft de uitstaande lening van € 277 mln. afgelost. Daarmee bedraagt de uitstaande lening na aflossing nul, en de opvraagbare lening € 723 mln. Gezien KLM alleen rente betaalt over het getrokken deel van de lening, zijn de renteontvangsten voor 2022 na de vervroegde aflossing beneden bijgesteld.
Lening Griekenland
In 2010 had Griekenland als eerste land van de eurozone problemen om zichzelf te blijven financieren op de markt. Als gevolg daarvan is besloten de lidstaten van de eurozone samen met het IMF tot het verlenen van financiële steun door het verstrekken van bilaterale leningen. Deze zogenaamde Greek Loan Facility (GLF) bestond oorspronkelijk uit € 80 mld. aan bilaterale leningen van de landen van de eurozone en € 30 mld. van het IMF. In juli 2011 is besloten om de nog niet uitgekeerde leningen uit de GLF over te hevelen naar het EFSF. Vanuit de bilaterale leningen in het GLF is € 52,9 mld. uitgekeerd aan Griekenland. Het Nederlandse aandeel in de GLF was in totaal € 3,2 mld. Sinds 2012 zijn geen nieuwe leningen meer verstrekt en is Griekenland in 2020 gestart met het terugbetalen van de leningen. Eind 2022 bedraagt het Nederlandse aandeel in de GLF € 2,7 mld.
Lening Oekraïne
Nederland heeft in 2022 een bilaterale lening verstrekt van € 200 mln. aan Oekraïne via een speciale kredietlijn van het IMF. Deze begrotingssteun zal een bijdrage leveren aan Oekraïense inspanningen om de dagelijkse uitgaven te financieren en daarmee de economie draaiende te houden. De lening neemt na een respijtperiode van 4,5 jaar na uitgifte af middels halfjaarlijkse terugbetalingen. Het bedrag moet 10 jaar na uitgifte terug zijn betaald.