De Dienst Justitiële Inrichtingen levert een bijdrage aan de veiligheid van de samenleving door de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen en vrijheidsbenemende maatregelen en door de aan onze zorg toevertrouwde personen de kans te bieden een maatschappelijk aanvaardbaar bestaan op te bouwen.

Het positieve exploitatieresultaat ad € 22,1 mln. wordt met name veroorzaakt door een eenmalige meevaller ad € 30 mln. vanwege een boekhoudkundige correctie en daarnaast vanwege de lastig vervulbare vacatures waardoor de personele kosten lager uitvielen dan geraamd.

Naar aanleiding van het programma Werk aan Uitvoering (WaU) zijn middelen vrijgemaakt ter versterking van uitvoeringsorganisaties, waaronder agentschappen. DJI heeft in 2022 WaU middelen ontvangen. Een deel van deze bijdrage is als storting in het eigen vermogen verantwoord voor een bedrag van € 22 mln.

Baten

Omzet moederdepartement

De stand van de departementale verantwoording volgens de diverse begrotingsartikelen in IBOS bedraagt in 2022 € 2.810,1 mln. Op deze stand is een aantal mutaties (- € 69,1 mln.) verantwoord om tot de omzet moederdepartement te komen zoals deze in de Staat van baten en lasten is verantwoord. Overige mutaties betreffen het niet in de omzet moederdepartement mogen opnemen van de aanvulling van negatief eigen, vermogen 2021 (€ 1,45 mln.), de mutaties van het eigen vermogen voor bijdragen in bedrijfsvoering (€ 78 mln.) en de terug te betalen OPF 2022 ( € 85,4 mln.).

Omzet overige departementen

De overige ontvangsten/bijdragen zijn in de bovenstaande tabel naar aard en omvang gespecificeerd.

Omzet derden

Opbrengsten arbeidHet betreft hier de bruto externe opbrengst van de arbeid en de winkels ten behoeve van de gedetineerden € 25,7 mln. (2021: € 24,5 mln.). De kosten van de arbeid zijn verdisconteerd in de programmakosten (inzet, grond- en hulpstoffen, kosten machines, onderhoudskosten etc.) en apparaatskosten voor wat betreft de personele inzet.

Overige opbrengstenDe overige opbrengsten zijn grotendeels gelijkgebleven in vergelijking met 2021 behoudens een éénmalige meevaller bij de afrekening van Jeugdinrichtingen.

Vrijval uit voorzieningenDe vrijval uit voorzieningen komt voort uit het actualiseren van voorzieningen, betrekking hebbend op personele regelingen, en waaruit blijkt dat eerder in de voorziening opgenomen bedragen in 2022 e.v. niet meer tot uitbetaling leiden (€ 2,8 mln.).

Bijzondere baten De bijzondere baten bestaan voornamelijk uit een extra opbrengst van € 17,3 mln. uit verkoop/verhuur van voormalige DJI-panden. Daarnaas bestaat deze post uit de ontvangst van de egalisatiereserve van Juvaid (€ 0,4 mln.).

Lasten

Apparaatskosten

a. Personele kosten

De personeelskosten zijn in 2022 verantwoord voor een bedrag van € 1.082,5 mln. (2021: € 1.086,8 mln.) De kosten zijn bijna onveranderd. Dit wordt veroorzaakt door enerzijds de overgang van het personeel van SSC-I naar het nieuw gevormde agentschap JIO en anderzijds door de nieuwe CAO per 1-7- 2022. Alle medewerkers hebben hebben een loonsverhoging van 2,5% per 1-7-2022 ontvangen en daarboven structureel een bedrag ad € 75 extra salaris gekregen. Dit heeft doorwerking op o.a. kosten IKB, sociale lasten en diverse premies. Ook is aan alle medewerkers in december 2022 een éénmalig uitkering van € 450,- uitbetaald. Daarnaast is de DJI bezig met een forse wervingscampagne. Hierdoor is er sprake van een stijging van het aantal personeelsleden met 122 FTE ten opzichte van 2021. Aan de andere kant waren er ook veel vacatures met name op moeilijk in te vullen functies zoals psychiaters en beveiligingspersoneel. De kosten van externe inhuur zijn ten opzichte van 2021 enerzijds gedaald door het vertrek van JIO (€ 33,1 mln. in 2021) en anderzijds gestegen met € 9,7 mln. De stijging van de kosten externe inhuur wordt grotendeels veroorzaakt door stagnatie in de werving en vervanging van eigen medewerkers DJI.

b. Materiële apparaatskosten

De stijging van de ICT uitgaven worden veroorzaakt doordat deze kosten nu door een externe partij (JIO) worden gefactureerd.

c. Materiële programmakosten

De daling van de afschrijvingskosten worden grotendeels veroorzaakt door de overgang van activa van SSC-I naar JIO.

Dotaties aan voorzieningen

De dotaties aan de voorzieningen zijn hebben vooral betrekking op nieuwe instroom van medewerkers in de SBF-regeling (€ 28,6 mln.). Daarnaast is er als gevolg van actualisering van de overige voorzieningen die betrekking hebben op personele regelingen gedoteerd (€ 4,5 mln.).

Saldo van baten en lastenOver 2022 is een positief exploitatieresultaat ad € 22,1 mln. gerealiseerd. Dit komt overeen met circa 1% van de totale omzet in 2022.

Toelichting op de debetzijde van de balans

Incidentele posten Forensische Zorg uit oude jaren staan per 31-12-2022 nog open. Dit betreft o.a. de afrekening van de à fonds perdu correcties van de Pompekliniek en de Rooyse Wissel ad € 4,1 mln. en de afrekening van de pilot indirecte tijd van de Van Mesdagkliniek ad € 1,9 mln..

Toelichting op de creditzijde van de balans

Het eigen vermogen bestaat uit de exploitatiereserve en het onverdeelde resultaat uit het verslagjaar.

Op grond van de gemiddelde omzet over de jaren 2020, 2021 en 2022 bedraagt de maximaal toegestane stand van het eigen vermogen € 130,5 mln. De berekening van het maximale eigen vermogen is gebonden aan een maximumomvang van 5% van de gemiddelde jaaromzet berekend over de laatste drie jaar (artikel 27 lid 4 c van de Regeling agentschappen).

De toevoeging door moederdepartement bestaat uit de aanvulling van het negatieve eigen vermogen per 31-12-2021 (€ 1,45 mln.) en voor mutaties in het eigen vermogen voor bijdragen in de bedrijfsvoering (€ 78 mln.)

Het exploitatieresultaat 2022 bedraagt € 22,1 mln. en is verantwoord als onverdeeld resultaat 2022. Dit zal in 2023 ten gunste van de exploitatiereserve worden gebracht.

Voorzieningen

De voorzieningen zijn in 2022 met een bedrag van circa € 0,2 mln. gedaald. Belangrijkste oorzaken zijn de uitstroom van medewerkers die gebruik maken van de VWNW regeling uit de CAO. Tevens de uitstroom van medewerkers die opgenomen waren in de voorziening doorlopende salariskosten in verband met reorganisaties inzake het Masterplan in 2013 t/m 2015. De belangrijkste posten binnen de voorzieningen betreffen de (substantieel bezwarende functies) SBF regeling vanuit de CAO Rijk. Omdat deze regeling bij volledige beëindiging van het dienstverband fiscaal als «pre-pensioen» is aangemerkt, geldt hier de fiscale eindheffing RVU (regeling voor vervroegde uittreding) van 52% naast de reguliere loonheffing. Voor deeltijd SBF geldt deze heffing niet. Deze regeling wordt sinds 1-10-2014 met de invoering van een nieuwe SBF-regeling uitgevoerd door APG/Loyalis. Onder de reorganisatievoorzieningen vallen met name medewerkers die uit dienst zijn gegaan met een vaststellingsovereenkomst alsmede is hieronder een voorziening verantwoord inzake te betalen suppletie voor medewerkers waarvoor een garantie geldt op het behoud van het salarisniveau vòòr de reorganisatie. De voorziening zorgkosten betreft de claim van zorgverzekeraars voor ten onrechte betaalde zorg voor gedetineerden. Tenslotte is er een voorziening gevormd voor de Regeling Vervroegde Uittreding voortvloeiend uit de CAO afspraken 2022.

Crediteuren

De stijging van deze post heeft betrekking op de (per balansdatum) nog te betalen facturen aan derden, met name aan forensische instellingen.

Overige schulden en overlopende passiva

De stijging in het saldo van IKB- spaarverlof wordt veroorzaakt doordat medewerkers spaarverlof krijgen om dit op een later moment op te nemen. Daardoor is de post niet opgenomen vakantiedagen met € 8,8 mln. toegenomen. De post nog te betalen forensische zorg is gestegen door vertraging in de facturering.

De stijging van het RC saldo is gelegen in invoering van ZPM facturen en de afrekening van DBBC's voor de Forensische Zorg. Ook de hoge post vooruitontvangen bijdragen voor o.a. ondermijning leidt tot een stijging van het Rekening-Courant saldo.

Toelichting In algemene zin stijgen de kosten als gevolg van loon en prijsindexatie ten opzichte van de begroting 2022.

Samenhangend met de veranderende doelgroep zijn er daarnaast naar verhouding meer zwaardere regimes en zorgzwaarte. Daarnaast is er bij een aantal producten (waaronder de direct inzetbare sanctiecapaciteit) sprake van een lager gerealiseerde capaciteit ten opzichte van de begroting. Bij deels gelijk blijvende kosten leidt dit bij deze producten tot een gemiddeld hogere prijs per eenheid dan begroot.

Specifiek bij het gevangeniswezen wordt de stijging van de kosten mede verklaard door aanvullende inzet als gevolg van ondermijning.

Bij de Jeugd capaciteit is een daling in de prijzen waar te nemen ten opzichte van de begroting. Deze daling wordt met name veroorzaakt door incidentele meevallers.